Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten Zorgen om insecten Anthonie Stip anthonie.stip@vlinderstichting.nl Sinusbeheer meanderend Heeze maaien voor 31 insecten augustus Heeze 2018 31 augustus 2018 Insecten In Nederland ca. 20.000 soorten Heel veel variatie in levenswijze en eisen aan omgeving Bijen o 358 soorten in Nederland: 1 honingbij + 357 wilde bijen Foto s Roy Kleukers 1
Bijen o 358 soorten -> 1 honingbij + 357 wilde bijen o Belangrijke bestuivers o Diverse levenswijzen: bloembezoek, nestelwijze o Veel soorten bedreigd Zweefvliegen o 330 soorten Foto s Roy Kleukers Zweefvliegen o 330 soorten in Nederland Belangrijke bestuivers en bladluisbestrijders Dagvlinders o 71 soorten in Nederland o 32% bedreigd o Voedsel: nectar, rupsen op diverse planten Larven zeer diverse levenswijzen: bladluiseters, planteneters, paddenstoeleters, bacterie-eters in modder en houtmolm, etc. 2
Dus: grote diversiteit aan bestuivende insecten 357 bijen 330 zweefvliegen 71 dagvlinders ----------------------- + = 758 soorten bestuivers o Elke soort stelt andere eisen aan leefomgeving (bloembezoek, nestelplekken etc.) Het landschap door de ogen van bestuivers Nestelplek Voedsel 500 m o Dus diversiteit in leefomgeving belangrijk, d.w.z. variatie in: plantensoorten vegetatiestructuur (hoog/laag, dicht/spaarzaam) bodemreliëf (dijkjes/greppels, heuvels/kuilen) vochtigheid (nat/droog) Bijen meest veeleisend: nestelplek & voedsel moeten dicht bij elkaar liggen (max. afstand per soort verschillend). Voor zweefvliegen en vlindersis dit minder van belang. Foto s Pieter van Breugel Het landschap door de ogen van bestuivers Beheer voor vlinders & bijen Daarom sinusbeheer! Continu nectar- en stuifmeelaanbod, en vooral genoeg Nestgelegenheid (bijen) en afzetplaatsen voor eitjes (vlinders) Micro-klimaat: o.a. opwarmingsplaatsen Overwinteringsmogelijkheden voor meerdere generaties 3
2013 De Venne, Lokeren, 7 juli 2013 Principe Problemen bij hooilanden, bermen etc : Je moet maaien want je wil verschralen omdat je dan veel bloemen en nectar krijgt. Maar je mag niet maaien want dan maai je eitjes, rupsen en poppen eruit! DILEMMA hooiland struweel/bos- of houtkant 4
sinuspad binnenzijde Niet rechte lijnen maaien? Hoe doe je dat? buitenzijde 5
Enkele weken later niet gemaaid gedeelte sinuspad Ondertussen in de buitenzijde gemaaid gedeelte 6
7
8
Mei 2015 Mei 2016 9
Mei 2017 Paden zijn belangrijk voor o.a. vlinders om op te warmen 10
Waarom sinusbeheer? - Variatie in graslengtes en randen - Variatie in bloemen en planten - Variatie in gemaaid en geruimd en niet ruimen - Variatie in microklimaat (randen) - Voortplanting insecten (waardplanten) - Uiteindelijke doel: omstandigheden creëren voor meer insecten & meer soorten Vlinders Libellen Kevers Bijen etc Wat biedt sinusbeheer t.o.v. gefaseerd maaibeheer? Micro-klimaat: geschikte ei-afzet/opwarmingzones onder verschillende omgevingscondities 11
Micro-klimaat: geschikte ei-afzet/opwarmingzones onder verschillende omgevingscondities Micro-klimaat: geschikte ei-afzet/opwarmingzones onder verschillende omgevingscondities Randeffect: - is 3 keer zo lang! Verweving botanisch- en faunabeheer: - Ca 40 % blijft staan per maaibeurt Botanisch beheer Fauna beheer 12
Maar vooral: VARIATIE! Variatie in vegetatie (kort - lang gras, nectar, ruigte, boszomen) variatie in soorten Natuurlijke vormen Variatie in tijd Uitvoering (1) Maaipaden max. 2m breed Maaien met eenasser of kleine trekker met frontmaaier Maaisel afvoeren, ook van maaipaden Maaitijdstip staat niet vast, ter plekke bepalen of maaien kan Handvat: bloei van kenmerkende plantensoort In koud voorjaar later maaien dan in warm voorjaar Voorbeeld: Knoopkruid Voorbeeld: Margriet 13
Risico s Omgaan met verhouting Klachten van omgeving communicatie Ongeschikt materieel Werkinstructies uitvoerend personeel Verhouting Dank voor jullie aandacht! Morgen nog een vraag? www.vlinderstichting.nl anthonie.stip@vlinderstichting.nl 14