Levend water - Helder beleid Droge voeten, sterke dijken en vitaal water WS2015 programma VVD Limburg Pagina 1
Programma VVD Limburg Waterschapsverkiezingen 2015 Verkiezingsprogramma, vastgesteld op de ledenvergadering van woensdag 29 oktober 2014 Programma VVD Limburg Waterschapsverkiezingen maart 2015 Inleiding Het zijn voor Limburg in 2015 bijzondere waterschapsverkiezingen. In de bestuursperiode 2015 2019 zal in het begin tot 1 januari 2017 sprake zijn van twee afzonderlijke waterschappen, Waterschap Roer en Overmaas (WRO) in Sittard en Waterschap Peel en Maasvallei (WPM) in Blerick. Per 1 januari 2017 fuseren deze waterschappen tot één Waterschap Limburg. Er zullen dan geen nieuwe verkiezingen gehouden worden. De uitslag van de verkiezingen in maart 2015 bepaalt dus niet alleen de samenstelling van de AB s (categorie ingezetenen) van beide waterschappen in het begin van de bestuursperiode, maar bepaalt ook de samenstelling van het Algemeen Bestuur van het gefuseerde Waterschap Limburg na 1 januari 2017. Gelet op deze fusie zal in het begin van de bestuursperiode een goede voorbereiding van de toekomstige samenwerking veel aandacht vragen. Hiermee wordt immers de basis gelegd voor het nieuwe Waterschap Limburg. De VVD wil dat alle voordelen in het PRC rapport, dat voor het provinciaal bestuur de grondslag vormde voor het besluit tot fusie, ook zo snel mogelijk geëffectueerd worden. Een kostenbesparing van 2 miljoen euro als resultaat van de fusie moet als resultaatverplichting op het eind van de bestuursperiode gerealiseerd zijn. Naast de bestuurlijke aandacht voor de fusie, zullen de waterschappen en het Waterschapsbedrijf Limburg, ook gewoon hun wettelijke taken moeten blijven uitvoeren, i.c. het beheer van het regionale watersysteem in al zijn facetten en de zorg voor de zuivering van afvalwater. Tijdens de verbouwing blijft de winkel open. Voor de nabije toekomst moet gefocust worden op de kwantiteitsopgave in het regionale watersysteem, de beken en rivieren. Het afgelopen jaar heeft de optredende overlast als gevolg van de grote hoeveelheden neerslag duidelijk gemaakt, dat het regionaal systeem nog onvoldoende is aangepast om wateroverlast te voorkomen of te verminderen. Voor de VVD is de bestrijding van de wateroverlast eerste prioriteit! WS2015 programma VVD Limburg Pagina 2
Prioriteit blijft ook de bescherming tegen overstromingen van de Maas. De nieuwe veiligheidsnormen in het Deltaprogramma, dat in september 2014 door VVD -minister Melanie Schultz van Haegen aan de Tweede Kamer is aangeboden, moeten voor het gebied van de Limburgse Maas in concrete plannen worden omgezet. Voorop staat het nakomen van de afspraken uit 1995, dat bevolking en bedrijven in het hele Limburgse maasdal een bescherming van 1/250 ste zal krijgen. De werkzaamheden om deze basale bescherming te bieden zijn zeker in Noord-Limburg nog tot 2024 bezig. Tot slot is ook de continuering van de eigenstandige rol en positie van het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) waar transport, zuivering en slibverwerking van ons afvalwater plaats vindt, in de komende jaren een punt van aandacht. De VVD wil de samenwerking met gemeenten in de waterketen, zoals opgenomen in het Bestuursakkoord Water verder uitbouwen. De structurering van deze samenwerking zal vanuit WBL vorm moeten krijgen. Het beleid ten aanzien van het beheer wordt vastgelegd in het Waterbeheersplan van het waterschap. Dit plan is het kader en de leidraad voor de uitvoering van de waterschapsactiviteiten. Het concept van het beheersplan voor de periode 2016-2021 zal al in december 2014 worden gepresenteerd. Na de verkiezingen in maart 2015 wil de VVD bezien of er op basis van dit verkiezingsprogramma nog aanpassingen van dit concept nodig zullen zijn. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 3
Inhoud 1. Het Waterschap 2. Bestuur 3. Financieel en duurzaam 4. Waterkering 5. Waterbeheer 6. Waterkwaliteit 7. Ruimtelijk beleid 8. Gebiedsgerichte onderwerpen 9. Rol en positie WBL 10.Buitenland WS2015 programma VVD Limburg Pagina 4
1.HET WATERSCHAP Het waterschap met een democratisch gekozen bestuur, draagt zorg voor de bescherming tegen overstromingen en wateroverlast en is belast met het waterbeheer in het regionale systeem, onze beken en rivieren. Voor de VVD is het Waterschap dé waterautoriteit om oplossingen voor de problemen en knelpunten op het gebied van waterbeheer te bedenken en uit te voeren. Waterschappen maken een wezenlijk onderdeel uit van bestuurlijk Nederland. Een waterschap is bij uitstek de organisatie waar kennis van het waterbeheer tot in de haarvaten van het systeem van oudsher aanwezig is. Door deze gebiedskennis en betrokkenheid moet een optimaal beheer, dat aansluit bij het grondgebruik, gerealiseerd worden. De functionele waterschappen voeren in hun beheersgebied de wettelijke taken uit ten aanzien van waterkering, watersysteembeheer en waterkwaliteit. Europa, Rijk en Provincie bepalen de normen waaraan dit waterbeheer dient te voldoen. De implementatie van de KRW (Europese Kader Richtlijn Water) en de afspraken in het BAW (nationaal Bestuursakkoord Water) zijn belangrijke randvoorwaarden bij het vaststellen van het beleid. Het waterschap communiceert met haar inwoners en gebruikers, zoekt draagvlak voor haar beleid en legt uit waarom en hoe werken uitgevoerd worden. Meer dan tot nu toe zal de belangrijke functie van het waterschap moeten worden uitgedragen. De VVD wil dat het waterschap meer werk maakt van de communicatie over taken en projecten van het waterschap. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 5
2.BESTUUR De VVD kiest voor een kleine overheid, gericht op de kerntaken. De VVD ziet de Provincie als bestuurslaag die binnen de wettelijke taken de kaders voor het waterschap vaststelt en toezicht uitoefent. Vanuit de regiefunctie dient de Provincie tevens de integrale visie en ruimtelijke ordening te bewaken. Binnen de kaders, die Rijk en Provincie stellen ontwikkelt het waterschap haar eigen beleid dat met name gericht is op een doelmatige uitvoering. Daarbij zijn haalbaarheid en betaalbaarheid voor de VVD harde uitgangspunten! Van belang is dat de gemeenten bij de uitwerking van projectplannen en ruimtelijke visies de waterschappen betrekken en het instrument van de watertoets-adviezen van het waterschap bij ruimtelijke plannen serieus aandacht geven. De VVD is van mening dat de samenwerking met gemeenten in de waterketen de komende jaren moet worden uitgebreid. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 6
3.FINANCIEEL EN DUURZAAM De VVD gaat voor lage lasten bij een optimale kwaliteit. De inzet van de financiële middelen geschiedt volgens het principe: verantwoord en doelmatig waarbij duurzaamheid het uitgangspunt is. Het algemeen bestuur van het Waterschap stelt jaarlijks de begroting en meerjarenraming vast en controleert de jaarrekening. De VVD zal altijd een kosten/batenanalyse maken en kiezen voor zo laag en doelmatig mogelijke tarieven. Het liberale beginsel van lage belastingen en het zelf generen van inkomsten voor de eigen uitgaven wordt hier gehanteerd, voor zover het Rijk niet in beeld is. Dit betekent dat het waterschap belasting heft en dat het belastinggeld gebruikt wordt waar het voor geheven wordt. De VVD is voorstander om waar mogelijk samen te werken met andere overheden en private partijen bij de realisatie van initiatieven en plannen. Door goede samenwerking en vroegtijdige afstemming kunnen duurzame waterbelangen optimaal worden ingebracht en kunnen door het werk maken met werk kosten bespaard worden. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 7
De VVD wil de waterschapsorganisatie zo flexibel mogelijk maken. Specifieke deskundigheid kan per project vanuit het bedrijfsleven worden aangetrokken. Door systematische uitbesteding van werken en het inschakelen van het regionale bedrijfsleven bij de uitvoering van beheer en waterschapstaken wordt de flexibiliteit en doelmatigheid bevorderd. Voor wat betreft het beheer van percelen die eigendom zijn van het waterschap zal ook een actief beleid gevoerd worden om de agrariërs, die naastgelegen gronden bewerken, daarbij in te schakelen. De VVD vindt dat mogelijkheden van groen blauwe diensten door inschakeling van agrariërs, bij de uitvoering van waterschapstaken en beheer en onderhoud, moeten worden benut. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 8
4.WATERKERING In de komende jaren moet nog een inhaalslag gemaakt worden om de basale bescherming van 1/250ste langs de Limburgse Maas, zoals die na de overstromingen in 1993 en 1995 is afgesproken, te realiseren. Indien de thans tot 2024 beschikbare financiële middelen hiervoor ontoereikend blijken te zijn, dient het Rijk op haar verantwoordelijkheid te worden aangesproken. In het Deltaplan zijn nieuwe veiligheidsnormen voor de dijkringen in Limburg vastgelegd. Die nieuwe normen betekenen dat de norm met name in de stedelijke gebieden (bijvoorbeeld in Venlo en Maastricht) verhoogd worden. In de landelijke prioritering dienen de Limburgse dijkringen gelijkwaardig te worden meegenomen en een gelijke kans op bekostiging te maken. Door een relatief veelal lagere beschermingsnorm dan elders langs de grote rivieren, zijn de dijkringen in Limburg immers al lager geprioriteerd. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 9
5.WATERBEHEER (regionaal watersysteem beken) Klimaatverandering betekent voor ons land meer neerslag in de winter. s Zomers zal het echter droger worden met afwisselend veel intense regenbuien. Dat betekent meer wateroverlast, zowel vanuit het oppervlaktewater als vanuit de riolering (water op straat). Het lijkt erop dat wij in de lente en zomer van 2014 hiervan al een voorproefje hebben gehad. Enerzijds hebben het vollopen en overlopen van beken en rivieren in het bebouwde buitengebied tot problemen geleid. Anderzijds was er in het stedelijk gebied sprake van water op straat omdat de gemeentelijke rioleringen niet berekend zijn op de grote hoeveelheden neerslag. Het vergroten van de afvoercapaciteit van de riolering zal vanwege de hoge kosten niet realistisch zijn. Alternatieven zijn het afkoppelen van regenwater en bergbezinkbassins. In sommige gevallen zullen ook bergingsgebieden binnen het stedelijk gebied moeten worden ingericht, zoals pleinen die bij regenval water kunnen bergen. Voor een deel moeten oplossingen worden gezocht in de aanpassing van het regionale systeem door de realisatie van regenwaterbuffers en retentie- c.q. overloopgebieden. De verdere uitwerking van de projecten in het kader van het Deltaplan Hoge Zandgronden zullen eveneens een bijdrage leveren aan de klimaatbestendigheid. Het Bestuursakkoord Water verplicht Waterschappen en gemeenten om goed samen te werken. Het Waterschap dient dan ook in nauwe samenwerking met de gemeenten onderzoek te doen naar maatregelen en oplossingen voor knelpunten en overlastsituaties. De VVD vindt dat samenwerking tussen waterschap en gemeenten moet leiden tot een integraal afgestemd pakket maatregelen. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 10
Maatregelen voor zowel het watersysteem als voor de gemeentelijke opgave ten aanzien van stedelijk water en de riolering met als doel het aantal overlastsituaties aanzienlijk te verminderen. Naast kostenbesparing hebben goede afstemming en samenwerking bovendien een gunstige uitwerking op de kwaliteit van het water. Verdroging van bepaalde waardevolle natuurgebieden dient te worden tegengegaan door maatregelen in het systeem en actief peilbeheer. Door de langere perioden van droogte is ook de beschikbaarheid van water in de landbouw een onderwerp van waterschapszorg. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 11
6. WATERKWALITEIT Een goede waterkwaliteit is van groot belang voor de leefbaarheid in ons land. De VVD kiest voor een goede kwaliteit van het water in het belang van de gezondheid van mens, dier en de natuur. De ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater dient te verbeteren. Zuiveren van het afvalwater en het verwijderen van stoffen in de rioolwater zuivering installaties is een deel. Het andere is het verbeteren van de waterkwaliteit door beekherstel projecten met de aanleg van ecologische oevers en het uitbaggeren van overtollig slib. Waar mogelijk stimuleert het waterschap gemeenten bij het terugdringen van overstorten uit de gemeentelijke rioleringen op natuurlijke en kwetsbare beken. Aan de kwaliteit van het oppervlaktewater worden vanuit de Europese wetgeving steeds hogere eisen gesteld (Kader Richtlijn Water). In 2021, maar uiterlijk in 2027, zal aan deze kwaliteitsnormen moeten worden voldaan. De VVD is er geen voorstander van dat Nederland deze normen op landelijk niveau aanscherpt. Dus geen nationale of provinciale kop op de Europese regelgeving. Waterkwaliteit dient op orde te zijn. Maar meer dan op orde is niet nodig en ook onnodig duur. Ook zullen de verschillende belangen zoveel mogelijk in gezamenlijkheid gediend moeten worden. Het moet mogelijk zijn het water ook economisch te benutten voor o.a. recreatie, in combinatie met de natuurontwikkeling. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 12
7.RUIMTELIJK BELEID Burgers en bedrijven betalen waterschapslasten. Water is van en voor mensen. Daarom is de VVD ook voorstander van zoveel mogelijk recreatief medegebruik met wandel- en fietspaden. Kades, dijken en werkpaden langs wateren zullen daarvoor opengesteld moeten worden. Een mooi voorbeeld is het VVD initiatief voor een fietsroutes op de kades en dijken langs de Maas in Noord-Limburg. De aanleg van de paden is echter geen taak voor het waterschap (daar zijn de waterschapsbelastingen niet voor bedoeld!), maar liggen op het terrein van de gemeenten of provincie. Water en ruimtelijke ordening zijn voor recreatie dan ook onlosmakelijk aan elkaar verbonden. De VVD wil dan ook meer aandacht voor regionale wateren, ziet waterberging en overloopgebieden als een kans voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen voor recreatie, natuurbeleving en uitloopgebieden in de nabijheid van steden en dorpen. Bovendien maakt meer ruimte voor water onze provincie meer klimaatbestendig. Door het beleven van water voelen mensen zich meer verantwoordelijk en zal hun gedrag beïnvloed worden, waardoor uiteindelijk ook de hoeveelheid zwerfvuil beperkt wordt. Op deze wijze ontstaat een bijdrage aan een schone leefomgeving. De VVD wil samen met de gemeenten en provincie een actieplan opzetten om het zwerfvuil in de openbare ruimte en beken te verminderen. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 13
8.GEBIEDSGERICHTE ONDERWERPEN Bij de regionale systemen dient naar de mening van de VVD een scherp onderscheid gemaakt te worden tussen beken in een hoofdzakelijk natuuromgeving en beken in een hoofdzakelijk agrarische omgeving. Waar sprake is van een agrarische omgeving moet bedrijfsontwikkeling mogelijk blijven. De VVD zet zich in voor het vergoeden van schade als gevolg van werken van waterschappen of in geval het waterschap adequaat handelen heeft nagelaten. Schade als gevolg van overmacht is evenwel uitgesloten. De agrarische sector vervult een belangrijke rol bij het voorkomen van erosie in het Zuid Limburgse heuvelland. Door een aangepaste grondbewerking (niet kerend) en door rekening te houden met de erosiegevoeligheid van gewassen levert de sector vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid een bijdrage om modderstromen zoveel mogelijk te voorkomen. Daar staat tegenover dat de VVD van mening is dat het waterschap vanuit een positieve grondhouding bedrijfsplannen, die in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer worden opgesteld, zal moeten toetsen op hun bijdrage aan een veerkrachtig klimaatbestendig watersysteem. De functiegeschiktheid van locaties voor wonen, werken, natuur, agrarisch enzovoorts hangt samen met grondsoort, (grond)waterpeil, maaiveldhoogte, drooglegging enzovoorts. Het tijdig rekening houden met de randvoorwaarden en mogelijke wijzigingen daarin, door bijvoorbeeld veranderingen in het klimaat, voorkomt wateroverlast en (onnodige) maatschappelijke kosten in de toekomst. Hierbij is het waterschap als waterautoriteit een belangrijke partner, ook in het nadenken over mogelijke oplossingen. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 14
9.ROL en POSITIE van het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) Het WBL is vanaf 2004 als één Gemeenschappelijke Regeling van WRO en WPM georganiseerd. Uitvoeringstaken op het gebied van vergunningverlening en handhaving, laboratorium, belastingheffing en afvalwaterzuivering waren daarin ondergebracht. Inmiddels hebben zich een aantal wijzigingen voorgedaan. Vergunningverlening en handhaving zijn ondergebracht bij de waterschappen. Het laboratorium is geprivatiseerd en het innen van belastingen gebeurt nu in samenwerking met nagenoeg alle Limburgse gemeenten. Deze belastingsamenwerking van waterschappen en gemeenten leidt tot een enorme jaarlijkse besparing van ca. 10 miljoen euro. Het WBL omvat nu alleen nog de zuiveringstaak, d.w.z. transport en zuiveren van afvalwater en slibverwerking. Het WBL heeft zich de afgelopen jaren succesvol gericht op bedrijfsmatig functioneren. Deze bedrijfsmatigheid moet behouden worden. Het zuiveren van afvalwater is bij uitstek een terrein waar veel innovatie plaatsvindt. Het WBL heeft zich in de afgelopen jaren met het innovatieve ontwerp van een modulaire, duurzame rioolwaterzuivering, in Nederland positief onderscheiden en geprofileerd. Het WBL moet in staat gesteld worden hierin een vooraanstaande rol te blijven vervullen. De bedrijfsmatige aanpak en onderscheidende bedrijfsmatige bedrijfscultuur kunnen behouden blijven door een relatief eigenstandige positie van het onderdeel WBL na de fusie binnen het nieuwe Waterschap Limburg te handhaven. Voor de samenwerking met het bedrijfsleven is een aparte BV voor de beschikbaarstelling van kennis opgericht. Daardoor worden eventuele risico s van samenwerking met private partijen voor de belastingbetalers afgedekt. Voor de samenwerking met gemeenten en WML in de keten wil de VVD in de komende bestuursperiode concrete stappen zetten naar de vorming van een integraal waterketenbedrijf, waarin medewerkers van gemeenten en waterschapsbedrijf vanuit één aansturing samenwerken. Zo n integrale samenwerking, eigenlijk het verenigen en mobiliseren van de gezamenlijke kracht, moet zodanig georganiseerd worden dat er altijd een heldere scheiding te maken is tussen kosten ten laste van de gemeentelijke rioolheffing en de kosten ten laste van de waterschapsheffing. De VVD stelt hoge eisen aan transparantie en inzicht in de kostentoerekening. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 15
10.BUITENLAND Limburg wordt omringd door het buitenland, Vlaanderen, Wallonië en Noord Rijn Westfalen. Watersystemen zijn vaak grensoverschrijdend. Daarom is het noodzakelijk om de samenwerking met het nabije buitenland te blijven opzoeken en waar mogelijk te intensiveren. Mogelijk dat deze samenwerking oplossingen kan bieden voor de problemen en knelpunten op het gebied van kwantiteit (waterhoeveelheden) of kwaliteit. Daarvoor is de samenwerking over onze grenzen heen een must. De Limburgse waterschappen nemen deel aan de planmatige activiteiten van de Unie van Waterschappen in het buitenland. Dit geldt zowel voor samenwerkingsprojecten met andere landen binnen Europa alsook voor activiteiten in ontwikkelingslanden. Aanvullende eigen projecten vanuit Limburg vindt de VVD niet nodig, omdat die versnipperd en geïsoleerd zijn en daardoor weinig effectief en doelmatig kunnen zijn. WS2015 programma VVD Limburg Pagina 16
Samenvatting van VVD kernpunten Grensoverschrijdend goed. De VVD kiest voor bestuurders die waar maken wat ze zeggen. De VVD kiest voor een goede bescherming tegen wateroverlast en voor een goede waterkwaliteit, De VVD kiest voor een transparant waterschap, herkenbaar en deskundig, De VVD kiest voor een doelmatig waterschap met lage lasten, De VVD kiest ervoor dat waterschapsbelastingen enkel worden ingezet voor water gerelateerde zaken, De VVD kiest voor een goede waterkwaliteit zonder overbodige regels of aanscherping van Europese normen, De VVD kiest voor een peilbeheer op maat om de aangrenzende agrarische functies dan wel natuurfuncties zo goed mogelijk te faciliteren. De VVD kiest voor samenwerking met gemeenten om de kosten voor de verwerking van het huishoudelijk afvalwater zo veel mogelijk te beperken. De VVD kiest voor samenwerking met gemeenten om de situaties van wateroverlast bij grote regenbuien te verminderen. De VVD kiest voor een bedrijfsmatige aanpak van uitvoeringstaken De VVD kiest voor een bedrijfsmatig Waterschapsbedrijf, dat innovatie en samenwerking met het bedrijfsleven hoog in het vaandel heeft staan. De VVD heeft gekozen, wat kiest U? WS2015 programma VVD Limburg Pagina 17