Suïcide in Nederland: 1980-2012 per 100.000 van de bevolking alle leeftijden Suïcidepreventie door deurwaarders Jan Mokkenstorm, psychiater Directeur 113Online j.mokkenstorm@113online.nl @JanMokkenstorm Aantal per 100.000 16 14 12 10 8 6 4 2 0 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 Jaar Mannen Vrouwen Totaal Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek / A.J.F.M. Kerkhof Suicide raakt ons diep https://www.youtube.com/watch?v=fq5whmoxpy8 Involon Deurwaarders & Incassosymposium 30-06-2015 www.involon.nl 1
Heftige reacties, uit angst en machteloosheid geboren Doe het dan maar Als je het doet, doe het dan goed Wie erover praat die doet het niet Als ze echt willen kun je ze nooit tegenhouden Ernaar vragen is vragen om moeilijkheden Het is je goed recht er een eind aan te maken Mij heb je er niet mee Kentering in denken Troostrijk pessimisme realistisch optimisme Gelaten acceptatie bewogenheid en bevlogenheid Wijzen naar elkaar eerst doen wat je zelf kan Onthecht respect voor privacy "no man is an island Recht op zelfmoord recht om niet alleen en radeloos te sterven Involon Deurwaarders & Incassosymposium 30-06-2015 www.involon.nl 2
Probleemoplossende en zelfbeschermende functie Suïcidaal gedrag als reactie op K.O.P.O.P. Klem zitten door Onoplosbare Problemen Ondraaglijke Pijn Suïcide is een mogelijkheid hieraan te ontsnappen. Dit betekent dat suïcide voor de betrokkene soms veiliger kan aanvoelen dan blijven leven. Financiële problemen en suïcidaliteit (Dreigend) verlies Onderdak en primaire behoeften Controle en autonomie Status en gezicht Krenking of belediging Strijd Behoefte om terug te slaan (Onbewuste) Manipulatie Uitstel van executie Ziektewinst of overlijdenswinst Cry for help/ cry of pain Involon Deurwaarders & Incassosymposium 30-06-2015 www.involon.nl 3
Suïcidaal gedrag in Nederland Ten Have, M., Dorsselaer, S., Tuithof, M., & de Graaf, R. (2011). Nieuwe gegevens over suïcidaliteit in de bevolking (New data on suicidality in the population). Resultaten van de Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS-2). Trimbos Instituut. 1854 100.000 Risico taxatie Individueel risico op zelfmoord niet voorspelbaar Beter in te schatten: mate waarin betrokkene zichzelf is. Of uit balans, buiten zichzelf kan reageren. Daarom stilstaan bij de balansverstoring 485.000 En zelfmoord altijd bespreekbaar maken. Signaleren Somberheid Afzonderen Plotselinge veranderingen in houding en gedrag Tekenen van afscheid Slechte zelfzorg Gevaarlijk of roekeloos gedrag Directe uitspraken Voorbereidingshandelingen en -materialen Involon Deurwaarders & Incassosymposium 30-06-2015 www.involon.nl 4
Veiligheidsbarrières door de deurwaarder Ont-regeling voorkomen Signaleren Bespreekbaar maken Contact Verbreden Hulp inschakelen Doorverwijzen Ont-regeling Regels zijn er om zaken eerlijk te regelen Maar regels worden niet altijd als eerlijk ervaren De toepassing van regels kan mensen ontregelen Ontregelde reacties ontregelen de zaak en de professional Mensen uit balans hebben minder overzicht zijn niet allen bang maar in paniek (kip/kop) reageren emotioneel (kat/nauw) hebben minder cognitieve energie zijn aangeleerd machteloos/ontmoedigd Involon Deurwaarders & Incassosymposium 30-06-2015 www.involon.nl 5
Ont-regeling voorkomen of verminderen Terwijl de zaak de zaak blijft is het zaak de factor mens in het oog te houden Regels toepassen met een bandbreedte, in de tijd en in de fasering in toon afgestemd op hoe het vogeltje gebekt is en op de aard van het beestje Gelijk hebben is immers niet gelijk krijgen Je bent de sterkste en adel verplicht Je kunt het oneens zijn en tóch samenwerken Bespreekbaar maken: normaliseren en kaderen Ik zie dat je het zwaar hebt. Sommige mensen denken dan wel eens: ik kan zo niet verder. Is dat voor jou misschien nu ook zo? Denk je aan zelfmoord plegen? Dan zal je wel wanhopig zijn en grote innerlijke pijn hebben. Klopt dat? Bespreekbaar maken: doorvragen Hoe dichtbij zelfmoord plegen ben je nu op een schaal van 1-100? Hoe dichtbij kun je komen als het zo door gaat? Hoe veilig denk je dat het nu is? En vannacht? En morgen? Wat kunnen we doen om te zorgen dat het veiliger wordt? Verbreden en verwijzen Ik denk dat het niet goed is nu alleen te blijven met die moeilijkheden/ gedachten aan zelfmoord. Met wie zou je dit kunnen delen? Kan ik die misschien even aan de lijn krijgen? Ik denk dat het goed is dat je jezelf professionele hulp gunt. Zullen we je huisarts bellen? Involon Deurwaarders & Incassosymposium 30-06-2015 www.involon.nl 6
Involon Deurwaarders & Incassosymposium 30-06-2015 www.involon.nl 7
in 2030 < 800 suïcides in Nederland Doe je mee? Involon Deurwaarders & Incassosymposium 30-06-2015 www.involon.nl 8