Snoei Conference Extra aandachtspunten 2017 Op veel percelen is vanuit een wat magerder bloei in 2017, erg veel hout ontstaan voor 2017. Vooral bij V-hagen Conference zal er dit jaar veel aandacht moeten zijn voor het verwijderen van hout in de bovenste helft van de boom. Laat boven de bovenste draad 1 vruchtdragend takje staan. Vanaf halverwege de boom tot aan de bovenste draad maar 2 tot hooguit 3 takjes handhaven. Uiteraard zal bij jongere bomen wat extra hout moeten blijven staan. Onderin vooral aandacht geven aan de vorming van jong hout. Knip onderin twijgen of een lichtere tweejarige in. Bij de eenjarige is dat een topje en bij de tweejarige, die afgelopen jaar zijn ingeknipt, laat je 3 5 cm staan. Het begrip kraaienpotenhout wordt nogal eens verkeerd geïnterpreteerd. Kraaienpotenhout is reeds enkele jaren oud en groeit vrijwel niet meer. De knoppen zijn kleiner en staan niet op een stukje hout. Aan dit soort hout moet veel dunwerk worden gedaan en meestal valt dan de maat en vorm nog tegen. Hout dicht bij de stam dat goed vitaal is, kan wél goede peren geven. We zien in veel aanplanten, vooral V-haag, dat steeds meer kortloten ontstaan. Dit zijn twijgjes met een lengte van 1 3 cm die zijn afgesloten met een bloemknop. Aan dit soort hout komen mooie Conference met goede lengte en dikte. Let op dat de afgelopen jaren zeer veel verkeerd hout is weggenomen. Uit deze wonden zijn, in het begin, veelal lange en dikke scheuten gegroeid. Twijgen die in de winter gekenmerkt zijn met sterke scherpe bladknoppen. We zien deze nog steeds in de koppen staan. Maar onderin de bomen groeien korte en vooral dunnere scheuten. Veelal zien we aan deze twijgen kleinere bladknoppen. Gedurende het volgende seizoen groeien hieruit vaak juist geen goede bloemknoppen maar sterke bladknoppen. Deze tweejarige met sterke bladknoppen kunnen het jaar erop super bloemknoppen hebben. Maar het aantal twijgen dat ontstaat uit de harttak neemt sterk af. Ook dit jaar zien we weer veel aanplanten waar bovenin twijgen staan maar naar onderen toe veel minder. Wees in deze situatie juist zuinig op de eenjarige ook als deze dun en kort zijn. En als een eenjarige ingeknipte twijg mislukt dan ontstaat na het verwijderen weer een prachtige wond waaruit sterke scheuten kunnen groeien. Gemiddeld is de knop dit jaar duidelijk beter dan afgelopen jaar. In het algemeen zitten jonge bomen (of bomen met veel jong hout), beter in de knop dan bomen met veel oud hout. V-hagen komen er iets moeizamer uit voor wat betreft de bloemknopvorming dan spillen of snoeren. Het aantal knoppen bovenin de boom is duidelijk beter dan onderin de boom. Snoei Conference 2017 1 Fruitconsult
Afgelopen jaren hebben we veel aandacht gevraagd voor de verjonging van de bomen. Bij diverse percelen is dit mooi gelukt, maar er zijn ook percelen, vooral bij V-hagen, waar de ingeknipte eenjarige takjes ronduit slecht gelukt zijn. Terugkijkende zien we vooral het verschil in de dikte van de eenjarige scheutjes die terug geknipt zijn. Indien dit dunne spichtige scheutjes waren, met een matige kwaliteit bladogen, dan is het effect van de teruggeknipte eenjarige scheutjes vaak teleurstellend (weinig of geen knop). Bij wat steviger scheutjes die slechts met 20-30% zijn terug genomen, is het effect beter. Indien op percelen de helft tot twee derde van de scheutjes die zijn blijven staan, nu één of meerdere goede bloemknoppen hebben, dan vinden wij het inknippen geslaagd. Vaak zien we bij V-hagen het beeld dat een twijg maar 1-2 bloemknoppen maakt. Bij spillen zijn veelal langere scheuten blijven staan, die op hun beurt bezet zijn met meer bloemknoppen. Vaak zien we overigens dat de takken die een keer gedragen hebben, dusdanig vitaal en vruchtbaar zijn dat ze gerust nog enkele jaren mee kunnen. De wijze waarop we nu jong hout laten staan is dus niet een 1-2-3 snoei, maar een snoei waarbij hout vaak wel 4-5 jaar mee gaat. Ondanks de soms wat tegenvallende resultaten, blijven we pleiten om de lijn van verjonging aan te houden, want we zien in het seizoen enorme verschillen in kwaliteit van peren aan jong versus ouder hout. Het is mooi dat zelfs koelbedrijven aangeven dat ze zulke grote verschillen in kwaliteit zien in relatie tot de snoeiwijze die telers aanhouden. Dit kwam dit jaar nóg sterker naar voren dan andere jaren. Stap 1: Knipje twijg eerste jaar Knipje tweede jaar Snoei Conference 2017 2 Fruitconsult
Op dit moment zie je op de harttak vaak dat hangende taken veel meer groei hebben/knippen vragen dan takken die opgaand staan. Bekijk goed op welke takken knop zit en knip een aantal takken met veel groei en weinig of geen knoppen, eruit. Spaar de mooie opgaande takken die soms weleens wat zwaar zijn, maar veelal wel knop hebben. Deze mogen dan nog een jaartje blijven zitten. Veelal worden jongere 2-3-jarige takken die goed in de knop zitten (of dusdanig ontwikkeld zijn dat ze volgend jaar gegarandeerd knop hebben), eveneens gespaard. Het aantal grove knippen is logischerwijs afhankelijk van de plantafstand. Bij snoeren is er vaak sprake van 2 grotere knippen; bij spillen ligt dit op 4-6 knippen, waarbij regelmatig ook een gesteltak weg genomen moet worden en bij V-haag tot wel 2 knippen per tak, ofwel 8 knippen per boom. Juist in een jaar als dit jaar is het belangrijk om niet te verzanden in alleen lot knippen. Juist nu kunnen zwaardere gesteltaken zonder enige pijn weg genomen worden. Beperk dit veelal wel tot één gesteltak per jaar. Snoei Conference 2017 3 Fruitconsult
Het kan zinvol zijn om deze eerste stap uit te voeren als aparte snoeironde. Snoei altijd op stompen. Stap 2: Beoordeel nu goed welk hout zéker moet blijven zitten. Voor Conference is dit het vitale 2-4 jarige opgaande hout dat goed bezet is met bloemknop. Soms kan het zelfs om 5-6 jaar oude takken gaan. Bij het beoordelen van het goede vruchthout is de kwaliteit van de bloemknop belangrijk én de vraag of dergelijke zijtakken met 1-2 knippen gesnoeid zijn. In feite worden gesteltakken op eenzelfde wijze beoordeeld. Een gesteltak is bij voorkeur met enkele knippen gesnoeid. Stap 3: Nu het kwalitatief goede zijhout bekend is, kan gestart worden met de snoei. Het kwalitatief goede hout wordt op klikken gesnoeid (dus er blijft 3-4 centimeter van het 1-jarig hout staan). Indien de verlenging van een vrij kort stukje tweejarig hout, bestaat uit een mooie opgaande eenjarige scheut, dan kan het zinvol zijn om deze niet op een korte klik te zetten, maar juist een flink stuk eenjarig hout aan te houden. Snoei Conference 2017 4 Fruitconsult
Er blijven per meter plantafstand circa 10-12 eenjarige scheuten staan. Bij V-hagen zijn dit in de regel wat kortere, maar goed ontwikkelde scheuten van 30-40 cm lengte. Het is belangrijk dat dergelijke scheuten goed bezet zijn met bladogen (dus geen gladde scheuten). Bij spillen en snoeren mogen deze vaak duidelijk langer zijn. Bij wijde plantafstanden (1,25-2 meter) zijn scheuten van 70-80 cm zelfs prima. De eenjarige scheuten die blijven zitten, krijgen een klein knipje op het uiteinde. De tweejarige takjes zonder bloemknop, die rustig zijn gebleven, kunnen prima nog een keer beknipt worden. De zwaardere 2 jarige takken zonder bloem, worden logischerwijs verwijderd. Bij jonge bomen hebben de eenjarige scheuten vaak goede eindknoppen. In de eerste 5-6 jaar is het belangrijk om juist scheuten met eindknop te sparen. Bij oudere bomen mogen de eindknoppen op goed belichte plaatsen wel gespaard worden (zeker dit jaar). Behoud van een eindknop aan een vrij dun scheutje onderin de boom, heeft geen zin. Dit resulteert toch niet in kwalitatief goede peren. Deze eindknoppen moeten dus verwijderd worden. Goed belichte stevige scheuten met eindknop die in de kop staan, geven wel goede peren. Deze mogen/moeten dus juist blijven staan. Voor V-haag geldt dezelfde lijn, dus scheuten met eindknop boven de ca 2 meter blijven staan en onder de 2 meter krijgen ze een knipje (eindknop eraf). Bij spillen wordt gestreefd naar een vervanging van de gesteltakken. Om dit te kunnen doen, is het belangrijk om tijdig eenjarig vervangend hout aan te houden. Als er dus mooie 1 jarige scheuten in het gestel staan of net boven het gestel, dan kunnen deze blijven zitten (met een knipje aan het uiteinde). Bij een matige groei kunnen deze scheuten het beste rechtop blijven staan. Bij een sterke groei kunnen ze het beste uitgebogen worden, maar wel boven het horizontale blijven. Stap 4: Beoordeel nu of er nog zwak vruchthout of overtollig kraaienpoten hout zit. Dit kan dan ook weg gesnoeid worden. Neem met name bij zwakkere bomen de moeite om het te zwakke hout weg te knippen. Dit scheelt heel veel dunwerk en geeft een grote verbetering van de kwaliteit! Snoei Conference 2017 5 Fruitconsult
Overige aandachtspunten: Hou als boomhoogte de volgende stelregels aan: o V-haag moet ca 80-100 cm lager blijven dan de rijbreedte o Snoeren moeten 50 cm lager blijven dan rijbreedte o Spillen waar de koppen los staan van elkaar, dus aanplanten waar je meerdere rijen dwars kunt kijken, mogen net zo hoog worden als de rijen breed zijn. Als er sprake is van een wand van blad (zoals bij 2-koppers), dan moet de hoogte op de rijbreedte minus 50 cm gehouden worden. o Dit jaar is de knopbezetting veelal zo goed dat de kop sterk kan worden teruggenomen. Daarbij is het niet nodig om terug te nemen op een één- of tweejarige met klik. Je kunt op de juiste hoogte door de kop knippen. Let wel op dat onder de knip geen zware twijgen of takken blijven staan. Veelal laten we tot 15 cm onder de knip alleen kortloten en knoppen staan. Er is de afgelopen jaren vrij veel aandacht geweest om oude V-hagen (vaak ouder dan 15 jaar), die jaarlijks veel dunning vragen, terug te brengen van 4-takkers naar 3-takkers. De demo op onze proeftuin liet ook dit jaar een vrijwel gelijke productie op beide objecten zien, maar wel met duidelijk minder (en plezieriger) dunwerk bij de 3 takkers. Wij zien de stap naar 3-takken (voor percelen ouder dan 15 jaar) als een trend die doorzet. Als er ruim voldoende knop zit, is dit het jaar om deze maatregel te doen. Voor percelen waar ook dit jaar sprake was van terugvallende bomen (pear decline) is het belangrijk om de zwakke bomen steviger te snoeien. Nu de bomen kaal staan kan men aan de gemerkte bomen toch wel zien dat ze veel rustiger zijn dan de bomen die niet gemerkt zijn. Let bij de gemerkte bomen nog sterker op de mate van vruchthout en snoei alle kraaienpoten weg. Zet de bomen sterk op groei, dus laat ruim voldoende en ook sterke eenjarige scheuten staan met een knipje erop. Snoei Conference 2017 6 Fruitconsult
Dit jaar zal wortelsnoei een item zijn, maar toch weer in beperkte mate. Voor veel percelen zal dit een selectieve handeling zijn, want slechts een beperkt deel van de bomen is té sterk. Om groeikracht te beoordelen is het zinvoller om niet langs de rij te kijken maar juist de bomen te beoordelen. Langs de rij opkijken, geeft vaak een gevoel van veel (blad)massa, maar als de boom afzonderlijk wordt beoordeeld dan valt vaak op dat alleen aan de buitenzijde groei is. Dit is ontstaan door de veelheid aan knippen op de overgangen. Uit deze klik ontstaan vaak één of meerdere scheuten. Als tijdens de snoei deze takken wederom zijn geklikt of zijn verwijderd dan is het volume gelijk aan vorig jaar. Bij een wisselende groei, is het zinvol om de bomen die gesneden moeten worden te merken. Sommige telers doen dit met een spuitbus, anderen hangen tijdens het snoeien een gekleurde wasknijper aan de boom. Belangrijkste is echter dat er selectief gesneden wordt en niet voor de voet weg alles! In de laatste week van november zijn de snoeibijeenkomsten. Wij raden eenieder aan om één van deze bijeenkomsten te bezoeken. Snoei Conference 2017 7 Fruitconsult