Leerstoel Gezondheidsrecht en Gezondheidsethiek www.ahlec.be Thierry Vansweevelt Gewoon hoogleraar Uantwerpen Advocaat Dewallens& partners 0
Zaak epilepsiepatiënt Epilepsie door neuroloog correct behandeld Gastro-intestinaal probleem werd door neuroloog onderschat Voorschrijven van Voltaren is niet aangewezen bij iemand met digestieve klachten, maskering symptomen. Neuroloog stelt onwetend te zijn geweest van verslechtering toestand patiënt verklaringen familie: communicatie was niet altijd adequaat, stelt deskundigenverslag Post factum: had er beter een advies van een gastro-enteroloog ingewonnen geweest Resultaat van advies: speculatief; enkel gemiste kans voor inwinnen advies, schade kan niet objectief worden aangetoond. 1
Jonge vrouw (40 jaar) Zaak epilepsiepatiënt Familie was aanwezig de hele ochtend in de ziekenhuiskamer Patiënte huilde van de pijn Familie beweert het advies van een gastro-enteroloog te hebben gevraagd Verpleegkundige bevestigt dat hij dit verzoek heeft doorgegeven aan neuroloog Eenzijdig verslag prof. UZA: snellere ingreep, betere overlevingskansen. Familie ontstemd over behandeling en miscommunicatie 2
Zaak epilepsiepatiënt Rb. Turnhout: baseert zich op deskundigenverslag Vordering wordt afgewezen Verlies van een kans: kan niet gebruikt worden om totale onzekerheid over schade of causaal verband te maskeren 3
Huidletselvonnis: Rb. Antwerpen 11 maart 2011 Voorverslag: Fout huisarts: brokkelige consistentie van gezwel uiterst verdacht teken van kwaadaardigheid => verzuim opsturen weefsel voor anatomopathologisch onderzoek Fout dermatoloog: bloedend weefsel => vermelden op formulier voor patholoog anatoom + geen contact met huisarts genomen Fout anatoom-patholoog:laakbar dat het beschrijven en versnijden van weefselfragmenten door niet-medisch geschoold personeel gebeurt. 4
Huidletselvonnis: Rb. Antwerpen 11 maart 2011 Definitief deskundigenverslag: Fout huisarts: bevestiging => verzuim opsturen weefsel voor anatomopathologisch onderzoek Dermatoloog: onzekerheid of het bloedend karakter van het weefsel werd gemeld aan dermatoloog: het niet vermelden op aanvraagformulier is geen fout Anatoom-patholoog:Onvoldoende klinische informatie meegedeeld, dus is de niet grondiger inspectie van weefsel geen fout. 5
Huidletselvonnis: Rb. Antwerpen 11 maart 2011 Rb.: fout van huisarts wordt bevestigd: primair huidletsel weggegooid. Schade: verlies van overlevingskans? Deskundigenverslag: primair huidletsel niet beschikbaar; we kunnen geen uitspraak doen over eventuele overlevingskansen; er is enkel een verlies van een kans op een adequate behandeling en follow up geweest. Rb.: bevestigt: onmogelijk te bewijzen dat overlevingskans reëel was: dus geen schadevergoeding op grond van verlies aan overlevingskansen 6
Huidletselvonnis: Rb. Antwerpen 11 maart 2011 Rb.: maar eisers hebben wel kans verloren het bewijs te leveren dat er overlevingskansen waren Dit kansverlies is wel vergoedbaar In billijkheid Vordering van ziekenfonds: ongegrond: ook zonder fout van huisarts zou ziekenfonds medische kosten hebben moeten dragen. 7
Huidletselvonnis: Rb. Antwerpen 11 maart 2011 Spitsvondig en billijk vonnis. Huisarts had anders zijn aansprakelijkheid ontlopen, terwijl hij zelf de oorzaak was van het ontbreken van het primair huidletsel en van het onvermogen het verlies van overlevingskansen te bewijzen. Verlies van kans op verlies van kans Precedent: uitzonderlijk: bij verlies van patiëntendossier: kans verloren te bewijzen dat er een fout is begaan en dat er nog overlevingskansen waren. 8
Hof van Cassatie 26 juni 2009 Patiënte met nekpijn als gevolg van een geknelde zenuw Doorverwijzing door een neurochirurg naar een radioloog voor een myelografie via een cervicale punctie. De radioloog injecteerde de contrastvloeistof hoog in de nek en kwetste daarbij het ruggenmerg. De patiënte hield aan het onderzoek hevige gevoelsstoornissen over en stekende en uitstralende pijn in haar nek, hoofd en arm, waardoor zij haar beroep als leerkracht niet meer kon uitoefenen. Het risico op het aanprikken van het ruggenmerg is een gekende, maar extreem zeldzame complicatie. 9
Hof van Cassatie 26 juni 2009 Het feit dat een door een normaal zorgvuldig arts gekend en belangrijk risico verbonden aan een medische tussenkomst zich slechts in uitzonderlijke gevallen voordoet, ontslaat de zorgvuldige arts niet van de plicht dit risico aan de patiënt ter kennis te brengen. Begrip ernstig of belangrijk risico? 10
. Cour de cassation 7 octobre 1998 «Un médecin est tenu de lui donner une information loyale, claire et appropriée sur les risques graves afférents aux investigations et soins proposés et qu il n est pas dispensé de cette obligation par le seul fait que ces risques ne se réalisent qu exceptionnellement» Ernstig risico = een risico op overlijden of op een blijvende invaliditeit 11
Franse rechtspraak:ernstig risico overlijden; een paraplegie (na discus hernia); een hemiplegie; het verlies van een oog; erectieproblemen (na prostaatingreep); een nosocomiale infectie, enz. 12
Moeilijk bewijs causaal verband Bewijs cv tussen fout en schade rust op de patiënt Patiënt moet bewijzen dat bij zorgvuldige informatie, hij de ingreep zou hebben geweigerd Bewijs van negatief feit: zware bewijslast Franse Hof van Cassatie 3/6/2010: miskenning wil patiënt = autonome schade Bewijs van causaal verband is niet langer vereist 13
Probleem bewijs van causaal verband BESLUIT Soms oplossing via verlies van een kans, soms niet: kans moet wel bestaan of reëel zijn. Zeldzame, ernstige risico s: horrorcataloog : niet wenselijk Verweermiddel: causaal verband: zelfs bij informatie zou patiënt ingreep niet hebben geweigerd. Ofwel verlies van een kans ofwel nieuwe Franse RS: autonome schade wegens schending informatieplicht, los van causaal verband 14