Statenbrief Datum Onderwerp Ontwerp-besluit omgevingsvergunning Windpark De Groene Delta Inlichtingen Patricia van Eijndthoven 026 359 88 00 post@gelderland.nl 1 van 8 Portefeuillehouder Peter Drenth Kerntaak en plandoel Milieu, Energie en Klimaat Toekomstbestendige energievoorziening Doel van deze brief Gedeputeerde Staten verzoeken de leden van Provinciale Staten om: - de inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) Op heeft ons college ingestemd met een ontwerp-omgevingsvergunning voor Windpark De Groene Delta. De ontwerp-omgevingsvergunning heeft betrekking op de activiteiten bouwen en afwijken bestemmingsplan. Naast de ontwerp-omgevingsvergunning heeft ons college op 28 augustus 2018 een ontwerp-besluit (vergunning en ontheffing) op grond van de Wet natuurbescherming genomen. Het windpark is een initiatief van ENGIE Energie Nederland N.V. (hierna: ENGIE) en bestaat uit twee windturbines met een totaal opgesteld vermogen van circa 5 tot 9 megawatt. De beoogde locatie van het windpark is het terrein van de Centrale Gelderland in Nijmegen, nabij de kern Weurt (gemeente Beuningen). 2 Aanleiding De voorgenomen ontwikkeling past niet binnen het vigerende bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens. Daarom heeft ENGIE een omgevingsvergunning voor de activiteiten bouwen en afwijken bestemmingsplan aangevraagd. Op grond van artikel 9f lid 1 van de Elektriciteitswet 1998 coördineren Gedeputeerde Staten de voorbereiding en bekendmaking van de besluiten die nodig zijn voor de realisatie van het windpark. Aangezien de coördinatie van de besluiten Markt 11 6811 CG Arnhem BNG Bank Den Haag Postbus 9090 6800 GX Arnhem NL74BNGH0285010824 BIC-code BNG Bank: BNGHNL2G 026 359 99 99 post@gelderland.nl Btw-nummer: NL001825100.B03 www.gelderland.nl KvK-nummer: 51468751
2 van 8 rechtstreeks voortvloeit uit de Elektriciteitswet 1998 en er geen provinciaal inpassingsplan wordt voorbereid, is er geen coördinatiebesluit op grond van de Wet ruimtelijke ordening nodig. Ons college is op grond van artikel 9f lid 2 van de Elektriciteitswet 1998 tevens het bevoegd gezag, omdat het gaat om een windpark van ten minste 5 en minder dan 100 megawatt. Bovendien is de locatie van het voornemen onderdeel van een provinciale inrichting: de voormalige elektriciteitscentrale. 3 Bestaand beleid c.q. kader Omgevingsvisie Gelderland Met de verlening van de omgevingsvergunning wordt uitvoering gegeven aan de ruimtelijke reservering Windenergie locaties in de Omgevingsvisie Gelderland. Het initiatief levert met een totaal opgesteld windvermogen van 5 tot 9 megawatt een bijdrage aan de provinciale taakstelling van 230,5 megawatt windenergie in 2020 en het streven naar energieneutraliteit in 2050. Verklaring van geen bedenkingen Uw Staten hebben op 30 mei 2018 categorieën van gevallen aangewezen waarvoor geen verklaring van geen bedenkingen van Provinciale Staten vereist is (PS2018-224). Een van deze categorieën is het bouwen en in gebruik nemen van windturbines op locaties die in de Omgevingsvisie (zoals deze luidt op 30 mei 2018) zijn aangeduid als windenergie locatie. Het terrein van Centrale Gelderland is voorzien van een dergelijke aanduiding, een verklaring van geen bedenkingen voor de vergunningaanvraag voor het afwijken van het bestemmingsplan van ENGIE is dus niet aan de orde. 4 Argumenten/afwegingen/risico s Terrein Centrale Gelderland Het terrein van Centrale Gelderland was tot eind 2015 in gebruik als locatie voor de grootschalige opwekking van elektriciteit. De sluiting van de elektriciteitscentrale is een gevolg van het Energieakkoord voor duurzame groei uit 2013. Op dit moment wordt de elektriciteitscentrale gesloopt. ENGIE, eigenaar van Centrale Gelderland, heeft besloten om verschillende vormen van duurzame energieopwekking te realiseren. Er liggen nu circa 4.000 zonnepanelen. In de komende tijd komen hier nog eens 4.800 bij.
3 van 8 Naast zonnepanelen heeft ENGIE het voornemen om in afwijking van het vigerende bestemmingsplan twee windturbines te bouwen. Daar gaat onderhavige PS-brief over. Op dit moment is het exacte windturbinetype nog niet bekend. Daarom heeft ENGIE een bandbreedte aangevraagd. De windturbines hebben een ashoogte van 90 tot 112 meter en een rotordiameter van 120 tot 132 meter. De tiphoogte is maximaal 172 meter. Met een vermogen van circa 5 tot 9 megawatt en levert het windpark een bijdrage aan de provinciale taakstelling van 230,5 megawatt windenergie in 2020 en aan het streven naar energieneutraliteit in 2050. De verwachting is dat het windpark ongeveer 5.000 huishoudens van groene stroom kan voorzien. Parallel aan het procedure van de omgevingsvergunning is ENGIE met de gemeente Nijmegen en de provincie in overleg om te komen tot een totaalplan voor de herontwikkeling van het terrein. Hierbij staat een combinatie van duurzame energieopwekking met (watergebonden) bedrijvigheid centraal. Uiteindelijk moet dit leiden tot een herziening van het gemeentelijk bestemmingsplan. De omgevingsvergunning voor het windpark loopt hierop vooruit. Onderdeel afwijken bestemmingsplan Tijdens de voorbereiding van de vergunningaanvraag heeft ENGIE onderzoek laten doen naar de milieueffecten. De onderzoeken, die net als de aanvraag een bijlage vormen bij het besluit, zijn getoetst door ons college getoetst op kwaliteit en volledigheid. Uit de onderzoeken blijkt dat het voornemen voldoet aan de relevante milieunormen voor onder meer geluid, slagschaduw en externe veiligheid. Wel wordt het noodzakelijk geacht om ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening enkele voorschriften aan de (ontwerp-)omgevingsvergunning te verbinden. Hierna volgen de belangrijkste conclusies van de milieuonderzoeken. Geluid Er is akoestisch onderzoek uitgevoerd met behulp van twee typen turbines: een stille windturbine op de laagste mogelijke ashoogte en een luide turbine op de hoogst mogelijke ashoogte. Zodoende zijn de onder- en bovengrens van de geluidseffecten in beeld gebracht. Alleen indien de keuze uitgaat naar een maximale windturbine, kan niet overal aan de geluidsnormen worden voldaan. In dat geval is voor één woning een mitigerende maatregel nodig. Dit kan bijvoorbeeld door de windturbines gedurende een bepaalde periode in een stillere stand te laten draaien. De geluidsnormen uit het Activiteitenbesluit milieubeheer gelden niet voor woningen op een gezoneerd industrieterrein. In de omgeving van het windpark bevinden zich enkele woningen die (net als het windpark) gelegen zijn op een gezoneerd industrieterrein. Hoewel de geluidsnormen voor deze woningen dus niet gelden, moet ook ter plaatse van deze woningen sprake zijn van een aanvaardbaar akoestisch klimaat. In het akoestisch onderzoek zijn daarom ook voor deze woningen de geluidseffecten in beeld gebracht. Hieruit blijkt dat de geluidsnormen uit het Activiteitenbesluit milieubeheer niet worden overschreden.
4 van 8 De locatie van het windpark ligt in een gebied waar in de huidige situatie reeds sprake is van een bovengemiddelde geluidsbelasting. Dat komt door de ligging op een (gezoneerd) industrieterrein en nabij de Waal, het Maas-Waalkanaal en enkele wegen. Om die reden is ook het geluid van al deze bronnen samen (cumulatief geluid) in beeld gebracht. De conclusie is dat het geluid afkomstig van de windturbines beperkt bijdraagt aan het bestaande geluid in de omgeving van het windpark. Door de aanwezigheid van het bestaande achtergrondgeluid zal het windturbinegeluid slechts onder bepaalde omstandigheden hoorbaar zijn. Naar het oordeel van ons college is de cumulatieve geluidsbelasting aanvaardbaar. Slagschaduw Ook voor het thema slagschaduw geldt dat de minimale (laagst mogelijke turbine) en maximale turbine (hoogst mogelijke turbine) zijn onderzocht. De wettelijke norm voor slagschaduw komt neer op ongeveer zes uur slagschaduw per jaar. Uit het onderzoek volgt dat een stilstandvoorziening nodig is om aan deze norm te kunnen voldoen. Voor de maximale variant gaat het om circa 732 woningen, grotendeels gelegen in Weurt, waar zonder stilstandvoorziening sprake zal zijn van normoverschrijding. Het gaat om een benodigde stilstand van circa 70 uur per jaar. Dit heeft een beperkte opbrengstderving (minder dan 1%) tot gevolg. Veiligheid Uit het onderzoek blijkt dat de windturbines op voldoende afstand liggen van woningen en andere (beperkt) kwetsbare objecten buiten het terrein van ENGIE. Hierbij is rekening gehouden met de verschillende afmetingen en bijbehorende eigenschappen (bladworpafstand bij nominaal toerental) die de windturbines kunnen hebben. Om belangrijke risico s voor de omgeving uit te sluiten is het noodzakelijk om enkele voorschriften aan de (ontwerp-)omgevingsvergunning te verbinden. Zo moet de oostelijke windturbine worden stilgezet wanneer het nabijgelegen LNG-bunkerstation in gebruik is. Daarnaast bevat de omgevingsvergunning de verplichting om te voldoen aan de geadviseerde afstandseis tot hoogspanningsinfrastructuur uit het Handboek risicozonering windturbines. Op deze manier komt de leveringszekerheid van TenneT niet in gevaar.
5 van 8 Helihaven Aan de Scheepvaartweg 7 in Nijmegen ligt een helihaven van het bedrijf De Leeuw Metalen B.V. De helihaven ligt op ongeveer 900 meter afstand van de dichtstbijzijnde windturbine. Er bestaat geen wet- en regelgeving waarin voorwaarden worden gesteld aan de realisatie van windturbines in de nabijheid van helihavens. ENGIE heeft het Nederlandse Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR) gevraagd te onderzoeken in hoeverre Windpark De Groene Delta het aan- en uitvliegen van de helihaven beïnvloedt, zodanig dat onveilige situaties voor helikopters kunnen ontstaan. Het NLR heeft dit beoordeeld op basis van expert judgement en ervaringen elders. Hierbij is rekening gehouden met verschillende vliegintensiteiten, vlieghoogtes, windsnelheden, windrichtingen en windturbines. Uit de veiligheidsanalyse volgt dat de verwachte windverstoring op de aan- en uitvliegroute van de helihaven beperkt is en dat de risico s zonder verdere maatregelen aanvaardbaar zijn. Bovendien is de helihaven gelegen buiten de risicocontouren van de windturbines. De helihaven vormt daarmee geen belemmering voor de realisatie van het windpark. Natuur De locatie van de windturbines ligt vlak bij Natura 2000-gebied Rijntakken. Hoewel significante negatieve effecten zijn uitgesloten, heeft ENGIE vanwege de geringe afstand tot het Natura 2000- gebied een vergunning op grond van de Wet natuurbescherming aangevraagd. De verwachting is dat deze vergunning kan worden verleend. De windturbines kunnen in de gebruiksfase leiden tot aanvaringsslachtoffers onder vogels en vleermuizen. Daarom heeft ENGIE een ontheffing op grond van de Wet natuurbescherming aangevraagd. Omdat negatieve effecten op de gunstige staat van instandhouding ook in cumulatie met andere windparken in de omgeving zijn uitgesloten, is de verwachting dat de ontheffing kan worden verleend. De beoogde locatie van Windpark De Groene Delta ligt buiten het Gelders Natuur Netwerk (GNN) en de Groene Ontwikkelingszone (GO). Een aantasting van de kernkwaliteiten is niet te verwachten. Landschap De locatie van het windpark ligt op een industrieterrein en heeft geen bijzondere landschappelijke status. Aan de hand van fotovisualisaties en de criteria uit de Omgevingsverordening zijn de gevolgen voor het landschap geanalyseerd. De windturbines passen in het historische energielandschap van de Centrale Gelderland en symboliseren de transitie naar duurzame energie. Dit neemt niet weg dat de windturbines zich door maat en schaal onderscheiden van het omliggende landschap. Om een zorgvuldige landschappelijke inpassing te waarborgen is het advies om de (ontwerp-)omgevingsvergunning te voorzien van een voorschrift op basis waarvan de windturbines dezelfde afmetingen, uiterlijke verschijningsvorm en draairichting dienen te hebben. Dit zorgt voor een rustig beeld.
6 van 8 Conclusie Op basis van het bovenstaande concludeert ons college dat Windpark De Groene Delta met inbegrip van de benodigde mitigerende maatregelen voldoet aan de eisen van een goede ruimtelijke ordening. Ook na realisatie van het windpark blijft sprake van een aanvaardbaar woonen leefklimaat. Om die reden zijn wij voornemens de omgevingsvergunning voor wat betreft de activiteit afwijken bestemmingsplan te verlenen. Vooroverleg Aan verschillende deskundige instanties en medeoverheden is gevraagd om te adviseren over de vergunningaanvraag. Voorbeelden van partijen zijn de gemeenten Beuningen en Nijmegen en de veiligheidsregio Gelderland-Zuid. De ingekomen adviezen zijn samengevat en beantwoord in een reactienota. Met name van belang is dat het college van B&W van de gemeente Beuningen zich zorgen maakt over de milieueffecten van het windpark en de betrokkenheid van de burgers. Enkele adviezen hebben aanleiding gegeven tot nader onderzoek, vooral op het gebied van (cumulatief) geluid. Dit onderzoek maakt deel uit van de vergunningaanvraag van ENGIE. Daarnaast is in de (ontwerp-)omgevingsvergunning de verplichting opgenomen om de windturbines te voorzien van een ijsdetectiesysteem. Onderdeel bouwen Naast toestemming voor het afwijken van het vigerende bestemmingsplan, vraagt ENGIE ook een bouwkundige toestemming. Dit onderdeel van de vergunningaanvraag is getoetst aan het Bouwbesluit, de Bouwverordening van de gemeente Nijmegen, de redelijke eisen van welstand en het bestemmingsplan. Hieruit blijkt dat het voornemen in principe voldoet aan de relevante eisen. Met name omdat het exacte windturbinetype nog niet bekend is, is het wel noodzakelijk om enkele voorschriften aan de (ontwerp-)omgevingsvergunning te verbinden. Op basis van deze voorschriften moet ENGIE vóór de realisatie aanvullende informatie over de gekozen windturbines aanleveren. De uitvoering kan pas starten nadat de provincie haar definitieve goedkeuring heeft gegeven. Ons college is voornemens de omgevingsvergunning voor wat betreft de activiteit bouwen te verlenen. Communicatie en participatie De provincie Gelderland, gemeente Nijmegen en de ODRN hebben in 2016 afspraken gemaakt over de wijze waarop de omgeving wordt betrokken bij vergunningverlening, toezicht en handhaving voor bedrijven op het industrieterrein Nijmegen-West/Weurt. Dit is gebeurd in een zogenoemde omgevingsdialoog. Windpark De Groene Delta ligt binnen een inrichting met milieucategorie 5. Hiervoor geldt in principe de zware aanpak, ondanks het feit dat de windturbines op zichzelf niet tot milieucategorie 5 behoren.
7 van 8 ENGIE heeft actief overleg gevoerd met de relevante belangengroeperingen en heeft de omgeving over het project geïnformeerd. Zo is er een klankbordgroep ingesteld met vertegenwoordigers uit omliggende wijken en dorpen. Daarnaast zijn er inloopbijeenkomsten georganiseerd en was er een excursie naar het bestaande Windpark Nijmegen-Betuwe. Informatie over het voornemen is te vinden op een actuele website (https://centralegelderland.nl/). Ook zijn op verzoek gesprekken gevoerd met omwonenden en omliggende bedrijven. ENGIE zendt regelmatig actuele informatie toe via een nieuwsbrief. Naast communicatie is ook een evenwichtige verdeling van de lusten en lasten van een windpark belangrijk voor het creëren van draagvlak voor windenergie. Uit de Omgevingsvisie volgt dat de provincie de mogelijkheid tot participatie als randvoorwaarde stelt. Voor dit windpark zijn de volgende maatregelen uitgewerkt: een omgevingsfonds, waarbij gedurende de levensduur van het windpark (en afhankelijk van de elektriciteitsproductie) een bijdrage naar de omliggende wijken en dorpen zal vloeien; het tegen aantrekkelijke tarieven afnemen van groene stroom; participatievormen waarin omwonenden financieel kunnen participeren in het windpark. In de komende tijd werkt ENGIE de plannen voor participatie verder uit. Bij het definitieve besluit over de omgevingsvergunning zal ons college de inspanningen van ENGIE beoordelen. 5 Financiële consequenties De kosten van de opgestelde onderzoeken en de bouw- en exploitatiekosten zijn voor rekening van de ENGIE. Daarnaast is de provincie op grond van de Wet ruimtelijke ordening verplicht om bepaalde publieke kosten op de initiatiefnemer te verhalen. Het gaat met name om kosten voor het verlenen van vergunningen en vergoedingen van eventuele tegemoetkomingen in planschade. Ons college en ENGIE zullen hier in het najaar een anterieure overeenkomst over sluiten. Door het sluiten van een anterieure overeenkomst is het kostenverhaal voor dit project verzekerd en is het niet langer nodig om een exploitatieplan vast te stellen. De Wet ruimtelijke ordening biedt uw Staten de mogelijkheid om af te zien van de verplichting tot vaststelling van een exploitatieplan. Ons college kan de omgevingsvergunning pas verlenen indien uw Staten hier een besluit over hebben genomen. Bijbehorend voorstel wordt daarom later dit najaar voorgelegd aan uw Staten. Overigens heeft ENGIE voor het windpark een planschaderisicoanalyse laten uitvoeren. Op basis van dit onderzoek is de verwachting dat de planschade nihil is. Dit komt met name door het industriële karakter van het gebied waarbinnen de windturbines zijn voorzien. Om die reden wordt voor het verhalen van eventuele planschade geen zekerheidsstelling van ENGIE verlangd.
8 van 8 6 Proces en evaluatie De ontwerp-omgevingsvergunning ligt samen met het ontwerp-besluit op grond van de Wet natuurbescherming vanaf 13 september 2018 gedurende zes weken ter inzage. Tijdens deze periode zijn alle stukken in te zien op https://www.gelderland.nl/groenedelta en kan iedereen zienswijzen indienen. Daarnaast wordt voor de omgeving van het windpark een inloopbijeenkomst georganiseerd. Ons college betrekt de ingekomen zienswijzen bij de (definitieve) besluitvorming over de omgevingsvergunning. Dat gebeurt naar verwachting eind 2018 / begin 2019. Hierna kunnen belanghebbenden eventueel nog beroep instellen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De oplevering van de windturbines vindt naar verwachting plaats in 2020. Gedeputeerde Staten van Gelderland Jan Markink Pieter Hilhorst plv. Commissaris van de Koning Secretaris