Voorbeeld In kaart brengen van gedoe met behulp van enkele modellen uit de Transactionele Analyse (TA)
In kaart brengen van het probleem op gedragsniveau Hij spoort echt niet! En dan ook nog zeggen dat ik het fout gedaan heb! Hmmm.. Wat is hier aan de hand? Ik ben hem aan het Aanklagen. Dus ik zit in de dramadriehoek. Dat betekent dat ik mijn eigen invloed misken Aanklager Het voelt als zijn schuld maar ik heb wel een probleem. Slachtoffer Redder Omstander
In kaart brengen van het probleem op gevoelsniveau Ik ben flink van de kaart! Wat voel ik precies? Ik ben vooral boos! Wat weet ik over boos? verleden bedroefd blij bang toekomst Boos gaat over het heden. boos Over iets dat mij nu belemmert. Nou, dat klopt wel! Hij belemmert mij! heden Gevoelens zijn belangrijke alarmbellen
In kaart brengen van probleem op niveau van behoeften Gevoelens zijn signalen dat mensen iets nodig hebben. Anders kunnen zij niet goed functioneren. Wat heb ik dan nodig (hongers)? Ik voel me niet gehoord en er is chaos. Dus ik heb meer waardering (erkenning) nodig! En wil weten beter waar ik aan toe ben (structuur)! Ik neem verantwoordelijkheid voor mijn behoeften. Anders kan ik niet door. stimulering erkenning structuur
In kaart brengen van de opties voor een oplossing We kunnen blijven schelden op elkaar. Maar daar lossen we niets mee op. Ik kan me ook terugtrekken. Kijken of de boosheid dan zakt. Maar hoe gaan wij daarna verder? Hoe komen we uit het gedoe? Op een effectieve manier. intimiteit of spel samenwerken tijdverdrijven rituelen terugtrekken
In kaart brengen van de opties voor een oplossing Welke opties zijn ook op lange termijn effectief? Ik moet zicht krijgen op alle feiten. Dus ook op mijn eigen aandeel. Wat is hier precies aan de hand? Waar is het mis gegaan? Wat is er nodig? Idealiter doen we dat samen In een Volwassen gesprek. Ouder Volwassene Kind Ouder Volwassene Kind
In kaart brengen van mijn gevoelens bij deze oplossing Oei, dat voelt heel spannend! Wat als hij mij nog steeds niet serieus neemt? Ik ben bang. Wat weet ik over bang? Het gaat over de toekomst. Over wat er mis zou kunnen gaan. Wat is het ergste wat kan gebeuren? verleden bedroefd blij boos bang toekomst En waarom zou ik dat niet kunnen verdragen? heden Angst is lang niet altijd een goede raadgever
In kaart brengen van gewenste kennis en vaardigheden Wat heb ik nodig om het te durven? Accepteren dat het is zoals het is. En niet zoals ik vind dat het hoort te zijn. Het besef dat ik (mede-)verantwoordelijk ben. Voor het probleem en de oplossing. Ik heb ook kennis nodig over effectief contact. Ik ben oké en jij bent oké (++). Ik ga uit van goede intenties van ons beiden. Het is voor iedereen fijn als dit wordt opgelost. Ik ben niet oké Jij bent niet oké Ik ben niet oké Jij bent oké Ik ben oké Jij bent oké Ik ben oké Jij bent niet oké
In kaart brengen van acties voor een oplossing Ik zoek contact met hem op basis van ++. Ik geef eerlijk aan waar ik behoefte aan heb (1). Ik vraag hem om of hij daarover wil nadenken (2). Ik geef hem ruimte om zijn behoeften te uiten (3). Ik ontvang zijn boodschap en denk daarover na (4). We reageren rustig en neutraal op elkaars behoeften Indien nodig herhalen we dit rondje een paar keer. Zo werken we samen naar een oplossing. ik 4 1 2 3 jij
In kaart brengen van acties om herhaling te voorkomen We sluiten af met een onderzoek Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Waren onze afspraken (contract) goed genoeg? Hebben we ons er niet echt aan gehouden? Zonder dat samen te bespreken? Hoe voorkomen we zoiets in de toekomst? We maken een nieuw contract. Daarna vieren we ons succes. En bedanken we elkaar. CONTRACT Procedureel Professioneel Psychologisch
In kaart brengen van alternatieve acties En als dat (nog) niet lukt? Dan kan ik ook een paar stapjes terugdoen. Zonder uit contact te gaan. Even over minder spannende dingen praten. Maar over koetjes en kalfjes (tijdverdrijven). Zodat het vertrouwen (weer) kan groeien. En van daaruit verder rituelen terugtrekken intimiteit of spel samenwerken tijdverdrijven
Wendy Peterson Orthopedagoog en (C)TA contact@vandekaart.nu www.vandekaart.nu VAN DE KAART