NIEUWSBRIEF Regionaal centrum prenatale screening (RCPS) januari 2017 INFORMATIE VANUIT HET REGIONAAL CENTRUM NIEUWE DIRECTEUR RCPS VUMC De Minister van VWS heeft bekend gemaakt dat het regionaal centrum verplicht is een stichting te vormen die volledig onafhankelijk is van het VUmc. Dit moet per 1 januari 2018 gerealiseerd zijn. Wij zijn erg blij dat wij per 1 december 2016 de heer Stefan Zum Vörde Sive Vörding hebben mogen verwelkomen als directeur van het RCPS VUmc. Hij zal zich in deze functie vooral toeleggen op de transformatie van het RCPS VUmc naar een stichting. NIPT ALS EERSTE SCREENINGSTEST De voorbereidingen voor de invoering van NIPT als eerste trimesterscreeningstest, als alternatief voor de combinatietest, zijn in volle gang. De laboratoria in Amsterdam (VUmc), in Rotterdam en in Maastricht (in samenwerking met Nijmegen) zullen de NIPT uitvoeren. Deze laboratoria zullen apparatuur aanschaffen om het grote aantal testen te kunnen verwerken. Voor het aanvraag- en uitslagtraject van NIPT wordt Peridos ingericht. Duidelijk moet nog worden op welke locaties bloed geprikt kan worden. Ook de wijze van betaling voor NIPT is een van de aandachtspunten. Tijdens de nascholing zal hierover meer informatie volgen. De folder voor de zwangere wordt aangepast en er komt een digitale counselingmodule voor de zwangere over de screening op down-, edwards- en patausyndroom. De digitale nascholingsmodule counseling prenatale screening (DIN 2.0) wordt aangepast (DIN 2.1). Voor de counselors wordt een folder informatie over NIPT opgesteld met daarin een checklist voor het counselingsgesprek. Verder krijgen de counselors een informatiekaart, die ze kunnen gebruiken tijdens de counseling over de screening op down-, edwards- en patausyndroom. VERPLICHTE NASCHOLING COUNSELING Binnen het programma prenatale screening wordt momenteel gewerkt aan een landelijk format voor de invulling van de nascholing voor counseling over NIPT als eerste screeningstest. De bijeenkomsten over NIPT die in 2017 door de regionale centra prenatale screening worden georganiseerd zullen gelden als verplichte scholing voor alle counselors. Ook andere organisaties bieden NIPT-scholing aan. Het staat u vrij om deze bijeenkomsten te bezoeken, maar wij benadrukken dat alleen de NIPT-bijeenkomsten die door Regionale Centra prenatale screening zijn georganiseerd tellen als geldige scholing voor de NIPT. Voor de counselors in de regio s VUmc/AMC organiseren we deze verplichte nascholing op 2 maart 2017 (locatie VUmc) en 14 maart 2017 (locatie AMC). De bijeenkomst duurt een dagdeel vanaf ongeveer 13:00 uur. Het programma maken we later bekend via de nieuwsbrief en website. Accreditatiepunten vragen we aan voor KNOV, NVOG, BEN en V&VN). Deelname is gratis. Aanmelding is verplicht vanwege accreditatie en catering. Pag 1 van 5
Meldt u zich a.u.b. zo snel mogelijk aan voor een van de twee data via de website van de SPSAO Indien u niet op een van deze twee data aanwezig kunt zijn, dan kunt u mogelijk deelnemen aan een bijeenkomst van een ander Regionaal Centrum. Data zijn vermeld op www.rivm.nl. Let op: In april 2017 wordt de kwaliteitsovereenkomst counseling ontbonden van zorgverleners die geen DIN 2.1 en geen nascholing counseling NIPT in maart 2017 hebben gevolgd. Indien u niet in staat bent om de nascholing counseling NIPT in maart 2017 te volgen bij een van de Regionale Centra, wilt u dat dan met opgave van redenen melden via prenatalescreening@vumc.nl CHECK UW INLOGGEGEVENS VOOR PERIDOS Het aanvraag- en uitslagtraject NIPT vereist dat iedere zorgverlener/counselor inlogt in Peridos. Check vooraf of uw inloggegevens bekend en actief zijn. Heeft u vragen, neem dan contact op met Carolien Sjerps. cam.sjerps@vumc.nl tel 020 444 3039. Per praktijk dient tevens een centraal e-mailadres te worden opgegeven. Naar dit adres wordt automatisch een melding gestuurd zodra een NIPT uitslag bekend is in Peridos. Als uw praktijk nog geen centraal e-mailadres heeft opgegeven wilt u dat dan doorgeven op cam.sjerps@vumc.nl of prenatalescreening@vumc.nl REGIONALE CASUISTIEKBESPREKING Op 18 mei 2017 is er voor de echoscopisten van het regionaal centrum prenatale screening een bijscholing in het VUmc. Het onderwerp wordt nog bekend gemaakt. De bijscholing is van 17:00 tot 19:00 uur. Locatie volgt. Vanaf 16:30 uur zijn de deuren geopend. Interessante casuïstiek is welkom. Graag vooraf aanmelden via bm.kars@vumc.nl STARTENDE SEO ECHOSCOPIST IN UW PRAKTIJK? Gebleken is dat startende SEO echoscopisten vaak moeite hebben om de volumenorm te halen en niet goed op de hoogte zijn van de eisen die hieraan gesteld worden. Om teleurstellingen te voorkomen verzoeken wij u om dit bij de sollicitatie met de startende echoscopist te bespreken. AANLEVEREN GEGEVENS 2016 Aangezien het eind van het jaar 2016 nadert verzoeken wij u binnenkort de gegevens compleet te maken in Peridos. Wij vragen u om uitsluitend data van 2016 op te laden en geen oudere data mee te sturen. Aanleveren van bestanden met gegevens van voor 2016 betekent dat de omvang van de bestanden dusdanig groot is dat dit aanzienlijke vertraging bij de verwerking veroorzaakt. Geconstateerd is dat praktijken die counselingsgegevens via HL7 berichten aanleveren niet alle gegevens naar Peridos sturen. Belangrijk knelpunt is de handmatige actie die voor elk bericht moet worden uitgevoerd en dat Pag 2 van 5
dit niet consequent gebeurt. Om te voorkomen dat er gegevens missen, vragen wij alle praktijken die via HL7 counselingsgegevens sturen, om begin 2017 een Excelbestand met data van geheel 2016 aan te leveren. INFORMATIE VANUIT HET LANDELIJK SCREENINGSPROGRAMMA WIJZIGINGEN KWALITEITSEISEN COUNSELING Er komen wijzigingen in de kwaliteitseisen counseling. Aanleiding hiertoe zijn de veranderde counseling voor de prenatale screening vanwege de invoering van NIPT als eerste screeningstest, als alternatief aanbod naast de combinatietest. Daarnaast blijken er grote verschillen te bestaan in de kwaliteit van de counseling. Een van de wijzigingen is de verplichte nascholing voor counselors, ook vermeld in deze nieuwsbrief. Verder willen we nu al melden dat de vorm van de counseling zal veranderen. Counseling zal op één moment in de zwangerschap gaan plaatsvinden. Dus tijdens één afspraak zal zowel gecounseld worden over de screening op down-, edwards- en patausyndroom als over screening via de 20-wekenecho. De counseling zal los van de intake uitgevoerd worden. Voor het counselingsgesprek moet 30 minuten tijd gereserveerd worden. Begin 2017 volgt meer informatie over de invoering van de wijzigingen. VERPLICHTE NASCHOLING COUNSELING Omdat er beperkte nascholingsmogelijkheden zijn voor counselors, wordt in samenwerking met de erkende opleidingsinstituten een nascholingsprogramma ontwikkeld. Counselors dienen één keer per twee jaar een erkende theoretische nascholing en een vaardigheidstraining voor counseling prenatale screening te volgen. De nascholing duurt twee dagdelen en levert zes accreditatiepunten op. De opleidingsinstituten voor counseling zullen de vaardigheidstrainingen organiseren. Naar verwachting zullen de trainingen vanaf half 2017 worden aangeboden. Ook dient de counselor eens per twee jaar de meest recente versie van de DIN te hebben gevolgd (drie accreditatiepunten). Voor 2017 adviseren wij voorafgaand aan de bijscholing counseling NIPT de nieuwste digitale nascholing DIN 2.1 te volgen. Deze komt binnenkort beschikbaar. In totaal dient de counselor twaalf accreditatiepunten per twee jaar te behalen voor nascholing over counseling prenatale screening. In 2017 is door het RIVM-CvB de nascholing counseling voor NIPT verplicht gesteld, georganiseerd door de Regionale Centra. Let op: Wanneer u niet deelneemt aan een van de regionale scholingsbijeenkomsten, bent u vanaf 1 april 2017 niet meer bevoegd om counselinggesprekken prenatale screening te voeren. FMF-CERTIFICERING GEEN ERKENDE OPLEIDING SEO/NT ECHOSCOPIST De Fetal Medicine Foundation biedt scholing op het gebied van NT-meting en SEO, die past bij de internationale eisen van de FMF. Binnen het landelijk programma prenatale screening in Nederland is de FMF scholing geen erkende opleiding meer tot NT- en SEO echoscopist. Zorgverleners die zich aanmelden voor een Pag 3 van 5
kwaliteitsovereenkomst voor NT en/of SEO dienen één van de in Nederland erkende opleidingen te volgen. De erkende opleidingen staan vermeld op www.rivm.nl. WIJZIGING KWALITEITSEISEN ECHOAPPARATUUR De kwaliteitseisen voor echoscopie apparatuur zijn aangepast. Een 17-inch monitor is minimaal. De meeste laptop modellen voldoen niet aan deze eis. Wij adviseren u hierop te letten bij aanschaf van een nieuw apparaat. TARIEVEN PRENATALE SCREENING 2017 Voor 2017 zijn de tarieven voor prenatale screening enigszins gewijzigd. De tarieven gelden voor verloskundige praktijken, echocentra en ziekenhuizen: counseling 43,62 combinatietest bij eenlingen en bij het eerste kind van een meerlingzwangerschap 167,87 combinatietest bij elk volgend kind van een meerlingzwangerschap* 102,24 SEO bij eenlingen en bij het eerste kind van een meerlingzwangerschap 164,92 SEO bij elk volgend kind van een meerlingzwangerschap* 146,67 NIPT * 175 *De eigen bijdrage voor NIPT als eerste screeningstest bedraagt in 2017 175. De wijze van betaling is nog niet duidelijk. Het verschil tussen de twee tarieven voor de combinatietest is de vergoeding voor het screeningslaboratorium. Het verschil tussen de twee SEO-tarieven is het af te dragen opslagtarief van 18,25. GEEN EIGEN RISICO BIJ GUO Bij zwangeren met een indicatie voor een GUO-I of GUO-II wordt het eigen risico niet in rekening gebracht. Een zwangere die constateert dat toch het eigen risico wordt ingehouden, dient dit zelf met haar zorgverzekeraar te bespreken. Zij kan daarbij verwijzen naar de website van Zorginstituut Nederland: www.zorginstituutnederland.nl/pakket/zvw-kompas/geboortezorg. ADVIES GEZONDHEIDSRAAD: DERTIEN WEKEN ECHO ALS ONDERDEEL VAN PRENATALE SCREENING Op 22 december is het advies verschenen van de Gezondheidsraad commissie over de prenatale screening. De Gezondheidsraad adviseert om vrouwen tijdens hun zwangerschap al rond dertien weken zwangerschapsduur een echo aan te bieden als onderdeel van het programma van prenatale screening. Veel afwijkingen die nu bij de 20-wekenecho worden opgespoord, kunnen namelijk ook al eerder ontdekt worden. Daarbij zou nog wel onderzocht moeten worden wat zo n vroege echo precies oplevert en hoe vrouwen deze ervaren. Pag 4 van 5
In zijn advies schetst de raad in hoeverre de recente technologische ontwikkelingen aanleiding zijn tot aanpassing van de prenatale screening op aangeboren afwijkingen. Het ideale programma omvat volgens de Raad drie onderdelen: een niet-invasieve test (NIPT) voor screening op chromosomale afwijkingen (voorlopig beperkt tot downsyndroom, edwardssyndroom en patausyndroom), een echo rond dertien weken in het kader van een landelijk wetenschappelijk onderzoek en een echo bij twintig weken. Onderzoek laat zien dat ongeveer de helft van aandoeningen die nu bij twintig weken ontdekt worden ook al rond dertien weken zichtbaar zijn op een echo. Het gaat om ernstige aandoeningen die vaak niet met het leven verenigbaar zijn. Voordeel van vroege opsporing is dat er meer tijd is voor vervolgonderzoek en voor een beslissing om de zwangerschap al dan niet uit te dragen. Nadeel is dat een extra echo kosten meebrengt en ook tot ongerustheid kan leiden als er veel onterechte of onduidelijke bevindingen zijn. Daarom moet onderzocht worden hoe de voor- en de nadelen zich tot elkaar verhouden. Verder moet de echo bij twintig weken blijven bestaan, omdat niet alle afwijkingen al rond dertien weken te zien zijn. De Raad adviseert NIPT te gaan gebruiken voor de screening op downsyndroom, edwards- en patausyndroom. Deze test presteert namelijk beter dan de huidige combinatietest. De Raad verwacht dat NIPT in de toekomst ook gebruikt zal kunnen worden om andere erfelijke aandoeningen op te sporen. Tot slot willen we u hartelijk danken voor de prettige samenwerking in 2016 en wensen wij u een heel goed 2017 toe. Pag 5 van 5