Onderzoek Maatschappelijke Stage Onderzoek in opdracht van Welzijn Barneveld Uitgevoerd door Rianne Stuij en Rianne Heijkoop Studenten Christelijke Hogeschool Ede December 2015 mei 2016
Inhoud Aanleiding... 2 Doelstellingen... 2 Leerrendement bij de leerlingen... 3 Aantal vrijwilligers na de MaS... 4 Wat levert de MaS op voor de organisaties... 4 Aansluiting MaS bij gemeentelijk beleid... 5 Samenvattend... 5 Aanbevelingen... 5 1
Aanleiding Maatschappelijke stage houdt in dat jongeren in het voortgezet onderwijs vrijwilligerswerk doen als onderdeel van hun schoolcarrière. Op deze manier leren jongeren hun directe omgeving op een andere manier kennen en leveren ze een actieve bijdrage aan de samenleving. Naast dat jongeren door de MaS bekend raken met het doen van vrijwilligerswerk, draagt het bij aan de ontwikkeling van sociale vaardigheden en actief burgerschap. Gemeente Barneveld, de scholen en Welzijn Barneveld bundelen al een aantal jaar de krachten om de MaS een mooie plek te geven in de Barneveldse samenleving. Ondanks dat de verplichting vanuit de overheid niet meer van kracht is, wordt de MaS als waardevol ervaren. Echter is het wel van belang om te weten wát dan de effecten van de MaS zijn. Wat zijn de ervaringen van de jongeren? Heeft de MaS organisaties nog steeds voldoende te bieden? Past de MaS nog steeds in het gemeentelijk beleid? Met het oog op de toekomst van de MaS is het belangrijk om op bovengenoemde vragen een antwoord te krijgen. In opdracht van Welzijn Barneveld hebben Rianne Stuij en Rianne Heijkoop, studenten van de Christelijke Hogeschool Ede, onderzoek gedaan. Dit document bevat een samenvatting van het onderzoek. Doelstellingen Het onderzoek moet zicht geven op de invloed van de MaS in de gemeente Barneveld met betrekking tot de participatiesamenleving. De hoofddoelstelling is onderverdeeld in vier deeldoelstellingen: - Inzicht in het leerrendement van de leerlingen die de MaS hebben doorlopen door middel van het afnemen van enquêtes waarin ingegaan wordt op de basiskennis, houding en vaardigheden. - Inzicht krijgen in het aantal leerlingen wat vrijwilligerswerk doet. - Inzicht op wat de MaS organisaties oplevert door middel van het afnemen van interviews. - Inzicht in welke mate de MaS aansluit op het gemeentelijk beleid van de Gemeente Barneveld. 2
Leerrendement bij de leerlingen Onder de leerlingen op het JFC en De Meerwaarde zijn enquêtes afgenomen om zicht te krijgen op het leerrendement. Uit deze enquêtes is gebleken dat de leerlingen de MaS gemiddeld positief beoordelingen: 7,2. Leerlingen geven aan dat het belangrijk is: Bieden van positieve persoonlijke begeleiding, aandacht, structuur, reflectie en het overbrengen van kennis en ervaring. Leerlingen geven in de enquêtes aan dat ze veel geleerd hebben met betrekking tot de doelgroep. Ik heb veel geleerd over hoe ik met ouderen om moet gaan leerling De leerlingen geven aan de MaS leuk en leerzaam te vinden wanneer zij gevarieerde taken mogen doen en hun interesses en talenten tijdens de MaS kunnen inzetten en benutten. Maar vooral de klik met de doelgroep is belangrijk. De MaS is mij goed bevallen, maar het kost wel tijd vn al veel te drukke leven van een V4 leering Leerling De MaS heeft een positieve invloed op het zelfvertrouwen van de leerling. De leerlingen zitten in de identiteitsfase waarin onzekerheid een grote rol speelt. Het krijgen van bevestiging en het ontdekken van eigen keuzes en interesse zorgen ervoor dat het zelfvertrouwen groeit. De leerlingen geven zelf aan vooral gegroeid te zijn in de volgende vaardigheden: - andere mensen helpen - een gesprekje beginnen Ik was eerst verlegen maar in de loop van de tijd was dat weg! Het was enorm gezellig. Het was erg - luisteren naar anderen leuk en de mensen vonden het ook erg leuk wat ik - samenwerking deed leerling Belangrijk is dat stageplekken voldoende uitdaging bieden, anders is het voor de leerlingen als snel tijdrovend of saai. Ik heb nieuwe vaardigheden geleerd, kennis opgedaan en in een voor mij niet alledaagse omgeving terecht gekomen leerling De MaS zorgt voor verhoging van het leerrendement en draagt bij aan de ontwikkelingen van leerlingen op het gebied van basiskennis, houding en vaardigheden. Een bijkomend punt is dat de leerlingen door de MaS ook ontdekken welke beroepskeuze zij in de toekomst willen maken. Het vergroot het wereldbeeld en ook de intrinsieke motivatie doordat de leerling zich competenter voelt door de opgedane leerervaringen en kennis van de MaS. 3
Aantal vrijwilligers na de MaS Uit reacties van de organisaties die hebben deelgenomen aan het onderzoek, is gebleken dat 33 leerlingen op die moment actief zijn als vrijwilliger. Het gaat dan om leerlingen die door de jaren heen de MaS bij de betreffende organisaties hebben gedaan en vervolgens zijn gebleven. Uit de afgenomen enquêtes onder de leerlingen is gebleken dat 13% al vrijwilligerswerk deed voor de MaS. 20% van de ondervraagde leerlingen zegt bereid te zijn om na de MaS ook actief te willen blijven als vrijwilliger. Het zijn vaker leerlingen van het JFC die als vrijwilliger zijn gebleven, dan leerlingen van De Meerwaarde. Belangrijke redenen om zich niet in te zetten voor vrijwilligerswerk is gebrek aan tijd, geen materiele verdiensten en het niet vast willen zitten aan verplichten en verantwoordelijkheden. Dat zou te maken kunnen hebben met de keuze vrijheid die jongeren willen voor vrijetijdsbesteding en de vrijheid en flexibiliteit om eventueel geld te verdienen. Wanneer jongeren daarentegen een positieve ervaring hebben met de MaS en wanneer zij gevraagd worden voor het doen van vrijwilligerswerk, kan dit stimulerend werken om zich te blijven inzetten zo blijkt uit de resultaten van de enquête. Wat levert de MaS op voor de organisaties Bij de MaS zijn veel non-profitorganisaties uit de gemeente Barneveld en omstreken betrokken. Een aantal hebben meegewerkt aan dit onderzoek. Voor organisaties betekent de inzet van leerlingen extra hulp bij het uitvoeren van de activiteiten. Bepaalde activiteiten kunnen door de komst van de leerlingen gedaan worden, extra werk wordt uit handen genomen en leerlingen brengen nieuwe ideeën. Daarnaast zorgt het enthousiasme van leerlingen voor een positieve sfeer. Leerlingen worden door bewoners of cliënten vaak gemist wanneer de stageperiode is afgelopen. Verschillende organisaties zijn positief over het contact tussen de organisaties en Welzijn Barneveld wat de samenwerking ten goede komt. Organisaties zien tijdens het uitvoeren van de MaS een verhoging van het leerrendement bij de meeste leerlingen. Zo vertelde één van de organisaties het volgend: Doordat de leerling bij haar MaS handvaten heeft gekregen hoe om te gaan met ouderen, durft ze het nu aan om haar oma sinds 2 jaar weer te gaan bezoeken die ook in een verplegingstehuis zit De leerlingen worden uitgedaagd om aan de slag te gaan met de leerdoelen die van te voren met worden besproken. Organisaties noemen wel dat sommige leerlingen ongemanierd gedrag vertonen. Dat maakt dat, naast dat er soms geen klik is of als er veel gestuurd moet worden door de stagebegeleider, dat de komst van de leerlingen veel tijd en energie vraagt. 4
Volgens sommige organisaties is het aantal stage uren te kort, waardoor er te weinig tijd is om aan de leerdoelen te werken. Veel taken mogen de leerlingen in eerste instantie nog niet zelfstandig uitvoeren omdat ze daar wat meer in ervaring in moeten opdoen. Aansluiting MaS bij gemeentelijk beleid In de WMO staat eigen verantwoordelijkheid van de burgers centraal. De gemeente Barneveld wil dat haar burgers optimale kansen krijgen op het ontwikkelen of bevorderen van zelfstandigheid en daarmee de deelname aan de samenleving. Op eigen kracht waar mogelijk, ondersteuning en zorg indien nodig. Hierbij is het vergroten van vrijwillige inzet belangrijk. De gemeente Barneveld streeft naar een samenleving waarin het vanzelfsprekend is om als vrijwilliger actief te zijn. De MaS is een kennismaking met het doen van vrijwilligerswerk, als onderdeel van het curriculum. Op deze manier leren de leerlingen hun directe omgeving op een andere manier kennen en leveren ze een actieve bijdrage aan de samenleving. Uit de enquête blijkt dat de leerlingen door de MaS een stukje eigen verantwoordelijkheid, betrokkenheid en bewustzijn van de maatschappij meekrijgen. Hierdoor komt de actieve rol waar de gemeente voor pleit tot uiting. De doelstellingen van het gemeentelijk beleid en de MaS komen met elkaar overeen. Samenvattend Er kan geconcludeerd worden dat de maatschappelijke ondersteuning vanuit de MaS in Barneveld in de participatiesamenleving over het algemeen een positieve invloed heeft. Door de leerlingen, de burger, een actieve rol te laten spelen in eigen leefomgeving en samenleving door middel van de MaS, ontstaat er welzijn voor de (mede)burger, is er minder professionele zorg nodig en zijn er minder zorgen doordat er door de vrijwilliger hulp geboden wordt. Door de positieve invloed van de MaS wordt het leerrendement bij de leerling verhoogd door groei op verschillende vlakken (basiskennis, houding en vaardigheden). De organisaties ervaren voornamelijk extra hulp en een positieve sfeer. Daarnaast sluit de MaS goed aan bij het gemeentelijk beleid wat betreft de actieve rol van de burger in de participatiesamenleving. Aanbevelingen De studenten dragen de volgende aanbevelingen aan: - Langere stageduur zodat de leerlingen meer tijd hebben om met hun leerdoelen aan de slag te gaan. - Bied uitdagende en interessante stages want daardoor zullen leerlingen eerder geneigd zijn om vrijwilliger te blijven. - Laat leerlingen verplicht uit de vacaturebank een stageplekje kiezen zodat ze uit hun comfortzone komen. 5
- Een training geven aan stagebegeleiders met daarin informatie over hoe ze leerlingen op een goede manier kunnen begeleiden. - Schenk in de voorlichting aandacht aan het tonen van goed gedrag. - Schenk meer aandacht aan het stageboekje zodat de leerlingen deze ook echt gaan invullen. 6