veel respons Fietsen in Groningen 2018 Kübra Ozisik April 2018 Marjolein Kolstein www.os-groningen.nl BASIS VOOR BELEID
Inhoud Samenvatting... 2 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding van het onderzoek... 3 1.2 Doel van het onderzoek... 3 1.3 Opzet van het onderzoek... 3 2. Fietsen in Groningen 2018... 4 2.1 Respons en achtergrond... 4 2.2 Fietsgedrag... 5 2.3 Fietsenstallingen in Groningen... 6 2.4 Fietsen in Groningen... 7 Colofon... 11 1
Samenvatting Nergens ter wereld fietsen zoveel mensen als in Groningen. De fiets is snel, duurzaam en betrouwbaar. Groningen dient daarmee als voorbeeld voor vele steden wereldwijd, die streven naar een gezondere en beter leefbare stad. In 2015 heeft het college van de stad Groningen een nieuwe fietsstrategie gepresenteerd. Daarbij wordt ingezet op innovaties, experimenten en slimme en gezonde oplossingen. De gemeente Groningen wil monitoren hoe inwoners de nieuwe fietsstrategie en de uitwerking daarvan ervaren. Dit jaar is het de vierde keer dat er een fietsenquête onder het Stadspanel gehouden wordt. Het Stadspanel bestaat uit een grote groep Stadjers die hun mailadres hebben gegeven om mee te werken aan internetonderzoek van Onderzoek en Statistiek Groningen. Momenteel telt het Stadspanel ongeveer 11.000 leden. Zo goed als gelijk aan eerdere jaren heeft een huishouden gemiddeld de beschikking over 3,1 fietsen. Gemiddeld heeft een respondent vanuit het Stadspanel anderhalve fiets. Respondenten kiezen voor de fiets als vervoermiddel omdat fietsen ideaal is voor korte afstanden (84%) en omdat het goed is voor de gezondheid en de conditie (81%). Ook wordt vaak genoemd dat fietsen snel is, goed voor het milieu en goedkoop. De respondenten die gebruikmaken van de bewaakte fietsenstallingen geven een 7,3 voor de locatie van de stallingen en een 6,4 voor het aantal stallingen. Respondenten hebben meer dan vorige jaren het vertrouwen dat ze hun fiets ergens veilig kunnen parkeren. Het meeste vertrouwen hebben ze wanneer ze hun fiets bij hun eigen woning parkeren en het minste vertrouwen wanneer hun fiets in de binnenstad staat. In hoeverre houden weggebruikers rekening met fietsers? Respondenten vanuit het Stadspanel vinden dat bussen het meeste en taxi s het minste rekening houden met fietsers. Meer dan de helft vindt dat fietsers onderling onvoldoende rekening houden met elkaar. Wanneer zouden respondenten vaker de fiets pakken? De helft van de respondenten geeft aan dat ze al zo vaak mogelijk fietsen. Bijna een kwart zou vaker gaan fietsen, wanneer fietsen sneller zou zijn of wanneer de kans op fietsendiefstal verminderd zou zijn. Ook wanneer het verkeer veiliger is en de drukte op de fietspaden verminderd zou zijn, zou één op de vijf respondenten vaker de fiets pakken. Als meest veilige fietspaden worden de Paterswoldseweg, de Hereweg en het Damsterdiep genoemd. Het meest onveilig voelen respondenten zich op de Korreweg. Respondenten noemen dat ze het te druk en gevaarlijk vinden op de Korreweg. We hebben respondenten ook dit jaar gevraagd hoe tevreden ze over het algemeen zijn over fietsen in Groningen. Dit jaar geven de respondenten gemiddeld een 7,3. Tot nu toe neemt elk jaar de waardering voor fietsen in Groningen een beetje toe. 2
1. Inleiding 1.1 Aanleiding van het onderzoek Nergens ter wereld fietsen zoveel mensen als in Groningen. De fiets is snel, duurzaam en betrouwbaar. Groningen dient daarmee als voorbeeld voor vele steden wereldwijd, die streven naar een gezondere en beter leefbare stad. Maar Groningen wordt steeds drukker en dat is ook te merken op de fietspaden. Daar zijn steeds meer fietsers en ook steeds meer verschillende soorten fietsen. Om de stad ook in de toekomst duurzaam bereikbaar te houden is aandacht voor de fiets hard nodig. In 2015 heeft het college van de stad Groningen een nieuwe fietsstrategie gepresenteerd. Daarbij wordt ingezet op innovaties, experimenten en slimme en gezonde oplossingen. De gemeente Groningen wil monitoren hoe inwoners de nieuwe fietsstrategie en de uitwerking daarvan ervaren. Hiervoor hebben we in 2015, 2016 en 2017 het Groningse Stadspanel een enquête over fietsen voorgelegd. Dit jaar is het de vierde keer dat er een fietsenquête onder het Stadspanel gehouden wordt. 1.2 Doel van het onderzoek Het onderzoek wil een beeld geven van de tevredenheid van de Stadjers over onze fietspaden, fietsenstallingen en de verkeersveiligheid. Hoe wordt fietsen in Groningen ervaren? Wat gaat goed? En wat kan beter en waar? 1.3 Opzet van het onderzoek We hebben de enquête voorgelegd aan het Stadspanel. Het Stadspanel bestaat uit een grote groep Stadjers die hun mailadres hebben gegeven om mee te werken aan internetonderzoek van Onderzoek en Statistiek Groningen. Momenteel telt het Stadspanel ongeveer 11.000 leden. We hebben alle leden van het Stadspanel uitgenodigd om de enquête in te vullen. Hiernaast zijn mensen via Facebook en Twitter uitgenodigd om de open enquête in te vullen. Deze open enquête kon door iedereen worden ingevuld. Zo konden ook mensen die niet in Groningen wonen, maar wel in Groningen fietsen, meedoen. Voor het eerst hebben we dit jaar de vragenlijst ook voorgelegd aan het jongerenpanel. Het jongerenpanel bestaat op dit moment uit ruim 400 jongeren. In de enquête hebben we naast gesloten ook open vragen gesteld. Alle antwoorden op de open vragen en de toelichtingen zijn in een apart document aan de opdrachtgever verstrekt. In de rapportage geven we hiervan een samenvatting. Met ruim 11.000 leden, in alle leeftijdsgroepen vanuit de hele gemeente, geeft het Stadspanel een adequaat beeld van de mening van inwoners van de stad. Wel moet worden opgemerkt dat voor het Stadspanel geen aselecte steekproef van alle bewoners is getrokken. Elke inwoner kan lid worden van het Stadspanel. Het gevolg is dat sommige groepen inwoners zijn oververtegenwoordigd en anderen ondervertegenwoordigd. Dit neemt niet weg dat het Stadspanel een zeer bruikbaar instrument is om in korte tijd de mening van een aanzienlijke groep inwoners van de stad Groningen te peilen. 3
2. Fietsen in Groningen 2018 2.1 Respons en achtergrond In totaal hebben 3.765 leden van het Stadspanel de vragenlijst volledig ingevuld. De open enquête, voor fietsers die niet in Groningen wonen of geen lid zijn van het Stadspanel, is door 164 personen volledig ingevuld. Daarnaast hebben 198 leden van het Jongerenpanel de vragenlijst volledig ingevuld. In totaal hebben 4.127 respondenten de enquête volledig ingevuld. Niet alle respondenten hebben alle vragen beantwoord. Vandaar dat het aantal respondenten per vraag kan verschillen. We hebben beide groepen, die van het Stadspanel en die van de open enquête, eerst apart bekeken. Beide groepen verschillen nauwelijks. Daarom hebben we ze in de rest van de rapportage samengevoegd. Bijna alle respondenten geven aan weleens in Groningen te fietsen (95%). Ruim de helft geeft aan ook weleens in een andere stad dan Groningen te fietsen. Ongeveer een kwart van de respondenten is tussen de 35 en 49 jaar, een derde tussen de 50 en 64 jaar en een kwart is 65 jaar of ouder. In totaal is 80 procent van de respondenten ouder dan 35 jaar. Iets meer dan de helft van de respondenten is man. Een derde van de huishoudens van de respondenten bestaat uit één persoon, bijna de helft uit twee personen. Een kwart van de huishoudens bestaat uit drie of meer personen. We hebben gevraagd hoeveel fietsen er in het huishouden voorhanden zijn. Er blijken amper verschillen te zijn met eerdere jaren. Een huishouden heeft gemiddeld de beschikking over 3,1 fietsen. Gemiddeld heeft een respondent anderhalve fiets. Aantal fietsen in huishoudens Aantal Fietsen 2015 2016 2017 2018 Geen 2% 1% 1% 2% 1 15% 17% 17% 16% 2 30% 28% 30% 29% 3 20% 19% 17% 18% 4 17% 15% 16% 17% 5 8% 9% 8% 8% 6 6% 6% 6% 6% 7 3% 3% 3% 3% 8 of meer 2% 3% 3% 3% Totaal 3.781 4.845 4.791 3.895 Aantal fietsen per huishouden en per persoon Aantal 2015 2016 2017 2018 Fietsen per huishouden 3,1 3,1 3,1 3,1 Fietsen per persoon 1,4 1,4 1,4 1,5 4
2.2 Fietsgedrag Reden gebruik fiets We hebben allereerst gevraagd hoe vaak en met welke bestemming men fietst. De fiets wordt het meest gebruikt om boodschappen te doen of te winkelen; bijna 80 procent geeft aan de fiets hiervoor minstens één keer per week te gebruiken. Ongeveer twee derde van de respondenten fietst minstens één keer per week naar werk of studie. Een derde fietst zelfs (bijna) iedere dag naar werk of studie. Toch fietst ook een kwart nooit naar werk of studie. Waarom kiezen respondenten voor de fiets? De meest genoemde reden is dat fietsen ideaal is voor korte afstanden (84%) en dat het goed is voor de gezondheid en de conditie (81%). Ook wordt vaak genoemd dat fietsen snel is, goed voor het milieu en goedkoop. Eerdere jaren werden dezelfde voordelen genoemd. Bestemming / doel fietsen Bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. De aantallen tellen daarom op tot meer dan 100 procent. 5
2.3 Fietsenstallingen in Groningen Vervolgens hebben we gevraagd naar de tevredenheid over de bewaakte fietsenstallingen. Dit jaar hebben we dit gevraagd aan respondenten die aangeven vaak van de fietsenstallingen gebruik te maken (8%). Een groep van ruim een kwart gebruikt de stallingen soms (28%) en ongeveer twee derde (64%) maakt nooit gebruik van de bewaakte fietsenstallingen in de binnenstad. De groep respondenten die vaak gebruikmaakt van de stallingen (335 personen) hebben we gevraagd wat ze van de stallingen vinden. Het blijkt dat de respondenten die de stallingen vaak gebruiken, tevredener zijn over aantal, locatie en vindbaarheid van de stallingen dan de gehele groep respondenten die soms geen of nauwelijks gebruikmaken van de bewaakte fietsenstallingen. We hebben aan de respondenten die geen of soms gebruikmaken van de stallingen, gevraagd waarom ze dit niet of weinig doen. Veel respondenten noemen dat ze het niet nodig vinden, ze parkeren hun fiets liever op de plaats van bestemming, ze wonen in de binnenstad of hebben er nooit aan gedacht om een bewaakte fietsenstalling te gebruiken. Vervolgens hebben we gevraagd of respondenten toezicht bij de bewaakte fietsenstallingen belangrijk vinden. Een groep van 53 procent vindt dit erg belangrijk, 38 procent vindt het een beetje belangrijk en 9 procent vindt dit niet belangrijk. Tevredenheid stallingen (van respondenten die vaak gebruikmaken van de stallingen) Gemiddelde Stallingen 2018 Aantal stallingen 6,4 Locatie van de stallingen 7,3 Vindbaarheid van de bewaakte fietsenstallingen 6,6 Toegankelijkheid van de stallingen 6,9 Uitstraling van de stallingen 6,1 Klantvriendelijkheid toezichthouder(s) 6,9 Tevredenheid stallingen eerdere jaren (van alle respondenten) Gemiddelde Stellingen 2015 2016 2017 Aantal stallingen 5,6 5,6 6,0 Locatie van de stallingen 6,0 6,0 6,3 Kwaliteit van de openbare stallingen 5,9 5,9 6,3 Kwaliteit van de bewaakte fietsenstallingen 6,7 6,8 7,1 Vindbaarheid van de bewaakte fietsenstallingen 5,5 5,4 5,9 6
2.4 Fietsen in Groningen Op welke locatie hebben respondenten het vertrouwen dat hun fiets het veiligst staat? Respondenten hebben het meest vertrouwen in de veiligheid van hun fiets als deze bij hun eigen woning staat. Het minste vertrouwen hebben zij wanneer hun fiets in de binnenstad staat. Wat opvalt, zijn de verschillen over de afgelopen jaren. De volgorde is gelijk, het meeste vertrouwen in de veiligheid hebben respondenten, wanneer de fiets thuis staat en het vertrouwen in de veiligheid is het kleinst wanneer de fiets in de binnenstad staat. De scores zijn een stuk hoger dan eerdere jaren; op alle locaties is het vertrouwen groter dat de fiets er veilig staat. Vertrouwen veiligheid fiets per locatie Veiligheid fiets 2015 2016 2017 2018 In de binnenstad 4,6 4,6 5,1 5,8 In de woonwijken 5,5 5,6 6,0 6,4 Bij de eigen woning 7,1 7,0 7,1 7,6 Bij de treinstations 5,0 5,1 5,6 6,0 Veiligheid op de fiets Een groep van acht procent van de respondenten geeft aan dat er in 2017 een fiets van hen gestolen is, van vier procent zijn er zelfs meerdere fietsen gestolen. Van in totaal 87 procent is nog nooit een fiets gestolen. Vergeleken met een jaar eerder verschillen deze percentages nauwelijks. We hebben de respondenten een aantal stellingen voorgelegd over fietsen in Groningen. Bijna alle respondenten vinden een fiets het belangrijkste vervoermiddel. Ongeveer 70 procent van de respondenten vindt de fietspaden breed genoeg, het wegdek goed en de fietsenpaden goed onderhouden. Ongeveer een derde vindt de fietsverkeerslichten met tegelijk groen onduidelijk. Bijna de helft van de respondenten laat zijn of haar kind met een gerust hart naar school fietsen. Iets meer dan de helft van de respondenten is het hier niet mee eens. 7
We hebben respondenten ook dit jaar gevraagd hoe tevreden ze zijn over fietsen in Groningen. Dit jaar geven de respondenten gemiddeld een 7,3. Tot nu toe neemt elk jaar de waardering voor fietsen in Groningen een beetje toe. Tevredenheid (rapportcijfer) fietsen in Groningen Beoordeling fietsen in Groningen Jaar Gemiddelde N 2015 6,9 3.649 2016 7 4.655 2017 7,2 4.553 2018 7,3 3,724 Vervolgens hebben we gevraagd of respondenten bekend zijn met Groningen Fietsstad https://groningenfietsstad.nl en/of het 050-Fietsstadlogo. Een derde kent beide, 17 procent kent alleen Groningen Fietsstad en 12 procent alleen het 050-Fietsstad-logo. Tot slot kent 38 procent beide niet. Rekening houden met andere weggebruikers 050-Fietsstad logo We hebben gevraagd in hoeverre respondenten vinden dat andere weggebruikers rekening houden met fietsers. We zien dat respondenten vinden dat bussen het meeste en taxi s het minste rekening houden met fietsers. Meer dan de helft vindt dat fietsers onderling onvoldoende rekening houden met elkaar. 8
Wanneer zouden respondenten vaker de fiets pakken? De helft van de respondenten geeft aan dat ze al zo vaak mogelijk fietsen. Bijna een kwart zou vaker gaan fietsen wanneer fietsen sneller zou zijn door meer voorrang of kortere wachttijden of wanneer de kans op fietsendiefstal verminderd zou zijn. Ook wanneer het verkeer veiliger is en de drukte op de fietspaden verminderd zou zijn, zou één op de vijf respondenten vaker de fiets pakken. Ik zou vaker de fiets pakken wanneer We hebben in een aantal open vragen gevraagd om bepaalde locaties te noemen, locaties waar respondenten het fijn of juist niet fijn vinden om te fietsen. We geven deze resultaten weer in een woordwolk. In een woordwolk geeft de grootte van de woorden aan hoe vaak het woord is genoemd. De volledige reacties zijn terug te lezen in de bijlage met daarin alle antwoorden op de open vragen. We hebben allereerst gevraagd op welk fietspad ze zich het meest veilig voelen. Het meest genoemd worden de Paterswoldseweg, de Hereweg en het Damsterdiep. Bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. De aantallen tellen daarom op tot meer dan 100 procent. Woordwolk meest veilige fietspad 9
We hebben ook gevraagd op welk fietspad respondenten zich het meest onveilig voelen op de fiets. Net als eerdere jaren komt hier de Korreweg naar voren. Respondenten noemen dat ze het te druk en gevaarlijk vinden op de Korreweg. Woordwolk meest onveilige punt Wanneer we vragen naar de meest onveilige locatie voor fietsers, komt de Korreweg naar voren. Vaak wordt hier specifiek de rotonde bij de Korreweg genoemd. Maar ook de kruising van de Korreweg bij het Noorderplantsoen met de Nieuwe Ebbingestraat en de Gerrit Krolbrug worden regelmatig genoemd. Ook noemen respondenten de gehele Ebbingestraat (Oude en Nieuwe) en de Westerhaven. Woordwolk positieve punten We hebben gevraagd of respondenten positieve punten van fietsen in Groningen kunnen noemen. Respondenten zijn tevreden over de fietspaden, ze vinden fietsen positief, want snel en makkelijk. Wanneer we tot slot vragen naar negatieve punten van fietsen in Groningen, verschillen de reacties meer. Veel respondenten noemen dat ze de stoplichten die tegelijk op groen gaan, verwarrend vinden, anderen vinden het gevaarlijk dat er veel wordt geappt op de fiets. Veel respondenten hebben last van de drukte op de fietspaden en van het feit dat ze vaak geen voorrang krijgen. Woordwolk negatieve punten Woordwolk meest onveilige fietspad 10
Colofon Fietsen in Groningen 2018 Auteurs: Kübra Ozisik Marjolein Kolstein Opdrachtgever: Gemeente Groningen Fotografie: Gemeente Groningen Uitgave: Onderzoek en Statistiek Groningen T (050) 3675630 E info@os.groningen.nl I www.os-groningen.nl @basisvoorbeleid