Aan: Provinciale Staten van Zuid-Holland, Postbus 90602, 2509 LP Den Haag. Van: ing. L.W. Vreugdenhil, Haakweg 33, 3151 XD Hoek van Holland. Betreft: Bonnenpolder is Blunderpolder en wordt Bottenpolder? Hoek van Holland, 18 december 2017 Geachte statenleden, Recent heb ik u de volgende brieven geschreven over de problematiek in de Oranjebonnen: 1. Doormodderen in de Bonnenpolder, 9 september 2017; 2. Voortdurend gemodder in de polder, 2 oktober 2017; 3. Herziene Nota Ecologische Verbindingen Provincie Zuid-Holland, 9 oktober 2017; 4. Oranjebonnen, besteding provinciale subsidiegelden en behaalde resultaten, 4 december 2017; 5. Oranjebonnen, realisatiestrategie & het morele niks van ambtelijk Rotterdam, 12 december 2017. Het zal op prijs worden gesteld als u deze brieven in samenhang met de toezegging van uw gedeputeerde Weber inzake een actuele verantwoording van de besteding van de provinciale subsidiegelden voor het pilotproject Oranjebonnen wilt behandelen. In de brief die er door uw gedeputeerde aan u is gestuurd is er immers sprake van een voortgangsrapportage uit 2016. Tot op heden ontbreekt het aan een actuele verantwoording vanuit het projectteam en dat geldt ook voor de gemeenteraad van Rotterdam (bijlage 1). Voorts is er de toezegging van de gedeputeerde Weber dat u zult worden geïnformeerd over de realisatiestrategie bij het project Oranjebonnen vóór de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2018. Sinds de aanvang van het project zijn er slechts 2 voortgangsrapportages aan de gemeenteraad van Rotterdam gestuurd en deze waren tamelijk misleidend van aard (bijlage 2). Recent is ook duidelijk geworden dat de gemeente Rotterdam niet alleen beschikt over een Blunderput, maar ook een Blunderlijn. Het rekenkameronderzoek Gemodder in de polder (bijlage 3) had al aangetoond dat er ook sprake is van een Blunderpolder (bijlage 4). In een unaniem aangenomen motie heeft de gemeenteraad van Rotterdam nu unaniem gevraagd om een raadsonderzoek naar de vertragingen, kostenoverschrijding, projectbesturing en het bestuurlijke handelen ten aanzien van de ombouw van de Hoekse Lijn (bijlage 5). Het onderzoek naar de oorzaken van het debacle met de Boompjeskade heeft velen de ogen geopend over de interne problematiek (bijlage 6) bij het cluster Stadsontwikkeling (bijlage 7). Ook eerdere raadsenquêtes en rekenkameronderzoeken hebben belangrijke conclusies en aanbevelingen opgeleverd t.a.v. het projectmanagement van de gemeente Rotterdam. Zo heeft het rekenkameronderzoek naar het gemodder in de polder veel duidelijk gemaakt (bijlage 8).
Het verdient lof dat de gemeenteraad van Rotterdam om een onderzoek heeft gevraagd naar de projectbesturing en het bestuurlijk handelen van de ombouw van de Hoekse Lijn. Het is bekend dat ook het project Oranjebonnen wordt gekenmerkt door kostenoverschrijdingen, het niet halen van termijnen en het schenden van gemaakte afspraken. Er was in de wandelgangen en de fractiekamers van het stadhuis in Rotterdam al veel kritiek op het projectmanagement, maar politieke loyaliteit zorgde er ook altijd voor dat de verantwoordelijke wethouder werd gesteund en de wethouder vertrouwde weer volledig op het ambtelijke apparaat. Inmiddels is duidelijk tot welke schade dit kan leiden. De problematiek m.b.t. de Hoekse Lijn is voelbaar voor veel reizigers, maar de problematiek in onze polders bestaat uit veelal verborgen ellende en stil verdriet. In het landelijk gebied tussen Hoek van Holland en Maassluis woont immers maar een handjevol mensen en daar valt nu eenmaal weinig electoraal gewin te behalen. De altijd maar omfloerst gebleven kritiek op het gemeentelijke projectmanagement komt nu naar buiten v.w.b. de bubbel van het stadhuisleven aan de Coolsingel in Rotterdam. In het landelijk gebied rond Rotterdam werd dit al jaren besproken. Er is sprake van wantrouwen. Het slechte imago is niet alleen veroorzaakt door het gemodder in de polder, maar ook door het handelen in de Noordrand van Rotterdam en ook aan de zuidkant van Rotterdam. Partijen graven zich in als men te maken krijgt met ambtenaren van de gemeente Rotterdam vanwege een verregaand gebrek aan deskundigheid en betrouwbaarheid. Men spreekt niet voor niets in agrarisch Nederland over de ratten van Rotterdam als het gaat over de ambtenaren die betrokken zijn bij gebiedsontwikkelingsprocessen in het buitengebied. Een veel gehoorde uitspraak is ook Er zijn meer ratten met stropdassen als met staarten. Met dit imago is er sprake van jarenlange onderhandelingen als het gaat over het bereiken van de gewenste publieke doelen en maatschappelijke resultaten. Als de overheid tot verwerving wil overgaan, wordt de grondprijs substantieel hoger door dit wantrouwen. De gemeente Rotterdam is zelf verantwoordelijk voor dit slechte imago. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard is een ander veelgezegde uitspraak. Een agrarisch ondernemer die bijv. in Midden-Delfland woont, heeft te maken met een lokale overheid die begrip heeft voor hem of haar. Een agrarisch ondernemer die te maken heeft met de gemeente Rotterdam loopt tegen een muur van ambtelijke onwil, - onnozelheid en - onverschilligheid op. Ondergetekende is zelf bestuurder geweest van een lokale overheid (bijlage 9) en kent dus de verschillende posities. Men heeft geen boodschap aan burgers en ondernemers in het landelijke gebied van de gemeente. De gebeurtenissen in de Bonnenpolder en de Oranjebuitenpolder hebben zelfs laten zien hoe landelijk en provinciaal beleid m.b.t. natuur, landbouw, landschap en waterhuishouding op lokaal niveau werden gefrustreerd. Met decennialang groenbeleid voor de Bonnenpolders zijn maatschappelijk aanvaardbare oplossingen niet stap voor stap steeds dichterbij gekomen, maar daarentegen steeds verder weg komen te liggen. Er is door de lokale overheid bewust voor gekozen om bepaalde bestuurlijke instrumenten niet te gebruiken, met heeft het bewust laten afweten op cruciale momenten in de regievoering bij de gebiedsontwikkelingsprocessen en er is bewust voor gekozen om geen adequate realisatiestrategie op te stellen als antwoord op de private strategie van de Erven van Rijckevorsel. Na de verwerving van de gronden voor de huidige Hoekse Baan had men kunnen weten dat dit noodzakelijk was om te voorkomen dat de geschiedenis zich zou herhalen. Daarbij was het reeds eerder in de geschiedenis gebeurd dat er problemen waren met deze feodale grootgrondbezitters (bijlage 10).
In de hele carrousel van gemeentelijke projectleider heerst een cultuur waarbij het ontbreekt aan een voldoende inspannings-, resultaats- en verantwoordingsplicht. De wijze waarop de falende projectleider Oranjebuitenpolder indertijd werd aangesteld als de eerste projectleider Oranjebonnen maakt ook duidelijk dat er weinig waarde kan worden toegekend aan gevoerde functionerings- en beoordelingsgesprekken. Zo hobbelt men van incident naar incident. De komende periode zullen de spindoctors weer aan het werk gaan om de aandacht af te leiden van de dieperliggende oorzaken van de problemen bij het lokale projectmanagement. De raadsleden van de gemeente Rotterdam zullen in de wandelgangen en fractiekamers van het stadhuis weer benaderd gaan worden met een uitleg om alles te verklaren en met beloftes dat in de toekomst alles beter zal gaan. Ook dit patroon herhaalt zich na ieder onderzoek. De huidige wethouder Buitenruimte van de gemeente Rotterdam heeft zich direct na zijn aantreden in het pak laten naaien door de vijfde colonne die op het stadhuis van Rotterdam vooral bezig is met de bescherming van het ambtelijk apparaat. Het vraagt veel normbesef en moreel overwicht om knoeiende overheidsfunctionarissen aan te pakken en niet weg te kijken. Het vraag intellectueel overzicht om de ambtelijke spelletjes te doorzien. Het is belangrijk om fictie van feiten te scheiden. Zo gaat een meerderheid van de gemeenteraad van Rotterdam akkoord met de in deze brieven aangetoonde leugens van wethouder Eerdmans: 1. Kendoe & de leugens van Eerdmans (1), 22 mei 2016 1 ; 2. Kendoe & de leugens van Eerdmans (2), 25 mei 2016 2 ; 3. Kendoe & de leugens van Eerdmans (3), 26 mei 2016 3 ; 4. Kendoe & de leugens van Eerdmans (4), 2 juni 2016 4 ; 5. Kendoe & de leugens van Eerdmans (5), 3 juni 2016 5. Waarheidsvinding wordt door een meerderheid van de gemeenteraad van Rotterdam kennelijk niet belangrijk gevonden als het gaat over het landelijk gebied van deze gemeente. Dat vraagt om een extra alertheid vanuit de provinciale overheid als toezichthoudende bestuurlijke laag. Het vraagt ook om een professionele afstand tussen provinciale overheid en gemeentelijke overheid. De negatieve basishouding bij het ambtelijk apparaat van de gemeente Rotterdam is van invloed op de prijs van het agrarisch vastgoed in de rest van dit deel van de provincie. Het gebrek aan kennis is van invloed op het overschrijden van gestelde termijnen en budgetten. Al met al is voorts het aantoonbare gebrek aan integriteit van invloed op het faciliteren van een enorm wantrouwen en daarmee het mobiliseren van verzet. Met een cynische en calculerende ambtelijke opstelling win je nu eenmaal niet aan vertrouwen. Voor wethouder Eerdmans is dat alles echter acceptabel. Zijn bestuurlijke prioriteiten liggen kennelijk elders en hij is bereid zich als buikspreekpop te laten gebruiken voor onderwerpen die het landelijk gebied betreffen. Daarmee kunnen zijn partij- en coalitiegenoten instemmen, maar het is nu eenmaal niet mogelijk de bewoners en ondernemers in onze polders een rad voor ogen te draaien. 1 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/4144960/3/a4d8599d7cef48b6de730b961d858507 2 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/4144959/3/7f84b9df4004622d392fdc67c2928f24 3 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/4144953/3/21072626c8b1d9aaf7426fc849c5a3d6 4 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/4145097/3/522bdc716573fe174aa344443139fec7 5 https://rotterdam.raadsinformatie.nl/document/4145112/3/c9833f0bf479aa6410ced99e254a152b
Al meer dan anderhalf jaar wordt er nu een spel gespeeld t.a.v. een mogelijk te realiseren natuurbegraafplaats in de Bonnenpolder. Dit streven is strijdig met het Ambitiedocument Oranjebonnen en het is specifiek tot ongewenste functie gedefinieerd in het Ontwikkelplan Oranjebonnen. Er is veel maatschappelijk verzet vanuit de polder zelf en vanuit de omgeving. Recent is besloten dat er een enquête komt onder de Hoekse bevolking om te bezien of er draagvlak is voor een dergelijke ontwikkeling. Dat betekent dat de komende periode er een forse investering wordt gedaan door Natuurbegraven Nederland B.V. & partners om de Hoekse bevolking te overtuigen met een serie drogredenen en pseudo-argumenten. Het gaat immers vooral om het natuurbegraven als verdienmodel. Er zijn ook andere middelen om de ooit gestelde publieke doelen te bereiken, maar daarmee kunnen de Erven van Rijckevorsel geen meerwaarde voor hun agrarische vastgoedbezit krijgen. De overheid is er echter niet om de private belangen van deze partij te dienen. Door het ontbreken van een adequate strategie om deze publieke doelen te behalen speelt men vooral de vastgoedspeculanten in de kaart. Daarmee wordt de Bonnenpolder het ultieme voorbeeld voor agrarisch Nederland over de consequenties van een positieve -, constructieve - en coöperatieve opstelling jegens de overheid bij een integraal gebiedsontwikkelingsproces. Het toont dan aan dat met een dubbele moraal, selectieve betrokkenheid en argumentatieve willekeur er altijd wel een plausibele verklaring kan worden gevonden om een slechte overheidsregie te camoufleren. Daarmee kunnen bestuurders wellicht volksvertegenwoordigers overtuigen, maar uiteindelijk verliest men vooral aan geloofwaardigheid bij de burgers en ondernemers die met deze werkwijze van de overheid te maken krijgen. Ze zullen dan niet naar de raad stappen bij onvrede, maar dit in (langdurige) bezwaar- en beroepsprocedures aan de rechter voorleggen. Een rechter heeft geen boodschap aan een enquête en een andere vorm van populariteitspoll om te meten of er draagvlak is. Een rechter zal toetsen of er sprake is van een zorgvuldige besluitvorming waarbij de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht zijn genomen. Het openbaar bestuur zorgt met de opstelling voorts voor een intern uithollen van het vertrouwen in onze democratie. Dat is nu reeds merkbaar bij verkiezingen en die tendens wordt vooral versterkt. Het zal op prijs worden gesteld als u tot een integrale afweging kunt komen v.w.b. dit dossier op basis van de informatie die u in de afgelopen maanden van ondergetekende reeds heeft ontvangen en van de informatie die u nog moet gaan krijgen van de gedeputeerde. Tevens verzoek ik u de resultaten van het onderzoek dat nog verricht gaat worden betreffende de Blunderlijn te toetsen aan de ervaringen met de Blunderpolder. Vanzelfsprekend wens ik graag gebruik te maken van het spreekrecht als dit onderwerp wordt geagendeerd. met bezorgde groet, ing. L.W. Vreugdenhil
Bijlagen: 1. Toezeggingen inzake voortgangsrapportage Oranjebonnen; 2. Reeds beschikbare voortgangsrapportages Oranjebonnen; 3. Rekenkameronderzoek Gemodder in de polder ; 4. Krantenartikel Gemodder in de polder ; 5. Motie onderzoek Blunderlijn ; 6. Onderzoek n.a.v. Boompjeskade ; 7. Cluster Stadsontwikkeling gemeente Rotterdam; 8. Conclusies en aanbevelingen rekenkamerrapport Gemodder in de polder ; 9. Bestuurlijke posities bij deelgemeente Hoek van Holland; 10. Van Rijckevorsel & realisatiestrategie. c.c.: - ing. A.H.M. Weterings, voorzitter Stichting de Bonnen, - mr. J.F. Weber, gedeputeerde Groen van de Provincie Zuid-Holland, - ir. M. Houtzagers, directeur Het Zuid-Hollands Landschap, - mevr. I. ter Woorst, Hoogheemraad van het Hoogheemraadschap van Delfland, - Verenigde Vergadering van het Hoogheemraadschap van Delfland, - gemeenteraad Maassluis, - gemeenteraad Westland, - gemeenteraad Lansingerland, - gemeenteraad Albrandswaard, - gemeenteraad Midden-Delfland, - gemeenteraad Schiedam, - gemeenteraad Vlaardingen, - gemeenteraad Delft, - gemeenteraad Capelle aan den IJssel, - gemeenteraad Rotterdam, - gemeenteraad Ridderkerk, - gemeenteraad Zuidplas, - bestuur Midden Delfland Vereniging, - bestuur LTO-Noord, - bestuur Hof van Delfland, - bestuur Stichting Natuurbegraven Waarom Niet?, - actiegroep Zorgen om de Bonnen, - gebiedscommissie Hoek van Holland, - Hoofdofficier van Justitie arrondissementsrechtbank Rotterdam.
Bijlage 1 Toezeggingen inzake voortgangsrapportage Oranjebonnen
Bijlage 2 Reeds beschikbare voortgangsrapportages Oranjebonnen
Bijlage 3 Rekenkameronderzoek Gemodder in de polder
Bijlage 4 Krantenartikel Gemodder in de polder
Bijlage 5 Motie onderzoek Blunderlijn
Bijlage 6 Uit onderzoek n.a.v. Boompjeskade
Bijlage 7 Cluster Stadsontwikkeling gemeente Rotterdam
Bijlage 8 Conclusies en aanbevelingen rekenkamerrapport Gemodder in de polder
Bijlage 9 Bestuurlijke posities bij deelgemeente Hoek van Holland
Bijlage 10 Van Rijckevorsel & realisatiestrategie