Investment Highlights week 41 Datum: 15 oktober 218 Going loco De week stond vooral in het teken van een correctie op de aandelenmarkten. Wereldwijde corrigeerden de aandelenmarkten met ongeveer 4%. Vooral in de Verenigde Staten gingen de koersen hard onderuit. Volgens Trump is de schuldvraag wel duidelijk: The problem in my opinion is Treasury and the Fed. The Fed is going loco and there's no reason for them to do it. I'm not happy about it." Volgens de meeste analisten is er meer aan de hand. Zij wijzen onder meer op het oplopende handelsconflict en de verwachting dat de winstgroei onder druk komt te staan. Economisch gaat het de Verenigde Staten nog steeds voor de wind. De meeste vertrouwensindicatoren handhaven zich op een hoog niveau wat er op wijst dat de economische groei voorlopig aanhoudt. Ook de inflatie blijft gematigd. In september viel de inflatie zelfs wat terug. De Chinese handelscijfers blijven ondertussen sterk. De exporten naar de Verenigde Staten en het handelsoverschot liepen hard op. Dit zal het handelsconflict met de Verenigde Staten verder op scherp zetten. Belangrijkste Economische data week 41 Amerikaanse inflatie blijft gematigd Industriële productie eurozone verrast positief Chinese exporten stijgen sterk < Lees verder op pagina 2> Overig Nieuws week 41 President Trump haalt uit naar de Fed Italië blijft de confrontatie met de EU zoeken IMF verwacht lagere groei < Lees verder op pagina 3> Ontwikkelingen financiële markten week 41 Correctie op de aandelenmarkten Kapitaalmarktrente blijft liggen Olieprijs valt terug naar $8 per vat < Lees verder op pagina 4> Vooruitblik op week 42 In de Verenigde Staten veel aandacht voor de FOMCnotulen. Daarnaast cijfers over de huizenmarkt, de detailhandelsverkopen en de industriële productie. In China de schatting van de bbp-groei over het 3 e kwartaal. Grafiek 1 Correctie op Amerikaanse aandelenmarkt 14 13 12 11 1 Grafiek 2 Overschot Chinese handelsbalans omhoog 8 6 4 2 9 dec-16 mei-17 okt-17 mrt-18 aug-18-2 VS (S&P 5, 217 = 1) China (CSI 3, 217 = 1) Handelsbalans China (maandbasis in mld. $) -4 apr-12 apr-13 apr-14 apr-15 apr-16 apr-17 apr-18 Tabel 1 Selectie economische cijfers week 41 Act. Exp. Prev. VS: CPI j-o-j 2,3% 2,4% 2,7% VS: CPI core j-o-j 2,2% 2,3% 2,2% VS: U. of Mich. sentiment 99, 1,6 1,1 VS: NFIB small business 17,9 18,3 18,8 EZ: Industrial prod. j-o-j,9% -,2%,3% Dld: Industrial prod. j-o-j -,1% -,1% 1,5% Fr: Industrial prod. j-o-j 1,6% 1,5% 1,8% CH: Caixin PMI comp. 52,1 52, CH: Trade balance $31,7 $19,2b $27,9b CH: Exports j-o-j 14,5% 8,% 9,8% CH: Imports j-o-j 14,3% 15,% 19,9% Act. = Actual = meest recente cijfer, Exp. = Expectation = marktverwachting, Prev. = Previous = cijfer vorige periode Achmea Investment Highlights
Chinese exporten verrassen positief Global growth for 218 19 is projected to remain steady at its 217 level, but its pace is less vigorous than projected in April and it has become less balanced. Downside risks to global growth have risen in the past six months and the potential for upside surprises has receded. IMF World Economic Outlook Amerikaanse inflatie blijft gematigd De Amerikaanse inflatiecijfers over september waren per saldo wat lager dan verwacht. De Amerikaanse inflatie blijft daarmee gematigd. De consumentenprijsinflatie (CPI) zakte van 2,7% naar 2,3% op jaarbasis. De kerninflatie, zonder de volatiele voedsel- en energieprijzen, bleef stabiel op 2,2%. Bij de producentenprijzen (PPI) is het beeld vergelijkbaar. De jaar-op-jaar stijging van de producentenprijzen zakte van 2,8% naar 2,6%. De aanhoudende economische groei, krappe arbeidsmarkt en het oplopende handelsconflict resulteren dus nauwelijks in oplopende prijzen. Ook de inflatieverwachtingen blijven gematigd. De hogere Amerikaanse kapitaalmarktrente is daarmee vooral toe te schrijven aan de stijging van de reële rente. Naar verwachting loopt de inflatie de komende maanden iets op. Dit komt deels door het wegvallen van incidentele factoren die de inflatie de afgelopen maanden hebben gedrukt. Zo was de lagere inflatie afgelopen maand voor een belangrijk deel te verklaren uit een scherpe prijsdaling van tweedehands auto s. De importtarieven hebben naar verwachting de komende maanden een klein opwaarts effect op de inflatie. Dit wordt echter deels teniet gedaan door de stijging van de Amerikaanse dollar versus de Chinese yuan. Belangrijk voor de langere termijn inflatievooruitzichten is de ontwikkeling van de looninflatie. Zolang de loongroei beperkt blijft zet dat een rem op de Amerikaanse inflatiecijfers. Er kwamen ook een aantal vertrouwenscijfers uit. Het vertrouwen in het Amerikaanse midden- en kleinbedrijf (NFIB small business optimism) liet een kleine daling zien. Het niveau blijft echter historisch hoog. Ook het consumentenvertrouwen (University of Michigan sentiment) viel wat terug. Ook hier blijft het niveau historisch hoog. Onderliggend blijft het vertrouwen duiden op aanhoudende groei. Eurozone industriële productie verrast positief De industriële productie in de eurozone liet een sterker dan verwacht herstel zien. Op maandbasis steeg de productie in augustus met 1%. Daarmee werd de daling van juli meer dan goedgemaakt. De jaar-op-jaargroei herstelde van,3% naar,9%. Na een periode van negatief nieuws vanuit de industrie is dat een positieve ontwikkeling. Door het volatiele karakter van de industriële productie is het te vroeg om te concluderen dat er sprake is van een trendbreuk. De verschillen tussen de Europese landen blijven groot. Zo viel de cijfers over de Duitse industrie tegen, terwijl de Franse industriële productie positief verraste. Sterke stijging van de Chinese exporten De Chinese exporten stegen in september 14,5% jaar-opjaar, een sterke stijging ten opzichte van voorgaande maand en ook fors boven verwachting. Uit de cijfers blijkt dat de exportgroei naar de Verenigde Staten steeg van 13,2% naar 14,% jaar-op-jaar. De oorzaak ligt bij de escalatie van het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China. Uit de cijfers blijkt dat veel exporten naar voren zijn gehaald om de Amerikaanse importtarieven voor te zijn. Tegelijkertijd viel de groei van de importen terug van 15,% naar 14,3% jaar-op-jaar. Bij de importen vanuit de Verenigde Staten was het handelsconflict duidelijk te zien. Na maanden van gestage groei was er daar sprake van een krimp van 1,2% jaar-opjaar. Door de sterke groei van exporten en teruglopende groei van de importen steeg het Chinese handelsoverschot naar circa $32 miljard. Het handelsbalansoverschot met de Verenigde Staten steeg naar een nieuw record. Ondanks deze sterke handelscijfers zijn er signalen dat de Chinese groei afzwakt. Zo valt de productie- en investeringsgroei tegen. In een poging de groei weer aan te zwengelen, heeft de Chinese centrale bank (PBoC) de reserveratio voor het bankwezen verlaagd van 15,5% naar 14,5%. Dit is de 4 e verlaging dit jaar. Door het verlagen van de kapitaaleisen voor het bankwezen, stimuleert de PBoC de Chinese kredietverlening. Grafiek 3 Amerikaanse inflatie blijft gematigd 4 3 2 1-1 aug-14 aug-15 aug-16 aug-17 aug-18 Grafiek 4 Herstel industriële productie eurozone 1 5 Headline inflatie (j-o-j) Kerninflatie (j-o-j) Eurozone: Industriële Productie (j-o-j in %) -5 jan-13 jan-14 jan-15 jan-16 jan-17 jan-18 Achmea Investment Highlights 2/5
Politiek raakt sentiment De vijanden van Europa zijn degenen die zich verschanst hebben in de bunker van Brussel. De Italiaanse vicepremier Matteo Salvini is geen fan van de EUbureaucraten. President Trump haalt uit naar de Fed De Amerikaanse president Trump haalde afgelopen week hard uit naar het beleid van de Amerikaanse centrale bank (Fed). De verhoging van de beleidsrente zou volgens hem te snel gaan. Het beleid wordt daardoor te verkrappend voor de economie. De renteverhogingen zouden ook de oorzaak zijn van de correctie op de aandelenmarkt. In de ogen van de Trump is de Fed gek geworden. De focus van de centrale bank ligt veel te veel op het verkrappen van het beleid. Andere zaken, zoals het creëren van banen, hebben volgens Trump echter prioriteit. De harde woorden van de president deden bij velen de wenkbrauwen fronsen. Het is een ongeschreven regel dat de Amerikaanse president zich niet uitlaat over het beleid van de centrale bank. De onafhankelijkheid van de centrale bank is immers een belangrijke steunpilaar onder het monetaire beleid en de safe haven status van de Amerikaanse staatsobligaties en de Amerikaanse dollar. De woorden van Trump doen de markten dan ook eerder kwaad dan goed. Zoals de situatie in Turkije laat zien, zijn beleggers er niet van gecharmeerd wanneer de politiek het beleid van de centrale bank wil bijsturen. Italië blijft de confrontatie zoeken met Brussel Er dreigt nog steeds een harde confrontatie tussen de EU en Italië. De Italiaanse rente blijft daardoor onder opwaartse druk staan. De verhoudingen tussen de Italiaanse regering en Brussel verslechterden afgelopen week verder. De Europese Commissie was ook niet te spreken over de aangepaste Italiaanse begrotingsplannen. Het begrotingstekort zou nog steeds te veel oplopen. In een hard oordeel concludeerde de Commissie daarom dat de Italiaanse voorstellen in strijd zijn met de Europese begrotingsregels. De Italiaanse regering boog echter niet onder de Europese druk. De begroting werd ter goedkeuring voorgelegd aan het parlement en is inmiddels goedgekeurd. Ondertussen gingen Italiaanse politici door met het beledigen van de EU en haar functionarissen. Zo zei de Italiaanse vicepremier Matteo Salvini onder meer dat Juncker en Moscovici angst en onzekerheid rond banen hebben gebracht in Europa. De impasse tussen Brussel en Rome is op de Italiaanse financiële markten goed zichtbaar. De Italiaanse 1-jaarsrente is opgelopen naar 3,5%. De risicoopslag versus Duitsland schommelt rond het hoogste niveau in vijf jaar. De Italiaanse aandelenbeurs bevindt zich inmiddels met een daling van meer dan 2% sinds de piek in mei in een bear market. Het IMF verwacht lagere groei Dinsdag publiceerde het IMF de World Economic Outlook. Daarin uitte het IMF kritiek op het handelsbeleid van de Verenigde Staten. De handelsconflicten schaden de vooruitzichten voor de wereldeconomie. Mede daarom zijn de groeiverwachtingen naar beneden bijgesteld. In 218-219 groeit de wereldeconomie met 3,7%, dat is,2% lager dan in de IMF-projectie van april. In de Verenigde Staten, China en een aantal andere Aziatische economieën wordt de groeiverwachting verlaagd vanwege de handelsconflicten. De groeiverwachting voor de eurozone wordt verlaagd vanwege de recent tegenvallende economische activiteit. De economieën van olie-exporterende landen groeien door de hogere olieprijzen wel wat harder. Na 219 zal de groei in de ontwikkelde landen afvlakken naar hun potentieel niveau. Dat ligt fors lager dan in de periode voor 28. De kans op positieve verrassingen is sterk afgenomen. Mede door de wereldwijde verkrapping van het monetaire beleid. Hier staat tegenover dat de kans op negatieve verrassingen is gestegen. Vooral het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China is een bron van risico. In het ergste geval zal het Amerikaanse bbp,9% lager uitkomen, het handelsconflict kan China zelfs 1,6% aan bbp-groei kosten. Blijvende handelsbeperkingen kunnen de groei van de wereldeconomie op lange termijn structureel met,4% verlagen. In het Global Financial Stability rapport wijst het IMF vooral op de risico s van Italië. De onrust in Italië kan zich verspreiden naar andere landen en het Europese bankwezen. Dan dreigt de giftige cocktail van een euro-schuldencrisis in combinatie met een bankencrisis. Het risico van een dergelijke sovereign-bank nexus is nog niet geweken. Brazilië kiest voor een nieuwe koers De eerste ronde van de Braziliaanse presidentsverkiezingen is op overtuigende wijze gewonnen door de rechtse kandidaat Jair Bolsonaro. De oud-legerkapitein behaalde 46% van de stemmen. Zijn grootste concurrent, Fernando Haddad van de linkse Arbeiderspartij, werd met 29% van de stemmen op ruime achterstand gezet. Daarmee lijkt het erop dat Brazilië na 15 jaar socialistisch bewind voor een andere richting kiest. Het verlies van de arbeiderspartij is te wijten aan vele corruptieaffaires en de slechte staat van de Braziliaanse economie. Het hervormen van de vastgelopen Braziliaanse economie wordt dan ook de van belangrijkste taak van de nieuwe president. De financiële markten reageerden positief op de overwinning van Bolsonaro. De Braziliaanse aandelenbeurs en de koers van de real stegen, terwijl de rente daalde. De tweede ronde van de verkiezingen staan gepland voor 28 oktober en gezien de uitslag van de eerste ronde is de kans groot dat Bolsonaro de nieuwe president van Brazilië wordt. Achmea Investment Highlights 3/5
Turbulentie op de financiële markten Op woensdag corrigeerden de Amerikaanse aandelenmarkten. Dat zette de toon voor de rest van de week. Met een verlies van ongeveer 4% bleef de correctie van de wereldwijde aandelenmarkten beperkt. Het voedt echter wel de speculaties over het einde van de nu al tien jaar durende bull market in Amerikaanse aandelen. Staatsobligaties profiteerden nauwelijks van het negatieve sentiment bij aandelen. De Amerikaanse en Duitse kapitaalmarktrentes daalden slechts licht. Correctie op de aandelenmarkten Aandelenmarkten hadden een slechte week. De week begon met forse verliezen op de Chinese beurzen. Het was echter vooral de correctie op de Amerikaanse aandelenmarkten die voor veel ophef zorgden. De Amerikaanse beurzen lieten de grootste koersverliezen in lange tijd zien. De MSCI US index sloot de week af met een verlies van ruim 4%. Ook Europa en Japan sloten de week met verlies af. Het verlies in de opkomende markten bleef beperkt tot circa 2%.Over het hele jaar gemeten blijft het rendement op de opkomende markten echter nog steeds ver achter bij dat van de ontwikkelde landen. De Amerikaanse president Trump gaf de Fed de schuld van het negatieve beurssentiment. De beleidsrente zou te snel worden opgetrokken. De meeste analisten wijzen echter ook op andere oorzaken. Naast het snel escalerende handelsconflict met China, zijn dat vooral zorgen over de houdbaarheid van de Amerikaanse bedrijfswinsten. Het lijkt er sterk op dat de winstgroei daar is gepiekt. Kleine daling Duitse en Amerikaanse rente Amerikaanse en Duitse staatsobligaties profiteerden nauwelijks van de risk off bij aandelen. De Duitse 1- jaarsrente sloot 7 basispunten lager op,5%. Ook de Amerikaanse 1-jaarsrente sloot slechts 7 basispunten lager. Met 3,16% sloot de rente de week ruimschoots boven de 3% af. Door de goede economische vooruitzichten en de hawkish toon van de Fed-president Powell verwachten beleggers niet dat de Fed snel van koers zal veranderen. Daarnaast zorgt de vlakke rentecurve ervoor dat, voor Amerikaanse beleggers op zoek naar een veilige haven, kasgeld een aantrekkelijk alternatief is voor staatsobligaties. Italiaanse rente blijft hoog De Italiaanse kapitaalmarktrentes blijven oplopen. Zo schommelde de 1-jaarsrente de hele week rond de 3,6%. De risico-opslag versus de Duitse rente ligt daardoor ruim boven de 3%. De compromisloze koers van de Italiaanse regering in het begrotingsconflict met de EU jaagt beleggers de stuipen op het lijf. Ook afgelopen week botsten de Italianen weer hard met de EU-bureaucratie. Het is onwaarschijnlijk dat Italië op korte termijn in acute financiële problemen komt. Zo heeft het land nog steeds een primair begrotingsoverschot, maar de zorgen voor de middellange termijn nemen toe. Kredietobligaties nauwelijks geraakt De risico-opslagen op kredietobligaties bleven relatief goed liggen. Euro investment grade credits sloten de week zelfs af met een kleine winst. Met een min van,3% bleef het verlies op high yield beperkt. Het rendement op EMD schommelde rond de %. Olieprijs valt terug Grondstoffen hadden een slechte week (-2,6%). Dit kwam vooral door een correctie op de oliemarkten. De olieprijs (Brent) daalde van circa $84 naar circa $8 per vat. Euro wint aan kracht Op de valutamarkten won de euro wat terrein ten opzichte van de Amerikaanse dollar. De EURUSD koers steeg van 1,15 naar 1,16. Het Britse pond bleef stabiel terwijl de Chinese yuan weer terrein verloor. Grafiek 5 Rente en risico-opslag Italië lopen verder op 5 4 3 2 1 jan-14 jan-15 jan-16 jan-17 jan-18 Grafiek 6 Olieprijs valt terug $9 $8 $7 $6 Risico-opslag Italië versus Duitsland (1-jaarsrente) 1-jaarsrente Italië Olieprijs (Brent in $) $5 okt-17 dec-17 feb-18 apr-18 jun-18 aug-18 Achmea Investment Highlights 4/5
Achmea IM - Investment Strategy Postadres Postbus 866 37 AW Zeist Bezoekadres Handelsweg 2 377 NH Zeist www.achmeainvestmentmanagement.nl Chief Strategist - Wim Barentsen willem.barentsen@achmea.nl Auteurs: Alex van den Berg - Senior Strategist alex.van.den.berg@achmea.nl Maurice Geraets - Senior Strategist maurice.geraets@achmea.nl Coen van de Laar - Senior Strategist coen.van.de.laar@achmea.nl De auteurs van de Achmea Investment Highlights rouleren wekelijks over de afdeling Investment Strategy. De auteur van deze week: Coen van de laar Disclaimer Achmea Investment Management B.V. ( Achmea IM ) heeft de in dit document opgenomen informatie met zorg samengesteld. Deze informatie wordt aan u ter beschikking gesteld in uw hoedanigheid van gekwalificeerde belegger en/of professionele belegger zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). Dit document is of bevat (i) geen aanbod of uitnodiging om financiële instrumenten te kopen, te verkopen of te verhandelen (in de zin van 1:1 Wft), (ii) geen beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies (in de zin van 1:1 Wft), en (iii) geen juridisch of fiscaal advies. Raadpleeg in voorkomende gevallen een juridisch of fiscaal adviseur. Achmea IM raadt u af een (beleggings)beslissing uitsluitend te baseren op de in dit document opgenomen informatie. Achmea IM is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van een dergelijke (beleggings)beslissing. De informatie in dit document is (mede) gebaseerd op informatie die Achmea IM van betrouwbaar geachte informatiebronnen heeft verkregen. Achmea IM garandeert niet de betrouwbaarheid van die bronnen en de juistheid en volledigheid van de van die bronnen verkregen informatie. De informatie in dit document is puur informatief en u kunt daaraan geen rechten ontlenen. Alle informatie is een momentopname, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Het verstrekken van dit document na de oorspronkelijke publicatiedatum is geen garantie dat de hierin opgenomen informatie op die latere datum nog juist en volledig is. Achmea IM heeft het recht om deze informatie zonder aankondiging te wijzigen. Het noemen van rendementen op beleggingen in dit document dient uitsluitend als uitleg en toelichting. Achmea IM spreekt daarmee geen verwachting uit over het rendement of koersverloop van die beleggingen. De waarde van uw belegging kan fluctueren en in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in dit document is gebaseerd op door Achmea IM gemaakte aannames. Het is mogelijk dat andere aannames worden gemaakt dan de door Achmea IM gemaakte aannames. De door Achmea IM getrokken conclusies zijn daarom niet noodzakelijkerwijs juist en/of volledig. U mag de informatie in dit document alleen voor eigen persoonlijk gebruik kopiëren. U mag de informatie niet overnemen, vermenigvuldigen, distribueren of openbaren zonder schriftelijke toestemming van Achmea IM. Alle informatie (teksten, foto s, illustraties, grafisch materiaal, handelsnamen, logo s, woord- en beeldmerken) blijft eigendom van of in licentie bij Achmea IM en wordt beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of intellectueel eigendomsrecht. Er worden geen rechten of licenties overgedragen bij gebruik van of toegang tot deze informatie. Uitgegeven door: Achmea Investment Management B.V., statutair gevestigd te Zeist en kantoorhoudende te Zeist (Handelsregister nr. 1859537). Achmea IM is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") in Amsterdam als een beheerder van beleggingsinstellingen als bedoeld in artikel 2:65a Wft en is onder deze vergunning bevoegd tot het verlenen van de beleggingsdiensten als opgenomen in het door de AFM gehouden register. Achmea Investment Highlights 5/5