RTC West-Vlaanderen. Jaaractieplan 2014. Projectgroep: Automatisering Budget RTC: 65.450,00 Cofinanciering: 167.314,00 71,88%



Vergelijkbare documenten
Diagnose Car. De technologische schakel tussen onderwijs en industrie. 11 januari 2012 Overhandiging Citroën C-Zero

RTC Vlaams-Brabant Regionaal Technologisch Centrum. vzw. project Pick & Place competence center'

RTC Vlaams-Brabant Regionaal Technologisch Centrum Vlaams-Brabant vzw. project Pick & Place competence center'

PICK & PLACE COMPETENCE CENTER

Studierichtingen per school

BIJLAGE. bij artikel III.15 bij het decreet van [ ] betreffende het onderwijs XVIII

Studierichtingen per school

Overzicht studierichtingen per school

Studierichtingen per school

Studierichtingen per school

Studierichtingen per school

Technisch onderwijs West-Vlaanderen Werkt 3, 2009

DON BOSCO. INPROFIEL 2 de graad BSO TECHNISCH INSTITUUT

ZEKER WERK STERK AFDELING MECHANICA TECHNISCH INDUSTRIËLE ONDERHOUDSTECHNIEKEN SECUNDAIR NA SECUNDAIR

VTI School voor wetenschap en techniek

JAARACTIEPLAN Sept 2015 Aug 2016 RTC Vlaams-Brabant VZW

Studiegebied Mechanica-elektriciteit Secundair volwassenenonderwijs

Werkgroep Bouw 4 juni Recticel. Eva Bossuyt

INPROFIEL. 2 de graad TSO

ZEKER WERK STERK AFDELING MECHANICA MECHANISCHE (VORMGEVINGS-) TECHNIEKEN TECHNISCH TWEEDE EN DERDE GRAAD

Werkgroep Bouw 13 februari Unilin. Eva Bossuyt

Werkgroep Elektriciteit

VTI School voor wetenschap en techniek

Diagnose Car. De technologische schakel tussen onderwijs en industrie

Welkom in het Gemeentelijk Technisch Instituut Londerzeel, kortweg het GTIL.

1. Algemene info. 2. Opleidingen. Beste,

Verslag werkgroep Auto. Agenda. 1) Varia. Autodata

WERKGROEP ELEKTRICITEIT. 7 oktober 2014 Barco Kuurne

2 d INPROFIEL graad TSO

ZEKER WERK STERK AFDELING ELEKTRICITEIT ELEKTRICITEIT ELEKTRONICA TECHNISCH TWEEDE EN DERDE GRAAD

Voorstelling actieplan

ZEKER WERK STERK AFDELING MECHANICA LASSEN-CONSTRUCTIE TECHNISCH SPECIALISATIE FOTOLASSEN DERDE GRAAD

LIMITATIEVE LIJST TIIOA Technische opleidingen Metaal & Industriële automatisering Voorbeelden van opleidingen en/of modules 1 Aandrijftechnieken 2

ZEKER WERK STERK HOUTTECHNIEKEN AFDELING HOUT TECHNISCH TWEEDE EN DERDE GRAAD

ZEKER WERK STERK AFDELING ELEKTRICITEIT ELEKTROTECHNIEKEN TECHNISCH TWEEDE EN DERDE GRAAD

Werkgroep Elektriciteit

School zkt. Arbeidsmarkt

Werkplekleren als opstap naar duaal leren

Vrije Technische Scholen van Turnhout

Vrije Technische Scholen van Turnhout. Van harte welkom

Vrije Technische Scholen van Turnhout. Welkom

FEBIAC Stelt voor: Persdossier Woensdag 29 mei 2013

Worden wie je bent. Infobrochure tweede en derde graad. Katholiek Secundair Onderwijs Mol

LIMTEC -ANTTEC. Limburgs Technologiecentrum van de Metaalsector. Antwerps Technologiecentrum van de Metaalsector. Benny Siemons

Actieplan voor de periode 01/01/ /12/2009 vzw RTC Oost-Vlaanderen

Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas

Werkgroep Elektriciteit

Wil je met jouw talent verder aan de slag? UITNODIGING OPENSCHOOLDAGEN

RTC-PROJECTGROEP HOUT-BOUW. 24 november 2016 Cras Waregem

RTC-werkgroep studiegebied mechanica

Verslag WG Mechanica 23/10/2014. Werkgroep mechanica. 1.1 Project criteria. Werkgroep koeling & warmte / Mechanica 23/10/2014.

Elektrotechnieken. Mechanische technieken. Technieken. Elektrische installatietechnieken Grafische media. Printmedia Multimedia

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL

STUDIEGEBIED MECHANICA-ELEKTRICITEIT

Projectaanvraag Titel

Inhoud 1. Algemene info 2. Opleidingen 3. Projectomschrijving 4. Kostprijs 5. Inschrijven

Elektrotechnieken. Technisch. Elektrische installatietechnieken Mechanische technieken

OPLEIDING VOOR DEALERS VAN TUINMATERIEEL

RTC-PROJECTGROEP ELEKTRICITEIT FLANDERS E-CONSORTIUM VOLTA. 14 november 2016

school voor wetenschap en techniek INFO

ZEKER WERK STERK AFDELING MECHANICA ELEKTRO MECHANICA TECHNISCH TWEEDE EN DERDE GRAAD

Verslag werkgroep mechanica

Studieaanbod Turnhout Arendonk

Welkom in het Gemeentelijk Technisch Instituut Londerzeel, kortweg het GTIL.

Studieaanbod. 1 e graad DBG HDC HHH HHK MIN PAR SAL. 1 e leerjaar A. 1 e leerjaar B. 2 e leerjaar Basisopties. 2 e beroepsvoorbereidend leerjaar

KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019

2 '%" 3( 1%$! 2 %/!" " 22 4) / 5 %/ " 6 %/.% 6 -!7"8 6 ) " : -!

Schoolfiche campus Mater Dei

WERKGROEP BOUW. 21 oktober 2014 West-Vlaams Tegelhuis

ECTS-fiche. 1. Identificatie HBO5. Code 7368 Lestijden 80 Studiepunten n.v.t. 100% Ingeschatte totale 160 studiebelasting

RTC-werkgroep studiegebied elektriciteit

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van het te Aalter

Info veiligheidsopleidingen

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

STUDIEGEBIED MECHANICA-ELEKTRICITEIT

Project: Aircraft Schools Challenge project (ASCP)

Scholengemeenschap Vlaamse Ardennen. Van TSO naar TSO : (g)een probleem

studieaanbod studiegebieden aansluitend bij de interesses en talenten van de jongeren

Uni-form historiek visie doelstellingen. Over Uni-form

Nieuwe leerplannen en/of lessentabellen met ingang van 1 september 2013

Scholengemeenschap Gent-Zuid

Brochure 1 ste graad. School voor toegepaste wetenschappen en engineering

Verslag werkgroep Auto

Verslag werkgroep Auto

RTC informeert! Infomoment 20/10/2015

Agenda. Verslag werkgroep Mechanica 9/02/2012

STUDIEGEBIED MECHANICA-ELEKTRICITEIT

Workshop C De beroepen en de competenties in de autosector in 2020 Welkom. The Relationship Marketing Agency

VLARIO is het overlegplatform en kenniscentrum Rioleringen in Vlaanderen.

onthaalbrochure

Workshop C De beroepen en de competenties in de autosector in 2020 Welkom. The Relationship Marketing Agency

Certificatieplechtigheid

Storingstechniekers / Industriële onderhoudstechniekers

Scholengemeenschap Gent Noord-West

Op stap naarhet secundair onderwijs

Lijst van studierichtingen en opleidingen waarbinnen het VCA wordt aangeboden aan leerlingen tijdens het schooljaar

OVERZICHTSTABEL VERKORTE OPLEIDINGEN ZORGKUNDIGE IN DE CENTRA VOOR VOLWASSENENONDERWIJS OPLEIDINGSPROFIEL ZORGKUNDIGE 2011

HYBRIDE LEREN IN DE OPLEIDING IEI - CVO. Ronny Sanders Hilde De Doncker Xantha Vansteenkiste

Studiekeuze voor de leerlingen van 1A en 1B

Transcriptie:

Projectgroep: Automatisering Budget RTC: 65.450,00 Cofinanciering: 167.314,00 71,88% 232.764,00 Projectnaam: Bouw je eigen pick&place unit-electriciteit BSO Mechanica-elektriciteit Elektrische installaties 6 BSO Mechanica-elektriciteit Werktuigmachines 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektrische installatietechnieken 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektromechanica 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektronische installatietechnieken 6 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële onderhoudstechnieken 7 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële wetenschappen 6 TSO Mechanica-elektriciteit Mechanische vormgevingstechnieken 6 SMC Pneumatics N.V./S.A. Sick SMC Pneumatics N.V./S.A. Narviflex Pec Maxon Motor Beckhoff TOFAM W-VL startte in 2013 samen met SMC, Beckhoff, Narviflex, PEC, Sick en Maxon dit unieke project in navolging van RTC Vlaams-Brabant. Deze 6 leveranciers werkten samen een opleidingstraject uit voor de leerlingen en leerkrachten van de 3de graad dat gespreid wordt over 4 schooljaren. Leerlingen uit de studiegebieden mechanica en elektriciteit werken samen in het kader van de GIP om een module in elkaar te steken. Het materiaal wordt voor een groot deel bekostigd door de deelnemende bedrijven. Ook de scholen komen voor een klein deel tussen. Het materiaal kan nadien verder op school gebruikt worden. Er worden ook opleidingen voorzien voor de deelnemende leerlingen. Vaardigheden - Vervaardigen van mechanische onderdelen - Mechanisch ontwerpen - Pneumatiek Meerwaarde voor school, leerling en leerkracht Voor leerkracht: - Concrete opleidingen gericht op eindwerken - Dimensioneringsoftware gericht op eindwerken - Contact met industrie Voor leerlingen: - Contact met de industrie - Zelfevaluatie - Diversiteit in technologieën - Werken in groepsverband - Verschillende competenties nodig en ontwikkelen - Begeleid zelfstandig leren wordt ontwikkeld Page 1 of 100

- Elektriciteit - Besturing - Montage en kalibratie Materiaal De bijdrage voor de school is deze editie groter omdat er een elektrische actuator gebruikt wordt, deze mag echter niet ontbreken vermits elektrische actuatoren steeds meer gebruikt worden door de industrie. Basispakket: Onderstaand materiaal zit zowel in het basispakket als in het uitgebreid pakket: Pneumatische componenten ALU-profielen Sensoren Elektrisch materiaal voor de stuurkast Ruw materiaal voor de mechanische componenten Kogellagers (deze zijn het product dat we verplaatsen) PLC Voor de school: - Subsidie: duur unit kan goedkoper aangekocht worden - Project blijft bruikbaar ook na de 4 jaar waarin het werd samengesteld - Contact met industriële partners Naast technische kennis ook andere vaardigheden aanleren Werken vanuit duidelijk omlijnde opdracht naar een eindpunt Geen wedstrijd, wel zelfevaluatie. Er komt een certificatieplechtigheid waarbij de leerlingen elkaars projecten gaan bekijken, zodat erop deze manier zelfevaluatie ontstaat. Ook ouders, leerkrachten, kunnen de verschillende units gaan bekijken. Geringe investering door school Kan gebruikt worden als GIP Er zal eventueel ook nog optioneel materiaal aangeboden worden. Projectnaam: Elektor Proton Robot TSO Mechanica-elektriciteit Elektriciteit-elektronica 5 TSO Mechanica-elektriciteit Elektriciteit-elektronica 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektronische installatietechnieken 5 TSO Mechanica-elektriciteit Elektronische installatietechnieken 6 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële wetenschappen 5 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële wetenschappen 6 RTC West- Vlaanderen Elektor Page 2 of 100

Leerlingen elektronica maken op een aantrekkelijke manier kennis met moderne microcontroller gestuurde machines. Sturing van verschillende soorten motoren uitlezen van positionering configureren en uitlezen van sensoren praktische programmatie van CAN bus, I2C en SPI, open en closed loop regelkringen komen allemaal op een heel motiverende manier aan bod. Uitdagende manier van lesgeven, leerkrachten kunnen leerlingen op een aantrekkelijke manier laten kennis maken met microcontroller gestuurde machines. Het werken met een microcontroller vormt onderdeel van het leerplan. Is een mooi middel voor een school om het technisch onderwijs te promoten. De Elektor Proton Robot is een vervolg op de Flowcode robot die vele scholen gebruiken in de 2de graad. De meeste scholen hebben deze robot al. RTC heeft ook 5 van deze kleine robots ter beschikking voor scholen die deze niet hebben. RTC West-Vlaanderen is reeds in het bezit van lesmateriaal onder de vorm van DVD s voor deze flowcode robots. Deze bezorgden we aan de scholen. RTC bezit ook 5 didactische Elektor Proton Robots in een pakket met lesmateriaal. Deze worden gedurende een maand ter beschikking van de nijverheidsscholen met een TSO-studierichtingen met een Elektronica component in de opleiding. Indien nodig voorzien we voor een tweede keer een tweedaagse opleiding voor leerkrachten door Bart Huyskens, ontwerper Elektor Proton Robot. Voorstelling Robot: Robot bevat een stevig ontwikkelplatform voor microcontrollers en moderne elektronica: Bussysteem (I²C) RGB leds Servo en DC motoren Audio module met SD kaart Robot is programmeerbaar met microcontroller naar keuze: vb. PIC of AVR. Gebruikte programmeertalen zijn: C, Flowcode, Basic Projectnaam: Hydraulica en pneumatica software-electriciteit TSO Mechanica-elektriciteit Elektriciteit-elektronica 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektrische installatietechnieken 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektromechanica 6 SMC Pneumatics N.V./S.A. SMC Pneumatics N.V./S.A. Page 3 of 100

TSO Mechanica-elektriciteit Elektronische installatietechnieken 6 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële wetenschappen 6 TSO Mechanica-elektriciteit Mechanische vormgevingstechnieken 6 Vlaanderen met een sterke industriële activiteit, heeft grote nood aan mensen met kennis in automatisering. Hydraulische en pneumatische systemen zijn heel sterk vertegenwoordigd in verschillende takken van de industrie. De leerplannen van verschillende technisch secundaire opleidingen besteden dan ook terecht de nodige aandacht aan deze hydraulische & pneumatische systemen. Hydraulica en pneumatica is de basis van automatisatie en is in zeer veel zaken terug te vinden. Het is doordrongen in heel wat technische jobs. Deze software bereidt de leerlingen voor op het werk in deze sector. Doordat er ook leerlingenlicenties gekocht worden kunnen zij thuis zelfstandig met de software aan de slag gaan. Momenteel ervaren scholen een leemte in up to date & interactief pedagogischdidactisch materiaal om deze leerinhouden en doelstellingen op bevattelijke wijze over te brengen. In 2012 is het project opgestart voor het studiegebied mechanica. Dit bestond uit de aankoop van hoogtechnologische software rond hydraulica en pneumatica. In 2013 richt het project zich op het hernieuwen van de leerlingenlicenties en het verder opvolgen van de bruikbaarheid van de software. Voor het studiegebied elektriciteit richt het project zich in 2013 op de aankoop van de software. Er wordt ook een TTT-opleiding georganiseerd om het gebruik ervan te optimaliseren. Er worden 2 soorten licenties (studentenlicenties en netwerklicenties) aangekocht om aan de verschillende noden van de scholen tegemoet te komen. De netwerklicenties zullen geïnstalleerd worden op de server van de school en kunnen enkel op x aantal computers tegelijk gebruikt worden. De leerlingenlicenties worden door de leerlingen individueel thuis gebruikt, zodat zij ook na de schooluren verder kunnen werken. Deze vorm van licenties moeten elk jaar vernieuwd en aangekocht worden, aangezien ze persoonsgebonden zijn. In 2014 gaan we voor beide werkgroepen opnieuw over tot de vernieuwing van de studentenlicenties. Voor de werkgroep Mechanica volgt er een opleiding met enkele aanpassingen van de software. Indien nodig volgt er voor de werkgroep Elektriciteit ook een herhaling. Page 4 of 100

Projectnaam: Houttechnologie Automatisering BSO Hout Bijzondere schrijnwerkconstructies 7 BSO Hout Binnenschrijnwerker 5 BSO Hout Binnenschrijnwerker 7 BSO Hout Buitenschrijnwerker 5 BSO Hout Buitenschrijnwerker 6 BSO Hout Daktimmerman 7 BSO Hout Houtbewerking 5 BSO Hout Houtbewerking 6 BSO Hout Houtbewerking-snijwerk 5 BSO Hout Houtbewerking-snijwerk 6 BSO Hout Industriële houtbewerking 7 BSO Hout Interieurinrichting 7 BSO Hout Meubelgarneren 7 BSO Hout Restauratie van meubelen 7 BSO Hout Stijl- en designmeubelen 7 BSO Hout Werkplaatsschrijnwerker 5 BSO Hout Werkplaatsschrijnwerker 6 BSO Hout Werkplaatsschrijnwerker 7 TSO Hout Hout constructie- en planningstechnieken TSO Hout Houttechnieken 5 TSO Hout Houttechnieken 6 7 HoGent HoGent Page 5 of 100

Via een interactieve presentatie en aansluitend een workshop kunnen de leerlingen kennis maken met voorbeelden van automatisering binnen de houtindustrie. Tevens zullen de leerlingen onder begeleiding een stuk programmeren en frezen op de 5 assige CNC bovenfrees. De onderwerpen die aan bod komen zijn automatisering (flexibiliteit-serie), evolutie, basisopbouw, besturing en software van de machine leerlingen kennis laten maken met voorbeelden van automatisering binnen de houtindustrie Projectnaam: Bouw je eigen pick&place unit-mechanica BSO Mechanica-elektriciteit Elektrische installaties 6 BSO Mechanica-elektriciteit Werktuigmachines 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektrische installatietechnieken 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektromechanica 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektronische installatietechnieken 6 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële onderhoudstechnieken 7 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële wetenschappen 6 TSO Mechanica-elektriciteit Mechanische vormgevingstechnieken 6 SMC Pneumatics N.V./S.A. Sick SMC Pneumatics N.V./S.A. Narviflex Pec Maxon Motor Beckhoff TOFAM W-VL startte in 2013 samen met SMC, Beckhoff, Narviflex, PEC, Sick en Maxon dit unieke project in navolging van RTC Vlaams-Brabant. Deze 6 leveranciers werkten samen een opleidingstraject uit voor de leerlingen en leerkrachten van de 3de graad dat gespreid wordt over 4 schooljaren. Leerlingen uit de studiegebieden mechanica en elektriciteit werken samen in het kader van de GIP om een module in elkaar te steken. Het materiaal wordt voor een groot deel bekostigd door de deelnemende bedrijven. Ook de scholen komen voor een klein deel tussen. Het materiaal kan nadien verder op school gebruikt worden. Er worden ook opleidingen voorzien voor de deelnemende leerlingen. Vaardigheden - Vervaardigen van mechanische onderdelen - Mechanisch ontwerpen Meerwaarde voor school, leerling en leerkracht Voor leerkracht: - Concrete opleidingen gericht op eindwerken - Dimensioneringsoftware gericht op eindwerken - Contact met industrie Voor leerlingen: - Contact met de industrie - Zelfevaluatie - Diversiteit in technologieën - Werken in groepsverband - Verschillende competenties nodig en ontwikkelen Page 6 of 100

- Pneumatiek - Elektriciteit - Besturing - Montage en kalibratie Materiaal De bijdrage voor de school is deze editie groter omdat er een elektrische actuator gebruikt wordt, deze mag echter niet ontbreken vermits elektrische actuatoren steeds meer gebruikt worden door de industrie. Basispakket: Onderstaand materiaal zit zowel in het basispakket als in het uitgebreid pakket: Pneumatische componenten ALU-profielen Sensoren Elektrisch materiaal voor de stuurkast Ruw materiaal voor de mechanische componenten Kogellagers (deze zijn het product dat we verplaatsen) PLC - Begeleid zelfstandig leren wordt ontwikkeld Voor de school: - Subsidie: duur unit kan goedkoper aangekocht worden - Project blijft bruikbaar ook na de 4 jaar waarin het werd samengesteld - Contact met industriële partners Naast technische kennis ook andere vaardigheden aanleren Werken vanuit duidelijk omlijnde opdracht naar een eindpunt Geen wedstrijd, wel zelfevaluatie. Er komt een certificatieplechtigheid waarbij de leerlingen elkaars projecten gaan bekijken, zodat erop deze manier zelfevaluatie ontstaat. Ook ouders, leerkrachten, kunnen de verschillende units gaan bekijken. Geringe investering door school Kan gebruikt worden als GIP Er zal eventueel ook nog optioneel materiaal aangeboden worden. Projectnaam: CNC Draaien & Frezen BSO Mechanica-elektriciteit Computergestuurde werktuigmachines 7 BSO Mechanica-elektriciteit Werktuigmachines 5 BSO Mechanica-elektriciteit Werktuigmachines 6 TSO Mechanica-elektriciteit Computergest. mech. produktietechnieken TSO Mechanica-elektriciteit Mechanische vormgevingstechnieken 5 TSO Mechanica-elektriciteit Mechanische vormgevingstechnieken 6 7 RTC West- Vlaanderen VDAB Page 7 of 100

Maar al te vaak wordt bewezen dat draaien & frezen een vaardigheid is, iets wat moet onderhouden worden om erin uit te blinken. Iets waarbij je de knepen van het vak moet onder de knie hebben. Het is dan ook de vraag van zowel de leerkracht met beperkte ervaring als de ervaren leerkracht om hier verder in te kunnen opgeleid worden. Een greep uit wat centraal wordt gesteld = de essentie gegoten in een 3 tot 5 daagse doorgedreven opleiding met hoog leereffect: Opspannen van werkstukken Conventionele meetmiddelen Meten van oppervlakteruwheid CNC cc draaien/frezen Robotprogrammatie Verspanen van roestvrij staal Planlezen, meettechniek, veiligheid en hygiëne in de opleidingen geïntegreerd. Draaitechnieken (vlakdraaien, langsdraaien, conisch draaien, insteken, schroefdraadsnijden) Produktiegericht draaien (werkvoorbereiding, opspantechnieken, precisiedraaien, routineverwerving) Freestechnieken (verticaal frezen, horizontaal frezen, boren, produktiegerichtfrezen, werkvoorbereiding, opspantechnieken, precisiefrezen, kotteren en ruimen, routine verwerving) Projectnaam: E-learning meten en plannen lezen BSO Mechanica-elektriciteit Computergestuurde werktuigmachines 7 BSO Mechanica-elektriciteit Fotolassen 7 BSO Mechanica-elektriciteit Industrieel onderhoud 7 BSO Mechanica-elektriciteit Lassen-constructie 5 BSO Mechanica-elektriciteit Lassen-constructie 6 BSO Mechanica-elektriciteit Mechanisch onderhoud 5 BSO Mechanica-elektriciteit Mechanisch onderhoud 6 BSO Mechanica-elektriciteit Pijpfitten-lassen-monteren 7 BSO Mechanica-elektriciteit Werktuigmachines 5 BSO Mechanica-elektriciteit Werktuigmachines 6 RTC West- Vlaanderen Katho - departement VHTI Televic education TOFAM W-VL Page 8 of 100

BuSO Mechanica-elektriciteit Centrale verwarming en san. installaties 5 BuSO Mechanica-elektriciteit Hoeklasser 5 BuSO Mechanica-elektriciteit Hoeklasser 6 BuSO Mechanica-elektriciteit Lassen-constructie 5 BuSO Mechanica-elektriciteit Lassen-constructie 6 BuSO Mechanica-elektriciteit Lasser monteerder MIG/MAG 5 BuSO Mechanica-elektriciteit Lasser monteerder MIG/MAG 6 BuSO Mechanica-elektriciteit Plaatbewerker 5 BuSO Mechanica-elektriciteit Plaatbewerker 6 BuSO Mechanica-elektriciteit Plaatslager 5 BuSO Mechanica-elektriciteit Plaatslager 6 BuSO Metaal : Lassen Hoeklasser 4 BuSO Metaal : Lassen Hoeklasser 5 BuSO Metaal : Lassen Hoeklasser 6 BuSO Metaal : Lassen Lasser monteerder MIG/MAG 4 BuSO Metaal : Lassen Lasser monteerder MIG/MAG 5 BuSO Metaal : Lassen Lasser monteerder MIG/MAG 6 TSO Mechanica-elektriciteit Computergest. mech. produktietechnieken TSO Mechanica-elektriciteit Elektromechanica 5 TSO Mechanica-elektriciteit Elektromechanica 6 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële onderhoudstechnieken 7 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële wetenschappen 5 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële wetenschappen 6 TSO Mechanica-elektriciteit Mechanische vormgevingstechnieken 5 TSO Mechanica-elektriciteit Mechanische vormgevingstechnieken 6 7 Page 9 of 100

De nood aan schoolverlaters met de nodige competenties op vlak van meten en plannen lezen is zeer groot. Op deze basiscompetenties kan de werkgever namelijk verder bouwen. Meten en plannen lezen is iets wat moet worden ingeoefend, buikgevoel leren, het doen en niet alleen theorie, en ook weten hoe het in bedrijven gebruikt wordt. De inhoud van deze e-learning tool, bestaande uit thema s rond meten & plannen lezen, wordt verder uitgebreid met nadruk op het projectmatige vs pure inhoud. Dit om de bruikbaarheid ervan te verhogen. Bovendien zal het systeem via een TTT opengesteld worden, zodat de inhoud op maat door de leerkrachten kan gebruikt worden. Een kleine werkgroep zal controle blijven houden over kwaliteit van nieuwe inhoud. Projectnaam: Hydraulica en pneumatica software-mechanica TSO Mechanica-elektriciteit Elektriciteit-elektronica 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektrische installatietechnieken 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektromechanica 6 TSO Mechanica-elektriciteit Elektronische installatietechnieken 6 TSO Mechanica-elektriciteit Industriële wetenschappen 6 TSO Mechanica-elektriciteit Mechanische vormgevingstechnieken 6 SMC Pneumatics N.V./S.A. SMC Pneumatics N.V./S.A. Vlaanderen met een sterke industriële activiteit, heeft grote nood aan mensen met kennis in automatisering. Hydraulische en pneumatische systemen zijn heel sterk vertegenwoordigd in verschillende takken van de industrie. In 2012 & 2013 werd geïnvesteerd in de aankoop van hoogtechnologische software rond hydraulica en pneumatica. In 2014 richt het project zich op het hernieuwen van de leerlingenlicenties en het verder opvolgen van de bruikbaarheid van de software. De leerlingenlicenties worden gebruikt voor thuiswerk, huiswerk, GIP voorbereidingen en wordt ook intensief gebruikt in kader van het pick & place project. Hydraulica en pneumatica is de basis van automatisatie en is in zeer veel zaken terug te vinden. Het is doordrongen in heel wat technische jobs. Deze software bereidt de leerlingen voor op het werk in deze sector. Doordat er ook leerlingenlicenties gekocht worden kunnen zij thuis zelfstandig met de software aan de slag gaan. Projectnaam: Optilog Page 10 of 100

BSO Mechanica-elektriciteit Computergestuurde werktuigmachines 7 BSO Mechanica-elektriciteit Fotolassen 7 BSO Mechanica-elektriciteit Industrieel onderhoud 7 BSO Mechanica-elektriciteit Lassen-constructie 5 BSO Mechanica-elektriciteit Lassen-constructie 6 BSO Mechanica-elektriciteit Mechanisch onderhoud 5 BSO Mechanica-elektriciteit Mechanisch onderhoud 6 BSO Mechanica-elektriciteit Pijpfitten-lassen-monteren 7 BSO Mechanica-elektriciteit Werktuigmachines 5 BSO Mechanica-elektriciteit Werktuigmachines 6 TSO Mechanica-elektriciteit Computergest. mech. produktietechnieken TSO Mechanica-elektriciteit Industriële onderhoudstechnieken 7 TSO Mechanica-elektriciteit Mechanische vormgevingstechnieken 5 TSO Mechanica-elektriciteit Mechanische vormgevingstechnieken 6 7 VTI Waregem RTC West- Vlaanderen VTI Waregem Depoortere KA Waregem Vlaanderen, met een sterke industriële activiteit, heeft grote nood aan mensen met een knowhow in logistiek en hefwerktuigtechniek, simpelweg omdat elke organisatie geconfronteerd wordt met opslag en een efficiënte goederenstroom. In zeer veel leerplannen van de tweede en derde graad van technische studierichtingen is goederenbehandeling opgenomen in de leerdoelstellingen. Om deze te realiseren is naast een theoretische ook een praktische benadering van de diverse magazijnsystemen belangrijk. Het laten kennis maken van leerlingen met enerzijds goederenlogistiek en anderzijds met de werking & hydraulica van heftruckwerktuigen. Enerzijds wordt een theoretische module aangeboden, ter beschikking via een online tool. De opleiding kan dus in eigen school gegeven worden. Anderzijds Efficiënte opslag en logistiek zijn niet meer weg te denken in een industriële onderneming. Technische mensen in deze bedrijven komen er dagelijks mee in aanraking, wat een basiskennis aangewezen maakt. Anderzijds maakt de module rond heftruckwerktuigen de link tussen techniek en logistiek. Page 11 of 100

bestaat de opleiding uit een praktische module aangaande magazijnsystemen enerzijds en hefwerktuigsystemen anderzijds. In de module magazijnsystemen wordt eerst kennis gemaakt met goederenbeheer via softwaresimulatie die de materie bevattelijk weergeeft. Vervolgens komt de leerling in de praktijklocatie terecht. In VTI Waregem is er door RTC-investeringen een vast rekkensysteem, een snelmagazijn en een lift en paternostersysteem aanwezig. De leerlingen krijgen de kans om in de praktijk verschillende stappen te doorlopen. In de module hefwerktuigen in het KA Waregem vindt een praktijkgerichte opleiding plaats over onderhoud van hefwerktuigen en hoogtewerkers. Er wordt kennis gemaakt met verschillende soorten heftrucks, de achterliggende hydraulica en elektrische onderdelen. Zo komt het demonteren van cilinders en ventielen aan bod, het mechanisch onderhoud en de foutenanalyse van het elektrisch gedeelte. Page 12 of 100

Projectgroep: Basisattitude Budget RTC: 51.900,00 Cofinanciering: 13.705,00 20,89% 65.605,00 Projectnaam: Aged Simulation Set BSO Personenzorg Organisatie-assistentie 7 BSO Personenzorg Organisatiehulp 5 BSO Personenzorg Organisatiehulp 6 BSO Personenzorg Thuis- en bejaardenzorg/zorgkundige 7 BSO Personenzorg Verzorgende 5 BSO Personenzorg Verzorgende 6 BSO Personenzorg Verzorging 5 BSO Personenzorg Verzorging 6 BuSO Verzorging Log. assistent ziekenhuizen en zorginst. 6 TSO Personenzorg Animatie in de ouderenzorg 7 TSO Personenzorg Gezondheids- en welzijnswetenschappen TSO Personenzorg Jeugd- en gehandicaptenzorg 5 TSO Personenzorg Jeugd- en gehandicaptenzorg 6 5 RTC West- Vlaanderen Mentor vzw Jongeren staan veelal niet stil bij hoe een zorgvrager het liefst of het liefst niet wordt behandeld. De denkoefening om uit eigen ervaringswereld te stappen en zich in te leven in de wereld van de zorgvrager wordt niet gemaakt. Belangrijk is dat leerlingen de mogelijkheid krijgen om inzichten op te doen die verder gaan dan de verfijning van technische vaardigheden. Het gaat er precies om de relatie tussen ontvanger en verlener in een ethisch perspectief te plaatsen en te Aan de hand van simulatiematerialen ervaren de leerlingen hoe het is om met een beperkt gezichtsveld te functioneren in de dagelijkse maatschappij; ervaren van verouderen van het lichaam, slechthorend te zijn, visuele beperking, fysieke beperking. De leerling moet uitgedaagd worden te durven stilstaan bij het verlenen van zorg aan mensen met een bepaalde zorgvraag. Page 13 of 100

groeien in het tot stand brengen van een zorgrelatie. Projectnaam: Basisattitude in de zorg Rollenspel BSO Personenzorg Kinderzorg 7 BSO Personenzorg Organisatie-assistentie 7 BSO Personenzorg Organisatiehulp 6 BSO Personenzorg Thuis- en bejaardenzorg/zorgkundige 7 BSO Personenzorg Verzorging 6 BuSO Personenzorg Organisatie-assistentie 7 BuSO Personenzorg Organisatiehulp 6 BuSO Verzorging Log. assistent ziekenhuizen en zorginst. 6 TSO Personenzorg Animatie in de ouderenzorg 7 TSO Personenzorg Gezondheids- en welzijnswetenschappen TSO Personenzorg Internaatswerking 7 TSO Personenzorg Jeugd- en gehandicaptenzorg 6 TSO Personenzorg Leefgroepenwerking 7 6 RTC West- Vlaanderen Inspinazie De basishouding is bepalend voor de manier waarop die met de zorgvrager omgaat bij het uitvoeren van allerhande zorgacties. De basishouding van de verzorgende kenmerkt zich door: een inlevende, open, consciëntieuze, geduldige, motiverende, professionele, leergierige, integere, sociale en communicatieve houding; improvisatievermogen en relativeringsvermogen; zorgvuldig handelen in intieme situaties, betrokkenheid, omgaan met ethische dilemma s. Zowel onderwijs als werkveld benadrukken de noodzaak om het ontwikkelen van deze basiswaarden te starten gedurende de opleiding (in functie van de stages). Een eerste luik is de confrontatie met vreemden aan de hand van een rollenspel. Zo worden situaties visueel gemaakt en kan worden aangetoond hoe het kan en niet kan. Hiervoor wordt beroep gedaan op een specialist communicatietraining die teruggrijpt naar situaties tijdens de stage. Page 14 of 100

Projectnaam: Basisattitude in de zorg stimul BSO Personenzorg Kinderzorg 7 BSO Personenzorg Organisatie-assistentie 7 BSO Personenzorg Organisatiehulp 5 BSO Personenzorg Organisatiehulp 6 BSO Personenzorg Thuis- en bejaardenzorg/zorgkundige 7 BSO Personenzorg Verzorging 5 BSO Personenzorg Verzorging 6 TSO Personenzorg Animatie in de ouderenzorg 7 TSO Personenzorg Gezondheids- en welzijnswetenschappen TSO Personenzorg Gezondheids- en welzijnswetenschappen TSO Personenzorg Internaatswerking 7 TSO Personenzorg Jeugd- en gehandicaptenzorg 5 TSO Personenzorg Jeugd- en gehandicaptenzorg 6 TSO Personenzorg Leefgroepenwerking 7 5 6 RTC West- Vlaanderen Stimul De basishouding is bepalend voor de manier waarop die met de zorgvrager omgaat bij het uitvoeren van allerhande zorgacties. De basishouding van de verzorgende kenmerkt zich door: een inlevende, open, consciëntieuze, geduldige, motiverende, professionele, leergierige, integere, sociale en communicatieve houding; improvisatievermogen en relativeringsvermogen; zorgvuldig handelen in intieme situaties, betrokkenheid, omgaan met ethische dilemma s. Zowel onderwijs als werkveld benadrukken de noodzaak om het ontwikkelen van deze basiswaarden te starten gedurende de opleiding (in functie van de stages). Een tweede luik is de leerkrachten een methodiek aanreiken om de leerling tot reflectie te brengen rond basiswaarden. Dit wordt gerealiseerd door workshops ism stimul. Hieraan gekoppeld gaan de inleefsessies voor de leerlingen door. In een nietechte, gesimuleerde situatie wordt er zorg verleend aan niet-echt afhankelijke mensen (zorgverleners uit het werkveld), om te oefenen in een zorgzame houding van betrokkenheid. Centraal staat het doel een aha moment te creëren bij zowel de leerling als de leerkracht, om zo degelijke waarden te ontwikkelen. Het bereiken van de leerkracht is belangrijk voor de blijvende inbedding van deze methodieken gedurende de volledige opleiding. Page 15 of 100

Projectnaam: Omgaan met BSO Personenzorg Kinderzorg 7 BSO Personenzorg Organisatie-assistentie 7 BSO Personenzorg Organisatiehulp 5 BSO Personenzorg Thuis- en bejaardenzorg/zorgkundige 7 BSO Personenzorg Verzorgende 5 BuSO Verzorging Log. assistent ziekenhuizen en zorginst. 6 TSO Personenzorg Gezondheids- en welzijnswetenschappen TSO Personenzorg Jeugd- en gehandicaptenzorg 5 TSO Personenzorg Leefgroepenwerking 7 5 RTC West- Vlaanderen Mentor vzw Jongeren staan veelal niet stil bij hoe een zorgvrager het liefst of het liefst niet wordt behandeld. De denkoefening om uit eigen ervaringswereld te stappen en zich in te leven in de wereld van de zorgvrager wordt niet gemaakt. Belangrijk is dat leerlingen de mogelijkheid krijgen om inzichten op te doen die verder gaan dan de verfijning van technische vaardigheden. Het gaat er precies om de relatie tussen ontvanger en verlener in een ethisch perspectief te plaatsen en te groeien in het tot stand brengen van een zorgrelatie. Er worden vormingen ('Vorming omgaan met ) georganiseerd die dieper ingaan op één van deze beperkingen: - Visuele beperking - Auditieve beperking - Psychische beperking - Mentale beperking - Fysisiche beperking Samen met een ervaringsdeskundige staan de leerlingen stil bij de gevolgen van deze beperkingen en wat belangrijk is binnen het bieden van zorg in dergelijke situaties. Page 16 of 100

Projectgroep: Bouwplan Budget RTC: 1.145,00 Cofinanciering: 220,00 16,12% 1.365,00 Projectnaam: Mobiele topografische unit BSO Bouw Bouwplaatsmachinist 5 BSO Bouw Bouwplaatsmachinist 6 BSO Bouw Dakwerken 7 BSO Bouw Duurzaam wonen 5 BSO Bouw Duurzaam wonen 6 BSO Bouw Mechanische en hydraulische kranen 7 BSO Bouw Renovatie bouw 7 BSO Bouw Restauratie bouw 7 BSO Bouw Ruwbouw 5 BSO Bouw Ruwbouw 6 BSO Bouw Ruwbouwafwerking 5 BSO Bouw Ruwbouwafwerking 6 BSO Bouw Wegenbouwmachines 7 BuSO Bouw Ruwbouw 5 BuSO Bouw Ruwbouw 6 BuSO Bouw Schilderwerk en decoratie 5 TSO Bouw Bouw constructie- en planningstechnieken TSO Bouw Bouw- en houtkunde 5 TSO Bouw Bouw- en houtkunde 6 7 VTI Roeselare Couderé VTI Roeselare Page 17 of 100

TSO Bouw Bouwtechnieken 5 TSO Bouw Bouwtechnieken 6 Op vlak van ontwikkeling van topografische toestellen is een zeer snelle evolutie bezig. Steeds maar meer gespecialiseerde en geavanceerde toestellen worden op de markt gebracht. Dit in het belang van een juistere, correctere en snellere uitvoering van het bouwproject. Helaas vinden we deze stappen voorwaarts niet steeds terug op de werkvloer. Meestal door een gebrekkige topografische kennis of het beperkte gebruik van deze huidige nieuwe technologieën. Oorzaken hiervan in het onderwijs zijn ten eerste, dat het opleiden onvoldoende lukt wegens een gebrek aan hedendaagse topografische toestellen. De aankoop van topografisch materieel is een dure aangelegenheid en voor veel scholen daarom een niet evidente keuze naar investeringen toe. Ten tweede komt er bij dat topografisch materieel geen constant gebruik beslaat en dus eerder een beperkte gebruiksduur heeft tijdens een bouwfase. Andere investeringen, zoals bv een betonmolen, kunnen constant tijdens het proces worden benut en worden daarom belangrijker en eerder meer verantwoord geacht. In het beste geval wordt er geïnvesteerd in een toestel waar dan liefst niet met de leerlingen mee gewerkt wordt. Onderhoud is hierbij dan nog een extra dure kost. Ten vierde komt er nog bij dat er in de buurt van scholen, niet steeds de vrije ruimte voor handen is om met dergelijke toestellen te werken. Verplaatsingen maken is een onbegonnen karwei door de onpraktische verhuis van al deze toestellen en het vervoer van de leerlingen. Een oefening op een echt bouwterrein is bijgevolg helemaal uitgesloten en ten slotte is het dat wat echt telt. De partners worden gespaard van een dure investering naar aankoop en naar onderhoud, terwijl ze toch op geplande momenten een volledige volwaardige praktische opleiding kunnen geven. Hierbij valt door de mobiliteit van de MTU, het praktische probleem van gebrek aan voldoende vrije ruimte of de afwezigheid om op een echte bouwwerf oefeningen te plannen, volledig weg. Leerlingen worden niet alleen theoretisch opgeleid, maar kunnen nu ook effectief praktisch gaan oefenen. Leerlingen-stagairs kunnen nu onmiddellijk op de werf meedraaien, wat ten slotte toch de belangrijkste leerfase is voor bouwvakkers van morgen. Leerlingen krijgen een meerwaarde mee vanuit hun opleiding naar de praktijk toe. De Mobiele Topografie Unit (MTU) biedt een overzicht van de huidige topografische technologieën en kunnen door het mobiele karakter van de unit op een zeer gemakkelijke manier overal naartoe gebracht worden. Voor veel secundaire scholen een ideale oplossing om zelf een dure investering uit te sparen, zonder daarom de kennis niet in hun bezit te hebben. Leerlingen krijgen nu wel de kans om op verplaatsing te gaan en met elk soort topografisch toestel kennis te leren maken en ermee te leren werken. Voor scholen biedt de Mobiele Topografie Unit (MTU) ook nog het extra voordeel dat er op een gemakkelijke en efficiënte manier, met leerlingen kan worden gewerkt op een geschikt bouwterrein. Zowel het vervoer van de leerlingen met het busje (8 Page 18 of 100

personen) en de verplaatsingen van het materieel kunnen zeer gemakkelijk georganiseerd worden, zodat deze vorm van praktische inoefening nu wel georganiseerd kan worden. Leerkrachten die het materiaal willen gebruiken dienen reeds een opleiding gevolgd te hebben. Deze werd in het verleden georganiseerd door de firma Couderé bvba. Ook in 2012 was er opnieuw een nieuwe opleiding voor leerkrachten die toe waren aan een heropfrissing en voor nieuwe leerkrachten. In 2013 zouden we opnieuw een TTT voorzien, maar deze keer meer specifiek gericht op het totaalstation. Het totaalstation zou bij ontlening ook door de transportfirma naar de school gebracht worden. Als men het busje wil gebruiken dient men dit echter zelf op te halen. Deze opleiding ging door, maar was onvoldoende om aan de slag te kunnen met het totaalstation. Daarom nieuwe opleiding eind 2013 of begin 2014 (door een school met expertise of Provincie West-Vlaanderen). Projectnaam: Trappensoftware BSO Hout Houtbewerking 5 BSO Hout Houtbewerking 6 TSO Hout Hout constructie- en planningstechnieken 7 VTI Izegem CBA Via een 1/2dagopleiding worden de leerkrachten getoond hoe te werken met het Compass trappensoftware programma. Ze krijgen ook een uitgewerkt syllabus voor de leerlingen. Deel theorie+ praktijk basisvoorkennis trap vereist. Trappensoftware in de praktijk gebruiken. Page 19 of 100

Projectgroep: Bouwtechnieken Budget RTC: 8.185,00 Cofinanciering: 11.900,00 59,25% 20.085,00 Projectnaam: Asbestherkenning BSO Bouw Bouwplaatsmachinist 5 BSO Bouw Bouwplaatsmachinist 6 BSO Bouw Dakwerken 7 BSO Bouw Duurzaam wonen 5 BSO Bouw Duurzaam wonen 6 BSO Bouw Mechanische en hydraulische kranen 7 BSO Bouw Renovatie bouw 7 BSO Bouw Restauratie bouw 7 BSO Bouw Ruwbouw 5 BSO Bouw Ruwbouw 6 BSO Bouw Ruwbouwafwerking 5 BSO Bouw Ruwbouwafwerking 6 BSO Bouw Steen- en marmerbewerking 5 BSO Bouw Steen- en marmerbewerking 6 BSO Bouw Wegenbouwmachines 7 BuSO Bouw Ruwbouw 5 BuSO Bouw Ruwbouw 6 TSO Bouw Bouw constructie- en planningstechnieken TSO Bouw Bouw- en houtkunde 5 7 Edutec FVB Kortrijksestraat Edutec Page 20 of 100

TSO Bouw Bouw- en houtkunde 6 TSO Bouw Bouwtechnieken 5 TSO Bouw Bouwtechnieken 6 Sinds 16/03/2006 is een KB van kracht rond de behandeling van asbest in al zijn vormen en toepassingen. Dit KB vermeldt de verplichting voor alle bouwvakarbeiders, die sporadisch of regelmatig met asbest in contact komen, tot het jaarlijks volgen van een gepaste opleiding. Deze opleidingen zijn afhankelijk van de werkzaamheden en frequentie waarmee men met asbest in contact komt. Opleiding Asbestherkenning wordt nu al aangeboden aan bedrijven/arbeiders bouw. Via dit project bieden we dezelfde mogelijkheden aan aan de leerlingen. De renovatiemarkt is een markt in groei. In oudere gebouwen werd echter nog veelvuldig gebruik gemaakt van asbesthoudende materialen. Het doel van deze opleiding is een praktische voorstelling te geven van de verschillende mogelijke items omtrent asbest. KB 16 maart 2006 : onderafdeling V, art. 38 (veiligheid & gezondheid). We voorzien opleiding voor leerlingen. De opleiding wordt gegeven a.d.h.v. talrijke praktijkvoorbeelden en beeldmateriaal en behandelt volgende aspecten: - wetgeving, risicoanalyse en administratie - asbest: informatie en definities - gezondheidsrisico s bij blootstelling aan asbest - preventiemaatregelen - aanbevolen werkwijzen - afvoer en behandeling van afval Projectnaam: Riolering BSO Bouw Bouwplaatsmachinist 5 BSO Bouw Bouwplaatsmachinist 6 BSO Bouw Duurzaam wonen 5 BSO Bouw Duurzaam wonen 6 BSO Bouw Mechanische en hydraulische kranen 7 BSO Bouw Renovatie bouw 7 RTC West- Vlaanderen Vlario Page 21 of 100

BSO Bouw Restauratie bouw 7 BSO Bouw Ruwbouw 5 BSO Bouw Ruwbouw 6 BSO Bouw Wegenbouwmachines 7 BuSO Bouw Ruwbouw 5 TSO Bouw Bouw constructie- en planningstechnieken TSO Bouw Bouw- en houtkunde 5 TSO Bouw Bouw- en houtkunde 6 TSO Bouw Bouwtechnieken 5 TSO Bouw Bouwtechnieken 6 7 Het Vlaamse gewest heeft via de Vlarem regelgeving de basis gelegd voor een integraal waterbeleid. In deze context dient het vertrekpunt van de waterstromen, namelijk de woon- en werkruimten te worden gerationaliseerd. Het principe om het afvalwater en hemelwater gescheiden af te voeren lijkt een ecologische evidentie. Ook vanuit economisch standpunt blijkt dit een noodzaak te worden om de verdere cyclus van transport tot zuiveringskosten efficiënt te kunnen beheren. Om deze efficiëntie te garanderen dient het principe Aanpak aan bron te worden gehanteerd. Afvalwater zo efficiënt mogelijk naar het zuiveringsstation transporteren en regenwater zoveel mogelijk ter plekke houden. Zo worden de kosten namelijk tot het minimum gereduceerd. Deze infosessies van een halve dag behandelen de Vlaamse wetgeving voor het integraal waterbeleid en de materialenleer voor rioleringswerken op privaat domein. Er worden ook enkele praktische leidraden aangereikt. Via cases wordt de theorie in de praktijk gebracht. Leerlingen leren fouten opsporen bij de aansluiting van het leidingstelsel. Men leert ook bij over de keuring van het rioleringsstelsel. Dit wordt op school gegeven door een opleider van Vlario, het expertisecentrum inzake rioleringen. Zij zijn steeds op de hoogte van de recentste regelgeving en is daarom de perfecte partner om de kennis van leerlingen bouw over riolering op te krikken. Deze basisgedachte, die algemeen goed dient te worden, vraagt heel wat inventiviteit en technische kennis. Deze omschakeling op privaat domein doorvoeren, waar voorheen een gemengd stelsel lag, bleek geen evidentie. Het gevolg voor de burger was en is nog steeds ingrijpend. Bijkomend ontbreekt het deze burger dikwijls aan technische kennis om, zonder professioneel advies, deze wijziging zelf door te voeren. Page 22 of 100

Tijdens de infosessie worden de leerlingen via zowel theorie als praktijk op de hoogte gebracht van de recentste regelgeving en praktijken in verband met rioleringswerken. Volgende inhoud wordt aangeboden: Materialenleer toepassing en eigenschappen Tijdens deze module wordt een toelichting gegeven over de geschikte materialen voor het uitvoeren van rioleringswerken op privaat domein. Waar moet rekening mee worden gehouden? Hoe komt men tot een kwaliteitsvolle uitvoering. De waterwegwijzer bouwen en verbouwen en het vademecum voor afkoppeling van hemelwater: 2 praktische leidraden die kort worden toegelicht. Waterwegwijzer: Hoe moet er concreet worden omgegaan met water bij het bouwen en verbouwen van een woning. Dit is de inhoud van de waterwegwijzer. Hierin wordt verwezen naar wetgeving en richtlijnen, zoals de bepalingen van Vlarem II over regenwater, de stedenbouwkundige verordeningen, de Europese kaderrichtlijn water, het decreet integraal waterbeleid, de watertoets en verschillende codes van goede praktijk. In verband met het hemelwater wordt gewezen op de plicht tot scheiden, waarom en hoe kan de bouwer/verbouwer het hemelwater gebruiken, infiltreren of bufferen. Voor deze laatste twee items wordt ingegaan op enkele gangbare systemen. Met betrekking tot het afvalwater wordt stilgestaan bij opvang en afvoer, de septische put, de IBA en verder enkele praktische tips bij ontwerp en aanleg van de huisriolering en het drinkwaternetwerk Vademecum Praktisch Afkoppelen van hemelwater: Deze leidraad wordt gebruikt door de afkoppelingsadviseurs die de adviezen opmaken voor individuele burgers die verplicht zijn hun afvalwater en hemelwater te scheiden wanneer in hun straat een gescheiden riolering wordt aangelegd. Dit document zal kort worden toegelicht. Bespreken cases Tijdens deze module worden concreet uitgevoerde projecten van begin tot einde besproken. Afhankelijk van de interesse, kan er in groepjes worden gewerkt om zelf Page 23 of 100

een project op te lossen Het opsporen van fouten bij aansluiting van een leidingstelsel toelichting technieken Bij aanleg van een gescheiden riolering dient het afvalwater op de openbare riolering (DWA) te worden aangesloten en het hemelwater op een hemelwatersysteem. In praktijk stellen we vast dat hiertegen dikwijls gezondigd wordt. Hoe kunnen deze fouten snel worden vastgesteld. Tijdens deze module worden de verschillende technieken met zijn voor-en nadelen toegelicht. Keuring van de private riolering: hoe, waarom en wanneer? Vanaf 1 juli 2011 is een keuring van de privéwaterafvoer van woningen en gebouwen verplicht. Tijdens deze module wordt er dieper ingezoomd op het waarom en hoe van deze keuring. Ook worden verschillende filmpjes getoond hoe zo n keuring verloopt, wie doet dit, Voor de BuSO-leerlingen is het programma aangepast en praktischer. De theorie wordt tot het minimum beperkt. Zaken die aan bod kunnen komen: - Controle van klein gedeelte van het rioleringsplan van de eigen school. Dit aan de hand van een rooktest en een duwcamera - Ontbramen van enkele stukken buis + monteren van een koppelstuk Aangezien dit om een 4de en 5de jaar BUSO gaat zou ik de theorie tot een minimum willen beperken. Indien het mogelijk was wou ik aan de hand van het rioleringsplan (bouwplan) van uw school een klein gedeelte willen controleren, zodat de studenten dit kunnen zien. Deze controle gebeurd met een rooktest, een duwcamera en eventueel water te laten stromen. Projectnaam: CE markering ramen en deuren Page 24 of 100

BSO Hout Houtbewerking 5 BSO Hout Houtbewerking 6 TSO Hout Hout constructie- en planningstechnieken TSO Hout Houttechnieken 5 TSO Hout Houttechnieken 6 7 OCH OCH Alle ramen en deuren die in de landen van de EU op de markt worden gebracht,moeten voorzien zijn van een CE-merkteken. Bepaalde prestatie-eisen zullen moeten aangetoond worden volgens de richtlijnen van de specifieke Europese norm die omgezet werd in een Belgische norm. De infrastructuur en know-how voor het uitvoeren van deze testen is niet aanwezig in de scholen. De leerlingen kunnen na de opleiding uitleggen wat CE-markering ramen en deuren inhoudt, stappen die moeten gevolgd worden om tot een goedgekeurd raam te komen opsommen en ervaren hoe het testen van een raam wordt uitgevoerd. Voorgestelde oplossing Door een nauwe samenwerking met partners die over de expertise en de infrastructuur beschikken omtrent de CE-markering van ramen en deuren zullen lln en lkren geïnformeerd en/of bijgeschoold worden. Page 25 of 100

Projectgroep: Diagnose Car Budget RTC: 14.660,00 Cofinanciering: 45.759,00 75,74% 60.419,00 Projectnaam: Airco Attestering BSO Auto Auto 5 BSO Auto Auto 6 BSO Auto Auto-elektriciteit 7 BSO Auto Bedrijfsvoertuigen 7 BSO Auto Bijzonder transport 7 BSO Auto Carrosserie 5 BSO Auto Carrosserie 6 BSO Auto Carrosserie- en spuitwerk 7 BSO Auto Diesel- en LPG-motoren 7 TSO Auto Autotechnieken 5 TSO Auto Autotechnieken 6 TSO Auto Toegepaste autotechnieken 7 RTC Netwerk RTC Netwerk Educam RTC West- Vlaanderen VDAB Wevelgem VDAB Wondelgem Je zou het niet verwachten maar zelfs sleutelen aan airco installaties kan bijdragen tot de opwarming van de aarde. Die aircogassen zijn namelijk schadelijk voor de atmosfeer. Om dit te voorkomen heeft Europa regelgeving uitgevaardigd. Iedereen die in Vlaanderen aan airco-installaties in voertuigen tot 3,5 ton werkt, moet in het bezit zijn van een certificaat. Vanuit het onderwijsveld kwamen signalen dat het voor leerlingen en cursisten in autotechnische richtingen een meerwaarde zou zijn als ze bij afstuderen dit certificaat behaald hebben. Uitgangspunt van het project is dat opleidings- en onderwijsinstellingen zo veel mogelijk zelf in staat moeten zijn om in te staan voor de certificering van eigen leerlingen zonder dat dit investeringen in nieuwe infrastructuur vergt. In samenwerking met EDUCAM en de VDAB en in samenspraak met de onderwijsnetten werd een certificeringsproject voor 2012-2013 samengesteld. In een eerste fase worden leerkrachten gecertificeerd en als examinator (of assessor) opgeleid (1 dag opleiding voor het certificaat en een bijkomende halve dag voor de assessoropleiding). In een tweede fase kunnen deze leerkrachten dan met hun Page 26 of 100

Vanuit een Netwerkgedachte sloegen de RTC, de VDAB en Educam de handen in elkaar om dit voor leerlingen mogelijk te maken. Met dit project willen we aan leerlingen/cursisten uit autotechnische richtingen de kans geven het certificaat te behalen tijdens hun opleiding. leerlingen terecht in een erkend VDAB opleidingscentrum om samen met een erkend VDAB examinator hun eigen leerlingen/cursisten te certificeren. Voor leerlingen/cursisten uit autotechnische richtingen is het bezit van dit certificaat een duidelijke meerwaarde. Nieuw in de doelgroep is carrosserie Herhaling van de opleiding leerkrachten tot assessor in samenwerking met Educam Leerlingenopleiding gaan door in de VDAB van Wevelgem of Wondelgem om daar hun certificaat te behalen Projectnaam: Basis-elektriciteit Auto BSO Auto Auto 5 BSO Auto Auto 6 BSO Auto Auto-elektriciteit 7 TSO Auto Autotechnieken 5 TSO Auto Autotechnieken 6 TSO Auto Toegepaste autotechnieken 7 Educam Educam Febiac In de autosector voltrekt zich een ongeziene technologische evolutie. De werknemers in de sector zijn zich daar goed van bewust. Om de evolutie te kunnen volgen is een stevige basiskennis elektrotechniek onontbeerlijk. Al te dikwijls stellen we nog vast dat die leerstof moeilijk te vatten is. Om u als schoolinstelling of leerkracht te helpen en om de jongeren op dit vlak te ondersteunen, zetten FEBIAC en EDUCAM een actie op het getouw in partnerschap met de provinciale RTC s en de bevoegde overheden. Concreet bieden we u de mogelijkheid om vanaf het schooljaar 2013 2014 te verwerven wat volgt: - een didactische basiskit met een demobord en de nodige componenten om oefeningen uit te werken om deze abstracte materie voor jongeren eenvoudiger voor te stellen en bevattelijker toe te lichten. Dit aanbod geldt voor scholen die op dit vlak niet over leermiddelen beschikken (bv. didactische koffers van Lücas-Nülle of Page 27 of 100

Leybold); - handboeken elektrotechniek rond het beroep "onderhoudsmecanicien" voor uw leerlingen; - het handboek elektrotechniek voor de lesgever rond het beroep "onderhoudsmecanicien". Projectnaam: Diagnose Car BSO Auto Auto 6 BSO Auto Auto-elektriciteit 7 TSO Auto Autotechnieken 5 TSO Auto Autotechnieken 6 TSO Auto Toegepaste autotechnieken 7 Diagnose Car RTC Netwerk RTC West- Vlaanderen Verschillende partners in de autosector Febiac RTC Oost-Vlaanderen RTC Limburg RTC Antwerpen RTC Vlaams Brabant Een werkplaats up-to-date houden is voor nijverheidsscholen geen eenvoudige klus. De techniek evolueert snel, maar het budget van de scholen groeit niet evenredig mee. Een initiatief van leraar autotechnieken Dirk Goyvaerts van TSM in Mechelen bracht daar echter verandering in. Hij legde met het nodige succes contact met invoerders van enkele grote automerken, overlegde met collega s van andere scholen en diende een projectvoorstel in bij RTC Antwerpen om moderne wagens met diagnoseapparatuur gratis ter beschikking te stellen van scholen uit de provincie Antwerpen. De technologie evolueert zo snel in de auto-industrie dat jongeren al vanop de schoolbanken doordrongen moeten raken van levenslang leren. Wie carrière wil maken in deze sector, moet weten dat je schooldiploma je enkel een goede start kan garanderen. Die goede start krijgen de leerlingen die deelnemen aan Diagnose Car. Door scholen toegang te geven tot moderne auto s met CAN-bustechnologie, diagnoseapparatuur en technische gegevens van de verschillende automerken en door Train the trainersessies voor leerkrachten te organiseren verwerven leerlingen de nodige basiscompetenties en blijven scholen bij in een snel evoluerende sector. De 10 voertuigen zullen om de 10 lesweken van school veranderen. Telkens wordt een test afgenomen van de leerlingen voor een opleiding start en nadat een Page 28 of 100

Het project loopt al sinds september 2009 en bereikt jaarlijks zo n 350 leerlingen in 18 scholen. De auto s en apparatuur worden telkens voor een periode van 10 weken ter beschikking gesteld aan een school, worden na die periode opgehaald en gecontroleerd door een gespecialiseerde firma en vervolgens overgebracht naar de volgende school. Zo kunnen alle leerlingen op een kwaliteitsvolle manier oefenen met de verschillende auto s. Een belangrijke voorwaarde voor deelname aan het project is dat elke school 2 leerkrachten afvaardigt naar de Train the Trainer sessies in de technische opleidingscentra van de verschillende automerken. Huidige partners: Citroën, Volvo, D Ieteren, Ford, Opel, Renault, Audi, Fiat, BMW, TAE, Hella/Gutmann, Vialle, Van Meenen, Febiac/Educam, KDG, Lessius. Ondertussen bleef dezelfde problematiek en zelfs het project in Antwerpen geregeld als gespreksonderwerp in de WG opduiken. Nu komt ook de autosector met de vraag om het project open te trekken. Een partnerschap in Diagnose Car betekent dat de automerken en andere partners samen met RTC investeren in het schenken van auto s en diagnose apparatuur, het ter beschikking stellen van technische gegevens, het organiseren van cursussen en het deelnemen aan vergaderingen. Ook leveranciers van universele diagnoseapparatuur zorgen voor een belangrijke bijdrage. De steun van de sector geeft het project geloofwaardigheid en bekendheid bij het grote publiek. specifieke opleiding op een van de voertuigen is afgelopen. De resultaten van deze testen worden besproken binnen de groep van begeleidende leerkrachten en de verantwoordelijken van de trainingscentra van de respectievelijke automerken. Door Diagnose Car zijn er ook nauwere contacten gelegd met de plaatselijke dealers van de verschillende merken. Op het moment dat een auto in een school terecht komt, wordt de dealer in de buurt op de hoogte gebracht en is er onderling contact. Leerlingen krijgen op deze manier een beter beeld van de auto-industrie en dealers leren potentiële werknemers kennen. Bij technische problemen is het ook de bedoeling dat de scholen in eerste instantie contact opnemen met de plaatselijke dealer. Praktische organisatie: Om de 10 lesweken komt er een ander voertuig in de school (dec-pasen-einde schooljaar). Gestart met om de 5 maar dat was te kort. Georganiseerd transport: transportfirma doet alle transport op basis van op voorhand afgesproken lijsten. Zij zorgen ook voor uitwendige controle. Als er ergens een probleem is, kan ook de carosserieafdeling van een school het oplossen. Maar niet de bedoeling dat er gesleuteld wordt aan de wagens -> enkel diagnose!!! Al het materiaal is bij het voertuig. Grote koffer met diagnosetoestel, technische info, kabels en snoeren, hoes om over het voertuig te trekken omdat je het voertuig niet altijd veilig opzij kunt zetten. Bij vertrek en aankomst gaat verantwoordelijke van de school de checklist overlopen Brandstoftank halfvol Hoes bij voertuig Wagen storingsvrij en startklaar Volledige koffer Dropboxsysteem: uitwisseling informatie, aangemaakte cursussen, Page 29 of 100

Fase 1: 2012-2013: scholingen bij merken van voertuigen georganiseerd instap van 6TSO en Senses provinciale verantwoordelijke (1 RTC =Michèle; 1 technische =?; tandem!) groot startevenement Zoeken naar nog nieuwe voertuigen en nieuwe partners Fase 2: 2013-14: eerste voertuigen in scholen Wagens in A en blijven in A en; tijd nodig om nieuwe wagens te verkrijgen Dekking zal niet volledig zijn in alle scholen zoals in A pen. We moeten wachten op nieuwe partners. Daarna zou het moeten lukken dat elke school op zijn minst 1 voertuig heeft. Daarna kunnen we terug uitbreiden naar BSO. Reden dat BSO in eerste instantie uit de boot valt is dus puur te wijten aan te weinig beschikbare wagens het eerste jaar/jaren. Kosten RTC s: Transporteren van de wagens binnen provincie Aankoop van diagnoseapparatuur die niet geschonken wordt bij een geschonken wagen Kosten Electude (aparte evaluatie module; niets te maken met Electude E-Learning) Eventuele verzekeringen (wordt uitgezocht, want moeilijke situatie doordat de wagens schenkingen zijn en daardoor andere regels) Projectnaam: E-Learning Autotechniek Electude BSO Auto Auto 5 BSO Auto Auto 6 BSO Auto Auto-elektriciteit 7 BSO Auto Bedrijfsvoertuigen 7 RTC Netwerk RTC Netwerk RTC West- Vlaanderen Electude Page 30 of 100