LOKALE BELEIDSPLAN JEUGDHULP Gemeente Boxtel 2016 November 2015
Inhoudsopgave 1) Inleiding blz 3 2) Visie blz 4 3) Doelstellingen blz 5 4) Stand van zaken per thema en actiepunten 2016 blz 6 4.1 Preventief jeugdbeleid blz 6 4.2 Huisartsen blz 7 4.3 Inkoop blz 9 4.4 Cliëntenparticipatie blz 9 4.5 Kwalitatief functioneren BJG blz 10 4.6 Samenstelling BJG blz 11 4.7 Passend Onderwijs blz 11 4.8 Verbinding en samenwerking 4 decentralisaties blz 12 4.9 Vormgeving transformatie blz 13 4.10 Samenwerking regio Meierij klein (Boxtel. Haaren, Sint-Michielsgestel) blz 14 5) Samenvatting actiepunten blz 15 Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 2
1. Inleiding Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de jeugdhulp. In de Jeugdwet is bepaald dat gemeenten een beleidsplan moeten maken, waarin de gemeentelijke visie en doelstellingen van het beleid worden aangegeven, hoe het beleid wordt afgestemd met de taken van het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling en welke acties daarin zullen worden ondernomen, welke resultaten de gemeente wil halen in de komende periode en hoe we die gaan meten, hoe we er voor zorgen dat de kwaliteit wordt gewaarborgd hoe het college en de gemeenteraad zich vergewist hebben van de behoeften van kleine doelgroepen. Ter voorbereiding op de invoering van de Jeugdwet hebben de gemeenten in Noordoost-Brabant samengewerkt. Deze samenwerking heeft geleid tot het vaststellen van het Visiedocument Transitie Jeugdzorg ( 25 juni 2013), Transitiearrangement Jeugdzorg regio Noordoost-Brabant (26 november 2013) Functioneel Ontwerp (28 januari 2014) in de gemeenteraadsvergaderingen van Boxtel. In de vergadering van 30 september 2014 is het Regionale Beleidsplan jeugd vastgesteld. Dit beleidsplan is vastgesteld voor de periode van 2015 tot en met 2018. Het Regionale beleidsplan is het kader voor de jaarlijks op te stellen uitvoeringsprogramma s waarin concreet sturing wordt gegeven op basis van de eerste bevindingen met onze rol en onze nieuwe verantwoordelijkheid voor het stelsel van jeugdhulp. Voor 2015 is dit vastgelegd in het Lokale Beleidsplan Jeugd gemeente Boxtel 2015. De gemeenteraad heeft dit, eveneens op 30 september 2014, vastgesteld. Hierin lagen de uitvoeringsafspraken vast voor het jaar 2015. Nu ligt het Beleidsplan, de uitvoeringsafspraak, voor 2016 voor. De kaders die hiervoor zijn gesteld in het Regionale Beleidsplan vormen hiervoor nog het uitgangspunt. In dit beleidsplan werken we de actiepunten voor het jaar 2016 verder uit. Hierbij maken we gebruik van de bevindingen en ervaringen die we in dit eerste jaar hebben opgedaan. Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 3
2. Visie Het grootste deel van onze kinderen groeit zonder problemen op. Slechts 5 % heeft ernstige problemen waarvoor gespecialiseerde jeugdhulp nodig is. Nog eens 5 % heeft behoefte aan lichte vormen van ondersteuning. Gemeenten in Noordoost-Brabant zorgen er samen voor dat, als er hulp nodig is, deze ook geboden kan worden. De visie zoals geformuleerd in het Regionale Beleidsplan luidt: Ouders zijn als eerste verantwoordelijk voor het gezond en veilig opgroeien van hun kinderen en de ontwikkeling van de talenten van hun kinderen op weg naar een zelfstandig leven. De overheid komt pas in beeld wanneer dit niet vanzelf gaat. Van de uitvoering vragen we vroegere ondersteuning, zorg op maat en een betere samenwerking rondom gezinnen. Dit vraagt een versterking van de informele steun van sociale netwerken (eigen kracht) en algemene voorzieningen. Gemeenten dienen ervoor te zorgen dat ouders, kinderen en andere opvoeders gemakkelijk ergens terecht kunnen met vragen over opgroeien en opvoeden. Daarmee wordt het ontstaan of verergeren van problemen mogelijk voorkomen. Voor jeugdigen en ouders die dit (tijdelijk) niet lukt, organiseren gemeenten de toegang tot (gespecialiseerde) jeugdhulp. Dat betekent dat deze jeugdhulp naadloos moet aansluiten op de jeugdtaken waar gemeenten al verantwoordelijk voor waren. Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 4
3. Doelstellingen Alle kinderen moeten gezond en veilig kunnen opgroeien, hun talenten ontwikkelen en naar vermogen participeren in de samenleving. 1 Daar zetten alle betrokkenen - kinderen, ouders, jeugdprofessionals, aanbieders, scholen, gemeenten, lokale en landelijke organisaties en Rijk - zich met hart en ziel voor in bij de hulp, zorg en ondersteuning aan kinderen en jongeren. Met de nieuwe Jeugdwet zijn gemeenten de eerst verantwoordelijke overheid voor preventie, jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering. Na de transitie is het vizier nu gericht op de inhoudelijke vernieuwing, de transformatie. De transformatiedoelen zijn in de memorie van toelichting van de Jeugdwet 2 als volgt omschreven: Preventie en uitgaan van eigen verantwoordelijkheid en eigen mogelijkheden (eigen kracht) van jeugdigen en hun ouders, met inzet van hun sociale netwerk; Demedicaliseren, ontzorgen en normaliseren door onder meer het opvoedkundig klimaa te versterken in gezinnen, wijken, scholen en in voorzieningen als kinderopvang en peuterspeelzalen; Eerder de juiste hulp op maa te bieden om het beroep op dure gespecialiseerde hulp te verminderen; Integrale hulp aan gezinnen volgens het uitgangspunt één gezin, één plan, één regisseur ; door ontschotting van budgetten ontstaan meer mogelijkheden voor betere samenwerking en innovaties in ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en gezinnen; Meer ruimte voor professionals om de juiste hulp te bieden door vermindering van regeldruk; betrokken professionals die sociale netwerken in de omgeving van het gezin weten in te schakelen en die kunnen samenwerken met vrijwilligers en familieleden en hun kracht weten te benutten. 1 Het uiteindelijke doel van het jeugdbeleid en daarom openingszin van de memorie van toelichting Jeugdwet. 2 De transformatiedoelen zijn in artikel 2.1 van de Jeugdwet verankerd als doelen waarop het gemeentelijk jeugdbeleid gericht dient te zijn. Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 5
3. Stand van zaken en actiepunten per thema 4.1 Preventief jeugdbeleid De gemeente was al verantwoordelijk voor preventief jeugdbeleid (vóór in werking treden van de Jeugdwet ). Dit betekent dat op lokaal niveau voor kinderen/jongeren en ouders het volgende aanbod (ook wel genoemd de vijf functies van jeugdbeleid) beschikbaar zijn: 1. Informatie en advies over opvoeden en opgroeien 2. Signalering van problemen bij kinderen/jongeren en opvoeders 3. Toeleiden naar hulpaanbod 4. Licht pedagogische hulp: kortdurende advisering en lichte hulpverlening op momenten dat de opvoeding dreigt te stagneren 5. Coördinatie van zorg voor gezinnen waar sprake is van meervoudige problematiek Als regisseur is de gemeente verantwoordelijk voor de samenhang en afstemming tussen instellingen die zich richten op kinderen en jongeren tussen -9 maanden tot en met 23 jaar. In Boxtel wordt dit gecoördineerd vanuit het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin). Preventief aanbod / preventief werken In de afgelopen jaren zijn er diverse preventieve projecten en activiteiten ontwikkeld op lokaal niveau met als doel om vroegtijdig te signaleren en door te verwijzen. We noemen de belangrijkste: Gezamenlijke aanpak voor kinderen met overgewicht en /of beweegarmoede: project KANS; Veilige School op Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs (wordt nu verder uitgerold op VO); Decentralisatie uitkering Gezond in de stad (GIDS); Voor- en vroegschoolse educatie, het Boxtels model; Zorgadviesteams op de scholen; Samenwerking met Sociaal wijkteam, Loket WegWijs en schulddienstverlening om vroegtijdig kinderen in probleemsituaties op te sporen en ondersteuning te kunnen bieden. Hierbij is aandacht voor kinderen die opgroeien in armoede. Gezinnen worden geïnformeerd over de mogelijkheden die het minimabeleid kan bieden voor financiële ondersteuning. (collectieve) preventie zoals alcoholproject Think before you drink. (Sport)verenigingen *: we bieden desgewenst ondersteuning aan verenigingen bij het leren omgaan met jongeren met een opvoedingsvraag (op het gebied van collectieve preventie / themagericht). Mantelzorgers *: we starten een pilot jonge mantelzorgers om hen te bereiken en om te voorkomen dat deze mantelzorgers in zware zorg terecht komen. We sporen jonge mantelzorgers. Dit pakken we integraal op Wmo (Sociaal Wijkteam), jeugd (BJG) en gaan in overleg met vindplaatsen zoals onderwijs en huisartsen. We onderzoeken de behoefte van de jong mantelzorger en wat nodig is in het gezin. Dit bekijken we vanuit het perspectief van de jonge mantelzorger. Hernieuwde inzet jongerenwerk *: waaronder de omvorming naar jongerencoaches. We willen een betere inbedding in Ursula waardoor er een aanbod ontstaat, dat in lijn ligt met de transitie Jeugdzorg. Jongerenwerkers krijgen meer en meer de rol om outreachend te werken en jongeren uit te nodigen bij B-Town/Ursula en jongeren te stimuleren in hun persoonlijke ontwikkeling. In het kader van preventie geven zij informatie en advies aan jongeren over diverse onderwerpen. We streven ernaar om slimme- en innovatieve verbindingen te leggen (samen met instellingen) ten aanzien van alle projecten/activiteiten die er zijn op het gebied van preventie / preventief werken. * onderdeel in de begroting 2016 gemeente Boxtel. Resultaat (Sport)verenigingen: weten waar ze terecht kunnen bij ondersteuning voor opvoedingsvragen (b.v. vast contactpersoon). Indien (sport)verenigingen er voor openstaan kunnen ze gebruik maken van een aanbod (themagerichte avond, zoals alcoholpreventie / ADHD, etc). Mantelzorgers: we hebben zicht op wie er jonge mantelzorgers zijn in Boxtel. We voeren gesprekken met de jonge mantelzorgers en bieden per situatie maatwerk. Hernieuwde inzet jongerenwerk: er is een plan van aanpak ontwikkeld. Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 6
4.2 Huisartsen Huisartsen hebben de mogelijkheid conform de Jeugdwet om verwijzingen te verstrekken voor jeugdhulp. Mede daarom is de huisarts een belangrijke gesprekspartner voor de gemeente. In de afgelopen jaren was er contact met huisartsen. In 2014 hebben we met de huisartsen afgesproken om een structureel overleg te organiseren waarin we alle zaken rondom zorg (jeugd/bjg, Wmo/ST) bespreken. We hebben minimaal drie keer per jaar overleg met vertegenwoordiging van de HAGROgroep BELG (Huisartsengroep Boxtel, Esch, Liempde, Gemonde). In 2015 zijn er concreet afspraken gemaakt over werkprocessen inclusief bereikbaarheid en specifiek voor de thema s ADHD en dyslectici. Draagvlak creëren bij alle huisartsen in Boxtel over veranderende wetgeving Jeugdwet, werkprocessen op lokaal niveau en delen van ervaringen. Continueren structureel overleg tussen gemeente en HAGRO-groep (vertegenwoordiging huisartsen) met als doel om afspraken/werkprocessen te monitoren, verbindingen te leggen (1 gezin 1 plan 1 regisseur) en delen van ervaringen. Samen (innovatieve)oplossingen zoeken om optimaal samen te werken. Resultaat Het aantal rechtstreekse verwijzingen door de huisartsen in Boxtel voor jeugdhulp neemt af in de komende jaren (cijfers via het regionale ICT systeem Synaxion). 4.3 Inkoop Gemeenten zijn verantwoordelijk geworden voor de gehele jeugdhulp. Lichte vormen van ondersteuning voert het Basisteam jeugd en gezin zelf uit, deels wordt de jeugdhulp ingekocht. Daarnaast kan een persoonsgebonden budget (pgb) worden toegepast. Voor een pgb komt men in aanmerking indien er geen passend aanbod is in de door de gemeente of landelijk ingekochte jeugdhulp. Met name voor kleine doelgroepen kan een pgb een uitkomst bieden. Bovendien moet men in staat zijn het pgb te kunnen beheren. Dit is vastgelegd in de Beleidsregels Jeugdhulp gemeente Boxtel van 2015. In onderstaand schema vindt u de inrichting van het nieuwe Jeugdstelsel. Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 7
De twee laatste kolommen geven weer welke jeugdhulp wordt ingekocht bij gespecialiseerde instellingen. Evenals in 2015 werken gemeenten in Noordoost-Brabant samen om de gespecialiseerde jeugdhulp voor 2016 in te kopen. De gemeente s-hertogenbosch is de centrumgemeente die hiervoor de kar trekt. Dit is vastgelegd in de Centrumregeling jeugdhulp. De belangrijkste verschuivingen voor 2016 betreffen: Jeugd -GGZ. Vooral binnen de jeugd-ggz willen we een verschuiving laten plaatsvinden van specialistische naar generalistische zorg en ook meer zorg vanuit de huisarts of praktijkondersteuner GGZ laten plaatsvinden. In Boxtel is nog geen POH-JGGZ actief. We gaan in 2016 in overleg met d ehuisartsen om hiervoor ene oplossing te zoeken. In 2016 krijgen de Jeugd-GGZ-aanbieders ook de middelen om het vervoer te kunnen regelen. Bij de andere vormen van jeugdhulp was dat al geregeld, voor de jeugd-ggz gebeurt dat in 2016. Jeugdhulp met verblijf: dit betreft pleegzorg, gezinshuizen en residentieel. Ook hier geldt dat wij er zo mogelijk voor kiezen om een kind onder te brengen in pleegzorg. Niet alleen is deze vorm van jeugdzorg goedkoper maar in deze vorm kan het kind in een zo normaal mogelijke situatie opgroeien. Waar dit niet mogelijk is, blijven uiteraard de andere vormen beschikbaar. We streven er wel naar om het aantal residentiele plekken nog wat af te bouwen. We hebben aandacht voor het promoten van pleegouderschap door middel van voorlichting. Concreet denken we aan een artikel in lokale media en foldermateriaal. Primair is dit een taak van de aanbieders die pleegzorg uitvoeren. De gemeente kan hen faciliteren. Justitiële jeugdzorg: we willen proberen met een aanpak van vechtscheidingen een goed alternatief te vinden voor een jeugdbeschermingsmaatregel. In andere regio s heeft een dergelijke aanpak geleid tot minder maatregelen. We bieden op het gebied van vechtscheidingen nu al op diverse manieren ondersteuning. Bijvoorbeeld programma Kinderen in Echtscheidingen (KIES) en via maatschappelijk werk specifieke aandacht hiervoor. Binnen de BJG s wordt in 2016 meer ingezet op werken met drang en de inzet van het eigen netwerk. Soms erkennen ouders niet dat er ondersteuning nodig is en wijze zij deze daarom af. Zeker wanneer de veiligheid van het kind in het geding is, is het uitoefenen van enige drang nodig om het hulpaanbod te kunnen doen. Met drang wordt ook bedoeld het wijzen op de consequenties die kunnen volgen als men niet meewerkt. Uiteindelijk kan dat zelfs een uithuisplaatsing tot gevolg hebben. Een lastig iets, want de medewerker van het basisteam wil goede zorg aan het kind bieden maar ook een goede relatie met de ouder behouden. Het belang van het kind prevaleert echter altijd. Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 8
Een goede aanpak van probleemkinderen kan leiden tot vermindering van jeugdcriminaliteit. Hier ligt een taak voor het BJG, politie, Halt, om te komen tot een integrale aanpak door het team overlast gevende jeugd. Zorg voor ADHD-kinderen valt vanaf 1-1-2016 ook onder de Jeugdwet. Er zullen regionale afspraken worden gemaakt over hoe deze vorm van zorg ingezet kan worden. Nu wordt deze taak hoofdzakelijk uitgevoerd door de ziekenhuizen. Dit verschuift naar de huisartsen en praktijkondersteuners J-GGZ (poh-jggz). Voor zover de huisartsen niet beschikken over een poh- JGGZ, wordt gezocht naar een regionale oplossing. De medewerkers van de basisteams krijgen te maken met een voor hen nieuwe doelgroep met nieuwe problematieken en uitdagingen. Zij moeten wegwijs worden in: Het werken in een drang situatie, waar zij voorheen vrij consequent zijn uitgegaan van gemotiveerde cliënten met een hulpvraag; Het inschatten van risico s voor de veiligheid van kinderen en de kunst van het niet te snel en niet te laat ingrijpen; het basisteam kan daarvoor een beroep doen op Veilig thuis. Veilig Thuis is het meldpunt voor kindermishandeling en huiselijk geweld. Met hun team kan het basisteam overleggen of een situatie dermate onveilig is dat ingrijpen noodzakelijk is. Ook worden tips gegeven over mogelijke andere vormen van zorg die kunnen worden ingezet om te voorkomen dat er ingegrepen moet worden. Dit is een waardevolle aanvulling op de kennis en kunde van het basisteam. Het werken in gezinnen waarbij er forse belangenverschillen kunnen zijn tussen ouders en kinderen en tussen ouders onderling, zozeer dat de veiligheid van kinderen in het geding is. Daar is tijd voor nodig. We zullen in 2015 en 2016 stappen moeten zetten en we vragen de GI s (gecertificeerde instellingen) in de basisteams uitvoerende en ondersteunende capaciteit te leveren. De ontwikkeling die in de basisteams nog gemaakt moet worden, is voor een belangrijk deel voorwaardelijk voor het behalen van de beoogde vermindering in het volume van de justitiële jeugdzorg. In die zin zijn het communicerende vaten. We zullen daarom voor 2016 met de GI s afspraken maken over de mate waarin en de manier waarop zij vanuit hun volume inzet gaan plegen in de basis, voor het uitvoeren van drang-activiteiten, voor het werken met gezinnen waar onveiligheid speelt, de uitvoering van pilotprojecten onder meer met de inzet van vrijwilligers en voor deskundigheidsbevordering van de basisteams. Evenals in 2015 zullen de aanbieders worden gefinancierd op basis van een lumpsum. Wel zullen de definities van de jeugdhulp worden verduidelijkt en worden verfijnd. Nieuwe aanbieders krijgen een kans om een aanbod te doen. Alleen aanbieders die een vernieuwend aanbod kunnen doen, wat nog niet aanwezig is bij de reeds gecontracteerde aanbieders uit 2015 krijgen die mogelijkheid. In 2016 willen we tarieven proberen vast te stellen voor de verschillende hulpvormen. Voor 2017 kan dan besloten worden om voor (een deel van) de hulpvormen over te gaan op bekostiging van p x q. Het inkoopkader is op 16 april 2015 in het Regionaal Bestuurlijk overleg vastgesteld. Vervolgens heeft het college van B&W op 12 mei 2015 ingestemd met het inkoopkader. Op 9 juni 2015 is het ter kennisname gebracht van de gemeenteraad. De Wmo adviesraad heeft het inkoopkader eveneens ter kennisname gekregen en op 22 mei 2015 hebben zij een advies uitgebracht. Sommige vormen van jeugdhulp vallen onder het landelijk of bovenregionale aanbod. Deze vormen van jeugdhulp betreffen zorg die zeer specialistisch is en daardoor niet in alle regio s aanwezig zijn. Het landelijk aanbod wordt ingekocht via de VNG. We streven ernaar om het bovenregionale aanbod samen met omliggende regio s in te kopen. Oplossingen zoeken hoe we lokaal een verschuiving kunnen bewerkstelligen om een verschuiving te laten plaatsvinden van specialistische jeugd-ggz naar generalistische jeugd-ggz (realiseren van een vermindering van inzet op het gebied van specialistische jeugd-ggz). Regionale inkoop van programma s vechtscheidingen. (dit wordt regionaal opgepakt). Uitvoering geven aan de aanpak van overlast gevende jongeren. Inzet kennis- en kunde Bureau Jeugdzorg bij drangtrajecten. (dit wordt regionaal opgepakt). Resultaat Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 9
Het aantal succesvol afgesloten trajecten is in 2016 minimaal 80 %. 4.4 Cliëntenparticipatie Met de komst van de Jeugdwet per 1 januari 2015 willen wij graag weten wat de ervaringen zijn van onze cliënten (jongeren en ouders) specifiek op gebied van jeugdhulp en de processen rondom BJG (bereikbaarheid, klantcontact, etc). Wat kan er beter, wat gaat goed en welke tips willen ze meegeven aan elkaar (om te komen tot oplossingen) en aan de gemeente. We beginnen niet opnieuw, er hebben al veel mensen te maken (gehad) met de jeugdhulpverlening. We willen cliënten met elkaar verbinden en samen spreken over opgedane ervaringen, zodat: ouders elkaar vinden en ervaringen kunnen delen; elkaar adviezen geven en samen oplossingen vinden; er een mogelijkheid zou moeten zijn waar je terecht kan bij ervaringsdeskundigen ; er verbeteringen in beleid plaatsvinden / tips aan de gemeente. Medio 2015 zijn er tevredenheidsonderzoeken uitgezet bij nieuwe en oude cliënten (Jeugdwet) in Boxtel. In deze enquête is ook gevraagd of men ervoor open staat om samen met andere cliënten te spreken over opgedane ervaringen en mee te denken met de gemeente. Helaas hebben we geen aanmeldingen ontvangen. Eind 2015 is er een communicatieplan opgesteld om jongeren en ouders/verzorgers te werven en een eerste gesprek vindt er met ouders plaats in 2016 (eerste kwartaal). De Wmo-adviesraad is betrokken bij dit proces en we bespreken (periodiek) de voortgang. Gesprekken voeren met Boxtelse cliënten (jongeren en (pleeg)ouders/verzorgers) specifiek op gebied van jeugdhulp en de processen rondom BJG. We benaderen jongeren (14 t/m 23 jaar) en ouders afzonderlijk (eigen belangen). In deze gesprekken bekijken we welke behoeften en wensen er zijn om samen verdere acties op te pakken. We streven ernaar om toe te werken naar structurele cliëntenparticipatie, bijvoorbeeld in de vorm van het opzetten van een klankbordgroep. Resultaat Het betrekken en verbinden van jongeren en ouders/verzorgers op lokaal niveau. Zodat we elkaar adviezen kunnen geven en samen oplossingen kunnen zoeken om te komen tot verbeteringen in het beleid. 4.5 Kwalitatief functioneren BJG Medio 2015 zijn we gestart met het monitoren van het BJG Boxtel in samenwerking met de BJG s van Haaren en Sint-Michielsgestel. Hiervoor is K2 Brabants Kenniscentrum Jeugd gevraagd. K2 heeft dit proces begeleid en uitgevoerd via de WOW methode (Wall of Wonder). Bij deze methode staat alles centraal vanuit een waarderende aanpak: verleden, heden en toekomst. Vooraf zijn er diverse evaluatie criteria samengesteld met als hoofdthema s: samenwerken als team, samenwerken met externe organisaties en samenwerking/werkwijze klant. We zien deze meting als een nulmeting. De uitkomsten gebruiken we voor verbetering van de werkwijze van het BJG. In de eindrapportage zijn een aantal aandachtspunten benoemd. Deze aandachtspunten zijn onder te verdelen in datgene wat goed gaat (kracht) en datgene wat aandacht verdient. Hiermee gaan we aan de slag. Voorbeelden hiervan zijn verdere visieontwikkeling en het verbeteren van de samenwerking met de klant (door middel van het opstellen van een klantevaluatieformulier). We gaan aan de slag met het uitwerken van de aandachtspunten (uitkomsten onderzoek K2) die betrekking hebben op de lokale processen. Daar waar het verbinding betreft met regionale processen brengen we dit in als onderwerp van gesprek in de regio. We organiseren periodiek (bijvoorbeeld één keer per twee jaar) een vergelijkbare evaluatie, zodat we de voortgang van het BJG kunnen monitoren Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 10
Resultaat Voortgang van het BJG monitoren om de uitvoering door het BJG voortdurend te verbeteren ten behoeve van de cliënten. 4.6 Samenstelling BJG Het basisteam jeugd en gezin in Boxtel bestaat momenteel (eind 2015) uit de volgende expertises: - JPP ers (jeugdpreventie plan); - kennis (Licht)Verstandelijk Beperkten (MEE); - kennis Sociale Netwerk Versterking en cliëntenondersteuning (MEE); - kennis van veiligheid / gespecialiseerd jeugdzorg (ex Bureau Jeugdzorg medewerkers); - kennis psychische problematiek (GGZ-Herlaarhof); - advies gedragskundige (orthopedagoog / psycholoog van de La Salle) - psychosociale / pedagogische kennis (AMW t.b.v. crisis en AMK en schoolmaatschappelijk werk); - preventieve JGZ / opvoed- en opgroei ondersteuning (GGD arts en verpleegkundige); - verbindingsofficier BJG/SWT (Sociaal Wijkteam); - kennis van PGB (PGB-consulent). Vanwege de ambtelijke fusie Boxtel-Sint-Michielsgestel per 1 januari 2016 is er geen (nieuw) personeel op de loonlijst gezet, maar op de payroll gezet. In 2016 gaan we inventariseren of er voldoende formatie aanwezig is in het BJG, dan hebben we ook voldoende ervaringen opgedaan op lokaal niveau om een inschatting te maken voor de komende jaren. Actiepunten Gedurende 2016 beoordelen (op onderdelen in samenwerking met Haaren/Sint-Michielsgestel) of er voldoende formatie en de juiste expertise aanwezig is. Resultaat Een goed gekwalificeerd BJG met alle benodigde expertise, zodat we op ieder denkbaar vraagstuk/probleem kunnen inspelen. Het basisteam jeugd en gezin is op sterkte qua formatie en kwaliteit. 4.7 Passend Onderwijs In 2014 is gestart met een lokale werkgroep Passende Zorg in het kader van de Lokale educatieve agenda. Het is in het belang van kinderen dat er een goede samenwerking tot stand komt tussen onderwijs en basisteam jeugd en gezin. Op 17 juni 2014 heeft een bijeenkomst plaatsgevonden met onderwijs en basisteam jeugd en gezin/ gemeente. Deze had vooral tot doel om elkaar te informeren over de veranderingen die op stapel stonden. De werkgroep is daarna verder gegaan en heeft geïnventariseerd waar de behoefte ligt bij scholen aan kennis en vaardigheden. Naar aanleiding van de inventarisatie willen we in het voorjaar van 2016 nogmaals een bijeenkomst organiseren met als doel een update te geven over de huidige stand van zaken. Wat kunnen onderwijs en basisteam jeugd voor elkaar betekenen om samen goede zorg te leveren aan een kind en zijn/haar gezin. Naast informatie uitwisselen gaan we ook kijken naar good practices en naar knelpunten die we in het dagelijks werk tegenkomen. Er is behoefte aan duidelijkheid over de rollen van onderwijs en basisteam jeugd en gezin door afspraken vast te leggen in werkprocessen. Op alle scholen van het primair onderwijs zijn zorgteams actief aanwezig. De scholen zijn tevreden over de samenwerking met het basisteam jeugd en gezin. De lijnen zijn kort en men weet elkaar goed te vinden. Aanbeveling is om de samenwerking tussen de Onderwijsondersteuningseenheid Boxtel en basisteam jeugd en gezin verder uit te werken. We willen verder onderzoeken hoe we dit vorm kunnen geven. Ook de scholen voor voortgezet onderwijs zijn tevreden over de samenwerking met het basisteam jeugd en gezin. Aanvankelijk werd ervoor gekozen om alleen bijeen te komen als zich een situatie Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 11
voordeed die van beiden aandacht behoefde. Vorig jaar echter bleek uit een tussenevaluatie dat dit toch niet prettig werkte. Er is nu een regelmatig gepland overleg. Een speciale positie wordt ingenomen door de scholen voor Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO). Deze hebben leerlingen uit diverse gemeenten. Het VSO heeft eigen schoolmaatschappelijk werk. Er worden nog voor 1-1-2016 afspraken gemaakt met de basisteams over de manier waarop wordt samengewerkt. Het schoolmaatschappelijk werk richt zich met name op de zorg voor de leerling, zowel op school als in de thuissituatie. Het basisteam richt zich vooral op het gezin en regelt de toegang tot de zorg. Halverwege 2016 een lokale vervolgbijeenkomst organiseren tussen onderwijs en het BJG (gemeente): update stand van zaken, informatie uitwisselen en good practises. Het onderzoeken en verder vormgeven van de samenwerking tussen de Onderwijsondersteuningseenheid Boxtel en het BJG. Resultaat Duidelijkheid over rollen en verantwoordelijkheden onderwijs en BJG door vastleggen van werkprocessen. 4.8 Verbinding en samenwerking 4 decentralisaties De Jeugdwet regelt de zorg voor kinderen tot hun 18 e levensjaar. Heeft een kind na het bereiken van de 18 jarige leeftijd nog zorg nodig, dan is in de regel een voorliggende voorziening aan de orde. Dit kan zijn de Wet maatschappelijke ondersteuning, de Zorgverzekeringswet of de Wet langdurige zorg. Komt een jongere daar niet voor in aanmerking dan kan er sprake zijn van verlengde jeugdzorg. Het is belangrijk dat aanbieders tijdig aangeven dat de jongere na de 18 e verjaardag nog zorg nodig heeft en dat er dus op tijd gekeken kan worden of er sprake is van een voorliggende voorziening of verlengde jeugdhulp. In de praktijk loopt dat nog wel eens spaak, zodat we alle zeilen bij moeten zetten om te zorgen voor continuering van zorg. De jongere mag er geen last van hebben dat aanbieders en basisteam jeugd en gezin nog af en toe moeite hebben om deze termijnen goed in de gaten te houden. Ook aanbieders moeten hieraan wennen en het zal in de loop van de tijd wel soepeler gaan. In afstemming met Sint-Michielsgestel en Haaren richten we het cliëntvolgsysteem (GWS) zo in, dat voor het bereiken van de leeftijd van 18 jaar een signaal wordt afgegeven. Op die manier kunnen we ook zelf anticiperen en de aanbieder van zorg of de jongere benaderen om op tijd de (warme) overdracht te regelen. Voor een aantal jongeren die op de La Salle verblijven en voor jongeren die kwetsbaar zijn (bijvoorbeeld jongeren die uit jeugddetentie komen of te maken hebben met jeugdreclassering) maar min of meer zelfstandig moeten wonen, wordt een project ontwikkeld, waarbij zorg, wonen en werk of dagbesteding aan elkaar gekoppeld worden. Dit project wordt ontwikkeld in samenwerking tussen gemeente, de La Salle, zorgverzekering en Wmo. Het is de bedoeling dat dit in 2016 vorm gaat krijgen. Is de jongere er aan toe om de arbeidsmarkt op te gaan dan komt mogelijk de Participatiewet om de hoek kijken. Met Team werk van de gemeente zijn afspraken gemaakt over het oppakken van de jongere, wanneer hij ondersteuning nodig heeft bij het zoeken naar werk. Dit kan al vanaf een paar maanden voordat de jongere 18 jaar wordt. Daarbij kunnen instrumenten die de gemeente ter beschikking heeft om jongeren aan werk te helpen, worden ingezet. Leerplicht/RMC werkt samen met Team Werk om de jongeren te begeleiden naar een geschikte plek op de arbeidsmarkt of opleiding en soms naar zorg. Zij hebben de jongeren meestal al een poosje in beeld, omdat de jongere niet (altijd) naar school gaat. Zij kunnen een goede inschatting maken op welke manier de jongere het beste geholpen kan worden om ervoor te zorgen dat zij zo zelfstandig mogelijk worden en hun toekomst goed kunnen inzetten. Leerplicht/RMC valt onder Team Jeugd. We willen de integratie met het basisteam Jeugd en Gezin versterken. Leerplicht/RMC pakt immers signalen op van kinderen die verzuimen op school. Meestal een signaal dat er iets niet goed gaat met het kind. Door deze signalen in de volle breedte op te pakken en zorg of hulp te bieden voorkomen we dat het kind verder afglijdt. Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 12
Uitwerken van werkproces voor de overgangsleeftijd van jeugd naar adolescent *. Onderzoeken mogelijkheden binnen GWS in relatie tot een vroegtijdig signaal als een jongere bijna 18 jaar wordt (i.v.m. verlopen van jeugdhulp binnen de Jeugdwet). Uitwerken van werkproces jeugdzorg doorstroom naar Wmo / participatie / Passend Onderwijs / verlengde jeugdzorg*. Betrokken zijn en participant bij het project van La Salle: Over de kracht van intersectorale samenwerking in drie leefmilieus en de verbinding met vier decentralisaties. * onderdeel in de begroting 2016 gemeente Boxtel. Resultaat Het realiseren van samenhang en verbinding tussen de 4 decentralisaties. 4.9 Vormgeving transformatie Een vertaling van onze visie is nodig om de transformatie te kunnen bewerkstellingen. Wat willen we bereiken en hoe wordt dit (in de praktijk) vormgegeven. Hiervoor gaan we in de eerste helft van 2016 aan de slag samen met alle betrokkenen. We gaan voor het begeleiden van dit proces een externe deskundige inschakelen. Deze externe deskundige heeft de opdracht om samen met beleidsmedewerkers, teamleider(s) en het team (BJG) de transformatie concreet uit te werken: vertaling van de genoemde doelstellingen in dit beleidsplan (hoofdstuk 3) naar actiepunten; vaststellen werkwijze BJG op basis van visie/missie; eenduidige methodiek benoemen en uitwerken waarmee het BJG werkt (inclusief aandacht voor Sociaal Netwerkversterking); vaststellen positionering van het BJG in het netwerk / betere inbedding in de sociale structuur in Boxtel (intern/extern en digitaal). Nadat we deze visie hebben vertaald is de tweede stap om hier alle externe betrokkenen in mee te nemen (denk aan onderwijs, huisartsen, cliënten, etc.) en te gaan handelen conform de afgesproken procedures en methodiek. We onderzoeken met de gemeente Haaren en Sint-Michielsgestel of het mogelijk is om hierin samen op te trekken. Actiepunten 2015 2016 Naast het verder uitwerken van de visie naar het hoe zijn er ook al diverse andere punten te benoemen die opgepakt worden om het transformatieproces in gang te zetten. Dit zijn onder andere: Registeren van gegevens door lokale instellingen. De instellingen die lokaal actief zijn zoals GGD, MEE, ContourdeTwern registreren in twee systemen (eigen systeem en GWS). Per 1 januari gaat MEE alleen nog in GWS registeren en niet meer in het eigen systeem. We hopen gaande weg in 2016 ook met andere instellingen deze afspraken te kunnen maken. Doel: vanaf 2016 ook basiszorg registreren door alle instellingen in GWS. Landelijk Kwaliteitskader Jeugd. Het Kwaliteitskader jeugd is een uitleg van de toepassing van de norm van verantwoorde werktoedeling in de praktijk na het ingaan van de nieuwe Jeugdwet op 1 januari 2015. Professionals werkzaam in de jeugdhulpsector op een hbo-functie of hoger kunnen in de tweede helft van 2015 een vooraanmelding doen in het Kwaliteitsregister Jeugd. Alle BJG-professionals in Boxtel zijn hiervoor aangemeld. De uitzet van procedures wordt momenteel landelijk verder ontwikkeld. Nazorg voor cliënten: warme overdracht. Cliënten worden door de zorgaanbieder overgedragen aan het BJG bij afsluiting van een traject (gespecialiseerde jeugdhulp). In het werkproces dienen er regionaal nog betere afspraken gemaakt te geworden over het vroegtijdig overdragen van de cliënt: de warme overdracht. Hiervoor dient er lokaal (BJG) voldoende capaciteit aanwezig te zijn, dit is in Boxtel (en in de regio) een aandachtspunt. Resultaat De vertaling van de visie en doelstellingen naar de praktijk (werkwijze BJG). Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 13
4.10 Samenwerking regio Meierij klein Boxtel, Haaren, Sint-Michielsgestel De gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel gaan per 1 januari 2016 een samenwerkingsverband aan. Met Haaren ligt er een dienstverleningsovereenkomst op het gebied van het sociaal domein. Deze richt zich op de administratieve en beleidsmatige taken van de basisteams jeugd en gezin / jeugdhulp. Vooralsnog blijven de basisteams jeugd en gezin van de drie gemeenten apart functioneren. De kwartiermaker van de teams in Haaren en in Sint-Michielsgestel blijft voorlopig nog zijn taken uitvoeren. In Boxtel blijven een teamregisseur jeugd en twee coördinatoren (evenknie van de kwartiermaker) actief. Wel wordt de samenwerking met elkaar in 2016 verder vormgegeven. Met name gaat het om het afstemmen van de werkprocessen, de manier waarop geregistreerd wordt, monitoring e.d. De samenwerking kan ook voordelen opleveren voor onderlinge vervanging tijdens ziekte en vakanties, opvangen tijdens extra drukke perioden, bereikbaarheid buiten kantooruren, gezamenlijk organiseren van workshops en lezingen, verzorgen van voorlichting. In 2016 gaan we ook door met de centrale inkoop van trainingen in de subregio de Meierij bij het trainingscentrum. 5 Samenvatting actiepunten 2016 Preventief Jeugdbeleid (Sport)verenigingen: weten waar ze terecht kunnen bij ondersteuning voor opvoedingsvragen (b.v. vast contactpersoon). Indien (sport)verenigingen er voor openstaan kunnen ze gebruik maken van een aanbod (themagerichte avond, zoals alcoholpreventie / ADHD, etc). Mantelzorgers: we hebben zicht op wie er jonge mantelzorgers zijn in Boxtel. We voeren gesprekken met de jonge mantelzorgers en bieden per situatie maatwerk. Hernieuwde inzet jongerenwerk: er is een plan van aanpak ontwikkeld. Sportverenigingen *: we bieden desgewenst ondersteuning aan verenigingen bij het leren omgaan met jongeren met een opvoedingsvraag (op het gebied van collectieve preventie / themagericht). Mantelzorgers *: we starten een pilot jonge mantelzorgers om hen te bereiken en om te voorkomen dat deze mantelzorgers in zware zorg terecht komen. We sporen jonge mantelzorgers op en bieden hen ondersteuning. Dit pakken we integraal op Wmo (Sociaal Wijkteam), jeugd (BJG) en gaan in overleg met vindplaatsen zoals onderwijs en huisartsen. Hernieuwde inzet jongerenwerk *: waaronder de omvorming naar jongerencoaches. We willen een betere inbedding in Ursula waardoor er een aanbod ontstaat, dat in lijn ligt met de transitie Jeugdzorg. Jongerenwerkers krijgen meer en meer de rol om outreachend te werken en jongeren uit te nodigen bij B-Town/Ursula en jongeren te stimuleren in hun persoonlijke ontwikkeling. In het kader van preventie geven zij informatie en advies aan jongeren over diverse onderwerpen. We streven ernaar om slimme- en innovatieve verbindingen te leggen (samen met instellingen) ten aanzien van alle projecten/activiteiten die er zijn op het gebied van preventie / preventief werken. * onderdeel in de begroting 2016 gemeente Boxtel. Huisartsen Het aantal rechtstreekse verwijzingen door de huisartsen in Boxtel voor jeugdhulp neemt af in de komende jaren (cijfers via het regionale ICT systeem Synaxion). Draagvlak creëren bij alle huisartsen in Boxtel over veranderende wetgeving Jeugdwet, werkprocessen op lokaal niveau en delen van ervaringen. Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 14
Continueren structureel overleg tussen gemeente en HAGRO-groep (vertegenwoordiging huisartsen) met als doel om afspraken/werkprocessen te monitoren, verbindingen te leggen (1 gezin 1 plan 1 regisseur) en delen van ervaringen. Samen (innovatieve)oplossingen zoeken om optimaal samen te werken. Inkoop De inkoop van jeugdhulp beter laten aansluiten op de vraag/behoeften van de cliënten. Oplossingen zoeken hoe we lokaal een verschuiving kunnen bewerkstelligen om een verschuiving te laten plaatsvinden van specialistische jeugd-ggz naar generalistische jeugd-ggz (realiseren van een vermindering van inzet op het gebied van specialistische jeugd-ggz). Regionale inkoop van programma s vechtscheidingen. (dit wordt regionaal opgepakt). Uitvoering geven aan de aanpak van overlast gevende jongeren. Inzet kennis- en kunde Bureau Jeugdzorg bij drangtrajecten. (dit wordt regionaal opgepakt). Cliëntenparticipatie Het betrekken en verbinden van jongeren en ouders/verzorgers op lokaal niveau. Zodat we elkaar adviezen kunnen geven en samen oplossingen kunnen zoeken om te komen tot verbeteringen in het beleid. Gesprekken voeren met Boxtelse cliënten (jongeren en (pleeg)ouders/verzorgers) specifiek op gebied van jeugdhulp en de processen rondom BJG. We benaderen jongeren en ouders afzonderlijk (eigen belangen). In deze gesprekken bekijken welke behoeften en wensen er zijn om samen verdere acties op te pakken. We streven ernaar om toe te werken naar structurele cliëntenparticipatie, bijvoorbeeld in de vorm van het opzetten van een klankbordgroep. Kwalitatief functioneren BJG Voortgang van het BJG monitoren om de uitvoering door het BJG voortdurende te verbeteren ten behoeve van de cliënten. We gaan aan de slag met het uitwerken van de bovengenoemde (verbeter)punten die betrekking hebben op de lokale processen. Daar waar het verbinding betreft met regionale processen brengen we dit in als onderwerp van gesprek in de regio. We organiseren periodiek (bijvoorbeeld één keer per twee jaar) een vergelijkbare evaluatie, zodat we de voortgang van het BJG kunnen monitoren Samenstelling BJG Een goed gekwalificeerd BJG met alle benodigde expertise, zodat we op ieder denkbaar vraagstuk/probleem kunnen inspelen. Het basisteam jeugd en gezin is op sterkte qua formatie en kwaliteit. Actiepunten Gedurende 2016 beoordelen (op onderdelen in samenwerking met Haaren/Sint-Michielsgestel) of er voldoende formatie en de juiste expertise aanwezig is. Passend Onderwijs Duidelijkheid over rollen en verantwoordelijkheden onderwijs en BJG door vastleggen van werkprocessen. Halverwege 2016 een lokale vervolgbijeenkomst organiseren tussen onderwijs en het BJG (gemeente): update stand van zaken, informatie uitwisselen en good practises. Het onderzoeken en verder vormgeven van de samenwerking tussen de Onderwijs- Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 15
ondersteuningseenheid Boxtel en het BJG. Verbinding en samenwerking 4 decentralisaties Het realiseren van samenhang en verbinding tussen de 4 decentralisaties (1 gezin 1 plan 1 regisseur). Uitwerken van werkproces voor de overgangsleeftijd van jeugd naar adolescent *. Onderzoeken mogelijkheden binnen GWS in relatie tot een vroegtijdig signaal als een jongere bijna 18 jaar wordt (i.v.m. verlopen van jeugdhulp binnen de Jeugdwet). Uitwerken van werkproces jeugdzorg doorstroom naar Wmo / participatie / Passend Onderwijs / verlengde jeugdzorg*. Betrokken zijn en participant bij het project van La Salle: Over de kracht van intersectorale samenwerking in drie leefmilieus en de verbinding met vier decentralisaties. * onderdeel in de begroting 2016 gemeente Boxtel. Vormgeving Transformatie De vertaling van de visie en doelstellingen naar de praktijk (werkwijze BJG). Vertaling van de genoemde doelstellingen in dit beleidsplan (hoofdstuk 3) naar actiepunten. Vaststellen werkwijze BJG op basis van visie/missie. Eenduidige methodiek benoemen en uitwerken waarmee het BJG werkt (inclusief aandacht voor Sociaal Netwerkversterking); Vaststellen positionering van het BJG in het netwerk / betere inbedding in de sociale structuur in Boxtel (intern/extern en digitaal). Beleidsplan Jeugdhulp Boxtel 2016 16