1. Inleiding Samenvatting Vaststelling... 7

Transcriptie

1 Voorjaarsnota 2011

2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Samenvatting Vaststelling Ontwikkelingen Externe ontwikkelingen Interne ontwikkelingen Organisatorische ontwikkelingen Voorjaarsnota 2011 in hoofdlijnen Financiële beschouwingen Begroting 2011 naar programma s en kostendragers Bijgestelde programmabegroting Programma 1: Waterveiligheid Programma 2: Oppervlakte- en grondwater Programma 3: Afvalwaterketen en emissies Programma 4: Wegen Programma 5: Omgeving en organisatie Ondersteunende producten Meerjarenraming Financiële ontwikkelingen Begroting in meerjarenperspectief Risico s Meerjarenperspectief van de waterschapstaken Toelichting op het meerjarenperspectief Meerjarenperspectief watersysteemheffing Meerjarenperspectief wegenheffing Meerjarenperspectief zuiveringsheffing Overige financiële aspecten Kostentoerekening Financiering Diversen Nog te voteren investeringen Versie D&H 24 mei 2011 pagina 3

4 Versie D&H 24 mei 2011 pagina 4

5 1. Inleiding Bij het opstellen van deze voorjaarsnota is een belangrijk vraagstuk geweest hoe om te gaan met de gevolgen van de economische crisis die op een wat langere termijn aan de orde zijn. Waar wij in eerste instantie geconfronteerd werden met stagnatie in bouwontwikkeling en een teruglopende draagkracht van de inwoners en bedrijven in ons gebied, moeten wij nu voor 2011 en de jaren daarna antwoord geven op de bezuinigingen van de Rijksoverheid die nodig zijn om de overheidsfinanciën weer op orde te brengen. Het onlangs afgesloten bestuursakkoord brengt voor ons een taakverzwaring met zich mee, en legt een groeiende substantiële bijdrage van ons aan het Rijk vast. Ook scherpt het Rijk de regels en eisen aan voor de banken en worden pensioenvoorzieningen strikter geïnterpreteerd, waardoor te ontvangen dividend wegvalt en er extra dotaties nodig zijn om de voorzieningen op het vereiste peil te houden. Om deze extra financiële lasten te kunnen dragen met een gematigde kostenontwikkeling is grondig gekeken waar gebleken financiële ruimte weggehaald kan worden en waar kosten bespaard kunnen worden door uit te voeren werken op een andere manier, of met andere partijen gezamenlijk uit te voeren. Met name dit laatste kent een behoorlijke aanloopperiode voordat het beoogde financiële voordeel geoogst kan worden. Wij zien echter mogelijkheden om door samenwerking, met collega waterschappen en met name gemeenten, op het moment dat deze voor ons concreet genoeg is, deze aan te gaan en de winst, in de vorm van besparingen en mogelijk ook kwaliteit en serviceverbetering, te verzilveren. De korte termijn gevolgen van de financiële crisis zijn ook nog niet voorbij in ons gebied. Na het eerste jaar uitvoering van het Waterbeheerplan worden onze investeringen weer verder afgestemd op de maatschappelijke ontwikkelingen en met name de bijstellingen van ambities van de collega overheden (subsidie bijstellingen van het Rijk/de provincie, vermindering bouw en investeringsvolume gemeenten). Er zijn in dit financieel-economische klimaat gelukkig ook omstandigheden die een positief effect op onze organisatie en ons financiële perspectief hebben. De arbeidsmarkt is op onderdelen gunstiger, waardoor wij meer geschikt personeel kunnen vinden en minder gebruik hoeven maken van externe inhuur. De loonontwikkeling is gematigd. De orderportefeuilles van bouwbedrijven zijn minder gevuld, waardoor aanbestedingen soms gunstiger uitvallen. Daarnaast is de rente nog steeds laag, wat voor ons kapitaalintensieve werk positief is. Binnen dit perspectief hebben wij, uiteindelijk zonder in te hoeven boeten op onze ambities in de taakuitvoering, in deze voorjaarsnota een financieel meerjarenperspectief kunnen voorleggen dat wij ambitieus, uitdagend, doch verantwoord achten. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 5

6 2. Samenvatting De lange termijn gevolgen van de economische crisis zijn voor overheidsorganisaties aanleiding tot het nemen van (soms) drastische bezuinigingsmaatregelen. Vorig jaar hebben we naar aanleiding van het Stormaanbod van de Unie van Waterschappen reeds flinke bezuinigingen in de meerjarenbegroting verwerkt. Nu de definitieve afspraken tussen het Rijk en de decentrale overheden in het bestuursakkoord zijn vastgelegd, worden de uitwerkingen voor de meerjarenbegroting duidelijk zichtbaar. De keuze voor het opnemen van de Hoogwater Beschermingsprogramma (HWBP) bijdrage aan het Rijk in de exploitatie, in plaats van deze als investering te verwerken, levert een forse stijging van de exploitatielasten op. Tevens is de kostenverhoging door de overdracht van de muskusrattenbestrijding nog hoger dan ten tijde van de programmabegroting 2011 geraamd. Afgelopen maanden is het Waterbeheerplan van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK) geactualiseerd. De doelen van het Waterbeheerplan zijn niet geactualiseerd (we zijn slechts 1 jaar op weg), de totale omvang van de investeringen is gelijk gebleven. De planning van de maatregelen en uitgavenpatronen van de bijbehorende investeringen zijn echter in een eerste ronde grondig bijgesteld, het gevolg van realistischer plannen in de tijd. Het financiële effect is te zien in lagere kapitaallasten. Begrotingstekort Het gevolg van de structureel hogere totale kosten is een groter begrotingstekort in de meerjarenbegroting. Dit tekort betreft vooral de watersysteemtaak. De tariefegalisatiereserve behorende bij de watersysteemheffing is de laatste jaren echter flink gegroeid en momenteel voldoende om de begrotingstekorten binnen de gehele planperiode te dekken. De kosten- en tariefontwikkeling aan het eind van de planperiode maken het welkom om vanaf 2016 de jaarlijkse HWBP bijdrage aan het Rijk als investering in de begroting op te nemen wanneer de financiering van primaire keringen in een helder systeem is uitgekristalliseerd. De verwachting is, dat in geval van de keus voor activering dan ook na 2015 een kostendekkend tarief gerealiseerd kan worden. Ontwikkeling tarieven We stellen voor om de tariefstijging van de watersysteemheffing gelet op het bovenstaande te handhaven op structureel 4% per jaar. Het handhaven van deze tariefstijging op langere termijn lijkt alleen mogelijk op voorwaarde dat in 2016 de kosten van de HWBP bijdrage aan het Rijk van de exploitatie overgeheveld worden naar de investeringen. Voor 2016 zal deze keuze opnieuw moeten worden bezien in het licht van de ingevoerde wet- en regelgeving rond de primaire keringen. De kostenstijgingen binnen het wegenbeheer maken het met name door onderhoud aan en vervanging van wegbruggen, noodzakelijk om de tot heden gematigde tariefstijging fors bij te stellen. Vanaf 2012 wordt een structurele tariefstijging van 6% voorgesteld. Wanneer we ook na de planperiode een meerjarig sluitende begroting met een kostendekkend tarief willen kunnen realiseren is bovengenoemde tariefstijging noodzakelijk. De tarieven voor de zuiveringsheffing kunnen daarentegen fors verlaagd worden van een voorzien jaarlijkse tariefverhoging van 3,5% naar 1,5% met in 2015 een lichte stijging naar 2%, dit als gevolg van de ingezette structurele kostenbesparing op de zuiveringstaak. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 6

7 3. Vaststelling Ingevolge artikel 100 van de Waterschapswet opgemaakt door dijkgraaf en hoogheemraden van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, Rotterdam, 24 mei 2011 Dijkgraaf en hoogheemraden van Schieland en de Krimpenerwaard, secretaris-directeur, dijkgraaf, M.J.H. van Kuijk mr. J.H. Oosters Aldus, vastgesteld door de Verenigde Vergadering van Schieland en de Krimpenerwaard, 29 juni 2011 secretaris-directeur voorzitter Versie D&H 24 mei 2011 pagina 7

8 4. Ontwikkelingen 4.1 Externe ontwikkelingen Bestuursakkoord Water: doelmatiger en minder bestuurlijke drukte Na het Stormaanbod door de waterschappen van eind 2009, met daarin de voorstellen voor doelmatig waterbeheer viel het kabinet in het voorjaar van 2010, waardoor de meeste onderwerpen controversieel werden verklaard en daarmee aangehouden. Tijdens de verkiezingen en ook erna stond vooral het bestuurlijke stelsel ter discussie. In het bijzonder de rollen van en afbakening tussen de verschillende (decentrale) overheden. De drie koepelorganisaties VNG, IPO en Unie van Waterschappen hebben daartoe ieder hun visie op het openbaar bestuur in Nederland geformuleerd. Na de vorming van een coalitie en de totstandkoming van het regeerakkoord in het najaar, zijn gesprekken gestart om tot een bestuursakkoord tussen het Rijk en de decentrale overheden te komen. Voor het eerst zat ook de Unie aan tafel. De partijen hebben enkele maanden intensief overleg gepleegd om tot een gezamenlijk akkoord te komen, waarbij de achterbannen op diverse momenten zijn betrokken. Tegelijkertijd heeft de regering eind 2010 de Spoedwet 100 miljoen voorbereid, die de beoogde bezuinigingen per 2011 moet concretiseren; behandeling hiervan door de Eerste Kamer loopt nog tot in het voorjaar van Als gevolg hiervan moet HHSK voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma 2,8 miljoen per jaar afdragen aan het Rijk ( Stormbijdragen HWBP ), oplopend tot circa 6,2 miljoen per jaar vanaf Ook andere afspraken uit het Bestuursakkoord Water, zoals de overdracht van de muskusrattenbestrijding, hebben gevolgen voor HHSK. Daarnaast ondervindt HHSK mogelijk gevolgen van de vertragingen in de ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied en van bezuinigingen bij het Rijk op ondermeer het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). Bij de behandeling van de programmabegroting 2011 is door het Algemeen Bestuur aangegeven dat de afdracht aan het Rijk ten behoeve van het HWBP bij de voorjaarnota 2011 op basis van de dan geldende inzichten geheel ten laste van de exploitatie rekening zouden moeten worden gebracht. Dit is zo verwerkt in deze voorjaarsnota. Vier andere waterschappen hebben de zelfde keuze gemaakt de bijdrage voorlopig niet te activeren. Zodra helder is hoe de financiering wettelijk verankerd wordt en het HWBP daadwerkelijk mee aangestuurd wordt door de waterschappen en de aard van de bijdrage daarmee veranderd, ligt het in de rede om deze keuze te heroverwegen. De verwachting is dat tegen het eind van de planperiode alle waterschappen uniform de vereveningsbijdrage zullen activeren in hun begroting. Besluitvorming hierover zal te zijner tijd moeten plaatsvinden. Akkoord tussen Rijk en decentrale overheden Op 21 april 2011 is tussen het Rijk en de koepels van de provincies, gemeenten en waterschappen het Hoofdlijnenakkoord gesloten. Dit akkoord bevat afspraken bevat over decentralisaties, bestuur, financiën en de vermindering van de regeldruk. Voor de waterschappen zijn in dit overkoepelende akkoord vooral de bestuurlijke afspraken van belang. Waterschappen worden volgens de nieuwe afspraken geraadpleegd bij de invoering van Europese regels en nieuw landelijk beleid en zijn partij bij de Code interbestuurlijke verhoudingen. Hiermee wordt voorkomen dat waterschappen voor verrassingen komen te staan, zoals een nieuwe regelgeving die soms moeilijk uitvoerbaar is of tot hoge kosten leidt. De rol van de waterschappen in de zorg voor veiligheid tegen overstromingen, schoon water en droge voeten wordt versterkt. Waterschappen gaan meebetalen aan het rijksprogramma voor de verbetering van de zogenaamde primaire keringen. Zij krijgen daarbij ook meer verantwoordelijkheid. Tevens wordt de positie ten opzichte van de provincies verhelderd. Het wordt daarmee voor de Nederlanders duidelijker wat ze aan de waterschappen hebben. Andere afspraken op het gebied van waterbeheer die zijn gemaakt gaan over: sober toezicht, minder lasten betreffende informatieplicht tussen overheden en een duidelijke scheiding van taken en verantwoordelijkheden tussen het Rijk, de provincies, de gemeenten en de waterschappen. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 8

9 Deze afspraken zijn verder uitgewerkt in het Bestuursakkoord Water tussen het Rijk, de provincies, de gemeenten, de waterschappen en de drinkwaterbedrijven. Dit akkoord wordt naar verwachting medio mei 2011 ondertekend door alle partijen. Het bevat de afspraken op het gebied van doelmatig waterbeheer. De hoofdboodschap van dit akkoord is beter waterbeheer met inzet van minder geld dan we nodig dachten te hebben, of te wel minder meerkosten. Het akkoord is voor de waterschappen de uitwerking van de voorstellen die de Unie in 2009 in de Stormbrief heeft gedaan. Doelmatigheid en samenwerking zijn sleutelbegrippen. Ook heeft het Rijk ervoor gekozen om de waterschapsverkiezingen voortaan weer indirect te laten verlopen, dat wil zeggen de vertegenwoordigers van de categorie ingezetenen van het waterschapsbestuur worden gekozen door de gemeenteraden. Cofinanciering waterkeringen Het Bestuursakkoord Water vormt de basis om Nederland nu en in de toekomst waterveilig te houden en zeker te zijn van voldoende schoon water. Waterveiligheid blijft topprioriteit. Grote inspanningen blijven nodig om te zorgen voor voldoende zoetwater van goede kwaliteit en om wateroverlast tegen te gaan (watersysteem) en om drinkwaterbereiding, riolering en waterzuivering (de waterketen) optimaal te laten werken. De voorziene besparing van 750 miljoen komt voor een deel uit de waterketen ( 450 miljoen) en voor een deel uit het beheer van het watersysteem ( 300 miljoen). Het Rijk en de waterschappen hebben ondermeer afgesproken dat de aanleg en verbetering van de dijken en duinen (primaire waterkeringen) niet langer alleen door het Rijk wordt betaald, maar dat het Rijk en de waterschappen ieder de helft voor hun rekening nemen. Hiermee kan het lopende HWBP volledig worden uitgevoerd en kan een start worden gemaakt met het waterveiligheidsprogramma, dat nog volgt op de derde toetsing van dijken en duinen, die onlangs is uitgevoerd. Het is aan Rijkswaterstaat en de waterschappen samen om het nieuwe HWBP vorm te geven en aan te sturen. Minder bestuurlijke drukte Naast minder kosten leidt het Bestuursakkoord Water tot aanzienlijk minder bestuurlijke drukte. Vanuit het principe je hebt de verantwoordelijkheid of niet zijn voor alle taken in het waterbeheer afspraken gemaakt om te zorgen dat niet meer dan twee overheden bij een taak betrokken zijn. Zo zal de toetsing van dijken en duinen niet langer van waterschappen via de provincies naar het Rijk gaan, maar zullen de waterschappen hun toetsresultaten direct neerleggen bij het Rijk. Ook zal de toetsing niet langer om de zes jaar plaatsvinden, maar om de twaalf jaar. Voor de regionale waterkeringen stelt de provincie de kaders. Het waterschap voert de toetsing uit en rapporteert hierover aan de provincie. Waterplannen en kostentoedelingsverordeningen van de waterschappen hoeven niet langer te worden goedgekeurd door de provincie. Dit betekent minder bestuurlijke drukte, minder tijdverlies en meer efficiency. Slimmer samenwerken Er komt een scheiding tussen beleid en toezicht enerzijds en uitvoering anderzijds. Het Rijk gaat over het beleid van het hoofdwatersysteem en de provincie is verantwoordelijk voor het regionaal watersysteem. Uitvoering en beheer is een zaak van respectievelijk Rijkswaterstaat en de waterschappen. Het Rijk en de provincie zien toe op de uitvoering. Ook het aantal plannen wordt minder. Het Rijk en de provincies gaan niet langer afzonderlijke waterplannen maken. Water gaat met milieu, ruimtelijke ordening en andere aspecten van de leefomgeving deel uitmaken van integrale plannen. Dit past bij de centrale rol van de provincie als regionaal gebiedsregisseur. Het integrale plan biedt het kader voor Rijkswaterstaat en het waterschap. Voor het waterbeheer gaan de waterschappen beheerprogramma s maken en jaarlijks vindt met de provincie overleg plaats over de voortgang. Gemeenten en waterschappen gaan het rioleringsbeheer en het zuiveringsbeheer beter op elkaar afstemmen en maken daarbij optimaal gebruik van de kennis van de drinkwaterbedrijven. Hiermee is een besparing oplopend tot 450 miljoen in 2020 te realiseren. Overdracht taken Per 2011 draagt de provincie de muskusrattenbestrijding over aan de waterschappen; HHSK is in overleg met andere waterschappen binnen West-Nederland over de vorm waarin dit gestalte zal krijgen. Afspraken over de herziening van taken op het gebied van zwemwater, vaarwegbeheer en wegen volgen in de loop van 2011, respectievelijk 2012 en Versie D&H 24 mei 2011 pagina 9

10 4.2 Interne ontwikkelingen Actualisatie WBP 2011 In de Verenigde vergadering van 30 maart 2011 is voor het eerst gerapporteerd over de voortgang van het Waterbeheerplan (WBP) , in de vorm van de jaarrapportage Volgens de rapportage kunnen vrijwel alle zeventig doelen uit het Waterbeheerplan (WBP) binnen de planperiode worden gerealiseerd. Er zit echter een zekere spanning tussen het beeld van de jaarrapportage, en het gegeven dat in de afgelopen jaren de geplande investeringsuitgaven voor een belangrijk deel niet zijn besteed. Het geplande investeringsvolume voor de komende jaren ligt bovendien, ook na de bijstellingen in de bijgevoegde meerjarenraming nog aanzienlijk hoger dan voorheen. Bestuur en organisatie staan voor de uitdaging om de beleidsdoelen, de kosten en de capaciteit van de organisatie optimaal op elkaar af te stemmen. Daarnaast gaven externe ontwikkelingen aanleiding om de doelen, maatregelen en kosten te heroverwegen. In de eerste plaats gaat het hierbij om de al eerder genoemde Spoedwet en het Bestuursakkoord Water. Naast de investeringen is bij de WBP actualisatie gekeken naar de exploitatiekosten. De bijstellingen van de exploitatie en investeringen zijn verwerkt binnen de vijf programma s. Planning investeringen Met het oog op de genoemde signalen en ontwikkelingen is in het voorjaar van 2011 de Actualisatie WBP 2011 uitgevoerd. Voor de lopende en nog te voteren kredieten is een realistischere investeringsplanning gemaakt, waarbij dus meer dan voorheen rekening is gehouden met de praktische haalbaarheid en risico s van vertraging. Een deel van de investeringen is daardoor meer gespreid binnen of deels na de planperiode. Over het algemeen worden de WBP doelen volgens de bijgestelde planning nog op tijd gerealiseerd, maar de speling is beperkt. Gezien de eerdere ervaringen is het de vraag of het jaarlijks geplande investeringsvolume volledig kan worden verwerkt. In deze voorjaarsnota is daarom voor 2011 gerekend met een vertragingsfactor van 20%. De komende jaren wordt gestreefd dit weer terug te brengen tot maximaal 10%. Heroverweging investeringsmaatregelen Veel geplande investeringen blijken al in een gevorderd stadium van voorbereiding of in uitvoering. Stoppen leidt tot verlies van gemaakte kosten of het openbreken van aangegane verplichtingen. Dit is ongewenst. Voor de overige investeringen is nagegaan of deze eventueel kunnen worden uit- of afgesteld. Hierbij is vooral gekeken naar de negen WBP doelen waarop de grootste investeringen worden gedaan. Aan deze doelen wordt ruim 90% besteed van het investeringsvolume van HHSK vanaf Een substantiële verlaging van het investeringspakket blijkt echter niet mogelijk te zijn zonder ingrijpende gevolgen. Het gaat daarbij zowel om juridische consequenties (wettelijke verplichtingen, schadevergoedingen) als om fysieke risico s (incidenten, slachtoffers, calamiteiten), hogere onderhoudskosten, verlies van subsidies of synergiekansen, etc. Gezien het financiële beeld na de verrichte bijstellingen zoals dat nu voorligt in deze voorjaarsnota en de onzekerheden in de beleidsomgeving (uitwerking Bestuursakkoord Water, mogelijke aanpassing Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) opgave, etc.), is het maken van dergelijke keuzes op dit moment niet aan de orde. Daarbij komt dat de organisatie een belangrijke ontwikkeling heeft doorgemaakt en nog doormaakt om meer grip op de planning en uitgaven van de investeringen te krijgen. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 10

11 Doorkijk na de planperiode Om een beeld te krijgen van de mogelijke langjarige kostenontwikkeling is een globale doorkijk gemaakt naar de periode na De huidige trends (inclusief investeringsvolume) zijn voor HHSK als geheel doorgetrokken tot en met Verder is er, op grond van zeer voorlopige aannamen, rekening mee gehouden dat van het gewenste verbeteren van de categorie C-keringen langs de Hollandsche IJssel, maximaal 16,2 miljoen per jaar ten laste komt van HHSK ( 6,2 miljoen bijdrage aan het Rijk plus maximaal 10 miljoen projectinvesteringen). Als dit bedrag na 2015 volledig als investering wordt aangemerkt komt de doorkijk na 2015 uit op een gemiddelde kosten/lastenontwikkeling van ca. 4% per jaar. Hierbij is nadrukkelijk geen rekening gehouden met een mogelijk stijgende rente en inflatie. Voor zover nu te overzien staat HHSK na 2015 voor de volgende investeringen: Verbeteren primaire waterkeringen Hollandsche IJssel; verbeteren regionale keringen op grond van de toetsingsresultaten van 2012; vervolgopgaven NBW (centrum Rotterdam, klimaatscenario s 2013, opgave 2050); mogelijke investeringen ten behoeve van de zoetwatervoorziening (Deltaprogramma); KRW-maatregelen pakket en verder; vervanging gemalen en regelende kunstwerken; capaciteitsuitbreidingen en vervangingsinvesteringen afvalwaterketen; reconstructies wegen en bruggen in de Krimpenerwaard; overige vervangingsinvesteringen; informatiebeleid en automatisering; voldoen aan nieuwe beleidsontwikkelingen, zoals aangescherpte normen en eisen. Conclusies WBP actualisatie 2011 Inhoudelijk zijn de doelen uit het WBP nog actueel. De ervaringen van één jaar Waterbeheerplan en de recente ontwikkelingen geven op dit moment geen aanleiding om de WBP doelen inhoudelijk te herzien, de planningen van investeringsuitgaven wel. Bestuur en organisatie van HHSK zetten zich ervoor in dat de WBP doelen uiterlijk eind 2015 zijn gerealiseerd. Ontwikkeling geraamde belastingeenheden De verwachte hoeveelheid belastingeenheden in 2011 en verder zijn in de programmabegroting 2011 voor het laatst (naar boven) bijgesteld. De jaarrekening 2010 geeft geen aanleiding tot verdere bijstelling van belastingeenheden. Recente cijfers van het Centraal Planbureau (Kerngegevens maart 2011) en de Waarderingskamer geven ook geen aanleiding om de verwachte belastingeenheden aan te passen. In de programmabegroting 2012 zullen de belastingeenheden, indien nodig, worden bijgesteld aan de hand van voortschrijdend inzicht. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 11

12 4.3 Organisatorische ontwikkelingen Reorganisatie ondersteunende afdelingen In 2010 zijn de middelenafdelingen gereorganiseerd met als doel een beter afgestemd integraal product te kunnen leveren. Dit geldt zowel voor de ondersteunende taken onderling als naar de primaire afdelingen toe. Naast een structuurwijziging is ook een nieuwe werkwijze onderdeel van de reorganisatie. In 2011 ligt de focus op het ontwikkelen en invoeren van een nieuwe werkwijze. Hiertoe zijn onder andere ontwikkelplannen opgesteld. Deze worden in 2011 uitgevoerd. De ontwikkeling van ons sturingsinstrumentarium (in systeem, inhoudelijk en methodisch) krijgt steeds verder gestalte. De afstemming tussen het WBP en de programmabegroting en de halfjaarlijkse rapportage aan het bestuur zijn hier zichtbare producten van. Behalve dat wij steeds beter in beeld krijgen of en in hoeverre wij onze resultaten behalen, is het inzicht in de kosten en personele inzet steeds adequater. Dit stelt ons in staat om sneller bij te sturen, onze prestaties met anderen te vergelijken, verbeteringen daarin aan te brengen en realistische doelstellingen te formuleren voor onze resultaten. De uitwerking van de reorganisatie middelen moet nog meer inzicht bieden in hoe wij onze bedrijfsvoeringprocessen efficiënter kunnen maken en het bedrijfsvoeringbeleid kunnen verbeteren. De invoering van de 36-urige werkweek met ingang van 2011 heeft tot beperkte meerkosten geleid en uitsluitend voor die bedrijfsonderdelen waar continuïteit geborgd moet zijn. Het is (nog) niet vast te stellen of resultaten later of niet kunnen worden opgeleverd. De werkdruk neemt wel merkbaar toe, evenals de druk op de huisvesting. De gezamenlijke aanwezigheid spitst zich toe op een beperkt aantal dagen in de week en dat geeft met name drukte in de overlegruimten. Daarnaast ontstaat er een toenemende druk op de huisvesting als gevolg van een toenemend aantal medewerkers dat in dienst is. Steeds vaker wordt de voorkeur gegeven aan het aantrekken van personeel dat in dienst komt van HHSK boven het inhuren van externen. Er zal een onderzoek uitgevoerd worden op welke wijze de huidige huisvesting beter benut kan worden en welke maatregelen er eventueel in de toekomst getroffen moeten worden Versie D&H 24 mei 2011 pagina 12

13 5. Voorjaarsnota 2011 in hoofdlijnen 5.1 Financiële beschouwingen 2011 Rente en afschrijvingslasten Het actualiseren van het Waterbeheerplan heeft geleid tot aanpassingen in het investeringsprogramma en het uitgavenpatroon van de investeringen. Het effect hiervan is dat voor 2011 de rentekosten dalen. Tevens is een aantal projecten, waarvan in 2010 de verwachting was dat deze eind 2010 afgesloten konden worden, nog niet gereed. Hierdoor start de afschrijving nog niet in Personeelslasten Ten opzichte van de programmabegroting 2011 is de index van de personeelslasten vanaf 2012 met een kwart procentpunt verhoogd. Meerjarig is nu 1,50% stijging van de totale personeelslasten opgenomen. Deze stijging dekt de periodieke verhogingen en de verwachte verhoging van de sociale premies. De deeltijdfactor van deeltijders is verhoogd in verband met het invoeren van de 36-urige werkweek. Voor de hele organisatie betekent dit een uitbreiding van 1 extra fte. Verder zijn geen financiële effecten zichtbaar omdat de loonkosten niet zijn veranderd. Het effect van minder werken is wel dat de beschikbare capaciteit lager wordt. Per saldo zijn de totale personele lasten licht toegenomen. Goederen en diensten Op deze kostensoort is een aantal wijzigingen verwerkt ten opzichte van de begroting. Onder andere de toegezegde besparingen op onderhoudskosten bij programma 2 en besparingen op kosten grensoverschrijdend afvalwater en slibverwerking bij programma 3. Daarnaast zijn er ook verhogingen opgenomen bij programma 1 en 4 en ondersteunende producten (deze worden in hoofdstuk 6 nader toegelicht). Per saldo zijn er ongeveer lagere kosten voor jaarschijf Bijdragen aan derden Dit budget is fors verhoogd als gevolg van het opnemen van de bijdrage HWBP in de exploitatie (deze was in de programmabegroting 2011 als investering verwerkt) en het verhogen van de bijdrage muskusrattenbestrijding. Een nadere uitwerking van de mutaties op hoofdkostensoorten is opgenomen in hoofdstuk 8: Overige financiële aspecten. De financiële kaders De Nederlandse economie groeit licht, het Centraal Planbureau voorspelt dat pas medio 2012 de Nederlandse economie terug is op het niveau van voor de crisis vanwege uitzonderlijk zwak herstel. De rente op lang geld stijgt de laatste maanden, maar gezien de onzekerheid over het doorzetten van deze stijging wordt het rentepercentage in deze voorjaarsnota nog niet aangepast. Financieringsrente: De rente op kort geld wordt gehandhaafd op 1,5%; De rente op lang geld wordt gehandhaafd op 4%; De rente op het eigen vermogen wordt gehandhaafd op 4%. Inflatie goederen en diensten: We verhogen het meerjarige inflatiepercentage voor goederen en diensten van 1,75% naar 2,0% op basis van de verwachting van het Centraal Planbureau. Verdeling huisvesting en informatiebeleid & automatisering: De kosten van de ondersteunende producten huisvesting (HV) en informatiebeleid & automatisering (I&A) worden naar de producten verdeeld op basis van het aantal m 2 werkruimte en het aantal werkplekken dat een team of cluster inneemt. Deze verdeelsleutel is niet gewijzigd. Wel is het aantal teams/clusters dat een opslag voor HV en I&A krijgt uitgebreid met de ondersteunende teams/clusters. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 13

14 Tot nu toe kregen alleen primaire afdelingen een opslag voor HV en I&A. Vanaf deze voorjaarsnota krijgen ondersteunende teams/clusters ook een opslag HV en I&A toegerekend. Daardoor stijgt het uurtarief van ondersteunende afdelingen en daalt het uurtarief van primaire afdelingen. Het effect hiervan is dat de interne uurtarieven van alle afdelingen dichter bij elkaar komen te liggen. Dit is wenselijk, omdat steeds meer teams/clusters tijdschrijven op projecten sinds financiële regelgeving voorschrijft dat personeelskosten die betrekking hebben op investeringsprojecten geactiveerd moeten worden. Op het totaal van de begroting heeft dit geen effect (kostenneutraal), maar op elk programma is zichtbaar dat de indirecte kosten (= doorbelaste kosten van ondersteunende producten naar primaire producten) stijgen, terwijl de personeelskosten dalen (omdat het uurtarief van primaire afdelingen is gedaald). In de in hoofdstuk 6 bijgestelde programmabegroting 2011, is deze verschuiving tussen hoofdkostensoorten een aantal keer de belangrijkste oorzaak van financiële mutaties. Voor de leesbaarheid van dit hoofdstuk wordt volstaan met bovenstaande toelichting. Basel 3: effect op dividenduitkering van de Nederlandse Waterschapsbank In september 2010 hebben vertegenwoordigers van centrale banken en toezichthouders (het Basels Comité) een compromis bereikt over strengere vermogenseisen voor banken, Basel 3 geheten. De strengere eisen gelden als een belangrijk antwoord op de kredietcrisis en omvatten een breed scala aan maatregelen. Eén van de belangrijkste veranderingen is de verhoging van de minimale buffer van het echte kapitaal (eigen vermogen) die banken moeten aanhouden. Ook de Nederlandse Waterschapsbank (NWB) moet als gevolg hiervan meer eigen vermogen aanhouden. De NWB verwacht in 2011 minder dividend en vanaf 2012 geen dividend uit te keren aan haar aandeelhouders. In deze voorjaarsnota wordt daarom rekening gehouden met een halvering te weten aan dividenduitkering van de Nederlandse Waterschapsbank in 2011 en geen dividenduitkering in latere jaren. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 14

15 5.2 Begroting 2011 naar programma s en kostendragers Begroting 2011 VJN Verschil VJN- Begroting Watersysteem beheer Zuiveringsb eheer Bedragen x Wegen beheer Programma's Jaarschijf Programma 1: Waterveiligheid Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten waterkeringen Aanleg en onderhoud waterkeringen Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding Totaal waterveiligheid Programma 2: Oppervlakte en grondwater Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten watersystemen Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen Baggeren van waterlopen en saneren van waterbod Beheer hoeveelheid water Calamiteitenbestrijding watersystemen Monitoring watersystemen Aanleg en onderhoud vaarwegen en havens Totaal Oppervlakte- en grondwater Programma 3: Afvalwaterketen en emissies Eigen plannen Plannen van derden Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib Afvalwaterbehandeling door derden Rioleringsplannen en subsidies lozingen Aanpak diffuse emissies derden Totaal Afvalwaterketen en emissies Programma 4: Wegenbeheer Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten wegen Aanleg en onderhoud wegen Wegenverkeersregeling en-verkeersveiligheid Totaal Wegen Programma 5: Omgeving en organisatie Eigen plannen Plannen van derden Vergunningen en keurontheffingen Handhaving WVO Belastingheffing Invordering Bestuur Externe communicatie Algemeen Totaal Omgeving en organisatie Totale kosten Dekking Belastingopbrengsten: Watersysteemheffing Belastingopbrengsten: Zuiveringsheffing Belastingopbrengsten: Wegenbeheerheffing Totale dekking Resultaat voor bestemming (tekort) Resultaat voor bestemming (overschot) Bestemmingreserve Watersysteemheffing Zuiveringsheffing Totaal bestemmingsreserve Resultaat na bestemming (tekort) Resultaat na bestemming (overschot) Versie D&H 24 mei 2011 pagina 15

16 6. Bijgestelde programmabegroting 2011 Dit hoofdstuk bevat de vijf programma s, die in grote lijnen gebaseerd zijn op de thema s uit het Water Beheersplan (WBP ). Elk programma is opgebouwd uit een aantal vaste elementen. Het eerste deel komt rechtstreeks uit het WBP en is statisch (weergegeven binnen het kader). Hierin staat weergegeven wat het programma op hoofdlijnen inhoudt (wat zijn de belangrijkste taken), welk effect hiermee wordt beoogd (wat ervaart de omgeving ervan) en welke doelen voor deze taken zijn bepaald voor de periode van het WBP (welke resultaten willen we de komende jaren bereiken als waterschap). De doelen zijn geclusterd op het niveau van ambities, die het hogere bestuurlijk streven weergeven. Het tweede deel bijstellingen en ontwikkelingen beschrijft welke specifieke ontwikkelingen dit jaar spelen en wat de organisatie in grote lijnen anders gaat doen om de doelen voor 2011 te bereiken. Vervolgens komen de ontwikkelingen en maatregelen 2012 en verder aan de orde. Wat gaat de organisatie in grote lijnen doen om de einddoelen van het WBP te bereiken? De maatregelen genoemd in het WBP zijn indicatief. In de programmabegroting worden deze jaarlijks geconcretiseerd, waarbij het accent ligt op de bestuurlijk relevante maatregelen. Over deze punten zal ook worden gerapporteerd. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 16

17 Programma 1: Waterveiligheid Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor veilige waterkeringen en bevordert de veilige inrichting van het beheersgebied. Dit houdt in: het voorkomen van overstroming; het beperken van de gevolgen van een overstroming; het bestrijden van incidenten, calamiteiten en rampen. Hiervoor zijn landelijke en provinciale programma s waaraan HHSK uitvoering geeft, zoals het Hoogwater Beschermingsprogramma (HWBP) en het Deltaprogramma. Beoogd effect Voldoende beschermen tegen overstroming, zoveel mogelijk beperken van de gevolgen van overstromingen en in stand houden van het boezem(kade)stelsel. Doelen planperiode Ambitie: Basisgegevens op orde De beheerregisters van de genormeerde waterkeringen en de waterkeringen-leggers voldoen aan de wettelijke eisen. Ambitie: Prominente rol bij beleidsontwikkelingen en ruimtelijke ordening aangaande waterveiligheid HHSK levert een proactieve bijdrage aan de ontwikkeling van veiligheidsnormen, hydraulische randvoorwaarden en toetsingsinstrumentarium. HHSK geeft actief invulling aan de adviesrol bij de (her-)inrichting van gebieden en toetst in het kader van de watertoets de inrichting van het gebied aan het overstromingsrisico. Ambitie: Waterkeringen op orde De waterkeringen zijn getoetst overeenkomstig de vigerende voorschriften en leidraden. Afgekeurde primaire waterkeringen uit de 1 e en 2 e toetsronde zijn voor 2015 verbeterd. Genormeerde regionale keringen voldoen aan uitkomsten van de toetsing. HHSK verbetert in de planperiode de minst veilige delen van de primaire waterkeringen Categorie C langs de Hollandse IJssel, mits over de financiering hiervan afdoende afspraken kunnen worden gemaakt met het Rijk. Het gewoon onderhoud van de waterkeringen wordt uitgevoerd door de onderhoudsplichtigen, overeenkomstig keur en legger. HHSK voert het buitengewoon onderhoud van de waterkeringen uit op basis van onderhoudsprogramma s, inspectieplannen en eventuele gebreken wanneer die eerder zijn geconstateerd. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 17

18 Bijstellingen en ontwikkelingen 2011 Reconstructieprogramma regionale waterkeringen Het reconstructieprogramma voor de regionale waterkeringen staat onder druk. Met name de afstemming met gemeenten vergt veel tijd en inspanning. Een aantal kadevakken met een weg wordt in de tijd naar achteren geschoven, zodat de werkzaamheden beter aansluiten op de planning en financiële reserveringen van de wegbeheerder. Hoogwater Beschermingsprogramma 3 In de programmabegroting 2011 is tekstueel opgenomen dat activiteiten ondernomen moeten worden voor het opstellen van een Hoogwater Beschermingsprogramma 3 (HWBP3). De eisen voor het aanmelden van dijkvakken zijn flink zwaarder dan voor het HWBP 2. Gedacht moet worden aan het opstellen van SSK ramingen, varianten studies en geo technische onderzoeken. Het concept Hoogwater Beschermingsprogramma moet in de loop van 2012 klaar zijn, zodat het formeel binnen een jaar na het indienen van de toetsresultaten (derde toetsronde) door de Tweede Kamer vastgesteld kan worden. Deze onvoorziene inspanning is in deze voorjaarsnota verwerkt. Reconstructies primaire waterkeringen De bedragen voor het onderhoud aan de primaire waterkeringen zijn verlaagd op basis van de resultaten van de derde toetsing. Voor de dijkvakken die zijn goedgekeurd in de derde toetsing veranderen we het onderhoudsregime niet. Voor de dijkvakken die zijn afgekeurd stoppen we met preventief onderhoud en gaan we over op curatief onderhoud (op basis van inspecties). Dit betekent dat in de aanloop naar dijkversterkingen (op termijn) de onderhoudskosten geminimaliseerd worden. Financiën Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Programma 1: Waterveiligheid Begroting 2011 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten waterkeringen Aanleg en onderhoud waterkeringen Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding Totaal Toelichting op verschillen: De bijdrage van HHSK aan het HWBP is nu niet meer verwerkt als een jaarlijkse investering, maar als een exploitatiebudget. Tegelijkertijd moet de bijdrage licht worden verhoogd aan de hand van de verdeelsleutels die voor 2011 zijn ontvangen van de Unie van Waterschappen. Het jaarlijkse bedrag is 2,8 miljoen vanaf 2011, 4,5 miljoen in 2014 en wordt daarna 6,3 miljoen per jaar. Voor de aanmelding bij het HWBP3 zal het noodzakelijk zijn om veel meer informatie aan te leveren dan voor het HBWP2 werd gevraagd. In de exploitatie zijn daarom middelen opgenomen om onder andere een logische volgorde van het werk te bepalen, ramingen en globale planningen op te stellen en onderzoeken te doen naar de grondslag en andere complicerende zaken. Daarom zijn voor de kwalificatie voor HWBP3 verhogingen van in totaal doorgevoerd, verdeeld over 2011 en Op basis van de uitgangspunten van de spoedwet en het aantal formatieplaatsen dat in de begroting van de provincie is opgenomen is de bijdrage aan muskusrattenbestrijding verhoogd van naar 1,3 miljoen. Deze verhoging is structureel verwerkt. De doorbelasting van indirecte kosten is ten opzichte van de programmabegroting 2011 verhoogd als gevolg van de genoemde mutaties op de budgetten van programma 1. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 18

19 Ontwikkelingen en maatregelen 2012 en verder Basisgegevens op orde Actualiseren van de leggers en beheersregisters conform de planning. HHSK werkt aan de eerste toetsing van de regionale waterkeringen conform het provinciale draaiboek en de geldende wet- en regelgeving. De definitieve rapportage wordt in 2012 aangeleverd bij de provincie. Rapporteren via openbare rapportages over de stand van zaken van de waterkeringen aan de hand van de voorjaars- en najaarsinspectie conform het inspectieplan. Prominente rol bij beleidsontwikkelingen en ruimtelijke ordening aangaande waterveiligheid HHSK werkt actief mee in het Deltaprogramma waaronder, in ieder geval, de nieuwe normering voor de primaire waterkeringen. HHSK vertegenwoordigt de waterschappen in het deelprogramma Rijnmond-Drechtsteden. Meewerken aan de totstandkoming van een vervolg op het lopende HWBP en er voor zorgen dat de afgekeurde dijkvakken in aanmerking komen voor financiering (met aandacht voor de status van de waterkeringen categorie C). Waterkeringen op orde HHSK verwerkt de resultaten van de eerste toetsing van de regionale waterkeringen in het onderhoudsprogramma, zodat de meest urgente waterkeringen in 2015 en alle regionale waterkeringen in 2020 voldoen aan de norm conform de afspraken met de provincie. Realisatie vergt bijzondere aandacht en extra inspanningen, met name op het gebied van afstemming met gemeenten en andere partijen. Uitvoeren van de maatregelen binnen het HWBP en daarmee zorgen dat uiterlijk in 2015 alle dijkvakken die in de eerste of tweede toetsronde zijn afgekeurd veilig zijn (voldoen aan de norm). De nazorg en oplevering van de dijkversterkingen kan uitlopen tot in 2016 of Afhankelijk van onderzoeksresultaten en de uiteindelijke financiering van de primaire waterkeringen, moet een strategie bepaald worden voor de omgang met de afgekeurde dijkvakken uit de derde toetsing. Afhankelijk van de strategie volgen mogelijk activiteiten. Financiën Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Waterveiligheid Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten waterkeringen Aanleg en onderhoud waterkeringen Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding Voorjaarsnota Begroting Verschil Toelichting: De structureel verwerkte aanpassingen veroorzaken het verschil in de meerjarenreeks: De bijdrage van HHSK aan het HWBP is nu verwerkt in de exploitatiebudgetten (ruim 2,8 miljoen per jaar, vanaf 2014 ruim 4,5 miljoen, en daarna 6,3 miljoen per jaar. De bijdrage voor muskusrattenbestrijding is verhoogd met ongeveer 6 ton. Doordat de kosten in de exploitatie nu veel hoger zijn dan voorheen, wordt aan waterveiligheid ook een veel groter aandeel van de indirecte kosten toegerekend. Dit is vooral in 2011 zichtbaar. In de jaren daarna heeft een betere spreiding van uitgavenpatronen van investeringen geleid tot een meer gedempte stijging door lagere kapitaallasten. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 19

20 Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma voor programma 1: Te voteren investeringsbedragen Investering TOTAAL Na 2015 Hoogwaterbeschermingsprogramma: Dijkversterking Krimpen Dijkversterking Krimpen subsidie Toetsing waterkeringen Reconstructie primaire waterkeringen Reconstructie regionale waterkeringen jaarlijkse inventarisatie waterkeringen Te activeren uren personeel Voorb.PWK cat.c Voorb.PWK cat.c subsidie Uitvoering PWK cat.c PM PM PM Totaal investeringen programma Toelichtingen per investering Hoogwater Beschermingsprogramma Door Rijkswaterstaat wordt de dijkversterking Krimpen gefinancierd vanuit het Hoogwater Beschermingsprogramma. Toetsing waterkeringen Deze investering is opgenomen in het WBP Het betreft de 6-jaarlijkse wettelijke toetsing van de primaire waterkering (2011 en 2017) en de toetsing van de boezemkaden (2012 en 2024). Hierbij wordt onder andere de stabiliteit en het waterkerend vermogen van de waterkeringen onderzocht. Reconstructies primaire waterkeringen Afhankelijk van de resultaten van de veiligheidstoetsing komen delen van de primaire waterkering in aanmerking voor reconstructie. De bedragen zijn aangepast. Voor de goedgekeurde dijkvakken geldt een regime van preventief onderhoud. Voor de afgekeurde dijkvakken geldt een regime van curatief onderhoud. Reconstructie regionale waterkeringen Het gaat hier om uitvoering van werken op basis van het 10-jaren ophoogplan In 2011 wordt de reconstructie van diverse kadevakken in voorbereiding genomen. Bijvoorbeeld langs de Rotte, Ringvaart langs de Prins Alexander Polder, Ringvaart van de Zuidplaspolder en de vaart van de polder in Bleiswijk. De planning en het uitgavenpatroon zijn bijgesteld op basis van de laatste inzichten, voortgang en afspraken met derden (gemeenten en provincie). Tweejaarlijkse inventarisatie waterkeringen Om het jaar wordt, onder andere ten behoeve van het dagelijkse beheer en het opstellen van meerjaren onderhoudsplannen, nauwkeurig de hoogteligging van de waterkeringen van het halve beheersgebied bepaald. Hierbij wordt gebruik gemaakt van laser-altemetrie (Flimap). Te activeren uren personeel Ten behoeve van de uitvoering van projecten worden jaarlijks de uren van personeel geactiveerd. Meer dan de helft van deze kosten wordt geraamd voor de aanleg van waterkeringen. Het andere deel wordt verspreid over diverse andere onderwerpen geraamd. Aanpak Primaire Categorie C waterkeringen In het WBP is opgenomen dat HHSK actief aan de slag gaat met de voorbereiding van dijkversterkingen van Categorie C keringen (waterkeringen langs de Hollandsche IJssel). Het betreft de concrete voorbereiding van de twee meest urgente kadevakken. Hiervoor is reeds gevoteerd voor een eerste onderzoek. Indien besloten wordt vooruitlopend op HWBP 3 de voorbereiding van de twee meest urgente kadevakken zelf ter hand te nemen dient een aanvullend voorbereidingskrediet van circa 2,7 miljoen te worden gevoteerd. HHSK gaat daarnaast aan de slag met de financiering van deze dijkversterkingen en het maken van afspraken daarover met het Rijk. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 20

21 Programma 2: Oppervlakte- en grondwater Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor de inrichting en het beheer van het oppervlaktewater, grondwater en vaarwegen in het beheersgebied. Binnen oppervlaktewater zijn drie subthema s te onderscheiden: waterkwantiteit, zoetwatervoorziening en wateraanvoer, waterkwaliteit. Hierbij wordt uitgegaan van landelijke programma s waaraan HHSK uitvoering geeft, zoals het Nationaal Bestuursakkoord Water en Kaderrichtlijn Water. Beoogd effect Tegengaan van wateroverlast in stedelijk en landelijk gebied, beschikbaarheid van voldoende zoet water in droge perioden, voldoen aan ecologische doelstellingen en het in stand houden van bestaande gebruiksmogelijkheden door het op orde brengen en houden van het watersysteem. Doelen planperiode Ambitie: Basisgegevens op orde De basisgegevens en leggers van ten minste de hoofdwatergangen en de boezemwateren, inclusief peilregelende kunstwerken, zijn op orde. HHSK beheert en onderhoudt een waterkwantiteits- en waterkwaliteitsmeetnet dat inzicht verschaft in de toestand en ontwikkelingen van het watersysteem. Ambitie: Robuust en veerkrachtig oppervlaktewatersysteem met (ten minste) behoud van huidige waterkwaliteit In 2015 voldoet het gebied van HHSK aan de NBW-normen (met uitzondering van het centrum van Rotterdam); ook de overige maatregelen uit de Wateropgave 2015 en de watersysteemmaatregelen binnen de landinrichting Krimpenerwaard zijn uitgevoerd. De KRW-Maatregelen waarvoor HHSK verantwoordelijk is zijn uitgevoerd en HHSK coördineert de uitvoering van KRW-maatregelen door andere instanties. HHSK voert de maatregelen uit de zwemwaterprofielen uit waarvoor HHSK zelf verantwoordelijk is; voor de overige maatregelen wordt afstemming gezocht en worden afspraken gemaakt met de beheerders en eigenaren. De ecologische waterkwaliteitsnormen voor het oppervlaktewater worden in overleg met de provincie gebiedsspecifiek uitgewerkt. HHSK en gemeenten beschikken over gemeentelijke waterplannen en voeren deze uit. HHSK voert in 2012 de NBW-klimaattoets uit en heeft de KRW- en NBWmaatregelen voor de periode tijdig bepaald en verantwoord onderbouwd. Bij nieuwbouw, reconstructie of vervanging van gemalen, stuwen en sluizen wordt gestreefd naar vispasseerbaarheid. Ambitie: Optimaal op gebruik afgestemd peilbeheer, rekeninghoudend met ecologie en ontwikkelingen HHSK heeft vastgestelde actuele peilbesluiten. HHSK voert het peilbeheer volgens de vastgestelde peilbesluiten uit. Ambitie: Gegarandeerde zoetwatervoorziening voor huidige gebruiksfuncties Het huidige beheer op het gebied van wateraanvoer en zoetwatervoorziening wordt voortgezet. HHSK onderzoekt samen met de partners de mogelijke toekomstige ontwikkelingen en bepaalt vóór 2015 de strategie en aanpak om de zoetwatervoorziening op de middellange- en lange termijn veilig te stellen en te optimaliseren. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 21

22 Ambitie: Onderhoud watergangen en kunstwerken op orde HHSK onderhoudt hoofdwatergangen en boezemwateren overeenkomstig de bepalingen van keur en legger Het onderhoud van wateren en eventuele kunstwerken door derden wordt uitgevoerd conform de daarvoor geldende eisen en uitgangspunten. HHSK voert het onderhoud van wateren uit conform de Ecokleurenkoers en Flora- en Faunawet, en promoot de toepassing daarvan door derden. De gemalen en regelende kunstwerken zijn voortdurend in een bedrijfszekere staat van onderhoud. HHSK onderzoekt met de betrokken partijen hoe het baggeren door derden in stedelijk gebied zo efficiënt mogelijk kan worden uitgevoerd. Het beleid zoals beschreven in de Kadernota Vis wordt uitgevoerd. Ambitie: Grondwatertaak gefaseerd invullen op basis van duidelijke taakverdeling tussen partners De grondwatertaken worden geïmplementeerd overeenkomstig het beleidskader Grondwater HHSK Het grondwaterbeleid wordt in 2012 geëvalueerd. Op grond daarvan wordt het beleid eventueel aangepast. Ambitie: Nautisch beheer en vaarwegbeheer continueren met het accent op het beschermen van de wateren, oevers en natuurwaarden op en langs vaarwegen HHSK zet tot nader besluit de huidige praktijk met betrekking tot het nautisch beheer en het vaarwegbeheer voort. HHSK maakt in de planperiode afspraken met de provincie over het toekomstig vaarwegbeheer en nautisch beheer en werkt het beleid waar nodig verder uit. Bijstellingen en ontwikkelingen 2011 Ten opzichte van de begroting 2011 zijn geen bijstellingen gedaan ten koste van de ambities van HHSK. Wel zijn besparingen gerealiseerd op het gebied van onderhoud en besparingen bij meer efficiency in de uitvoering. Dit laatste betekent een aantal maatregelen zelf uitvoeren in plaats van uitbesteden. In het eerste kwartaal van 2011 zijn de kostenramingen van de maatregelen uit de programma s Wateropgave 2015 en KRW geactualiseerd. Op basis daarvan is de financiële haalbaarheid van beide programma s getoetst. Hieruit is gebleken dat de geplande meerjaren investeringsplan naar verwachting toereikend is. Financiën Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Programma 2: Oppervlakte en grondwater Begroting 2011 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten watersystemen Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen Baggeren van waterlopen en saneren van waterbodems Beheer hoeveelheid water Calamiteitenbestrijding watersystemen Monitoring watersystemen Aanleg en onderhoud vaarwegen en havens Totaal Versie D&H 24 mei 2011 pagina 22

23 Toelichting: Op dit programma zijn de kosten met ongeveer afgenomen ten opzichte van de programmabegroting. Bij de jaarrekening bleek dat de budgetten voor de onderhoudskosten te hoog zijn geraamd. De onderhoudskosten voor de watergangen en kunstwerken zijn structureel met naar beneden bijgesteld. De indirecte kosten, die op basis van verdeelsleutels worden toegekend aan de producten, zijn vermeerderd met , terwijl de kapitaallasten zijn verminderd met Per saldo een voordeel van De urenraming is aangepast en het resultaat hiervan is dat een verschuiving van personele kosten hebben plaatsgevonden. Meer uren zijn geraamd op de producten eigen plannen en minder uren op de producten: plannen van derden, kwaliteitsmaatregelen oppervlaktewater, verwante belangen watersystemen en monitoren watersystemen. Daarnaast zijn de personele lasten gedaald met (minder opslag voor huisvesting en I&A, zie hoofdstuk 5.1: Financiële beschouwingen) Ontwikkelingen en maatregelen 2012 en verder De planning rondom het op orde brengen van de gegevens is realistisch. Dit ondanks een extra inspanning bij het inwinnen van veldgegevens en het daardoor later beschikbaar komen van deze gegevens voor bijvoorbeeld Watersysteemanalyses, Peilbesluiten of Leggers. Het ziet er ook naar uit dat de maatregelen uit de KRW en NBW in de looptijd van het WBP kunnen worden gerealiseerd. De ontwikkelingen in de Krimpenerwaard maken het mogelijk om het watersysteem naast de al lopende projecten verder te optimaliseren. Dit gaat een forse inspanning van HHSK vragen, waarbij een balans moet worden gevonden tussen de geplande maatregelen uit het WBP en de maatregelen uit het Watergebiedsplan. Financiën Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Oppervlakte en grondwater Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten watersystemen Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen Baggeren van waterlopen en saneren van waterbod Beheer hoeveelheid water Calamiteitenbestrijding watersystemen Monitoring watersystemen Aanleg en onderhoud vaarwegen en havens Voorjaarsnota Begroting Verschil Toelichting: Het structureel verlagen van de exploitatiebudgetten voor onderhoudskosten en minder kapitaallasten zijn de oorzaken van de verschillen ten opzichte van de begroting. Het meerjarig overzicht toont verder af en toe een trendbreuk. Ook hier is de belangrijkste oorzaak wijziging in de kapitaallasten. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 23

24 Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma voor programma 2: Te voteren investeringsbedragen Investering TOTAAL Na 2015 Wateropgave KRW Kaderrichtlijn water Peilbesluiten en leggers Beheer zwemwater Visstandbeheer Grondwaterbeheer Stedelijke Waterplannen Watergebiedsplan Krimpenerwaard Subsidie Watergebiedsplan Krimpenerwaard e hoofdgemaal Krimpenerwaard Renovatie kunstwerken WS Baggeren Totaal investeringen programma Toelichtingen per investering Wateropgave 2015 Dit betreft het uitvoeren van een pakket aan maatregelen die volgens het Nationaal Bestuursakkoord Water moeten worden uitgevoerd om de waterstaatkundige structuur te versterken in het hele beheersgebied van HHSK. De wateropgave wordt ook wel gezien als het vervolg op Peil De financiële consequenties zijn uitgewerkt in het Waterbeheerplan Kaderrichtlijn Water De Europese Kaderrichtlijn Water heeft als hoofddoel de daartoe aangewezen grond- en oppervlaktewateren te beschermen tegen achteruitgang en waar mogelijk te verbeteren. HHSK zal tot en met 2015 diverse maatregelen uitvoeren die voortvloeien uit het stroomgebiedbeheersplan Rijndelta. Peilbesluiten en leggers Deze kredieten zullen worden aangewend om de peilbesluiten te actualiseren aan de gewenste waterstaatkundige situatie en nieuwe wet- en regelgeving. Tevens zijn de kredieten voor de realisatie van de peilbesluiten. De eisen aan de watergangen met de onderhoudsverplichtingen worden vastgelegd in de legger. Beheer zwemwater Dit betreft het initiatief om zwemwaterprofielen op te stellen (deze wettelijke verplichting komt voort uit de EU zwemwaterrichtlijn) zoals is afgesproken in het plan van aanpak Zuid- Holland leeft met zwemwater. Visstandbeheer In de periode 2015/2027 willen we komen tot een goede waterkwaliteit met een gezonde gevarieerde visstand. Om dit te bereiken willen we in de planperiode van het WBP komen tot gebiedsgerichte (visstandbeheer-)plannen. Grondwaterbeheer HHSK voert haar taken op het grondwaterbeheer uit conform de Waterwet. Het ambitieniveau is vastgelegd in de kadernota grondwater. Stedelijke waterplannen Met dit investeringsplan willen we bereiken dat voor alle (deel)gemeenten in het beheersgebied een stedelijk of regionaal waterplan wordt opgesteld. De verantwoordelijkheid voor het opstellen van de stedelijke waterplannen ligt bij de gemeenten, maar wij leveren daaraan een bijdrage. De verwachting is dat in 2011 voorlopig de laatste bijdragen worden geleverd aan de planvorming. Diverse stedelijke waterplannen zijn inmiddels in uitvoering. Gemeentelijke waterplannen (GWP) zijn een belangrijk instrument om afspraken te maken over het realiseren van opgaven voor de inrichting en beheer en onderhoud van watersystemen in hun onderlinge samenhang op lokaal schaalniveau. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 24

25 Binnen het kader van de GWP maken gemeenten, HHSK en eventueel andere betrokkenen nadere afspraken over de concrete invulling en uitvoering van maatregelen. Voor HHSK ligt de prioriteit in de planperiode t/m 2015 op de waterkwaliteitsspoormaatregelen (beperken van overstort van rioolwater of mitigeren van de effecten hiervan) en op de uitvoering van vastgestelde KRW- en NBW-maatregelen. Watergebiedsplan Veenweidepact Krimpenerwaard; Uitvoering projecten HHSK/ Bijdrage FES Veenweidepact HHSK is medeondertekenaar van het Veenweidepact Krimpenerwaard. Het doel is te komen tot een door de streek gedragen visie en op basis daarvan met het Rijk te onderhandelen over de inzet van Rijksmiddelen. De belangrijkste elementen van het pact zijn de inpassing van ha natuur, de beperking van de bodemdaling, de herbegrenzing van functies, de aansturing van het gebiedsproces en het wijzigen van de oude landinrichtingsplannen. De bijdragen FES betreffen de Rijksbijdragen Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) en Fonds Economische Structuurverbetering (FES). Derde Hoofdgemaal Krimpenerwaard (Verdoold) Bij de uitwerking van het ontwerp derde hoofdgemaal Krimpenerwaard zijn technische beperkingen naar voren gekomen die samenhangen met de ligging van het gebouw, de verslechterde technische staat en de monumentenstatus. Daardoor werd duidelijk dat het gemaal niet voor het oorspronkelijk geraamde bedrag gerenoveerd kan worden. Dit is aanleiding geweest om het bouwplan te herzien. Studies naar alternatieven voor de uitvoering geven een verschil in de kosten aan, maar geen van de ontwerpen kan binnen het geraamde bedrag worden uitgevoerd. Vooruitlopend op een definitieve keuze voor één van de alternatieven is een extra investeringsbedrag opgenomen. Renovatie kunstwerken watersystemen Deze kredieten zijn ten behoeve van de renovatie van de gemalen en/of kunstwerken die op grond van een onderhoudsplanning worden uitgevoerd. Baggeren Dit betreft baggerwerkzaamheden in de Ringvaart van de Zuidplaspolder. Boezemwateren maken geen onderdeel uit van de reguliere baggerbudgetten. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 25

26 Programma 3: Afvalwaterketen en emissies Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor het transporteren en zuiveren van afvalwater, inclusief slibverwerking en ziet toe op de aanpak van emissies vanuit rioleringen en diffuse bronnen naar oppervlaktewater. Beoogd effect Waarborgen van de volksgezondheid en een aantrekkelijke leefomgeving, waarbij het huidige niveau van zuiveringenbeheer wordt behouden. Waarnaast wordt en tijdig ingespeeld op toekomstige hogere eisen, waarbij de emissies uit rioleringen en diffuse bronnen verder worden teruggedrongen ten behoeve van een betere waterkwaliteit. Doelen planperiode Ambitie: Optimaliseren van de eigen taak binnen de afvalwaterketen door een bijdrage te leveren aan duurzaamheid, efficiëntie en effectiviteit Informatiesystemen voor de afvalwaterketen zijn operationeel, actueel en volledig. De zuiveringen voldoen voor 100% aan de (op dat moment) geldende lozingsvergunningen en overeengekomen afnameverplichting. De reguliere bedrijfsvoering en beheer- en onderhoudsmaatregelen van de Afvalwaterzuiveringsinstalaties (awzi s), rioolgemalen en transportleidingen worden doeltreffend uitgevoerd. Jaarlijks wordt op de zuiveringsinstallaties een verbetering van de energie-efficiëntie gerealiseerd van 2%. (periode , referentiejaar 2005) Er is in 2015 een besparing gerealiseerd van circa 10% in de afvalwaterketenkosten bij gelijke taakuitoefening ten opzichte van de uitgaven in Met de gemeenten en andere betrokken instanties zijn afspraken gemaakt over optimalisatie van de samenwerking in de afvalwaterketen. Ambitie: Terugdringen van emissies vanuit rioleringen, waarbij gemeenten zorg dragen voor de riolering en HHSK bevoegd gezag is en toeziet op realisatie Het informatiesysteem voor rioleringen is geoperationaliseerd en volledig ingevuld op basis van actuele informatie van gemeenten. De basisinspanning riolering- en waterkwaliteitsspoormaatregelen (gekoppeld aan riolering) van de gemeenten zijn tijdig uitgevoerd conform de afspraken. Ongezuiverde lozingen van huishoudens en glastuinbouwbedrijven worden gesaneerd. Bij nieuwe en bestaande rioolstelsels is verharding verantwoord afgekoppeld. Uitschieters rioolvreemd water worden, in samenwerking met gemeenten, aangepakt. Ambitie: Terugdringen van diffuse lozingen uit glastuinbouw, landbouw, beheer terreinen en bouw Diffuse verontreiniging van het oppervlaktewater door overheden en bedrijven wordt beëindigd of geminimaliseerd. Lozingen vanuit de glastuinbouw worden volledig gesaneerd. Bijstellingen en ontwikkelingen 2011 De voorbereiding van de renovatie van het transportsysteem en de zuiveringsinstallatie Groote Zaag is opnieuw vertraagd. De verwachting is thans dat in de Verenigde vergadering (VV) van juni een voorstel tot voortzetting project de Groote Zaag wordt voorgelegd, waarbij tevens de nu voorbereide keuze van renovatie van de zuivering wordt belicht. Ten behoeve van de renovatie van het transportsysteem wordt in de VV van november, het restant uitvoeringskrediet aangevraagd. In de VV van maart uiterlijk juni 2012 zal het uitvoeringskrediet voor de renovatie van de zuiveringsinstallatie worden voorgelegd. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 26

27 Naast de samenwerking met de gemeente Zuidplas (en Lansingerland) in de zuiveringskring Kortenoord wordt op verzoek van de gemeente Capelle aan den IJssel de overname van (een deel) van het technische rioleringenbeheer in 2011 onderzocht (VV maart 2011). De verwachting is dat de resultaten van dit onderzoek ultimo november 2011 aan de VV worden gepresenteerd. Ook wordt in nauwe samenwerking met de betrokken waterschappen (Delfland en Hollandse Delta) en de gemeente Rotterdam de samenwerking in de waterketen in Rotterdam nader onderzocht. Financiën Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Programma 3: Afvalwaterketen en emissies Begroting 2011 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Eigen plannen Plannen van derden Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib Afvalwaterbehandeling door derden Rioleringsplannen en subsidies lozingen Aanpak diffuse emissies derden Totaal Toelichting: Uit het jaarrekeningresultaat bleek dat verschillende budgetten te ruim begroot waren. Het budget voor grensoverschrijdend afvalwater is structureel verlaagd met Mogelijk kan dit budget in de toekomst nog verder verlaagd worden. Dit is afhankelijk van de nieuwe afspraken die gemaakt moeten worden met de andere waterschappen. Het budget voor slibafvoer door derden is structureel met per jaar naar beneden bijgesteld, het tarief van HVC is voor 2011 verlaagd. In 2010 bleek dat er jaarlijks een garantstellingprovisie ontvangen wordt van HVC, deze provisie bedraagt 1% van lening waarvoor HHSK garant staat. De jaarlijkse opbrengst van is structureel in de voorjaarsnota verwerkt. De doorbelasting van indirecte kosten is ten opzichte van de programmabegroting 2011 verlaagd als gevolg van de bovengenoemde verlagingen van de budgetten van programma 3. Door verschuivingen in uitgavenpatronen zijn, ten opzichte van de programmabegroting, de rentekosten verlaagt. Tevens zijn de personele kosten verlaagd als gevolg van aanpassing in de verdeelsleutel voor huisvesting en I&A (automatisering) kosten. Ontwikkelingen en maatregelen 2012 en verder Naast de verschillende maatregelen, zoals genoemd in het Waterbeheerplan, zal de komende jaren vooral de aandacht uitgaan naar de mate en vorm van samenwerking met de gemeenten. Hierbij speelt, naast de uitkomsten van de onderzoeken naar samenwerking in de zuiveringskring Kortenoord (gemeenten Zuidplas en Lansingerland) en in Rotterdam, de mogelijke overname van het technische rioleringenbeheer van de gemeente Capelle aan den IJssel een belangrijke rol. Financiën Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Versie D&H 24 mei 2011 pagina 27

28 Afvalwaterketen en emissies Eigen plannen Plannen van derden Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib Afvalwaterbehandeling door derden Rioleringsplannen en subsidies lozingen Aanpak diffuse emissies derden Voorjaarsnota Begroting Verschil Toelichting: De budgetverlagingen in jaarschijf 2011 en de aanpassingen in de uitgavenpatronen zijn structureel doorgevoerd en dus ook in de jaren 2012 tot en met 2015 zichtbaar. Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma voor programma 3: Te voteren investeringsbedragen Investering TOTAAL Na 2015 Renovatie AWZI De Groote Zaag ATS De Groote Zaag Bijdragen Renovaties awzi's Proces automatisering AWK Uitv. studies en efficiëntiepl Renovatie transportstelsels Bijdragen van gemeenten Bijdragen aan gemeenten Bemonsteringsapparatuur Opt. Studies & onderz. AWK Diffuse bronnen Subsidie/bijdrage regelingen Totaal investeringen programma Toelichtingen per investering Jaarlijks worden de investeringsplannen op de meest recente inzichten bijgesteld. Deze verfijning leidt veelal tot enige herziening van de planning in de verwachte uitgaven binnen de gegeven financiële kaders van de meerjarenbegroting. Ten opzichte van de begroting 2011 is de meerjarenraming investeringen, met uitzondering van één investering, slechts op de planning van de uitgaven en niet op het investeringsniveau bijgesteld. Renovatie AWZI De Groote Zaag De investering betreft de uitvoering van de renovatie awzi De Groote Zaag. Dit is een van de maatregelen voor de realisatie van De Groote Zaag als een bedrijfszeker en duurzaam afvalwatersysteem (een van de uitkomsten van de in 2007 uitgevoerde voorstudie). Als gevolg van de onlangs gebleken bouwkundige toestand van de awzi worden nadere studies uitgevoerd naar de mogelijkheden en te behalen duurzaamheid van de investeringen. Dit leidt tot een vertraging in de eerder geplande uitvoering van een jaar. Renovatie awzi's Deze investeringen betreffen vervanging en renovatie van de awzi s. Het gaat hierbij om de volgende projecten: diverse renovaties aan de awzi Kralingseveer, in gebruik nemen van de tweede straat awzi Kortenoord, diverse renovaties aan de awzi s in de Krimpenerwaard, renovatie of vervanging van de verouderde gasmotoren op de awzi Kralingseveer en het herstel van de drijflaagput op de awzi Kralingseveer. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 28

29 Procesautomatisering AWK De voorbereiding van het project ter vervanging van de procesautomatisering van transporten zuiveringstechnische installaties is afgerond. Een eerste vervanging van deze verouderde installaties is gestart. Uitvoering studies en efficiëntieplannen Deze investeringen zijn in de meerjarenbegroting opgenomen voor het realiseren van de aanpassingen voortvloeiend uit de slibstrategie studie en het opstellen en uitvoeren van de energie-efficiënte plannen. In april 2007 is de zuiveringsslib strategiestudie voor HHSK afgerond. In 2011 worden de centrifuges van de awzi Kralingseveer vervangen. Jaarlijks wordt op de zuiveringsinstallaties een verbetering van de energie-efficiëntie van 2% beoogd. Renovatie transportstelsels Deze investeringen betreft nieuwbouw van diverse rioolgemalen in de Krimpenerwaard, het afvalwatertransport Zuidplas, rioolgemaal Westergouwe en Triangel. Bijdragen van gemeenten Voor de uitvoering van de hierboven genoemde investeringen wordt van de gemeenten een bijdrage ontvangen. Deze bijdragen worden berekend conform verdeelsleutels die in het verleden zijn vastgesteld. In verband met de verrekening van de BTW met de gemeenten wordt in toenemende mate de nieuwbouw of renovatie van rioolgemalen via de constructie van twee opdrachtgevers gerealiseerd. Hierbij wordt aan de gemeente als medeopdrachtgever, conform de afgesproken kostenverdeling, direct door de aannemer of andere uitvoerende partij gefactureerd. Hierdoor nemen zowel het te verrekenen aandeel van de gemeente als de bruto investering van HHSK af. Bijdragen aan overheden ( ) Bijdragen aan overheden voor renovatie rioolgemalen in beheer van de gemeenten. Het betreft hier gemalen en persleidingen in de gemeenten Zoetermeer, Capelle aan den IJssel en Rotterdam. De bijdrage aan de gemeente Zoetermeer voor onderhoud de eerste en aanleg van de tweede leiding tussen de rioolgemalen Meerzicht en Rokkeveen is verhoogd met Deze verhoging is nodig, omdat de opgave van de totale investering (en ons aandeel hierin) door de gemeente Zoetermeer exclusief btw opgegeven is (zonder vermelding van het wel of niet berekenen van btw), terwijl ze ons aandeel met btw moeten doorbelasten. Tevens is, conform de nieuwe investeringsopgave van gemeentewerken Rotterdam, het investeringsplan verhoogt met Bemonsteringsapparatuur Het opgenomen bedrag is bestemd voor het vervangen van bemonsteringsapparatuur. Optimalisatie studies & onderzoeken AWK Deze investeringen zijn opgenomen voor het uitvoeren van studies en onderzoeken. De onderzoeken zullen zich hoofdzakelijk richten op kleinschalig toegepast onderzoek dan wel studies in relatie tot de inzetbaarheid van nieuwe technologieën. Uit het KRW onderzoek awzi s moet blijken welke maatregelen er genomen moeten worden om te voldoen aan de kaderrichtlijn water. Hierbij speelt vooral de herziening van de lozingsvergunningen voor lozing van het gezuiverde afvalwater op rijkswater een belangrijke rol. Een onderzoeksvoorstel is inmiddels opgesteld en door het ministerie van Infrastructuur en Milieu goedgekeurd. Dit onderzoek zal in de loop van 2011 aanvangen. Tevens worden er onderzoeken en studies uitgevoerd voorafgaand aan het opstellen van afvalwaterplannen. De uitkomsten worden in de afvalwaterplannen nader uitgewerkt. Afspraken met gemeenten over samenwerking op het gebied van investeringen in de afvalwaterketen zijn gemaakt op basis van Optimalisatie Afvalwatersysteem Studies (OAS) per awzi-verzorgingsgebied. In lijn met het Bestuursakkoord Waterketen (BWK) en de overeenkomst tussen de Unie van Waterschappen en de VNG worden afspraken met gemeenten gemaakt op het gebied van samenwerking binnen de afvalwaterketen. Het is in dit stadium nog niet mogelijk om een onderbouwde raming te maken van de mogelijke efficiency besparingen. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 29

30 Diffuse bronnen (m.n. glastuinbouw) Het betreft hier de deelname in diverse onderzoeksprojecten met o.a. de glastuinbouwsector en collega overheden om diffuse emissies zo veel mogelijk te beperken en de eventuele financiële deelname in het beheren van locale kleinschalige zuiveringen voor het zuiveren van huishoudelijk afvalwater in gevallen dat aansluiting op de riolering economisch niet haalbaar wordt geacht (IBA s) Subsidie/bijdrageregelingen Deze investering omvat twee bijdrageregelingen, te weten: de bijdrageregelingen aan gemeenten om bij renovatieprojecten aan het rioleringsstelsel van bestaande bebouwde gebieden de hemelwaterafvoer af te koppelen van het rioolstelsel, zodat het schone hemelwater terechtkomt in een watergang. de bijdrageregeling die wordt aangewend ter motivatie van de gemeenten om de lozingen uit de glastuinbouw op de riolering aan te sluiten. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 30

31 Programma 4: Wegen Inhoud programma Het hoogheemraadschap draagt zorg voor het beheer van het wegennet buiten de bebouwde kom in de Krimpenerwaard, met uitzondering van de provinciale wegen. Beoogd effect Waarborgen van voldoende bereikbaarheid, verkeersveiligheid en berijdbaarheid. Doelen planperiode Ambitie: Op termijn overdragen van het wegenbeheer aan derden; tot dat moment wordt nauw samengewerkt met betrokken partijen In de planperiode worden de mogelijkheden voor overdracht van de wegentaak inzichtelijk gemaakt. Wegbeheerders in de Krimpenerwaard werken efficiënter en effectiever aan uitvoering en beheer door verbeterde samenwerking. Ambitie: Behoud van de kwaliteit van de wegen met extra aandacht voor veiligheid De kerngegevens van wegen zijn in een beheerregister beschikbaar. Het aantal onveilige locaties is afgenomen waarbij gestreefd wordt naar vermindering van het aantal verkeersongevallen. De mobiliteit in de Krimpenerwaard is in beeld gebracht. HHSK neemt geen initiatief tot verbetering van de mobiliteit, maar staat welwillend tegenover initiatieven van derden; wel voert HHSK een beperkt aantal projecten uit in het kader van het fietspadenplan van de provincie. De huidige kwaliteit van beheerde objecten is in stand gehouden conform planmatige onderhoudsprogramma s van wegen, groen, kunstwerken en bebakening en door implementatie van wet- en regelgeving. Bijstellingen en ontwikkelingen 2011 Reconstructieprogramma Wegen Op basis van de ervaringen met de meest recente reconstructie moeten de aannames ten aanzien van de kostenberekeningen worden bijgesteld. De ramingen in het investeringsprogramma zijn verhoogd op basis van de laatste inzichten en afspraken. Reconstructieprogramma Kunstwerken Gebleken is dat de toestand van de wegbruggen in een groot aantal gevallen onvoldoende is. HHSK is onderhoudsplichtig en dient zijn verantwoordelijkheid als wegbeheerder voor de verkeersveiligheid te nemen. In de komende jaren moeten tientallen bruggen vervangen worden. Dat kan deels door de aanleg van duikers. De consequenties van de voorziene aanpak zijn verwerkt in de ramingen van het investeringsprogramma. Ook is in de exploitatie een structurele verhoging opgenomen voor het onderhoud aan de wegbruggen. Vorstschade wegen De afgelopen twee winters hebben de wegen meer schade opgelopen dan in de voorgaande jaren. De winters waren kouder, er was meer winterse neerslag en de periode van dooi en vorst hebben zich meerdere malen afgewisseld. De schade is nu aanzienlijk. De extra kosten voor onderhoud bedraagt in 2011 ongeveer Het aanpassen van de reguliere planningen voor onderhoud en reconstructie biedt geen mogelijkheden meer tot het beperken van de kosten. Financiën Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Versie D&H 24 mei 2011 pagina 31

32 Bedragen x Programma 4: Wegenbeheer Begroting 2011 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten wegen Aanleg en onderhoud wegen Wegenverkeersregeling en-verkeersveiligheid #VERW!-10 Totaal Als gevolg van hogere bedragen in de investeringsprogramma s voor reconstructies polderwegen en voor reconstructies kunstwerken (wegbruggen) stijgen de kapitaallasten in alle jaren. Daarnaast is, op basis van de nieuwe inzichten voor wegbruggen, een structurele verhoging in de exploitatie doorgevoerd voor het onderhoud aan de wegbruggen van in 2011 en voor de jaren 2012 tot en met Ook is één onderhoudsbudget (exploitatiebudget) éénmalig voor 2011 verhoogd met , vanwege de grotere vorstschade dan anders. Zie ook de tekst elders in dit hoofdstuk bij bijstellingen en ontwikkelingen Tenslotte is nog een budget voordelig bijgesteld, het betreft een hogere bijdrage door de gemeentes in de Krimpenerwaard aan de wegen. Hiervoor is vanaf 2011 structureel verwerkt. Ontwikkelingen en maatregelen 2012 en verder Overdracht van het wegenbeheer aan derden; tot die tijd in nauwe samenwerking met betrokken partijen De herindeling van de Krimpenerwaard biedt mogelijkheden om de overdracht van de wegentaak vorm en inhoud te geven. Bij diverse partijen blijkt er enige bereidheid om in het kader van de evaluatie van de wet herverdeling wegen in 2013 serieus te kijken naar de verdeling van het wegenbeheer breed in (west) Nederland. HHSK zal in dat traject inzetten op overdracht van de wegentaak naar de dan gefuseerde gemeenten in de Krimpenerwaard. Wanneer de overdracht daadwerkelijk gaat plaatsvinden is echter niet zeker. De samenwerking op het gebied van onderhoud wordt tot het moment in ieder geval verder uitgebouwd en bestendigd. Behoud van de kwaliteit van de wegen met extra aandacht voor veiligheid HHSK verbetert het inspecteren van de wegen conform het inspectieplan. De basisgegevens zijn beschikbaar en worden verder verbeterd. De kerngegevens van wegen, groen, verkeersborden en kunstwerken zijn beschikbaar in GEOweb voor alle medewerkers. HHSK analyseert de ontwikkelingen op het gebied van de verkeersveiligheid in de Krimpenerwaard. Er wordt een nieuw kaart gemaakt waarna de (nieuwe) black-spots aangepakt worden. HHSK brengt de mobiliteit in beeld door het uitvoeren van verkeerstellingen conform plan. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 32

33 Financiën Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Wegenbeheer Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten wegen Aanleg en onderhoud wegen Wegenverkeersregeling en-verkeersveiligheid Voorjaarsnota Begroting Verschil Toelichting: De verhogingen in het jaar 2011 (zie de toelichting hierboven) worden volledig veroorzaakt door de twee verhoogde onderhoudsbudgetten in de exploitatie. Vanaf het jaar 2013 beginnen de effecten zichtbaar te worden van de verhoogde investeringsbedragen voor de kunstwerken (wegbruggen) en voor reconstructiewerken. De kapitaallasten stijgen. Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma voor programma 4. Te voteren investeringsbedragen Investering TOTAAL Na 2015 Reconstructie polderwegen Rotonde Capellelaan-N Vervanging wegbruggen Aanpak black en grey spots Totaal investeringen programma Toelichtingen per investering Reconstructie polderwegen Deze investering betreft de reconstructie van polderwegen in de Krimpenerwaard. Door de slechte bodemgesteldheid van de Krimpenerwaard wordt ieder jaar circa 4 km polderweg versterkt met gewapend asfalt en duurzaam veilig ingericht. Het blijkt steeds vaker dat het ook noodzakelijk is om (delen van) de fundering te vervangen. Daarnaast wordt bij een reconstructie de totale inrichting van de weg en het aanzien van de weg geëvalueerd en aangepast op de categorisering en de veranderde omstandigheden. Ook blijken reconstructies vaak in meerdere opzichten complexer dan vooraf voorzien en vergt met name een goede afstemming met de omgeving extra tijd. Tot slot worden reconstructies in de nieuwe werkwijze eerst volledig voorbereid voordat een uitvoeringskrediet wordt aangevraagd. Alle inzichten leiden tot een aangepast investeringsprogramma in tijd en omvang. Bij deze Voorjaarsnota zijn de bedragen van het investeringsprogramma verhoogd op basis van de laatste inzichten. Rotonde Capellelaan N210 Deze investering betreft het aanleggen van een rotonde op het kruispunt van de Capellelaan met de N210, boven Ammerstol. Deze rotonde wordt aangelegd ten behoeve van de ontsluiting van Ammerstol, vooruitlopend op het afsluiten van de Lekdijk in het kader van dijkversterking Bergambacht-Schoonhoven (BAS). Het werk wordt voorbereid en uitgevoerd onder regie van de gemeente. Het werk is vertraagd. Naar verwachting wordt het project in het stormseizoen van uitgevoerd zodat de samenloop met de dijkversterking BAS beperkt blijft. Vervanging wegbruggen De investering betreft het vervangen van wegbruggen door duikers of nieuwe bruggen in de Krimpenerwaard. Dit investeringsprogramma is volledig herzien op basis van een uitgebreide rapportage ten aanzien van de actuele onderhoudstoestand van de bruggen in het beheersgebied van de Krimpenerwaard. Uit de inspecties en nadere onderzoeken is gebleken dat veel bruggen aan het einde van de technische levensduur zijn en daarom op korte termijn vervangen moeten worden. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 33

34 Gezien de omvang van het programma en om de kosten van het programma omlaag te brengen zal het werk niet op traditionele wijze aangepakt kunnen worden. Als mogelijke besparingen kan men denken aan: Innovaties op het gebied van aanleg, materiaal keuze, beheer en onderhoud van de te vervangen bruggen. Alternatieve vormen van aanbestedingen, zoals het op de markt brengen d.m.v. Design and Construct of zelfs als DCM contract waarbij ook het beheer en onderhoud van het kunstwerk voor meerdere jaren bij de ontwerpende/bouwende partij wordt gelegd. Veiligheid: Black- en Greyspots Deze investering is opgenomen in het Waterbeheerplan Blackspots zijn plaatsen waar in het verleden verkeersongelukken met dodelijke afloop hebben plaatsgevonden. Greyspots zijn plaatsen waar in het verleden ongelukken met letsel als gevolg plaats hebben gevonden. HHSK gaat maatregelen nemen om de verkeersveiligheid op deze plaatsen te vergroten. In 2011 zal in ieder geval één locatie worden aangepakt. De werkzaamheden lopen gelijk op met de reconstructie van Benedenheul, Benedenkerk en Schenkel. Verder staan nog enkele blackspots op de IJsseldijk op het programma. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 34

35 Programma 5: Omgeving en organisatie Inhoud programma Het programma beslaat de onderdelen die betrekking hebben op de wijze waarop de primaire taken (waterkeringen, watersysteem, zuiveringen, wegen) worden uitgevoerd en de onderdelen die de primaire taken ondersteunen. De gewenste manier van uitvoeren is verwoord in het WBP, waarbij als leidend thema is gesteld dat de omgeving centraal moet staan. De bestuurlijk meest relevante thema s zijn: gebiedsgerichte aanpak; calamiteitenzorg; vergunningverlening, toezicht en handhaving; communicatie- en informatiebeleid; klimaat en duurzaamheid; financieel beleid, waaronder Treasury en heffing & invordering; organisatiebeleid en Human Resource Management (HRM). Beoogd effect Een betrouwbare organisatie met een goede verhouding met de burgers, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties, en de medewerkers. Er is ruimte en aandacht voor maatschappelijke ontwikkelingen en de bewoners in het gebied, met een zo breed mogelijk draagvlak bij de besluitvorming. Er is ruimte en aandacht voor de ontwikkeling van de organisatie en de medewerkers zelf, daarbij inspelend op ontwikkelingen en vereisten vanuit de maatschappij. Dit alles door de taken uit te voeren op een maatschappelijk verantwoorde wijze, waarbij leefbaarheid, veiligheid, werkomgeving, klimaat en duurzaamheid centraal staan. Doelen planperiode Ambitie: Tijdige en kwalitatief goede inbreng van wateraspecten in beleid en plannen voor ruimte, milieu en groen HHSK beschikt over heldere informatie, actuele uitgangspunten en inhoudelijke kaders voor de uitvoering van de watertoets en past die ook toe. HHSK levert bij (boven)regionale ruimtelijke plannen in een zo vroeg mogelijk stadium advies over functiegeschiktheid en randvoorwaarden voor de inrichting van het gebied (waterkansenkaart, watervisie). Bij de inbreng en advisering wordt mede rekening gehouden met landschappelijke waarden, natuur, cultuurhistorie en recreatief medegebruik, voor zover deze gerelateerd zijn aan de taken van HHSK. Ambitie: Uitmuntende calamiteitenzorg HHSK beschikt over een actueel calamiteitenplan en goede calamiteitenbestrijdingsplannen. Binnen de planperiode gaat HHSK op het gebied van calamiteitenzorg behoren tot de top vijf van de waterschappen. Ambitie: Omgevingsgerichte en vlotte vergunningverlening met doeltreffende en risicogerichte handhaving ten behoeve van een juiste naleving HHSK anticipeert actief op nieuwe en veranderende wet- en regelgeving. HHSK zorgt voor adequate (eigen) regelgeving, beleidsregels en (vergunningen)procedures. HHSK beschikt over een actuele nota Handhaving en realiseert een adequaat handhavingniveau, waarbij ook rekening wordt gehouden met de specifieke situatie waarbinnen een overtreding plaatsvindt. De schouw op het onderhoud door derden van de waterkeringen, de wateren en de wegen wordt doeltreffend uitgevoerd. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 35

36 Ambitie: Tijdige en heldere communicatie met derden; bereikbaar en aanspreekbaar voor derden De communicatieaanpak van HHSK wordt zo goed mogelijk afgestemd op de interesses en informatiebehoeften van de doelgroepen De externe informatievoorziening en elektronische dienstverlening van HHSK wordt uitgebreid. Ambitie: Invulling van nationale en internationale doelstellingen voor klimaat en duurzaamheid, voor zover ze passen binnen de taken en verantwoordelijkheden Vanaf 2011 voldoet ten minste 50% van de inkopen van HHSK aan de door VROM geformuleerde duurzaamheidscriteria. HHSK streeft naar beperking van energieverbruik en CO2 uitstoot in de eigen bedrijfsvoering. Bij de uitwerking van het beleid, maatregelen en regelgeving worden klimaat en duurzaamheid nadrukkelijk meegewogen. Ambitie: Transparantie en verantwoording van het gevoerde beleid en beheer zowel inals extern door te werken vanuit klantgerichtheid en professionaliteit in de gehele organisatie Jaarlijks wordt, geïntegreerd in de begrotingscyclus, bepaald hoe de doelen uit dit plan van dit plan worden gerealiseerd. HHSK maakt zo goed mogelijk gebruik van subsidies en bijdrageregelingen. HHSK streeft naar aanvaardbare belastingtarieven en een doelmatige belastingheffing. Goed werkgeverschap met voldoende ruimte en aandacht voor de ontwikkeling van medewerkers. Doelmatige ingerichte organisatie (structuur, processen, voorzieningen). Op de taak berekende (informatie)systemen gericht op de eigen taakuitoefening en de wensen van de klant. Bijstelling ambitie geformuleerd vanuit het vastgestelde MVO beleidsplan: Ambitie: Invulling van nationale en internationale doelstellingen voor klimaat en duurzaamheid, voor zover ze passen binnen de taken en verantwoordelijkheden In 2015 wordt gestreefd naar 100% toepassing aan de door VROM geformuleerde duurzaamheidscriteria bij de inkopen van HHSK. HHSK werkt ten opzichte van 2010 in % energie-efficiënter en voorziet in 2015 in 30% van de totale energiebehoefte door eigen duurzame energieproductie. In 2020 is dit 40%. Bij de uitwerking van het beleid, maatregelen en regelgeving wordt de mate waarin het milieu en klimaat worden belast nadrukkelijk meegewogen. Daarnaast vindt een afweging plaats deze belasting (op innovatieve wijze) te beperken. Bijstellingen en ontwikkelingen 2011 Het klantvriendelijk en automatisch afdoen van risicovrije watertoetsen door middel van internetapplicaties, zoals in gebruik bij enkele waterschappen, wordt de komende periode onderzocht en hiervoor wordt een plan ontwikkeld. De implementatie van het Omgevingsloket Online Water (OLO water) is vertraagd, deze zal in plaats van medio 2011 pas eind 2011 plaatsvinden. In de VV van maart is een investering voor de implementatie van het OLO water vanuit het informatiebeleidsplan gevoteerd, gezien het niet geringe ICT aandeel in het project. Het doel van de gevoteerde investering is dat op 1 oktober 2011 het team Advies en Vergunningverlening in staat is om digitale aanvragen (binnengekomen via het OLO water) te ontvangen en digitaal af te handelen. De personele gevolgen van de implementatie van het OLO water zijn nog niet bekend. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 36

37 Financiën Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Programma 5: Omgeving en organisatie Begroting 2011 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Eigen plannen Plannen van derden Vergunningen en keurontheffingen Handhaving WVO Belastingheffing Invordering Bestuur Externe communicatie Algemeen Totaal Toelichting: De totale personeelskosten van ondersteunende producten zijn gestegen door de gewijzigde verdeling van de kosten van huisvesting en I&A. Op het beleidsproduct Eigen Plannen leidt dit tot een kleine stijging van de indirecte kosten (= doorbelasting van ondersteunende producten) waardoor de totale kosten van dit beleidsproduct structureel iets toenemen. Daarentegen dalen de totale kosten van de beleidsproducten Belastingheffing, Invordering en Externe communicatie structureel doordat hun aandeel in de doorbelaste kosten van huisvesting en I&A is gedaald. De totale opbrengst van het beleidsproduct Algemeen daalt met in 2011 door een drietal oorzaken. Ten eerste is de dividenduitkering van de Nederlandse Waterschapsbank (NWB) met naar beneden bijgesteld tot in Zie hoofdstuk 5.1 financiële beschouwingen 2011 voor meer informatie hierover. Ten tweede is het budget voor onvoorziene kosten structureel verlaagd met Tot slot is de renteopbrengst over de reserves van HHSK toegenomen met in Ontwikkelingen en maatregelen 2012 en verder De heffing en invordering van de waterschapsbelastingen voor Schieland en de Krimpenerwaard wordt door de Regionale Belasting Groep (RBG) verzorgd. Een deel van de RBG is gehuisvest in het pand aan de Maasboulevard. Met ingang van 2014 ziet het er naar uit dat de RBG geen gebruik meer maakt van de huisvesting aan de Maasboulevard 123 te Rotterdam. Bovendien nemen vanaf 2013 de kapitaallasten van de implementatie van een nieuw belastinginformatiesysteem toe. Vooralsnog wordt daarom rekening gehouden met een toename van de jaarlijkse financiële bijdrage aan de RBG met in 2013 en met vanaf Financiën Netto kosten in exploitatie voor dit programma, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Omgeving en organisatie Eigen plannen Plannen van derden Vergunningen en keurontheffingen Handhaving Belastingheffing Invordering Bestuur Externe communicatie Algemeen Voorjaarsnota Begroting Verschil Versie D&H 24 mei 2011 pagina 37

38 Toelichting: De totale kosten van het beleidsproduct Bestuur zijn vanaf 2014 lager dan in de jaren daarvoor doordat het investeringsproject Verkiezingen 2008 aan het eind van 2013 volledig is afgeschreven en de volgende verkiezing van het waterschapsbestuur naar verwachting pas in 2014 plaatsvindt. De totale opbrengst van het beleidsproduct Algemeen daalt structureel doordat vanaf 2012 geen uitkering van dividend door de NWB wordt verwacht. Zie hoofdstuk 5.1 financiële beschouwingen 2011 voor meer informatie hierover. Het effect hiervan wordt deels gecompenseerd door een hogere renteopbrengst over de reserves van HHSK door een grotere omvang van de tariefegalisatiereserves vanwege het voordelig exploitatieresultaat van de jaarrekening Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma voor programma 5: Te voteren investeringsbedragen Investering TOTAAL Na 2015 Verkiezingen Informatievoorziening Totaal investeringen programma Toelichting op geplande investeringen: Verkiezingen 2014 Deze investering is bestemd voor het organiseren van de verkiezing van het algemeen bestuur van het waterschap. Het krediet zal naar verwachting in 2013 worden aangevraagd. Informatievoorziening De eigendomsadministratie van HHSK wordt nu gevoerd in een stand-alone softwarepakket. In 2011 wordt mogelijk een eenmalige investering van gedaan ten behoeve van de automatisering van de eigendomsadministratie. Ondersteunende producten De kosten van de ondersteunende producten worden verdeeld over alle andere producten. Ze vormen de indirecte kosten voor alle programma s. De methodiek van verdelen wordt beschreven in hoofdstuk 8.1 kostentoerekening. Bijstellingen en ontwikkelingen 2011 Ten opzichte van de begroting 2011 zijn geen bijstellingen gedaan. Financiën Netto kosten in exploitatie van ondersteunende producten, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Bedragen x Ondersteunende producten Begroting 2011 VJN Verschil VJN- Begroting Jaarschijf Centraal management Personeelsbeleid Interne communicatie Financiën Control Informatiebeleid en automatisering Huisvesting Interne faciliteiten Materieelbeheer Bestuurlijke en juridische zaken Totaal Versie D&H 24 mei 2011 pagina 38

39 Toelichting: Door een gewijzigde verdeling van de kosten van huisvesting (HV) en informatiebeleid & automatisering (I&A) stijgen de totale personeelskosten van ondersteunende producten en dalen de totale personeelskosten van primaire producten. Dit effect is vooral zichtbaar op het ondersteunend product Centraal management. Omdat de kosten van directieteam, concernstaf, cluster bedrijfsadvies en team bestuurs- en managementondersteuning worden verantwoord op het ondersteunend product centraal management stijgen de kosten van dit ondersteunend product in de VJN2011 met ruim ten opzichte van de programmabegroting Dit komt volledig door de opslag voor HV en I&A die vanaf heden aan deze teams/clusters wordt toegerekend. Zie hoofdstuk 5.1 voor een toelichting op de gewijzigde verdeling. Ook de kostenstijging op de producten Financiën & control en Bestuurlijke en juridische zaken wordt geheel veroorzaakt door de gewijzigde verdeling van HV en I&A kosten. De exploitatiekosten van het product I&A zijn structureel gestegen met circa door een verhoogde bijdrage aan het Waterschapshuis. In 2011 zijn de personeelslasten lager door een gewijzigde opslag van HV en I&A. De exploitatiekosten van het product HV zijn structureel gestegen met circa Enerzijds wordt dit veroorzaakt door hogere onderhoudskosten, kosten van bewaking en beveiliging en hogere verzekeringspremies van in totaal i.v.m. prijsstijgingen en toename van het aantal sluitingsrondes. Anderzijds zijn de personeelskosten op dit product hoger doordat er meer uren zijn begroot op dit product. De reden hiervoor is dat de urenbegroting is aangepast op de benodigde capaciteit. De kosten van interne faciliteiten zijn structureel gestegen met circa Dit heeft twee oorzaken. Ten eerste zijn de cateringskosten met verhoogd vanwege een toegenomen behoefte aan catering (toename van lunch-, avondbijeenkomsten en evenementen, plus uitbreiding service). Ook de kosten van mobiele telefonie zijn met gestegen vanwege een toegenomen vraag naar abonnementen op dataverkeer. De resterende kostenstijging wordt veroorzaakt door de gewijzigde verdeling van HV en I&A kosten. De kosten van materieelbeheer zijn structureel hoger vanwege gestegen brandstofprijzen en hogere onderhoudskosten omdat vervanging van dienstauto s met twee jaar is uitgesteld (gevolg van aangepast beleid in het kader van de actie Storm). Ontwikkelingen en maatregelen 2012 en verder Financiën Netto kosten in exploitatie van ondersteunende producten, inclusief rente- en afschrijvingslasten van investeringen (lopend en gepland): Ondersteunende Producten Centraal management Personeelbeleid Interne communicatie Financiën & Control Informatiebeleid en automatisering Huisvesting Interne faciliteiten Materieelbeheer Bestuurlijke en juridische zaken Voorjaarsnota Begroting Verschil Versie D&H 24 mei 2011 pagina 39

40 Toelichting: De budgetverhogingen in de jaarschijf 2011 zijn structureel en dus ook in de jaren 2012 tot en met 2015 zichtbaar. Vorig jaar is het informatiebeleidsplan vastgesteld. Een deel van dit plan geeft de ontwikkeling aan op het gebied van de digitalisering van de (documentaire) informatievoorziening. Omdat de doorvertaling naar onze specifieke bedrijfsvoering op dat moment nog onvoldoende gemaakt kon worden, is bij de vaststelling van het informatiebeleidsplan besloten om tussentijdse initiatieven op dat gebied te onderbouwen met een businesscase of visienota. De uitwerking van de visienota met de titel Verdergaande samenwerking door digitalisering bevindt zich in een afrondingsfase en kan op korte termijn ter vaststelling aan d&h worden voorgelegd. Deze visienota geeft goed inzicht in de noodzakelijke doelen, ICT benodigdheden, kennis en capaciteit op het gebied van de digitale bedrijfsvoering en informatieverwerking. Investeringsvoorstellen op dat gebied zullen op gebruikelijke wijze worden voorgelegd aan de verenigde vergadering. Om in voldoende mate te kunnen beschikken over de beoogde kennis en capaciteit en deze te borgen voor de toekomst, is in de exploitatie m.i.v rekening gehouden met een personele versterking van ca uur t.b.v. van advisering en aansturing van de digitale bedrijfsvoering en informatieverwerking. Onderstaande tabel toont de te voteren bedragen uit het investeringsprogramma van de ondersteunende producten. Te voteren investeringsbedragen Investering TOTAAL Na 2015 Materieel HHSK Informatievoorziening Bedrijfsvoering Totaal investeringen programma Toelichting op geplande investeringen: Materieel HHSK Het betreft de investeringen in materieel dat wordt ingezet bij de beheerstaken van het waterschap. Het materieel omvat onder meer bedrijfsauto s, aanhangwagens, zoutstrooiers, tractoren, boten en pompen. Informatievoorziening Deze investering is gebaseerd op het informatiebeleidsplan. Bedrijfsvoering Hieronder vallen het bedrijfsmiddelenkrediet, het onderzoeks- en ontwikkelingskrediet en een krediet ter vervanging van mobiele telefoons. Het bedrijfsmiddelenkrediet is bedoeld voor onvoorziene investeringen. Het onderzoek- en ontwikkelingskrediet is bedoeld voor voorbereiding van, onderzoek naar en faciliteren van nieuwe / innovatieve plannen. Tot slot worden elk jaar mobiele telefoons vervangen voor gemiddeld per jaar. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 40

41 7. Meerjarenraming Financiële ontwikkelingen X 1000 euro Begrotingstekort Programmabegroting Voorjaarsnota Verschil X 1000 euro Belastingopbrengsten Programmabegroting Voorjaarsnota Verschil X 1000 euro Kosten Programmabegroting Voorjaarsnota Verschil Bovenstaande tabel geeft de verschillen in het begrotingstekort ten opzichte van de programmabegroting 2011 weer voor de jaren 2011 t/m Over de planperiode 2011 t/m 2014 neemt het totale begrotingstekort toe met circa 12,1 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door diverse mutaties die hieronder worden toegelicht. Ten eerste dalen de belastingopbrengsten met ongeveer 3,8 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door het structureel verlagen van de tariefstijging van de zuiveringsheffing van 3,5% per jaar naar 1,5% vanaf 2012 stijgend naar 2,0% in De tariefstijging van de wegenheffing van 3,0% naar 6,0% vanaf 2012 dempt dit effect. De totale verlaging van de belastingopbrengst zuiveringsheffing is afgerond 4,6 miljoen en de totale verhoging van de belastingopbrengst wegenheffing is afgerond 0,8 miljoen. Daarnaast nemen de totale kosten in de planperiode 2011 t/m 2014 toe met circa 8,2 miljoen. Belangrijke oorzaken van de stijgende kosten in 2011 zijn het opnemen van de bijdrage HWBP ( 2,8 miljoen) in de exploitatie, het verhogen van de bijdrage voor de bestrijding van de muskusratten ( 0,6 miljoen) en het opnemen van kosten voor structurele inleenkrachten ( 0,8 miljoen) Daarnaast zijn er ook structurele besparingen. Een specificatie van de lasten en baten in 2011 zijn te vinden in hoofdstuk 8.3. Daarnaast heeft het actualiseren van het WBP geleid tot aanpassingen in het investeringsprogramma en het uitgavenpatroon van investeringen. Het effect hiervan is dat de kapitaallasten dalen 2012 en De totale kosten stijgen weer in 2014, omdat de bijdrage HWBP hoger wordt (van 2,8 miljoen naar 4,5 miljoen in 2014 en 6,2 miljoen in 2015) en de kapitaallasten weer toenemen. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 41

42 7.2 Begroting in meerjarenperspectief Meerjarenbegroting naar programma s Bedragen x VJN Waterveiligheid Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten waterkeringen Aanleg en onderhoud waterkeringen Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding Totaal waterveiligheid Oppervlakte en grondwater Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten watersystemen Aanleg, verbetering en onderhoud watersystemen Baggeren van waterlopen en saneren van waterbod Bouw en verwerving kunstwerken actieve waterbeh Calamiteitenbestrijding watersystemen Monitoring watersystemen Aanleg en onderhoud vaarwegen en havens Totaal Oppervlakte- en grondwater Afvalwaterketen en emissies Eigen plannen Plannen van derden Getransporteerd afvalwater Gezuiverd afvalwater Verwerkt slib Afvalwaterbehandeling door derden Rioleringsplannen en subsidies lozingen Aanpak diffuse emissies derden Totaal Afvalwaterketen en emissies Wegenbeheer Eigen plannen Plannen van derden Beheersinstrumenten wegen Aanleg en onderhoud wegen Wegenverkeersregeling en-verkeersveiligheid Totaal Wegen Omgeving en organisatie Eigen plannen Plannen van derden Vergunningen en keurontheffingen Handhaving Belastingheffing Invordering Bestuur Externe communicatie Algemeen Totaal Omgeving en organisatie Totale kosten Dekking Belastingopbrengsten: Systeemheffing Belastingopbrengsten: Zuiveringsheffing Belastingopbrengsten: Wegenbeheer Totale dekking Resultaat voor bestemming (tekort) Resultaat voor bestemming (overschot) Bestemmingreserve Watersysteemheffing Zuiveringsheffing Totaal bestemmingsreserve Resultaat na bestemming (tekort) Resultaat na bestemming (overschot) Versie D&H 24 mei 2011 pagina 42

43 7.3 Risico s Risicoparagraaf In de risicoparagraaf wordt een aantal zaken vermeld, waarover bij het samenstellen van deze voorjaarsnota nog (financiële) onzekerheid bestaat en waarvan de uitkomst van invloed kan zijn op het toekomstige jaarresultaat. De onderwerpen die van toepassing zijn op de wat langere termijn en dus niet direct in 2011 spelen, zijn separaat vermeld. Risico s 2011 Aquon Eind 2010 is in de stuurgroep besloten om de operationele start van Aquon uit te stellen tot 1 juli 2011 zodat er meer tijd beschikbaar is voor de afronding van de fusie en het plaatsingsproces. Tevens zijn per 1 april 2011 twee nieuwe deelnemers (waterschap Rivierenland en hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden) toegetreden tot de gemeenschappelijke regeling Aquon. Deze twee ontwikkelingen leiden tot financiële gevolgen voor de begroting van Aquon. In 2011 worden minimaal 2 begrotingswijzigingen verwacht, de financiële gevolgen hiervan zijn voor zover bekend in deze meerjarenbegroting meegenomen maar kunnen gedurende 2011 nog wijzigen. In maart 2011 is na een vertraging van een aantal maanden de producten en diensten catalogus van Aquon opgeleverd. Op basis van de opgenomen producten en diensten worden de meetplannen van de deelnemende waterschappen bepaald. Deze meetplannen vormen de basis voor het opstellen van de begroting en op deze meetplannen wordt ook de afgesproken garantieregeling toegepast. In verband met het gebroken boekjaar van Aquon is het nog onvoldoende duidelijk welke meetvraag voor de afrekening van het tweede halfjaar 2011 door Aquon gehanteerd gaat worden. Hierover hebben wij ons standpunt duidelijk gemaakt, maar er is nog niet definitief overeenstemming bereikt. De kans dat er financiële consequenties optreden waarmee in deze voorjaarsnota nog geen rekening gehouden is (als gevolg van begrotingswijzigingen van Aquon) wordt klein geacht en wanneer deze toch optreden is de verwachte impact gering. Berging Eendragtspolder en Aflaatconstructie Rotte Gedurende de zomer van 2010 is de aanbesteding van de werken voor de inrichting van de Eendragtspolder aangevangen met een verwachte gunning in het begin van oktober Bij de gunning van de werken is de kostprijs voor de inrichting vastgesteld en wordt het risico dat samenhangt met de kosten van de inrichting verminderd. Daarnaast is meer zekerheid ontstaan over de grondprijs die voor de onteigening van de gronden in de Eendragtspolder moet worden verrekend. Deze prijs is gerechtelijk vastgesteld en past binnen de grondprijs die in de begroting voor de Eendragtspolder is aangehouden. Aan de zijde van de financiering zal op afzienbaar termijn de omvang van het verlies aan NBWsubsidie (Nationaal Bestuursakkoord Water subsidie) definitief bekend zijn. Vooralsnog lijkt het er op dat tenminste 50% van deze subsidie ( 1 miljoen) alsnog kan worden verworven. Het voordeel in de aanbesteding heeft er toe geleid dat de totale kosten voor HHSK thans lijken te sluiten binnen het reeds gevoteerde krediet. Echter enig risico blijft bestaan ten aanzien van de verwerving van de subsidies (eventuele dubbeling) en technische problemen bij de uitvoering, zoals bodemverontreiniging en grondstructuur. De kans dat meerdere projectrisico s optreden is nooit geheel weg en de impact van het gevolg kan substantieel zijn. Integraal Plan Kralingse Plas Vanwege geluids- en stankoverlast tijdens de sanering van de Kralingse Plas heeft de aannemer HHSK aansprakelijk gesteld voor kosten die het gevolg zijn van het stilliggen van het werk. HHSK heeft de claim van afgewezen. Tot op heden heeft de aannemer geen gerechtelijke procedure tegen HHSK aangespannen om de kosten geheel of gedeeltelijk te verhalen. De kans is aanwezig dat de aannemer dit alsnog zal doen. Hoewel HHSK van oordeel is sterk te staan in een eventuele zaak, is het toch niet uit te sluiten dat de rechter het geheel of een gedeelte van de kosten toerekent aan HHSK. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 43

44 Investering renovatie awzi de Grote Zaag inclusief afvalwatertransport Ten behoeve van de renovatie van de awzi De Groote Zaag is 11,5 miljoen, inclusief gemeentelijke bijdragen in de komende jaren gereserveerd in de meerjarenbegroting. In 2010 is vast komen te staan dat de renovatie van de verouderde rioolpersgemalen in civiel opzicht tot hogere investeringen zal leiden (thans indicatief 4 miljoen in plaats van afgerond 1,5 miljoen in de meerjarenbegroting). Dit wordt onder andere veroorzaakt door het feit dat bij de eerdere ramingen geen of onvoldoende rekening werd gehouden met de benodigde aanpassingen van de vuilwaterkelders van deze gemalen. Aan de andere kant is ook gebleken dat de onderdelen van de zuiveringsinstallatie dusdanig zijn verzakt dat een renovatie met als resultaat een duurzame bedrijfsvoering tot en met 2030, met een hogere investering gepaard zal gaan. Er is onderzocht op welke wijze de installaties voor het transport en de zuivering in dit verzorgingsgebied uit technisch en financieel oogpunt het beste kunnen worden veiliggesteld voor de langere termijn. De resultaten van deze studie en de financiële consequenties van de meest doelmatige aanpak zullen in de verenigde vergadering van juni aan de verenigde vergadering worden voorgelegd. Dan is ook duidelijk hoe de werkelijke kosten van de renovatie van gemalen en zuivering zich verhouden tot de in de meerjarenbegroting gereserveerde budgetten. Tot dat moment is rekening te houden met een substantiële kans op het optreden van een financieel risico en de impact van het gevolg wordt substantieel geschat. Juridische procedures Schieland en de Krimpenerwaard is momenteel betrokken in de volgende juridische procedures, die financiële consequenties kunnen hebben. Zo vordert een eigenaar van een woonboot, gelegen in de Ringvaart te Moordrecht, het herstel van het volledige sluizencomplex van de (oude) Snelle Sluis. Het herstel moet zodanig uitgevoerd worden, dat de boot via de Snelle Sluis de rivier De Hollandse IJssel kan bereiken voor het uitvoeren van onderhoud aan het woonschip. Echter, het woonschip is groter dan de afmetingen van de sluis. Herstel van het volledige sluizencomplex beloopt een bedrag van circa 1,1 miljoen. De rechtbank heeft medio 2008 vonnis gewezen. HHSK is in het gelijk gesteld. De eigenaar van de woonboot is echter in hoger beroep gegaan. Naar verwachting wijst het Hof in de loop van 2011 vonnis. Daarnaast vordert de eigenaar van gronden naast het gemaal Tweede Bloksweg in Waddinxveen het eigendom van dit gemaal. Door de rechtbank en het hof is HHSK in het gelijk gesteld. De wederpartij is echter in cassatie gegaan bij de Hoge Raad. Het arrest van de Hoge Raad kan nog twee jaar op zich laten wachten. In het geval dat HHSK in het ongelijk wordt gesteld zullen we de grond alsnog moeten kopen van de eigenaar. De kosten daarvan zijn nog niet bekend. De kosten van de herverkiezing 2004 zijn geclaimd bij de veroorzaker van deze herverkiezing. Ter zekerheidsstelling van onze vordering van (te vermeerderen met rente) was conservatoir beslag gelegd op een appartementsrecht van de veroorzaker. Omdat hij dat wilde verkopen heeft hij, de vordering ter hoogte van voldaan. Inmiddels is HHSK door de rechtbank in het gelijk gesteld. De veroorzaker van de herverkiezing is echter in hoger beroep gegaan bij Hof. Uitspraak van het Hof wordt eind 2011 verwacht. Er lopen twee juridische procedures over aanslagen precariobelasting die zijn opgelegd voor bruggen/dammen aan de s-gravenweg in Capelle aan den IJssel. In de eerste zaak wachten we op een uitspraak in hoger beroep. In de tweede zaak zal de hoger beroepzitting van de belastingkamer in de loop van 2011 plaatsvinden. Als de belastingplichtigen in het gelijk worden gesteld loopt HHSK de kans dat we geen aanslagen precariobelasting meer mogen opleggen voor de eerste dam en/of brug naar iemands perceel. Naast het mislopen van een bedrag aan inkomsten moeten aanzienlijke inspanningen verricht worden om de eigendomssituatie van deze bruggen/dammen te regelen, om daarmee eigendomverlies door verjaring te voorkomen. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 44

45 Op dit moment spelen enkele kwesties tussen HHSK en de eigenaar van een woning aan de Vlietkade in Zevenhuizen. Eén van die zaken betreft schade aan zijn woning waarvoor een vergoeding geclaimd wordt van De eigenaar wijt deze schade aan een gebrekkig peilbeheer over een reeks van jaren door HHSK. Momenteel wordt naar deze stelling onderzoek gedaan. Muskusrattenbestrijding De verwachte kosten voor de muskusrattenbestrijding zijn aangepast op basis van de meest recente inzichten. Opgenomen is het aandeel in de kosten voor HHSK gebaseerd op de begroting van de provincie en naar rato van de toedeling van de formatie aan individuele waterschappen op basis van de concepttekst van de Spoedwet. De uiteindelijke kosten zullen waarschijnlijk anders zijn omdat aanvullende afspraken gemaakt moeten worden over het toerekenen van overhead. Daarnaast wordt de grondslag voor de verdeling van de kosten anders dan die voorheen was. De verdeling op basis van ha. beheersgebied wordt verlaten. Om die reden is de verdeling van de kosten nu gebaseerd op basis van fte. (rattenvangers) per waterschap. Welke verdeelsleutel precies gehanteerd gaat worden is nog niet bekend en kan de hoogte van de kosten aanzienlijke beïnvloeden. Overigens de kosten kunnen in 2011 nog meevallen, omdat de kosten tot inwerking treden van de Spoedwet voor rekening kunnen komen van de provincies (afhankelijk van de exacte teksten van het bestuursakkoord, de spoedwet en de memorie van toelichting). De kans dat er extra kosten komen is afhankelijk van de uitkomst van de bestuurlijke onderhandelingen met de andere waterschappen. Mogelijkerwijs lopen de kosten nog met structureel 0,1 tot 0,3 miljoen per jaar op en zijn er ca. 1 miljoen eenmalige frictiekosten. Overheidsdatabase en invoering belastingsysteem RBG HHSK neemt deel in de gemeenschappelijke regeling de Regionale Belasting Groep (RBG). De in deze gemeenschappelijke regeling deelnemende waterschappen (hoogheemraadschap van Delfland en HHSK) hebben zich in het verleden (financieel) verplicht een nieuw belastingprogramma van het Waterschapshuis af te nemen. Daarnaast wordt parallel een waterschap database ontwikkeld (ODB) die gevoed moet worden vanuit al basisregistraties en de input wordt van het nieuwe belastingprogramma. De invoering van dit nieuwe programma maakt het namelijk mogelijk eveneens gemeenten aan te laten sluiten bij de gemeenschappelijke regeling. De ontwikkeling van het belastingprogramma en de daarvoor benodigde Overheidsdatabase lopen fors achter op de planning. Momenteel bestaat er geen betrouwbaar beeld van de ontwikkeling en vooral van de kosten van implementatie van het nieuwe belastingprogramma en de overheidsdatabase. Het is dan ook niet uitgesloten dat beide projecten niet goed afgesloten worden dan wel dat de benodigde interne budgetten alsmede de bijdrage aan de RBG in 2011 naar boven moeten worden bijgesteld. Risico s vanaf 2012 en verder: Overdracht grondwaterbeheer Het grondwaterbeheer is met de komst van de Waterwet een taak van de waterschappen geworden. De taak betreft met name de vergunningverlening en handhaving op de ondiepe grondwateronttrekkingen. De provincie blijft bevoegd gezag voor de drinkwateronttrekkingen, warmte- en koudeopslag en de grote (gebiedsoverschrijdende) onttrekkingen. Omdat grondwatertaak sterk vraaggericht is, bestaat het risico dat inhuur in voorkomende gevallen noodzakelijk is. In het jaar 2011 zal ambitie op deze taak en de bijbehorende middelen worden geëvalueerd, wat tot aanpassingen in 2012 zal moeten leiden. De kans op optreden van het risico is groot, de verwachte impact is echter gering. Nauwkeurigheid investeringen Een aspect is de nauwkeurigheid van de investeringsbedragen die voor bouw, of vervanging van installaties zijn opgegeven. Deze bedragen zijn veelal op basis van kengetallen en een vergelijkende inschatting opgenomen en bezitten daardoor een nauwkeurigheid van + of - 50%. Om de nauwkeurigheid in de investering te vergroten en daarmee de betrouwbaarheid van de meerjarenbegroting te versterken zouden feitelijk ontwerpen aan de ramingen ten grondslag moeten liggen. Hiermee wordt een nauwkeurigheid van + of - 30% bereikt. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 45

46 Des te verfijnder de raming tot en met bestek des te nauwkeuriger de raming in de meerjarenbegroting (maximaal op besteksniveau + of - 15%). Echter om bedrijfseconomische redenen worden dergelijke ontwerpen niet eerder als direct voorafgaand aan de geplande investering uitgevoerd. Dit leidt tot een intrinsiek risico in de hoogte van de aangegeven investeringen. Investeringen in nieuwe riool persgemalen en transportstelsels In de meerjarenramingen zijn investeringen van nieuwe afvalwatertransportsystemen, Westergouwe en Zuidplas opgenomen. Het daadwerkelijke moment van de bouw van deze afvalwatertransportsystemen is echter afhankelijk van de daadwerkelijke ontwikkeling van deze nieuwbouwgebieden. Vaak is de gemeentelijke planning ambitieus en bestaat de ervaring dat de daadwerkelijke aanleg van de nieuwbouwlocaties om diverse redenen worden uitgesteld. Onze intentie is om de bouw van het rioolpersgemaal en de aanleg van de leidingen gelijk op te laten lopen met de bouw van de eerste (woon)eenheden, zodat afvalwater tijdig naar de zuivering kan worden getransporteerd. Gelet op zowel de onzekerheden in de woningmarkt als de geschetste onzekerheden in de gemeentelijke planning zijn de verwachtingen ten aanzien van de realisatie van deze bouwwerken zoals zij zijn opgenomen in de meerjarenbegroting investeringen onzeker. Er moet dan ook rekening gehouden worden met eventuele vertraging of versnelling in de activering van deze investeringen. Informatiebeleidsplan, Document Management Systeem Veel overheden en bedrijven om ons heen zullen de komende jaren een groei laten zien van digitale werkprocessen en vastlegging. Deze ontwikkeling in digitale werkprocessen zal van ons gaan eisen dat wij daar in voldoende mate op gaan aansluiten. In ons meest recentelijk informatieplan wordt daar nadrukkelijk aandacht voor gevraagd. In dat plan worden voorstellen gedaan om in de planperiode ook de digitalisering van de eigen werkprocessen (verder) te gaan realiseren. De uitwerking van de visienota met de titel Verdergaande samenwerking door digitalisering bevindt zich in een afrondingsfase en kan op korte termijn ter vaststelling aan D&H worden voorgelegd. Deze visienota geeft goed inzicht in de noodzakelijke doelen, ICT benodigdheden, kennis en capaciteit op het gebied van de digitale bedrijfsvoering en informatieverwerking. Muskusrattenbestrijding Zie risico's Bovendien worden de kosten beïnvloed door de wijze waarop de overdracht van de provincies naar de waterschappen exact wordt vormgegeven (o.a. frictiekosten en overname van personeel, gebouwen en materieel) en in hoeverre de nieuwe organisaties er (op termijn) in slagen om efficiëntievoordelen te behalen. Hoogwaterbeschermingsprogramma 3 De financiering van het Hoogwaterbeschermingsprogramma 3 is nog niet volledig uitgekristalliseerd. De bijdrage van de waterschappen als geheel is gesteld op 50% gemaximeerd op 181 miljoen per jaar. Het is nog niet zeker voor welk aandeel de bijdrage van de waterschappen verevend gaat worden en voor welk deel de waterschappen moeten bijdragen via de projecten. Gezien het grote aantal afgekeurde dijkvakken uit de derde toetsing zal het aandeel van HHSK in het derde HWBP groot zijn. De verwachting is dat een groter aandeel voor de uitvoerende waterschappen ook een grotere last voor HHSK zal inhouden. Tevens is nog niet geheel duidelijk wanneer de uitvoering van het Hoogwaterbeschermingsprogramma 3 van start gaat. Dit, in combinatie met het overgaan op curatief onderhoud in plaats van preventief onderhoud voor de in de derde toetsing afgekeurde dijkvakken, kan mogelijk leiden tot hogere onderhoudskosten dan begroot. Primaire waterkeringen categorie C. Ca. 27 km. waterkeringen langs de Hollandse IJssel worden in het kader van de 3 e toetsronde afgekeurd. Deze waterkeringen worden, op basis van door het Rijk gestelde kwalificatieeisen, komend jaar aangemeld voor het HWBP-3. Hierbij wordt ook de logische volgorde onderzocht (uitvoeringsprogramma) om bijvoorbeeld overlast te beperken. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 46

47 Op basis van het WBP worden een tweetal urgente delen langs de Hollandse IJssel reeds voorbereid. Omdat er nog onzekerheid bestaat wanneer het HWBP-3 ingaat (mogelijk zelfs pas in 2018) wil HHSK gelet op zijn taak en verantwoordelijkheden alsmede de staat van veiligheid van de waterkering de uitvoering van deze 2 dijkvakken vanaf 2016 ter hand te nemen en de hieraan verbonden kosten (voorlopig) dragen. Deze kosten zijn in principe een voorfinanciering van de te verwachte subsidie vanuit het HWBP-3. Naast de vraag of HHSK subsidie verkrijgt en wanneer (voor het gehele traject) lijkt de kans dat HHSK moet voorfinancieren groot. Ook is te verwachten dat HHSK een deel van de kosten (schatting max. 25%) zelf moet opbrengen. Zie hiervoor het bestuursakkoord water en de kabinetsreactie op het rapport Ten Heuvelhof. De kosten als gevolg van voorfinancieren zijn de rentelasten van de investeringen. De totale kosten van de versterkingen zijn nog niet goed te kwantificeren waardoor ook rente en percentages niet te bepalen zijn. Toetsresultaten regionale waterkeringen Uit de toetsing van de regionale waterkeringen kan naar voren komen dat bepaalde kadevakken niet voldoen en dat kadeverbetering noodzakelijk is. Op dit moment beschikt HHSK over een onderhoudsprogramma voor het ophogen van regionale waterkeringen. Daarin is structurele kadeverbetering (stabiliteit en andere aanpassingen van het profiel) niet meegenomen. Verwacht wordt dat de resultaten beperkt zijn en dat de kosten grotendeels gedekt kunnen worden vanuit het lopende onderhoudsprogramma. Dat is echter op voorhand niet met zekerheid vast te stellen. De eerste toetsing moet in 2012 bij de provincie worden ingediend. Het is onwaarschijnlijk dat alle waterkeringen die nader onderzocht moeten worden, afgekeurd en daarom versterkt zullen moeten worden. De versterking van alle nader te onderzoeken waterkeringen zou een bedrag in de orde van 50 miljoen zijn. De kans op afkeuren schatten wij in op minder dan 10% (dat wil zeggen dat minder dan 1 op de 10 kadevakken wordt afgekeurd). Het lijkt daarom reëel om rekening te houden met een extra investering in de orde van 1 tot 5 miljoen. Risicomanagement In de verenigde vergadering van 24 november 2010 is de kadernota risicomanagement en weerstandsvermogen van HHSK vastgesteld. De nota is opgesteld ten behoeve van een zorgvuldig beheer van de financiën van de waterschappen. In de nota wordt voorgesteld voor de beheersing van bedrijfsvoeringrisico s een systematische benadering te implementeren. Belangrijk bij de toepassing is dat het proces van risico s identificeren en kwantificeren, het formuleren van te nemen maatregelen om risico s te beheersen, bewuste besluitvorming over (al dan niet) te nemen maatregelen, (het toezien op) de naleving van de getroffen maatregelen en het stelselmatig actualiseren van risico s en de bijbehorende risicobeheersing automatisch wordt meegenomen in het bestuurlijk en ambtelijk handelen. Weerstandsvermogen De bodemreserves hebben geen specifieke bestemming en fungeren als weerstandsvermogen per taak van een organisatie. De bodemreserves dienen in eerste instantie om eventuele toekomstige financiële tegenvallers van algemene aard (risico s/calamiteiten) te kunnen opvangen en bestaan uit de volgende bodemreserves: Systeembeheer Zuiveringsbeheer Wegenbeheer Als overheid, met een eigen belastingheffing en domein, is HHSK in staat om ook bij grote financiële tegenvallers een direct beroep te doen op de kapitaalmarkt voor het aantrekken van middelen. HHSK behoeft daarom geen grote eigen reserve op te bouwen en aan te houden en bespaart daarmee jaarlijks lasten voor de belastingplichtigen. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 47

48 De kapitaallasten van een eventueel beroep op de kapitaalmarkt bij calamiteiten zullen in de praktijk middels kapitaallasten eerst later en gespreid ten laste komen van burgers en bedrijven. Anders dan bij bedrijven, en in zekere zin ook gemeenten die grotendeels afhankelijk zijn van een vaste bijdrage van het Rijk, zou een waterschap daarom in principe geheel kunnen afzien van het aanhouden van een eigen weerstandsreserve en de toekomstige/ onbenutte belastingcapaciteit daarvoor in de plaats stellen. Tot heden heeft HHSK het wenselijk geacht toch een beperkte bodemreserve aan te houden. De tariefegalisatiereserves, die meegeteld worden in het weerstandsvermogen van waterschappen, dienen om te grote jaarlijkse tariefschommelingen te voorkomen. Tariefegalisatiereserves kunnen conform hun aard dus nihil of tijdelijk zelfs negatief zijn. Daarnaast te allen tijde aangehouden bodemreserves bieden in dit laatste geval bij een grote calamiteit een aanvullende buffer waarmee de directe tariefstijgingen toch gedempt kunnen worden. De ervaring tot heden en de praktijk bij collega-waterschappen geven vooralsnog geen duidelijke aanleiding de huidige bodemreserves te verhogen of af te bouwen. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 48

49 7.4 Meerjarenperspectief van de waterschapstaken Toelichting op het meerjarenperspectief Het beleid is erop gericht om aan het eind van de periode van de meerjarenraming een kostendekkend tarief te bereiken en de tariefegalisatiereserves te hebben afgebouwd tot nihil. Het meerjarenperspectief van de taak watersysteembeheer is met name door de gemaakte afspraken in het Bestuursakkoord Water sterk beïnvloed. We zagen in de voorgaande jaren door achterblijvende uitgaven de trend van een positief opbouwende tariefegalisatiereserve. Deze zal door de forse kostenstijging (met name jaarlijkse bijdrage HWBP van investering naar exploitatie en verhoging kosten muskusrattenbestrijding) bij een gelijkblijvende tariefstijging van 4,0% per jaar aan het eind van de planperiode licht onder de nullijn zakken. Het meerjarenperspectief laat zien dat na de planperiode een groot verschil ontstaan is tussen de bruto kosten en belastingopbrengsten. Ervan uitgaande dat tegen het eind van de planperiode helder zal zijn hoe de aanvankelijk tijdelijke bijdrage aan het HWBP fonds aan het Rijk overgegaan is in een structureel investering programma van waterschappen en Rijk, is het te verwachten dat de vereveningsbijdrage aan dit fonds uniform door alle waterschappen geactiveerd zal worden als investering. Indien HHSK op dat moment besluit eveneens de jaarlijkse bijdrage net als de eigen bijdrage aan de investeringen gefinancierd uit dit fonds te gaan activeren lijkt een escalatie van de tariefstijging na de planperiode beteugeld te kunnen worden. Voor de taak wegenbeheer is de stijging van de belastingopbrengsten van 3% verhoogd naar 6% structureel vanaf Wanneer we ook na de planperiode een meerjarig sluitende begroting met een kostendekkend tarief willen kunnen realiseren is bovengenoemde tariefstijging noodzakelijk. De verwachting is dat als gevolg van de benodigde investeringen in het wegenbeheer (inclusief vervanging wegbruggen) deze kostenstijging ook na de planperiode hoog zal blijven. De negatieve ontwikkeling van de tariefegalisatiereserve zuiveringsheffing die in de voorgaande begrotingen zichtbaar was, is in deze voorjaarsnota niet meer aan de orde. Het meerjarenperspectief laat zien dat bij een verlaging van de tariefstijging naar 1,5% vanaf 2012 met een lichte verhoging in 2015 naar 2,0% (in plaats van 3,5% in de programmabegroting 2011) binnen de planperiode een kostendekkend tarief gerealiseerd wordt. De bodemreserves dienen als weerstandvermogen om de negatieve stand van een tariefegalisatiereserve en eventueel toekomstige tegenvallers op te kunnen vangen. De omvang van de gezamenlijke bodemreserves is 5,0 miljoen. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 49

50 Meerjarenperspectief watersysteemheffing Totaaloverzicht watersysteemheffing VJN bedragen x Kosten vs opbrengsten Totale kosten Totale belastingopbrengst Resultaat voor bestemming Bestemmingsreserve bedragen x Tariefegalisatiereserve Stand per 1 januari Toevoeging resultaat Onttrekking resultaat Mutatie bestemmingsreserve Stand per 31 december Specificatie van de belastingopbrengsten: Omslagtarief Ingezetenen Belastingopbrengst x Tarieven ,87 75,58 78,37 81,30 84,29 Deze tarieven zijn gebaseerd op woonruimten. Omslagtarief Gebouwd Belastingopbrengst x Tarieven ,0207% 0,0215% 0,0224% 0,0233% 0,0242% Deze tarieven zijn gebaseerd op een WOZ-waarde van Omslagtarief Ongebouwd Belastingopbrengst x Tarieven ,49 99,31 103,28 107,41 111,71 Deze tarieven zijn gebaseerd op hectaren. Natuurterreinen Belastingopbrengst x Tarieven ,89 3,01 3,13 3,25 3,38 Deze tarieven zijn gebaseerd op hectaren. Wijzigingspercentages Totale kosten 12,7% 6,3% 5,8% 8,7% 4,9% Belastingopbrengsten 4,0% 4,0% 4,0% 4,0% 4,0% De bodemreserve watersysteemheffing bedraagt 2,5 mln. Versie D&H 24 mei 2011 pagina 50

51 Watersysteemheffing Lasten versus opbrengsten x 1 miljoen 46,0 45,0 44,0 43,0 42,0 41,0 40,0 39,0 38,0 37,0 36,0 35,0 34,0 33,0 32, lasten opbrengsten Watersysteemheffing Stand tariefegalisatiereserve per x 1 miljoen 19,00 18,00 17,00 16,00 15,00 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00-1, VJN2011 Prog.begr Versie D&H 24 mei 2011 pagina 51

52 Meerjarenperspectief wegenheffing Totaaloverzicht wegenheffing VJN bedragen x Kosten vs opbrengsten Totale kosten Totale belastingopbrengst Begroot exploitatieresultaat bedragen x Tariefegalisatiereserve Stand per 1 januari Toevoeging resultaat Onttrekking resultaat Stand per 31 december Specificatie van de belastingopbrengsten: Omslagtarief Ingezetenen Belastingopbrengst x Tarieven ,49 43,84 46,32 48,95 51,72 Deze tarieven zijn gebaseerd op woonruimten, het aantal woonruimten wordt jaarlijks verhoogd met 0,5%. Omslagtarief Gebouwd Belastingopbrengst x Tarieven ,0242% 0,0257% 0,0272% 0,0289% 0,0306% Deze tarieven zijn gebaseerd op een WOZ-waarde van Omslagtarief Ongebouwd Belastingopbrengst x Tarieven ,85 34,82 36,91 39,12 41,47 Deze tarieven zijn gebaseerd op hectaren. Natuurterreinen Belastingopbrengst x ,4 0,4 0,5 0,5 0,5 Tarieven ,64 1,74 1,84 1,95 2,07 Deze tarieven zijn gebaseerd op 249 hectaren. Mutaties in procenten: Wijzigingspercentages Totale kosten 9,5% 7,7% 13,9% 9,5% 6,6% Belastingopbrengsten 3,0% 6,0% 6,0% 6,0% 6,0% De bodemreserve wegenbeheer bedraagt 0,5 miljoen Versie D&H 24 mei 2011 pagina 52

53 Wegenheffing Lasten versus opbrengsten 6,0 5,5 x 1 miljoen 5,0 4,5 4,0 3, lasten opbrengsten Wegenheffing Stand tariefegalisatiereserve per ,00 2,50 x 1 miljoen 2,00 1,50 1,00 0, VJN2011 Prog.begr Versie D&H 24 mei 2011 pagina 53

54 Meerjarenperspectief zuiveringsheffing Totaaloverzicht zuiveringsheffing VJN bedragen x Kosten vs opbrengsten Totale kosten Totale belastingopbrengsten Resultaat voor bestemming Bestemmingsreserve Bestemmingsreserve bedragen x Tariefegalisatiereserve Stand per 1 januari Toevoeging resultaat Onttrekking resultaat Mutatie bestemmingsreserve Stand per 31 december Belastingeenheden Aantal opgelegde vervuilingseenheden Kwijtschelding en oninbaar Aantal vervuilingseenheden bedragen x Kostprijs versus tarief Kostprijs per v.e. 53,63 54,99 56,27 57,67 58,84 Tarieven ,17 56,00 56,84 57,69 58,84 Verschil 1,54 1,01 0,57 0,02 0,00 Mutaties in procenten: Wijzigingspercentages Totale kosten -4,1% 3,1% 2,8% 2,9% 2,5% Belastingopbrengsten 4,2% 2,0% 1,9% 1,9% 2,4% Tarief zuiveringsheffing 3,5% 1,5% 1,5% 1,5% 2,0% De bodemreserve zuiveringsheffing bedraagt 2,0 miljoen Versie D&H 24 mei 2011 pagina 54

55 Zuiveringsheffing Lasten versus opbrengsten 41,0 40,0 x 1 miljoen 39,0 38,0 37,0 36,0 35, lasten opbrengsten Zuiveringsheffing Stand tariefegalisatiereserve per x 1 miljoen 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00-0,50-1,00-1,50-2, VJN2011 Prog.begr Versie D&H 24 mei 2011 pagina 55

56 Rekenvoorbeelden belastingaanslagen 2012 versus tarieven 2011 Tarieven 2012 Tarieven 2011 Schieland Krimpen Schieland Krimpen Verschil Schieland Verschil Krimpen % % Woning / éénpersoonshuishouden WOZ-waarde Ingezetenenheffing 75,58 119,42 72,87 114,36 2,71 3,7% 5,06 4,4% Gebouwd 26,88 59,00 25,88 56,13 1,00 3,9% 2,88 5,1% Zuiveringsheffing 1 ve 56,00 56,00 55,17 55,17 0,83 1,5% 0,83 1,5% Eigen woning 158,45 234,42 153,91 225,65 4,54 2,9% 8,76 3,9% Huurwoning 131,58 175,42 128,04 169,53 3,54 2,8% 5,89 3,5% Woning / meerpersoonshuishouden WOZ-waarde Ingezetenenheffing 75,58 119,42 72,87 114,36 2,71 3,7% 5,06 4,4% Gebouwd 26,88 59,00 25,88 56,13 1,00 3,9% 2,88 5,1% Zuiveringsheffing 3 ve 167,99 167,99 165,50 165,50 2,48 1,5% 2,48 1,5% Eigen woning 270,44 346,41 264,25 335,99 6,19 2,3% 10,42 3,1% Huurwoning 243,57 287,41 238,37 279,86 5,19 2,2% 7,54 2,7% Woning / éénpersoonshuishouden WOZ-waarde Ingezetenenheffing 75,58 119,42 72,87 114,36 2,71 3,7% 5,06 4,4% Gebouwd 43,00 94,40 41,40 89,80 1,60 3,9% 4,60 5,1% Zuiveringsheffing 1 ve 56,00 56,00 55,17 55,17 0,83 1,5% 0,83 1,5% Eigen woning 174,58 269,82 169,44 259,33 5,14 3,0% 10,49 4,0% Huurwoning 131,58 175,42 128,04 169,53 3,54 2,8% 5,89 3,5% Woning / meerpersoonshuishouden WOZ-waarde Ingezetenenheffing 75,58 119,42 72,87 114,36 2,71 3,7% 5,06 4,4% Gebouwd 43,00 94,40 41,40 89,80 1,60 3,9% 4,60 5,1% Zuiveringsheffing 3 ve 167,99 167,99 165,50 165,50 2,48 1,5% 2,48 1,5% Eigen woning 286,57 381,81 279,77 369,66 6,79 2,4% 12,14 3,3% Huurwoning 243,57 287,41 238,37 279,86 5,19 2,2% 7,54 2,7% Versie D&H 24 mei 2011 pagina 56

57 Rekenvoorbeelden belastingaanslagen 2012 versus tarieven 2011 Tarieven 2012 Tarieven 2011 Schieland Krimpen Schieland Krimpen Verschil Schieland Verschil Krimpen % % Woning / éénpersoonshuishouden WOZ-waarde Ingezetenenheffing 75,58 119,42 72,87 114,36 2,71 3,7% 5,06 4,4% Gebouwd 86,00 188,80 82,80 179,60 3,20 3,9% 9,20 5,1% Zuiveringsheffing 1 ve 56,00 56,00 55,17 55,17 0,83 1,5% 0,83 1,5% Eigen woning 217,58 364,22 210,84 349,13 6,74 3,2% 15,09 4,3% Huurwoning 131,58 175,42 128,04 169,53 3,54 2,8% 5,89 3,5% Woning / meerpersoonshuishouden WOZ-waarde Ingezetenenheffing 75,58 119,42 72,87 114,36 2,71 3,7% 5,06 4,4% Gebouwd 86,00 188,80 82,80 179,60 3,20 3,9% 9,20 5,1% Zuiveringsheffing 3 ve 167,99 167,99 165,50 165,50 2,48 1,5% 2,48 1,5% Eigen woning 329,57 476,21 321,17 459,46 8,39 2,6% 16,74 3,6% Huurwoning 243,57 287,41 238,37 279,86 5,19 2,2% 7,54 2,7% Bouw- en grasland hectaren 50 Ongebouwd 4.965, , , ,00 191,00 4,0% 289,50 4,5% Zuiveringsheffing 3 ve 167,99 167,99 165,50 165,50 2,48 1,5% 2,48 1,5% Totaal 5.133, , , ,50 193,48 3,9% 291,98 4,4% Natuurterreinen hectaren 50 Natuurterreinen 150,50 237,50 144,50 226,50 6,00 4,2% 11,00 4,9% Totaal 150,50 237,50 144,50 226,50 6,00 4,2% 11,00 4,9% Bedrijfsgebouwd WOZ-waarde Gebouwd 860, ,00 828, ,00 32,00 3,9% 92,00 5,1% Zuiveringsheffing 30 ve 1.679, , , ,04 24,83 1,5% 24,83 1,5% Totaal 2.539, , , ,04 56,83 2,3% 116,83 3,4% Versie D&H 24 mei 2011 pagina 57

58 8. Overige financiële aspecten 8.1 Kostentoerekening De kostentoerekening is met uitzondering van de hieronder genoemde aanpassing van de verdeling van de kosten huisvesting en informatiebeleid & automatisering niet gewijzigd ten opzichte van de gehanteerde verdeelsleutels in de programmabegroting Ondersteunde beheerproducten Met ingang van deze voorjaarsnota krijgen ondersteunende teams/clusters ook een opslag huisvesting en informatiebeleid & automatisering toegerekend. Daardoor stijgt het uurtarief van ondersteunende afdelingen en daalt het uurtarief van primaire afdelingen. Als gevolg daarvan zijn de personeelskosten van ondersteunende producten toegenomen en zijn de personeelskosten van primaire producten afgenomen. Op het totaal van de begroting heeft dit dus geen effect (kostenneutraal). Versie D&H 24 mei 2011 pagina 58