VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK JJI Het Ginnekencollege Plaats : Breda BRIN nummer : 23GY OKE 03 VSO Onderzoeksnummer : 284747 Datum onderzoek : 28 september 2015 Datum vaststelling : 10 december 2015
Pagina 2 van 11
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING............................................ 5 2 BEVINDINGEN.......................................... 7 3 VERVOLG............................................ 11 Pagina 3 van 11
Pagina 4 van 11
1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs bezocht op 28 september 2015 Het Ginnekencollege, verbonden aan de Rijks Justitiële Jeugd Inrichting (RJJI) Den Heyacker in Breda. Deze school verzorgt voortgezet onderwijs aan jongeren met gedragsproblemen in de leeftijd van 13 tot 24 jaar, die om strafrechterlijke redenen in de RJJI zijn opgenomen. In de afgelopen tijd is het aandeel van jongeren ouder dan 18 jaar toegenomen. Vierjaarlijks bezoek De inspectie bezocht de school voor een vierjaarlijks bezoek, omdat de school een basisarrangement heeft en minstens vier jaar niet is bezocht voor een inspectieonderzoek. Opbrengsten en de kwaliteitszorg Het centrale thema van een vierjaarlijks bezoek is: hoe werkt deze school aan haar opbrengsten? De basis voor het bezoek ligt in het Toezichtkader 2012 (voortgezet) speciaal onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het speciaal onderwijs en een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. Tijdens het bezoek richt de inspectie zich op de indicatoren 1.1 tot en met 1.4 en 8.2 uit die waarderingskaders. Deze indicatoren hebben betrekking op de opbrengsten en de kwaliteitszorg. Meer informatie over het toezichtkader voor het (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Risicoanalyse Bij het bezoek betrok de inspectie de uitkomsten van de jaarlijkse risicoanalyse. Daarnaast analyseerde zij de opbrengstgegevens van de school en raadpleegde zij het jaarverslag 2014/2015, de schoolgids 2015/2016 en het rapport van een interne audit van maart 2015. Context In het jaarverslag 2014/2015 noemt de directie het schooljaar 2013/2014 een bewogen jaar met veel onrust op diverse vlakken. Zowel landelijk als op stichtingsniveau vonden ingrijpende ontwikkelingen plaats. Los van het thema 'opbrengsten en opbrengstgerichtheid' nam de inspectie daarom tijdens het onderzoek uitgebreid kennis van deze ontwikkelingen. In verband hiermee bestudeerde zij het rapport van de adviescommissie Nijhuis. Deze commissie werd in maart 2014 door de ministeries van OCW, VWS, en V en J ingesteld om de departementen te informeren over de knelpunten en Pagina 5 van 11
verbetermogelijkheden voor scholen verbonden aan Rijks Justitiële Jeugd Inrichtingen (RJJI) en Gesloten Jeugdzorg Instellingen (GJI). Gesprekken en lesbezoeken Tijdens het bezoek sprak de inspectie met de teamleider van de school en enkele teamleden die betrokken zijn bij de coördinatie van de leerlingenzorg. Verder bestudeerde zij leerlingdossiers en bezocht ze drie lessen. Het betrof twee theorielessen en een praktijkles metaal op niveau mbo-1, branchegecertificeerd. Daarbij werkten de leerlingen aan trajecten 'op maat'. De school koos voor deze lessen om iets te laten zien van het brede aanbod dat zij probeert te realiseren, ondanks de beperkingen van de geslotenheid. Uitkomsten van het vierjaarlijks bezoek Bij het vierjaarlijks bezoek beoordeelt de inspectie geen indicatoren en geeft zij geen toezichtarrangement af. Als zij grote risico s aantreft, dan kan zij besluiten het bezoek te laten volgen door een risicogericht kwaliteitsonderzoek. Hiervoor maakt zij dan in overleg met het bestuur een vervolgafspraak. Pagina 6 van 11
2 BEVINDINGEN In deze paragraaf legt de inspectie de bevindingen vast van het vierjaarlijks bezoek. Per indicator beschrijft zij of en zo ja, welke opbrengstgegevens de school verzamelt en analyseert. Dit geeft een beeld van hoe de school zich ten aanzien van de indicator ontwikkelt. Algemene indruk In de jaarplanning van Het Ginnekencollege stonden voor het afgelopen schooljaar verbeteracties gepland in het kader van opbrengstgericht werken. Door ontwikkelingen op landelijk en stichtingsniveau konden deze maar beperkt doorgang vinden. Een capaciteitsreductie van de inrichting, reorganisaties bij zowel justitie als bij de onderwijsstichting Het Driespan en een groter aandeel van jongeren ouder dan 18 jaar hadden een grote weerslag op de kwaliteitszorg van de school. Naast interne aanpassingen waren er dringend landelijke oplossingen nodig voor ernstige knelpunten, die ook andere scholen signaleren die aan Rijks Justitiële Jeugd Inrichtingen (RJJI) en Gesloten Jeugdzorg Instellingen (GJI) verbonden zijn. Hiervoor stelden de betrokken ministeries een adviescommissie in. Voorwaarden voor kwaliteitszorg waren niet langer geborgd. Ook zetten een hoog ziekteverzuim en personeelswisselingen in de commissie voor de begeleiding de schoolontwikkeling onder druk. Vanaf mei 2015 is de situatie weer redelijk stabiel. Aan de hand van een verbeterplan 2015/2016 en een ontwikkelagenda 2015-2019 bouwt de school nu opnieuw aan haar toekomst. Een van de resultaatafspraken is deelname aan een bovenschools traject voor datagestuurd onderwijs. Op termijn zou de school dan beter in staat moeten zijn haar opbrengsten te beoordelen en te evalueren. Sterk zijn nu vooral de inspanningen die de school verricht om leerlingen een breed aanbod te bieden en om hen te begeleiden bij de overstap naar een vervolgbestemming. Indicator 1.1. Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor cognitieve opbrengsten. Hieraan koppelt de inspectie indicator 8.2. van het waarderingskader uit het aspect kwaliteitszorg: De school evalueert jaarlijks de cognitieve resultaten van de leerlingen. Bevindingen: In het jaarverslag 2014/2015 staan de uit- en doorstroombestemmingen van alle leerlingen vermeld alsmede gegevens over behaalde diploma's en certificaten. Bij doorstroom betreft het een overplaatsing naar een andere Pagina 7 van 11
jeugdinrichting of gesloten zorginstelling. Wat opvalt is een grote variëteit aan uitstroomniveaus. De meeste jongeren stromen uit naar een vorm van vervolgonderwijs variërend van praktijkonderwijs tot mbo-4. Andere gaan naar de arbeidsmarkt en een enkeling naar dagbesteding. Iedere leerling krijgt een traject op maat. Met behulp van methodeafhankelijke en methodeonafhankelijke toetsen houdt de school zicht op de cognitieve ontwikkeling van de individuele leerling. De kleine aantallen en de grote verschillen tussen de jongeren maken het slechts in beperkte mate mogelijk om toetsresultaten te clusteren en af te zetten tegen schoolambities. Op dit moment gebruikt de school alleen de referentieniveaus voor taal en rekenen als na te streven standaarden. Op basis hiervan stelde zij onlangs vast dat de resultaten voor rekenen achterblijven. Meer scholen van Stichting Het Driespan kwamen tot die conclusie. Daarom worden nu rekencoaches opgeleid, die de scholen moeten helpen om de kwaliteit van het rekenonderwijs te verbeteren. Dit is een voorbeeld van een incidentele actie waarbij de school opbrengsten bij haar kwaliteitszorg betrekt. Zij evalueert niet systematisch opbrengsten op schoolniveau om daaruit conclusies te trekken voor het behoud en de ontwikkeling van de onderwijskwaliteit. Dit jaar start de school met groepsbesprekingen naast de individuele leerlingbesprekingen die al langer plaatsvinden. Naar verwachting zullen de uitkomsten van deze groepsbesprekingen een nieuwe impuls geven aan de kwaliteitsontwikkeling van de school. Indicator 1.2. Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten. Bevindingen: De school verantwoordt zich niet over de opbrengsten van het onderwijs aan het eind van de schoolperiode op het gebied van sociale competenties. Zij formuleerde geen eindprofielen voor de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden. Ook beschikt zij niet over genormeerde instrumenten om bij individuele en/of groepen leerlingen de ontwikkeling op deze gebieden vast te stellen. De voortgangsgevens in het dossier en het ontwikkelingsperspectief van de jongere komen slechts voort uit observaties. Het is vooral de justitiële inrichting die zicht houdt op de pedagogische ontwikkeling van de jongeren. Daarvoor hanteert zij een beveiligd volgsysteem, dat toegankelijk is voor de commissie voor de begeleiding van de school. Pagina 8 van 11
Indicator 1.3. De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten. Bevindingen: De school spant zich stevig in om de leerling zo toe te rusten dat hij een succesvolle overstap kan maken naar een vervolgvoorziening. Veel aandacht gaat daarbij uit naar een zo breed mogelijk aanbod binnen de begrensde mogelijkheden van een justitiële inrichting. Door een verschuiving van de doelgroep naar meer jongeren van 18 tot 24 jaar, voorziet de school nu ook in een aanbod voor het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), waaronder de entreeopleiding. Daarvoor werkt zij samen met regionale opleidingscentra (roc). Recent stelde de school een menukaart op, waarop de keuzemogelijkheden voor het aanbod overzichtelijk staan weergegeven. De directie spreekt van een constante zoektocht naar een juiste afstemming op de cognitieve mogelijkheden versus de maatschappelijke mogelijkheden. In overleg met de inrichting worden de kansen van de jongeren zorgvuldig afgewogen. Uitstroom met een vmbo-diploma biedt soms een beter perspectief dan doorstroom naar een bovenbouw van de havo. Dat geldt bijvoorbeeld wanneer de context en kenmerken van een jongere hem ernstig belemmeren om buiten de muren een opleiding af te maken. Sinds dit schooljaar heeft een van de teamleden de functie van decaan. Hij onderhoudt contacten met andere scholen, waaronder scholen van herkomst, als daarvan sprake is. Een deel van de jongeren heeft langere tijd geen onderwijs genoten. Nieuwe wetgeving is in voorbereiding om het mogelijk te maken dat leerlingen die bij binnenkomst in de RJJI op een school stonden ingeschreven, daar ook ingeschreven blijven. Dit moet de reguliere scholen stimuleren om de jongeren opnieuw toe te laten. Onder de huidige wetgeving is dat vaak een knelpunt. Ook nieuwe scholen zijn in veel gevallen huiverig om leerlingen die uit een RJJI komen, op te nemen. De decaan helpt de leerlingen bij de overstap naar de vervolgopleiding. Voor de toeleiding en ondersteuning van de jongeren op arbeids- en stageplekken heeft justitie onlangs een nieuwe medewerker in dienst genomen. Deze werkt voor de drie rijksinrichtingen aan een netwerk van leerwerkbedrijven. Het Ginnekencollege haalde zelf een groenbedrijf binnen de inrichting om met de Pagina 9 van 11
leerlingen het terrein rondom de inrichting te verzorgen. Dit bedrijf is ook bereid om externe stageplekken aan te bieden waar jongeren met een verlofstatus werkervaring kunnen opdoen. De rechter bepaalt hoe lang een jongere in de inrichting moet verblijven. De verblijfsduur is soms korter dan de duur van het onderwijstraject dat de leerlingen volgen. Overleg met de inrichting heeft ertoe geleid dat de jongeren voortaan op vrijwillige basis het schooljaar op Het Ginnekencollege mogen afmaken. Vijf leerlingen maakten al van dit aanbod gebruik. Zij zijn bereid om daarvoor dagelijks een soms grote reisafstand af te leggen van hun woonplaats naar het college in Breda. Het is een mooie prestatie wanneer de school hen hiertoe weet te motiveren en zo hun kansen op examinering, certificering en diplomering vergroot. Een ander initiatief om het aanbod te versterken is het voornemen de onderwijstijd uit te breiden naar 52 lesweken per jaar. Indicator 1.4. De school voldoet aan de landelijke standaard voor bestendiging. Bevindingen: De school neemt kennis van de eisen die de vervolgvoorzieningen aan de leerlingen stellen. Daarbij signaleert zij een knelpunt bij de roc. Zij richten de entreeopleiding op verschillende manieren in en stellen daardoor andere eisen aan de toelating tot mbo-2. De leerlingen van een justitieschool komen uit verschillende delen van het land. Het is voor Het Ginnekencollege niet mogelijk op alle verschillen af te stemmen. Op dit moment lukt het wel om op casusniveau tot oplossingen te komen. Voor een structurele oplossing is een procesmanager aangesteld om voor de justitiescholen een onderwijsprogramma te ontwikkelen dat voor alle roc kan gelden. Interne trajectbegeleiders van de inrichting bieden nazorg in het vervolgtraject. Bezuinigingen zetten die nazorg onder druk. Bovendien is de ondersteuning voor jeugdigen die slechts korte tijd in de RJJI verblijven, beperkt. Zij vormen een kwetsbare groep en keren niet zelden terug voor een langer verblijf. De decaan heeft voor dit schooljaar de opdracht gekregen om een systeem op te zetten om de bestendigingsgegevens van de leerlingen bij te houden. De inspectie verwacht dat de school bij een verblijfsduur tot 6 maanden voor een half jaar zicht heeft op de bestendiging. Bij een langer verblijf moet het zicht ten minste één jaar bedragen. In schooljaar 2014/2015 was bij 26% van de jongeren de uitstroombestemming onbekend. Pagina 10 van 11
3 VERVOLG De inspectie stelde tijdens het vierjaarlijks bezoek aan Het Ginnekencollege mogelijke risico s vast voor de kwaliteit van het onderwijs. Om die reden zal in schooljaar 2015/2016 een risicogericht kwaliteitsonderzoek plaatsvinden. Tijdens het jaarlijks bestuursgesprek op 30 september jl. maakte de inspectie hierover een afspraak met het bevoegd gezag. Directie en team hebben voor dit schooljaar een vertrouwenwekkend ontwikkeltraject uitgezet. Daarom is besloten het kwaliteitsonderzoek pas in het tweede kwartaal van 2016 (apriljuni) te laten plaatsvinden. Pagina 11 van 11