Lichaamsverlenging en ledemaatreductie

Vergelijkbare documenten
Metapterygiale as in gnathostome vinnen. A. Cladoselache B. Squalus C. Acipenser D. Eusthenopteron E. Neoceratodus

Homeotische mutatie. Wat? mutatie waardoor één lichaamsdeel vervangen wordt door een structuur die normaal elders in het lichaam voorkomt

Miniaturisatie evolutief ontstaan van extreem kleine lichaamsgrootte binnen een afstammingslijn

Gek genoeg begint dit verhaal helemaal niet met

Op Wandel met Walvissen

Dieren (deel 2) Indeling dierenrijk. Cursus Natuur-in-zicht. 2 hoofdgroepen: GEWERVELDEN. * In deze cursus ligt de nadruk op de gewervelden 15/09/2011

Wadi Hitan, het dal der walvissen over oerwalvissen in Egypte en de evolutie der walvissen

Slangen hebben allerlei vormen, maten en kleuren en komen over de hele wereld voor.

2 De romp. Zichtbare en palpabele oriëntatiepunten van de romp

Summary / Samenvatting SUMMARY

Oorsprong van de kop van gewervelden

1. Mensapen (mensapengebouw, binnen en buiten) Welke ledematen zijn het langst bij de chimpansee?

Evolutie, wat is dat nu feitelijk?!

Regulering van vorm en functie van dieren Deeltentamen Bouwplan (colleges Sluys)

Nederlandse samenvatting

Fossiele knaagdieren uit Zuidoost Europa Servië en Bosnië & Herzegovina

Galerij van de Evolutie

inhoud O, NEE, GILBERT! WAAROM? WAAROM?

Evolutie: De ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken

EVOLUTIE VAN OERSOEP TOT OERMENS. College 5 Evolutie vogels en zoogdieren

Beestige bundel van: 1

Verdwenen tropen van Europa

En toen kwam Darwin. On the origin of species. 1. Het ontstaan van het leven. Fossielen. 2. Getuigen van deevolutietheorie

DINOSAURIËRS. Marthe Terny

Slang. Door Pamela & Eliza

Versie 2. 1 maart 2010

Hoe zit je skelet in elkaar? In je lichaam zitten 206 botten. Samen vormen ze je skelet.

Hoogenergetisch trauma Wervelletsels kunnen ook voorkomen na val van een paard of van een huishoudtrapje

Dinosauriërs. Inhoudsopgave. 1. Inleiding. 2. Wat is een dinosauriër?

Systematiek in planten- en dierenrijk

Eindexamen biologie vmbo gl/tl II

Belevingsgame in Dierenpark Emmen...

Auteur(s): B. Klink Titel: De menselijke staart Jaargang: 22 Jaartal: 2004 Nummer: 4 Oorspronkelijke paginanummers:

Lesvoorbereiding Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs

Overzicht Triflex FloorTattoos

Belangrijkste anatomische structuren van de wervelkolom

MIND & MOVEMENT COACH. Bewegen

Hernia borstwervelkolom (thoracaal)

Voor balkonvloeren met een persoonlijke touch Overzicht Triflex FloorTattoos

Katholieke Universiteit Leuven, 2009! Samenstelling: Bert De Groef! Lay-out: Sylvia Grommen & Bert De Groef! Met de financiële steun van! vzw!

1. Doelgroep. 2. Relatieschema. Amfibieën. Reptielen

98 Lacerta 65 nummer 3

Assess & Correct. Assessments 9/11/18. Deel II ASSESSMENTS. Ademhaling assessment. Mobiliteit assessment. Motorische assessment

Volgorde. Het moeras in.

VOORBEELDEN VAN (ON)VEILIG RUGGEBRUIK VOOR DE TUSSENWERVELSCHIJF

TIJDLIJN. Een reis door de geschiedenis

16/11/18. Assess & Correct. Deel V. Correctie strategieën. 3. Motorische controle correcties

Gesloten vragen Functionele Anatomie II

STANDAARDNAAMLIJST voor de herpetofauna van Europa

Evolutie met een staartje

Ordening. Klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs

EVOLUTIE VAN DINO TOT MUS EN MUIS. College 2 Ontstaan en ontwikkeling van diapside reptielen

BUSQUET METHODE DE FYSIOLOGISCHE KETTINGEN

Naam: REPTIELEN. Vraag 1. Noem vier kenmerken van een reptiel. Vraag 1b. Welke (soorten) reptielen ken je al? pagina 1 van 8

De gevolgen van de toename van de thoracale kyphose.

Inhoud. Inleiding 1. 4 Anatomie van de schouder Anteflexie Retroflexie Abductie Adductie 46

Lumbaal actief onderzoek Instabiliteit

23-Oct-14. 6) Waardoor wordt hyperextensie van het kniegewricht vooral beperkt? A) Banden B) Bot C) Menisci D) Spieren

Kaartenset gewervelde dieren

Studies over de Nederlandse fossiele Cetacea

Bottenbeest. Activiteit in de klas Docentblad

Lesvoorbereiding. Student leraar secundair onderwijs groep 1

W.O. Tweede leerjaar Geert DE JAEGER

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS

OVER EVOLUTIE De theorie en haar betekenis voor ons Leerlingenhandleiding

Rechtop staan vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

OPMERKINGEN OVER HET 'STAARTLOKKEN'DOOR SLANGEN, MET WAARNEMINGEN AAN DIT GEDRAG BU 1WEE ONDERSOORTEN VAN DE CANTIL, AGKISTRODON BILINEATUS SSP.

Ga op de rug liggen. Buig de knieën en zet de voeten plat op de grond. Klap beide knieën naar één kant.

De beenderen in het hoofd vormen samen de schedel. De schedel word gedragen door de wervelkolom die in de romp naar beneden loopt.

Richtlijn classificatie halsklierdissecties

BASISINSTELLING WARMTEPOMP De Bloem Fase 1

CHARLES BLIK OP EEN WERELD IN EVOLUTIE. Darwin in het lab. Moderne technologie haalt paleontologie vanonder het stof

Enige bijzondere kaakloze vissen (Agnatha) uit het Onder-Siluur van Lanarkshire (Schotland)

Rechtop staan hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Reflectiekaart. Vooraf: Wat moeten ze kunnen: Wat moeten ze kennen: Omschrijf wat kinderen volgens jou moeten kennen en kunnen

Jackelien Van Laere Dienst Orthopedie en Traumatologie Universitair ziekenhuis Gent. Belang van fysiotherapie - revalidatie

Post-Op braces S t a b i l i s e r e n e n i m m o b i l i s e r e n p r o d u c t i n f o r m a t i e

Ordening. Voor groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs. D M O B - B & E - j u l i

resten van Bos primigenius (= Oeros) en Bison priscus priscus). Deze wetenschap berust voornamelijk op (fig. 1). (=Steppewisent) Inleiding

MOTOR. 1 of 1 22/01/ :48 REVISEREN 1 DISTRIBUTIERIEM, SPANINRICHTING EN TANDWIELEN. Distributieriem - verwijderen

Theorie-examen Anatomie 13 januari 2006.

HOOFDSTUK 1 HET ONTSTAAN VAN HET LEVEN OP AARDE BLZ 3. HOOFDSTUK 3 DE VELOCIRAPTOR BLZ 5. HOOFDSTUK 4 DE SPINOSAURUS BLZ 6.

Dierenrijk. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

BASISINSTELLING WARMTEPOMP

Ordening. Groep 4 en 5 van het basisonderwijs

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE. Academiejaar

Universiteit Gent, haar werknemers of studenten bieden geen enkele garantie met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de gegevens vervat in

Versus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 16e jrg 1998, no. 2 (pp )

De vitamine D en calcium/fosfaat behoefte bij enkele soorten hagedissen

vlinders infoblad Meer informatie van de afdeling NME (Natuur en Milieu Educatie) van Carmabi is te vinden op:

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE. Academiejaar Kissing Spines. Door. Eva De Clercq. Promotors: 2014 De Clercq Eva

11/19/2012. Systeem Aarde-6:het Mesozoicum. Perm/Trias Paleozoicum-Mesozoicum)massa extinctie Pangea

Werkblad schedels groep 1

Ontdek de topstukken van het Museum voor Natuurwetenschappen. Voor kinderen van 9 tot 12 jaar

EVOLUTIE VAN DINO TOT MUS EN MUIS. College 3 Van sauriër tot vogel

RAADPLEGING VOOR RUGAANDOENINGEN

CT Protocol Oesophagus carcinoom

ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting

Naam: BOTTEN EN SPIEREN Het menselijk lichaam

Transcriptie:

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Niet-verlengde tetrapode regionale differentiatie functionele onderverdeling

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Verlengde tetrapode: aantal wervels stijgt regionalisatie gaat verloren

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Voorkomen Functionele implicaties Ontwikkelingsbiologische verklaring

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Voorkomen Functionele implicaties Ontwikkelingsbiologische verklaring

Pootloze vertebraten 1. Caecilia 4. Acontias (Scincidae) 2. Anguis (Anguidae) 5. Blanus (Amphisbaenia) 3. Lialis (Pygopodidae) 6. Serpentes

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Osteichthyes Lissamphibia: vnl. Gymnophiona Squamata Mammalia: Cetacea

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Osteichthyes Lissamphibia: vnl. Gymnophiona Squamata Mammalia: Cetacea

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Anguilla verlengd lichaam verlengde onpare vinnen verlies van pelvische vinnen behoud van pectorale vinnen

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Clariidae: verlenging van het lichaam en van de onpare vinnen verlies van pelvische vinnen

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Osteichthyes Lissamphibia: vnl. Gymnophiona Squamata Mammalia: Cetacea

Caecilia

Caecilia Typhlonectes compressicauda (Colombia)

Caecilia Oscaecilia ochrocephala (Panama) Dermophis mexicanus (Mexico)

Caeciliidae: verspreiding

Caecilia: Ichthyophis glutinosus wijfje, rond eieren gekronkeld

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Osteichthyes Lissamphibia: vnl. Gymnophiona Squamata Mammalia: Cetacea

Primitieve hagedissen goed ontwikkelde ledematen duidelijk geregionaliseerde wervelkolom (reconstructie gebaseerd op verschillende genera)

Verlengde hagedissen: Scincidae

Mosasauria Plotosaurus (Boven-Krijt, ca. 10m lang) volledige voorste en achterste ledematen duidelijk geregionaliseerd axiaal skelet

Pachyrhachis (Beneden-Krijt) intermediair tussen varanoide hagedissen en slangen?

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Osteichthyes Lissamphibia: vnl. Gymnophiona Squamata Mammalia: Cetacea

Evolutie van walvissen Pachyaena ossifraga (Mesonychia; Beneden-Eoceen) Ambulocetus (Midden-Eoceen) Rodhocetus (Midden-Eoceen)

Fossiele walvissen (Archaeoceti) Basilosaurus (Boven-Eoceen) Zygorhiza

Archaeoceti: Basilosaurus isis behoud van achterste ledemaat

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Voorkomen Functionele implicaties Ontwikkelingsbiologische verklaring

Functionele implicaties van lichaamsverlenging Locomotie-apparaat wervels / ribben musculatuur Andere orgaansystemen

Wervels salamander Amphiuma

Wervels quadrupedale hagedis slang

Wervels caudaal craniaal lateraal rompwervel van Python reticulatus

Wervels craniaal caudaal lateraal rompwervel van Natrix

Ribben thoracale wervels van een primitieve tetrapode

Ribben in apode vormen Ophisaurus Typhlosaurus Pygopus apodus vermis lepidopus

Axiale musculatuur rompmusculatuur van Caecilia

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Gymnophiona: locomotie in een koker van 1 cm vergelijking met slang

Axiale musculatuur rompmusculatuur van Cerastes cerestes (Viperidae)

Lichaamsverlenging en ledemaatreductie Voorkomen Functionele implicaties Ontwikkelingsbiologische verklaring

Cohn & Tickle (1999): python embryo s python embryo, 24d na incubatie pijl: positie van achterste ledemaat (verwijderd) homogeneïteit van wervels vóór pijl

Cohn & Tickle (1999): python embryo s a: 24d b: 14d (pelvis en korte femora) c: 14d (uitgeprepareerd)

Cohn & Tickle (1999): python embryo s Whole mount kleuring met antilichamen a: kip b- g: python h: expressiedomeinen HOXB5 HOXC8 HOXC6

Cohn & Tickle (1999): python embryo s expressiedomeinen: HOXB5 HOXC8 HOXC6

Cohn & Tickle (1999): python embryo s 24d: cloacaal gebied pijl: positie van achterste ledemaat (verwijderd) wervel met intermediaire morfologie

Evolutie van slangen hypothese naar Cohn & Tickle (1999)