D3 Projectformat Doel Verschillende projecten op dezelfde wijze overzichtelijk beschrijven voor docenten en/of leerlingen. Vragen waarop het instrument antwoord geeft Hoe kunnen we projecten op dezelfde manier beschrijven? Welke punten zijn belangrijk om op te nemen in de projectbeschrijving? Soort instrument Invulschema Beoogde activiteit in de school Praktisch aan de slag gaan met het bedenken en beschrijven van projecten op een consistente manier. Bedoeling is dat de school gezamenlijk een format kiest waarin zij zich kunnen vinden en aan de hand waarvan zij dus de projecten gaan beschrijven. Benodigde tijd ± 2 uur. Bron SLO Opmerking Een voorbeeld van een projectformat van Groene Hart Topmavo te Alphen a/d RIjn is toegevoegd. Toelichting Om projecten op dezelfde manier te beschrijven, is een eerste belangrijke stap, het kiezen van een gemeenschappelijk format. In dit document worden drie verschillende formats beschreven. Verschillen tussen de drie zijn niet enorm maar hebben betrekking op: Vormgeving. Omvang; het ene format is wat uitgebreider dan het andere. Inhoud; inhoudelijk kan het ene format wat verschillen van het andere format. Kies er als school gezamenlijk één uit, dat als framewerk gaat dienen voor het beschrijven van projecten. Uiteraard kunt u als school ook zelf een format maken, op basis van deze voorbeelden. Het gekozen format kan zowel als docenten- en als leerlingenversie dienen. Met andere woorden, de opdracht kan door en voor docenten in het format worden beschreven. Het format kan echter ook voor leerlingen worden gebruikt door de opdracht in leerlingentaal te formuleren. Zo ontstaat er een docenten- en leerlingenversie. In het derde format wordt aangetoond hoe een format zowel als docenten, als leerlingenversie gebruikt kan worden. Uiteraard zijn alle formats voorbeelden die desgewenst aangepast of aangevuld kunnen worden. Projectformat / D3 1/17
Instrument Format 1 Titel (noteer de titel): Betrokken vakken/leergebieden Noteer het leergebied of de vakken: Opdracht Beschrijf in het kort welke taak de leerling moet uitvoeren, waar hij/zij naar toe werkt en welke rollen en activiteiten van hem/haar worden verwacht. Die taak heeft bij voorkeur de volgende kenmerken: De taak leidt tot een eindproduct (bijvoorbeeld een website of een voordracht). De taak is zo levensecht mogelijk. Het eindproduct is bestemd voor een van te voren aangegeven doelgroep. De taak kan tijdens de uitvoering ervan vergezeld gaan van input in de vorm van deelopdrachten, oefeningen en aanvullende bronnen. De beoordeling van de taak en de opbrengst geschiedt op basis van vooraf vastgestelde criteria. Geef in deze rubriek ook aan wat de leerling van de betrokken docenten mag verwachten. Waarmee kunnen zij hem helpen? Waar kan de leerling hen om vragen of op aanspreken? Wat is de taakverdeling tussen de verschillende docenten? Leerdoelen Geef aan welke kennis, inzicht, vaardigheden en/of attitude de leerling door deze leeractiviteit kan verwerven. Refereer desgewenst aan kerndoelen of eindtermen. Schrijf de doelen zo concreet en helder mogelijk op. De leerlingen moeten ze kunnen begrijpen. Zorg ervoor dat de activiteit aansluit op eerder genoten onderwijs, bijvoorbeeld in andere leerjaren of bij andere leergebieden/vakken. Presentatievorm Groeperingsvorm Tijd/duur De presentatievorm moet passend zijn bij de leertaak, dus wordt eigenlijk afgeleid van de leeractiviteit. In welke vorm de leerlingen iets presenteren, kan natuurlijk verschillen (je kunt ook de leerstijlen van de leerling hierbij betrekken). Voorbeelden van producten zijn: een folder, een artikel voor een krant of tijdschrift, een video, een website, een tentoonstelling, een presentatie. Geef aan hoe de leerlingen aan deze taak mogen werken: - individueel, in tweetallen of grotere groepen. Geef hier aan wanneer en hoe lang een leerling aan de taak mag werken. Specificeer desgewenst de benodigde lestijd, werkgroeptijd, zelfstudietijd en dergelijke. Projectformat / D3 2/17
Stappenplan Het stappenplan geeft gefaseerd aan hoe de leerling de taak het best kan uitvoeren. In dat stappenplan kunnen instructie, deelopdrachten en oefeningen voorkomen. Geef in dat geval een schematisch overzicht van de diverse deelactiviteiten over de weken. Onderscheid daarbij wat de leerlingen en wat de docenten doen, zodat daar geen misverstanden over ontstaan. Een voorbeeldstappenplan is hieronder opgenomen. Hulpbronnen Welke bronnen mag of moet de leerling raadplegen? Welke materialen staan hem verder ter beschikking? Beoordeling Hoe wordt de leeractiviteit afgesloten: Met een toets, een werkstuk, verslag of met een presentatie? Waar wordt de leerling op beoordeeld? Met welke criteria? Wie beoordeelt er? Hoe komt een eventueel eindcijfer tot stand en hoe wegen de verschillende onderdelen bij het vaststellen van de eindbeoordeling? Hoe telt die beoordeling? Is herkansing mogelijk? De beoordeling moet in elk geval naadloos aansluiten op de gestelde leerdoelen. Projectformat / D3 3/17
Voorbeeld stappenplan Leerzame activiteit/module: onderzoek doen Week Dag Lesuur Leerlingenactie Docentactie 3 di 4/5 Onderzoeksvragen bedenken, bespreken in de groep en voorleggen aan de docent. Bespreekt aan de hand van criteria welke onderzoeksvragen wel en welke niet goed zijn. 4 ma 2 Keuze voor onderzoeksmethode. Op aanvraag: les van docent over verschillende onderzoeksmethoden. Les over onderzoeksmethoden en inzetbaarheid ervan bij bepaalde onderzoeksvragen. 4 di 4/5 Onderzoek uitwerken Interviewvragen maken. Hulp op afroep. 5 ma 2 Proef interview bij docent. Docent geeft na afname feedback. 5 di 4/5 Afnemen van interviews. ma 2 Uitwerken van interviews. Docent ondersteunt groepswerk, dat niet erg goed verloopt. Nieuwe afspraken over betere manier van samenwerken. 6 di 4/5 Conclusies trekken, groep werkt volgens nieuwe afspraken voor samenwerken. Groep maakt thuis ppp voor de presentatie. Docent observeert op afstand. 7 ma 2 Presentatie conclusies. Docent geeft beoordeling aan de hand van vooraf gegeven criteria. Projectformat / D3 4/17
Format 2 Signalement van de opdracht Algemeen Opleidingsniveau Leerjaar Leergebied/ sector/profiel Vak Wat is de opdracht en hoe wordt deze opdracht geïntroduceerd? Titel Wijze van introductie (eventueel gebruik makend van het volgende filmpje/plaatje) Hoofdvraag Projectformat / D3 5/17
Wat gaat de leerling doen? Opdracht Toelichting Globale aanpak Activiteiten Wat moet de leerling daarvoor kennen en kunnen? Benodigde voorkennis en vaardigheden Vereist Wenselijk Projectformat / D3 6/17
Wat gaat de leerling leren? Leerdoelen Eindtermen Begrippen Vaardigheden Wat moet de leerling maken? Product Eisen/specificaties Beoordelingscriteria Projectformat / D3 7/17
Welke tips krijgt de leerling mee? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Projectformat / D3 8/17
Welke bronnen moet/kan de leerling gebruiken? Bronnenlijst Verplicht Facultatief Projectformat / D3 9/17
Format 3 A. Docentenversie 1 De titel van het project Vakken die bij het project betrokken zijn 2. De opdracht Wat is, in één zin, de opdracht en/of wat gaan leerlingen doen of maken? Wat is de aanleiding van deze opdracht? Hoe wordt er gewerkt? individueel in duo's in groepjes van...... leerlingen anders, namelijk:.............. Welk eindproduct levert het project op en met welk doel? 3. De leerdoelen Wat leert de leerling van dit project aan vaardigheden? Wat leert de leerling van dit project aan kennis? 4. De materialen Te regelen/verzorgen door a. Welke leerbronnen en leermiddelen zijn nodig? En wie zorgt/zorgen daarvoor? (denk aan sites, werkbladen, methoden, enzovoorts). b. Welke hulpmiddelen zijn nodig? En wie zorgt/zorgen daarvoor? (denk aan computers, woordenboeken, papier, scharen, lijm, en dergelijke). 5. De aanpak Hoeveel tijd staat er voor de opdracht? Uit welke stappen of deelactiviteiten bestaat het werkproces van de opdracht? Hoe ziet het tijdpad van het project eruit? (zie voorbeeld werkplanner op pagina 12). Projectformat / D3 10/17
6. Tips 7. [indien gewenst:] Extra aandachtspunten of aanwijzingen voor de leerlingen om tot het gewenste werkproces of eindproduct te komen. De beoordeling Aan welke eisen moeten eindproduct en werkproces voldoen? Eisen ten aanzien van de inhoud van het eindproduct. Eisen ten aanzien van de vormgeving van het eindproduct. Eisen ten aanzien van de toegepaste vaardigheden. Hoe wordt er beoordeeld? eindtoets verslag presentatie portfolio anders, namelijk...................... Wie beoordeelt/beoordelen het eindresultaat? de docent de leerling zelf klasgenoten anderen, namelijk..................... Voor welk(e) vakken telt de beoordeling? En hoe zwaar? Projectformat / D3 11/17
De aanpak Werkplanner Week Les Projectfase Verwachte leerlingenactiviteit Check door docent Projectformat / D3 12/17
B. Leerlingenversie 1. Hoe heet het project? 2. Wat ga je doen? Omschrijving van: 1. de activiteiten 2. tijdspad waarbinnen deze uitgevoerd moeten worden en 3. eindproduct dat opgeleverd moet/kan worden. 3. Wat leer je daarvan? Na uitvoering van dit project: Kun je zelfstandig............................................................. Heb je inzicht in............................................................... Weet je op de juiste manier gebruik te maken van de vaardigheden...................... 4. Wat heb je nodig? Bij het werken aan dit project, heb je de beschikking over:...................................................................................................................................................................... 5. Hoe ga je het aanpakken? Bij de uitvoering van de activiteit(en) binnen dit project, maak je gebruik van het stappenplan (zie volgende pagina). 6. Tips? Projectformat / D3 13/17
7. Waarop en hoe word je beoordeeld? De beoordeling vindt plaats in de vorm van:.................................................................... Beoordelaars zijn:...................................................... De beoordeling telt mee bij het(de) vak(ken):................................. Beoordelingscriteria van het werkproces zijn: 1................................................................... 2................................................................... 3................................................................... Beoordelingscriteria van het eindproduct zijn: 1................................................................... 2................................................................... 3................................................................... 8. Wat is de werkplanning? Projectformat / D3 14/17
Stappenplan Week Les Projectfase Verwachte leerlingenactiviteit Check door docent 3 4/5 Oriëntatie Onderzoeksvragen bedenken, bespreken in de groep, voorleggen aan de docent. 4 2 Voorbereiding Keuze voor onderzoeksmethode. Op aanvraag: les van docent over verschillende onderzoeksmethoden. 4 4/5 Uitvoering Onderzoek uitwerken, bijvoorbeeld interviewvragen maken. 5 2 Uitvoering Proef interview bij docent. 5 4/5 Uitvoering Afnemen van interviews. 6 2 Uitvoering Uitwerken van interviews. 6 4/5 Uitvoering Conclusies trekken. Groep werkt volgens nieuwe afspraken voor samenwerken. Maken thuis ppp voor de presentatie. 7 2 Resultaat Presentatie conclusies. 4/5 Reflectie Leerlingen stellen zichzelf de volgende vragen: Hoe is het gegaan? Wat verliep naar wens en wat niet? In hoeverre heb ik het resultaat bereikt dat ik wilde? Wat ga ik een volgende keer anders doen? Wat heb ik van dit project opgestoken? Wat weet en kan ik dankzij dit project beter? Wat weet en kan ik nog niet zo goed? Waar moet ik bij een volgend project extra aan werken? 8 2 Beoordeling De docent en het leerlingenprojectgroepje beoordelen: Hoe heeft het groepje aan de opdracht gewerkt? Wat is het eindoordeel over het bereikte resultaat? Wordt de leerstof beheerst die in dit project aan bod kwam? Worden de vaardigheden beheerst waar het in dit project om ging? Heeft de leerling naar behoren gereflecteerd? Projectformat / D3 15/17
Projectformat / D3 16/17
Schoolvoorbeeld Groene Hart Topmavo, Alphen a/d Rijn. Kijkwijzer leerproces Topmavo Onderdeel Titel: op je gezondheid Periode: maart april Leerjaar: 1 Vakken: M&N Tijdsduur: 14 lesuren Projectvorm: x thematisch project x onderzoeksproject prestatieproject Project doel: Leerlingen onderzoeken welke processen in het lichaam plaats vinden t.a.v. geestelijke en lichamelijke gezondheid bij het gebruik van sigaretten, alcohol en energiedranken. Leerlingen worden zich bewust van de lichamelijke schade bij een te hoge geluidsbelasting. Leerlingen leren over ziektes, ziektes voorkomen en genezing Doel Inhoud Kerndoelen Lichaam en gezondheid (34) Zorgen voor jezelf en anderen (35) Vakspecifieke vaardigheden Algemene vaardigheden Gezond leven Ziektes voorkomen Omgaan met informatie (1) Mondelinge presentatie (2) Samenwerken (4) Werk plannen, regelen en organiseren (5) Een oordeel vormen (6) De leerlingen onderzoeken de invloed van roken, alcohol en energiedranken. Leerlingen leren de lichamelijke gevolgen kennen van een te hoge geluidsbelasting. Leerlingen leren over ziektes, infecties voorkomen en genezingsprocessen. Leervorm: Trainen x uitvoeren Ontdekken Werkvorm Evaluatie Genotsmiddelen: Informatie verwerven d.m.v. vragen maken, een mening vormen en de informatie verwerken tot een poster. Deze poster presenteert de leerling aan de klas (tweetal). Bekende leerstof (geluid, oor en gehoorschade) uitbreiden en de kennis in een PowerPoint presenteren (individueel). Kennis van ziektes verwerven d.m.v. vragen en deze kennis te ordenen in een tabel (individueel). De leerling kiest, in tweetal, een ziekte en verdiept zich in deze ziekte. Kennis verdiepen en de verworven kennis overzichtelijk ordenen in een folder Mentor beoordeelt met"g-v-t-o"of alle opdrachten zijn gemaakt en of er met inzet en aandacht gewerkt is. beoordeelt de verworven kennis t.a.v. genotsmiddelen, de poster en de presentatie. beoordeelt het samenwerken, het plannen (op tijd klaar) het presenteren wen de reflectie. beoordeelt het werken met PowerPoint Docent M&N geeft 1 cijfer voor het vak M&N voor: de hand-out van Gehoorschade. de tabel ziektes en de folder. Projectformat / D3 17/17