Duurzame energie. Leveranciersdag Rijk 27 november 2015. Piet Glas



Vergelijkbare documenten
Woningen Provincie/Gemeenten Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties. Prijs per m² GBO in mediaan 2017

Woningen. Prijzen en transacties. Provincie / Steden. Marktgegevens en prognoses. Transactieprijzen koopwoningen in mediaan 2016

Toiletreclame Regionale Tarieven Indoormedia

2e Paasdag maandag 17 april

Bijlage verzuimcijfers

Waar moeten we bouwen en waar (nog) niet. Gerard Marlet 11 oktober 2016

thema 1 Nederland en het water topografie

Wijziging Uitvoeringsregeling inkoop arbeidsvoorziening door gemeenten

Absoluut verzuim. Absoluut verzuim totaal verzuim. > 3 maanden. Opgelost in schooljaar

Wijziging Regeling uitvoering en financiering Wet inschakeling werkzoekenden

Platform Detailhandel Nederland 1 van 7. Gemeente. Emmen

Analyse vraaghuurprijzen kantoorruimte

Onderzoek Voortijdig Schoolverlaters

De waarde van winkels

Bijlage 1: Uitwerking per regio

Den Haag, 17 mei 2000

PARTICULIERE WOONZORGKAART

natuursteen polijsten natuursteen polijsten natuursteen polijsten natuursteen polijsten natuursteen polijsten natuursteen polijsten marmer polijsten

BIJLAGEN. Betrekkelijke betrokkenheid Studies in sociale cohesie. Sociaal en Cultureel Rapport Redactie: Paul Schnabel Rob Bijl Joep de Hart

Naam Plaats donderdag 20 dec vrijdag 21 dec Koopzondag 23 dec dinsdag 25 dec woensdag 26 december 1828 Alkmaar WC de Mare open tot 21 uur open tot 21

De waarde van de Academie. Gerard Marlet Antwerpen 7 november 2013

Master plans for an efficient portfolio

Naamloos. Floor Point natuursteen vloeren polijsten

Speellijst Was Getekend, Annie M.G. Schmidt

Gelet op artikel 21b, eerste lid, van de Wet op de rechterlijke organisatie; De Afdeling advisering van de Raad van State gehoord (advies van

Vergelijking discriminatiemeldingen 2012 binnen de G32

Nederlandse spoorwegen. rapportage schoonste stationsgebied verkiezing 2015

IN EERSTE HALFJAAR Paula van der Brug en Robert Selten. April Het aantal gestarte trajecten in het eerste halfjaar van 2002.

Ruwe sterftecijfers ziekenhuizen

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Totaaloverzicht beoordeling gemeenten en politieke partijen. Gemiddelde per. Gemiddelde per. Totaal aantal gemeenten. (percentage)

Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus LV Den Haag Parnassusplein 5 T

Samen realiseren pact

Analyse horeca

Na Amsterdam is Utrecht de stad met de meeste deelauto s. In deze stad staan meer auto s dan in Den Haag en Rotterdam samen.

Traject/station Wat Verbetering

Geachte Voorzitter, Voorzitter van de Tweede Kamer. der Staten Generaal Interne postcode 270 Postbus EA Den Haag Telefoon

CRITERIA PRODUCTRATING OPSTALVERZEKERING PRIJS

Verdeelplan PG Jaar 2018

De staatssecretaris van Volksgezondheid Welzijn en Sport, Mevrouw drs. C.I.J.M Ross-van Dorp, Postbus EJ DEN HAAG

RDC Regio-indeling Nederland

BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid R.J. van Lente. sv 57 RIS Corr.no. 2000/32266/DSB Den Haag, 7 november 2000

Vaatkeurmerk x x x x x x. x x x

Robots houden groei arbeidsmarkt (nog) niet tegen

Urbanisatie-effecten en vastgoedwaardeontwikkeling: Human Capital = Capital Growth. Richard Buytendijk, MSc, MSRE

Bijlage C: steekproef

Lijst 18 Anti Europa Partij

T-Mobile Netherlands.

CRITERIA PRODUCTRATING INBOEDELVERZEKERING PRIJS

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt. medio

Jurisprudentieregister

Nieuwe perspectieven voor HEAD Landelijke Themadag Sociaal domein

Overzicht wijzigingen CAFAS database t/m Q1 2016

Première Rapport. Week#: Alleen leden. Cinemien (ABC Theatrical Distribution B.V.) Truman # Kopieën: 20 Land v.

Toelichting gegevens waarstaatjegemeente.nl bij de thema s:

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA DEN HAAG

Zeven weken lang acties met Allure

Ziekenhuis: positie op ranglijst plus plaatsnaam

Bankraad 11 maart 2016

Ruwe Sterftecijfers Ziekenhuizen

eerlijke en solide gvk/composiet oplossingen

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op de artikelen 3, eerste lid, en 5 van de Kaderwet SZW-subsidies;

Toewijzingsvoorstel Jaar: 2015 Tranche:

SECTION III. Meat of farmed game,cutting plant. Name of the establishment 192 KAMMINGA'S SLACHTBEDRIJF B.V. SURHUISTERVEEN

Oss. Datum. G rtneente. Antwoord gemeente: Ja, ook in Oss worden ontheffingen van de leerplichtwet verstrekt.

Clear Channel lanceert permanent interactief netwerk. Outdoor gaat mobiel

halve dag 185 Voldoende onderricht persoon (VOP) NEN 3140

Gastvrije Stad. Meest. van Nederland

Stille kracht Sensoor

Arbeidsrecht Juridische wegwijzer

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt

halve dag 185 Voldoende onderricht persoon (VOP) NEN 3140

halve dag 185 Voldoende onderricht persoon (VOP) NEN 3140

Certificaat van Goedkeuring Uitgereikt aan: LNR Globalcom B.V. Verrijn Stuartlaan 1A, 2288 EK, Rijswijk

Trickle down in de stad

Foto van de Drechtsteden

2. Het vierde lid vervalt, onder vernummering van het vijfde tot en met achtste lid tot vierde tot en met zevende lid.

Tarievenkaart commercieel, 2013

SECTION III. Meat of farmed game,cutting plant. Name of the establishment 192 KAMMINGA'S SLACHTBEDRIJF B.V. SURHUISTERVEEN

Syntrus Achmea Real Estate & Finance. Waarde? Winkels! [ C L I C K TO S TA R T ] Boris van der Gijp. Provada, 6 juni 2018

GASTVRIJHEIDMEDEWERKER IN DE ZORG (GIDZ)

AANMELDING CURSUS 2016

Stad Adres Openingstijden Aalsmeer (warenhuis) Oosteinderweg AV

Steeds minder startersleningen beschikbaar

van Werkplein naar Arbeidsmarkt naar 4 Transities Werkgever en Werkzoekende

Aantal deelauto s stijgt licht grote en middelgrote steden blijven achter

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt. medio

Zes weken lang acties met Sigmapearl

MEDIAKIT LEUKER DAN LEUK!

Legenda. 640 mrd. 15 mln. 620 mrd. 12 mln. 400 mrd. 12 mln. 270 mrd. 8 mln. 280 mrd. 8 mln. Öresund. Hamburg. Grote Randstad

Lokaal en landelijk de handen ineen

Algemene Voorwaarden. voor versturen via fietskoeriers.nl via Shops United 2017

De keiharde lakweken 2 februari t/m 13 maart De keiharde lak voor binnen.

Maarten C.W. Janssen. Meer concurrentie op of om het spoor? 19 oktober 2018

Jongens A voorcompetitie

Archief Ministerie van Justitie

Index. Locatiedetails Veerweg 15, 3231 CW Brielle Locatie RD (X, Y): 71924, Orderdetails. voor de locatie (X, Y) 71924,

Rapportage (N)WW< 25 jaar. Augustus 2013

Transcriptie:

Duurzame energie Leveranciersdag Rijk 27 november 2015 Piet Glas P.Glas@mindef.nl Categoriemanager Energie Frans van Beek frans.beek@minbzk.nl BZK - DG Organisatie Bedrijfsvoering Rijk

Opzet workshop 1. Introductie 2. Piet Glas, Categoriemanager Energie 3. Lennart Kerpel, Rijksvastgoedbedrijf 4. Ernst Menten, Rijkswaterstaat 5. Geert Noordzij, Ministerie van Financien 6. Frans van Beek, Ministerie BZK 7. Forumdiscussie 2

Energie voor de overheid korte termijn Piet Glas Categoriemanager Energie 3

Energie voor de overheid korte termijn Huidige praktijk: Elektriciteit via aanbesteding voor de laagste prijs Garanties van oorsprong via veiling 4

Gjuva-centrale, Hemsedal, Noorwegen, opgestart in 1957 Duurzaam? JA!! 5

Duurzame energie en de gebouwde omgeving Lennart Kerpel Rijksvastgoedbedrijf 6

Duurzaamheid uitdagingen

De Europese ambitie Energieneutraal 2050 De opgave: Nieuwbouw en bestaande voorraad Ruimte Techniek 1-1

Programmatisch Life Cycle Costs Gebiedsgericht Innovatie stimuleren 1-1 Leeuwarden Groningen Zwolle Arnhem Amsterdam Breda Utrecht Nijmegen Lelystad Assen Almelo Amersfoort Venlo Roermond Heerlen Maastricht Tilburg Goes iddelburg Dordrecht Gouda Leiden Deventer Delft Alkmaar Apeldoorn Zutphen Roosendaal Ede Gorinchem Den Haag Rotterdam Den Bosch Eindhoven Driebergen Zoetermeer Leeuwarden Groningen Zwolle Arnhem Amsterdam Breda Utrecht Leeuwarden Leeuwarden Groningen Zwolle Arnhem Amsterdam Breda Breda Utrecht Utrecht Nijmegen Lelystad Assen Almelo Amersfoort Venlo Roermond Maastricht Tilburg Goes iddelburg Dordrecht Gouda Leiden Deventer Delft Alkmaar Apeldoorn Zutphen Roosendaal Ede Gorinchem Den Haag Rotterdam Den Bosch Eindhoven Driebergen Zoetermeer Haarlem Hoofddorp/Schiphol Rijswijk

Duurzame energie en infrastructuur Ernst Menten Rijkswaterstaat 10

Kansen voor duurzame energie bij RWS Leveranciersdag Rijk, Den Haag 27 november 2015

Rijkswaterstaat als opdrachtgever, proeftuin en partner RWS: - Groot areaal (80.000+ locaties) vb. middenberm: 26 km2 - Jaarlijkse uitgave 5 mln. - Diversiteit aan bestedingen (wegen, tunnels, sluizen, dijken, etc.) Twee vormen in toepassing duurzame energie: 1. Geïntegreerde toepassing; op of in een gebouw of kunstwerk en in de opdrachtverlening meegenomen (energie neutrale kunstwerken) 2. Centrale opwekkingsvormen: derde partijen richten een productiepark in voor duurzame energie Rijkswaterstaat

Geïntegreerde toepassingen Kenmerken van Energie neutrale kunstwerken: - De energievraag wordt op jaarbasis gedekt door productie binnen de scope van het kunstwerk - Behoefte van RWS komt in de uitvraag terug en levert dus punten op - Ook in DBFMO constructies koopt RWS de energie in en wordt voor de looptijd een vaste stroomprijs overeengekomen. Rijkswaterstaat

Voorbeelden van geïntegreerde toepassingen 1 Rijkswaterstaat

Voorbeelden van geïntegreerde toepassingen 2 Rijkswaterstaat

Centrale opwekking Kenmerken van centrale opwekking: Grootschalig, door derden ontwikkeld en levering via aansluiting derden aan het net Primaire focus: wind, zon en waterkracht. In studie biomassa en geothermie Derden kunnen commerciële partijen zijn maar ook coöperaties Kan ongewenste belemmering opleveren voor toekomstige ontwikkelingen Verplichting uit Energieakkoord Rijkswaterstaat

Voorbeelden centrale opwekking Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat een actieve partner in het ontwikkelen van duurzame energie. Rijkswaterstaat

Duurzame energie en financiële kaders Geert Noordzij Ministerie van Financiën 19

Publiek Private Samenwerking Toepasbaarheid bij duurzaamheidsprojecten Geert Noordzij Directie Financieringen Afd. Publiek Private Investeringen

Publiek-private samenwerking (pps) is...... een samenwerkingsverband tussen overheid en bedrijfsleven om een project te realiseren, met een optimale verdeling van verantwoordelijkheden en risico s. Doel: kostenbesparing en/of kwaliteitsverbetering duurzame oplossingen innovatie Middel: prestatiecontract design-build-finance-maintain(-operate) (DBFM(O)) 21 Leveranciersdag Rijk 27 november 2015

Beleid aangaan deelnemingen Nee, tenzij Risicodragend participeren alleen bij aantoonbaar dwingende reden. Randvoorwaarden voor aangaan deelneming: nationaal publiek belang, niet te borgen door wet-/regelgeving welomschreven beleidsdoelstelling rendement periodieke toetsing bron: Nota Deelnemingenbeleid Rijksoverheid 2013 22 Leveranciersdag Rijk 27 november 2015

Werkzame stoffen PPS Overdracht van verantwoordelijkheden en risico s integrale scope wat versus hoe levenscyclusbenadering risico-overdracht Prestatieprikkels bonus / malus private financiering Governance en regie contractmanagement benchmarking 23 Staatsdeelnemingenbeleid Leveranciersdag Rijk 27 november 2015

Energie voor de overheid langere termijn Frans van Beek Ministerie van BZK 24

Energie voor de overheid langere termijn Uit: Energieakkoord voor duurzame groei Rijk en gemeenten jagen projecten voor verduurzamen van de energievoorziening in maatschappelijk vastgoed aan, bundelen die naar gebied- en/of functieniveau en gebouwtype. Zij ontwikkelen een repeteerbare (aanbestedings)aanpak, die aangevuld kan worden met niet-maatschappelijk vastgoed en betrokkenheid van andere (private) partijen. Met deze gebiedsgeoriënteerde aanpak creëren Rijk en gemeenten ankerpunten voor de ontwikkeling van lokale, duurzame en kosteneffectieve energievoorzieningen. 25

Energie voor de overheid langere termijn 26

Energie voor de overheid langere termijn Naar een hybride aanpak: Niet alleen consumptie wij kopen energie maar ook exploitatie wij kopen energiediensten

Energie voor de overheid langere termijn Optimale inzet schaal en mogelijkheden: Niet alleen objectgericht maar ook gebiedsgeoriënteerd

Discussie