Ervaringen van een salmonella expert Bijeenkomst Friesland Campina 14 februari 2018 Oostmahorn
Introductie Gerrit Hegen Rundveedierenarts sinds 1983 3 jaar DAP Menaldum 28 jaar dierenarts in Zuid Oost Drenthe (Sleen-Coevorden) Sinds 2014 De Boerenveearts Werkzaamheden: Begeleider van workshops en studiegroepen voor de kwaliteitssystemen van zuivelondernemingen IKM Trainer (KoeKompas) Veerkracht, Veterinaire Kenniscoöperatie voor de Melkveehouderij Weidecoach bij de St. Weidegang Salmonella Expert Speciale interesse: bieden van praktische handvatten bodem-plant-dier
Programma 1. Uitleg infectie 2. De aanpak en wat kom je tegen 3. Een greep uit de advisering: Kalveren in de melkfase Overig jongvee Droogstand en transitie Melkkoeien Bedrijfshygiëne Watervoorziening
Introductie salmonella in koppel Dier besmet Maakt infectie door (al dan niet ziek) Reageert met de vorming van antistoffen Wordt infectie de baas en uitscheiding bacterie stopt na enkele weken Na 6-9 maanden antistoffen weg Bij andere dieren zelfde verloop Consequentie mestkweek?
Niveau Monstername Monstername Immuun response Uitscheiding 0 0.5 1 Tijd (jaar) Consequentie onderzoek: Antistoffen na ruim een half jaar weg Mestmonsters kortdurend positief Mestput bij uitgebreide infectie positief Tank na 1-2 rondes weer gunstig, tenzij.
De actieve drager Dier besmet Maakt infectie door, al dan niet ziek Reageert met de vorming van antistoffen Wordt infectie niet de baas Scheidt voortdurend bacteriën uit: grote bron van besmetting op het bedrijf Blijft reageren met de vorming van antistoffen (na 6-9 maanden niet verdwenen) Kans op opflikkeren infectie, mogelijk zieke dieren Voortdurend prikkelen van het immuunsysteem van andere dieren Tank langdurig ongunstig Inschatting 1:20 dieren in koppel
De actieve drager Niveau Monstername Monstername Uitscheiding Immuun response 0 0.5 1 Tijd (jaar) Consequentie onderzoek: Antistoffen langdurig hoog Mestkweek langdurig positief Mestput bij meerdere actieve dragers positief Tank langdurig ongunstig
De latente (sluimerende) drager Dier besmet Maakt infectie door, al dan niet ziek Reageert met de vorming van antistoffen Wordt infectie maar ten dele de baas Scheidt zo nu en dan bacteriën uit, b.v. bij weerstandsvermindering Blijft reageren met de vorming van antistoffen (na 6-9 maanden niet verdwenen) Bron van besmetting op het bedrijf Regelmatig prikkeling van het immuunsysteem van andere dieren. Tank blijft ongunstig, of wisselende uitslagen
De latente (sluimerende) drager Niveau Monstername Monstername Immuun response Uitscheiding 0 0.5 1 Tijd (jaar) Consequentie onderzoek: Antistoffen meestal langdurig hoog Mestkweek levert weinig op (je moet net de piek treffen) Mestput zelden positief Tank ongunstig of wisselende uitslagen
De aanpak: Dit is de basis. Preventieve maatregelen Opsporen en afvoeren van Kans dragers Matig Geen afvoer dragers 2% Goed Geen afvoer dragers 57% Matig Actieve + latente dragers 30% Goed Actieve + latente dragers >95%
Bezoek expert op 21 N3 bedrijven regelmatig onderzoek leverbot BVD vrij IBR vrij Geen aankoop afvoer alle latente dragers afvoer actieve dragers steekproef kalveren (pinken) onderzoek alle niet melkgevende dieren Melk onderzoek gevolgd door mestonderzoek 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% % bedrijven dat voldoet
Bezoek expert op 21 N3 bedrijven Heel goed 5 Beoordeling management Goed 4 Redelijk 3 Matig 2 Slecht 1 Jongveeopfok Droogstand & Transitie Melkvee Bedrijfshygiëne, mestcontact
Advies voeding melkfase kalveren Biestvoorziening Controle biestkwaliteit Link met voeding moederdier Hygiëne Harder voeren Opsporen oorzaken diarree Water, kalverbrok, ruwvoer
Meetpunten biestkwaliteit 6-8 liter Biestmeter in groene zone Brix Goede kwaliteit 21% Brix 50 tot 140 g IgG/L Matige kwaliteit 18-21% Brix 25 tot 50 g IgG/L Slechte kwaliteit <18% Brix <25 g IgG/L Bloedonderzoek op IgG op 3-5 dagen Te laag (<10 g/l Voldoende (10-15 g/l0 Goed (>15 g/l) Er zijn onvoldoende antistoffen (IgG) opgenomen met de biest PDCA Er zijn voldoende antistoffen (IgG) opgenomen met de biest Er zijn ruim voldoende antistoffen (IgG) opgenomen met de biest Never change.
Drinkgerei: basis voor het microbioom
Meetpunt kalveropfok
Wat is dit? https://www.youtube.com/watch? v=-4krh7dgejq
Advies voeding jongvee incl. mineralen Eiwit en energie norm: te schrale kalveren en pinken Vervetting Mineralenvoorziening Skeletontwikkeling
Kalf Voorspellend Vaars
Advies droogstand Berekend rantsoen, wat er in moet en wat er werkelijk in gaat. Wisselende voeropname: te weinig, niet smakelijk genoeg Droge koeien bij de melkkoeien Restvoer van de melkkoeien Voeding close up Voeding op de dag van afkalven Vitaminen/mineralen Watervoorziening Hygiëne
Droogstand en transitie 1. Herstel uier: volume herkauwactiviteit 2. Herstel pens: idem 3. Herstel klauwen: idem 4. Actieve botstofwisseling: laag K, laag Ca, Mg+, anionische zouten, vitamine D 5. Geen vetaanzet of vetafbraak voor kalven 6. Goede biestkwaliteit 6-8 liter 7. Grote overlevingskans voor het kalf: darm kan het aan: RE, energie 8. Voorbereiding uier 9. Voorbereiden pens op zetmeelrijk rantsoen: OEB, energie 10. Excellente watervoorziening 11. Beweging 12. Stressloos Koe met een spiertje extra.
Klinisch zieke dieren vertoonden de grootste afname in DS opname voor kalven Droge stof opname ponden per dag Gezond Baarmoederontsteking Klinische ziekteverschijnselen Ernstige baarmoederontsteking Dagen vanaf kalven
Berekend droogstandsrantsoen, wat er in moet, wat er in gaat
Advies voeding melkkoeien Kwaliteit en kwantiteit van het voer aan het voerhek Selectie Rust in de pens: verblijfsduur:passagesnelheid Opbouw krachtvoergift Mineralenvoorziening Beheersing ureum Hygiëne Weidegang en bijvoeding op stal
Voorspellend. Ruwvoerkwaliteit voorspeld door: Bodem en bemesting Grasbestand, maisrassen In- en uitkuilmanagement Melkproductie, diergezondheid en dierwelzijn en levensduur voorspeld door: Ruwvoerkwaliteit Jongveeopfok Droogstand en transitie Melkgevend: vermogen om in te spelen op de processen in pens en stofwisseling
Gebruik van percelen en wijze van bemesten (bron: De Weideman: eten van een schoon bord) Laatste gebruik Volgend gebruik Bemest met Weiden Weiden Kunstmest Weiden Maaien voor kuilen/hooien Drijfmest (+kunstmest) Maaien voor kuilen/hooien Weiden Kunstmest Maaien voor kuilen/hooien Maaien voor kuilen/hooien Drijfmest (+kunstmest)
Bedrijfshygiëne
1 gram besmette mest.
-
Goed drinkwater. Meer dan 85% van de melk is water. Hoe meer water koeien drinken, hoe meer melk ze geven! Water, lucht en licht zijn de goedkoopste voedermiddelen!
Drinkwaterkwaliteit 50% van de melkveebedrijven heeft drinkwater van zeer slechte kwaliteit dat verontreinigd is met mest (shitty!) Bron: Vetvice Salmonella overleeft 2 maanden in water
Vragen?