1. Gebiedsagenda/inleiding Voor u ligt de Gebiedsagenda van de Indische Buurt. De Gebiedsagenda bevat de belangrijkste opgaven van het gebied op basis van gebiedsanalyses, specifieke gebiedskennis en bestuurlijke ambities. De gebiedsagenda is het document dat op basis van gezamenlijkheid de specifieke ambities en doelen van het gebied in beeld brengt en prioriteiten stelt. Zij belicht kansen en bedreigingen die zich afspelen binnen het gebied, waarbij diverse schaalniveaus kunnen worden onderscheiden (plein, buurt, wijk, gebied en stad). De agenda heeft een meerjarig perspectief. 2. Samenvatting De prioriteiten/opgaven voor de Indische Buurt samengevat: Meer ontwikkelkansen voor jeugd in een achterstandspositie, met focus op meer stageplaatsen, beter pedagogisch klimaat en minder overgewicht/ een actievere levensstijl Minder armoede en werkloosheid en meer benutten van lokaal maatwerk in de uitvoering en minder regelgeving. Betere sociale-, fysieke en vertrouwde leefomgeving van oudere en kwetsbare buurtbewoners, zodat zij langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Meer actief burgerschap stimuleren voor zowel kwetsbare groepen als groepen die al actief zijn en daarbij maatschappelijke opgaven steeds meer in partnerschap realiseren. Verminderen van inbraken, spanningen onderling en overlast door jeugdgroepen om zo het veiligheidsgevoel te vergroten. Meer en beter gebruikersgroen in de buurt, onveilige en verloederde openbare ruimte aanpakken en stimuleren van duurzaamheid bij zowel bewoners als ondernemers. Voortzetten van het stedelijke vernieuwingsprogramma met de partners uit de buurt, met als doel een prettigere en gemengdere buurt en een aantrekkelijker ondernemersklimaat. De prioriteiten die samenhangen met bewoners in een achterstandspositie zijn in de praktijk een integrale opgave, die bij de vertaling naar de plannen ook vraagt om een integrale aanpak. 3. Gebiedsbeschrijving Het gebied De Indische Buurt ligt vlakbij het centrum, tussen het spoor en het Flevopark. Waar het eerst een buurt aan de rand van de stad betrof, heeft het met de komst van IJburg, de ontwikkelingen in het Oostelijk Havengebied en Science Park, een gunstige ligging gekregen. De buurt is verdeeld in 4 buurten, die begrensd worden door twee centrale assen, de Molukkenstraat en de Insulindeweg. Elk van deze vier buurten heeft één of meerdere pleinen die kenmerkend zijn voor de Indische Buurt en ook als referentiepunt kunnen worden beschouwd. De buurten zijn dan ook genoemd naar deze vier pleinen. In het noordwesten de Timorpleinbuurt, in het noordoosten de Makassarpleinbuurt, in het zuidoosten de Sumatraplantsoenbuurt en in het zuidwesten de Ambonpleinbuurt. De Indische Buurt is vanaf 1900 gebouwd aan de rand van de stad. De Timorpleinbuurt is als eerste gebouwd en deze buurt kenmerkt zich door de negentiende eeuwse bouwstijl, met kleine woningen en de wat smalle straten. De drie andere buurten volgden daarna en zijn in de jaren 20 en 30 gebouwd. In de stadvernieuwingsperiode van de jaren 70 en 80 heeft met name in het zuiden van de Indische Buurt grootschalige sloop en nieuwbouw plaatsgevonden. 1
Ontwikkelperspectief De Indische Buurt is een buurt in ontwikkeling op allerlei gebied. Al vanaf 2002 loopt er het stedelijk vernieuwingsprogramma met de corporaties, waarbij de woningvoorraad wordt aangepakt door de corporaties (sloop/ renovatie en nieuwbouw), het stadsdeel de openbare ruimte opknapt en er een intensief sociaal programma draait. Dit stedelijk vernieuwingsprogramma is nog niet klaar en uitvoering hiervan zal dan ook de komende jaren nog zichtbaar zijn. Ook loopt er een aantal stedelijke programma s in de Indische Buurt zoals het programma Samen Doen, Wijkzorg en de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht. In 2014 is gestart met de pilot Vreedzame Wijk. Dit is een vorm van wijkpedagogiek die aansluit op het burgerschapsprogramma De Vreedzame School, waarbij kinderen consequent en op een positieve manier benaderd worden, waarbij de regels zo mogelijk buurt breed en door kinderen zelf worden opgesteld. De Indische Buurt loopt al jarenlang voorop als het gaat om vergaande betrokkenheid van bewoners en bewonerscommunities. Er is veel ervaring opgedaan met nieuwe vormen van partnerschap tussen bewoners, ondernemers, overheid en andere organisaties in het gebied. Voorbeelden zijn het beheer van panden door buurtorganisatie de Meevaart Ontwikkelgroep, en de ervaringen met maatschappelijk aanbesteden ( buurtbesteden ). Deze ervaringen bouwen we de komende jaren verder uit, waarbij we met alle partners aan de slag gaan met de gezamenlijke maatschappelijke opgave, en concreet gaan uitwerken welke volgende stappen we kunnen zetten om de buurt nog verregaander een rol te laten spelen bij thema s als bijvoorbeeld werkgelegenheid, zorg en ondernemerschap. 4. Opgave van het gebied De opgave van het gebied wordt vanuit 3 invalshoeken (gebiedsanalyse, prioriteiten vanuit het gebied en verbinding met stedelijke programma s) in beeld gebracht en beschreven. 4.1.Gebiedsanalyse Dat de Indische Buurt inmiddels af is van het imago onveilige achterstandswijk, betekent nog niet dat de buurt geen achterstandspositie meer heeft. Op een aantal gebieden scoort de Indische Buurt nog onder het gemiddelde van Amsterdam en stadsdeel Oost. Met name in de Makassarpleinbuurt, de Sumatraplantsoenbuurt en de Ambonpleinbuurt liggen nog grote opgaven. Op het fysieke vlak gaat er in de transformatie van de woningvoorraad en in de kwaliteit van de openbare ruimte veel gebeuren de komende jaren. Veel bewoners geven aan dat zij groen missen in de buurt. Naast de fysieke opgave liggen er vooral op het sociale vlak grote opgaven. De werkloosheid is hoog, met name in de Ambonpleinbuurt. Nog te veel kinderen verlaten het onderwijs zonder startkwalificatie; er is dan ook veel jeugdwerkloosheid. Er wordt veel overlast ervaren van jongeren en bewoners geven vaak aan zich zorgen te maken over de ontwikkelkansen van de jongeren in de buurt. Armoede is in grote delen van de Indische Buurt hoog en veel kinderen groeien op in een minimumhuishouden. Ook is de Indische Buurt een van de dikste buurten van Amsterdam is. Het percentage kinderen (0-4 jaar) dat te maken heeft met overgewicht en obesitas is ruim 1 ½ keer zo hoog als het gemiddelde van Amsterdam. Kijkend naar kinderen op 10-jarige leeftijd blijkt dat één op de drie kinderen al overgewicht of obesitas heeft. Het aandeel mensen dat aangeeft zich eenzaam te voelen ligt hoger dan het Amsterdams gemiddelde. Zo n 19% zit in een sociaal isolement en is daardoor niet of moeilijk in staat om deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Ondanks dat de bewoners tevreden zijn met hun buurt en de vele actieve bewoners scoort de Indische Buurt op sociale cohesie een onvoldoende. Om te zorgen dat de bewoners wel prettig blijven wonen zal hier de komende tijd aandacht aan besteed worden. Opvallende cijfers binnen het gebied: 2
Indicator Amsterdam Indische Buurt Afwijkende buurten % corporatiehuur (2014) 46% 64% Ambonpleinbuurt 81% Sumatraplantsoenbuurt 71% Makassarpleinbuurt 70% % bijstandsuitkeringen 15-64 jaar (2014) 6% 9% Makassarpleinbuurt 10% Ambonpleinbuurt 10% % minimajongeren (2011) 21% 28% IB Oost (Makassarpleinbuurt en Sumatraplantsoenbuurt) 29% IB West (Timorpleinbuurt en Ambonpleinbuurt) 27% % gewichtleerlingen (kinderen met laagopgeleide ouders) % jeugdige verdachten 12-24 jaar (2013)* 20% 44% Ambonpleinbuurt 50% Sumatraplantsoenbuurt 45% Makassarpleinbuurt 44% Timorpleinbuurt 38% 4% - IB Oost (Makassarpleinbuurt en Sumatraplantsoenbuurt) 6% IB West (Timorpleinbuurt en Ambonpleinbuurt) 5% * Cijfer alleen beschikbaar op buurtcombinatieniveau 4.2.Prioriteiten vanuit het gebied Wonen en Openbare ruimte (thema 1) In de Indische Buurt loopt al sinds 2002 een groot stedelijk vernieuwingsprogramma. Dit loopt nog zeker door tot in 2018. Een onderdeel van dit programma is dat zodra de huizen zijn opgeknapt of herbouwd, ook de openbare ruimte wordt opgeknapt. Dit onder de noemer van Huisje-klaar, Straatje-klaar. Deze aanpak heeft een zeer positieve uitwerking op het gebied en zorgt ook voor een goede samenwerking met de partners in de stedelijke vernieuwing. Een deel van de financiering van deze aanpak wordt gezocht in de grondexploitaties die worden opgesteld voor woningbouwprojecten. Deze woningbouwprojecten worden uitgevoerd in het kader van het Aanvullend Convenant Erfpacht (ACE). Een ander belangrijk onderdeel van dit integrale programma is de Pleinenaanpak. Een tijdelijke aanpak met een vliegwielfunctie en heel erg gericht op uitvoering. Hierbij worden de pleinen niet alleen fysiek aangepakt en opgeknapt, maar is er voor de buurten rond de pleinen een sociaal programma dat aandacht heeft voor de ontmoetingsfunctie van de pleinen, de jongeren uit de buurten, kwetsbare huishoudens en bewoners. Deze aanpak loopt nog door in 2015. In 2016 moet deze manier van werken zijn overgenomen in de reguliere gebiedsaanpak. De Indische Buurt wordt door veel bewoners ervaren als een zeer stenige buurt. Dit ondanks een aantal grote en redelijk groene pleinen. De vraag naar meer groen en dan met name gebruikersgroen (zoals bijvoorbeeld moestuinen) komt dan ook altijd terug. Het Flevopark is een mooi groot stadspark dat grenst aan de buurt. Echter de toegangen tot dit park liggen verscholen en zijn slecht zichtbaar, waardoor veel bewoners deze groene parel niet ontdekken en ook niet gebruiken. De toegang naar het Flevopark ter hoogte van het Flevohuis willen we vergroenen. In de toegangstunnel ter hoogte van het Javaplantsoen is door een buurtkunstenaar een wandschildering aangebracht. En samen met de scholen rond het Javaplantsoen is een plan gemaakt om grondspelen aan te brengen op het plein voor de toegang van het park. Dit alles om de toegang tot het park aantrekkelijker te maken en te zorgen dat het plein beter gebruikt wordt. Het anders inrichten van de schoolpleinen en ook de openbare ruimte zodat kinderen er meer gebruik van maken is een speerpunt binnen het stadsdeel. Dit geldt ook zeker voor de Indische Buurt, waar veel kinderen wonen met overgewicht. Deze kinderen uitdagen en verleiden om meer te bewegen zal een positief effect hebben op hun gewicht. 3
In 2014 is een start gemaakt met het opknappen van het Sumatraplantsoen. Door dit grote groene plein beter in te richten zodat alle bewoners zich er thuis en welkom voelen zal het meer gebruikt worden door de buurt. Het opknappen wordt echter in fases gedaan. Een van de reden is financiën, voor de laatste fase is de financiering nog niet rond. Maar een andere belangrijke reden is dat de laatste fase grenst aan de woningblokken die gesloopt en nieuwgebouwd worden. Het herinrichten van het plein wordt pas gedaan als deze werkzaamheden zijn afgerond. Voor de buurt is het zeer wenselijk ook deze laatste fase van het opknappen van het plantsoen gerealiseerd te krijgen. Een belangrijke sportvoorziening van stadsdeel Oost, het buitenbad Flevoparkbad, ligt in de Indische Buurt. Afgelopen jaar hebben veel bewoners aangeven deze voorziening zeer belangrijk te vinden voor de buurt. De wens is om op termijn een overdekte zwemvoorziening met openluchtbad, een zogeheten combibad te realiseren. De verkeersopgave in de buurt ligt voornamelijk in de Javastraat. De overlast van het vooral dubbel parkeren is een doorn in het oog van de bezoekers en de winkeliers. Daarbij komt het laden en lossen in de straat tijdens de openingstijden van de winkels, ook dit zorgt voor veel overlast en vaak ook onveilige situaties. Ander speerpunt is het van belang dat alle scholen veilig te bereiken zijn voor de ouders en de kinderen. De Indische Buurt kenmerkt zich door een grote hoeveelheid sociale huurwoningen, vooral in de Sumtraplantsoen- en de Ambonpleinbuurt is met respectievelijk 71% en 81%, ver boven het Amsterdams gemiddelde, dat op 46% ligt. In het kader van de stedelijke vernieuwing zit de Indische Buurt midden in een groot sloop en renovatie programma. Ook de komende jaren zal dit nog goed zichtbaar zijn in de buurt. Hierdoor worden de woningen in slechte staat aangepakt en zal ook het percentage sociale huurwoningen (verder) afnemen. Met de corporaties (Alliantie, Eigen Haard en Ymere) zijn afspraken gemaakt tot hoever dit percentage mag dalen en ook wat voor woningaanbod hiervoor moet terug komen. In 2013 zijn de afspraken aangepast en bijgesteld aan de huidige markt en de behoefte van bewoners. Zo is met de corporaties afgesproken om in te zetten op een toename van woningen in het middensegment om ook bewoners met een middeninkomen woonruimte te kunnen bieden en zo deze groep te behouden voor de buurt en de stad. Dit zijn nieuwe afspraken naast de al bestaande afspraken over het percentage sociale huur en de realisatie van specifieke doelgroep woningen zoals bv. rolstoelwoningen en woningen voor grote gezinnen. De gemeente werkt aan Nieuwe Prestatieafspraken met corporaties en huurders (voorheen Bouwen aan de Stad I en II). De Gemeentelijke Inzet voor de Nieuwe Amsterdamse Prestatieafspraken is op 3 maart 2015 vastgesteld door het college B&W en vormt de basis van de gesprekken met de partners. De uitkomsten hiervan worden meegewogen in het programma stedelijke ontwikkeling. In de Indische Buurt is een beperkte hoeveelheid grote woningen, dat is vooral het geval in de Timorpleinbuurt, waar maar 17% van het totaal behoort tot een grote woning. In de rest van de Indische Buurt ligt dit net iets hoger dan 26% en in Oost is dit 43%. Opmerkelijk is het dan ook dat het percentage grote gezinnen in de Indische Buurt weer hoger ligt dan in de rest van Oost. Bijzondere aandacht is nodig voor (niet studerende) jongeren onder de 23 jaar, die er veel last van hebben dat er zo weinig voor hen geschikte en betaalbare woningen zijn, terwijl ze graag een eigen wooncarrière willen starten, liefst in de eigen buurt. We zien dit probleem, dat fnuikend kan zijn voor de ontwikkeling van deze jongeren en tot tal van andere problemen kan leiden, met name in Oud-Oost en de Indische Buurt. Kleine huur- en koopstudio's of vormen van woningdelen waarbij de individuele netto woonlasten ruim onder de 500 euro blijven, zouden voor deze werkende jongeren, die vaak niet in aanmerking komen voor huursubsidie, een oplossing kunnen zijn. Een nieuwe ontwikkeling is dat door verkoop van huurwoningen veel VVE s zijn ontstaan. Zowel gemengde (corporatie bezit dat nog verhuurd wordt samen met verkochte woningen) of kleine VVE s van vaak maar drie of vier woningen. Beide zoeken nog naar hun rol en hebben voor het goed functioneren ondersteuning nodig. Ook voor de partners in de buurt is het wennen om niet meer alleen met grote verhuurders te maken te hebben, maar ook veel met particuliere eigenaren. 4
Een andere belangrijke opgave is het goed en efficiënt benutten van het (maatschappelijk) vastgoed en dit in co-creatie met de corporaties en de buurt te doen. De eerste stappen hiervoor zijn in 2014 gezet met het gezamenlijk bespreken van vraag en aanbod en hieruit volgend het opzetten van een makelpunt dat beheerd wordt door een partner uit de buurt. Uitdaging is om dit nog verder uit te bouwen zodat er optimaal gebruik gemaakt kan worden van het aanwezige (maatschappelijk) vastgoed en dit ten dienste te laten zijn aan de buurt. Bedrijvigheid (thema 2) De Indische Buurt is een gemiddelde buurt qua bedrijvigheid. Wat opvalt is het hoge percentage ZZP ers. Dat is 69%, terwijl dat in Oost 62% is en in Amsterdam 53%. De bedrijvigheid is vooral te vinden in de Timorpleinbuurt, vanwege de Javastraat, het Java- en Timorplein. Dit is een gewilde buurt voor ondernemers om zich te vestigen en de buurt trekt nog steeds nieuwe ondernemers aan, wat het winkel- en horeca aanbod meer divers maakt. De Javastraat is de winkelstraat van de Indische Buurt. De straat zit in de lift. De laatste jaren is het winkelaanbod meer divers geworden en het aantal horecagelegenheden is flink gestegen wat meer bezoekers naar de straat trekt. Dit nieuwe evenwicht is nog zeer kwetsbaar. De straat kent nog geen sterke ondernemersvereniging, de poging een BIZ op te richten heeft het niet gehaald, de parkeeroverlast is hoog, er is veel overlast van het laden en lossen in de straat en er is nog te veel illegaliteit en soms zelfs criminaliteit aanwezig. De inzet van winkelstraatmanagement is onmisbaar in deze straat, dat kan er samen met de partners voor zorgen dat de straat de positieve lijn voortzet. Voor het bestrijden van de illegale en criminele parktijken is voldoende handhaving en politie inzet vereist. En van groot belang is dat alle partners, ondernemers, politie, stadsdeel, vastgoedeigenaren samen optrekken om dit probleem aan te pakken. Inmiddels zijn de ogen ook steeds meer gericht op de ontwikkelingen in de Molukkenstraat. Ondernemers uit deze straat hebben aangegeven zich te willen verenigen en meer samen te willen werken. Participatie en Zelfredzaamheid (thema 3) Eén van de meest opvallende kenmerken van de Indische Buurt is de betrokkenheid van bewoners. Het bruist werkelijk van de bewonersinitiatieven. Op de website Indische Buurt Balie zijn deze initiatieven sinds 2014 allemaal te vinden. Er zijn initiatieven op alle denkbare thema s en gebieden. Van sport, moestuinen, kunst en cultuur, zorg, gezondheid, werkgelegenheid, enz. Deze initiatieven leveren een belangrijke bijdrage aan de opbouw van de sociale infrastructuur in de wijk. De overheid investeert in netwerkvorming: de verbinding en samenwerking tussen de bewonersinitiatieven, vrijwilligers- en buurtorganisaties en andere partijen. De activiteiten van dit netwerk leveren een belangrijke bijdrage aan talentontwikkeling, bestrijding van eenzaamheid en armoede, sociale activering en participatie van de bewoners. In 2015 is voor de derde keer in de Indische Buurt een cursus budgetmonitoring gestart. Bewoners leren hoe de gemeente begroting in elkaar zit en bekijken de begroting van het stadsdeel. Daarna maken zij aan de hand van de door de buurt opgestelde prioriteiten een eigen begroting. De prioriteiten die hier naar voren zijn gekomen zijn meegenomen bij het opstellen van deze gebiedsagenda. Ook zijn we verder gegaan met het intensiveren van de samenwerking tussen de buurt, de corporaties en het stadsdeel. Bij de stuurgroep in februari 2015 zat ook de afvaardiging uit de buurt. Uit de cursusgroep budgetmonitoring en uit de stuurgroep kwam de wens naar voren om verder te gaan met sociale innovatie en de buurt een grotere rol te geven bij het oplossen van sociale problematiek. Samenwerking met stedelijke en mogelijk landelijke partners is wenselijk om hier voldoende ruimte voor te maken in de bestaande budgetten en regelgeving. Om deze ontwikkeling verder te stimuleren is het van belang om initiatieven uit de buurt serieus te nemen, ermee samen te werken, flexibele budgetten te hebben die in kunnen spelen op initiatieven uit de buurt. En het is van belang dat de overheid, maar ook de andere partners in de buurt voldoende tijd en middelen hebben om deze initiatieven te ondersteunen en begeleiden waar dat nodig is. Het gaat om een goed evenwicht 5
bij de overheid van loslaten waar kan en ondersteuning bieden waar dat nodig is. Ook is het van belang dat er voldoende kwalitatief goede accommodaties beschikbaar zijn in de buurt. Mogelijk moeten bestaande accommodaties opgeknapt worden ivm met achterstallig onderhoud of om de sociale en fysieke toegankelijkheid te verbeteren. De Indische Buurt zit in de lift, maar kent nog veel armoede. De verschillen tussen de vier buurten van de Indische Buurt zijn groot. Zo ligt het percentage dat van een bijstandsuitkering moet rondkomen in de Timorpleinbuurt met 7% rond het gemiddelde van Oost, maar dat van de Makassarpleinbuurt met bijna 10% een stuk hoger. Ook het aantal minimahuishoudens is in alle buurten behalve de Timorpleinbuurt een stuk hoger dan het gemiddelde in Oost (18%) of het gemiddelde van Amsterdam (21%). Door het transformeren van het woningbestand en de komst van nieuwe stedelingen neemt de tweedeling in de Indische Buurt toe. Alle betrokken partijen geven aan deze ontwikkeling niet wenselijk te vinden. Voor alle partijen is het dan ook een prioriteit zich in te zetten voor de zwakkeren in de samenleving. De werkloosheid is hoog, de cijfers hierover lijken, nu mensen zich niet meer verplicht hoeven te melden als ze werkloos zijn, gunstiger dan een aantal jaar geleden. Maar de werkelijkheid is dat er steeds meer mensen zonder werk zijn. Vooral in de al zwakke wijken is bijna de helft van de werklozen ook al langdurig werkloos. Eén van de belangrijkste opgaven van de buurt blijft dan ook het creëren van werk, het toeleiden naar werk en als dat een stap te ver is, mensen laten participeren in de maatschappij. De aanpak van werkloosheid in het huidige economische klimaat vraagt soms om een onorthodoxe aanpak, lef hebben te experimenteren en soms risico s nemen. Om op deze manier zo veel mogelijk mensen aan het werk te krijgen. Jeugd en Onderwijs (thema 4) In de Indische Buurt groeit bijna 30% van de kinderen op in een minimumhuishouden. Het vergt dan ook extra inzet om deze kinderen toch de kansen te geven zich te ontwikkelen op allerlei gebied. Om ze net als andere kinderen in aanraking te laten komen met kunst en cultuur, de natuur, techniek en sport. Een goed en toegankelijk aanbod van naschoolse activiteiten is onontbeerlijk in deze buurt. Positief is dat een deel van het naschoolse aanbod uit de buurt komt en hierdoor in de meeste gevallen ook laagdrempelig. Momenteel wordt onderzocht hoe dit verder uitgebreid kan worden en of hier ook via methode buurtbesteden aan gewerkt kan worden. De Indische Buurt kent geen zwakke basisscholen meer, toch ligt de citoscore met 533 lager dan het gemiddelde in Oost. Het percentage laagopgeleide schoolverlaters in de Indische Buurt ligt met 9% rond het Amsterdamse gemiddelde. De Ambonpleinbuurt (12%) wijkt hier vanaf. Het is van groot belang dat kinderen minimaal een startkwalificatie hebben als ze van school gaan om zo kans te maken op de arbeidsmarkt. Het niet kunnen vinden van een stageplaats is één van de oorzaken van voortijdig schoolverlaten en ook de hoge jeugdwerkloosheid in de Indische Buurt. Hier ligt de komende jaren echt een belangrijke opgave. Hierbij is het zaak om de ondernemers uit de buurt nog meer te betrekken. Zaken als social return bij bouw en sloopprojecten en projecten in de openbare ruimte bieden echt kansen voor jongeren. Gezien de situatie op de arbeidsmarkt is het zeker voor de jongeren met weinig opleiding lastig om werk te vinden, het vergt dan ook extra inzet van alle partners en van de buurt om deze jongeren verder te helpen. Gezondheid (thema 5) Door veranderingen in de zorg moeten ouderen en mensen met een beperking zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Bezuinigingen in de zorg, veranderingen in de huursector en toenemende werkloosheid worden meer voelbaar bij kwetsbare huishoudens. In de Indische Buurt wonen veel ouderen en kwetsbare buurtbewoners. De veranderingen zullen voor deze groepen grote gevolgen hebben. Samen met de woningcorporaties is het zaak om te zorgen dat de woningen waar mogelijk zo aangepast worden dat deze groep ook op een prettige manier zelfstandig kan blijven wonen. Een ander gevaar bij het langer zelfstandig wonen, is de toename van eenzaamheid. Dit is een opgave 6
voor alle partners in de buurt. Hier kan vooral het informele zorgnetwerk samen met de formele zorg van grote betekenis zijn. In 2014 is gestart met de pilot Wijkzorg. In deze pilot is de samenwerking tussen het formele en informele zorgnetwerk sterk verbeterd. De opgave is om deze aanpak uit te bouwen en te borgen. De Indische Buurt kenmerkt zich door een heel groot informeel zorgnetwerk, het is van groot belang dat de verbinding tussen het formele en het informele netwerk goed is, dat zij elkaar aanvullen en de bewoners optimaal gebruik kunnen maken van al het aanbod. Het in 2013 opgeleverde dienstencentrum Flevopoort biedt kansen. Hier zitten meerdere voorzieningen voor kwetsbare groepen bij elkaar. Leefbaarheid en Veiligheid (thema 6) Ondanks dat het tevredenheidscijfer dat de bewoners in de Indische Buurt aan hun buurt geven een 7 is, scoort de buurt voor betrokkenheid buurtbewoners een 6, wat lager is dan gemiddeld in de stad. Dit terwijl de buurt zich ook kenmerkt door de grote groep zeer actieve en betrokken bewoners. Het tegengaan van de vervuiling (zwerfvuil en etensresten) en verloedering (achterstallig onderhoud) is in 2016 nog een belangrijke opgave. De veiligheid heeft zowel op de beleving als de echte veiligheid de afgelopen jaren sprongen de goede kant op gemaakt, maar de subjectieve veiligheid is nog steeds onder het Amsterdams gemiddelde. In verschillende buurten is ook zichtbaar dat deze weer iets aan het verslechteren is. De aandacht voor illegale praktijken in de winkelstraten, woninginbraken en drugsoverlast moet vastgehouden worden en op sommige vlakken zelfs aangescherpt. In dit gebied wordt er door bewoners overlast ervaren van jeugdgroepen. Het tegengaan van deze overlast is prioriteit in de buurt. Naast dat het goed is dat de Centrale Stad het programma van de Top 600 de komende jaren blijft continueren en uitbreidt naar een Top 1000, vindt de bestuurscommissie het ook van groot belang om in te blijven zetten op de preventieve kant. In 2014 is gestart met het inzetten van het Jeugd Preventie Team (JPT). Met deze aanpak sla je twee vliegen in een klap. De overlast door jeugdgroepen wordt aangepakt, maar minstens zo belangrijk is dat jongeren een kans krijgen om zich als lid van het JPT te ontwikkelen en een stap verder te komen in het leven. Ook is het van belang dat er een samenhangend en positief pedagogisch wijkklimaat heerst onder de paraplu van De Vreedzame Wijk, zodat kinderen door alle betrokken partijen en actoren in de wijk op eenzelfde pedagogische en positieve manier worden bejegend en betrokken bij hun buurt. Hierdoor kunnen zij veilig opgroeien in een uitdagende leefomgeving (als alternatief voor de heersende straatcultuur onder jongeren). 4.3. Stedelijke prioriteiten in/voor het gebied Afgelopen jaar is de uitvoering van het programma Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht van start gegaan. Uit de cijfers blijkt dat in de Indische Buurt ruim 25% van alle kinderen (5-19 jarigen) last heeft van overgewicht. Hiermee behoort de Indische Buurt tot de dikste buurten van Amsterdam. Dit probleem heeft ernstige gevolgen voor de fysieke en psychosociale gezondheid op korte en lange termijn. Ervaring leert dat dit probleem alleen aangepakt kan worden door een integrale aanpak, waarbij iedereen in de wijk meedoet. Een belangrijke stap hierin is samen met de buurt, bewoners bewust te maken van het probleem, en hen op een positieve manier in te laten zien hoe zij door een andere levensstijl (o.a. gezond eten, meer bewegen, gezond slaapritme) dit aan kunnen pakken. Hier is in 2014 een succesvolle start mee gemaakt die voortgezet wordt. Daarnaast is de zelfredzaamheid een aandachtspunt. Sommige jongeren in de Indische Buurt hebben net een zetje in de rug nodig om op eigen benen te staan. Dat kan gaan om woonruimte, maar ook zaken als hoe ga ik om met geld, welke voorzieningen zijn er, hoe run ik zelf mijn huishouden, enz. Mooi project dat deze opgave aanpakt is Kamers met Kansen, hier krijgen jongeren niet alleen huisvesting maar ook begeleiding om te leren om op je zelf te wonen. Jongeren die hierin verder zijn coachen hierbij andere jongeren. Dit principe van jongeren die elkaar coachen wordt op meerdere plekken toegepast en is een doeltreffende methode. Naast de jongeren die later dan gemiddeld zelfredzaam zijn, kent deze buurt ook jongeren (soms zelfs nog kinderen) die al heel jong op eigen 7
benen moeten staan en daarbij ook de zorg voor familie op hun schouders dragen. Het is zeer belangrijk aandacht te hebben voor deze jonge mantelzorgers en waar mogelijk deze groep te ondersteunen. Probleem hier is vaak dat deze groep niet goed zichtbaar is. Via informele zorgnetwerken en teams als Samen Doen komt deze groep in beeld. Verder kent de Indische Buurt hoge werkloosheidcijfers, ook onder jongeren. De centraal stedelijke aanpak op het gebied van jeugdwerkloosheid kan hier een belangrijke rol vervullen om dit aan te pakken. 5. Prioritering van de opgave Meer ontwikkelkansen voor jeugd in een achterstandspositie, met focus op meer stageplaatsen, beter pedagogische klimaat en minder overgewicht/ een actievere levensstijl. Minder armoede en werkloosheid en meer benutten van lokaal maatwerk in de uitvoering en minder regelgeving. Betere sociale-, fysieke en vertrouwde leefomgeving van oudere en kwetsbare buurtbewoners, zodat zij langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Meer actief burgerschap stimuleren voor zowel kwetsbare groepen als groepen die al actief zijn en daarbij maatschappelijke opgaven steeds meer in partnerschap realiseren. Verminderen van inbraken, spanningen onderling en overlast door jeugdgroepen om zo het veiligheidsgevoel te vergroten. Meer en beter gebruikersgroen in de buurt, onveilige en verloederde openbare ruimte aanpakken en stimuleren van duurzaamheid bij zowel bewoners als ondernemers. Voortzetten van het stedelijke vernieuwingsprogramma met de partners uit de buurt, met als doel een prettigere en gemengdere buurt en een aantrekkelijker ondernemersklimaat. De prioriteiten die samenhangen met bewoners in een achterstandspositie zijn in de praktijk een integrale opgave, die bij de vertaling naar de plannen ook vraagt om een integrale aanpak. 6. Participatie In 2015 is door de community zelf in januari een bijeenkomst georganiseerd. Hiervoor is gericht uitgenodigd, zodat er vanuit alle actieve bewoners groepen, als ook vanuit professionele organisaties mensen aanwezig waren. Op deze avond is gesproken over de agenda van de buurt. Daarnaast zal er in april weer een buurtbijeenkomst georganiseerd worden door de Indische Buurt Community samen met het stadsdeel en andere professionele partijen uit de buurt. Hoe deze bijeenkomst er uit zal zien (een grote voor de hele Indische Buurt op alle thema s, per buurt of per thema) is nog niet bekend. Maar hier zal meer de uitvoering centraal staan, hoe gaan we werken aan de opgave in de Indische Buurt. Daarnaast wordt er voor de derde keer een cursus budgetmonitoring gegeven in de Indische Buurt. Zo n 20 bewoners doen hier aan mee. Zij onderzoeken en krijgen uitleg over de begroting van het stadsdeel en de centrale stad. Daarna kijken ze naar de opgave van de buurt en stellen dan een eigen begroting op. Hierin geven ze aan waar volgens hun de prioriteit in de Indische Buurt moet liggen. Bij deze bijeenkomsten zit ook steeds iemand vanuit het stadsdeel zodat we op eventuele vragen antwoord kunnen geven, maar ook om te horen waar de buurt de prioriteiten legt, welke keuzes er gemaakt worden. De uitslag van deze cursus worden in de grote bijeenkomst in april met de buurt besproken. Daarna wordt het eindproduct aan het stadsdeel aangeboden. Door de groep van budgetmonitoring is inmiddels wel een lijst met prioriteiten en uitgangspunten voor de buurt gemaakt. Deze lijst en de uitgangspunten zijn belangrijke input geweest voor deze agenda. Al deze bijeenkomsten leveren belangrijke input voor de Gebiedsagenda van de Indische Buurt. Maar naast deze bijeenkomsten is gedurende het gehele jaar intensief contact met actieve bewoners en verschillende de organisaties in de buurt. Al deze contacten leveren input voor het opstellen van de Gebiedsagenda. 8