Inleiding...4. Exploitatierekening naar kosten- en opbrengstensoorten...5. Toelichting op exploitatierekening naar hoofdkostensoorten...

Inhoudsopgave Inleiding...4 Exploitatierekening naar kosten- en opbrengstensoorten...5 Toelichting op exploitatierekening naar hoofdkostensoorten...6 Exploitatierekening naar programma s en kostendragers...9 Programmaverantwoording...10 Programma 1: Waterveiligheid... 11 Programma 2: Oppervlakte- en grondwater... 15 Programma 3: Afvalwaterketen en emissies... 21 Programma 4: Wegen... 25 Programma 5: Omgeving en organisatie... 29 Ondersteunende producten... 36 Balans en toelichting...39 Balans... 39 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling... 40 Toelichting op de balans... 43 Niet uit de balans blijkende verplichtingen... 46 Incidentele baten en lasten...48 Onttrekkingen aan overige bestemmingsreserves en voorzieningen...49 Waterschapsbelastingen...49 Weerstandsvermogen...50 Financiering...51 Kengetallen... 52 Verbonden partijen...53 Bedrijfsvoering...53 EMU-saldo...54 Topinkomens...54 Investeringen...55 Accountantsverklaring...58 Vaststelling...63 Pagina 3

Inleiding In de programmabegroting 2010 zijn grote stappen gezet naar een meer beleidsmatige begroting. In deze begroting werd voor de eerste keer met vijf programma s gewerkt die in grote lijnen gebaseerd zijn op de thema s uit het Waterbeheerplan 2010-2015 (WBP). Het bestuur wordt hiermee beter in staat gesteld effectief op hoofdlijnen te sturen en het bevordert de transparantie en stuurbaarheid van de financiële cyclus. Dit is een ontwikkeling waar de wetgever bij de invoering van de vernieuwde Waterschapswet bewust voor heeft gekozen. De jaarrekening sluit nauw aan op de programmabegroting van 2010. Dat betekent dat in het verlengde van deze begroting de jaarrekening zich naast financiële verantwoording ook richt op de behaalde resultaten. In de programmaverantwoording van de jaarrekening 2010 is beschreven wat elk programma op hoofdlijnen inhoudt en wat de beoogde effecten, doelen en ambities zijn. Tevens is beschreven wat we wilden bereiken en wat we bereikt hebben in 2010. Tot slot wordt in programmaverantwoording van de jaarrekening per programma en per beleidsproduct toegelicht wat dit heeft gekost. Hieronder wordt eerst het exploitatieresultaat toegelicht. Daarna volgt de programmaverantwoording. Tot slot volgen diverse financiële hoofdstukken zoals een toelichting op de balans, de treasury en de investeringen. Pagina 4

Exploitatierekening naar kosten- en opbrengstensoorten Nr. Omschrijving bedragen x 1.000 Begroting 2010 Rekening Rekening primair na wijziging 2010 2009 Lasten 2.1 Rente en afschrijvingen 20.835 20.782 17.555 24.760 2.2 Personeelslasten 19.476 20.165 20.608 22.047 2.3 Goederen en diensten van derden 36.313 36.388 33.668 32.699 2.4 Bijdragen aan derden 591 591 575 564 2.5 Toevoegingen voorzieningen/onvoorzien 3.605 3.410 3.645 3.245 Totaal lasten 80.820 81.336 76.051 83.315 Baten 3.1 Financiële baten 1.914 2.136 2.117 2.214 3.2 Personeelsbaten - - 150 589 3.3 Goederen en diensten aan derden 1.296 1.385 2.025 6.350 3.4 Bijdragen van derden 819 819 1.062 1.918 3.5 Waterschapsbelastingen 72.007 72.007 72.799 69.053 3.6 Interne verrekeningen 3.037 4.107 4.315 3.412 Totaal baten 79.073 80.454 82.468 83.536 Exploitatieresultaat 1.747-882- 6.417 221 Pagina 5

Toelichting op exploitatierekening naar hoofdkostensoorten Exploitatieresultaat Het werkelijk exploitatieresultaat komt uit op 6,4 miljoen, terwijl de voorjaarsnota 2010 uitging van een tekort van 0,9 miljoen. De belangrijkste oorzaken daarvan zijn lagere kosten van circa 4,9 miljoen, hogere belastingopbrengsten van 0,8 miljoen en hogere overige baten van circa 1,2 miljoen. Hieronder volgt een toelichting op het resultaat per kosten- en opbrengstsoort. Rente- en afschrijvingskosten In de jaarrekening is 2,2 miljoen aan rentekosten overgehouden als gevolg van een lager rente-omslagpercentage dan begroot en doordat de rente is berekend over een te hoog geraamd uitgavenpatroon van de investeringsprojecten. De afschrijvingskosten zijn 1 miljoen lager, doordat een aantal projecten in werkelijkheid nog doorliepen in 2010, terwijl in de voorjaarsnota 2010 abusievelijk ervan uit is gegaan dat deze projecten zijn afgesloten. Voor het berekenen van toekomstige afschrijvingskosten is het afschrijvingsmoment belangrijk. Pas nadat een investeringsproject is afgesloten in de jaarrekening (zoals in het hoofdstuk Investeringen op pagina 55), wordt het jaar erna begonnen met afschrijven. In 2010 zijn de werkelijke afschrijvingskosten 1 miljoen lager dan begroot. Dit is ontstaan doordat een aantal projecten in werkelijkheid nog doorliep in 2010, terwijl in de voorjaarsnota 2010 abusievelijk ervan uit is gegaan dat deze projecten zijn afgesloten. In de programmabegroting 2011 zijn rente- en afschrijvingskosten aangepast. In het volgende hoofdstuk Programmaverantwoording zijn rente- en afschrijvingskosten regelmatig de belangrijkste oorzaak van onderschrijdingen. Voor de leesbaarheid van dit hoofdstuk wordt volstaan met bovenstaande toelichting. Personeelslasten In de werkelijke personeelslasten zijn de betalingen pensioenen en wachtgelden aan voormalige bestuurders en personeel van 465.000 meegenomen voor een compleet beeld. Deze kosten worden gefinancierd vanuit een voorziening (zie ook de toelichting bij interne verrekeningen). De werkelijke personeelslasten exclusief deze betalingen zijn nagenoeg gelijk aan het budget van 20,2 miljoen. Goederen en diensten van derden Aan goederen en diensten van derden is 2,8 miljoen minder uitgegeven dan begroot. De belangrijkste onderschrijdingen zijn ontstaan op een zestal kostensoorten, dat hieronder wordt opgesomd. In het volgende hoofdstuk Programmaverantwoording worden deze resultaten verder toegelicht per programma. Ca. 200.000 lagere energiekosten (elektriciteit en gas) waarvan 150.000 structureel in programma 3 (afvalwaterketen en emissies). Ca. 100.000 lagere belastingen (Rijksheffing voor lozing van effluent op rijkswater) structureel in programma 3. Ca. 200.000 structureel lagere kosten van gebruiks- en verbruiksgoederen binnen alle programma s. Ca. 1,3 miljoen lagere kosten grensoverschrijdend afvalwater, waarvan 500.000 structureel in programma 3. Ca. 400.000 lagere onderhoudskosten die grotendeels structureel zijn in programma 2 (oppervlakte- en grondwater) en in programma 3 (afvalwaterketen en emissies). In de programmabegroting 2011 zijn de onderhoudsbudgetten van programma 2 al naar beneden bijgesteld met 200.000. Ca. 600.000 lagere kosten overige dienstverlening door derden, waarvan 250.000 incidenteel in programma 2 (voor schouw buitengewoon onderhoud) en 160.000 incidenteel door lagere kosten slibverwerking door derden in programma 3, omdat de eindafrekening van DRSH lager is dan HHSK via voorschotnota s heeft betaald. Pagina 6

Voor de voorjaarsnota 2011 zullen deze verschillen worden geanalyseerd en waar mogelijk zullen budgetten structureel worden aangepast. Bijdragen aan derden Geen bijzonderheden. Toevoeging aan voorzieningen / onvoorzien Enerzijds per saldo 1,2 miljoen hogere kosten door een extra dotatie van 100.000 aan de onderhoudsvoorziening van het Gemeenlandshuis en een extra dotatie van 1,1 miljoen aan de voorziening voor pensioenen en wachtgelden. De reden van deze extra dotaties wordt uitgelegd in het volgende hoofdstuk onder het beleidsproduct Bestuur van programma 5 en onder het product Huisvesting van de ondersteunende producten. Tevens is dotatie aan de voorziening onderhoudsbaggerwerk met 810.000 verlaagd, zodat aan het eind van de periode het saldo van de voorziening op nihil uitkomt. Anderzijds is het budget ad 360.000 voor onvoorziene kosten aangesproken voor 195.000. Dit wordt nader toegelicht in het volgende hoofdstuk onder het beleidsproduct Algemeen van programma 5. Financiële baten Geen bijzonderheden. Personeelsbaten Door uitlening van personeel aan andere waterschappen en uitkering van sociale verzekeringen aan HHSK is een incidentele opbrengst van 150.000 gerealiseerd. Goederen en diensten aan derden Door verkoop van duurzame goederen is incidenteel een opbrengst van 423.000 gerealiseerd. Verder zorgt de ontvangst van drie afkoopsommen van erfpachtcanon voor een eenmalige opbrengst van 144.000. Beide opbrengsten waren niet begroot. Tot slot is de opbrengst precariobelasting 64.000 hoger dan begroot waarvan 34.000 structureel is. Al deze opbrengsten worden nader toegelicht in het volgende hoofdstuk onder het beleidsproduct Bestuur van programma 5 en onder het product Materieelbeheer van de ondersteunende producten. Bijdragen van derden Deze opbrengst is hoger dan begroot door een aantal incidentele bijdragen van derden (zoals een bijdrage van andere waterschappen aan rioleringsplannen) en door een tweetal structurele bijdragen van derden. De bijdrage van gemeenten (in de Krimpenerwaard) voor het uitvoeren van de wegentaak is 45.000 hoger door de definitieve index die is gepubliceerd in de septembercirculaire. Ook is een niet geraamde bijdrage van 50.000 ontvangen van de Huisvuilcentrale (HVC) als garantstellingprovisie. Deze structurele ontvangst zal in de voorjaarsnota 2011 worden opgenomen. Waterschapsbelastingen De totale belastingopbrengst is ca. 800.000 hoger dan begroot. Dit wordt vooral veroorzaakt door een structureel hogere opbrengst watersysteemheffing in de categorie gebouwd. Dit komt doordat het totaal aan vastgestelde WOZ-waarden voor woningen en bedrijven in het beheersgebied van HHSK hoger blijkt te zijn dan begroot. Dit was al bekend bij het opstellen van de programmabegroting 2011 en daarom is in die begroting het aantal geraamde belastingeenheden voor de categorie gebouwd in opwaartse zin bijgesteld. Voor een nadere uitleg van de belastingopbrengsten inclusief kwijtschelding en oninbaar wordt kortheidshalve verwezen naar de toelichting in het hoofdstuk Waterschapsbelastingen. Interne verrekeningen In deze post zijn de betalingen voor pensioenen en wachtgelden van 465.000 als bate verantwoord en ten laste van de desbetreffende voorzieningen gebracht. Hiertegenover staat een nadeel van 257.000 doordat er minder bouwrente en personeelskosten zijn geactiveerd. Pagina 7

Pagina 8

Exploitatierekening naar programma s en kostendragers bedragen x 1.000 Begroting 2010 Jaarrekening 2010 Programma's primair na wijziging Totaal Wegenbeheer Watersysteembeheer Zuiveringsbeheer Programma 1: Waterveiligheid 5.008 4.575 4.244 4.244 - - Eigen plannen 187 223 186 186 - - Plannen van derden 56 62 31 30 - - Beheersinstrumenten waterkeringen 674 771 782 782 - - Aanleg en onderhoud waterkeringen 3.874 3.293 3.045 3.045 - - Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding 217 225 200 200 - - Programma 2: Oppervlakte- en grondwater 20.768 20.909 18.448 18.379 69 - Eigen plannen 1.795 1.441 1.604 1.535 69 - Plannen van derden 365 322 257 257 - - Beheersinstrumenten watersystemen 665 1.097 949 949 - - Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen 4.418 4.491 3.772 3.772 - - Baggeren van waterlopen en saneren van waterbodems 4.690 4.706 3.776 3.776 - - Beheer hoeveelheid water 7.257 7.317 6.676 6.676 - - Calamiteitenbestrijding watersystemen 192 186 97 97 - - Monitoring watersystemen 1.387 1.194 1.171 1.171 - - Inrichting en onderhoud vaarwegen en havens - 155 146 146 - - Programma 3: Afvalwaterketen en emissies 35.222 34.784 32.085 320 31.765 - Eigen plannen 227 239 236-236 - Plannen van derden 15 15 25-25 - Getransporteerd afvalwater 4.338 5.007 4.451-4.451 - Gezuiverd afvalwater 13.287 12.219 11.842-11.842 - Verwerkt slib 4.992 4.977 4.746-4.746 - Afvalwaterbehandeling door derden 11.463 11.477 10.145-10.144 - Rioleringsplannen en subsidies lozingen 839 794 574 287 287 - Aanpak diffuse emissies derden 62 58 66 33 33 - Programma 4: Wegenbeheer 3.208 2.956 2.964 - - 2.964 Eigen plannen 35 20 24 - - 24 Plannen van derden 8 9 23 - - 23 Beheersinstrumenten wegen 65 72 34 - - 34 Aanleg en onderhoud wegen 2.609 2.384 2.299 - - 2.299 Wegenverkeersregeling en -verkeersveiligheid 491 471 585 - - 585 Programma 5: Omgeving en organisatie 9.548 9.665 8.641 4.642 3.238 761 Eigen plannen 879 1.021 878 825 54 - Plannen van derden 90 185 132 131-1 Vergunningen en keurontheffingen 951 952 992 943-50 Handhaving keur 1.168 1.211 1.097 1.042-55 WVO-vergunningen en meldingen 412 423 451 226 226 - Handhaving WVO 916 933 832 416 416 - Belastingheffing 3.319 3.329 3.467 1.405 1.840 222 Invordering 532 534 501 201 276 25 Bestuur 1.354 1.336 1.739 703 621 414 Externe communicatie 870 1.009 1.005 653 211 141 Algemeen 941-1.268-2.453-1.902-405- 147- Totaal nettolasten 73.754 72.889 66.382 27.584 35.072 3.725 Dekking Belastingopbrengsten: Watersysteemheffing 32.383 32.383 33.183 33.183 - - Belastingopbrengsten: Zuiveringsheffing 35.659 35.659 35.690-35.690 - Belastingopbrengsten: Wegenheffing 3.965 3.965 3.926 - - 3.926 Totaal belastingopbrengsten 72.008 72.007 72.799 33.183 35.690 3.926 Exploitatieresultaat voor bestemming (tekort) 1.746 882 Exploitatieresultaat voor bestemming (overschot) 6.417 5.599 618 201 Pagina 9

Programmaverantwoording Dit hoofdstuk bevat de vijf programma s, die in grote lijnen gebaseerd zijn op de thema s uit het Waterbeheerplan 2010-2015 (WBP). Elk programma is opgebouwd uit een aantal vaste elementen. Het eerste deel komt rechtstreeks uit het WBP en staat min of meer vast. Hierin staat weergegeven wat het programma op hoofdlijnen inhoudt (wat zijn de belangrijkste taken), welk effect hiermee wordt beoogd (wat ervaart de omgeving ervan) en welke doelen voor deze taken zijn bepaald voor de periode van het Waterbeheerplan 2010-2015 (welke resultaten willen we de komende jaren bereiken als waterschap). De doelen zijn geclusterd op het niveau van ambities, die het hogere bestuurlijk streven weergeven. Het tweede deel wat wilden we bereiken? - beschrijft wat in grote lijnen gepland was om te doen in 2010 om de doelen te bereiken. De genoemde maatregelen zijn afkomstig uit de programmabegroting en voorjaarsnota 2010. In het derde deel wordt een beschrijving gegeven van de uitgevoerde maatregelen en prestaties in 2010. Over deze punten is ook gerapporteerd in de jaarrapportage van het Waterbeheerplan (maart VV). Tot slot volgt een toelichting op het financieel resultaat in 2010. Pagina 10

Programma 1: Waterveiligheid Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor veilige waterkeringen en bevordert de veilige inrichting van het beheersgebied. Dit houdt in het voorkomen van overstroming, het beperken van de gevolgen van een overstroming en het bestrijden van incidenten, calamiteiten en rampen. Hiervoor zijn landelijke en provinciale programma s waaraan HHSK uitvoering geeft, zoals het HoogWaterBeschermingsProgramma (HWBP) en het Deltaprogramma. Beoogd effect Voldoende beschermen tegen overstroming en zoveel mogelijk beperken van de gevolgen van overstromingen en in stand houden van het boezem(kade)stelsel. Doelen planperiode 2010-2015 Ambitie: Basisgegevens op orde De beheerregisters van de genormeerde waterkeringen en de waterkeringenleggers voldoen aan de wettelijke eisen. Ambitie: Prominente rol bij beleidsontwikkelingen en ruimtelijke ordening aangaande waterveiligheid HHSK levert een proactieve bijdrage aan de ontwikkeling van veiligheidsnormen, hydraulische randvoorwaarden en toetsingsinstrumentarium. HHKS geeft actief invulling aan de adviesrol bij de (her-)inrichting van gebieden en toetst in het kader van de watertoets de inrichting van het gebied aan het overstromingsrisico, Ambitie: Waterkeringen op orde De waterkeringen zijn getoetst overeenkomstig de vigerende voorschriften en leidraden. Afgekeurde primaire waterkeringen uit de 1 e en 2 e toetsronde zijn voor 2015 verbeterd. Genormeerde regionale keringen voldoen aan uitkomsten van de toetsing. HHSK verbetert in de planperiode de minst veilige delen van de primaire waterkeringen categorie C langs de Hollandsche IJssel, mits over de financiering hiervan afdoende afspraken kunnen worden gemaakt met het Rijk. Het gewoon onderhoud van de waterkeringen wordt uitgevoerd door de onderhoudsplichtigen, overeenkomstig keur en legger. HHSK voert het buitengewoon onderhoud van de waterkeringen uit op basis van onderhoudsprogramma s, inspectieplannen en eventueel geconstateerde gebreken. Wat wilden we bereiken? De hoofdlijnen voor de activiteiten in 2010 op het gebied van waterveiligheid zijn verder gaan met en uitbouwen van bestaande activiteiten, eerste stappen maken op het gebied van nieuwe doelstellingen Waterbeheerplan 2010-2015 (met name categorie C keringen) en versterken van het planmatig werken zowel op het gebied van onderhoud als op het gebied van meer beleidsmatige activiteiten en gegevensbeheer. De onderliggende lijn is dat in 2010 de basis gelegd moet worden voor het realiseren van de doelstellingen van het Waterbeheerplan. Om de doelen te bereiken worden in 2010 onder andere de onderstaande algemene en specifieke maatregelen en activiteiten opgepakt. Pagina 11

Basisgegevens op orde HHSK actualiseert de leggers voor de primaire- en regionale waterkeringen en vult deze aan conform de planning. HHSK stelt in de eerste helft van 2010 de planning opnieuw vast. HHSK levert toetsrapport 3e toetsronde primaire waterkeringen (conform Wet op de Waterkering) aan bij de provincie en behandelt deze met de provincie en de inspectie Verkeer en Waterstaat conform het landelijke en provinciale draaiboek voor de 3e toetsronde. HHSK legt gegevens van uitgevoerde werkzaamheden vast in het beheerregister. HHSK voert de inspecties van de primaire, regionale en overige waterkeringen uit conform het inspectieplan. Het inspectieplan wordt in 2010 verbeterd op basis van de ervaringen in 2010 en definitief vastgesteld. Prominente rol bij beleidsontwikkelingen en ruimtelijke ordening aangaande waterveiligheid HHSK brengt kennis in en wisselt deze uit door deel te nemen in landelijke en regionale overleggen/ commissie, zoals: werkgroep waterkeringen UvW, werkgroep nieuwe randvoorwaarden toetsen, werkgroep VNK, deelprogramma Rijnmond-Drechtsteden en de onderzoeken naar de systeemwerking dijkring 14, 15 en 44. HHSK adviseert nog voor formele planwijzigingen over de gevolgen voor waterveiligheid bij de herontwikkeling van de stormpolder en ideeën voor de Westzijdijk en omliggende gebieden. HHSK doet mee bij het organiseren van planstudies en nadere analyses en neemt initiatief tot het ontwikkelen van alternatieven waarbij de waterveiligheid beter geborgd is. HHSK stelt een strategie vast om de problematiek van financiering van dijkversterkingen van primaire waterkeringen categorie C te adresseren. HHSK zoekt samenwerking met collega waterschappen met dezelfde problematiek. Waterkeringen op orde HHSK stelt een plan van aanpak op voor het aanpakken van twee urgente dijkvakken primaire waterkeringen categorie C (Hollandse IJssel, Schielandzijde) en doet een oriënterende studie naar de mogelijkheden en beperkingen om de primaire waterkering categorie C in de Krimpenerwaard (Hollandse IJssel) op termijn te kunnen versterken. HHSK voert maatregelen uit binnen het Hoogwater Beschermingsprogramma (HWBP): te weten de voorbereiding van de dijkversterking BAS, de uitvoering van de dijkversterking Nederlek en het ontwerp (opstellen ontwerpplan) van de dijkversterking Nieuwe Maasdijk. HHSK voert de reconstructies van de regionale waterkeringen uit conform het 10 jaren ophoogplan en treedt daarbij in overleg met gemeenten en bewoners. HHSK begeleidt en controleert gemeenten op het uitvoeren van hun onderhoudsverplichting binnen het 10 jaren ophoogplan. HHSK zorgt er voor dat na afloop de waterkeringen zodanig zijn ingericht dat voldaan wordt aan de bepalingen in keur en leggers. HHSK onderhoudt (maait) en beheert primaire- en regionale waterkeringen conform de streefbeelden en de richtlijnen van de Flora- en Faunawet. HHSK start met de restauratie van de Stolwijkerschutsluis waarmee de waterkering ter plaatse weer veilig zal worden (aan de norm zal voldoen) Wat hebben we bereikt? Met name ter voorbereiding op de komende jaren is er flink geïnvesteerd in de processen, de planning en de organisatie. HHSK levert een belangrijke inbreng in de ruimtelijke ordening vanuit waterveiligheid. Medewerkers worden als vanzelf betrokken bij initiatieven van derden. Ook op het gebied van de ontwikkeling van nieuwe normering en nieuwe visie ten aanzien van waterveiligheid weten partijen HHSK en haar medewerkers goed te vinden. HHSK is betrokken bij de meeste initiatieven op dit vlak. Datzelfde geldt bij de dijkversterkingen. Binnen het HWBP vormt HHSK een solide partner die het projectmanagement goed heeft vormgegeven en de projectbeheersing voldoende onder controle heeft. Dit neemt niet weg dat de omvang en de complexiteit van de dijkversterkingen dusdanig is dat deze projecten bijzondere aandacht vragen. De druk op het tijdig en binnen de (financiële) kaders uitvoeren van de projecten is groot. Pagina 12

HHSK heeft in 2010 te kampen gehad met een flinke personele onderbezetting op het taakveld waterkeringen. De inspanningen ten aanzien van de legger hadden hier te lijden van, maar vooral het buitengewoon onderhoud aan de regionale waterkeringen liep vertraging op. In 2010 is het ophoogprogamma regionale keringen tussentijds geëvalueerd en herijkt. Het blijkt mogelijk om de werkzaamheden binnen de planperiode uit te voeren voor zover het de werkzaamheden betreft die volledig onder regie van HHSK plaatsvinden. Steeds vaker blijkt dat het moeilijk is om kaden in stedelijk gebied op te hogen. Het ontbreken van heldere afspraken over medegebruik van de kade door particulieren of als groenvoorziening maakt het noodzakelijk om extra procedures te doorlopen en belangen te wegen en eventueel extra kosten te maken. Daar waar wegen op waterkeringen aanwezig zijn of om andere redenen de waterkering onderhouden moet worden door derden, is gebleken dat deze partijen daar onvoldoende van op de hoogte zijn. HHSK spreekt deze partijen nu aan en maakt dwingende afspraken om dit alsnog voor het einde van de planperiode te realiseren. Mede gezien het voorgaande is dat niet altijd even gemakkelijk. Op basis van de resultaten van de derde toets van de primaire waterkeringen zal het onderhoudsprogramma bijgesteld worden. In 2010 is alleen het hoogst nodige onderhoud aan de primaire waterkeringen uitgevoerd. Onderhoud zal in de komende jaren worden afgestemd op het verwachte moment van dijkversterking. De droogteproblemen in de zomer hebben tot acute acties geleid waarbij niet altijd de oorzaak kon worden gevonden en opgelost. Het waterkerende vermogen van de regionale waterkeringen is echter nergens acuut in gevaar geweest. Voor de rest leidde de droogte vooral tot extra inspecties. Het inspecteren is in 2010 verbeterd. Voor het eerst zijn van de voorjaars- en najaarinspectie van de regionale en primaire waterkeringen rapporten opgesteld die in het college van d&h zijn behandeld. In de toekomst zal binnen het programma van de Stowa worden gewerkt aan het verder professionaliseren van de inspecties zodat de rapportages ook breder kunnen worden gebruikt. Wat heeft het gekost? Programma 1 Waterveiligheid Begroting 2010 Rekening 2010 Rekening 2009 Eigen plannen 223 186 195 Plannen van derden 62 31 33 Beheersinstrumenten waterkeringen 771 782 777 Aanleg en onderhoud waterkeringen 3.293 3.045 2.820 Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding 225 200 161 Totaal Waterveiligheid 4.575 4.244 3.987 * bedragen x 1.000, - Toelichting op resultaat Algemeen Waar de meeste programma s grote voordelen laten zien op het gebied van rente- en afschrijvingskosten, is dit bij het programma Waterveiligheid in veel mindere mate aan de orde. Totaal was ongeveer 340.000 teveel begroot aan rente- en afschrijvingskosten. Hiermee is het totale verschil tussen begroting en rekening verklaard voor dit programma. Per beleidsproduct zijn er echter verschuivingen en verschillen zichtbaar die hieronder worden toegelicht. Eigen plannen, plannen van derden en beheersinstrumenten waterkeringen Op de beleidsproducten Eigen plannen en Plannen van derden zijn minder uren besteed dan begroot, terwijl op het beleidsproduct Beheersinstrumenten waterkeringen meer uren zijn besteed dan begroot. Hier is dus sprake van een verschuiving van personeelskosten. De overschrijding op het beleidsproduct Beheersinstrumenten waterkeringen is beperkt gebleven door een vacature tot halverwege het jaar. Pagina 13

Aanleg en onderhoud waterkeringen De kosten van dit beleidsproduct zijn circa 250.000 lager dan begroot in 2010. Dit wordt nagenoeg geheel veroorzaakt door lagere rente- en afschrijvingskosten. Verder wordt een overschrijding voor advieskosten en overige dienstverlening ad circa 70.000 gecompenseerd door een onderschrijding op diverse onderhoudsbudgetten van circa 70.000. Deze budgetten zijn beschikbaar voor curatief onderhoud: er wordt pas onderhoud gepleegd als er gebreken zijn geconstateerd. De schadebeelden zijn dit jaar meegevallen en daarom is het budget niet helemaal gebruikt. Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding Op dit beleidsproduct is ongeveer 25.000 minder uitgegeven dan was begroot, met name voor werkkleding en presentiegelden. De onderschrijding is deels het gevolg van vertraging in het project herstart dijkleger. Pagina 14

Programma 2: Oppervlakte- en grondwater Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor de inrichting en het beheer van het oppervlaktewater, grondwater en vaarwegen in het beheersgebied. Binnen oppervlaktewater zijn drie subthema s te onderscheiden: waterkwantiteit, zoetwatervoorziening en wateraanvoer, waterkwaliteit. Hierbij wordt uitgegaan van landelijke programma s waaraan HHSK uitvoering geeft, zoals het Nationaal Bestuursakkoord Water en Kaderrichtlijn Water. Beoogd effect Tegengaan van wateroverlast in stedelijk en landelijk gebied, beschikbaar hebben van voldoende zoet water in droge perioden, voldoen aan ecologische doelstellingen en het in stand houden van bestaande gebruiksmogelijkheden door het op orde brengen en houden van het watersysteem. Doelen planperiode 2010-2015 Ambitie: Basisgegevens op orde De basisgegevens en leggers van ten minste de hoofdwatergangen en de boezemwateren, inclusief peilregelende kunstwerken, zijn op orde. HHSK beheert en onderhoudt een waterkwantiteits- en waterkwaliteitsmeetnet dat inzicht verschaft in de toestand en ontwikkelingen van het watersysteem. Ambitie: Robuust en veerkrachtig oppervlaktewatersysteem met (ten minste) behoud van huidige waterkwaliteit In 2015 voldoet het gebied van HHSK aan de NBW-normen (met uitzondering van het centrum van Rotterdam); ook de overige maatregelen uit de Wateropgave 2015 en de watersysteemmaatregelen binnen de landinrichting Krimpenerwaard zijn uitgevoerd. De KRW-maatregelen 2010-2015 waarvoor HHSK verantwoordelijk is zijn uitgevoerd, en HHSK coördineert de uitvoering van KRW-maatregelen door andere instanties. HHSK voert de maatregelen uit de zwemwaterprofielen uit waarvoor HHSK zelf verantwoordelijk is; voor de overige maatregelen wordt afstemming gezocht en worden afspraken gemaakt met de beheerders en eigenaren. De ecologische waterkwaliteitsnormen voor het oppervlaktewater worden in overleg met provincie gebiedsspecifiek uitgewerkt. HHSK en gemeenten beschikken over gemeentelijke waterplannen. HHSK voert in 2012 de NBW-klimaattoets uit en heeft de KRW- en NBW-maatregelen voor de periode 2016-2021 tijdig bepaald en verantwoord onderbouwd. Bij nieuwbouw, reconstructie of vervanging van gemalen, stuwen en sluizen wordt gestreefd naar vispasseerbaarheid. Ambitie: Optimaal op gebruik afgestemd peilbeheer, rekeninghoudend met ecologie en ontwikkelingen HHSK heeft vastgestelde actuele peilbesluiten. HHSK voert het peilbeheer volgens de vastgestelde peilbesluiten. Ambitie: Gegarandeerde zoetwatervoorziening voor huidige gebruiksfuncties Het huidige beheer inzake wateraanvoer en zoetwatervoorziening wordt voortgezet. HHSK onderzoekt samen met de partners de mogelijke toekomstige ontwikkelingen en bepaalt vóór 2015 de strategie en aanpak om de zoetwatervoorziening op de middellange en lange termijn veilig te stellen en te optimaliseren. Ambitie: Onderhoud watergangen en kunstwerken op orde HHSK onderhoudt hoofdwatergangen en boezemwateren overeenkomstig de bepalingen van keur en legger Het onderhoud van wateren en eventuele kunstwerken door derden wordt uitgevoerd Pagina 15

conform de daarvoor geldende eisen en uitgangspunten. HHSK voert het onderhoud van wateren uit conform de ecokleurenkoers en Flora- en Faunawet en promoot de toepassing daarvan door derden. De gemalen en regelende kunstwerken zijn voortdurend in een bedrijfszekere staat van onderhoud. HHSK onderzoekt met de betrokken partijen hoe het baggeren door derden in stedelijk gebied zo efficiënt mogelijk kan worden uitgevoerd. Het beleid zoals beschreven in de Kadernota Vis wordt uitgevoerd. Ambitie: Grondwatertaak gefaseerd invullen op basis van duidelijke taakverdeling tussen partners De grondwatertaken worden geïmplementeerd overeenkomstig het Beleidskader Grondwater HHSK 2008. Het grondwaterbeleid wordt in 2012 geëvalueerd; op grond daarvan wordt het beleid eventueel aangepast. Ambitie: Nautisch beheer en vaarwegbeheer continueren met het accent op het beschermen van de wateren, oevers en natuurwaarden op en langs vaarwegen HHSK zet tot nader besluit de huidige praktijk met betrekking tot het nautisch beheer en het vaarwegbeheer voort. HHSK maakt in de planperiode afspraken met de provincie over het toekomstig vaarwegbeheer en nautisch beheer en werkt het beleid waar nodig verder uit. Wat wilden we bereiken? HHSK heeft met de bovenstaande ambities en doelen de richting bepaald op het gebied van oppervlaktewater, grondwater en vaarwegen voor de komende planperiode. Op basis van het voorafgaande, zullen in 2010 de volgende prestaties, producten en resultaten gerealiseerd worden. Basisgegevens op orde HHSK houdt de leggers voor hoofd- en boezemwatergangen actueel. Leggers worden conform nieuwe wettelijke eisen (Waterwet) ingericht. HHSK houdt de peilbesluiten actueel peilbesluiten worden minimaal eens per 10 jaar herzien. Voor 2010 betekent dit dat de peilbesluiten Rotterdam-Zestienhoven en Stolwijk zullen worden aangepast en vastgesteld. De peilbesluiten Zuidplas en Krimpenerwaard worden in 2010 voorbereid en in 2011 ter vaststelling aan de VV aangeboden. Peilbesluiten worden conform nieuwe wettelijke eisen (nationaal en regionaal) opgesteld. HHSK heeft een geactualiseerd en geoptimaliseerd beheersregister voor die delen van het beheersgebied waarvoor een nieuw peilbesluit en legger is vastgesteld. HHSK voert het meetplan 2010 uit en zorgt dat er eind 2010 een actueel meetplan waterkwaliteit voor 2011 is opgesteld. Medio 2010 is een eerste beleidsmatige analyse opgesteld van de ontwikkelingen van de waterkwaliteit in 2009. Optimaal op gebruik afgestemd peilbeheer, rekeninghoudend met ecologie en ontwikkelingen In 2010 wordt het meetnet waterkwantiteit ingericht en geïmplementeerd. Peilbeheer wordt uitgevoerd conform de peilbesluiten, hierover wordt gerapporteerd vanuit het meetnet waterkwantiteit. Bedrijfsvoering is erop gericht dat gemalen en andere peilregelende kunstwerken voortdurend bedrijfszeker zijn. Er zal groot onderhoud worden uitgevoerd aan gemaal Middelwatering, Binnenwegsepolder, de stuw 3 e tocht polder Bleiswijk wordt vervangen en geautomatiseerd en er vinden bouwkundige- en civieltechnische aanpassingen aan het gemaal Zuidplasweg plaats. Pagina 16

Gegarandeerde zoetwatervoorziening voor huidige gebruiksfuncties In het derde kwartaal van 2010 zal HHSK een strategie hebben opgesteld over de behoefte aan zoetwater en de mogelijkheden voor de toekomst ten aanzien van zoetwatervoorziening in het beheersgebied. HHSK formuleert en/of actualiseert waterakkoorden om de huidige zoetwatervoorziening te borgen of te verbeteren. In 2010 zal het waterakkoord met Stichtse Rijnlanden worden voorbereid en in 2011 ter vaststelling aan de VV aangeboden. Robuust en veerkrachtig oppervlaktewatersysteem, waarbij waterkwaliteit tenminste op hetzelfde niveau blijft en zo mogelijk/nodig verbetert. De onderdelen Wateropgave 2015 en KRW worden in 2010 programmamatig opgepakt. HHSK voert de volgende maatregelen uit conform de Wateropgave 2015: o NBW: het verbreden van de 3 e en 4e Tocht inclusief de spoorsloot, het afsluitbaar maken van de dichte dam naar de Kralingseplas (nazorg) en het eventueel afronden gemaal Westersingel (wellicht 2009 gereed) o Categorie 1: het realiseren van of starten met de stuw Schiebroek, de afvoer Schiebroek via het gemaal Bergweg-Zuid, het gemaal Bergweg-Zuid zelf en de centrale berging en aflaat Eendragtspolder o Categorie 2: het realiseren van of starten met de hoofdwatergang Cyclamenweg (afhankelijk van besluitvorming november VV), de Noordzuidverbinding (nazorg). Mogelijk in 2010 starten met de Hoofdwatergang RW A12 en toekomstig gemaal Nijverheidscentrum, het stuwregiem van de Oostpolder west (nieuwe beweegbare stuw) en in Rotterdam het gemaal Stadhoudersweg (na definitief besluit Westersingel) HHSK voert de volgende maatregelen uit conform de KRW-opgave: o Het afzanden van de Bergse Voorplas was gepland in 2010. De uitvoering zal doorlopen in 2011. o Onderzoek naar subsidiemogelijkheden (Innovatieprogramma KRW) voor de uitvoering van de KRW maatregelen in een diepe plas als de Zevenhuizerplas. o Het zelf aanleggen van diverse natuurvriendelijke oevers conform de planning van de KRW maatregelen. Andere partijen kunnen gebruik maken van de stimuleringsregeling. o Het starten met de aanpassingen van de volgende kunstwerken ten behoeve van de vismigratie: het gemaal Abraham Kroes, de Snelle Sluis, de Kralingse Plas en gemaal Verdoold. o Het starten met de realisatie van het helofytenfilter bij AWZI Berkenwoude. Waterplannen HHSK rondt in 2010 alle (deel)gemeentelijke waterplannen af. HHSK is bezig met de uitvoering van enkele waterplannen en stelt in het eerste kwartaal van 2010 een uitvoeringsplan op voor het gehele beheersgebied. Baggeren en onderhoud HHSK evalueert de huidige baggernota en stelt een nieuwe baggernota op. HHSK baggert 150 km watergangen en verwijdert 300.000 m 3 baggerspecie conform de planning uit de Baggernota. HHSK houdt toezicht op het baggeren en onderhoudswerk van watergangen door derden (schouw). Tevens ontwikkelt HHSK in 2010 een nieuw schouwbeleid, om te komen tot generieke procesafspraken met alle partijen. HHSK onderhoudt (maait) en beheert hoofdwatergangen, boezemwateren en overige watergangen conform de ecokleurenkoers en de richtlijnen van de Flora- en Faunawet. Grondwatertaak gefaseerd invullen HHSK maakt afspraken met alle gemeenten over uitvoering grondwatertaken. HHSK voert Kadernota Grondwater uit en stelt zo nodig zelfstandig beleid op. HHSK bouwt kennis op en groeit in deze nieuwe taak. Pagina 17

Bij nautisch beheer (regulering) en vaarwegbeheer ligt accent op het beschermen van de wateren, oevers en natuurwaarden op en langs vaarwegen. HHSK maakt afspraken met Provincie Zuid-Holland (PZH) over vaarwegbeheer. HHSK stelt ambities vast omtrent het nautisch beheer en maakt hierover afspraken met andere partijen voor alle vaarwegen binnen het beheersgebied. Wat hebben we bereikt? Een belangrijk doel van het WBP is het op orde brengen van de basisgegevens. In 2010 is begonnen met het inmeten van wateren en het in beeld brengen van kunstwerken in diverse delen van het beheersgebied onder andere in de Krimpenerwaard en de Zuidplas. Deze gegevens zijn nodig om Watersysteemanalyses en uiteindelijk kwalitatief goede peilbesluiten en leggers te kunnen opstellen die bovendien voldoen aan de nieuwe Wet- en regelgeving. Het inmeten kost veel tijd maar levert de gewenste informatie op ten einde het beleid af te kunnen stemmen op de omgeving en praktijksituatie. De doelen uit het WBP komen niet in gevaar, het beoogde eindresultaat kan in 2015 worden bereikt. Voor zowel KRW als NBW is in 2010 een uitvoeringsplan opgesteld. In 2010 zijn de verschillende uitvoeringsmaatregelen in voorbereiding, uitvoering of afgerond. Voor de uitvoering van de watersysteemmaatregelen in de Krimpenerwaard is HHSK afhankelijk van andere partijen. HHSK heeft in 2010 de maatregelen nader uitgewerkt, zodat kort na besluitvorming en beschikbaar komen van de noodzakelijke middelen, kan worden gestart met de uitvoering. De projecten gemaal Verdoold en knelpunt Achterbroek zijn vertraagd. Beide projecten zullen in 2011, na bestuurlijke besluitvorming, in een andere vorm worden opgepakt en naar de realisatiefase worden gebracht. Het project gemaal Hillekade wordt conform planning gerealiseerd. In 2010 heeft HHSK samen met diverse gemeenten Gemeentelijke Waterplannen (GWP) opgesteld. Ook heeft HHSK in 2010 een uitvoeringsprogramma GWP opgesteld. De planvorming en vaststelling van GWP loopt conform planning. De uitvoering van maatregelen en activiteiten loopt daarentegen achter op de planning. Overigens liggen aan deze vertraging verschillende redenen ten grondslag en zijn er in 2010 meer belangrijke maatregelen gerealiseerd dan voorgaande jaren. In 2011 zal het accent op het terrein van GWP nog meer verschuiven van planvorming naar realisatie. Het in beeld brengen van de zoetwatervraag van ons beheersgebied is door het Deltaprogramma in een stroomversnelling geraakt. In 2010 is een begin gemaakt met het in beeld brengen van de huidige en toekomstige vraag. Het dagelijks en groot onderhoud aan kunstwerken liep in 2010 conform planning. Ook in het dagelijks onderhoud van wateren in beheer bij derden zijn in 2010 verbeteringen aangebracht. In deze wateren wordt nu ook de ecokleurenkoers gehanteerd. In 2010 is de Baggernota 2010-2015 opgesteld en vastgesteld. De nota is tot stand gekomen na een intensief inhoudelijk proces tussen bestuur en ambtelijke organisatie. Zowel de uitvoering van baggerwerken in eigen wateren als het toezicht op baggeren in wateren in onderhoud bij derden is niet volgens planning verlopen. Er is minder gerealiseerd dan onze ambitie. De achterstand van 2010 zal in de eerste helft van 2011 worden ingelopen. Ook zal in 2011 aandacht zijn voor het proces, dit moet robuuster zodat HHSK minder afhankelijk wordt van bijvoorbeeld andere partijen en vorst. In 2011 zal een uitvoeringsplan worden opgesteld om de Baggernota tot uitvoering te brengen. HHSK heeft de grondwatertaak geïmplementeerd in overeenstemming met de Kadernota grondwater uit 2008. Vragen uit de omgeving en ervaringen bij vergunningverlening vormen aanleiding om de geplande beleidsevaluatie in 2012 op onderdelen te versnellen. Dit is in de planning van 2011 meegenomen. Pagina 18

Wat heeft het gekost? Programma 2 Oppervlakte- en grondwater Begroting 2010 Rekening 2010 Rekening 2009 Eigen plannen 1.441 1.604 1.683 Plannen van derden 322 257 278 Beheersinstrumenten watersystemen 1.097 949 809 Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen 4.491 3.772 3.629 Baggeren van waterlopenen saneren van waterbodems 4.706 3.776 4.460 Beheer hoeveelheid water 7.317 6.676 5.784 Calamiteitenbestrijding watersystemen 186 97 153 Monitoring watersystemen 1.194 1.171 1.112 Aanleg en onderhoud vaarwegen en havens 155 146 nvt Totaal Oppervlakte- en grondwater 20.909 18.448 17.908 * bedragen x 1.000, - Toelichting op resultaat Algemeen De totale kosten van programma 2 oppervlakte- en grondwater zijn circa 1,7 miljoen lager dan begroot. Een belangrijke reden is de onjuiste begroting van de rente- en afschrijvingskosten die, zoals gemeld in de bestuursrapportage en managementrapportage, te hoog zijn begroot. Maar ook aan onderhoud watergangen, gebouwen, installaties en overige dienstverlening is veel minder uitgegeven. Het onderhoud aan gebouwen, installaties en watergangen wordt uitgevoerd op basis van een onderhoudsplan. Al het onderhoud is conform dit plan uitgevoerd. Gezien de onderschrijding van de onderhoudsbudgetten dit jaar en in de afgelopen jaren, kan het budget naar beneden worden bijgesteld. In de programmabegroting 2011 zijn de onderhoudsbudgetten al naar beneden bijgesteld met 200.000. Momenteel wordt bezien of meer besparingen op onderhoud mogelijk zijn. De schouw buitengewoon onderhoud is met een aangepaste werkwijze uitgevoerd. In de praktijk blijkt dat het daadwerkelijk handhavend optreden op de onderhoudsplicht slecht uitvoerbaar is, tenzij tegen zeer grote inspanningen. In 2010 heeft de schouw zich beperkt tot het aanschrijven van onderhoudsplichtigen en zijn geen juridische dwangmiddelen ingezet. Op basis van de huidige ervaring is nieuw beleid in ontwikkeling en zal in 2011 een eerste proef met een nieuwe, meer effectieve werkwijze worden gehouden. In de nieuwe baggernota zijn verbetervoorstellen opgenomen. Dit betekent dat circa 250.000 aan overige diensten door derden (voorschouw BO) niet is uitgegeven in 2010. Hieronder worden de financiële resultaten per beleidsproduct toegelicht. Eigen plannen en plannen van derden De kosten van deze beleidsproducten zijn voornamelijk rente- en afschrijvingskosten, personeelskosten en doorbelasting van indirecte kosten. Op het beleidsproduct Eigen plannen zijn circa 60.000 extra afschrijvingskosten geboekt vanwege een boekhoudkundige correctie op activa met een aanschafprijs kleiner dan het drempelbedrag van 25.000 uit het afschrijvingsbeleid van HHSK. Ook zijn verschuivingen zichtbaar in de personeelskosten tussen beide beleidsproducten. Via tijdschrijven worden de personeelskosten zichtbaar op de producten. Op de eigen plannen zijn circa 90.000 meer personeelskosten geboekt (meer uren besteed dan begroot), terwijl op plannen van derden circa 65.000 minder aan personeelskosten zijn geboekt (minder uren zijn besteed dan begroot). Tot slot is de doorbelasting van indirecte kosten op het beleidsproduct Eigen plannen circa 15.000 hoger dan begroot doordat de directe kosten van dit product hoger zijn dan begroot. Pagina 19

Beheersinstrumenten watersystemen De kosten van dit beleidsproduct bestaan voornamelijk uit rente- en afschrijvingskosten, personeelskosten en indirecte kosten. Op dit beleidsproduct zijn circa 148.000 minder kosten verantwoord dan begroot. De afschrijvingskosten zijn 95.000 lager en de doorbelasting indirecte kosten zijn 60.000 lager uitgekomen dan begroot. Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen De totale kosten van dit beleidsproduct zijn circa 720.000 lager dan begroot in 2010. Ten eerste zijn de rente- en afschrijvingskosten circa 300.000 bij de begroting achtergebleven. Verder zijn de indirecte kosten 25.000 lager en de personeelskosten 120.000 lager dan begroot (minder uren besteed dan begroot). Daarnaast is ten opzichte van de begroting circa 175.000 minder uitgegeven aan onderhoud van watergangen en circa 100.000 minder uitgegeven aan overige dienstverlening door derden. Het onderhoud is uitgevoerd conform het onderhoudsplan. Daarom is het budget voor onderhoud naar beneden bijgesteld in de programmabegroting 2011. Baggeren van waterlopen en saneren van waterbodems De totale kosten van dit beleidsproduct zijn circa 930.000 lager dan begroot in 2010. Enerzijds is circa 250.000 minder uitgegeven aan overige dienstverlening door derden, omdat de schouw buitengewoon onderhoud niet is uitgevoerd (zie toelichting hierboven). Tevens is de dotatie aan de voorziening onderhoudsbaggerwerk met 810.000 verlaagd, zodat het saldo aan het eind van de periode op nihil uitkomt. Anderzijds zijn meer uren aan dit beleidsproduct besteed dan begroot en dat betekent circa 160.000 meer personeelskosten. Tot slot zijn de indirecte kosten circa 30.000 lager dan begroot op dit beleidsproduct. Beheer hoeveelheid water De totale kosten van dit beleidsproduct zijn circa 642.000 lager dan begroot in 2010. Ten eerste zijn de rente- en afschrijvingskosten circa 165.000 lager dan begroot. Ook zijn de indirecte kosten 35.000 lager en de personeelskosten 140.000 lager dan begroot (minder uren besteed dan begroot). Daarnaast is ten opzichte van de begroting circa 210.000 minder uitgegeven aan onderhoud gebouwen, onderhoud terreinen en onderhoud software. In aanloop naar de voorjaarsnota 2011 zal worden bekeken of deze onderhoudsbudgetten structureel verlaagd kunnen worden. Verder is de bijdrage aan het hoogheemraadschap van Delfland voor het aan- en afvoeren van boezemwater op een boezem van Delfland circa 60.000 lager dan begroot. Calamiteitenbestrijding watersystemen Op dit beleidsproduct is sprake van een onderschrijding van circa 90.000 in 2010. Rente- en afschrijvingskosten zijn circa 20.000 lager dan begroot en personeelskosten zijn circa 10.000 lager dan begroot. Ook zijn de kosten van onderhoud aan mechanische en elektrische installaties 20.000 lager dan begroot en is aan overige dienstverlening door derden circa 40.000 minder uitgegeven dan begroot. Deze budgetten zijn bedoeld voor onder meer het opruimen van dode vissen en kadavers uit watergangen en voor het schoonmaken van een watergang die door een incident is vervuild. In 2010 hebben weinig van dit soort incidenten plaatsgevonden waardoor de kosten lager zijn dan begroot. Monitoring watersystemen Op dit beleidsproduct is sprake van een kleine onderschrijding van 23.000 in 2010. Ook op dit beleidsproduct wordt dit veroorzaakt door lagere rente- en afschrijvingskosten, lagere onderhoudskosten en lagere kosten van dienstverlening door derden. Inrichting en onderhoud vaarwegen en havens De totale kosten van dit beleidsproduct zijn 9.000 lager dan begroot, omdat in 2010 iets minder uren zijn besteed dan verwacht aan het beheer en onderhoud van vaarwegen waaronder bediening van de Snelle Sluis. Pagina 20

Programma 3: Afvalwaterketen en emissies Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor het transporteren en zuiveren van afvalwater, inclusief slibverwerking, ziet toe op de aanpak van emissies vanuit rioleringen en diffuse bronnen naar oppervlaktewater. Beoogd effect Waarborgen van de volksgezondheid en een aantrekkelijke leefomgeving, waarbij het huidige niveau van zuiveringenbeheer wordt behouden en tijdig wordt ingespeeld op toekomstige hogere eisen, waarbij de emissies uit rioleringen en diffuse bronnen verder worden teruggedrongen ten behoeve van een betere waterkwaliteit. Doelen planperiode 2010-2015 Ambitie: Optimaliseren van de eigen taak binnen de afvalwaterketen door een bijdrage te leveren aan duurzaamheid, efficiency en effectiviteit Informatiesystemen voor de afvalwaterketen zijn operationeel, actueel en volledig. De zuiveringen voldoen voor 100% aan de (dan) geldende lozingsvergunningen en afnameverplichting. De reguliere bedrijfsvoering en beheer- en onderhoudsmaatregelen van de awzi s, rioolgemalen en transportleidingen worden doeltreffend uitgevoerd. Jaarlijks wordt op de zuiveringsinstallaties een verbetering van de energie-efficiency bereikt van 2%. In 2015 een besparing realiseren van circa 10% in de afvalwaterketenkosten bij gelijke taakuitoefening ten opzichte van de uitgaven in 2006. Met de gemeenten en andere instanties zijn afspraken gemaakt over optimalisatie van de samenwerking in de afvalwaterketen. Ambitie: Terugdringen van emissies vanuit rioleringen, waarbij gemeenten zorg dragen voor de riolering en HHSK bevoegd gezag is en toeziet op realisatie Het informatie-systeem voor rioleringen is geoperationaliseerd en volledig ingevuld op basis van actuele informatie van gemeenten. De basisinspanning riolering van gemeenten en waterkwaliteitsspoormaatregelen (gekoppeld aan riolering) van de gemeenten zijn tijdig uitgevoerd conform de afspraken. Ongezuiverde lozingen van huishoudens en glastuinbouwbedrijven zijn gesaneerd. Bij nieuwe en bestaande rioolstelsels is verhard oppervlak verantwoord afgekoppeld. Uitschieters rioolvreemd water zijn in samenwerking met gemeenten aangepakt. Ambitie: Terugdringen van diffuse lozingen uit glastuinbouw, landbouw, beheer terreinen en bouw Diffuse verontreiniging van het oppervlaktewater door overheden en bedrijven wordt beëindigd of geminimaliseerd. Lozingen vanuit de glastuinbouw zijn volledig gesaneerd. Pagina 21

Wat wilden we bereiken? De algemene lijn voor de aanpak van de afvalwaterketen in de planperiode is het doorgaan op de al ingeslagen weg. Dit betekent het op korte termijn versterken van de samenwerking met gemeenten en andere partners en het optimaliseren van de eigen bedrijfsvoering. Om te komen tot een duurzame afvalwaterketen en gestelde normen te halen, zijn extra investeringen voorzien voor innovatie bij specifieke doelgroepen én de eigen bedrijfsvoering. Binnen de reguliere bedrijfsvoering, waarin beheer en onderhoud 80% van de tijd en het geld innemen, staan in 2010 verdere optimalisatie, energievraagstukken, samenwerking gemeenten en glastuinbouwsector, emissiebeleid en realisatie van projecten centraal. Om de doelen te bereiken worden in 2010 onder andere de volgende algemene en specifieke maatregelen genomen: HHSK voldoet met het eigen transportstelsel en de zuiveringen voor 100% aan de geldende lozingsvergunningen. Specifiek: - minimaal 75% totaalverwijdering van N en P - minimaal 97% verwijdering van BZV - maximaal 24.464 vervuilingeenheden, restvervuiling op rijkswater HHSK voert de voorbereidingswerkzaamheden uit voor het uitbreiden en moderniseren van transportsysteem en awzi 'De Groote Zaag'. HHSK realiseert jaarlijks op zuiveringsinstallaties een energie-efficiëntie van gemiddeld 2% door inkoop van duurzame energie, uitvoeren van energie-efficiëntieplannen in het kader van de MJA-3 en de opwekking van extra biogas op awzi Kralingseveer. HHSK geeft vorm aan samenwerking bij Optimaliseren AfvalwaterSysteem (OAS)/afvalwaterplannen in de verzorgingsgebieden Kortenoord en Kralingseveer, zet onderzoek voort naar hoeveelheid rioolvreemd water per awzi en riooleindgemaal van HHSK en start monitoring gemengde stelsels. HHSK begeleidt en controleert gemeenten voor het behalen van basisinspanning en waterkwaliteitsspoormaatregelen in riolering en watersysteem en stelt een nieuw toetsingskader afkoppelen op. Daarbij wordt uitvoering gegeven aan de subsidieregeling afkoppelen (inclusief 'Groene daken Rotterdam'). HHSK stelt een Emissiebeheersplan op, met daarin waterkwaliteitsbeleid voor directe en diffuse bronnen en beleidsregels en werkt samen met andere partijen om tot pakketten van emissiebeperkende maatregelen voor nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen te komen voor land- en (glas)tuinbouw. HHSK begeleidt het aansluiten van bestaande glastuinbouw op de riolering bij Bredeweg e.o. met als doel dat in 2010 100% is aangesloten en begeleidt/stimuleert de waterketensluiting glastuinbouw in de Overbuurtse polder en de Zuidplaspolder. In het verlengde van de afspraken met de Vereniging Nederlandse Gemeenten zal extra aandacht uitgaan naar een verdergaande samenwerking in de afvalwaterketen gericht op een landelijke besparing van circa 340 miljoen in de toekomst, waarvan 140 miljoen bij de waterschappen en 240 miljoen bij de gemeenten. HHSK onderzoekt samen met de gemeenten de mogelijkheden van verdergaande samenwerking in het beheer en onderhoud bij het verzamelen, transporteren en zuiveren van afvalwater (afvalwaterketen). Wat hebben we bereikt? De nieuwe organisatie lijkt zich goed te zetten naar de gewenste structuur en de taken die hierin zijn belegd. Op diverse vlakken van de uitvoerende taken worden voldoende vernieuwende meters gemaakt. De voortgang van de geformuleerde doelen zoals omschreven in het Waterbeheersplan voor het programma 3 lopen overwegend conform de planning (zie bijlage). Een enkele maatregel, zoals de aanpak van rioolvreemd water (43) en de actualiteit van rioleringsplannen (doel 41), blijken zelfs op de verwachtingen in de voortgang enigszins voor te lopen. Een belangrijk punt van aandacht is de maatregel 34, het voldoen aan de lozingseisen van de vergunningen voor lozing van het gezuiverde afvalwater op oppervlaktewater. Met name de biologische verwijdering van het fosfaat op de zuiveringen dreigt onder druk te komen, waardoor met enige regelmaat de lozingseis van 1 mgp/l in 10 opeenvolgende monsters wordt overschreden. Deze kwestie heeft thans de nadere aandacht van de bedrijfsvoering en de Pagina 22

technologen. Daar waar nodig zal de biologische verwijdering worden aangevuld met de chemische verwijdering. Tevens staan er renovaties gepland aan een drietal kleinere awzi s in de Krimpenerwaard waarbij een aanpassing wordt uitgevoerd om de geconstateerde pieklozingen op te kunnen vangen en zo de verstoringen van het biologische proces voorkomen kunnen worden. De geplande externe audit voor het prolongeren van de certificaten voor Kwaliteit, Arbo en Milieu is uitgevoerd. Onder vermelding van een aantal aanwijzingen, verbeterpunten en aandachtspunten worden de drie certificaten gecontinueerd. Tenslotte wordt opgemerkt dat de tijdige uitvoering van het doel opstellen van het emissiebeheersplan (doel 44) cruciaal is voor het behalen van de overige doelen behorend bij de ambitie: Terugdringen van diffuse lozingen uit glastuinbouw, landbouw, beheer terreinen en bouw. Het opstellen van het plan van aanpak is conform planning gerealiseerd in 2010, het vaststellen van een uitvoeringsplanning wordt in de loop van 2011 voorzien. De investeringsplanning volgend uit het Waterbeheersplan wordt jaarlijks (Voorjaarsnota en begroting) tweemaal herijkt. Bij de komende herijking voor de voorjaarsnota 2011 wordt dit meerjarenplan nog meer vanuit een realistisch perspectief bijgesteld (met name door aanpassen uitgavenplanningen). Wat heeft het gekost? Programma 3 Afvalwaterketen en emissies Begroting 2010 Rekening 2010 Rekening 2009 Eigen plannen 239 236 248 Plannen van derden 15 25 27 Getransporteerd afvalwater 5.007 4.451 134 Gezuiverd afvalwater 12.219 11.842 17.461 Verwerkt slib 4.977 4.746 4.757 Afvalwaterbehandeling door derden 11.477 10.145 10.901 Rioleringsplannen en subsidies lozingen 794 574 476 Aanpak diffuse emissies derden 58 66 87 Totaal Afvalwaterketen en emissies 34.784 32.085 34.091 * bedragen x 1.000, - Toelichting op resultaat Eigen plannen, plannen van derden en aanpak diffuse emissies derden Op deze beleidproducten worden alleen personele en indirecte kosten geboekt. De verschillen tussen begroting en rekening zijn marginaal. Het betreft uren die worden besteed aan bijvoorbeeld het Zuiveringsplan 2010, optimalisatiestudies en afvalwaterplannen. Getransporteerd afvalwater De totale kosten van dit beleidsproduct zijn circa 550.000 lager dan begroot in 2010. Dit heeft een drietal oorzaken. Ten eerste wordt het verschil tussen begroting en realisatie veroorzaakt door lagere rente- en afschrijvingslasten ( 300.000) en lagere indirecte kosten ( 30.000). Ten tweede zijn de totale onderhoudskosten door efficiënter onderhoud ongeveer 75.000 lager. Er zijn minder uren besteed aan onderhoud transportstelsels en de kosten van onderhoud gebouwen zijn lager. Tot slot is er sprake van een verschuiving van personeelskosten (voor een bedrag van 155.000) van het beheer van transportstelsels naar het beheer van zuiveringsinstallaties. Er zijn minder uren besteed dan begroot aan beheer van transportstelsels en meer uren dan begroot aan het beheer van zuiveringsinstallaties. Conform verwachting zijn de extra kosten door een calamiteit eind december 2009 (breuk persleiding, extra kosten 160.000) binnen de begroting gedekt. Pagina 23

Gezuiverd afvalwater De totale kosten van dit beleidsproduct zijn circa 380.000 lager dan begroot in 2010. Aan de ene kant is er een overschrijding op het beheerproduct Bouw en verwerving zuiveringsinstallaties ( 150.000). Dit wordt veroorzaakt door hogere rente- en afschrijvingskosten als gevolg van de nieuwe wet- en regelgeving (BBVW). Voor een toelichting wordt kortheidshalve verwezen naar de jaarrekening 2009 (pag. 31). Aan de andere kant zijn er diverse onderschrijdingen. De onderschrijding op het beheer van zuiveringsinstallaties wordt veroorzaakt door een hogere structurele opbrengst grensoverschrijdend afvalwater ( 66.000), lagere personeelskosten door vacatures ( 260.000) en lagere indirecte kosten ( 70.000). Door extra productie van biogas is er bovendien minder elektriciteit en gas ingekocht ( 170.000). Dit is een effect van de slibstrategiestudie. Dit voordeel valt weg tegen de hogere kosten van chemicaliën ( 170.000) voor de verwijdering van fosfaat. Tot slot zijn de kosten van de Rijksheffing voor lozing van effluent op rijkswater circa 130.000 lager uitgevallen dan begroot. Als gevolg van de hogere realisatie in 2009 is dit budget in de begroting 2010 verhoogd. Het blijkt dat de hogere realisatie van kosten Rijksheffing uit 2009 mogelijk geen structureel karakter heeft. Verwerkt slib De totale kosten van dit beleidsproduct zijn circa 230.000 lager dan begroot in 2010. Enerzijds zijn de rente- en afschrijvingskosten te hoog begroot ( 70.000) en anderzijds zijn de kosten van slibverwerking door derden 160.000 lager dan begroot. Dit is veroorzaakt doordat minder slib is afgevoerd naar de slibverbrandingsinstallatie van derden. Afvalwaterbehandeling door derden De kosten van afvalwaterbehandeling door derden zijn circa 1,3 miljoen lager dan begroot, waarvan 0,5 miljoen structureel doordat HHSK de tarieven voor grensoverschrijdend afvalwater, die andere waterschappen aan ons berekenen, voorzichtig heeft begroot. Ook is de hoeveelheid gezuiverd afvalwater, op ons verzoek, naar beneden bijgesteld door andere waterschappen. Daardoor is incidenteel circa 750.000 terug ontvangen van andere waterschappen. Het restant overschot wordt veroorzaakt door lagere doorbelasting van indirecte kosten (ongeveer 50.000). Rioleringsplannen en subsidies lozingen De totale kosten van dit beleidsproduct zijn 220.000 lager dan begroot in 2010. Dit wordt geheel veroorzaakt door lagere rente en afschrijvingskosten. Pagina 24

Programma 4: Wegen Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor het beheer van het wegennet buiten de bebouwde kom in de Krimpenerwaard, uitgezonderd provinciale wegen. Beoogd effect Waarborgen van voldoende bereikbaarheid, verkeersveiligheid en berijdbaarheid. Doelen planperiode 2010-2015 Ambitie: Op termijn overdragen van het wegenbeheer aan derden; tot dat moment wordt nauw samengewerkt met betrokken partijen In de planperiode worden de mogelijkheden voor overdracht van de wegentaak inzichtelijk gemaakt. Wegbeheerders in de Krimpenerwaard werken efficiënter en effectiever aan uitvoering en beheer door verbeterde samenwerking. Ambitie: Behoud van de kwaliteit van de wegen met extra aandacht voor veiligheid De kerngegevens van wegen zijn in een beheerregister beschikbaar. Het aantal onveilige locaties is afgenomen waarbij gestreefd wordt naar vermindering van het aantal verkeersongevallen. De mobiliteit in de Krimpenerwaard is in beeld gebracht. HHSK neemt geen initiatief tot verbetering van de mobiliteit, maar staat welwillend tegenover initiatieven van derden; wel voert HHSK een beperkt aantal projecten uit in het kader van het fietspadenplan van de provincie. De huidige kwaliteit van beheerde objecten is in stand gehouden conform planmatige onderhoudsprogramma s van wegen, groen, kunstwerken en bebakening en door implementatie van wet- en regelgeving. Wat wilden we bereiken? In 2010 gaat HHSK verder met het beheer en onderhoud van de wegen in lijn van de voorgaande jaren. Daar voegt HHSK activiteiten om de veiligheid te verbeteren aan toe. In 2010 start HHSK met activiteiten die bijdragen aan een overdracht van het wegenbeheer, terwijl tegelijkertijd op een aantal terreinen van het wegenbeheer de samenwerking wordt gecontinueerd en uitgebouwd. Op termijn overdracht van het wegenbeheer aan derden; tot die tijd in nauwe samenwerking met betrokken partijen HHSK brengt (on)mogelijkheden voor overdracht in beeld en organiseert oriënterende gesprekken met betrokken partijen. Daarnaast kaart HHSK het onderwerp actief aan bij de provincie en andere betrokkenen bij de herindeling van de Krimpenerwaard. HHSK volgt actief de ontwikkelingen rondom de herindeling zodat op een geschikt moment kan worden aangehaakt. HHSK geeft op het gebied van gladheidbestrijding de ingezette samenwerking verder vorm. De gezamenlijke inkoop van weerdiensten en afstemming bij uitrukken wordt gecontinueerd en uitbreiding van de samenwerking wordt onderzocht. Behoud van de kwaliteit van de wegen met extra aandacht voor veiligheid HHSK voert de inspecties van alle categorieën wegen inclusief fietspaden uit conform het inspectieplan. Het inspectieplan wordt in 2010 verbeterd op basis van de ervaringen in 2010 en definitief vastgesteld. HHSK stelt een plan op voor het uitvoeren van verkeerstelling omdat het oude plan bijstelling en actualisatie behoeft. Het plan houdt rekening met belang en aard van de weg en mogelijk toekomstige ontwikkelingen waarvoor historische verkeersgegevens gewenst zijn. HHSK voert gedurende het jaar continu verkeerstellingen uit. Pagina 25

HHSK voert wegreconstructies uit conform het meerjaren reconstructieprogramma. In 2010 worden onder andere de Benedenheulseweg, de noordzijde van de Benedenkerkseweg en de West-Vlisterdijk opgepakt. Gezien de aanzienlijke vorstschade op deze dijk is reconstructie noodzakelijk. Er zijn technisch complicerende factoren waardoor de voorbereiding meer aandacht en tijd vraagt waardoor een tijdelijke maatregel te verkiezen is. HHSK vermindert de onveiligheid door in ieder geval één blackspot aan te pakken. Dit loopt mee met de reconstructie van Benedenheul, Benedenkerk en Schenkel en kan daardoor relatief eenvoudig en snel gedaan worden. Voor drie andere locaties langs de Hollandse IJsseldijk wordt een traject van verbetering gestart. Onderhouden en beheren van de wegen conform de streefbeelden en richtlijnen op het niveau van 2009. Herstellen van de vorstschade en aanpassen van het onderhoudsprogramma zodat dit herstel grotendeels binnen de vastgestelde financiële kaders kan plaatsvinden. Wat hebben we bereikt? Voor de wegentaak was het met twee strengere winters met veel winterse neerslag een heftig jaar. Zowel in het winterseizoen 2009/2010 als in het seizoen 2010/2011 kreeg HHSK te maken met een (dreigend) tekort aan strooizout. In beide seizoenen is de calamiteitenorganisatie actief geworden en is het strooibeleid noodgedwongen aangepast. In 2010 is de basis gelegd voor het beheer en onderhoud van de wegen in de komende jaren. De categorisering van de wegen is geheel herzien en wordt begin 2011 ter bestuurlijke besluitvorming voorgelegd. Het reconstructieprogramma wegen is vertraagd. Dit komt door personele problemen en inhoudelijke complicaties waardoor extra onderzoeken en afstemming (zowel intern als met externe partijen) noodzakelijk was. Zo moet bijvoorbeeld de reconstructie van de Benedenkerkseweg worden afgestemd met het vervangen van de hoofdwaterleiding die onder de weg ligt. Ten aanzien van de reconstructie van wegbruggen is er in 2010 een wegbrug aangepakt. De andere wegbruggen worden meegenomen met de reconstructie van de weg (oorspronkelijk ook in 2010 gepland). In 2010 is het areaal aan wegbruggen in beeld gebracht en nader geïnspecteerd. De resultaten zijn verwerkt in een reconstructieprogramma en voorstellen tot verbetering van het dagelijks onderhoud. Dit wordt meegenomen in de voorjaarsnota 2011. Het verbeteren van inspecties van de wegen lift mee op het verbeteren van de inspecties van de waterkeringen. In 2010 is gericht gecontroleerd op objecten en begroeiing die een gevaar vormen voor de verkeersveiligheid. In 2010 heeft HHSK bij de inspraak voor de bestuurlijke herinrichting van de Krimpenerwaard bij de provincie aandacht gevraagd voor de wegentaak en verzocht om de overdracht van de wegentaak van HHSK aan de nieuw te vormen gemeente in het fusieproces mee te nemen. Daarnaast zal in 2013 de wet Herverdeling Wegentaak worden geëvalueerd. Dat is voor HHSK een belangrijk moment om de wegen over te dragen. Daarnaast heeft HHSK (kleine) stappen kunnen zetten in het traject van samenwerking op het gebied van het wegenbeheer. Een van de terreinen waarop HHSK heeft samengewerkt is de overlast als gevolg van de reconstructie van de N210. Er is regelmatig overleg met de gemeente Bergambacht en maatregelen worden op elkaar afgestemd. Ook in het kader van de dijkversterking BAS wordt het verkeersmanagement van de gemeenten en HHSK op elkaar afgestemd. In goed overleg is de bestuurlijke vertegenwoordiging van de K5 en HHSK naar diverse interregionale gremia afgestemd en gecoördineerd. Pagina 26

Wat heeft het gekost? Programma 4 Wegenbeheer Begroting 2010 Rekening 2010 Rekening 2009 Eigen plannen 20 24 25 Plannen van derden 9 23 24 Beheersinstrumenten wegen 72 34 18 Aanleg en onderhoud wegen 2.384 2.299 2.118 Wegenverkeersregeling en verkeersveiligheid 471 585 479 Totaal Wegenbeheer 2.956 2.964 2.664 * bedragen x 1.000, - Toelichting op resultaat Algemeen Over het gehele programma gezien lijken de gerealiseerde kosten met de begroting in de pas te lopen. Echter ook in dit programma is iets te zien van de te hoog begrote rente- en afschrijvingskosten. Op het programma wegenbeheer zijn deze kosten ongeveer 275.000 te hoog begroot. Dat betekent dat zich ook overschrijdingen hebben voorgedaan binnen de beleidsproducten. Deze bestaan ongeveer voor de helft uit personeelskosten ( 150.000) en voor de andere helft uit hogere onderhoudskosten ( 120.000) inclusief strooizout ( 30.000). Hieronder worden de verschillen per beleidsproduct toegelicht. Eigen plannen, plannen van derden en beheersinstrumenten wegen Op de beleidsproducten Eigen plannen en Plannen van derden zijn meer uren besteed dan begroot, terwijl op het beleidsproduct Beheersinstrumenten wegen minder uren zijn besteed dan begroot. Hier is dus sprake van een verschuiving van personeelskosten. Aanleg en onderhoud wegen De lagere kosten op dit product worden enerzijds veroorzaakt door lagere rente- en afschrijvingskosten en anderzijds is de jaarlijkse bijdrage van gemeenten aan het uitvoeren van de wegentaak iets hoger is uitgekomen dan begroot. Verder is er sprake van een overschrijding op het budget voor onderhoud aan wegen doordat er in het boekjaar 2010 twee strenge winterse perioden zijn geweest. Strenge winters betekenen niet alleen zorgen om genoeg strooizout, maar vergen ook meer reparatiewerkzaamheden aan de wegen. Wegenverkeersregeling en verkeersveiligheid De totale kosten van dit beleidsproduct zijn circa 114.000 hoger dan begroot in 2010. Ten eerste zijn de personeelskosten hoger dan begroot. Hogere personeelskosten zijn het gevolg van een hogere inzet van uren op dit beleidsproduct en een naar verhouding lagere inzet op investeringsprojecten. Er zijn minder uren besteed aan investeringsprojecten doordat het reconstructieprogramma wegen is vertraagd. In 2011 zal naar verwachting een inhaalslag plaatsvinden op de investeringsprojecten. Tot slot zijn de kosten van strooizout 30.000 hoger uitgekomen dan begroot door de strenge winterperioden in 2010. Pagina 27

Pagina 28

Programma 5: Omgeving en organisatie Inhoud programma Het programma beslaat de onderdelen, die betrekking hebben op de wijze waarop de primaire taken (waterkeringen, watersysteem, zuiveringen, wegen) worden uitgevoerd en de onderdelen die de primaire taken ondersteunen. De gewenste manier van uitvoeren is verwoord in het WBP, waarbij als leidend thema is gesteld dat de omgeving centraal moet staan. De bestuurlijk meest relevante thema s zijn: - gebiedsgerichte aanpak, - calamiteitenzorg, - vergunningverlening, toezicht en handhaving - communicatie -en informatiebeleid - klimaat en duurzaamheid - financieel beleid, waaronder treasury en heffing & invordering - organisatiebeleid en Human Resource Management (HRM). Beoogd effect Een betrouwbare organisatie met een goede verhouding met de burgers, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties, alsook de medewerkers. Er is ruimte en aandacht voor maatschappelijke ontwikkelingen en de bewoners in het gebied, met een zo breed mogelijk draagvlak bij de besluitvorming. Er is ruimte en aandacht voor de ontwikkeling van de organisatie en de medewerkers zelf, daarbij inspelend op ontwikkelingen en vereisten vanuit de maatschappij. Dit alles door de taken uit te voeren op een maatschappelijk verantwoorde wijze, waarbij leefbaarheid, veiligheid, werkomgeving, klimaat en duurzaamheid centraal staan. Doelen planperiode 2010-2015 Ambitie: Tijdige en kwalitatief goede inbreng van wateraspecten in beleid en plannen voor ruimte, milieu en groen HHSK beschikt over heldere informatie, actuele uitgangspunten en inhoudelijke kaders voor de uitvoering van de watertoets en past die ook toe. HHSK levert bij (boven)regionale ruimtelijke plannen in een zo vroeg mogelijk stadium advies over functiegeschiktheid en randvoorwaarden voor de inrichting van het gebied (waterkansenkaart, watervisie). Bij de inbreng en advisering wordt mede rekening gehouden met landschappelijke waarden, natuur, cultuurhistorie en recreatief medegebruik, voor zover deze gerelateerd zijn aan de taken van HHSK. Ambitie: Uitmuntende calamiteitenzorg HHSK beschikt over een actueel calamiteitenplan en goede calamiteitenbestrijdingsplannen. Binnen de planperiode gaat HHSK op het gebied van calamiteitenzorg behoren tot de top vijf van de waterschappen. Ambitie: Omgevingsgerichte en vlotte vergunningverlening met doeltreffende en risicogerichte handhaving ten behoeve van een juiste naleving HHSK anticipeert actief op nieuwe en veranderende wet- en regelgeving. HHSK zorgt voor adequate (eigen) regelgeving, beleidsregels en (vergunningen)procedures. HHSK beschikt over een actuele nota Handhaving en realiseert een adequaat handhavingsniveau. De schouw op het onderhoud door derden van de waterkeringen, de wateren en de wegen wordt doeltreffend uitgevoerd. Pagina 29

Ambitie: Tijdige en heldere communicatie met derden; bereikbaar en aanspreekbaar voor derden De communicatieaanpak van HHSK wordt zo goed mogelijk afgestemd op de interesses en informatiebehoeften van de doelgroepen De externe informatievoorziening en elektronische dienstverlening van HHSK wordt uitgebreid. Ambitie: Invulling van nationale en internationale doelstellingen voor klimaat en duurzaamheid, voor zover ze passen binnen de taken en verantwoordelijkheden Vanaf 2010 voldoet ten minste 50% van de inkopen van HHSK aan de door VROM geformuleerde duurzaamheidcriteria. HHSK streeft naar beperking van energieverbruik en CO2 uitstoot in de eigen bedrijfsvoering. Bij de uitwerking van het beleid, maatregelen en regelgeving worden klimaat en duurzaamheid nadrukkelijk meegewogen. Ambitie: Transparantie en verantwoording van het gevoerde beleid en beheer zowel inals extern door te werken vanuit klantgerichtheid en professionaliteit in de gehele organisatie Jaarlijks wordt, geïntegreerd in de begrotingscyclus, bepaald hoe de doelen uit dit plan van dit plan worden gerealiseerd. HHSK maakt zo goed mogelijk gebruik van subsidies en bijdrageregelingen. HHSK streeft naar aanvaardbare belastingtarieven en een doelmatige belastingheffing. Goed werkgeverschap met voldoende ruimte en aandacht voor de ontwikkeling van medewerkers. Doelmatige ingerichte organisatie (structuur, processen, voorzieningen). Op de taak berekende (informatie)systemen gericht op de eigen taakuitoefening en de wensen van de klant. Wat wilden we bereiken? Omgeving De economische crisis heeft invloed op het tempo van de ontwikkelingen in de Zuidplaspolder. Zo worden ontwikkelingen getemporiseerd en ontstaat er druk op de kwaliteitsaspecten in de inrichtingsplannen van de Zuidplas. Dit vergt extra aandacht voor de begeleiding van deze ontwikkelingen om de eisen vanuit het waterbeheer overeind te houden. De uitwerking van de intenties van het Veenweidepact neemt steeds vastere vormen aan. De ruimtelijke ordening wordt vastgelegd in verschillende bestemmingsplannen en de inrichting van het landschap en het water wordt in 2010 in concept vastgelegd in een integraal inrichtingsplan. De realisatie van de diverse waterstaatkundige voorzieningen zoals gemalen en stuwen zijn nu reeds in voorbereiding. De provincie levert vanuit verschillende subsidieregelingen (onder andere ILG) een bijdrage aan de kosten van inrichting Op het gebied van calamiteitenzorg worden de reguliere werkzaamheden gecontinueerd, hetgeen onder meer resulteert in: HHSK actualiseert het calamiteitenplan (en per taakgebied de calamiteitenbestrijdingsplannen). HHSK organiseert en evalueert de opleidingen en oefeningen. HHSK evalueert resultaat Bedrijfsvergelijking calamiteitenzorg. HHSK geeft wateradvies aan initiatiefnemers van relevante ruimtelijke plannen in de verschillende planfasen. Hierbij wordt uitgegaan van maatwerk voor zowel de inhoud (bijvoorbeeld opstellen waterkansenkaarten, watervisies) als de manier waarop HHSK participeert in planprocessen. In 2010 wordt het toetsingskader geactualiseerd. Met de inwerkingtreding van de Waterwet en de Wabo worden er op het gebied van vergunningverlening en handhaving grote veranderingen voorzien in 2010. De huidige zes vergunningstelsels op het gebied van water worden gebundeld in de nieuwe Waterwet. Er is één Pagina 30

watervergunning met het waterschap als bevoegd gezag. Dit betekent dat een vergunning aan alle aspecten van het waterbeheer moet worden getoetst. Voor de VROM vergunningen zoals kap-, bouw- en milieuvergunningen geldt een soortgelijke verandering. Er is één omgevingsvergunning met de gemeente als bevoegd gezag. De waterautoriteit heeft op enkele van deze vergunningen adviesrecht bijvoorbeeld bij indirecte lozingen. Onttrekkingen van ondiep grondwater vallen onder bevoegdheid van HHSK. Voor de burger en het bedrijfsleven wordt het hiermee gemakkelijker een Water- of Omgevingsvergunning aan te vragen door het faciliteren van één loket voor de watervergunning en de omgevingsvergunning. Dit gebeurt in de vorm van een landelijke uniforme, digitale aanvraagmodule. Voor de verschillende overheden betekent dit een verregaande digitalisering van het werk zo komen technische tekeningen voornamelijk digitaal binnen. Deze verandering zal in de tweede helft van 2010 zijn beslag krijgen. Afhankelijk van de mate van digitale aanvragen zal dit gevolgen hebben voor (investeringen in) de ICT structuur en verandering van werkwijze van vergunningverleners en handhavers. Binnen al deze veranderingen wil HHSK op gebied van vergunningverlening en handhaving voor 2010 de diverse beleidskaders actualiseren en integreren, als ook: HHSK voert adequaat niveau van vergunningverlening conform beleidskaders opgesteld en binnen de termijnen afgegeven. HHSK voert adequaat handhavingniveau: het nalevingpercentage zoals voorzien in de nota handhaving stijgt jaarlijks over alle toezichtvelden. HHSK voert het in 2009 vastgestelde communicatieplan uit conform de daarin opgenomen lijnen en afspraken. Het resultaat van de gezamenlijk communicatie-inspanning moet leiden tot een naamsbekendheid van 80% of hoger, waarvan 80% of meer ook een positieve waardering geeft. De uitbreiding van de externe informatievoorziening wordt vooral digitaal vormgegeven. Hiertoe is het van het grootste belang dat de basisgegevens op orde zijn, zoals die zijn benoemd bij de voorgaande programma s (leggers, beheerregister, etc.). Bij de elektronische dienstverlening volgt HHSK de ontwikkelingen van het Waterschapshuis en worden beschikbare producten indien van toepassing afgenomen. HHSK is zodoende volgend bij uitvoeren van het NUP (Nationaal Uitvoeringsprogramma). Voor 2010 betekent dit: Het inzetten van diverse communicatiemiddelen, waaronder het continueren van de tweewekelijkse advertentie Waterwerken, mogelijk in een aangepaste vorm. Starten met het aanbieden op de website van (statische) informatie over objecten en plannen op een geografische ondergrond. Opstellen van een meerjarenvisie op het gebied van informatiebeleid. Organisatie HHSK werkt aan een integraal personeelsbeleid (Human Resource) waarbij de diverse regelingen en beleidskaders worden geïntegreerd. De te ontwikkelen Human Resource visie moet antwoord geven op vragen als: wie/wat willen we zijn, welke cultuur hebben we nodig, welk type medewerkers willen we, wat betekent dit voor het soort leiderschap en hoe binden we medewerkers aan HHSK. Ondertussen gaat HHSK verder met het ontwikkelen van medewerkers op hun rol, verantwoordelijkheid en samenwerking. Speerpunt voor 2010 is het ziekteverzuim. In 2009 is gestart met de integratie van het Waterbeheerplan in de beleidscyclus, om te beginnen de programmabegroting. Hiermee is het WBP veel meer leidend geworden voor het proces en hebben de monitoring, evaluatie en bijstelling van de doelen uit het WBP een duidelijke plaats gekregen. Deze optimalisatieslag van de beleidscyclus (planning en control) wordt in 2010 doorgezet in de andere producten als Voorjaarsnota en bestuursrapportages. Hierin zal ook een nulmeting worden opgenomen om de uitgangssituatie voor het WBP in beeld te brengen. HHSK is gestart met het ontwikkelen van een bedrijfsvoeringvisie. Deze zal algemeen richtinggevend zijn in de verbeterslag bij de inrichting van de middelenafdelingen, welke in het teken staat van De klant centraal. Daarop vooruitlopend: de bedrijfsvoering van HHSK moet maatschappelijk verantwoord zijn. Hierbij past het begrip maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), waaronder wordt verstaan: de manier waarop een organisatie haar Pagina 31

kernactiviteiten uitvoert en verantwoordelijkheid neemt ten aanzien van milieu, de sociale en economische context. In 2010 wordt door middel van een scan meer samenhang en overzicht in MVO gegeven. Ook wordt in de tweede helft van 2010 de ambitie bepaald, waarbij de prioriteit wordt gelegd bij het aspect duurzaamheid. Op 1 januari 2010 is de nieuwe Regionale Belasting Groep (RBG) gestart. Het ontvlechten van de werkzaamheden zal deels nog doorwerken in 2010 in de zin dat regie op de uitvoering van de belastingtaak vorm gaat krijgen. Het op afstand zetten van het heffen en invorderen van belastingen heeft ook gevolgen voor het administreren van het beheer van eigendommen. Vandaar wordt een investering geraamd van 50.000 voor de vervanging van het eigendommenbeheersysteem. Hierdoor wordt eenvoudiger gecommuniceerd met de Regionale Belasting Groep voor het opleggen van de precariobelasting en de financiële administratie voor de inning van huren en (erf)pachten. Voor de vervanging wordt in 2010 een plan van aanpak opgesteld. HHSK gaat op de ingeslagen weg verder met het beheersen van kosten van de organisatie. Deskundige projectcontroles, goed gebruik maken van subsidiemogelijkheden, een goed treasurybeleid en het beheersen van inhuurkosten van personeel dragen daar aan bij. Dit alles resulteert in 2010 in een: Lastenstijging op het niveau van MJR 2009-2013 zijnde 4%; Kostenvoordeel van 200.000 door het nieuw op te richten belastingkantoor; Opstellen van een bedrijfsvoeringvisie; Opstellen van een HR-visie; Ziekteverzuim onder 5%; Uitvoeren van een scan op MVO binnen HHSK; Tenminste 50% van de inkopen voldoet aan gangbare duurzaamheidcriteria; Opstellen van een nieuw informatieplan voor 2011 e.v. op basis van het nieuwe Waterbeheerplan en de nog op te stellen bedrijfsvoeringvisie; Vormgeven en aanbieden van ICT diensten aan de Regionale Belasting Groep. Wat hebben we bereikt? In dit programma worden de onderdelen opgenomen die aangeven op welke wijze de hiervoor genoemde programma s worden uitgevoerd. De meest relevante onderdelen zijn: gebiedsgerichte aanpak, calamiteitenzorg, vergunningverlening, communicatie- en informatiebeleid, klimaat en duurzaamheid financieel beleid, waaronder tarieven, heffing en invordering, organisatiebeleid en Human Resource Management (HRM) De realisatie van de geformuleerde doelen binnen programma 5 liggen op koers. Slechts één doel loopt achter op de planning: de realisatie van de kostprijs voor het heffen en invorderen van waterschapsbelastingen per object blijft 0,08 achter bij de prognose (doel 70; prognose 4.07, werkelijk 4,15). De stijging van de kosten per object vloeit voort uit het wegwerken van ontstane achterstanden in 2009 en voorgaande jaren. Zoals gezegd liggen de overige programma s in lijn van de planning. Hoewel de economische crisis de ontwikkelingen in de Zuidplas temporiseert, is er niettemin door HHSK een inrichtingsadvies opgesteld. Dit advies is een vervolg op het al eerder uitgebrachte bestemmingsplanadvies en het inrichtingsadvies dient als handvat voor ontwikkelaars voor het opstellen van hun ontwikkel- en uitvoeringsplannen. Zo is voor de Krimpenerwaard een watergebiedsplan opgesteld in samenhang met het provinciale integrale inrichtingsplan voor de Krimpenerwaard. Het Kabinetsbeleid en ontoereikende provinciale budgetten hebben ertoe geleid dat binnen het zogenoemde Veenweidepact de besluitvorming van beide plannen is aangehouden. Niettemin is op basis van deze beide plannen is de provincie verzocht een subsidie te verstrekken van 11,4 miljoen voor de uitvoering van enkele watergerelateerde projecten. Ook is Schieland en de Krimpenerwaard betrokken de herijking van het provinciale Regionaal Groen Structuur Plan 2 voor de regio Rotterdam. De realisatie van wateropgaven is sterk Pagina 32

gerelateerd aan dit plan. Tot slot wordt een nadrukkelijke inbreng geleverd in het Delta deelprogramma Rijnmond/Drechtsteden. In 2014 moet dit deelprogramma een hoofd oplossingsrichting voor een landelijke deltabeslissing in 2015 aandragen. In deze hoofd oplossingsrichting wordt een oplossing aangedragen voor de lange termijn waterveiligheid, een duurzame zoetwatervoorziening met bovendien een meerwaarde voor de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied. Afgelopen jaar is door de afdeling Vergunningverlening en Handhaving het handboek Planadvies Ruimtelijke Ordening opgesteld met daarin opgenomen onder andere de watertoets, de toetsing op overstromingsrisico en een checklist met betrekking tot landschappelijke waarden, natuur, cultuurhistorie en recreatief medegebruik. Evaluatie van het handboek vindt eind 2011 plaats. Naar aanleiding van de invoering van de nieuwe Waterwet heeft HHSK in 2010 nieuwe algemene regels opgesteld die per 2011 in werking treden. Dit mede in het kader van verdere deregulering en verbetering van de dienstverlening naar burgers en bedrijven. In 2011 zal worden bepaald of uitbreiding van deze algemene regels gewenst is. In het kader van de nota Handhaving is eind 2010 een risicoprofiel opgesteld. Begin 2011 wordt dit profiel verder ingevuld en wordt een aanvullend visiedocument omtrent de meer omgevingsgerichte handhaving opgesteld. In het afgelopen jaar zijn de schouw en inspectie van het onderhoud van de waterkeringen, de wateren en de wegen en de bijbehorende voorzieningen op het gebied van buitengewoon onderhoud en de dagelijks onderhoud conform planning gestart en uitgevoerd. Voor de komende jaren is er een schouwplanning planning opgesteld met daarin aangegeven wanneer schouwvlakken worden opgestart en wanneer de 2 de en 3 de ronde wordt uitgevoerd. Het onderzoek naar de wijze van schouwen na 2010 is verschoven naar begin 2011. Mogelijk dat dit invloed heeft op de doelstelling (uit programma 2, doel 27: HHSK onderzoekt met de betrokken partijen hoe het baggeren door derden in stedelijk gebied zo efficiënt mogelijk kan worden uitgevoerd). De doelstelling om 50% van de inkopen te laten voldoen aan de door het toenmalige ministerie van VROM geformuleerde duurzaamheidcriteria (doel 65) is ook gerealiseerd door het duurzaam inkopen van een groot dijkversterkingsproject en een aantal andere projecten. In 2010 was het nog niet mogelijk om een duurzaamheidsmeting uit te voeren. In 2011 zal een inkoopmonitor worden uitgevoerd om het precieze percentage duurzaam inkopen te bepalen. Op het vlak van het ziekteverzuim was een doelstelling geformuleerd van een verzuimpercentage onder de 5%. Dit is gerealiseerd. Over 2010 is een percentage van 4% gerealiseerd. Daarnaast zouden nog een visie op de bedrijfsvoering en een human resourcevisie worden opgesteld. Prioriteit is gegeven aan de reorganisatie van de middelenafdelingen. De beide visies worden dit jaar integraal met de overige visies op het vlak van de ondersteunende functies opgesteld. Pagina 33

Wat heeft het gekost? Programma 5 Omgeving en organisatie Begroting 2010 Rekening 2010 Rekening 2009 Eigen plannen 1.021 878 921 Plannen van derden 185 132 142 Vergunningen en keurontheffingen 952 992 961 Handhaving keur 1.211 1.097 990 WVO-vergunningen en meldingen 423 451 476 Handhaving WVO 933 832 666 Belastingheffing 3.329 3.467 3.950 Invordering 534 501 881 Bestuur 1.336 1.739 1.074 Externe communicatie 1.009 1.005 1.159 Algemeen -1.268-2.453-973 Totaal Omgeving en organisatie 9.665 8.641 10.248 * bedragen x 1.000, - Toelichting op resultaat Eigen plannen De totale kosten van het beleidsproduct Eigen plannen zijn 143.000 lager dan begroot. Dit resultaat wordt vooral veroorzaakt door lagere kosten op het beheerproduct calamiteitenplannen. De opleidingskosten zijn 45.000 lager dan begroot door tussentijdse bijsturing van het opleiding- en oefenprogramma dat gegeven wordt door een externe partij. Verder is het budget voor overige dienstverlening door derden van 50.000 niet gebruikt in 2010. Het budget is bedoeld voor planondersteuning, risico-inventarisaties en evaluatie van calamiteiten door derden. In de begroting 2011 is het budget verlaagd naar 30.000 per jaar. Het uiteindelijke positieve resultaat van het product Eigen plannen wordt bereikt door lagere rente- en afschrijvingskosten. Plannen van derden Op het product plannen van derden V&H zijn uren begroot voor het toetsen van plannen van derden (de zogenaamde watertoets). De gewerkte uren aan de watertoets zijn echter niet verantwoord op dit product, maar op de producten van Vergunningverlening. Daardoor is er sprake van een verschuiving van personeelskosten. Vergunningverlening De overschrijding van 67.000 komt met name doordat er met de invoering van de nieuwe Waterwet twee tijdelijke krachten zijn ingehuurd om de implementatie van deze wet (waaronder de grondwatertaak) te begeleiden. Ook zijn uren die zijn begroot op het product Plannen van derden V&H verantwoord op producten van Vergunningverlening. De hogere personeelskosten zijn deels gecompenseerd doordat er meer leges zijn opgelegd. Handhaving De kosten voor de producten van Handhaving (Handhaving keur en Handhaving WVO) hebben samen een flinke onderschrijding namelijk 216.000. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door vacatures die er gedurende het jaar waren. Hierdoor is voor 189.000 minder personeelskosten gerealiseerd dan begroot. Daarnaast laat het budget voor onderzoekskosten een onderschrijding zien van circa 27.000 doordat de kosten uit een investeringsproject zijn gefinancierd. Het betreft de analysekosten van genomen monsters door het laboratorium van Rijnland die betrekking hadden op het investeringsproject Diffuse bronnen 2010-2011. Belastingheffing en Invordering De kosten voor belastingheffing en invordering bestaan enerzijds uit de bijdrage aan de per 1 januari 2010 opgerichte Regionale Belasting Groep (RBG) en anderzijds uit niet beïnvloedbare Pagina 34

kosten uit achterblijvende overhead (huisvesting, informatisering & automatisering en indirecte kosten). De beïnvloedbare kosten zijn 153.000 hoger door een opdracht aan de RBG om achterstanden ontstaan in 2009 en voorgaande jaren bij de heffing en invordering weg te werken. Daartegenover zijn de niet-beïnvloedbare kosten (rente-, afschrijvings- en indirecte kosten) lager dan begroot. Daardoor bedraagt de totale overschrijding op het product Belastingheffing 137.000 en zijn de totale kosten op het product Invordering 33.000 lager dan begroot. Bestuur De totale kosten in 2010 op het beleidsproduct Bestuur zijn 403.000 hoger dan begroot. Dit is het van resultaat van enerzijds een hogere dotatie aan de voorziening voor pensioenen en wachtgelden voormalig bestuurders en personeel en anderzijds een hogere opbrengst eigendommenbeheer. In de begroting van 2010 is een dotatie aan de voorziening voor pensioenen opgenomen van 100.000. Op basis van de huidige actuariële berekeningen en afspraken met betrekking tot de pensioenen en wachtgelden is de huidige dotatie onvoldoende om de komende jaren te kunnen voldoen aan onze verplichtingen. Daarom is het noodzakelijk om in 2010 een extra bedrag van 1,1 miljoen te doteren en de komende jaren de dotatie aan te passen conform de meerjarenplanning pensioenen en wachtgelden. De netto opbrengst van het product 'Beheer niet-reglementaire zaken: eigendommen' is 629.000 hoger dan begroot. Dit heeft een viertal oorzaken. Ten eerste is er een incidentele opbrengst van 368.000 door de verkoop van een voormalige dienstwoning. Ook zijn drie afkoopsommen van erfpacht ontvangen voor een totaalbedrag van circa 144.000. Ten derde is de opbrengst precariobelasting 64.000 hoger dan begroot. De precariobelasting over de jaren 2009 en 2010 zijn beide opgelegd in 2010 door de Regionale Belasting Groep (RBG). Tot slot zijn minder uren besteed aan dit product en meer uren aan het ondersteunend product bestuurlijke en juridische zaken. Hier is dus sprake van een verschuiving van personeelskosten die verder toegelicht wordt in het volgende hoofdstuk Ondersteunende producten. Externe communicatie De totale kosten op het product Externe communicatie zijn nagenoeg gelijk aan de begroting. Dit is het resultaat van hogere personeelskosten ( 88.000) aan de ene kant en lagere overige exploitatiekosten ( 92.000) aan de andere kant. Hogere personeelskosten is het gevolg van een hogere inzet van uren op dit beleidsproduct en een naar verhouding lagere inzet op investeringsprojecten (37% van de begrote uren op projecten is gerealiseerd in 2010). Daardoor zijn meer uren dan begroot besteed aan het product Externe communicatie. Inmiddels is de urenbegroting voor 2011 hierop aangepast. Lagere exploitatiekosten zijn gerealiseerd op de kosten van druk- en bindwerk voor vormgeving en publicaties ( 35.000), advertentiekosten Waterwerken ( 43.000) en onderhoud van voorlichtingsborden bij objecten van HHSK ( 14.000). Algemeen Onder dit product horen enkele specifieke financieel-technische zaken zoals financieringskosten exploitatie, bespaarde rente en een budget voor onvoorziene kosten. De werkelijke financieringskosten exploitatie leverde een voordeel op van 900.000, terwijl de raming uitging van een nadeel van 100.000. Ook is het budget voor onvoorziene kosten voor 165.000 niet gebruikt. Het budget voor onvoorziene kosten is in 2010 voor 195.000 aangesproken voor aanschaf van airco s voor koeling van de serverruimte en de corridor, voor aanpassingen om meer werkruimte te creëren op de 4 e etage en voor maatregelen die noodzakelijk zijn om gecertificeerd te blijven voor brandveiligheid. Pagina 35

Ondersteunende producten De kosten van de ondersteunende producten worden verdeeld over alle programma s. Ze vormen de indirecte kosten voor alle programma s. De methodiek van verdelen is beschreven in de voorjaarsnota 2010 op pagina 54, 55 en 56. Wat heeft het gekost? Ondersteunende producten Begroting 2010 Rekening 2010 Rekening 2009 Centraal management 1.461 1.415 1.161 Personeel en organisatie 1.537 1.184 1.622 Interne voorlichting 84 148 306 Algemeen-bestuurlijke en -juridische ondersteuning 247 476 297 Concerncontrol en financieel beleid 2.321 2.201 2.216 Informatiebeleid en automatisering 2.451 2.092 2.037 Huisvesting 1.750 1.781 1.473 Interne faciliteiten 1.697 1.718 2.033 Materieelbeheer 1.168 1.013 949 Totaal ondersteunende producten 12.715 12.026 12.094 * bedragen x 1.000, - Toelichting op resultaat Centraal management Een kleine onderschrijding van 45.000. Het verschil wordt grotendeels verklaard door lagere rente- en afschrijvingskosten ( 15.000). Ook is minder besteed aan advieskosten omdat minder opdrachten zijn verstrekt aan adviesbureaus ( 5.000). Verder is minder uitgegeven aan representatiekosten ( 5.000) en de personeelskosten zijn 20.000 lager (minder uren dan begroot). Personeel en organisatie Van de flexibiliteitreserve (bedoeld voor de inhuur van tijdelijk personeel bij ziekte) is nagenoeg geen gebruik gemaakt en daarom is 145.000 niet benut. Voor werving en selectiekosten is circa 55.000 minder uitgegeven, omdat via de webmail wordt geadverteerd in plaats van via de dagbladen. Adverteren via de webmail is namelijk veel goedkoper. Het budget voor werving en selectie is in de programmabegroting 2011 reeds met 25.000 verlaagd. Ook is circa 90.000 minder uitgegeven aan onder andere advieskosten (de tendens is om minder adviesopdrachten uit te besteden), cursussen, representatiekosten en overige dienstverlening. In aanloop naar de voorjaarsnota wordt bekeken of verdere besparingen op deze kostensoorten mogelijk zijn. Interne voorlichting De kosten van dit product zijn 64.000 hoger dan begroot. Dit wordt geheel veroorzaakt door een hogere inzet van uren op dit beleidsproduct en een naar verhouding lagere inzet op investeringsprojecten (37% van de begrote uren op projecten is gerealiseerd in 2010). Daardoor zijn meer uren dan begroot besteed aan de producten Interne voorlichting en Externe communicatie (toegelicht in het vorige hoofdstuk). Algemeen bestuurlijke en juridische ondersteuning (ABJZ) HHSK kent normen voor de afhandeltermijn van aansprakelijkheidstellingen en bezwaarschriften. Zo is 77% van de verzoeken om schadevergoeding afgewikkeld binnen de gestelde termijn van 8 weken (norm 70%). Daarentegen is dit niet gelukt bij de afhandeling van de bezwaarschriften op bijvoorbeeld verleende vergunningen, afgewezen subsidies en plaatsingsbesluiten. Daarbij is 15% Pagina 36

afgewikkeld binnen de gestelde termijn van 14 weken (norm 80%). Wel is 100% afgehandeld binnen de wettelijke termijn van 18 weken, zodat HHSK niet geconfronteerd wordt met de gevolgen van de Wet dwangsom. Niettemin is samen met de afdeling V&H het proces aangepast om de gestelde norm voortaan te realiseren. De kosten van het product Algemeen-bestuurlijke en juridische ondersteuning (ABJZ) zijn 229.000 hoger. Enerzijds zijn de advieskosten met 28.000 overschreden. Dit wordt veroorzaakt door incidenteel juridische bijstand en adviezen (onder andere bij aanbesteding van de accountant en in de zaak Bremer ). Anderzijds zijn de personeelskosten op dit product 201.000 hoger dan begroot. Dit heeft twee oorzaken. Ten eerste blijft de realisatie van gewerkte uren op investeringsprojecten achter bij de begroting (54% van de begrote uren op projecten is gerealiseerd in 2010). Daardoor worden meer uren dan begroot besteed aan het product ABJZ Ook is te zien dat het aantal gewerkte uren op het product eigendommenbeheer achterblijft bij de urenbegroting en dat dit bij het product juridisch advies andersom is. Voor 2011 is de urenbegroting voor beide producten aangepast. Concerncontrol en financieel beleid De kosten van dit product zijn circa 120.000 lager dan begroot en dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de personeelskosten ( 85.000). De reden hiervan is dat meer uren aan investeringsprojecten zijn besteed en minder uren aan dit product. De personeelskosten komen dan ten laste van de investeringen in plaats van de exploitatie. Ten tweede is ook circa 35.000 minder besteed aan advieskosten. Het budget voor advieskosten wordt besteed aan opdrachten met betrekking tot Gids (Oracle) en Business Objects. Dit jaar vooralsnog een incidentele besparing, omdat minder opdrachten zijn verstrekt. Informatiebeleid en automatisering De kosten van dit product zijn circa 360.000 bij de begroting achtergebleven. Ten eerste zijn de rente- en afschrijvingskosten respectievelijk 60.000 en 190.000 lager. Ten tweede zijn door vacatures de totale personeelskosten circa 80.000 lager dan begroot. Een aantal werkzaamheden moest daarom worden uitbesteed aan derden (meerkosten: 30.000). Tot slot zijn de overige exploitatiekosten circa 60.000 lager doordat het budget voor leasekosten hardware niet is gebruikt en doordat er minder geografisch kaartmateriaal is aangeschaft dan begroot. Voor de voorjaarsnota 2011 zullen deze verschillen worden geanalyseerd en waar nodig zullen budgetten kostenneutraal worden aangepast. Huisvesting De kosten op dit product zijn circa 30.000 hoger dan begroot. Dit bestaat uit diverse onder- en overschrijdingen op verschillende kostensoorten. Voor de voorjaarsnota 2011 zullen deze verschillen worden geanalyseerd en getoetst aan toekomstige ontwikkelingen en waar nodig zullen budgetten kostenneutraal worden aangepast. De belangrijkste overschrijding bestaat uit een extra toevoeging van 100.000 aan de onderhoudsvoorziening van het Gemeenlandshuis. In 2010 is het meerjarenonderhoudsplan dat ten grondslag ligt aan deze voorziening geactualiseerd. Tijdens deze actualisatie is gebleken dat er onderhoudswerkzaamheden moesten worden toegevoegd aan het plan zoals onderhoud aan de onlangs geïnstalleerde noodstroomvoorziening. Ook is het onderhoudsplan geïndexeerd naar het huidig prijspeil. Verder laten een aantal kostensoorten een onderschrijding zien van circa 70.000. Bijvoorbeeld de afschrijvingskosten en de kosten van schoonmaakmiddelen en schoonmaakwerkzaamheden zijn lager dan begroot. Deze schoonmaakkosten worden opnieuw geanalyseerd vooruitlopend op een aanbesteding van schoonmaakwerkzaamheden. Daarna wordt bepaald of het budget kan worden verlaagd. Tot slot vielen de kosten van elektriciteit en warmtelevering lager uit door een lager energieverbruik. Interne faciliteiten Onder dit product vallen faciliteiten zoals catering, documentaire informatievoorziening en kantoorbeheer. De totale kosten van dit product zijn 21.000 hoger en bestaat uit diverse onder- en overschrijdingen op verschillende faciliteiten en kostensoorten. Voor de voorjaarsnota 2011 zullen deze verschillen worden geanalyseerd en getoetst aan toekomstige ontwikkelingen en waar nodig zullen budgetten kostenneutraal worden aangepast. Pagina 37

Materieelbeheer Met name de totale kosten van dienstauto s zijn lager dan begroot. Ten eerste zijn de rente- en afschrijvingskosten lager uitgevallen. Daarnaast zijn een vijftal afgeschreven dienstauto s verkocht voor in totaal 22.000. Behalve dienstauto s worden op dit product ook de kosten begroot van materieel dat wordt ingezet bij de beheerstaken van het waterschap. Dit betreft beheer- en onderhoudskosten van onder meer aanhangwagens, zoutstrooiers, tractoren en boten en die zijn 71.000 lager dan begroot. Ook hier is afgeschreven materieel verkocht voor in totaal 38.000. Verder zijn budgetten voor de aanschaf van klein materieel (zoals pompen) minder aangesproken. Pagina 38

Balans en toelichting Balans bedragen x 1.000 Omschrijving 31 december 2010 31 december 2009 ACTIVA VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa 10.727 7.309 Materiële vaste activa 170.016 168.899 Financiële vaste activa 9.141 9.146 189.884 185.354 VLOTTENDE ACTIVA Voorraden 54 72 Vorderingen 13.108 9.261 Liquide middelen 15 150 13.177 9.483 Totaal activa 203.061 194.837 PASSIVA EIGEN VERMOGEN Algemene reserves 5.000 5.000 Bestemmingsreserves 23.560 23.339 Exploitatieresultaat 6.417 221 34.977 28.560 VOORZIENINGEN 7.079 5.509 LANGLOPENDE SCHULDEN 114.450 115.661 KORTLOPENDE SCHULDEN 46.555 45.107 Totaal passiva 203.061 194.837 Pagina 39

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling Algemeen In de Verenigde Vergadering van 8 oktober 2008 is de Nota afschrijvingsbeleid voor het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard met als ingangsdatum 1 januari 2009 vastgesteld. Hiermee zijn onder andere de afschrijvingspercentages waarmee de activa worden afgeschreven vastgesteld. Voor zover in deze toelichting niet anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, verminderd met subsidies, bijdragen en de cumulatieve afschrijvingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een percentage van de bestede kosten zoals nader in de staat van activa gespecificeerd. Uitgaven onderzoeken en ontwikkeling jaar Onderzoek 5 Opstellen plannen 5 Overige immateriële vaste activa Verkiezingen 4 Peilbesluiten 10 Toelichting De afschrijvingstermijnen voor de investeringen zijn op 5 jaar gesteld, behalve voor uitgaven in verband met peilbesluiten en uitgaven voor verkiezingen. Peilbesluiten hebben betrekking op een periode van 10 jaar. Uitgaven voor verkiezingen hebben een bestaansperiode van normaliter 4 jaar. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, verminderd met subsidies, bijdragen en de cumulatieve afschrijvingen. Nog te ontvangen subsidies worden niet in mindering gebracht op investeringen, wanneer onvoldoende zekerheid bestaat over de toekenning daarvan. De waarde van de onderhanden werken wordt verminderd met subsidies en bijdragen van derden, ook wanneer de bijdrage hoger is dan de gemaakte kosten. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs. Ook wordt voor bouwprojecten met een doorlooptijd van minimaal 1 jaar rente toegerekend aan de vervaardigingsprijs gedurende de vervaardiging van het actief. Er wordt voor het eerst afgeschreven in het jaar volgend op de ingebruikname. Op gronden wordt niet afgeschreven. Pagina 40

Materiële vaste activa Aantal jaar afschrijving Gronden Gronden 0 Terreinen 15 Vervoermiddelen Voertuigen 7 Machines, apparaten en werktuigen Machines 8 Vaartuigen 8 Overig materieel 5 Bedrijfsgebouwen Kantoorgebouwen 40 Centrale werkplaatsen 40 Veiligheidsvoorzieningen 10 Inventaris 10 Mechanisch / elektrisch 15 Woningen Dienstwoningen 40 Grond-, weg- en waterbouwkundige werken Primaire waterkeringen 25-40 Overige waterkeringen 10-30 Bouwkundige voorzieningen 40 Elektrotechnische voorzieningen 15 Kunstwerken waterkering 25-30 Watergangen 40 Gemalen 40 Gemalen mechanisch-elektrisch 15 Gemalen elektrisch 10 Kunstwerken waterbeheersing 40 Loodsen 25 Reconstructiewerken aan molens 15-40 Saneringswerkzaamheden waterbodems 40 Transportsystemen 30 Afvalwaterzuiveringsinstallaties: bouwkundig 30 Afvalwaterzuiveringsinstallaties: mechanisch-elektrisch 15 Afvalwaterzuiveringsinstallaties: bouwkundig/mechanisch-elektrisch 25 Rioolgemalen: bouwkundig 30 Rioolgemalen: mechanisch-elektrisch 15 Rioolgemalen: bouwkundig/mechanisch-elektrisch 25 Slibverwerkingsinstallaties 15 Reconstructiewerkzaamheden 15 Wegbruggen 30 Pagina 41

Vaarwegen en havens 40 Overige materiële vaste activa Hardware 5 Software 6 Toelichting: Voor investeringen welke als materiële vaste activa worden aangemerkt is de gebruiksduur van een investering leidend voor de afschrijvingstermijn. Niet voor iedere categorie is één afschrijvingstermijn te hanteren, met name voor uitgaven aan waterkeringen zijn de omstandigheden van een investering bepalend voor de afschrijvingstermijn. Bij sommige categorieën is daarom niet één termijn genoemd maar staat er een minimum en maximum termijn aangegeven. De toegepaste afschrijvingsmethoden zijn lineair. Financiële vaste activa De kapitaalbelangen, niet zijnde deelnemingen en aandelen, met een duurzaam karakter worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Deelnemingen en aandelen zijn gewaardeerd tegen de historische aanschafprijs. Voorraden De voorraad gasolie is gewaardeerd tegen de gemiddelde inkoopprijs. Vorderingen De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijke geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van gemiddelde uitkomsten vanuit het verleden. Voorzieningen De voorzieningen zijn tegen nominale waarde opgenomen. De waardering van de pensioen- en wachtgeldvoorziening is tegen actuele waarde. Resultaatbepaling Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. In afwijking hiervan worden de ontvangen dividenden toegekend aan het jaar waarin het ontvangen wordt. Nog te ontvangen subsidies worden eerst verantwoord als harde toezeggingen aanwezig zijn dat deze ook daadwerkelijk ontvangen zullen worden. Pagina 42

Toelichting op de balans VASTE ACTIVA bedragen x 1.000 omschrijving stand 31-dec-09 investering/ desinvestering overboeking onderhanden werken afschrijvingen/ aflossingen bijdragen van derden stand 31-dec-10 Vaste activa Immateriële vaste activa Onderzoek en ontwikkeling 3.837 407 350 904 78 3.612 Bijdragen aan activa in eigendom bij derden 2.653 4.123 235-84 - 6.457 Overige immateriële vaste activa 820 107-268 - 659 7.309 4.637 1.256 78 10.727 Materiële vaste activa Gronden en terreinen 11.749 3- - 1-11.745 Vervoermiddelen 689-402 133-958 Machines, apparaten en werktuigen 336-269 105-500 Bedrijfsgebouwen 10.567-392 451-10.508 Woonruimten 34 18- - 3-13 Grond-, weg en waterbouwkundige werken 111.756-18.244 7.388-122.612 Overige materiële vaste activa 2.178 119-4.014 1.058-5.015 137.308 140-9.139-151.350 Onderhanden werken 31.591 42.549 23.435- - 32.039 18.666 168.899 42.409 9.139 32.039 170.016 Financiële vaste activa kapitaalverstrekkingen aan bedrijven 137-2 - 135 kapitaalverstrekkingen aan ambtenaren 4-3 - 1 kapitaalverstrekkingen aan overigen 9.005 - - - 9.005 9.146-5 - 9.141 Totaal vaste activa 185.354 47.046-10.401 32.117 189.884 VLOTTENDE ACTIVA 31-dec-10 bedragen x 1.000 31-dec-09 Voorraden Gasolie 54 72 Vorderingen Deze rekening is als volgt onder te verdelen: Debiteuren Bedrijfsdebiteuren ¹) 1.189 1.612 Belastingdebiteuren RBG 6.722 4.033 Af: voorziening dubieuze debiteuren 1.623 1.508 5.098 2.525 6.288 4.137 Overlopende activa Nog te ontvangen inkomsten 5.555 4.077 Vooruitbetaalde kosten 376 1.042 Diversen 890 5 6.820 5.124 Totaal vorderingen en overlopende activa 13.108 9.261 ¹) Voor de invordering van deze debiteuren zijn de daartoe geëigende maatregelen genomen. In de post nog te ontvangen inkomsten is o.a. opgenomen: Rijkswaterstaat, subsidie uitvoering dijkwerk Nederlek 1.392 Rijkswaterstaat, subsidie Nieuwe Maasdijk 1.296 Nog op te leggen waterschapsbelastingen 1.026 Diverse waterschappen, grensoverschrijdend afvalwater 2004-2008 742 Senternovem, subsidie 2010 waterbodemsanering Kralingse Plas 220 Gemeente Krimpen a/d IJssel, bijdrage ATS De Groote Zaag 164 Pagina 43

31-dec-10 bedragen x 1.000 31-dec-09 Liquide middelen Het totaal van deze post is als volgt gespecificeerd: Kas 3 8 Banken 12 99 Overige rekeningen-courant 0 43 Totaal liquide middelen 15 150 EIGEN VERMOGEN Het eigen vermogen is als volgt samengesteld: bedragen x 1.000 stand vermeer- vermin- stand 31-12-10 exploitatieresultaat na stand 31-12-10 omschrijving 31-12-09 ringen deringen vóór bestemming bestemming Algemene reserves Bodemreserves watersysteembeheer 2.500 - - 2.500-2.500 zuiveringsbeheer 2.000 - - 2.000-2.000 wegenbeheer 500 - - 500-500 Totaal algemene reserves 5.000 - - 5.000-5.000 Bestemmingsreserves Tariefegalisatiereserve watersysteembeheer 11.298 2.899-14.197 5.574 19.771 zuiveringsbeheer 3.445-3.082 363 817 1.179 wegenbeheer 859 524-1.383 201 1.583 15.602 3.423 3.082 15.943 6.591 22.534 Afkoop erfpacht 5.626 185 65 5.745 65 5.811 Bijdrage provincie vaarwegbeheer 105-41 64 41-24 Subsidie slibverbrandingsinstallatie 1.806-180 1.626 181-1.445 Egalisatiereserve cross border lease 200-18 182 18-164 Totaal bestemmingsreserves 23.339 3.607 3.386 23.560 6.417 29.978 TOTAAL EIGEN VERMOGEN 28.339 3.607 3.386 28.560 6.417 34.978 VOORZIENINGEN De voorzieningen zijn als volgt samengesteld: omschrijving bedragen x 1.000 stand vermeerderingen verminderingen stand 31-12-09 interne externe interne externe 31-12-10 Voorziening voor arbeidsgerelateerde verplichtingen 1.475 1.210 - - 465 2.220 Voorzieningen voor baggeren en saneren van waterlopen 3.877 2.270 353-1.889 4.611 Voorzieningen voor overige onderhoudswerkzaamheden 157 165 - - 75 247 Totaal voorzieningen 5.509 3.645 353-2.428 7.079 Pagina 44

31-dec-10 31-dec-09 LANGLOPENDE SCHULDEN Geldleningen bij binnenlandse banken Saldo per 1 januari 115.661 126.440 Saldo langlopende schulden < 1 jaar 10.779 10.750 126.440 137.190 Bij: afgesloten geldleningen 10.000 - Af: aflossingen 10.779-10.750- Saldo per 31 december 125.661 126.440 Af: aflossingsverplichtingen korter dan 1 jaar 11.210-10.779- Saldo per 31 december 114.450 115.661 Totaal langlopende schulden 114.450 115.661 De rentelasten voor de geldleningen bedroegen voor 2010 5,8 miljoen. KORTLOPENDE SCHULDEN De specificatie luidt als volgt: Rekening-courant Nederlandse Waterschapsbank N.V. 12.434 1.955 Diversen - 392 12.434 2.347 Crediteuren 7.566 9.300 Belastingen, sociale en pensioenpremies Omzetbelasting 4e kwartaal 8 2 Loonbelasting 752 635 Sociale -en pensioenpremies 228 229 987 866 Overlopende passiva Vooruitontvangen inkomsten 7.797 14.805 Nog te betalen kosten 6.533 7.009 Aflossingsverplichtingen langlopende geldleningen (< 1 jaar) 11.210 10.779 Diversen 27 1 25.567 32.594 Totaal kortlopende schulden en overlopende passiva 46.555 45.107 In de vooruitontvangen inkomsten is een subsidie van 5,6 betreffende de voorbereiding dijkwerk Nederlek opgenomen. Het saldo van de nog te betalen kosten bestaat grotendeels uit : Nog te betalen rente vaste geldleningen 2010 3.046 Diverse leveranciers, nog te betalen levering van goederen en diensten 2010 980 Nog te betalen vakantiegeld 2010 540 Nog door te betalen subsidie Urban Habitats 351 Waterschap Hollandse Delta, terug te betalen correctievergoeding 2004-2009 268 Pagina 45

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Vakantiedagen In de balans per 31 december 2010 zijn, conform bestendige gedragslijn, de aan het einde van het jaar nog niet opgenomen vakantiedagen niet in de jaarrekening verwerkt. Cross Border Lease Op 1 oktober 1998 is door het Zuiveringsschap Hollandse Eilanden en Waarden een Cross Border Lease transactie (CBL) afgesloten met investeerders en banken in de Verenigde Staten. Deze transactie betreft een overeenkomst over de verhuur en huur van 20 rioolwaterzuiveringsinstallaties, waarmee in 1998 een financieel rendement is behaald van circa 15 miljoen. Met dit bedrag is een reserve CBL gevormd, van waaruit gedurende 20 jaar een bedrag vrijvalt ten gunste van het beleidsproduct zuiveren van afvalwater. De Cross Border Lease-overeenkomst is dusdanig opgezet dat hierdoor geen verstoring van de bedrijfsvoering plaatsvindt en dat er geen nieuwe financiële consequenties ontstaan. Het beheer en onderhoud en verzekering van betreffende CBL-installaties vindt op een zelfde wijze plaats als voor installaties die niet onder de CBL vallen. Daarnaast is er de verplichting tot periodieke rapportage aan de investeerders en banken in de Verenigde Staten. In verband met de splitsing van het beheersgebied van het Zuiveringsschap heeft het Waterschap Hollandse Delta zich voor 100% garant gesteld tegenover de investeerders en banken voor alle rechten en plichten voortvloeiend uit de CBL-transactie. Daarnaast is een CBLovereenkomst gesloten tussen het waterschap Hollandse Delta, het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en het waterschap Rivierenland inzake verdeling van aansprakelijkheden en beheersafspraken. Ten behoeve van de aangegane Cross Border Lease, zijn garanties afgegeven voor alle uit de transactie voortvloeiende verplichtingen. Bij het afsluiten van het Cross Border Leasecontract zijn sub-leaseverplichtingen aangegaan voor een totaalbedrag van 290 miljoen, die volledig zijn gedekt met deposito s. De verdeling van de aansprakelijkheden tussen de drie rechtsopvolgers van het ZHEW geschiedt op basis van het geïnvesteerde vermogen en is als volgt: verdeling aansprakelijkheid sub-leaseverplichtingen Hollandse Delta 84,0 % 243.600.000 Rivierenland 13,2 % 38.280.000 Schieland en de Krimpenerwaard 2,8 % 8.120.000 290.000.000 Garantstellingen Garantstelling N.V. HVC Per 1 januari 2010 is DRSH Zuiveringsslib N.V. gefuseerd met N.V. HVC. In de overnameovereenkomst is een opt-out periode van drie jaar afgesproken, mocht de samenwerking niet aan de verwachting voldoen. Tijdens de opt-out periode geldt dat de waterschappen alleen garant staan voor de leningen in slibverbranding. De hoofdelijke garantstelling gaat pas in na afloop van de opt-out periode. Ingeval van aansprakelijkstelling in verband met de garantstellingovereenkomst gesloten met de Nederlandse Waterschapsbank NV is de volgende verdeelsleutel overeengekomen: Hoogheemraadschap van Rijnland 31% Waterschap Hollandse Delta 28% Hoogheemraadschap van Delfland 24% Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard 10% Waterschap Rivierenland 7% Pagina 46

Het restantbedrag van de geldleningen bedraagt zowel per 1 januari 2010 als per 31 december 2010 51,5 miljoen. Garantstelling Baggerdepot Zuid-Holland B.V. (BZH) HHSK heeft zich garant gesteld tot een maximum van 45.378 ten behoeve van het saldo in rekening-courant van BZH bij de Nederlandse Waterschapsbank. Garantstelling Stichting Beheer Registergoederen Schieland (SBRS) HHSK heeft zich garant gesteld voor het saldo in rekening-courant van SBRS bij de Nederlandse Waterschapsbank. Garantstelling Stichting Het Waterschapshuis HHSK heeft zich tot en met 31 december 2010 garant gesteld voor de uit te voeren ICTprojecten door Stichting Het Waterschapshuis tot een bedrag van 739.000. Risico s In de risicoparagraaf wordt een aantal zaken vermeld, waarover bij het samenstellen van deze jaarrekening nog (financiële) onzekerheid bestaat en waarvan de uitkomst van invloed kan zijn op het jaarresultaat. Risico s 2010 Juridische procedures Schieland en de Krimpenerwaard is momenteel betrokken in de volgende juridische procedures, die financiële consequenties kunnen hebben. 1. Zo vordert een eigenaar van een woonboot, gelegen in de Ringvaart te Moordrecht, het herstel van het volledige sluizencomplex van de (oude) Snelle Sluis. Het herstel moet zodanig uitgevoerd worden, dat de boot via de Snelle Sluis de rivier De Hollandsche IJssel kan bereiken voor het uitvoeren van onderhoud aan het woonschip. Echter, het woonschip is groter dan de afmetingen van de sluis. Herstel van het volledige sluizencomplex beloopt een bedrag van circa 1,1 miljoen. De rechtbank heeft medio 2008 vonnis gewezen. Het HHSK is in het gelijk gesteld. De eigenaar van de woonboot is echter in hoger beroep gegaan. Naar verwachting wijst het hof in de loop van 2011 vonnis. 2. Daarnaast vordert de eigenaar van gronden naast het gemaal Tweede Bloksweg in Waddinxveen het eigendom van dit gemaal. Door de rechtbank en het hof is HHSK in het gelijk gesteld. De wederpartij is echter in cassatie gegaan bij de Hoge Raad. Het arrest van de Hoge Raad kan nog twee jaar op zich laten wachten. In het geval dat HHSK in het ongelijk wordt gesteld zullen we de grond alsnog moeten kopen van de eigenaar. De kosten daarvan zijn nog niet bekend. 3. De kosten van de herverkiezing 2004 zijn geclaimd bij de veroorzaker van deze herverkiezing. Ter zekerheidsstelling van onze vordering van 135.000 (te vermeerderen met rente) was conservatoir beslag gelegd op een appartementsrecht van de veroorzaker. Omdat hij dat wilde verkopen heeft hij, na wat aarzelingen en uiteraard onder protest, onze vordering ter hoogte van 150.000 voldaan. HHSK is door de rechtbank in het gelijk gesteld. Momenteel heeft de veroorzaker van de herverkiezing nog de mogelijkheid in beroep te gaan bij het Hof. 4. Er lopen twee juridische procedures over aanslagen precariobelasting die zijn opgelegd voor bruggen/dammen aan de s-gravenweg in Capelle aan den IJssel. In de eerste zaak wachten we op een uitspraak in hoger beroep. In de tweede zaak zal de hoger beroepzitting van de belastingkamer in de loop van 2011 plaats vinden. Als de belastingplichtigen in het gelijk worden gesteld loopt HHSK de kans dat we geen aanslagen precariobelasting meer mogen opleggen voor de eerste dam en/of brug naar iemands perceel. Naast het mislopen van een bedrag aan inkomsten moeten aanzienlijke inspanningen verricht worden om de eigendomssituatie van deze bruggen/dammen te regelen. Pagina 47

Incidentele baten en lasten bedragen x 1.000 Programma Baten Lasten Totaal Programma 1: Waterveiligheid Realisatie 2010 4.244 incidentele bate - incidentele last - subtotaal incidenteel programma 1 - - - Regulier resultaat programma 1 4.244 Programma 2: Oppervlakte- en grondwater Realisatie 2010 18.448 incidentele bate - verlaging dotatie voorziening baggeren 810- incidentele last - subtotaal incidenteel programma 2-810- 810- Regulier resultaat programma 2 17.638 Programma 3: Afvalwaterketen en emissies Realisatie 2010 32.085 incidentele bate grensoverschrijden afvalwater 750 incidentele last - subtotaal incidenteel programma 3 750-750- Regulier resultaat programma 3 31.335 Programma 4: Wegenbeheer Realisatie 2010 2.964 incidentele bate - incidentele last - subtotaal incidenteel programma 4 - - - Regulier resultaat programma 4 2.964 Programma 5: Omgeving en organisatie Realisatie 2010 8.641 incidentele bate verkoop voormalige dienstwoning 368 afkoop erfpacht 144 verkoop auto's en materieel 60 incidentele last extra dotaties voorzieningen 1.210 verwerking achterstanden door RBG 153 subtotaal incidenteel programma 5 572 1.363 791 Regulier resultaat programma 5 9.432 Belastingopbrengsten Realisatie 2010 72.799- incidentele bate incidentele last subtotaal incidenteel belastingopbrengsten - - - Regulier resultaat belastingopbrengsten 72.799- Totaal programmarekening 82.468 76.051 6.417 Totaal incidenteel 1.322 553 769- Regulier resultaat programmarekening 83.790 76.604 5.648 Pagina 48

Onttrekkingen aan overige bestemmingsreserves en voorzieningen Hiervoor wordt verwezen naar de toelichting op de balans. Waterschapsbelastingen bedragen x 1.000 Belastingopbrengsten Begroting 2010 Rekening 2010 Rekening 2009 Opbrengst watersysteemheffing -32.383-33.183-30.965 Opbrengst zuiveringsheffing -35.659-35.690-34.238 Opbrengst wegenomslagheffing -3.965-3.926-3.851 Totale belastingopbrengst -72.008-72.799-69.054 Toelichting op resultaat De totale belastingopbrengst na kwijtschelding en oninbaar is circa 800.000 hoger dan begroot door een hogere opbrengst watersysteemheffing in de categorie gebouwd. Dit komt doordat het totaal aan vastgestelde WOZ-waarden voor woningen en bedrijven in het beheersgebied van HHSK hoger blijkt te zijn. In de programmabegroting 2011 zijn geraamde belastingeenheden voor de categorie gebouwd in opwaartse zin bijgesteld. In vergelijking met 2009 is de totale belastingopbrengst gestegen met 3,8 miljoen. Dit is een toename van 5,4%. Het totale resultaat over 2010 wordt ook beïnvloed door de belastingopbrengst over voorgaande jaren, door kwijtschelding en door oninbare vorderingen. Opbrengsten voorgaande jaren In 2010 moest de RBG nog een aantal belastingaanslagen opleggen aan belastingplichtigen over voorgaande belastingjaren (2009 en eerder). Bijvoorbeeld aanslagen waarop bij gemeenten een bezwaar lag i.v.m. de vastgestelde WOZ-waarde. In totaal heeft de RBG in 2010 circa 1,5 miljoen opgelegd over voorgaande belastingjaren. Dat is ongeveer 130.000 meer dan geraamd. Ook dit wordt veroorzaakt door een hogere werkelijke WOZwaarde waardoor de opbrengst watersysteemheffing in de categorie gebouwd in 2009 hoger uitvalt. bedragen x 1.000 Kwijtschelding en oninbaar Begroting 2010 Rekening 2010 Rekening 2009 Verschil 2010 Kwijtschelding 3.429 3.609 3.490-180 Oninbaar (dotatie voorziening) 1.108 1.018 1.024 90 Kwijtschelding In 2010 zijn 32.382 kwijtscheldingsverzoeken ingediend, waarvan er 10.713 zijn afgewezen door de Regionale Belasting Groep (RBG). Direct of na beroep zijn 21.669 verzoeken toegewezen voor een totaalbedrag van 3,6 miljoen. In vergelijking met 2009 is het totaal kwijtgescholden bedrag toegenomen met 119.000. De tendens in de groei van de omvang van de kwijtschelding van de laatste jaren is dit jaar doorbroken. De stijging was ruim 80.000 minder dan in 2009. Oninbaar In 2010 is een bedrag van 903.000 oninbaar verklaard door de RBG. Per 31 december 2010 bedraagt het bedrag wat belastingplichtigen nog moeten betalen aan HHSK circa 5,8 miljoen. Op grond van een ouderdomsanalyse van deze openstaande vorderingen verwacht de RBG dat circa 28% van deze vorderingen oninbaar zal zijn. De belangrijkste redenen van oninbaarheid zijn faillissement, schuldsanering en belastingschuldigen waarvan geen huidige woon- of verblijfplaats bekend is. De dotatie aan de voorziening voor dubieuze debiteuren was in 2010 begroot op 1,1 miljoen. In werkelijkheid is circa 1 miljoen aan de voorziening toegevoegd. Dit is nagenoeg hetzelfde bedrag als in 2009. Pagina 49

Weerstandsvermogen Algemene reserves hebben geen specifieke bestemming en fungeren als weerstandsvermogen van een organisatie. De algemene reserves dienen in eerste instantie om eventuele toekomstige financiële tegenvallers van algemene aard (risico s/calamiteiten) te kunnen opvangen en bestaan uit de volgende bodemreserves: Watersysteembeheer 2.500.000 Zuiveringsbeheer 2.000.000 Wegenbeheer 500.000 5.000.000 Hiermee zijn de reserves onderdeel van de weerstandscapaciteit van de organisatie. Deze wordt vergroot doordat HHSK zich verzekert tegen bepaalde risico s en door het verkleinen van andere risico s (bijvoorbeeld dijkversterking of het beschikbaar hebben van een goedwerkende calamiteitenorganisatie). Daarnaast wordt de weerstandscapaciteit van een waterschap vergroot door hieraan de onbenutte belastingcapaciteit toe te voegen. Waterschappen zijn anders dan gemeenten vrij in het vaststellen van de belastingtarieven. In de praktijk zal echter gestreefd worden om deze capaciteit maatschappelijk verantwoord in te zetten middels maatschappelijk verantwoorde tarieven. Omdat HHSK door deze onbenutte belastingcapaciteit relatief eenvoudig middelen kan aantrekken (in eerste instantie lenen bij, bijvoorbeeld, de NWB, vervolgens kapitaalslasten betrekken in de belastingheffing) is er voor gekozen om vooraf slechts beperkt algemene reserves aan te leggen met belastinggelden. Richtlijn bij de meeste waterschappen is om tussen de 5% en 10% van de netto-kosten van een taak aan reserve te hebben. Bij HHSK is gekozen voor grosso modo 7%. Pagina 50

Financiering Renteontwikkeling De Europese Centrale Bank (ECB) heeft in 2010 de 'main refinancing' (herfinancieringrente) gelijk gehouden op 1%. Ook op de kapitaalmarkt bleven de tarieven nagenoeg gelijk. In de jaarrekening is met de volgende rentepercentages rekening gehouden: jaarrekening voorjaarsnota Rente kort geld 0,58% 1,5% Rente lang geld 4,0% 4,0% Rente eigen vermogen 4,0% 4,0% Bouwrente 4,0% 4,0% Financieringsbehoefte bedragen x 1.000 Netto afname vaste activa (afschrijvingen) -10.401 Netto investeringen 14.930 Aflossingen leningen o/g 10.799 Mutaties reserves en voorzieningen 341 Financieringsbehoefte 15.649 In het verslagjaar is één lening van 10 miljoen aangetrokken tegen een rentepercentage van 3,885% met een looptijd van 25 jaar. De voorjaarsnota 2010 ging, naar aanleiding van de liquiditeitsprognose, ook uit van het aantrekken van een langlopende geldlening van 10 miljoen. Toetsing kasgeldlimiet Aangezien de rente op de geldmarkt lager is dan de rente op de kapitaalmarkt wordt getracht om een zo groot mogelijk deel van de financieringsbehoefte te dekken met het rekening-courant krediet. Echter op grond van de Wet Fido (Financiering decentrale overheden) is een maximum bedrag bepaald voor het aantrekken van kort geld. Het doel van deze norm is om de gevoeligheid voor renteschommelingen te beperken. De maximale financiering met kasgeld voor de waterschappen bedraagt 23% van het begrotingstotaal. Dit betekent dat de kasgeldlimiet voor 2010 op 18,6 miljoen is vastgesteld. In het verslagjaar werd de kasgeldlimiet niet overschreden. Het overschot ten opzichte van de kasgeldlimiet bedroeg in het eerste kwartaal 4,8 miljoen, in het tweede kwartaal 9,9 miljoen, in het derde kwartaal 15,2 miljoen en in het vierde kwartaal 11,2 miljoen. Toetsing rente risiconorm De rente risiconorm is een bedrag ter grootte van een percentage van het begrotingstotaal van het waterschap bij de aanvang van het jaar. In de Uitvoeringsregeling Financiering decentrale overheden is dit percentage voor de waterschappen vastgesteld op 30%. Voor HHSK is de maximale herfinanciering berekend op 24,2 miljoen (30% van 80,8 miljoen). In 2010 bedroegen de verplichte aflossingen 10,8 miljoen en er zijn geen leningen in portefeuille met renteherziening, zodat dus ruim onder de rente risiconorm werd gebleven. Pagina 51

Kengetallen 2010 2009 Solvabiliteit (eigen vermogen in % van het totaal vermogen) 17% 15% Liquiditeit (Kortlopende vorderingen en geldmiddelen in % van de schulden op korte termijn) 28% 21% De liquiditeit geeft aan in hoeverre het waterschap in staat is de kortlopende schulden te voldoen. De toename naar 28% geeft aan dat deze enigszins verbeterd is, maar conform de liquiditeitsprognose is op 21 januari 2011 een lening van 10 miljoen aangetrokken. Pagina 52

Verbonden partijen Vanuit publiek belang worden banden aangegaan met derde partijen, verbonden partijen genoemd. Ze dienen tot doel een publieke taak uit te voeren. HHSK heeft bij deze verbintenis een financieel en een bestuurlijk belang. In het geval van HHSK gaat het om: - De Stichting Beheer Registergoederen Schieland - De Waterschapsbank (HHSK is aandeelhouder) - De Stichting Bodembeheer Krimpenerwaard - Gemeenschappelijke regeling: Het Waterschapshuis - Gemeenschappelijke regeling met Hoogheemraadschap van Delfland: De Regionale Belasting Groep - HVC (na de fusie met DRSH is middels een nieuwe gemeenschappelijke regeling 13% belang verkregen) In het afgelopen jaar hebben zich geen ingrijpende wijzigingen voorgedaan. Deze worden voor 2010 ook niet voorzien voor bovenvermelde partijen. Dit geldt ook voor de financiële relatie met deze verbonden partijen, hierin worden geen problemen voorzien. Voor onderstaande partijen hebben in 2010 de volgende ontwikkelingen plaatsgevonden, die van invloed zijn op het jaar 2011: - start van de gemeenschappelijk regeling Aquon per 1 januari 2011 met de waterschappen Aa en Maas, Brabantse Delta, De Dommel en Hollandse Delta en de hoogheemraadschappen van Delfland, Rijnland en HHSK inzake laboratorium onderzoek (hierbij wordt per 1 januari 2011 de huidige gemeenschappelijke regeling met Rijnland opgeheven). Bedrijfsvoering Voor de bedrijfsvoering wordt verwezen naar de ondersteunende producten van de programmaverantwoording. Pagina 53

EMU-saldo In het kader van een verantwoorde ontwikkeling van de economie en het monetaire stelsel binnen de landen die deelnemen aan de Economische en Monetaire Unie (EMU) is in het verdrag van Maastricht een aantal afspraken gemaakt. Een belangrijke afspraak is dat het EMU-tekort ( overheidstekort ) van een lidstaat in principe niet meer mag bedragen dan 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Naar aanleiding van het overschrijden van deze norm in 2003 door Nederland en het feit dat de decentrale overheden hiervoor deels verantwoordelijk waren, zijn in oktober 2004 bestuurlijke afspraken tussen kabinet, gemeenten, provincies en waterschappen gemaakt ter beheersing van het EMU-saldo. Omdat ieder waterschap als medeoverheid medeverantwoordelijk is voor het Nederlandse EMUsaldo, moet het EMU-saldo een onderdeel van de bestuurlijke discussie worden. In het kader van de gemaakte afspraken tussen het kabinet en de decentrale overheden over het beheersen van het EMU-saldo, moeten de waterschappen een overzicht opnemen van het verloop van het EMUsaldo. Begroting 2010 Voorjaarsnota 2010 bedragen X 1000 Rekening 2010 Rekening 2009 1 EMU-exploitatiesaldo 1.746-882- 6.417 221 2 Invloed investeringen -/- bruto-investeringsuitgaven 57.404 58.090 47.186 58.702 + investeringssubsidies 25.860 26.890 32.117 35.425 + verkoop materiële - en immateriële activa - - 140 - + afschrijvingen 12.500 11.400 10.395 17.377 3 Invloed voorzieningen + toevoegingen aan voorzieningen t.l.v. exploitatie 3.245 3.245 3.645 3.245 -/- onttrekkingen aan voorzieningen t.b.v. exploitatie - - - - -/- betalingen rechtstreeks uit voorzieningen 5.108 5.108 2.428 4.804 + eventuele externe vermeerderingen van voorzieningen - - 353 613 4 Deelnemingen en aandelen -/- boekwinst - - - - + boekverlies - - - - EMU-saldo 22.653-22.545-3.453 6.625- Iedere overheidsorganisatie krijgt een bepaald EMU-tekort toegewezen, de zogenaamde referentiewaarde. Voor alle waterschappen tezamen is de referentiewaarde bepaald op 250 miljoen. Het aandeel voor HHSK bedraagt 3,25% of te wel 8,1 miljoen. Uit bovenstaande overzicht blijkt, dat het werkelijke EMU-saldo over 2010 uitkomt op een overschot van 3,5 miljoen. Dat is 11,6 miljoen lager dan de referentiewaarde. Topinkomens Binnen HHSK zijn geen personen in loondienst van wie het inkomen uitgaat boven het gemiddeld belastbaar loon van de ministers. Pagina 54

Investeringen Af te sluiten investeringen per 31-12-2010 bedragen x 1.000 Project nu mmer Projectnaam Krediet Realisatie Sald o S aldo in % 700001 Vbr taakherziening g rondwater 25 9 16 63,6% 700013 Implem proces KR W/jun 2008 235 235 0 0,0% 700015 3e toetsing p rim waterkeringen 300 322 22-7,4%- 700016 Particip Veiligheid NL in K rt 250 251 1-0,3%- 700017 Veilig h 1e toets reg watk ker 100 101 1-0,5%- 700018 Deltawerk Noord/Molend ijk 2.075 2.076 1-0,0%- 700027 Rec IJsseld ijk hm p 31.4-31.5 187 203 16-8,8%- 700599 Bijd rage aanleg NVO 31.4-31.5 8-8- - 0,0% 700028 Aanl nat.vr. oever O ud erkerk 140 149 9-6,3%- 700449 Bijd rage aanleg NVO Ouderkerk - 60-60 nvt 700031 Aanl nat vr oever IJsseld ijk-n 25 25 0-1,9%- 700037 Reconstructie reg watker 2008 862 760 102 11,8% 700040 Implementatie a pplicatie WATIS 120 118 2 1,6% 700043 Vb en uitwerking Veenweidep act 60 59 1 1,9% 700047 Real N-Z verb Zuidp laspolder 3.309 3.611 302-9,1%- 700384 Sub sid ie noord zuidverbind ing 755-758- 3 0,4%- 700051 stud ie 3 knelp unt schiela nd 105 74 30 28,7% 700055 Samen goed water Krimpen 77 33 44 56,6% 700056 Samen goed water Krimp 2F 314 251 63 19,9% 700057 Sted watplan Krim p Bo veneind 321 263 58 18,1% 700058 Bijd rage reg natuurvr oevers 153 152 0 0,0% 700066 Vb en aanleg NVO 2008/2009 357 356 1 0,2% 700067 Impl bl ecolog isch m aaibeheer 100 38 62 62,0% 700072 Opst visie wat bod ems+-bhp lan 15 13 2 10,8% 700075 Maatreg park Middenwetering 581 394 187 32,2% 700080 Gr ondh kunstwerk wat syst 2008 675 674 1 0,1% 700085 gm Westersingel 103 111 8-7,6%- 700086 Verv+uitbr prog meetnet 250 253 3-1,0%- 700088 Bestrijdingsplan watersystemen 50 50 0-0,0%- 700092 Verv pompen rg Schoonhoven 75 72 3 4,6% 700096 Verv bemonsteringsapp aratuur 125 121 4 3,0% 700100 Reconstr polderwegen 2008 1.534 1.439 95 6,2% 700102 Verv+vern (weg)brug gen 140 125 15 10,7% 700104 Verv+vern weg brugg en 2008 222 206 16 7,0% 700109 Bydr riolering b geb Krimp wrd 60 60-0,0% 700117 Uitbr comp syst+beveil vrz 685 685 0-0,0%- 700120 Verv geografische infosystemen 60 60 0 0,7% 700122 Aansch+imp l INTWIS -LIS 100 100 0-0,0%- 700128 Verv ged wagenpark 2008 397 398 1-0,1%- 700135 Calamiteitenp lan HHSK. 30 29 1 2,3% 700137 Modellering spec gevallen 34 21 13 38,6% 700597 Bijd rage gemeentewerken R'dam - 28-28 nvt 700140 Waterberg ing Rotterdam-C 1.000 1.000-0,0% 700141 Realisatie hwg LBB/HBB 3.407 3.406 0 0,0% 700379 Sub sid ie hwg LBB/HBB 1.900-1.939-39 2,0%- 700144 Wbsan K raling se Plas 5.350 5.351 1-0,0%- 700501 Bijd rage Wb san Kralingse Plas 4.723-4.723-0- 0,0% 700145 Beheersp lan Rotte 18 19 0-2,3%- 700152 Eval/uitb r meetprogram ma 59 40 20 33,2% 700154 Bydr riolering b geb Schieland 175 175 0-0,1%- 700155 Bydr riolering b geb Schieland2 410 367 43 10,4% 700160 Afvalwaterplan regio K'noord 45 48 3-5,7%- 700164 Voorb aanp rioo leindgm KV 54 52 2 4,4% 700188 IJsseldijk hmp 28.8-30.0+50 250 183 67 27,0% 700330 SSS Aanp assingen G D 585 584 1 0,2% 700331 SSS Aanp assingen Stolwijk 370 381 11-3,0%- 700350 Noodstroomvoorziening 397 392 5 1,3% 700351 Gro ot o nderh kunstwerken 2009 742 743 1-0,1%- 700361 PWK 2009 G roenendijk fase 3 275 183 92 33,4% 700399 Verv + g r onderh g emalen 328 327 1 0,2% 700443 RWK Visserkad e/ Bachtenaa r 197 191 6 3,2% 700458 RWK 10j Z PP011 Kleinpo lder 132 123 9 6,6% 700526 Onderhoud kunstwerken 2010 255 255 0-0,2%- 700530 Kantoorautomatisering R BG 145 135 10 6,8% 700533 vervang en Geografisch inf-syst 50 45 5 9,4% 700538 Prinsenm olenpa d 340 196 144 42,3% 700557 Materieel W& W 2010 185 184 1 0,3% 700623 Reorg anisatie m iddelen 81 81 0 0,1% 21.714 20.843 871 4,0% Pagina 55

Toelichting op afgesloten investeringsprojecten: Het totaal van de 58 kredieten die worden afgesloten bedraagt 21,7 miljoen. Ten opzichte van de oorspronkelijke ramingen wordt het totaal onderschreden met circa 0,9 miljoen (4,0%). Investeringsprojecten met een grotere deviatie worden hieronder toegelicht. Project 700001 Voorbereiding taakherziening grondwater In het kader van de waterwet en de wet gemeentelijke watertaken is krediet aangevraagd voor advies en onderzoek ter voorbereiding op de veranderingen en uitbreiding van taken. Een onderzoek is uitgevoerd voor de prijs van 9.000. Het krediet wordt verder niet meer aangewend voor ander onderzoek. Project 700037 Reconstructie regionale waterkeringen De laatste werken die nog onder dit langlopende verzamelkrediet moesten worden uitgevoerd zijn goedkoper uitgevallen dan eerder werd gedacht. Wel is nog een restpost aangehouden voor werkzaamheden bij een woonboot. Dit is het laatste grote verzamelkrediet voor reconstructiewerken aan regionale waterkeringen. Inmiddels wordt per werk één krediet aangemaakt. Projectnr. 700047 Realisatie Noord Zuid verbinding Zuidplaspolder Redenen van overschrijding van het krediet: a. Het (grotendeels) ontbreken van kosten voor engineering in de oorspronkelijke raming; b. Het niet meenemen van de advieskosten voor grondverwerving in de oorspronkelijke raming; c. Het ontbreken van kosten voor directievoering en toezicht in de oorspronkelijke raming; d. Een onderschatting van de kosten van de landbouwbrug in de oorspronkelijke raming en financiële tegenvallers bij het grondverzet voor de watergang; e. Een onderschatting van de kosten voor verlegging van kabels en leidingen in de oorspronkelijke raming; f. Een hogere bouwrente dan voorzien. Project 700067 implementatie ecologisch maaibeheer Het project implementatie ecologisch maaibeheer is in tegenstelling tot wat eerder was bedacht en geraamd geheel in eigen beheer uitgevoerd. Het project is voor een deel in overwerk uitgevoerd. Het resultaat: goedkoper en inhoudelijk beter! Project 700075 maatregelen park Middenwetering In de voorbereiding van de kredietaanvraag (2005) is begroot op basis van kengetallen en onder druk van de subsidie deadline. De uitvoering is om verschillende redenen een stuk goedkoper uitgevallen: 1. Door slim werk met werk te maken is het werk veel voordeliger uitgevoerd dan op basis van kengetallen te vermoeden was. Bovendien was de aanbestedingstijd erg gunstig 2. De herinrichtingskosten voor gazon en straat zijn gedragen door de gemeente omdat zij gelijk het park hebben opgeknapt. Normaal drukken dit soort kosten op het project. 3. Doordat er vervuiling in de grond aanwezig was is een deel gesaneerd, de kosten zijn hiervoor door de gemeente gedragen. Daarnaast is besloten om de vaste (vervuilde) bodem niet te verdiepen (geen kwaliteitsimpuls in slechte grond.) En dus is er veel minder gebaggerd dan was voorzien. Project 700188 IJsseldijk hmp 28.8-30.0+ hmp 50 Het werk is conform bestek uitgevoerd en opgeleverd tegen lagere kosten dan de oorspronkelijke raming doordat de aanbesteding erg gunstig uitviel. Project 700361 Primaire waterkering 2009 Groenendijk fase 3 De totale kosten van dit werk zijn ruim 90.000 lager, doordat de aannemer onverwacht goedkope dijkenklei kon leveren. Dit soort leveringen komt incidenteel voor als werk met werk gemaakt kan worden. De klei hoeft dan niet eerst te worden opgeslagen voordat hij kan worden hergebruikt. Het voordeel bestaat in dat geval vooral uit een besparing op de (anders dubbel zo hoge) transportkosten. Pagina 56

Project 700538 Prinsenmolenpad Het krediet voor reconstructie van dit deel van een regionale waterkering wordt afgesloten met een voordeel van ruim 140.000. Dit is het resultaat van goed onderhandelen. Lopende investeringen per 31-12-2010 bedragen x 1.000 Krediet Realisatie Verplichting Saldo Alle investeringsprojecten HHSK 312,5 145,7 57,2 109,6 Van het totale gevoteerde krediet van 312,5 miljoen resteert per 31 december 2010 nog 109,6 miljoen. Het totaal van de gevoteerde kredieten die worden afgesloten bedraagt 21,7 miljoen. De uitgaven waren 0,9 miljoen (4,0%) lager. Verwacht wordt dat de nog lopende investeringen in de komende jaren worden gerealiseerd. Pagina 57

Accountantsverklaring Pagina 58

Pagina 59

Pagina 60