Strategisch plan 2015-2017 Stop Wapenhandel Amsterdam oktober 2014 auteur Wendela de Vries Anna Spenglerstraat 71 1054 NH Amsterdam info@stopwapenhandel.org 020-6164684 www.stopwapenhandel.org 1
Inhoud Inleiding Missie Werkafbakening Financiering Communicatie Personeel Output en outcome Netwerk Toekomstplannen Inleiding Voor u ligt het Strategisch Plan van Stop Wapenhandel voor 2015-2017. Het worden jaren waarin Stop Wapenhandel, net als veel andere NGO's, te maken zal krijgen met minder vaste inkomsten. Campagne voeren tegen wapenhandel blijft echter onverminderd belangrijk, en we zijn dan ook niet van plan om het bijltje erbij neer te gooien. Integendeel. Naast de lopende werkzaamheden maken we plannen voor uitbreiding richting Brussel, en voor een flinke donateurscampagne. Op communicatiegebied is in het afgelopen jaar reeds een slag gemaakt. Bestuur en team hebben daarbij hecht samengewerkt. Missie Stop Wapenhandel is een kleine, onafhankelijke organisatie die onderzoek doet en actie voert tegen wapenexport en wapenindustrie. Primair met betrekking tot Nederland, waar relevant in Europees en internationaal verband. We informeren publiek, media en politiek en protesteren tegen wapenexport naar arme landen, ondemocratische regimes en landen in conflictgebieden. Maar ook tegen financiering van de wapenindustrie door overheid, banken en pensioenfondsen. We geloven in vrede en veiligheid, maar niet door wapens. Voor vrede en veiligheid is een eerlijke verdeling van macht en welvaart nodig, en investeringen in onderwijs en duurzame ontwikkeling. Stop Wapenhandel werd in 1997 opgericht door een aantal activisten met als doel in gestructureerd verband campagnes tegen wapenhandel en wapenproductie op te zetten. Dat doel is nog onverminderd urgent. Veel conflicten worden mede gevoed door westerse wapens. De beperking op wapenhandel is minimaal. De gewoonte om complexe problemen te benaderen met militair geweld is hardnekkig en wordt door de beschikbaarheid van veel wapens versterkt. Dat gaat ten koste van oplossingsgerichte benaderingen, zoals duurzame inclusieve ontwikkeling en bestrijden van armoede en onrecht. Stop Wapenhandel stelt zich ten doel 1. Feiten over wapenhandel en wapenindustrie boven tafel halen; 2. Bewustwording en het maatschappelijke debat over wapenhandel en wapenindustrie stimuleren door informatieverstrekking, actie en interactie; 3. Actief zijn in (inter-)nationale lobby en actie tegen wapenhandel en wapenindustrie. Doelgroepen zijn daarbij 1) Donateurs/achterban. Stop Wapenhandel werkt aan bewustwording van burgers. 2) Journalisten/media. Stop Wapenhandel dient als vraagbaak en draagt feiten aan. 3) Ambtenaren en politici. De doelstellingen worden onder de aandacht gebracht middels contacten met invloedrijke personen (lobby en informatie). 4) Anti-investeerders in wapenhandel. Banken en pensioenfondsen. 2
5) Partnerorganisaties. Ter vergroting van de effectiviteit zoekt Stop Wapenhandel samenwerking bij pleiten en beïnvloeden op basis van gedeelde visie, instrumenten en werkwijzen. 6) Opdrachtgevers. Op ons specifiek kennisterrein voeren we onderzoek uit. Stop Wapenhandel bereikt zijn doelgroepen via (sociale)media, debatten en bijeenkomsten, en middels publieksactie met en door betrokken burgers. Als basis hiertoe dient de publicatie van onderzoeken, artikelen en blogs. Visie Wapenhandel is een terrein waarover in veel landen burgers, en zeker vrouwelijke burgers, weinig tot geen zeggenschap hebben. Tot de aanschaf van wapens wordt vaak besloten in zeer klein gezelschap (wat overigens de kans op corruptie vergroot). Democratische controle op dergelijke beslissingen is gering, terwijl de consequenties groot kunnen zijn: vaak wordt een fors beslag gelegd op schaarse budgetten en wordt de veiligheidssituatie door wapenaankopen gewijzigd. Veel bewapening is het gevolg van een eenzijdige visie op het oplossen van (dreigende) conflicten, namelijk dat conflicten met militaire middelen aangepakt moeten worden. De aanwezigheid van veel wapens maakt de neiging en de noodzaak om naar andere, niet-militaire middelen te zoeken geringer. Terwijl niet-militaire middelen als diplomatie, duurzame economische ontwikkeling en een eerlijker verdeling van macht en welvaart zeker op lange termijn veel meer bijdragen aan vrede en veiligheid. Door de eenzijdige nadruk op militaire middelen - ook financieel - komen nietmilitaire middelen in het gedrang. Omdat in veel landen die wapens importeren burgers hierover niet de mogelijkheid hebben om mee te beslissen is de verantwoordelijkheid van exporterende landen extra groot. Het leveren van wapens aan dictatoriale regimes of landen waar mensenrechten worden geschonden, wekt de indruk van bondgenootschappelijke verhoudingen en instemming met het beleid. Dat wordt in het huidige wapenexportbeleid niet meegewogen, terwijl dat wel zou moeten. Werkafbakening Stop Wapenhandel is een kleine, activistische organisatie. De flexibiliteit om op actualiteit te reageren en minder populaire posities in te nemen verklaart ten dele het (media)succes van Stop Wapenhandel. Doordat de organisatie klein, flexibel en onafhankelijk is, en tegelijkertijd op een breed terrein deskundig, kan goed op actualiteit worden ingespeeld. Door onze specifieke deskundigheid zijn wij vaak de eerste vraagbaak als het Nederlandse wapenhandel en wapenproductie betreft. Het kan echter ook een valkuil zijn. We neigen ernaar onszelf te overvragen, kunnen grotere projecten moeilijker plannen in tijd, en kunnen moeilijk op langere termijn financieel plannen omdat projecten vaak ad hoc ontstaan, op basis van actualiteit. Ook organisatie-adviseur Van der Winden wees er enkele jaren geleden op dat we goed kunnen agenderen, maar minder goed kunnen 'inkoppen' omdat we dan alweer met het volgende bezig zijn. Vanwege de beperkte menskracht is het verstandig deze beperking te accepteren en te focussen op waar we goed in zijn: het debat aanjagen, punten agenderen, en zorgen voor degelijke en betrouwbare informatie over onze issues. Wel moet gezorgd worden dat aanhollen achter de actualiteit niet ten koste gaat van langere-termijnprojecten. Daarom moet meer aandacht komen voor het bewaken van planning, prioritering en deadlines, zowel inhoudelijk als financieel. Het bestuur zal daarbij een rol spelen. 3
Financiering Er zit in toenemende mate een gat tussen kleinschalige financiering, die nauwelijks uitgaat van betaalde arbeid, en financiering die wel arbeidskosten dekt maar daarvoor een zware administratie vereist. De EU fondsen zijn in dit verband een berucht voorbeeld. Overigens kampt het MKB met hetzelfde probleem. Vernieuwing en kritische stimulans, die juist bij kleine organisaties te vinden is, dreigt daarmee verloren te gaan. Voor Stop Wapenhandel is dit een probleem, maar niet iets wat helemaal nieuw is. Toen de stichting in 1997 werd opgericht waren er nauwelijks financiële middelen beschikbaar. Dat we 17 jaar later nog bestaan en redelijk succesvol zijn, is dus eigenlijk een wonder. De eerste jaren zijn we doorgekomen dankzij gesubsidieerde arbeidsplaatsen en een gift van het Ploughshares Fund. Bovendien is er onmiddellijk en met succes begonnen met de opbouw van een donateursbestand en er werden relaties gelegd met kleine fondsen. Verder was en is de werkwijze erg low budget, evenals de salariëring. Een subsidie van de kernactiviteit, het monitoren van Nederlandse en Europese wapenexporten, door OxfamNovib heeft ons langdurig in een relatief luxe positie gebracht. Aan die luxe positie komt binnen afzienbare tijd een einde, mede door de bezuinigingsdrift van de regering. Ook de financiering uit opdrachten (o.a. van media) is fors teruggelopen. Het donateursbestand daarentegen groeit nog steeds, en de meeste donateurs zijn ons erg trouw. Het vasthouden van de band met de donateurs en het binden van nieuwe donateurs is dan ook een belangrijke financiële doelstelling voor Stop Wapenhandel. Onze donateurs zijn betrokken burgers, die naast financiële steun ook bijdragen in de vorm van deelname aan een actie of activiteit, het organiseren van een bijeenkomst of debat, en het verspreiden van informatie via sociale media. In 2015/2016 zal worden gewerkt aan het vergroten van donatie-inkomsten door donateurs actief om een hogere bijdrage te vragen. We zijn hierin tot nu toe (te) bescheiden geweest. Crowdfunding via eigen kanalen in combinatie met een platform zal worden ingezet als middel om mensen om een extra bijdrage te vragen, alsmede om mensen te vragen ons aan nieuwe donateurs te helpen. In een bescheiden opzet was dit in 2014 reeds effectief. De wat grotere activistische fondsen werken op uitnodiging en kunnen alleen benaderd worden via bestaande relaties. En fondswerving zal dus samenwerking met andere organisaties vereisen. Er wordt hiertoe samengewerkt binnen het European Network Against Arms Trade en Brusselse NGO's (mn CEO en QCEA). Communicatie Met steun van OxfamNovib heeft Stop Wapenhandel een professioneel adviseur ingehuurd die onderzocht heeft hoe Stop Wapenhandel haar bereik en het aantal donateurs kan vergroten. Begin 2014 werd een adviesrapport gepresenteerd aan bestuur en medewerkers. Op grond hiervan zijn verbeteringen in de communicatie doorgevoerd, waarbij prioriteit ligt bij: -binden van bestaande donateurs door toegankelijker presentatie van kennis en benadrukken successen -vinden van nieuwe donateurs door actievere presentatie van organisatie Communicatiemiddelen De website blijft het centrale communicatiemiddel, waarvan andere (sociale) media worden afgeleid en waar alle publieke uitingen bijeen komen. Vormgeving, vindbaarheid in zoekmachines en navigatiestructuur worden verbeterd. Donatiemodule wordt vereenvoudigd. Hiervoor zijn vrijwilligers gevonden. 4
Berichten worden doorgeplaatst op Facebook en getwitterd. Ook wordt Facebook gebruikt voor het eenvoudig delen van achtergrondinformatie die naar boven komt tijdens onze onderzoeken. Eenduidige boodschap Voor de herkenbaarheid worden organisatienaam en webdomeinnaam hetzelfde. De centrale boodschap is dat er vier hoofdactiviteiten zijn waarmee Stop Wapenhandel probeert om wapenhandel te stoppen: Feiten over wapenhandel boven tafel halen; Bewustwording en het maatschappelijke debat over wapenhandel stimuleren door informatieverstrekking en interactie; Actief zijn in de (inter-)nationale lobby; Actie voeren; Deze hoofdactiviteiten dienen als houvast voor de externe communicatie. Positionering Positionering helpt Stop Wapenhandel om op een herkenbare, eenduidige en duurzame manier te communiceren. In het communicatieadvies is het als volgt geformuleerd: Stop Wapenhandel is een idealistische, perfectionistische onderzoeker met een rebels karakter. Personeel Stop Wapenhandel streeft ernaar om met drie vaste medewerkers te blijven werken: twee inhoudelijk medewerkers voor onderzoek, lobby en organisatie en een medewerker voor achterban, actie en donateurs. Omdat personeel de voornaamste kostenpost is, is dit erg afhankelijk van inkomsten. Door het beperkter worden van financiën zal naast de vaste medewerkers meer gebruik worden gemaakt van flexibel inzetbare zzp-ers en zo mogelijk vrijwilligers. In het eerste halfjaar van 2014 is daarmee ervaring opgedaan. Er moet goed worden gekeken welke taken alleen door medewerkers kunnen worden uitgevoerd, en welke (deel)taken wellicht kunnen worden uitbesteedt. Waarbij het beperken van noodzakelijke begeleidingstijd een belangrijke factor is. Dit maakt de inzet van studenten/stagiairs lastig. Output en outcome * Elk jaar een analyse van de Nederlandse wapenexport, in herziene opzet. Dit is een element van onze kernactiviteiten en een basis voor gesprekken met Kamerleden. * Elk jaar minstens twee andere gedegen onderzoeken publiceren op het gebied van wapenhandel en wapenindustrie. * Elk jaar minstens een publieksactie, zichtbaar voor media. Dit om de betrokkenheid van achterban vast te houden en ons draagvlak zichtbaar te maken. * Elk jaar contact met relevante Kamerleden van zoveel mogelijk politieke partijen. * Actieve steun aan European Network Against Arms Trade, oa door beheer maillijsten en website en het opzetten van een contactpunt in Brussel. * Vier keer per jaar publicatie van emailnieuwsbrief en minstens een keer per maand een Engelstalig blog over wapenexport. * Al onze uitingen en activiteiten zijn terug te vinden op website www.stopwapenhandel.org, Facebookpagina www.facebook.com/stopwapenhandel en Twitter #CtW. We streven jaarlijks naar * 3 vermeldingen in landelijke Nederlandse media (print) * 10 vermeldingen in overige media 5
* 3 vermeldingen bij Radio of TV * 10 eigen artikelen in tijdschriften, nationaal of internationaal * 4 presentaties/deelname debat. Met als doel: * het mobiliseren, betrekken en bewust maken van burgers en invloedrijke personen * inzicht geven in de economische, politieke en militaire push-factoren bij wapenhandel maar ook, minstens zo belangrijk, in de mogelijkheden van burgers om positief invloed uit te oefenen in het beperken van wapenhandel en wapenproductie. * een kritische visie op wapenhandel deel te laten (blijven) uitmaken van het publiek debat in relatie tot onderontwikkeling, mensenrechten en oorlogsvoorbereiding * om op die manier het wapenexportbeleid zodanig te beïnvloeden dat inclusieve duurzame ontwikkeling, bestrijding van armoede en onderontwikkeling, en bevordering van vrede, veiligheid en rechtvaardigheid een zwaarder criterium zijn bij afgifte van wapenexportvergunningen. Netwerk Stop Wapenhandel werkt regelmatig samen met kleine vredesgroepen die bestaan uit vrijwilligers. Dit is niet altijd erg efficiënt maar wel inspirerend. Daarnaast is regelmatig contact met Pax, ten minste op het niveau van informatie-uitwisseling. Ook zijn we erg actief in het European Network Against Arms Trade, waarbij we ondersteunende activiteiten op ons hebben genomen (website, maillijst). Er zijn onderzoeks- en campagnecontacten in verschillende Europese landen. Op wereldwijd niveau geeft Stop Wapenhandel inhoudelijke input aan het netwerk van de War Resisters International. Hieruit ontstaan ook nieuwe, voor het verkrijgen van lokale informatie, zeer waardevolle contacten. Stop Wapenhandel neemt deel aan het informele overlegorgaan van NGO's met een relatie tot wapenhandel die actief zijn op Europese Unie niveau, de Brussels Group. Ook nemen we deel aan het NGO-COARM overleg. Onderzoeks- en campagnecontacten zijn er met het Transnational Institute en Alter-EU. Ook gaat Stop Wapenhandel in debat met banken en pensioenfondsen over hun investeringsbeleid, en met defensiebedrijven over hun producten en exportbeleid. Toekomstplannen Stop Wapenhandel volgt kritisch de Nederlandse en indien daarvoor relevant ook Europese wapenexport en wapenproductie, beleid en wetgeving, en kaart issues aan in het publieke debat, met als doel het versterken van vrede, mensenrechten en (sociale) veiligheid. Deze kernactiviteit zullen we onverminderd voortzetten. Daarnaast wil Stop Wapenhandel de komende jaren meer systematisch elementen gaan inbouwen voor het vinden en binden van donateurs. De resultaten daarvan worden door team en bestuur gemonitord. Ook zal er naar gestreefd worden achterban/donateurs een meer actieve rol in de organisatie te geven, door meer taken over te dragen aan vrijwilligers. Daarmee versterken we de stem van burgers ten opzichte van overheid en bedrijfsleven. Ook heeft Stop Wapenhandel samen met het Britse Campaign Against Arms Trade en de Quaker Council for European Affairs het initiatief genomen om een medewerker in Brussel te stationeren ten behoeve van de campagnegroepen tegen wapenhandel. Na de inhoudelijke opzet, het werven van steun en het ontwikkelen van een werkbare juridisch/organisatorische opzet is inmiddels de fondswervingsfase ingegaan. Stop Wapenhandel zal bij dit project inhoudelijk zeer betrokken blijven en er bij succes ook zeker van kunnen profiteren doordat de werkzaamheden zich meer kunnen Europeaniseren. 6