6e WETENSCHAPSDAG A N E S T H E S I O L O G I E

6e WETENSCHAPSDAG A N E S T H E S I O L O G I E PROGRAMMA 5 SEPTEMBER 009, DE REEHORST EDE Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie 09488_Brochure_NVVA.indd 3-8-09 8:9

Algemene Informatie Datum Vrijdag 5 september 009 Locatie Hotel en Congrescentrum De Reehorst Bennekomseweg 4 677 LM EDE (GLD) Tel.: 038-750300 Een uitgebreide routebeschrijving vindt u op de website van de locatie www.reehorst.nl. Op slechts 50 meter afstand van de locatie ligt het NS-intercity-station Ede Wageningen. De Reehorst beschikt over ruime parkeergelegenheid. Inschrijving U kunt zich inschrijven via de website van de NVA (www.anesthesiologie.nl). De Wetenschapsdag wordt door de NVA aangeboden aan de leden. Inschrijving op de dag zelf is ook mogelijk. In verband met de organisatie en cateringafspraken is aanmelding vooraf gewenst. Annulering Bij annulering na september of no-show wordt een bijdrage in de kosten ad 5 in rekening gebracht. Het is mogelijk een vervanger aan te melden. Presentaties De oralpresentations en de posterdiscussions vinden plaats in Studio 3 (plenaire zaal). De posters staan opgesteld in aangrenzende ruimtes. Alle voordrachten en presentaties vinden plaats onder leiding van moderatoren. Op de dag zelf worden abstractboeken ter beschikking gesteld. Voertaal De voordrachten in de plenaire zaal zijn Engelstalig. De presentaties bij de poster walk around mogen in de Nederlandse taal gehouden worden. Evaluatie U ontvangt in de week na de Wetenschapsdag een (digitaal) evaluatieformulier. Wij verzoeken u vriendelijk deze in te vullen. Het organiserend comité stelt uw mening zeer op prijs. Accreditatie De Wetenschapsdag 009 is geaccrediteerd voor 7 uur. Coördinatie Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie Mw. S.A.B. Gijtenbeek Postbus 0063 350 LB Utrecht Tel. 030-8 3 70 fax 030-8 38 56 sandra.gijtenbeek@anesthesiologie.nl

Geachte collegae, Dit jaar vindt de Wetenschapsdag van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie voor de zesde keer plaats! Het organiserend comité is verheugd u een interessant en afwisselend programma te kunnen aanbieden. De commissie constateert een duidelijk stijgende lijn in de kwaliteit van de ingezonden abstracts. Het is goed om te zien dat meer en meer collegae belangstelling tonen voor wetenschappelijk onderzoek binnen de Anesthesiologie, van medisch student tot ervaren staflid, van beginner tot doorgewinterde onderzoeker. Voor het eerst heeft de commissie ook abstracts uit het buitenland toegezonden gekregen. Ook dit jaar is een tweetal zeer gerenommeerde sprekers als gastsprekers uitgenodigd, Steven Shafer en Maryam Khosravi. In dit programmaboekje worden zij aan u voorgesteld. Ook heeft de commissie de ontvanger van de Young Investigator Grant 008 gevraagd om de eerste onderzoeksresultaten te presenteren. De Wetenschapsdag is bedoeld om onderzoekers en alle geïnteresseerden de mogelijkheid te geven elkaar te ontmoeten en te inspireren. Namens de commissie wens ik u een bijzonder uitdagende Wetenschapsdag! Stephan Alexander Loer, voorzitter Organiserend Comité Wetenschapsdag: Prof.dr. S.A. Loer, voorzitter J.B. Bijker Mw.dr. C. Boer Dr. R.A. Bouwman Dr. L. van den Broek Prof.dr. A. Dahan Porf.dr.dr. M.W. Hollmann Prof.dr. C.J. Kalkman Prof.dr. M.A.E. Marcus Prof.dr. G.J. Scheffer

PROGRAMMA 08.30 09.00 Ontvangst en koffie Auditorium Oral presentations 09.00-09.05 Opening S.J. Loer, voorzitter Organiserend Comité Wetenschapsdag 09.05 09.0 Effects of High Altitude Hypoxia and Iloprost on Right Ventricular Function in Healthy Volunteers E. Kortekaas, B. Jaiswal, K. Ruh, G.P. Foster 3, J.D. Anholm 3, J.C. de Graaff Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht Loma Linda University, Loma Linda, USA 3 VA Loma Linda Healthcare System, Loma Linda, USA 09.0 09.35 The selective a7nachr agonist GTS- attenuates ventilator-induced inflammation and lung injury M. Kox, J.C. Pompe, M. Vaneker, L.M. Heunks, J.G. van der Hoeven, C.W. Hoedemaekers, G.J. Scheffer, P. Pickkers Radboud University Nijmegen Medical Centre, Nijmegen 09.35 09.50 Left Ventricular Ejection Fraction assessed by D and 3D Echocardiography: Does Experience Matter? F. de Lange, J. Karhausen, B. Phillips-Bute, M. Swaminathan, B. Mackensen Duke University Medical Center, Durham, USA 09.50 0.30 How much oxygen is enough? Maryam Khosravi 0.30 0.50 Pauze 0.50.50 Poster Walk Around groep & Auditorium Poster discussions.50.50 Shock induced stress induces loss of microvascular endothelial Tie in the kidney F.M. Wulfert, M. van Meurs, N.F. Kurniati, R. M. Jongman, J.G. Zijlstra, M.M.R. Struys, G. Molema Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen Syndecan-4 modulates inflammation in ALI T. Harendza, J. Larmann, U. Maus, F. Echtermeyer, G. Theilmeier Medizinische Hochschule Hannover, Hannover, Germany Contribution of S(+)-norketamine to S(+)-ketamine effect on cardiac output in a cross-over study in healthy volunteers I.M. Noppers, F.K. Mouton, A.M. Morariu, E. Olofsen, R.A.G. Mooren, E.Y. Sarton, A. Dahan

The Advanced Trauma Life Support in severely burned patients is associated with an increase in mechanical ventilation and complication rate F.B. van Dehn, D.P. Mackie, P. Knape, C. Boer 3 VU Medisch Centrum, Amsterdam Red Cross Hospital, Beverwijk 3 VU University Medical Center, Amsterdam Impact of platelet function analysis on decision making in preeclampsia F.H. Tijssen, V.M. Smit-Fun, V.C.M.L. Timmer, A. Kroese, M.A.E. Marcus, M.D. Lancé Maastricht Universitair Medisch Centrum+, Maastricht Midazolam premedication for children undergoing T&A? J.M.K. van Fessem, A.A. van Maris, R.A.J.M. Willems, P.G.J. ten Koppel, A.J.W. Teunissen, R.J. Stolker Maasstadziekenhuis, Rotterdam Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam.50 3.0 Lunch 3.0 4.0 Poster Walk Around groep 3 & 4 Auditorium Oralpresentations 4.0 4.35 Cerebral Autoregulation is Unaltered by Sympathetic Denervation with Stellate Ganglionic Blockade R.H.A. Passier, R.V. Immink, J. Truijen, J.H. Vranken, M.H. van der Vegt 3, M.W. Hollmann, J.J. van Lieshout Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Medisch Centrum Alkmaar, Alkmaar 3 Rode Kruis Ziekenhuis, Beverwijk 4.35 4.50 Effect of N-methyl-D-aspartate receptor (NMDA-R) antagonists in a rat model of neuropathic pain M. Swartjes, A. Dahan, A.M. Morariu 4.50 5.05 Molecular Diagnosis of RYR Gene Mutations Causative for Susceptibility to Malignant Hyperthermia and/or Central Core Disease Using the MLPA Method M.M.J Snoeck, J.C.F. Koenen, Y. Aardsen, C. Klaasen Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Nijmegen 5.05 5.5 Novel Avenues in Treatment of Spinal Cord Injury Pain: Targeting Inflammation Ronald Deumens (Winnaar Young Investigator Grant 008) Maastricht Universitair Medisch Centrum+, Maastricht 5.5 5.45 Pauze Auditorium: 5.45 6.30 Critical Thinking in Anesthesia Steven Shafer 6.30 6.40 Uitreiking award voor beste oralpresentation en beste posterdiscussion Uitreiking Ritsema van Eck Award 6.40 Afsluiting + aperitief

Poster Walk Around Groep Acute pain stress increases phosphorylation of DCLK-long in the rat Edinger-Westphal nucleus but not in the hypothalamic paraventricular nucleus T.P.H. Rouwette, L.T. Kozicz, N.F.M. Olde Loohuis, B. Gaszner 3, E. Vreugdenhil 4, G.J. Scheffer, E.W. Roubos, K.C. Vissers, W.J.J.M. Scheenen UMC St Radboud, Nijmegen Department of Cellular Animal Physiology, Nijmegen 3 Department of Anatomy, PÉCS, Hungary 4 Leiden/Amsterdam Center for Drug Research, Leiden Does a field block reduce the incidence of postoperative pain, nausea and vomiting in oncologic breast surgery? P.M.L.E. Riezebos, M.M.J. Snoeck, L.J.A. Strobbe Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Nijmegen Effects of sympathetic arousal and interoceptive awareness on pain in fibromyalgia: a feasibility study D.S. Veldhuijzen, A.J.M. van Wijck, R. Geenen, J.W.G. Jacobs, C.J. Kalkman Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht Utrecht University, Utrecht S(+)-ketamine effect on chronic pain and experimental acute pain in Complex Regional Pain Syndrome type patients M.J. Sigtermans, J. van Cosburgh, A. Dahan Reinier de Graaf Groep, Delft Fentanyl induces hyperalgesia in humans and mice E.Y. Sarton, A. Dahan, J. Grefkens, B. Kest, M. Boom, E. van Dorp Paravertebral block for analgesia after major oncologic breast surgery: a comparison of continuous paravertebral block, single shot paravertebral block, and single shot wound infiltration E.A.C. Bouman, H.M.S. Theunissen, A.G. Kessels, M.A.E. Marcus, H.F. Gramke Maastricht University Medical Centre +, Maastricht Predicting the time course of sensory block after intrathecal injection of lidocaine M.A. Holtkamp, D.J. Eleveld, A.M. van Oort, S. Schiere Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen Tjongerschans, Heerenveen Groep Chronic neuropathic pain: structural changes in the superficial dorsal spinal cord R. Deumens, R.J.P. Jaken, M.A.E. Marcus, E.A.J. Joosten Maastricht Universitair Medisch Centrum+, Maastricht Erythropoietin-like peptides - protective role in neuropathic pain? A.M. Morariu, M. Swartjes, L.P.H.J. Aarts, A. Dahan Spinal cord stimulation reduces the neuronal metabolism of the superficial dorsal horn (DH) after spinal cord stimulation (SCS) in rats with nerve injury induced pain (preliminary data) H. Smits, T. Pederzani, J.L.M. Jongen, E.A.J. Joosten, F. Huygen Pain Management and Research Center, Anesthesiology department, Maastricht Erasmus MC department of pain treatment, Rotterdam

Pulsed radiofrequency treatment for postmastectomy pain A. Lukas, R.G.S.M. Perez NKI-AVL, Amsterdam VU medisch centrum, Amsterdam The inter-examiner reliability of pressure algometry for the region of sacroiliac joint K.M. Szadek, S. Ustymenko, S.A. Loer, W.W.A. Zuurmond, R.S.G.M. Perez VU medisch centrum, Amsterdam Chronic post-surgical pain: Is there a role for epidural anesthesia and analgesia in the prevention? H.M.S. Theunissen, E.A.C. Bouman, M.L. Peters, H.F. Gramke, M. van Kleef, M.A.E. Marcus Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+), Maastricht Maastricht University, Maastricht Anti-inflammatory treatment for Complex Regional Pain Syndrome type- (CRPS-): a meta-analysis S.G.L. Fischer, R.S.G.M. Perez, S.A. Loer, W.W.A. Zuurmond VU medisch centrum, Amsterdam VU Medical Center, Amsterdam Groep 3 Role for toll like receptor-4 in ventilator-induced diaphragm dysfunction in mice W.J.M. Schellekens UMC St Radboud, Nijmegen Measurement of perioperative changes in the pulse pressure variation in spontaneously breathing patients T.A. van Veelen, D.C. Hooijberg, K. Treskes, D.P. Veerman, C. Boer VU medisch centrum, Amsterdam Remifentanil-propofol interaction on spontaneous respiration in healthy volunteers tested under open-loop conditions M.C.A. Boom, E. Olofsen, D. Nieuwenhuijs, L. Teppema, A. Dahan Renal microvascular endothelial activation in a mouse model of hemorrhagic shock: is the neutrophil a key player in organ dysfunction? F.M. Wulfert, M. van Meurs, N.F. Kurniati, R. M. Jongman, J.G. Zijlstra, M.M.R. Struys, G. Molema Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen Evaluation of different blood drawing techniques on the results of platelet function tests F.H. Tijssen, Y.M.C. Henskens, H.M.S. Theunissen, R. van Oerle, K. Hamulyak, H. ten Cate, M.A.E. Marcus, M.D. Lancé Maastricht Universitair Medisch Centrum+, Maastricht Perioperative alterations in the stress imprint in human plasma lead to the induction of pro-apoptotic and stress markers in cardiomyocytes K.W.L. van Deutekom, E. M. Redout, J.R. de Jong, J.W.A. Romijn, H.W.M. Niessen, C. Boer VU medisch centrum, Amsterdam Cardiac Output monitoring in cardiac surgery: invasive versus non-invasive T.A.J. Lohuis, N. Tajaate, N.A.H. Helgers, H.M.S. Theunissen, M.A.E. Marcus, M.D. Lancé Maastricht Universitair Medisch Centrum+, Maastricht

Groep 4 Thrombomodulins lectin like domain (LeD) alters outcome and inflammation in a murine CLP mouse model T. Harendza, T. Barkhausen, F. Echtermeyer, G. Theilmeier Medizinische Hochschule Hannover, Hannover, Germany Department of Anaesthesiology and Intensive Care Medicine, Experimental Anaesthesiology, Hannover Medical School, Germany Department of Trauma Surgery; Experimental Trauma Surgery, Hannover Medical School, Germany The impact of surgery on nitric oxide and its associated cytokine and amino acid biochemical pathways J.W.H. Hol, D.F. Fekkes, C. Heijmas-Antonissen, F. Zijlstra, M. Klimek, R.J. Stolker Erasmus MC, Rotterdam High prevalence of lifestyle risk factors in the surgical population N.H.A. Lecluse, R.L.O. v.d. Laar, J.P. Hering, C. Boer VU University Medical Center, Amsterdam Westfriesgasthuis, Hoorn Prehospital endotracheal intubation does not associate with outcome in patients with severe traumatic brain injury G. Franschman, S.M. Peerdeman, T.M.J.C. Andriessen, S. Greuters, G.N. Jukema, S.A. Loer, C. Boer VU medisch centrum, Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen, Nijmegen The effects of implementing a new schedule at the preoperative assessment clinic G.M. Edward, B. Preckel, B.S. Martijn, F.J. Oort, J.C.J.M. de Haes, M.W. Hollmann Academsich Medisch Centrum, Amsterdam Pulse transit time during induction by a propofol bolus V. Rezvani, M. Reekers, F. Boer, A. Dahan, J. Vuyk Application of microarray-based gene expression technology to Malignant Hyperthermia M.J.J. Snoeck, J.C.F. Koenen, E. Sterrenburg, S. van der Maarel Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Nijmegen Center for Human and Clinical Genetics LUMC, Leiden

Ronald Deumens, Ph.D. SHORT BIOGRAPHY Postdoctoral fellow, Department of Anesthesiology, Maastricht University Medical Center, Maastricht, The Netherlands Dr. Deumens obtained his M.Sc. degree cum laude from the Radboud Universiteit Nijmegen (00), and his Ph.D. degree from the Maastricht University (006). Dr. Deumens visited the Norman and Sadie Lee Research Center of the Medical Research Council in London, UK (00), where he acquired special cell culture techniques. Dr. Deumens joined the Department of Anesthesiology at the Maastricht University Medical Center in 006 and during this time he worked for one year as a research fellow at the Department of Neuropathology of the RWTH University Hospital in Aachen, D (007-008) and for three months as a research fellow at the Department of Anesthesiology of the University of California San Diego, USA (008-009). Currently he is also research coordinator at the Department of Anesthesiology of the Maastricht University Medical Center. Novel Avenues in Treatment of Spinal Cord Injury Pain: Targeting Inflammation The complex interplay between immune cells and neurons strongly contributes to central neuropathic pain following spinal cord injury (SCI). This process of neuroinflammation does not only elicit degeneration of spinal tissue, but also triggers sensitization of spinal nociceptive neurons. The finding that wide-range immune suppression has limited if any benefit on SCI outcome suggests that SCI-induced inflammation has favorable characteristics. Indeed, it was shown that formation of a peri-lesional scar is a vital aspect of SCI inflammation as it limits expansion of tissue damage. Hence, scar development per se should not be impeded by immune suppressant therapeutics for SCI. In the present research project, novel avenues in immune modulatory therapies are taken aiming at early enhancement of scar formation in order to reduce tissue loss due to inflammatory processes. These novel approaches are then compared to wide-range immune suppression at the level of spinal tissue preservation as well as outcome on central neuropathic pain.

Steven Shafer Critical Thinking in Anesthesia Dr. Shafer completed his undergraduate education at Princeton University, medical school at Stanford University, anesthesia residency at the University of Pennsylvania, and post-graduate fellowship in clinical pharmacology at Stanford University. He was on the faculty at Stanford for 0 years, leaving in 008 to join the faculty of Columbia University, where he is Professor of Anesthesiology. He is also Adjunct Professor of Anesthesia at Stanford University, Adjunct Professor of Biopharmaceutical Sciences at the University of California at San Francisco, and Editor-in-Chief of Anesthesia & Analgesia. SHORT BIOGRAPHY Dr. Shafer s research interests are the clinical pharmacology of intravenous anesthetic drugs. He has published extensively on the pharmacokinetics and pharmacodynamics of most of the intravenous hypnotics and opioids using in anesthetic practice. However, his interest is less in the drugs themselves than in the mathematical models that characterize drug behavior. These include conventional pharmacokinetic and pharmacodynamic models, inverse models (used to drive target controlled infusion systems), Bayesian models (used to handle model uncertainty), models of drug interaction, and models that relate drug behavior to in silico pharmacogenetics. His work has resulted in over 00 research publications, numerous editorials, several dozen book chapters, and 7 patents. His FAER lecture will tie unidentified flying objects, Iraq, Bayesian inference, CPR guidelines, extrasensory perception, television game shows, Barack Obama, secondary endpoints in clinical trials, cold fusion, intelligent design, magnetic therapy, Pi, Fox News, and Richard Feynman to the role of physicians in distinguishing scientific evidence from pseudoscientific nonsense.

Maryam Khosravi How much oxygen is enough? Caudwell Xtreme Everest is a research project coordinated by the Centre for Altitude, Space and Extreme (CASE) environment medicine - doctors using extreme physical environments to investigate human physiology. Caudwell Xtreme Everest placed a research team on the summit of Mount Everest in 007 and made the highest ever measurement of the level of oxygen in human arterial blood on the Balcony at 8400m. This was the centrepiece of an extensive programme of research into hypoxia (low oxygen levels), altitude illness and human performance at extreme altitude. The CASE team hopes that the lessons learned from studying humans in life at the limits of survival can be brought back to the bedside to help in the care of critically ill children and adults. Maryam Khosravi* was part of the Oxygen Utiltisation/Metabolic Group. More background information on: www.xtreme-everest.co.uk * Dr. Khosravi zal tijdens de Wetenschapsdag haar onderzoeksresultaten presenteren. Ten tijde van de druk van dit programmaboekje waren haar biografie en abstract niet beschikbaar.

De Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie roept op tot indienen van een aanvraag voor de 50.000 voor een periode van twee jaar De onderzoeker, het onderzoek en de infrastructuur De aanvrager is reeds gepromoveerd of bevindt zich in de laatste fase van zijn promotieonderzoek en is lid van de NVA (promotiedatum binnen één jaar). Naast wetenschappelijke ambitie beschikt de aanvrager over een duidelijk en goed uitgewerkt plan voor vervolgonderzoek. De resultaten van het voorgestelde onderzoek dienen voor de anesthesiologie belangrijke klinische of fundamentele onderzoeksvragen te beantwoorden. Multidisciplinaire onderzoeksamenwerking wordt sterk aangemoedigd. Op de afdeling of binnen de vakgroep waar hij/zij werkt is een goede infrastructuur voor onderzoek en een senioronderzoeker die als begeleider en klankbord functioneert. Matching : de afdeling draagt bij aan de kosten van het onderzoek Een dergelijke persoonsgebonden tweejarige NVA subsidie kan slechts voor een deel kostendekkend zijn. Van de instelling waar de onderzoeker werkzaam is, wordt verwacht dat deze een bijdrage levert aan het project welke minimaal gelijk is aan de toegekende subsidie ( matching ). Deze bijdrage kan bestaan uit het ter beschikking stellen van (een deel van) de onderzoektijd, onderzoekassistentie (research nurse) of laboratoriumfaciliteiten. Namens het Bestuur van de NVA, de Commissie Wetenschap Aanvragen, inclusief begroting dienen vóór vrijdag 5 januari 00,.00 uur elektronisch (Adobe pdf) te worden gemaild naar de NVA: NVA@anesthesiologie.nl. Het aanvraagformulier kan via de website worden gedownload (besloten gedeelte). De uitreiking vindt plaats tijdens de Anesthesiologendagen 00.