1. Gebouwen en installaties in 2050 2. De toekomst begint nu 3. Benoveren
ALL ELECTRIC? Bronnen wind PV Omzetten in warmte via warmtepompen
warmte ALL ELECTRIC? Problematiek Onbalans vraag aanbod Op dagbasis flexibiliteit in gebouwen, opslag van elektriciteit en warmte, Op seizoensbasis? Piek = vermogen Gemiddelde = energie Tijd koude Piek = vermogen
Van all electric naar meerdere mogelijkheden Ongelijktijdigheid van verbruik beter benutten door schaalvergroting koppeling met netten Bijkomende bronnen Biomassa: laagwaardig hout, andere reststromen Restwarmte van industriële processen, WKK, koeling Zonthermie Bijkomende energiedragers voor transport en opslag Warmtenetten, gevoed vanuit Centrale biomassa Restwarmte industrie, elektriciteitsopwekking en vanuit gebouwkoeling Warmtebuffers
Van all electric naar meerdere mogelijkheden Is er ook ruimte voor: Kleinschalige houtverbranding? Ja, maar diverse condities moeten vervuld worden: Kwalitatieve toestellen Goede plaatsing: correct vermogen, luchttoevoer, rookgasafvoer Kwalitatief en duurzaam hout : stukhout, snippers, briketten of pellets Correct gebruik Volgehouden onderhoud (onderhout? ) Zie ook Green deal houtstook in voorbereiding Groen gas? Ja, als lange termijn buffer voor elektriciteit niet voor verwarming op 20 C?
Oorsprong: Warmtepomp Warmtenetten (op gebouw, wijk, gemeenteniveau) Biomassa Afgifte: meestal lage temperatuur Dus oppervlakteverwarming (vloer, wand)? Verder onderzoek mogelijkheden voor: Booster WP Warmtenetten op hogere T (centrale booster WP) Biomassa
Huidige trend: Van manueel naar vraaggestuurd Toekomsttrends Hybride systemen? Ondersteuning van natuurlijke ventilatie Combinatie met intensieve ventilatie (zomerkoeling) Andere strategieën? Vb centrale toevoer, gecontroleerde afvoer in elke ruimte Buitenluchtkwaliteit? Vb filtering binnenkomende lucht
Zonthermie Trend naar lagere temperaturen? Maar hygiëne blijft primordiaal Mogelijkheden voor beheersen risico Via betere kennis van legionella-ontwikkeling beter gerichte opstookcycli Compacte, correct ontworpen installaties Combilus en decentrale opwekking Opslag als dood water Sanitaire booster WP
De koelbehoefte zal stijgen door klimaatwijziging, hogere comforteisen en andere warmtebalans van lage-energiewoningen Vele passieve/free koeltechnieken worden nog onderbenut: zonnewering, ventilatieve koeling, geothermische koeling, KWO met warmte en koeling in balans verdampingskoeling, PV + actieve koeling kan een goede match zijn
Niet enkel kwh, maar ook kw in het oog houden Vermogen in opwekking kost geld (meer dan vroeger): WP, geothermsiche boringen, Aansluitvergoedingen? Kost voor het beschikbaar houden van vermogen Kost voor balancering van de netten Mogelijkheden voor het beheersen van vermogen: Ontwerpmaatregelen schil + sanitair Correct berekenen Rol voor buffering (in het gebouw zelf, of in de netten)
1. Gebouwen en installaties in 2050 2. De toekomst begint nu 3. Benoveren
1. Ruimtelijke ordening (> 100 jaar) 2. Gebouwschil (50-100 j) 3. Grondige renovatie (1-2 generaties) 4. Installatietechieken (15-50 jaar) Distributie en afgifte: 30-50 j Opwekking: 15 25 j 5. Schilderwerken, opfrissen (5-10jaar) Nu 2050 proof maken!
1. Gebouwen en installaties in 2050 2. De toekomst begint nu 3. Benoveren
Voorlopig vrijwillig, later mogelijk verplicht Criteria: Ofwel: maximale U-waarden + energiezuinige installatie Ofwel: max E60 of 100 kwh/m² Is het al 2050 ready? Eisenniveau is niet zo streng Opletten met lock-in effect (soms zeer moeilijk om later nog verder te verbeteren) Levensduur van de renovatie blijft een belangrijk criterium
Renoveren met afbraak voor 2050? 2050 proof renoveren: de uitdaging is enorm!