Snapshots van de regionale economie Een Groene, Gezonde en Slimme Regio
Provincie Utrecht Economische groei (%) bbp/brp, Provincie Utrecht en, 1996- Beroepsniveau banen (%), Provincie Utrecht en, 4 4 7% 3% 3 3 1 17% - - 7% 9% -3% - Beroepsniveau 1 Beroepsniveau 2 Beroepsniveau 3 Beroepsniveau 4 Onbekend 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Voorsprong in economische groei is verdwenen De economische groei van de provincie Utrecht loopt sinds weer min of meer gelijk met de economische groei van als geheel. Daarmee trekt de provincie een been bij, want tussen 2010 en lag Utrecht achter. Dit wordt mede veroorzaakt door het sterke karakter van de provincie (zowel commerciële als publieke ); die bewegen pas later mee als de internationale economie aantrekt op basis van de industriële export. De voorsprong die de provincie traditioneel had op de se groei tussen 1996-2008 is echter inmiddels verdwenen. Beroepsniveau 1: eenvoudige routinematige taken; elementair of lager opleidingsniveau vereist Beroepsniveau 2: weinig tot middelmatig complexe taken; lager of middelbaar onderwijsniveau vereist Beroepsniveau 3: complexe taken; middelbaar of hoger onderwijsniveau vereist Beroepsniveau 4: zeer complexe gespecialiseerde taken; hoger of wetenschappelijk onderwijsniveau vereist Banen en beroepsbevolking naar opleidingsniveau De opbouw van de beroepsbevolking is in Utrecht anders dan die van, met een groter aandeel mensen met een HBO- of WO-opleiding (47% in Utrecht tegenover 37% in ). Het aanbod van banen in de provincie past zich daaraan deels aan, met 4 van de banen op het hoogste niveau. 2 EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE 3
Provincie Utrecht Sectorstructuur (%), en provincie Utrecht, Snelgroeiende bedrijven, en provincie Utrecht,, 15 Aantal snelgroeiende bedrijven (per 1000 bedrijven) 14 2,7% 13 12 Landbouw, delfstoffen 10, 1 17, 17, 1 14, 15, 3,7% 4,9% 6,7% 3, 2, 6,3% 5, 7, 6, 4, Industrie, nutsbedrijven Bouw Handel Transport Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke Overheid Onderwijs Zorg en welzijn Overige Snelgroeiende bedrijven Economische structuur provincie Utrecht Meer dan 2 van de in totaal 698.00 banen in de provincie Utrecht betreft publieke dienstverlening (overheid, onderwijs, zorg), en dat aandeel groeit. Daarnaast zijn de sectoren handel en zakelijke groot in de provincie. De sector ICT vormt een duidelijke specialisatie vergeleken met. Wel zien we dat de ICT-sector in de rest van tussen 2009- relatief gezien steeds belangrijker wordt, terwijl het aandeel in Utrecht iets terugloopt. Utrecht telt bijna 15 snelgroeiende bedrijven per 1000 bedrijven, hoger dan het s gemiddelde. Dit zijn bedrijven met minimaal 10 werknemers die gedurende drie jaar elk jaar minimaal 1 in personeelsomvang groeien. In kwam dat neer op 1.745 snelgroeiende Utrechtse bedrijven, 300 meer dan in. 4 EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE 5
Regio Woerden e.o. Sectorstructuur (%), Regio Woerden en provincie Utrecht, Economische groei (%), Regio Woerden en, 1996-24, 1 17, 13, 14, 10,7% 9,3% 1 - - 3,7% 6, 3, 6,7% 3% 1, 6,3% 2, 7, 5,3% 5, - - -1-1 Landbouw, delfstoffen Industrie, nutsbedrijven Bouw Handel Transport Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Regio Woerden Zakelijke Overheid Onderwijs Zorg en welzijn Overige 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Regio Woerden 2007 2008 2009 2010 Economische groei Sectorstructuur De regio Woerden telt ruim 59.000 banen. Handel en transport vormen de ruggegraat van de economie in de regio Woerden, en worden steeds belangrijker. Deze sectoren zijn goed voor ruim 3 van de banen, fors boven het landelijk gemiddelde (23%). Industrie en bouwnijverheid vertegenwoordigen 2 van de banen in de regio, fors meer dan het landelijk en ook het provinciaal gemiddelde. Daarmee heeft de regio Woerden een merkbaar ander profiel dan bijvoorbeeld de stadsgewesten Utrecht en Amersfoort. De economische groei van de regio Woerden kent forse pieken en dalen en beweegt sterk mee met de conjunctuur. Sinds is er sprake van een stevige groei die boven het landelijk en het provinciaal gemiddelde ligt. 6 EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE 7
Regio Amersfoort Grootteklasse banen (%), Regio Woerden en, Sectorstructuur (%), Regio Amersfoort en provincie Utrecht, 10 9 grootbedrijf - 23, grootbedrijf - 8, 20, 8 7 6 5 mkb - 64, mkb - 75,7% 1 17, 16, 14, 15, 4 3 2 1 zzp ers - 12, zzp ers - 15,9% 0, 7, 5, 3,7% 2, 4, 6,7% 3,3% 6,3% 7, 7% Regio Woerden Landbouw, delfstoffen Industrie, nutsbedrijven Bouw Handel Transport Horeca Informatie en ommunicatie Financiële instellingen Zakelijke Overheid Onderwijs org en welzijn Overige Grootteklasse De regio Woerden is nog een echt mkb-bolwerk, waar driekwart van de banen in het klein en middelgroot bedrijfsleven is te vinden. Het aandeel zzp ers in de werkgelegenheid groeit er echter sneller dan in en in de provincie. Dit betekent een snelle schaalverkleining van de regionaal-economische structuur. Sectorstructuur Regio Amersfoort De regio Amersfoort telt 145.000 banen. Het aandeel van de zakelijke (incl. ICT en financiële instellingen) ligt met 2 boven het landelijk gemiddelde, maar de werkgelegenheid hier neemt af en zodoende ook de relatieve betekenis. Publieke vormen ruim een kwart van de werkgelegenheid. Industrie en bouw zijn samen goed voor ruim 13% van de banen, terwijl handel en transport ruim 23% van de werkgelegenheid vertegenwoordigen. 8 EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE 9
Economische groei (%), Regio Amersfoort en, 1996- Grootteklasse banen (%), Regio Amersfoort en, 10 9 grootbedrijf - 23, grootbedrijf - 20,9% 8 7 6-5 mkb - 64, mkb - 64, - 4-3 - 2-1 -1 1 zzp ers - 12, zzp ers - 1 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Regio Amersfoort Regio Amersfoort Grootteklasse Economische groei De economische groei van de regio Amersfoort lag lange tijd ruim voor op het gemiddelde van en van de provincie; die voorsprong zakte tussen 2008- echter vrijwel helemaal weg. Inmiddels ligt de groei weer rond het provinciaal en landelijk gemiddelde. In de regio Amersfoort is het aandeel van grote organisaties in de werkgelegenheid relatief snel teruggelopen van 2 in 2009 naar 2 in. Ook het mkb verliest wat aandeel. De snelst groeiende categorie vormen in de regio Amersfoort de zzp ers. Inmiddels is 1 op de 7 banen een zzp-baan. 10 EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE 11
Stadsgewest Utrecht Sectorstructuur (%), Stadsgewest Utrecht en provincie Utrecht, Economische groei (%), Stadsgewest Utrecht en, 1996-1 1 17, 18, 14, 14,9% - - 3,7% 3, 4,7% 6,7% 7, 5, 6,3% 7,3% 7, 8, 5,3% - - -1 0, -1 Landbouw, delfstoffen Industrie, nutsbedrijven Bouw Handel Transport Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke Stadsgewest Utrecht Overheid Onderwijs Zorg en welzijn Overige 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Stadsgewest Utrecht 2009 2010 Sectorstructuur De regio Utrecht huisvest 427.000 banen, oftewel 6 van de werkgelegenheid in de provincie. De regio kent drie grote economische blokken: zakelijke (incl. ICT en financiële instellingen; 3 van het totaal), publieke dienstverlening (zorg, onderwijs, overheid; 3), en handel en transport (2). Informatie en communicatie vormen een specialisatie van de regio, maar het aandeel in de werkgelegenheid daalt licht terwijl dat in als geheel juist stijgt. Economische groei De stadsregio Utrecht kende positieve groeiverschillen met die konden oplopen tot meer dan (1998). Die grote voorsprong is echter aan het wegebben. Het sterke accent van de Utrechtse economie op publieke (geremde groei) en financiële instellingen (krimp) speelt hierbij een rol. 12 EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE 13
Regio Veenendaal e.o. Grootteklasse banen (%), Stadsgewest Utrecht en, Sectorstructuur (%), Regio Veenendaal en provincie Utrecht, 10 9 8 7 6 grootbedrijf - 23, grootbedrijf - 32, 1 21, 17, 15, 14, 13,7% 5 4 mkb - 64, mkb - 55, 9,3% 3 2 1 zzp ers - 12, zzp ers - 12, 1, 5, 3,7% 2, 5,3% 6,7% 4,3% 0,7% 6,3% 7, 6, 5, Stadsgewest Utrecht Landbouw, delfstoffen Industrie, nutsbedrijven Bouw Handel Transport Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Zakelijke Overheid Onderwijs Zorg en welzijn Overige Grootteklasse Stadsgewest Utrecht kenmerkt zich door een grote rol voor grote organisaties; zij zijn goed voor bijna een derde van de werkgelegenheid. Normaal gesproken clusteren zzp ers zich in grootstedelijke gebieden, waar ze snel netwerken kunnen opbouwen voor tijdelijke projecten. In de regio Utrecht ligt het aandeel zzp ers echter op het nationaal gemiddelde. Vooral het aandeel van het mkb is in de regio Utrecht relatief beperkt. Sectorstructuur Regio Veenendaal De regio Veenendaal telt 68.000 banen. Met een aandeel van 1 in bouw en industrie komt de regio Veenendaal het dichtst in de buurt van het landelijk gemiddelde. Voor beide sectoren geldt wel een dalende trend. Ook het relatieve belang van handel en transport neemt af, al blijven deze sectoren nog wel goed voor een kwart van de werkgelegenheid. De zakelijke (incl. ICT en financiële instellingen) laten een stijging van het relatieve aandeel zien, met vooral een stijging in ICT en zakelijke. Samen met Amersfoort behoort Veenendaal tot de regio s waar ICT een groeiend deel uitmaakt van de economie. 14 EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE 15
Economische groei (%), Regio Veenendaal en, 1996- Grootteklasse banen (%), Regio Veenendaal en, 10 9 grootbedrijf - 23, grootbedrijf - 14,3% 8 7-6 5 mkb - 64, mkb - 69,9% - 4-3 - 2-1 -1 1 zzp ers - 12, zzp ers - 1 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Regio Veenendaal Regio Veenendaal Grootteklasse Economische groei De economische groei in de regio Veenendaal beweegt sterk met de conjunctuur mee en kent forse pieken en dalen. Met een groei van 3,9% in (voorlopige cijfers) benadert de regio weer het niveau dat eind jaren 90 werd gerealiseerd. Net als in de regio s Woerden en Amersfoort valt de snelle stijging van het aantal zzp-banen in de regio Veenendaal op: inmiddels wordt 1 van de werkgelegenheid vervuld door zzp ers. Het relatieve aandeel van het midden- en kleinbedrijf loopt snel terug (van 7 van de banen naar 7 van de banen), maar het mkb blijft nog steeds van groter belang dan gemiddeld in. Het aandeel van grote organisaties (250+) in de werkgelegenheid blijft op peil. 16 EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE 17
Prognoses provincie Utrecht Prognose vergrijzing, Provincie Utrecht en, -2040 Prognose bevolkingsgroei, Provincie Utrecht, -2040 5 4 3 2 1 + + + 28, + 30,7% + 43,% + 51, 1500 1400 1300 Aantal inwoners (x1000) + 2,3 + 5,2 + 8,0 + 10,2 + 12,0 1200 2020 2030 2040 2020 2025 2030 2035 2040 / PBL Prognoses vergrijzing Utrecht is een jonge provincie, met 1 van de bevolking jonger dan 15 jaar (tegenover 1 voor ); 1 van de bevolking is ouder dan 65 (tegenover 19% in ). De vergrijzing zal in Utrecht echter versnellen: het aantal 65-plussers stijgt tot 2040 met meer dan 5 vergeleken met. Prognoses bevolkingsgroei Door zijn vele kwaliteiten is Utrecht een aantrekkelijke locatie om te wonen en te werken, bovendien ook nog goed ontsloten per OV en over de weg. Voorspeld wordt dat tot 2040 er 155.000 inwoners bij komen een stad zo groot als Amersfoort. 18 EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE 19
Snapshots van de Utrechtse economie Voor goed beleid zijn actuele cijfers nodig. In deze folder zijn economische basisindicatoren opgenomen over de verschillende regio s in de provincie Utrecht: de economische groei, de opbouw van de economie naar sectoren, en de betekenis van zzp ers, mkb en grootbedrijven. Door vergelijking met se gemiddelden ontstaat ook een beeld van de regionale specialisaties. Voor deze snapshots is de indeling in statistische regio s gevolgd zoals die ook door het CBS wordt gebruikt voor economische statistiek; deze indeling wijkt af van de bestuurlijke samenwerkingsverbanden zoals U10 en regio Amersfoort. Meer actuele cijfers, ook per gemeente, zijn te vinden op onze website. Bezoekadres Kantoren Hal 7 (Jaarbeurs) 1e etage Van Zijstweg Email: info@economicboardutrecht.nl Telefoon: 030-238 28 58 Postadres Jaarbeursplein 6 3521 AL Utrecht www.economicboardutrecht.nl 20 EBU: SNAPSHOTS VAN DE REGIONALE ECONOMIE