Uitgangspunten bij aanstelling waarnemend burgemeesters

Vergelijkbare documenten
Procedure burgemeestersbenoemingen Burgemeestersprocedure Noord-Holland in het kort: Het openstellen van de vacature Het schetsen van een profiel.

STATEN. Rapportage niet-openstelling burgemeestersvacatures

AMBTSINSTRUCTIE COMMISSARIS VAN DE KONING

BM **>EKOMEN - 8 OUT. 20M

Nr Houten, 22 oktober Beslispunten: De raad besluit: - de verordening Functioneringsgesprekken burgemeester en raad vast te stellen;

GEMEENTEBLAD nr officiële uitgave van de gemeente Midden-Drenthe d.d

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Agendapuntnr.:4. Aan de gemeenteraad. Geachte raad,

Aan de Gemeenteraad.

De gemeenteraad van de gemeente Zevenaar

RAADSBESLUIT. 2. Vast te stellen de navolgende: Verordening op de vertrouwenscommissie 2018 gemeente Rozendaal

gemeente Eindhoven RaadsvoorstelVaststellen Verordening raadscommissie herbenoeming burgemeester

GRIF12/006 VASTSTELLEN VERORDENING OP DE VERTROUWENSCOMMISSIE BURGEMEESTERSVACATURE GEMEENTE HAARLEMMERLIEDE EN SPAARNWOUDE. Aan de raad, Voorstel

VERGADERING GEMEENTERAAD 2014

De gemeenteraad van de gemeente Noord-Beveland; gelezen het voorstel van het presidium d.d. 30 oktober 2014;

besluit: Artikel 1 Begripsomschrijvingen

ia» Wijzigingen in de Provinciewet

Beleid werving en selectie Van Lanschot Groep (RvC, RvB Van Lanschot en Directie Kempen & Co)

1 De (gemeentelijke) overheid

Voorgesteld raadsbesluit: Vast te stellen de Verordening op de vertrouwenscommissie gemeente Dinkelland 2015

Verordening vertrouwenscommissie herbenoeming burgemeester 2012 (raadsvoorstel )

Onderwerp: Aanpassen reglement functioneringsgesprekken en herbenoemingsgesprekken burgemeester

Verordening functioneringsgesprekken burgemeester en vertrouwenscommissie bij (her)benoemingsprocedure burgemeester

Doelstelling Zorg dragen voor een zorgvuldige procedure om te komen tot een aanbeveling benoeming burgemeester.

Raadsvoorstel 35. Gemeenteraad. Vergadering 14 maart Onderwerp

gemeente Albrandswaard;

Raadsvoorstel 19 december 2012 AB RV

PROVINCIAAL Blad Jaargang: 2011 nr.: 43

circulaire ,LEZ2d15 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Aan de provinciale staten, de gedeputeerde staten en de

Aanpassing circulaire procedureregels benoeming burgemeester

Eerste Kamer der Staten-Generaal

B&W-Aanbiedingsformulier

Onderwerp Verordening op de Vertrouwenscommissie gemeente Heusden 2011

KGEKOKEH 2 8 A?!!. ZOD9 BM

Bevoegdheden en verantwoordelijkheden Raad van Toezicht.

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 maart 2012 Gemeentelijke herindeling

Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje- Nassau, enz. enz. enz.

Vaststelling verordening vertrouwenscommissie gemeente IJsselstein 2015

Raadsvergadering

Raadsvoorstel 62 Vergadering 29 augustus Gemeenteraad

Notitie functioneringsgesprekken

Vrouwen in het burgemeestersambt

Verordening Functioneringsgesprekken burgemeester en raad

P. Houtsma. Voorstel: de Verordening Vertrouwenscommissie benoeming burgemeester vaststellen

Ministerie van Binnenlandse Zaken

Huishoudelijk reglement Raad van Toezicht dr. Aletta Jacobs College

Verordening functioneringsgesprekken burgemeester en raad

Verordening benoeming, functioneringsgesprekken en herbenoeming burgemeester gemeente Aa en Hunze 2017

Onderwerp Start Arhi-procedure en aankondiging open overleg met gemeenten Landgraaf, Heerlen, Brunssum, Kerkrade, Simpelveld en Voerendaal

Illl! /02/2014

Nr Houten, 14 februari 2008

Betreft vergadering Commissie Bestuur 22 januari Commissiegriffier Margreeth Trimpe

Toelichting Verordening instelling vertrouwenscommissie benoeming, herbenoeming burgemeester 2017

Position paper Kring commissarissen van de Koning

4. Bij voorkeur zal de raad van toezicht van Stichting P60 bij de werving van nieuwe toezichthouders buiten het eigen netwerk zoeken.

Verordening rekenkamer Giessenlanden 2017

afschrift afwijzing verzoek voordracht vernietiging instellen open

de algemene leden vergadering van de vereniging het bestuur van de vereniging, als bedoeld in artikel 7 van de statuten

Aanbiedingsbrief. Aan de raad.

Eerste Kamer der Staten-Generaal

VERORDENING op de Rekenkamer voor Lelystad

Eerste Kamer der Staten-Generaal

besluit van de gemeenteraad

GEMEENTEBLAD Officiële publicatie van Gemeente Almere (Flevoland)

Sollicitatieprocedures en sollicitatiecode

Verordening op de vertrouwenscommissie

DGBK Directie Bestuur, Democratie en Aan de gemeenteraden, de colleges van burgemeester en

Commissiereglement NBA

Onderwerp: aanpassen regelingen bestuursmodel Randstedelijke Rekenkamer

Verordening Functioneringsgesprekken burgemeester en raad een voorbeeld

Provinciaal blad 2011, 67

provincie ZUID Commissaris van de Konfngin Aan de leden van de commissie Bestuur en Middelen

REGLEMENT RAAD VAN TOEZICHT STICHTING THEATER DAKOTA

Raadsvoorstel Reg. nr : Ag. nr : Datum :

Bestuursreglement voor de Nederlandse Uitdaging

Registratienummer: GF Datum: 21 mei 2012 Agendapunt: 21

Reglement Raad van Toezicht

Instructie voor de griffier en regels ter zake van de organisatie van de griffie van de gemeente Weert

Commissiereglement NBA

: Verordening op de Vertrouwenscommissie Stadskanaal 2015 Stadskanaal, 9 januari 2015

*ZE9E6E63B11* Raadsvergadering d.d. 19 februari 2015.

Leden van de Provinciale Staten Provincie Flevoland Postbus AB LELYSTAD. Geachte leden van de Provinciale Staten Provincie Flevoland,

Raadsvoorstel. Onderwerp: herbenoeming burgemeester Rv herbenoeming Bgm 2014 dd ) Status

Provinciale Staten van Noord-Holland

VERTROUWELIJKHEID VAN VERGADERINGEN EN STUKKEN VAN PROVINCIALE STATEN VAN DRENTHE

Position paper Deconstitutionalisering aanstellingswijze commissaris van de Koning en van de burgemeester

PROVINCIAAL BLAD. van de Verordening op de behandeling van bezwaar- en klaagschriften Noord-Holland 2014.

RAADSVOORSTEL Rv. nr..: B&W-besluit d.d.: B&W-besluit nr.:

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Gelet op artikel 14 van de gemeenschappelijke regeling Randstedelijke Rekenkamer,

Onderwerp: Instelling werkgeverscommissie griffie ex artikel 83 Gemeentewet

UKB Samenwerkingsverband van de Nederlandse Universiteitsbibliotheken en de Koninklijke Bibliotheek

Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, 28 juni 2011 Nummer voorstel: 2011/64

Stichting Jongeren Huisvesting Twente. Reglement Projectbeheerderscommissie

Advies. Gemeenteraad. Westland. Prof. mr. D.J. Elzinga. Mr. dr. F. de Vries

In de voorliggende verordening regelt de gemeenteraad de procedure rond de functioneringsgesprekken.

CURAÇAO Adviseur Corporate Governance

* *

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Rapportage over de (niet-)openstellingen van burgemeestersvacatures en de benoeming van waarnemers in de periode 16 oktober 2011 tot 15 mei 2012

Transcriptie:

Uitgangspunten bij aanstelling waarnemend burgemeesters Commissaris van de Koningin, J. Franssen 15 november 2011

Aanleiding Op 14 september 2011 heb ik met u gesproken over de aanstelling van de waarnemend burgemeester in Schiedam. Tijdens deze discussie is naar voren gekomen dat u nader wilt worden geïnformeerd over de algemene uitgangspunten die ik hanteer bi] de aanstelling van waarnemend burgemeesters in de provincie Zuid-Holland. Diverse fracties hebben input gegeven voor de inhoud van deze notitie. Ik zeg hen daarvoor dank. In deze notitie informeer ik u over het wettelijk kader waarop mijn bevoegdheid berust om waarnemend burgemeesters aan te stellen. Ik ga tevens in op de vraag of deze bevoegdheid een provinciale taak is van de commissaris van de Koningin, dan wel een rijkstaak. Ik vervolg met een schets van de bestuuriijke en maatschappelijke ontwikkelingen in het burgemeestersambt en op weike wijze ik de algemene zorgplicht voor de kwaliteit van het openbaar bestuur Invul. Aansluitend hierop behandel ik de algemene uitgangspunten die ik hanteer bij de aanstelling van waarnemend burgemeesters. 1. Rijkstaak of provinciale taak Het wettelijke kader waarop mijn bevoegdheid tot het aanstellen van een waarnemend burgemeester berust Is artikel 78, lid 1, van de Gemeentewet. Hiervan kan ik gebruik maken Indien ik dit in het belang van de gemeente noodzakelijk vind. Alvorens ik daartoe overga hoor ik de gemeenteraad, tenzij gewichtige redenen zich daartegen verzetten. Op de vraag of de bevoegdheid tot het aanstellen van waarnemend burgemeesters een provinciale taak is van de commissaris van de Koningin of een rijkstaak merk ik het volgende op. De Raad voor het openbaar bestuur (Rob) heeft in 2006 een rapport uitgebracht over de positie van de commissaris van de Koningin als rijksorgaan. Voor het uitoefenen van een taak als rijksorgaan Is het volgens de Rob noodzakelijk dat er niet slechts sprake is van een wettelijke taakopdracht, maar dat deze taak ook nader wordt geregeld in de Ambtsinstructie. Omdat de aanstelling van waarnemend burgemeesters nog niet Is opgenomen in de Ambtsinstructie is het onder de huidige wetgeving formeel een taak van de commissaris als provinciaal orgaan, waarover aan Provinciale Staten verantwoording moet worden afgelegd. Sinds 2003 leg ik aan u periodiek verantwoording af over de niet-openstelling van burgemeestersvacatures en later Is daar de verantwoording over de benoeming van waarnemend burgemeesters bijgekomen. U heeft nlet eerder aangegeven dat u op basis van deze rapportages met mij nader van gedachten hebt willen wisselen over de aanstellingswijze van waarnemend burgemeesters. Uiteraard ben Ik bereid tussentijds gevraagd en ongevraagd u op de hoogte te stellen van de actualiteiten. Voor een overzicht van de door mij benoemde waarnemend burgemeesters verwijs Ik u naar de bijlage. In de praktijk is de benoeming van waarnemend burgemeesters door de commissaris ontwikkeld tot een rijkstaak, naar analogie van de rijkstaak bij de (her)benoeming van kroonbenoemde burgemeesters. Op basis van het advies van de Rob heeft het kabinet bij brief van 9 juni 2009 zich op het standpunt gesteld dat de benoeming van waarnemend burgemeesters tot het rijkstakenpakket van de commissaris behoort \ Materieel is er dus overeenstemming dit punt, de formalisering hiervan in de Gemeentewet en de Ambtsinstructie duurt nog circa één jaar. Het wetsvoorstel "Verzamelwet Gemeente- en Provinciewet" gaat onder meer de positie van de commissaris als rijksorgaan bij de benoeming van waarnemend burgemeesters en de rol van de burgemeester en de commissaris op het terrein van Integriteit en de Interveniërende rol van de commissaris bij bestuurlijke conflicten in gemeenten formaliseren. Op 10 november 2011 is het onderwerp Integriteit kort aan de orde geweest ' Zie o.a. TK 2007-2008. 31 200 VII. nr. 65

in het Algemeen Overieg in de Tweede Kamer. De verwachting is dat het wetgevingstraject "Verzamelwet Gemeente- en Provinciewet" binnenkort wordt gestart. 2. Bestuurlijk en maatschappelijk kader Veranderingen in het ambt In de afgelopen jaren is er veel geschreven en gediscussieerd over het ambt van burgemeester. De rode draad van al die discussies is dat het gezag van ambtsdragers In het algemeen en die van de burgemeester in het bijzonder, niet meer vanzelfsprekend Is. Noch bij de raad, noch bij de burger. De burgemeester moet zijn gezag en het vertrouwen van raad en burger verdienen door de kwaliteit van zijn optreden. Eenmaal verworven gezag en vertrouwen moeten keer op keer bewezen en bevestigd worden, want burger, media en raad zijn kritisch. Deze verandering houdt rechtstreeks verband met andere maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de verharding van de samenleving, de verschuiving van waarden en normen, het verminderd vertrouwen In de overheid en de politiek, de versnippering van het politieke landschap en de invloed van de (sociale) media. Met die veranderingen is het ambt 'gewoner', maar ook kwetsbaarder geworden. Het burgemeestersambt is veranderd van een erefunctle tot een 'gewoon' beroep. Persoonlijke kwaliteiten en competenties zijn meer en meer van belang. Visie, leiderschap, bindend vermogen, signaalgevoeligheid, zelfreflectie en communicatieve vaardigheden zijn enkele van de benodigde competenties voor het burgemeestersambt. Ook op het politlek-bestuuriijke vlak zijn er veranderingen geweest die het ambt in meer of mindere mate hebben beïnvloed. Ten eerste heeft de burgemeester bij de Invoering van het dualisme een (beperkte) rol gekregen bij de coalitieonderhandelingen. Daarnaast kan hij eigen onderwerpen voor de vergadering van het college agenderen en voorieggen. En als proces- en kwa lite lts bewaker heeft de burgemeester de zorgplicht gekregen voor de gemeentelijke dienstveriening en de burgerparticipatie. De wetgever heeft hiermee beoogd dat er formeel wordt aangesloten bij de gezichtbepalende rol van de burgemeester in de gemeente. Het dualisme heeft de burgemeester in een spagaat gebracht tussen zijn bestuurlijke rollen (voorzitter van het college, voorzitter van de raad en de zelfstandige taken en bevoegdheden) en hem op een grotere afstand gezet van de collegeonderhandelingen. Ten tweede de verandering van de aanstellingswijze van een burgemeester. Sinds 2002 heeft de raad het recht tot aanbeveling, zowel voor de benoeming als voor het ontslag van de burgemeester (voorheen had de raad slechts een adviserende rol). De Kroon kan alleen op zwaarwegende gronden (op advies van de commissaris) van deze aanbeveling afwijken. Deze aanstellingswijze, met het recht van aanbeveling van de raad, heeft ertoe geleld dat de afhankelijkheid van de burgemeester van de raad groter Is geworden. Dit kan op gespannen voet staan met de onafhankelijke, boven de partijen staande positie van de burgemeester. Van belang Is om op te merken dat de benoeming van een kroonbenoemde burgemeester een proces is waarbij verschillende actoren een rol en verantwoordelijkheid hebben, te weten de minister, de commissaris en de gemeenteraad. De commissaris heeft In dit proces een specifieke rol. Hij bewaakt de zorgvuldigheid van het proces en legt hierover verantwoording af aan de minister. De laatste belangrijke verandering Is het feit dat de burgemeester extra bevoegdheden heeft gekregen met name op het terrein van Veiligheid (bijvoorbeeld het opleggen van een gebiedsverbod en een huisverbod). Deze toename van bevoegdheden van de burgemeesters is een uiting om de burgemeester concretere en herkenbaardere taken te geven. Bij deze poging tot versterking van de coördinerende bestuuriijke rol van de burgemeester moet worden geconstateerd dat de toename van bevoegdheden als zelfstandig bestuursorgaan vooralsnog betrekking hebben op de openbare orde en veiligheid. Dit is een eenzijdige ontwikkeling van het ambt.

Deze maatschappelijke en politlek-bestuuriijke ontwikkelingen zijn van invloed op de op de positie van de burgemeester en op het karakter van het ambt. Het natuurlijk gezag van de burgemeester is tanende waardoor zijn positie onzekerder wordt. Door de toename van de wettelijke bevoegdheden en de wijze waarop de benoemingsprocedure plaatsvindt komt het 'boven de partijen staan' als kroonbenoemde functionaris onder druk te staan. Kwaliteit van het openbaar bestuur Tegen het licht van de genoemde ontwikkelingen in het burgemeestersambt, verandert ook de rol van de commissaris. Het is voor mij als commissaris van de Koningin nog meer van t>elang om op de hoogte te zijn van de lokale bestuuriijke situatie. Enerzijds om mijn algemene zorgplicht voor de kwaliteit van het openbaar bestuur goed te kunnen invullen. Anderzijds omdat de commissaris een belangrijke rol heeft bij de (her)benoeming van zowel kroonbenoemde als waarnemend burgemeesters. Deze taken brengen, samen met mijn provinciale taken, met zich mee dat ik de bestuuriijke situatie In de Zuid-Hollandse gemeenten en in het bijzonder het functioneren van de burgemeesters in die gemeenten, voortdurend monitor. Ik breng regelmatig officiële werkbezoeken aan gemeenten, bezoek frequent bedrijven en instellingen, spreek dagelijks met bestuurders uit gemeenten en regio's, en wordt voortdurend geïnformeerd over relevante ontwikkelingen. In de meeste gevallen ontstaat een vacature omdat de burgemeester naar een andere gemeente vertrekt of met pensioen gaat. Bij een vacature voor een Kroonbenoemde burgemeester maakt de raad een profielschets die ik vervolgens indringend met de raad bespreek. Vervolgens maak ik van ledere sollicitant een uitgebreid dossier waarin in toenemende mate ook een door mij geïnitieerd assessmentrapport Is opgenomen. Ook benader Ik referenten met de vraag of zij de sollicitant geschikt achten voor het ambt. Hierna maak Ik een selectie voor de vertrouwenscommissie, mede op basis van de gesprekken die ik met de sollicitanten heb gehouden. De vertrouwenscommissie gaat daarna met de definitief geselecteerde sollicitanten spreken waarna zij een verslag van bevindingen opstellen met daarin hun gemotiveerde aanbeveiing. Op basis hiervan breng ik advies uit aan de minister over de door de raad opgestelde aanbeveling, waarbij ik tevens verantwoording afleg over het verioop van de procedure. Waar nodig ga Ik In mijn advies ook in op de ontwikkelpunten van de burgemeester. De minister neemt mijn advies mee In zijn aan de benoeming voorafgaande gesprek met de kandidaat-burgemeester. Na benoeming bied ik elke startende burgemeester een ervaren collega als mentor aan. Het Is aan de burgemeester zelf om dit aanbod al dan niet aan te nemen. Kort voor de beëdiging heb ik met de nieuwe burgemeester een gesprek waarin ik nogmaals indringend het profiel van de gemeente met de nieuwe burgemeester bespreek en terugkijk op de benoemingsprocedure. De gemeenteraden voeren periodiek een functioneringsgesprek met de burgemeester en sturen mij de verslagen van deze gesprekken. Ik betrek deze verslagen bij de voortgangsgesprekken die ik minimaal één keer per jaar heb met de burgemeester. Dit laatste is ook van toepassing op de waarnemend burgemeesters. Verder "volg" ik de gemeenten en de burgemeesters via ondermeer de bestuurskrachtmetingen en de berichtgeving in de media. Indien wenselijk of nodig is er een intensief contact commissarisburgemeester om elkaar bij te praten, te adviseren of om Informatie In te winnen. Daarnaast bezoeken medewerkers van mijn kabinet met enige regelmaat raadsvergaderingen om zo gevoel te krijgen en te houden bij de interne bestuuriijke verhoudingen.

Gelet op bovenstaande heb ik over het algemeen een goed beeld van de situatie in de Zuid-Hollandse gemeenten en beoog ik daarmee adequaat en preventief te kunnen acteren en potentiële crises in de kiem te smoren. Tegelijkertijd is en blijft het mensenwerk en Is mijn informatiepositie niet onbeperkt: zo kan ik niet in de collegekamer kijken en Ik weet dat in functioneringsgesprekken soms problemen met de mantel der liefde worden bedekt. Mijn roi als commissaris is aanvullend op de verantwoordelijkheden van de gemeente. Er is duidelijk sprake van een wisselwerking. 3. Algemene uitgangspunten aanstelling waamemend burgemeesters Uit de praktijk komt naar voren dat er drie redenen zijn die het aanstellen van een waarnemend burgemeester rechtvaardigen. Deze kunnen worden onderverdeeld in de volgende categorieën: 1. tijdens de procedure om te komen tot een Kroonbenoemde burgemeester of langdurige ziekte van de burgemeester; 2. bestuuriijke crisis; 3. verkenning bestuuriijke toekomst dan wel procedure Wet Arhi. Indien ik daartoe overga gebruik ik mijn kennis over de bestuurlijke, politieke en ambtelijke situatie In de gemeente en haar omgeving. Bij de aanstelling van een waarnemend burgemeester hanteer ik een aantal aspecten, die afhankelijk van de specifieke situatie In meer of mindere mate worden meegenomen in mijn afweging. Deze aspecten zijn in willekeurige volgorde: bestuuriijke situatie in de gemeente; profiel van de gemeente en de regio; Inhoudelijke opgaven van de gemeente en de regio; urgentie; verwachte duur van de waarneming; bestuuriijke kwaliteiten en ervaring; beschikbaarheid; politieke kleur; specifieke competenties bij bestuuriijke crises; "klik" tussen kandidaat-burgemeester en raad. Hieronder geef Ik u een beschrijving van het proces en het gebruik van bovengenoemde aspecten om te komen tot de aanstelling van een waarnemend burgemeester in de drie categorieën die ik hierboven heb benoemd. Ad 1. Procedure om te komen tot de benoeming van een Kroonbenoemde burgemeester of bij langdurige ziekte van een burgemeester In beginsel benoem ik voor de duur van een benoemingsprocedure en bij langdurige ziekte altijd een waarnemend burgemeester om de kwaliteit, stabiliteit en continuïteit van het bestuur te waarborgen. Het gaat hierbij om een voorzienbare langere duur dat de vacature vacant is van drie maanden of langer. Voordat Ik hiertoe over ga, overleg Ik met fractievoorzitters, en In voorkomend geval de wethouders, over het profiel van de waarnemend burgemeester. Daarnaast nodig ik de fractievoorzitters uit om mee te denken over namen van potentiële kandidaten. Op basis hiervan leg Ik een of meerdere kandidaten voor aan de fractievoorzitters waarmee zij kennismakingsgesprekken houden. Veelal wordt er een tijdelijke vertrouwenscommissie benoemd waarin ook een collegelid en de gemeentesecretaris zitting hebben. Vervolgens wordt er vanuit de fractievoorzitters een voordracht gedaan. Het voornaamste is dat er gestreefd wordt naar de juiste bestuurlijke 'match' tussen gemeente en de persoon van de waarnemer, waarbij weging van diverse factoren als de bestuuriijke situatie en de mening van de raad belangrijk zijn. Als gezegd hanteer ik als algemeen uitgangspunt dat de politieke

kleur van de waarnemer in beginsel dezelfde Is als die van de laatste Kroonbenoemde burgemeester om een mogelijke schijn van partijpolitiek handelen te vermijden. Het komt regelmatig voor dat de fractievoorzitters zelf meer waarde hechten aan de persoon van de waarnemer, dan aan de politieke kleur. Indien dit het geval is dan is er de bereidheid van mijn kant om breder te kijken naar kandidaten met verschillende politieke achtergronden. In geval van langdurige ziekte van een burgemeester wordt dezelfde lijn gehanteerd voor wat betreft het overieg en eventuele Inbreng van de fractievoorzitters en wethouders. Over de benoeming van een waarnemend burgemeester stuur ik een vertrouwelijk ambtsbericht aan de minister. Tevens geef ik in gezamenlijk overieg met de raad een persbericht uit over de aanstelling van de waarnemend burgemeester. Ad 2 Bestuurlijke crisis In het geval van een bestuuriijke crisis geldt dat Ik, voordat Ik tot het benoemen van een waarnemend burgemeester overga, eerst overieg met de gemeenteraad en de wethouders. In geval van een bestuuriijke crisis Is er doorgaans minder tijd om over te gaan tot een benoeming van een waarnemend burgemeester. Niet alleen is voortvarendheid van handelen door mij vereist, ook vraagt een dergelijke situatie om extra zorgvuldigheid van mijn kant. Factoren als de aard van de bestuuriijke problematiek, de specifieke competenties én onmiddellijke beschikbaarheid van een persoon spelen een belangrijke rol. Onder omstandigheden kan de noodzaak van het (snel) aanpakken van de tiestuuriijke problemen, derhalve zwaarder wegen dan de 'wil en de wens' van de gemeenteraad. Het mag duidelijk zijn dat het uitgangspunt van dezelfde politieke kleur juist in deze gevallen onder druk kan komen te staan. Alleen In uitzonderiijke omstandigheden, waarbij veelal direct ingrijpen noodzakelijk is, kan ik zonder Intensief overleg met de gemeenteraad een waarnemend burgemeester aanstellen. Ook de minister heeft eerder aan de Tweede Kamer aangegeven dat deze handelwijze In een voorkomend geval kan worden gerechtvaardigd^. Er volgt overigens altijd een kennismakingsgesprek tussen burgemeester en raad om vast te stellen of de kandidaat waarnemend burgemeester over voldoende draagvlak beschikt om in de desbetreffende gemeente aan het werk te gaan. Een burgemeester zonder draagvlak zal Ik nooit benoemen. Over de benoeming van een waarnemend burgemeester en de bestuuriijke situatie In de gemeente stuur ik een vertrouwelijk ambtsbericht aan de minister. Ik houd de minister op de hoogte van de situatie in een gemeente. Zodra de bestuurlijke situatie is genormaliseerd adviseer ik de minister over de vervolgprocedure. Tevens geef ik in gezamenlijk overleg met de raad een persbericht uit over de aanstelling van de waarnemend burgemeester. Ad 3 Verkenning bestuurlijke toekomst dan wel procedure Wet Arhi Nadat een burgemeestersvacature in een gemeente is ontstaan voer Ik overleg met de fractievoorzitters en de wethouders over de vervulling van de vacature. Tijdens dit gesprek kan worden geconcludeerd dat het zowel in het belang van de gemeente als In het belang van een proces over de bestuurlijke toekomst in de regio, gewenst is de vacature voorlopig niet open te stellen. Dit laatste gebeurt alleen indien de raad zelf tot het Inzicht is gekomen dat een verkenning over de bestuuriijke toekomst van de gemeente en de regio nodig is. GS volgen dit proces vanuit hun Zie ook TK 2007-2008, 31 200 VII, nr, 65

verantwoordelijkheid voor het openbaar bestuur in de provincie, zoals zij hebben weergegeven in het Hoofdlijnenakkoord 2011-2015 (hoofdstuk 5, onderdeel "Lokaal bestuur"). Bij de aanstelling van een waarnemend burgemeester hanteer ik dezelfde uitgangspunten als hiervoor onder punt 1. genoemd, inhoudende dat intensief overieg plaatsvindt met de fractievoorzitters en wethouders en dat wordt gesproken over het profiel en de competenties van de waarnemend burgemeester. Daarnaast nodig ik de fractievoorzitters uit om mee te denken over namen van potentiële kandidaten. Op basis hiervan leg ik een of meerdere kandidaten voor aan de fractievoorzitters waarmee zij kennismakingsgesprekken houden. Ook bespreek Ik met de fractievoorzitters in hoeverre wordt gehecht aan de politieke kleur van de waarnemer. Het kan juist bij een proces over de bestuurlijke toekomst van een regio goed zijn dat men rekening houdt met de al dan niet aanwezige verschillende achtergronden van de burgemeesters in de buurgemeenten. In deze situatie wordt een waarnemend burgemeester aangesteld voor de duur van de verkenning van de bestuurlijke toekomst van een gemeente dan wel de procedure om te komen tot een (mogelijke) herindeling. In gezamenlijk overleg met de raad geef ik een persbericht uit over de aanstelling van de waarnemend burgemeester. Ik heb geen bemoeienis met de opdracht die de raad aan de waarnemend burgemeester geeft voor de bestuurlijke verkenning, evenmin over de concrete formulering daarvan. De gemeenteraad bepaalt zelf of daar een raadsbesluit voor nodig is. Het uitgangspunt Is dat de waarnemend burgemeester wordt aangesteld voor de duur van de bestuurlijke verkenning dan wel een gemeentelijke herindeling. Dit proces is afhankelijk van vele actoren, waaronder de betrokken buurgemeenten. Gedeputeerde Staten, de minister en de Eerste en Tweede Kamer. In een enkel geval komt het voor dat een waarnemend burgemeester vertrekt terwijl de bestuurlijke verkenning of een arhi-traject nog gaande is. In deze situatie treed Ik opnieuw in overleg met de raad. Dit kan leiden tot het aanstellen van een nieuwe waarnemend burgemeester. De aanstelling van waarnemend burgemeesters is dan ook volgend op het proces van verkenning of herindeling. Het kan voorkomen dat een waarneming langer duurt dan vooraf geschat of dat het proces van verkenning langer duurt wat gevolgen heeft voor de duur van de waarneming. Aan de gemeenteraden is het om de uitkomsten van deze verkenning te vertalen naar de bestuuriijke toekomst van de gemeente en de positie van de waarnemend burgemeester. Zodra de waarnemend burgemeester aan de slag gaat met de bestuurlijke verkenning, heb ik als commissaris geen rol meer In dit proces. Het verioop en de uitkomst van de verkenning Is een aangelegenheid van de raad. Uiteraard zijn Gedeputeerde Staten, en in het bijzonder de verantwoordelijke Gedeputeerde, desgewenst in gesprek met de raad en volgen het proces op kritische wijze. In het Hoofdlijnenakkoord 2011-2015 staat hierover de volgende passage opgenomen:" Vrijwillige schaalvergroting van gemeenten wordt door de provincie ondersteund. De provincie neemt in beginsel nlet zelf Initiatief daartoe, behalve in gevallen van structurele knelpunten van bestuuriijke of financiële aard die de betreffende gemeente(n) nlet (voldoende) zelf aanpakken en niet anders dan door herindeling zijn op te lossen. Wij vinden het belangrijk dat bij elk herindelingproces het draagvlak bij de bevolking door de betrokken gemeenten wordt bepaald". Periodiek bericht ik de minister over het verioop van het traject in verband met de vooriopige nietopenstelling.

Juridisch kader Voor het niet-openstellen van de vacature is de toestemming nodig van de minister. In de Circulaire^ betreffende de procedureregels bij benoeming van een burgemeester is aangegeven In welke gevallen de minister tot het voorlopig niet-openstellen kan beslissen. De minister geeft aan dat de ratio van de niet-openstelling Is, dat het niet gewenst Is een burgemeester te benoemen die na een paar jaar alweer moet worden ontslagen. Dit Is zowel uit personeel als uit financieel oogpunt bezwaariijk"*. In voornoemde circulaire Is opgenomen dat de minister kan beslissen dat een vacature nlet wordt opengesteld Indien de gemeente, blijkens een herindelingontwerp als bedoeld in artikel 1 van de Wet Arhi, voor opheffing in aanmerking komt. Daarnaast kan de minister volgens de circulaire tevens op voorstel van of na overleg met de commissaris van de Koningin, die daarover Gedeputeerde Staten raadpleegt, beslissen dat een vacature In een gemeente vooriopig nlet wordt opengesteld als er een reëel perspectief Is op herindeling, dan wel een serieuze kans daarop. Situaties als deze dienen zich aan indien: a. het college van burgemeester en wethouders van een gemeente op grond van de Wet Arhi Is uitgenodigd tot het voeren van een overleg over de wens tot wijziging van de gemeentelijke herindeling; b. aannemelijk is dat binnen een jaar het college van burgemeester en wethouders tot het overieg als bedoeld onder a. zal worden uitgenodigd. Dit besluit tot voorlopige niet-openstelling geldt voor een jaar en kan zonodig met een jaar worden veriengd; c. aannemelijk Is dat binnen twee jaar de raad van de betrokken gemeente, samen met de raad c.q. de raden van een of meer andere gemeente(n), met toepassing van artikel 5 van de Wet Arhi, een herindelingontwerp zal vaststellen. De minister hanteert het beleid dat tot vooriopige niet-openstelling kan worden besloten Indien er een t>estuuriijke verkenning plaatsvindt dan wel vooruitlopend op de start van een Arhi-procedure. Voorwaarde is dat de gemeenteraad zich daar niet tegen verzet. Een dergelijk uitstel van openstelling acht de minister redelijk omdat er immers een reële kans is op de start van een herindelingtraject^. In het kader van de motie van de leden Boelhouwer en Knops^, meldde de minister in de brief van 21 november 2006 aan de Tweede Kamer, dat bi] de beoordelingen van het niet openstellen van burgemeestersvacatures, het oordeel van de gemeenteraden zwaar weegt en dat de minister alleen ruimte ziet voor niet-openstellingen vóór de formele start van een Arhi-procedure als gemeenten daartegen geen bezwaar hebben. Het oordeel van de gemeenteraad neem ik altijd op in mijn advies aan de minister. Tot slot In deze notitie heb ik mijn algemene uitgangspunten bij de benoeming van waarnemend burgemeesters geformuleerd en u daarmee op systeemniveau zo uitgebreid mogelijk geïnformeerd. Uit de beschrijving is duidelijk dat de uitgangspunten geen strak handelingsprotocol zijn, maar een kader waarbinnen Ik opereer. Het aanstellen van een waarnemend burgemeester Is een dynamisch proces waarbij ik -gegeven de specifieke politlek-bestuuriijke situatie waarin een gemeente verkeertstreef naar een optimale match tussen gemeente en burgemeester. ^ Circulaire van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties d.d. 4 november 2005, kenmerk 2005-254553. ' Zie de brief van de minister van 23 september 2011 ^ TK 2006-2007, 30 800 Vil, nr 16 en TK 2007-2008. 31 200 VII. nr 65 ''ZieTK30 300VII. nr. 25