Horecavisie 2016-2021 Gemeente Zutphen 2016-R-067/1032-30 mei 2017 1
Inleiding & leeswijzer 2 Inleiding De huidige horecanota van de gemeente Zutphen dateert van 2002 en biedt onvoldoende mogelijkheden om gefundeerd in te spelen op en beleid te voeren in relatie tot de hedendaagse trends en ontwikkelingen in de horecamarkt en openbare ruimte. Er is behoefte om een nieuw en toekomstbestendig beeld te vormen van de mogelijkheden en beperkingen voor de horecasector in Zutphen. Naast diverse stadsontwikkelingen in de binnenstad die mede van invloed zijn op de horeca, is er ook een roep vanuit bewoners om duidelijkheid te krijgen over toekomstig beleid, heeft de gemeente diverse ambities en zijn er landelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op het straatbeeld die ook in Zutphen in lokaal beleid een plek dienen te krijgen. Enerzijds is er behoefte aan een ruimtelijk economische visie op de horeca in de gemeente (voor welke sectoren is er nog ruimte en op welke plek geniet dit de voorkeur), anderzijds dient (optioneel) een nieuwe horecanota te worden opgesteld, waar ook in gegaan wordt op regelgeving omtrent o.a. terrassen, openingstijden en ondergeschikte horeca. De visie is tot stand gekomen middels een proces in de vorm van een projectgroep met vertegenwoordiging van de gemeente, Binnenstadsmanagement, Stichting Zutphen Promotie en Koninklijke Horeca Nederland (KHN, zowel lokaal en vanuit de regio) een bijdrage is geleverd. Tevens zijn er expertmeetings met de horeca ondernemers, bewonersverenigingen en overige stakeholders (retail, cultuur, vastgoed) georganiseerd om informatie op te halen en zijn de uitkomsten en adviezen teruggekoppeld Leeswijzer Het doel van dit rapport is een visie op de horecaontwikkeling in Zutphen voor de periode 2016-2021. Het advies maakt duidelijk welke horecaontwikkelingen in welk deel van de stad wenselijk zijn en welke niet. De focus ligt op de binnenstad, aangezien hier de meeste horeca is gevestigd. In de hoofdstukken 1 en 2 is het huidige horeca-aanbod (kwantitatief en kwalitatief) in Zutphen en de te verwachten vraag in de periode tot en met 2021 uiteengezet (kwantitatief en kwalitatief). In hoofdstuk 3 vindt u de ruimtelijk economische visie waar wordt aangegeven welk uitbreidingspotentieel er nog is in de horeca, in welke gebieden uitbreiding kan plaatsvinden en waar niet en worden actielijnen geformuleerd om de kwaliteit en beleving van de horeca in de verschillende gebieden te verbeteren. De horecavisie is de grondslag voor de nieuw op te stellen horecanota ven de gemeente Zutphen. In het aparte bijlagenboek treft u tevens een inzicht in de trends en ontwikkelingen binnen de horecamarkt en een benchmark waarin zowel het horeca-aanbod als kerndata ten aanzien de diverse doelgroepen binnen Zutphen worden vergeleken met die van andere steden in de regio.
Inhoudsopgave 3 Inhoudsopgave Inleiding & Leeswijzer Samenvatting 1. Analyse horeca-aanbod 1.1 Inleiding 1.2 Profiel gemeente Zutphen 1.3 Profiel Zutphen centrum 1.4 Profiel Zutphen overig 1.5 Horecagebieden Van Spronsen & Partners 1.6 Houtmarkt 1.7 Winkelgebied 1.8 Stationsgebied 1.9 Vaaltstraat 1.10 Aanlooproutes 1.11 Ontwikkelgebieden 1.12 Openstelling centrum nacht horeca 1.13 Horecanetwerk 1.14 Horecanetwerk verbeteringen 1.15 Toekomstige ontwikkelingen 1.16 Toekomstig horeca-aanbod 1.17 Blurring en ondersteunende horeca 2 4 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 18 20 21 22 24 25 26 4. Ruimtelijk economische toekomstvisie 4.1 Inleiding 4.2 SWOT Vraag en aanbod horecamarkt 4.3 Bezoekfrequentie en bestedingen 4.4 Bezoeken en omzet 4.5 Uitbreidingspotentieel 4.6 Referentie benchmarksteden 4.7 Uitbreidingspotentieel per gebied: totaal overzicht 4.8 Uitbreidingspotentieel per gebied: fastservicesector 4.9 Uitbreidingspotentieel per gebied: restaurantsector 4.10 Uitbreidingspotentieel per gebied: drankensector 4.11 Uitbreidingspotentieel per gebied: hotelsector 4.12 Actielijnen concentratiegebieden 4.13 Actielijnen ontwikkelgebieden 4.14 Actielijnen aanlooproutes 4.15 Actielijnen overig 4.16 Uitzonderingen uitbreidingsplafond 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 2. Analyse horeca vraag 2.1 Inleiding 2.2 Particuliere vraag 2.3 Toeristische vraag 2.4 Zakelijke vraag 27 28 29 30 33 3. Horeca-categorieën 3.1 Inleiding 3.2 Huidige categorieën Zutphen 3.3 Benchmark categorieën 3.4 Advies categorieën Zutphen 34 35 36 37 38
Samenvatting 4 Samenvatting Uit de analyse van de huidige marktsituatie blijkt het volgende: Zutphen telt 106 horecabedrijven met een totale verkoopoppervlakte van ruim 13.000m². Qua bedrijfstype is met name de fastservice sector (veelal daghoreca) ruim vertegenwoordig (41 bedrijven), qua oppervlakte is de restaurantsector het grootst (ruim 4.800m²). Bijna driekwart van de horecabedrijven (77) is gevestigd in het centrum. Binnen het centrum zijn diverse horecaconcentratiegebieden vastgesteld, waarbij met name naar het karakter van het gebied en de functie van de horeca is gekeken. Sommige gebied zijn uitgestrekt (Winkelgebied), andere beperken zich tot één straat (bijvoorbeeld de Houtmarkt en de Vaaltstraat). 88% van de horecameters in het centrum bevindt zich in één van deze gebieden. Van ieder gebied zijn de kwaliteiten en beperkingen in beeld gebracht. Doel van het benoemen van deze gebieden is dat er richting de toekomstig op micro gebied kan worden ingezet op bepaalde ontwikkelingsstrategieën. Met dezelfde achterliggende gedachten zijn ontwikkellocaties en aanloopstraten geïnventariseerd. Vervolgens is gekeken naar de verschillende doelgroepen en de ontwikkelingen hiervan richting 2021 (vijf jaar vooruit). Hierbij is gekeken naar omvang en horecagedrag (bezoekfrequentie, bestedingen in de verschillende horecasectoren). Dit dient als basis voor de bepaling van de toekomstige marktruimte voor horeca. Mede door een verwachte voortzetting van de ingezette toeristische groei bedraagt de verwachte horecaomzet in 2021 circa 38 miljoen. Op basis van deze omzetpotentie wordt een vertaling gemaakt naar de potentiële horeca capaciteit (aantal m² en bedrijven). De gemeente kan op deze manier sturen op de gewenste ontwikkeling van horeca. De uitbreidingsruimte is vastgesteld op bijna 1.000m². Dit betreft een plafond per saldo (er zullen ook bedrijven verdwijnen, het betreft immers een dynamische markt. Kijkende naar de gemiddelde oppervlakte per bedrijfstype komt dit neer op ongeveer 9 bedrijven. Aangezien er reeds 5 nieuwe bedrijven in de planning liggen, impliceert dat er na realisatie van deze uitbreiding per saldo nog ruimte is voor 4 bedrijven. Dit geldt voor bedrijven in de restaurant- en dranksector. De aanbod- en vraagverhouding in de fastservicesector is in balans. Er wordt een richtinggevend kader geadviseerd in plaats van het vrijgeven van de markt voor horeca initiatieven, omdat het vrijgeven van de markt schadelijk is voor de kwaliteit van het aanbod op lange termijn: Ten eerste komt door overaanbod het rendement van bedrijven onder druk te staan. Een gevolg hiervan is dat goedkoper personeel wordt aangetrokken, de kwaliteit onder druk komt te staan en concepten uithollen. Er komt steeds minder ruimte voor vervangingsinvesteringen. Op korte/middellange termijn betekent dit dat zwakke bedrijven om zullen vallen en de sterke bedrijven overleven. Op langere termijn betekent een toename van het aanbod dat er meer publiek naar de stad wordt getrokken. Bij toename van massa keert de bovenkant van de doelgroepen (het betere publiek) zich tegen de ontwikkelingen en trekt weg: Bad tourist drives out good tourist. De relatief lage kwaliteitsbehoefte van de massa heeft als effect dat het niveau van aanbieders omlaag gaat, het aanbod verschraalt en uitholt. Het is derhalve niet realistisch te veronderstellen dat het vrijgeven van de markt leidt tot kwaliteitsverbetering, echter eerder het tegenovergestelde. Met diverse partijen is gedurende het traject gesproken. De belangrijkste uitkomsten op een rijtje (zie bijlage voor compleet overzicht): Horeca-ondernemers: Gemeente heeft geen pro-actieve maar een rigide houding. Gemeente moet duidelijkheid geven over wat mag en niet mag Visie! Horeca moet meer verbinden, vernieuwen, onderscheid bieden en samenwerken Huidige categorie indeling is niet meer van deze tijd. Bewoners Vinden de horeca goed geconcentreerd in de binnenstad. Aanbod is divers, maar binnen sectoren veel eenheidsworst. Daghoreca is aantrekkelijk. Geven aan dat ondernemers slecht aanspreekbaar zijn en dat zij telkens de grenzen op zoeken. De coffeeshophouder is een uitzondering, hier wordt goed mee gecommuniceerd en hij neemt verantwoordelijkheid. Handhaving is ondermaats. Willen meer betrokken worden bij hetgeen er gebeurt in de binnenstad (evenementen, activiteiten). Geven aan dat de consequenties van de keuzes die gemaakt worden op voorhand goed in beeld moeten worden gebracht.
Samenvatting 5 Overige stakeholders: Horeca biedt beperkte kwaliteit en is weinig divers. Historische binnenstad heeft goede ambiance en herbergt ook goede horeca. Er wordt matig samengewerkt tussen horeca en overige MKB Eilandcultuur is berucht. Zutphen is een slaapstad en loopt achter de feiten aan. Het ontbreekt aan uitstraling terrassen en de wettelijke mogelijkheden om hier een boost aan te geven. Niveau van evenementen is laag en er vindt geen innovatie plaats.
1. Huidig horeca aanbod 6
1. Horeca-aanbod 1.1 Inleiding 7 Inleiding In dit hoofdstuk vindt de analyse van het huidig horeca-aanbod plaats (peildatum augustus 2016). De uitkomsten bieden input voor de toekomstvisie om de tekortkomingen en kansen naar de toekomst in beeld te brengen, karakters van concentratiegebieden te versterken en het horecanetwerk binnen de stad te verbeteren. In dit hoofdstuk wordt nader gekeken naar de profielen van de verschillende gebieden van Zutphen, het horeca-aanbod, de horecadichtheid (aantal bedrijven per 10.000 inwoners) en het aantal vierkante meters verkoopoppervlakte (bron: Horeca DNA aangevuld met eigen inventarisatie). Tevens is een uiteenzetting gedaan van de samenstelling van de bevolking en bedrijvigheid in het gebied. Deze cijfers wijken enigszins af van de benchmark uitkomsten, aangezien hier een andere bron van toepassing is (benchmark = cbs, voorliggend hoofdstuk gaat uit van Zutphen Jaarboek) Vervolgens wordt gekeken welke horecagebieden zich bevinden binnen het stadscentrum van Zutphen, welk karakter deze individuele gebieden hebben (type aanbod, product- en uitstralingsniveau, capaciteit) en hoe de verbindingen (netwerk) zijn tussen deze gebieden. Behalve specifieke aandacht voor de horecagebieden in de binnenstad is er ook aandacht voor ontwikkellocaties binnen en buiten het centrum, zodat in de toekomstvisie een goed beeld geschetst kan worden van de ontwikkelingsmogelijkheden binnen de gehele stad.
1. Horeca-aanbod 1.2 Profiel gemeente Zutphen 8 Gemeente Zutphen - Inwoners en bedrijven Zutphen Verg. gemeenten Inwoners Aantal inwoners 46.997 52.481 Leeftijd 0-14 jaar 17% 17% 15-29 jaar 16% 17% 30-44 jaar 18% 19% 45-64 jaar 30% 28% > 65 jaar 19% 19% Herkomst Autochtoon 84% 85% Westers-Allochtoon 9% 7% Niet-Westers-Allochtoon 7% 8% Inkomen Gemiddeld persoonlijk inkomen 32.100 30.067 Huishoudens Alleenstaand 34% 31% Twee persoons 32% 29% Meerpersoons 34% 40% Bedrijven Aantal bedrijven 3.690 4.053 Aantal werkplekken 21.630 24.333 Werkplekken per inwoner 0,5 0,5 Gemiddelde bedrijfsgrootte 5,9 6,0 Zutphen wordt gekenmerkt door: Relatief weinig niet westerse allochtonen en relatief veel westerse allochtonen. Relatief veel alleenstaanden Bron: Gemeente Zutphen/BRP, Bedrijvenregister Zutphen Relatief hoog gemiddeld persoonlijk inkomen. Horecasector Aantal Dichtheid Oppervlakte Aandeel Restaurant 35 7,5 4.819 36% Drank 28 6,0 3.867 29% Fastservice 41 8,8 2.911 22% Hotel 2 0,4 1.700 13% Totaal 106 22,6 13.297 100% RESTAURANTSECTOR Overig Aziatisch; 3% DRANKENSECTOR Chinees- Indisch; 17% Zalencentrum; 12% Pannenkoekenrestaurant ; 2% FASTSERVICE Lunchroom & Coffeecorner; 45% Gemeente Zutphen - Horecaprofiel Zuid-Europees; 28% Overig Buitenlands; 7% Overig; 2% Overig; 9% Shoarmazaak; 10% Nederlands- Frans; 34% Italiaans; 10% Cafe/Bar; 79% Cafetaria; 33% IJssalon; 5% Fastservicerestaurant; 2% Conclusies Zutphen telt in totaal 106 horecabedrijven met een totale verkoopoppervlakte van ruim 13.000m² verkoopoppervlakte. Het restaurantaanbod vertegenwoordigt ruim een derde van de totale horecacapaciteit, met een grote diversiteit aan keukenrichtingen. Bijna 30% van het aantal horecameters valt binnen de drankensector. Binnen de drankensector zijn met name de café/barbedrijven ruim vertegenwoordigd (79% van het aanbod). In de fastservicesector zijn met name cafetaria s en lunchrooms/coffeecorners ruim vertegenwoordigd. In de gemeente Zutphen zijn twee hotels gevestigd met in totaal 141 kamers. De restaurants en zalen van deze hotels tellen een totale oppervlakte van 1.700m². Bron: Horeca DNA
1. Horeca-aanbod 1.3 Profiel Zutphen centrum 9 Zutphen Centrum- Inwoners en bedrijven Centrum Zutphen Inwoners Aantal inwoners 5.489 46.997 Leeftijd 0-14 jaar 9% 17% 15-29 jaar 10% 16% 30-44 jaar 24% 18% 45-64 jaar 32% 30% > 65 jaar 25% 19% Herkomst Autochtoon 84% 84% Westers-Allochtoon 10% 9% Niet-Westers-Allochtoon 5% 7% Inkomen Gemiddeld persoonlijk inkomen 28.413 32.100 Huishoudens Alleenstaand 54% 34% Twee persoons 30% 32% Meerpersoons 16% 34% Bedrijven Aantal bedrijven 1.030 3.690 Aantal werkplekken 5.690 21.630 Werkplekken per inwoner 1,0 0,5 Gemiddelde bedrijfsgrootte 5,5 5,9 Zutphen Centrum wordt gekenmerkt door: Relatief veel inwoners 30-44 jarigen en >65 jarigen Relatief weinig niet westerse allochtonen en relatief veel westerse allochtonen. Relatief veel alleenstaanden Relatief laag gemiddeld persoonlijk inkomen. Relatief weinig werknemers per bedrijf. Zutphen Centrum - Horecaprofiel Horecasector Aantal Dichtheid Oppervlakte Aandeel % Zutphen Restaurant 29 53,0 3.504 42% 73% Drank 18 32,9 2.316 28% 60% Fastservice 29 53,0 2.226 27% 76% Hotel 1 1,8 300 4% 18% Totaal 77 140,6 8.346 100% 63% Overig Aziatisch; 4% Chinees- Indisch; 4% DRANKENSECTOR FASTSERVICE Zuid-Europees; 35% Zalencentrum; 9% Overig Buitenlands; 9% Pannenkoeken restaurant; 3% Overig; 3% Italiaans; 13% Cafe/Bar; 91% RESTAURANTSECTOR Nederlands- Frans; 35% Cafetaria; 17% IJssalon; 3% Conclusies Zutphen centrum telt in totaal 77 horecabedrijven met een totale verkoopoppervlakte van bijna 8.400m². Bijna 3/4 van de totale restaurantcapaciteit van de stad ligt in het centrum. Zuid-Europees aanbod is opvallend fors vertegenwoordigd. Binnen de drankensector zijn met name de café/barbedrijven zeer ruim vertegenwoordigd (91% van het aanbod). De fastservicesector kent een sterke diversiteit, met name lunchrooms/coffeecorners zijn ruim vertegenwoordigd. Bron: Gemeente Zutphen/BRP, Bedrijvenregister Zutphen Lunchroom & Coffeecorner; 63% Shoarmazaak; 10% Bron: Horeca DNA Eén van de hotels zijn gevestigd in het centrum (Hampshire). De restaurants en zalen van deze hotels tellen een totale oppervlakte van 300m².
1. Horeca-aanbod 1.4 Profiel Zutphen overig (zie bijlage voor Warnsveld) 10 Zutphen overig - Inwoners en bedrijven Overig Zutphen Inwoners Aantal inwoners 41.508 46.997 Leeftijd 0-14 jaar 18% 17% 15-29 jaar 17% 16% 30-44 jaar 17% 18% 45-64 jaar 30% 30% > 65 jaar 19% 19% Herkomst Autochtoon 84% 84% Westers-Allochtoon 8% 9% Niet-Westers-Allochtoon 8% 7% Inkomen Gemiddeld persoonlijk inkomen 33.369 32.100 Huishoudens Alleenstaand 31% 34% Twee persoons 32% 32% Meerpersoons 38% 34% Bedrijven Aantal bedrijven 2.660 3.690 Aantal werkplekken 15.940 21.630 Werkplekken per inwoner 0,4 0,5 Gemiddelde bedrijfsgrootte 6,0 5,9 Zutphen overig - Horecaprofiel Horecasector Aantal Dichtheid Oppervlakte Aandeel % Zutphen Restaurant 6 1,5 400 11% 8% Drank 10 2,6 1.226 34% 32% Fastservice 12 3,1 587 16% 20% Hotel 1 0,3 1.400 39% 82% Totaal 29 7,5 3.613 100% 27% RESTAURANTSECTOR DRANKENSECTOR Chinees- Indisch; 67% Nederlands- Frans; 33% Conclusies 27% van de vierkante meters horeca in Zutphen is gevestigd buiten het centrum, verdeeld over 29 horecabedrijven. Het restaurantaanbod is beperkt en biedt uitsluitend de Nederlands- Franse en de Chinees-Indische keukenrichting. Zutphen overig wordt gekenmerkt door: Overig; 29% Cafe/Bar; 43% Binnen de drankensector in de verdeling kenmerkend voor de sector buiten en stadscentrum. Qua leeftijdsverdeling hoger aandeel 0-29 jarigen ten opzichte van de gemeente Zutphen. Qua herkomstverdeling gelijk aan het beeld van de gehele gemeenten. Relatief veel meerpersoonshuishoudens. Relatief hoog persoonlijk inkomen. Bovengemiddeld aantal werknemers per bedrijf. Fastservicerestaurant; 10% FASTSERVICE Zalencentrum; 29% Shoarmazaak; 10% IJssalon; 10% 20% van de fastservice oppervlakte is gevestigd buiten het stadscentrum. Met name cafetaria s zijn vertegenwoordigd buiten het centrum van Zutphen. Buiten het centrum is 1 hotel met een sterclassificatie gevestigd. Het restaurant en de zalen van dit hotel tellen een totale oppervlakte van 1.400 m². Cafetaria; 70% Bron: Gemeente Zutphen/BRP, Bedrijvenregister Zutphen Bron: Horeca DNA
1. Horeca-aanbod 1.5 Horecagebieden Van Spronsen & Partners 11 Horecagebieden binnenstad Zutphen Voor het vaststellen van de horecagebieden in de binnenstad van Zutphen is gekeken naar het bestaande horeca-aanbod. De gebieden zijn ingedeeld op basis van structuur in de stad en de specifieke functie van de horeca binnen die gebieden. Doel van de specifieke benoeming is dat een gebied met een bepaald DNA richting de toekomst met gericht beleid kan worden versterkt. De gebieden zijn verdeeld naar horecagebied, aanlooproute of ontwikkelgebied. In de binnenstad van Zutphen worden vier horecagebieden onderscheiden. Daarnaast heeft de binnenstad een vijftal aanlooproutes en twee ontwikkelgebieden. 88% van alle horeca in het stadsdeel Centrum bevindt zich in één van deze gebieden. Nevenstaand volgt een toelichting op deze gebieden. 879m² 700m² 719m² 478m² 1.665m² 500m² 1.117m² 180m² 110m² Houtmarkt Voornaamste horeca concentratie gebied. Strekt zich uit vanaf het begin van de Houtmarkt tot en met het autoluwe gedeelte van de Zaadmarkt. Winkelgebied Meest uitgestrekte gebied van Zutphen, begint bij de Turfstraat die overloopt in de Beukerstraat en de Korte Beukerstraat, Frankensteeg, Sprongstraat, Schupstoel, loopt tot en met het plein bij de overgang van Beukerstraat in de Laarstraat. Is derhalve inclusief Gasterij de Gracht en Restaurant de Aster. Stationsgebied Gebied strekt zich uit vanaf het station (Stationsplein) via de Stationsstraat tot en met de Overwelving. Vaaltstraat Gebied gelegen tussen de grotere horecagebieden (winkelgebied en Groen- en Houtmarkt). Fungeert niet als verbinding, maar op zichzelf staande straat. Aanlooproutes De aanloopwegen richting de stad, het merendeel kent een lichte vertegenwoordiging van horeca bestaande uit de: Nieuwstad, Norenburgerstraat, Basseroord, Lokenstraat & Lievevrouwestraat Laarstraat (vanaf Polsbroekpassage tot aan Warnsveldseweg). Spittaalstraat, Pelikaanstraat & Zaadmarkt (tot aan Ravenstraatje). s-gravenhof & Lange Hofstraat Marspoortstraat Ontwikkelgebieden Groenmarkt IJsselkade Noorderhaven 785m² 433m²
1. Horeca-aanbod 1.6 Houtmarkt 12 Horeca in kaart Belangrijkste kenmerken Niveau Laag Hoog Diversiteit Rol horeca Terras Eenzijdig Ondersteunend Geen Divers Leidend Allemaal In de bijlage is een overzicht opgenomen met de bedrijven horende bij de nummers Aanbod en oppervlakte Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Aandeel % Centrum Restaurant 7 1.009 61% 29% Drank 2 176 11% 8% Fastservice 3 480 29% 22% Hotel 0 0 0% 0% Totaal 12 1.665 100% 20% Gebied met een hoge naamsbekendheid en duidelijke signatuur. Aantrekkelijke terraslocatie. Aantrekkelijke, historische uitstraling gevels en panden. Geen schreeuwende reclame/uithangborden. Directe aansluiting op het winkelgebied. Goede mix van horeca. Opstappunt trein-stadstour. s Nachts route voor veel stapvolk; potentiële overlast locatie. Geen logiesaanbieders.
1. Horeca-aanbod 1.7 Winkelgebied 13 Horeca in kaart Belangrijkste kenmerken Niveau Laag Hoog Diversiteit Rol horeca Terras Eenzijdig Ondersteunend Geen Divers Leidend Allemaal In de bijlage is een overzicht opgenomen met de bedrijven horende bij de nummers Aanbod en oppervlakte Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Aandeel % Centrum Restaurant 2 130 12% 4% Drank 2 210 19% 9% Fastservice 13 777 70% 35% Hotel 0 0 0% 0% Totaal 17 1.117 100% 13% Goede aaneenschakeling van horecafuncties (terrassen) voor winkelbezoeker. Veel transparante en moderne concepten zorgen voor kwaliteitsbeleving stadsbezoeker. Op diverse schakelpunten (gewrichten) in het winkelgebied (pleintjes, splitsingen) is horeca gelegen. Dit vormen herkenningspunten voor bezoekers en zorgen tevens voor levendigheid op de pleinen. Deze kleine horecazones hebben een eigen gezicht en zorgen voor segmentatie in gebruikers. Daghoreca heeft overhand. Leegstand valt beperkt op. Aandachtspunten netwerk, niet alle toegangswegen even fraai. Uitstraling terrassen wisselvallig.
1. Horeca-aanbod 1.8 Stationsgebied 14 Horeca in kaart Belangrijkste kenmerken Niveau Laag Hoog Diversiteit Rol horeca Terras Eenzijdig Ondersteunend Geen Divers Leidend Allemaal Station vormt een fraaie aanwinst met een unieke uitstraling. Doorloop voor stadsbezoekers is positief. De welkomstfunctie is goed. Bovengemiddelde vertegenwoordiging restaurants, ongebruikelijk voor stationsgebieden. Goed voor kwaliteitsuitstraling. Bereikbaarheid m.b.t. halen brengen station. Parkeerfaciliteiten zijn nog ondermaats (planvorming is bekend). Restaurants halen bezoek uit stad. In de bijlage is een overzicht opgenomen met de bedrijven horende bij de nummers Aanbod en oppervlakte Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Aandeel % Centrum Restaurant 5 619 86% 18% Drank 0 0 0% 0% Fastservice 1 100 14% 4% Hotel 0 0 0% 0% Totaal 6 719 100% 9%
1. Horeca-aanbod 1.9 Vaaltstraat 15 Horeca in kaart Belangrijkste kenmerken Niveau Laag Hoog Diversiteit Rol horeca Terras Eenzijdig Ondersteunend Geen Divers Leidend Allemaal Directe aansluiting op het winkelgebied. Geïsoleerd stapgebied Overlast locatie. Slecht onderhouden panden. Overschot aan gestalde fietsen. Rommelige uitstraling. Smal straatprofiel In de bijlage is een overzicht opgenomen met de bedrijven horende bij de nummers Aanbod en oppervlakte Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Aandeel % Centrum Restaurant 0 0 0% 0% Drank 3 180 100% 8% Fastservice 0 0 0% 0% Hotel 0 0 0% 0% Totaal 3 180 100% 2%
1. Horeca-aanbod 1.10 Aanlooproutes 16 Aanlooproute Marspoortstraat kent geen horecagelegenheden s-gravenhof & Lange Hofstraat Spittaalstraat, Pelikaanstraat & Zaadmarkt Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 2 345 Drank 0 0 Fastservice 2 140 Hotel 1 300 Totaal 5 785 Twee zeer aantrekkelijke routes Onderscheidende horeca (doelbezoek) Welkome entree van de stad Op de Zaadmarkt is shoarmazaak misplaatst Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 3 318 Drank 0 0 Fastservice 2 115 Hotel 0 0 Totaal 5 433 In de bijlage is een overzicht opgenomen met de bedrijven horende bij de nummers
1. Horeca-aanbod 1.10 Aanlooproutes Aanlooproute Marspoortstraat kent geen horecagelegenheden 17 Nieuwstad, Basseroord & Lievevrouwestraat Laarstraat Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 2 160 Restaurant 0 0 Drank 2 200 Drank 2 110 Fastservice 2 140 Fastservice 0 0 Hotel 0 0 Hotel 0 0 Totaal 6 500 Aanlooproute vanaf de Nieuwstad biedt gevarieerd beeld (ook met overig MKB) Aanlooproute van de Laarstraat oogt ruim en schoon en eindigt op kansrijke entree winkelgebied (de twee restaurant aan het begin van de Laarsstraat vallen onder het winkelgebied) Totaal 2 110 In de bijlage is een overzicht opgenomen met de bedrijven horende bij de nummers
1. Horeca-aanbod 1.11 Ontwikkelgebieden 18 IJsselkade Noorderhaven Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 0 0 Drank 1 500 Fastservice 2 200 Hotel 0 0 Totaal 3 700 Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 1 465 Drank 1 350 Fastservice 1 64 Hotel 0 0 Totaal 3 879 IJsselkade biedt potentie, komt nog niet van de grond. Noorderhaven kent al enige leuke, onderscheidende horeca concepten. In de bijlage is een overzicht opgenomen met de bedrijven horende bij de nummers
1. Horeca-aanbod 1.11 Ontwikkelgebieden 19 Groenmarkt In beleving van bezoeker sluit de aanwezige horeca reeds goed aan op de Houtmarkt. Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 4 298 Drank 1 100 Fastservice 1 80 Hotel 0 0 Totaal 6 478 In de bijlage is een overzicht opgenomen met de bedrijven horende bij de nummers
1. Horeca-aanbod 1.12 Openstelling centrum avond/nacht horeca 20 Nieuwstad Café De Spaan (02.30) Turfstraat De Deur (02.00) Drankverstrekkers Nacht (sluitingstijden) Ontnuchteringszaken (sluitingstijden) Lievevrouwestraat Café Pico (02.30) Nieuwstad The Blue Nile (04.00) Café de Berkelbrug (02.00) IJsselkade De Boule (03.30) Beukerstraat Café Old Dutch (02.30) Café Schatjes (03.30) Vaaltstraat Café Bubbels (03.30) Café de Dwaasheid (02.30) MixxiM (03.30) Groenmarkt Camelot (02.30) Laarstraat Café de Schatkamer (03.30) Beukerstraat Cafetaria de IJssel (04.00) Houtmarkt Grand Café Pierrot (02.00) Zaadmarkt Shalom (04.00)
1. Horeca-aanbod 1.13 Horecanetwerk 21 L Noorderhaven M IJsselkade Stationsgebied A B Nieuwstad K Marspoortstraat J Groenmarkt I H G Turfstraat Houtmarkt E Beukerstraat D C Laarstraat F Vaaltstraat s Gravenhof & Lange Hofstraat Pelikaanstraat & Zaadmarkt
1. Horeca-aanbod 1.14 Horecanetwerk verbeteringen 22 Methodiek verbeteringen netwerk Open & transparant Schoon Groen Op de volgende pagina is per verbinding tussen de horecaconcentratiegebieden de mogelijke verbetering aangegeven; Mogelijke verbeteringen vallen binnen één van de zeven categorieën zoals aangegeven op deze pagina; De meeste foto s op deze pagina zijn geen impressies van Zutphen maar referentiebeelden die dienen als voorbeeld Geen fietsen Geen reclameborden Uitnodigend Transparante gevels Geen graffiti Geen afval Een schone omgeving zorgt voor een aantrekkelijke verbinding. Natuurlijke uitstraling Groen als trekker Invulling Zichtlijn Bewegwijzering Verlichting Boetiekjes en ateliers in doorgangen Pop-up concepten toestaan tegen leegstand. Aantrekkelijk ogende gevels en terrassen creëren een natuurlijke loop van stadsbezoekers. Duidelijke bewegwijzering Sfeervolle en duidelijke verlichting Goede verlichting zorgt voor een gevoel van veiligheid
1. Horeca-aanbod 1.14 Horecanetwerk verbeteringen 23 Open & transparant Schoon Groen Invulling Zichtlijnen Bewegwijzering Verlichting A B C D E F G H I J K L M Stationsgebied- Nieuwstad Nieuwstad Winkelgebied Winkelgebied Laarstraat Winkelgebied Vaaltstraat Winkelgebied Houtmarkt Houtmarkt Pelikaanstraat Houtmarkt Groenmarkt Winkelgebied Groenmarkt Groenmarkt s Gravenhof Groenmarkt Marspoortstraat Marspoortstraat - IJsselkade Ijsselkade - Noorderhaven Noorderhaven - Stationsgebied
1. Horeca-aanbod 1.15 Toekomstige ontwikkelingen 24 IJsselkade Het IJsselpaviljoen, de muziekkoepel, de historische kadewand en de Bult van Ketjen blijven op hun huidige plaats staan. De kiosk, het moderne kunstwerk en het monument van de WO II worden verplaatst. De kiosk wordt verplaatst naar het waterspeelwerk. Zo wordt de sterke lijn vanuit de stad doorgezet zonder de zichtlijn dicht te zetten. Het moderne kunstwerk wordt verplaatst in het verlengde van de Brugstraat. De plek voor een mobiel object in de omgeving van de Berkelmonding is nieuw. Dit kan bijvoorbeeld een vis-, loempia- of ijscokar zijn. Noorderhaven In Noorderhaven is ruimte voor ondernemen. Er is voldoende plek bij het station en rond de haven, in oude panden en in nieuwe gebouwen voor kleinschalige bedrijvigheid, horeca, kantoren en stedelijke voorzieningen. In totaal is er 7.000m2 bedrijfsruimte en zo n 16.000m2 voor kantoren en stedelijke voorzieningen.
1. Horeca-aanbod 1.16 Toekomstig horeca-aanbod 25 Toekomstige horeca In nevenstaande tabel is het op dit moment (februari 2017) bekende mogelijk toekomstig aanbod uiteengezet. Het fastservice aanbod is deels in de binnenstad, deels in de woonwijken. Van Rossum betreft een aanvraag voor wijziging van detailhandel met ondersteunende horeca naar horeca met detailhandel, zonder alcohol. Het plan voor het boetiekhotel is redelijk concreet, in zoverre dat er diverse artikelen in de media zijn verschenen over een opening in 2018. het College heeft ingestemd met verkoop van het pand Tevens is er voor een paar locaties een vergunning aangevraagd voor ondersteunende horeca. Locatie Concept Sector Houtmarkt 53 Pizza Place Fastservice Groenmarkt 39 Lunchroom Fastservice Winkelcentrum Dreiumme Runneboom (v.m. Kruitvatpand) Kwalitaria Delifrance Fastservice Van der Capellenlaan 58 Snackbar Fastservice Turfstraat 10 Van Rossum Koffie Fastservice Ijsselkade (v.m. Eethuis de Kade) Onbekend Restaurant Ijsselkade Grieks restaurant Olive Restaurant Broederenklooster Boetiekhotel Hotel Marspoortstraat Hotel-restaurant / Berkhotel Hotel Olive- IJsselkade Broederenklooster
1. Horeca-aanbod 1.17 Blurring en ondersteunende horeca Nog info toevoegen Van Remco n.a.v. evaluatie 26 Toelichting Zutphen kent al een aantal bedrijven die zich naast de hoofdactiviteit ook ondersteunende horeca bieden. Deze bedrijven zijn veelal gevestigd in het centrum. Zij voeren zelf horeca of doen dit in samenwerking met een horecapartij. Een aantal bedrijven heeft ook meegedaan aan de pilot Mengvormen winkel/horeca. # Naam Adres Type Assortiment 1 Neleman Groenmarkt 10, 7201 HX Zutphen Horeca bij wijnwinkel Proeverijen 2 Jeans & Juice s Turfstraat 21, 7201 KE Zutphen Horeca bij kledingwinkel Broodjes en sappen 3 Liesl s teashop Korte Beukerstraat 21, Zutphen Horeca bij theewinkel Thee 4 Bakkerij Bart Houtmarkt 55, 7201 KJ Zutphen Horeca bij bakker Broodjes en sappen 5 Multivlaai Broederenkerkhof 2, 7201 JR Zutphen Horeca bij bakker Koffie 6 Kings & Queens Stationsplein 6, 7201 ML Zutphen Horeca bij sport Uitgebreid F&B assortiment 7 Proeflokaal wijnhandel Schaapveld Pelikaanstraat 4A, 7201 DR Zutphen Horeca bij wijnwinkel Proeverijen 8 Van Rossum's koffie Turfstraat 10, 7201 KG Zutphen Horeca bij koffiewinkel Koffie
2. Horeca vraag 27
2. Horeca vraag 2.1. Inleiding 28 Inleiding In dit hoofdstuk vindt de analyse van de vraag naar horeca in de stad Zutphen plaats. Per doelgroep is de verwachte ontwikkeling richting 2021 uiteengezet De uitkomsten worden in het hoofdstuk van de visie toegepast om te bepalen wat de potentiele horeca omzet is. Dit wordt vervolgens vertaald worden naar eventuele uitbreidingsruimte per horecasector. De doelgroepen zijn op hoofdlijnen ingedeeld in drie categorieën: Particuliere vraag Toeristische vraag (dag en verblijf) Zakelijke vraag (banen en zakelijke hotelverblijf) Er is rekening gehouden met dubbeltellingen. Voorbeeld: de doelgroep jongeren/ scholieren valt namelijk ook in de groep gezinnen met oudere kinderen. Er is vastgesteld hoeveel horecabezoeken een scholier doet vanuit deze specifieke hoedanigheid en hoeveel bezoeken er plaatsvinden vanuit de thuissituatie met het gezin. Voor de vraag vanuit de toeristische markt heeft het aantal bezoeken vanuit het Toeristisch bezoek aan steden (Themarapport CVO) als basis gediend, waarbij bezoeken door inwoners vanuit de eigen stad niet zijn meegeteld (deze vallen onder de particuliere segmenten).
2. Horeca vraag 2.2 Particuliere vraag 29 Scholieren/jongeren Eenpersoonshuishoudens Jong volwassenen (thuiswonend) Tweepersoonshuishoudens laag opgeleid Omvang doelgroep Huidig (2016) Groei Toekomstig (2021) Particuliere segmenten 1-persoons huishoudens 3.821 3,8% 3.965 2-persoons huishoudens laag opgeleid 3.319 1,2% 3.357 2-persoons huishoudens hoog opgeleid 1.733 1,2% 1.753 Gezinnen met jongere kinderen 9.116-0,7% 9.055 Gezinnen met oudere kinderen 15.246 0,0% 15.240 Empty nesters (kinderen uit huis) 4.610 2,6% 4.730 Actieve senioren (65+) 5.520 17,8% 6.500 Passieve senioren (75+) 3.634 18,3% 4.300 Aanvullende segmenten Scholieren 6.919 4,7% 7.242 Jong volwassenen (thuiswonend) 4.641 7,2% 4.975 Conclusies De verdeling van de totale bevolking naar de verschillende segmenten is gebaseerd op leeftijdsverdeling en huishoudsamenstelling. Scholieren en jongvolwassen (thuiswonend) zijn tevens als aparte aanvullend doelgroepen opgenomen, aangezien deze groepen ook specifiek horeca gedrag hebben (niet vanuit de gezinssituatie). De groei vindt hoofzakelijk plaats binnen de bevolkingsgroep 55+ (vergrijzing). Tweepersoonshuishoudens hoog Gezinnen met jonge kinderen Grand totaal Particulier 58.557 4,4% 61.117 Scholieren 12% Jong volwassenen (thuiswonend) 8% 1-persoons huishoudens 6% 2-persoons huishoudens laag opgeleid 5% Op basis van de historische ontwikkeling van het aantal scholieren is een verwachting voor de komende 5 jaar uitgezet. Gezinnen met oude kinderen Empty nesters Passieve senioren (75+) 7% Gezinnen met jongere kinderen 15% 2-persoons huishoudens hoog opgeleid 3% Actieve senioren (65+) 11% Actieve senioren Passieve senioren Empty nesters (kinderen uit huis) 8% Gezinnen met oudere kinderen 25% Bron: CBS, BRP (Basisregistratie personen, Wonen als student
2. Horeca vraag 2.3 Toeristische vraag 30 Dagtoerist horeca Dagtoerist winkelen Dagtoerist cultuur Omvang doelgroep Huidig (2015) Groei Toekomstig (2021) Dagtoeristische segmenten Dagtoerist horeca 291.954 14,9% 335.370 Dagtoerist cultuur 124.138 30,8% 162.346 Dagtoerist winkelen 300.575 12,8% 338.981 Dagtoerist overig 63.218 39,3% 88.049 Subtotaal dagtoeristen 779.885 18,6% 924.747 Verblijfstoeristische segmenten Bed & Breakfast 3.353 4,6% 3.506 Camping 5.655-14,1% 4.858 Hotel 31.216 16,0% 36.201 Groepsaccommodatie 1.620-19,2% 1.308 Bungalowpark 17.142-5,9% 16.139 Watertoerisme 7.024 0,0% 7.024 Subtotaal 66.010 4,6% 69.037 Conclusies Het aantal toeristische dagbezoeken aan Zutphen is de afgelopen 6 jaar met circa 45% gedaald naar circa 780.000 in 2015. Gezien de beoogde marketing activiteiten en de economische ontwikkelingen verwachten we tot 2021 een groei van het aantal dagbezoeken. Het herstel dat in 2015 ten opzichte van 2014 is ingezet (groei van 600.000 naar 780.000) zal hiermee doorzetten. Onder dagtoerist overig valt o.a. het bezoek aan evenementen. Dagtoerist overig Verblijfstoerist Dagtoeristen Dagtoeristen zijn onderverdeeld naar vier categorieën op basis van belangrijkste reden voor bezoek. Horeca: lunchen, dineren, terrasje pakken, uitgaan, nachtleven. Cultuur: bezoek aan museum, theater, concert, bioscoop of maken van een stadswandeling. Winkelen: winkelen voor plezier. Overig: bezoek evenement, sportwedstrijd, attractie, wellness of geen specifieke reden. Bron: CVO, gemeente Zutphen
2. Horeca vraag 2.3 Toeristische vraag 31 Toelichting Het aantal toeristische overnachtingen is gedurende de crisis gedaald met circa 20.000 overnachtingen. Daling vond met name plaats in de groepsaccommodatie, hotels en bungalows. De verwachting is dat het aantal overnachtingen stabiliseert en richting 2021 licht zal toenemen. Hiermee wordt de landelijke verwachting gevolgd echter iets meer behouden.
2. Horeca vraag 2.3 Toeristische vraag 32 Vanuit Stichting Zutphen Promotie zijn diverse belangrijke aandachtspunten en criteria bepaald om richting toekomst meer bezoekers naar de stad te trekken. Historie is essentieel, begrip Hanze moet een nieuwe invulling krijgen. Landelijk bekende evenementen (world press photo, cellofestival, beethovenfestival, bokbierdag) Duitsland & België worden de nieuwe focus als het gaat om trekken van meer bezoekers. Hiervoor is de samenwerking met Achterhoek toerisme en Hanzesteden marketing van essentieel belang. Op termijn ook China als doelgroep aanspreken Bezoekers: aantallen en besteding continu meten. Zutphen moet innoveren: o Foodhal-achtig complex in een oud gebouw op De Mars of in het centrum (in historische sfeer / middeleeuws). o Additioneel culinair aanbod. o Zutphen als natuurlijk decor voor de Passion o Trekken van bedrijven rond de fietsindustrie. Zutphen als e-bike-stad van NL? o Brocante en boeken passen ook erg goed bij Zutphen, vanwege de historie en authenticiteit: brocante- en boekenroute! o Markten zijn zeer Hanze en Zutphens: geef bezoekers een persoonlijke markt begeleider o Zutphense meubelindustrie is voor veel bezoekers zeer Zutphens. Laat de stad de showroom zijn: meubels in hun echte omgeving waar je ze kunt proberen, voelen, bekijken. In de huizen, cafés en winkels van de stad. Doelstellingen 5% meer bezoekers in 2016 t.o.v 2014 Is reeds in 2015 behaald 15% meer bezoekers in 2018 t.o.v. 2016 Eind 2018 ligt de gemiddelde besteding op 40 per bezoek (2014 31 / 2015 34) 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 Verdeling naar leeftijd 23% 41% 36% 37% 46% 32% 36% 47% 31% 24% 32% 16% 2010 2012 2014 2015 0-29 30-64 64+ Bezoeken per seizoen 2010 2012 2014 2015
2. Horeca vraag 2.4 Zakelijke vraag 33 Financiële sector Overheid, onderwijs & gezondheidszorg Creatieve sector Topsegment werkenden Omvang doelgroep Huidig (2015) Groei Toekomstig (2021) Zakelijke segmenten Financiële sector 1.654 0,8% 1.668 Creatieve sector 799 2,1% 816 Overheid, onderwijs & gezondheidszorg 7.526-3,8% 7.243 Topsegment 858-0,3% 856 Werkende Massa 10.613 1,8% 10.807 Subtotaal 21.450-0,3% 21.389 Aanvullende segmenten 76 Zakelijke hotelgast 17.181 15,7% 19.883 Subtotaal 17.181 15,7% 19.883 Grand totaal Zakelijk 38.631 6,8% 41.272 Bron: CBS, Gemeente Zutphen/BRP, Bedrijvenregister Conclusies Zutphen biedt op dit moment een werkgelegenheid van 21.450 werkplekken. De verwachting is dat dit aantal tot 2021 met 0,3% zal afnemen. Hier bij tevens rekening houdende met de landelijke prognose die per sector is geïndiceerd en de historische ontwikkelingen. Binnen de financiële- en creatieve sector verwacht men landelijk een groei. In Zutphen vertaalt zich dit in een groeipercentage van 0.8% in de financiële sector en 2,1% in de creatieve sector. Binnen de overheid, onderwijs & gezondheids- en welzijnszorg wordt een afname van 3,8% verwacht. Het topsegment krimpt mee met de daling van de totale werkzame personen. De werkende massa is de rest van de werkzame personen in Zutphen en dit aantal stijgt met 1,8%. Werkende massa Zakelijke segmenten Zakelijke hotelgast De werkzame personen in Zutphen worden onderverdeeld in vijf segmenten. Financiële sector: financiële instellingen zoals banken, onroerend goed en financiële dienstverlening. Creatieve sector: informatie en communicatie branche en architecten, reclame en marktonderzoek sector. Overheid, onderwijs & Gezondheids- en welzijnszorg: overheidsinstanties, scholen en universiteiten, ziekenhuizen, medische praktijken, verpleging en welzijnsopvang. Topsegment werkenden: diverse sectoren Werkende massa: overige werkzame personen.
3. Horecacategorieën 34
3. Horecacategorieën 3.1 Inleiding 35 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een beoordeling gegeven van de huidige categorie indeling en een advies voor een nieuwe indeling. Hiervoor is tevens een benchmark gedaan van de categorisering in de benchmarksteden. Ontwikkelingen Marktontwikkelingen en economische trends met effect op de categorisering; Wetgeving en marktontwikkeling: De wetgeving inzake roken en alcohol, en de crisis hebben voor sterke negatieve effecten in de horecamarkt gezorgd. Hierdoor zoeken bedrijven binnen de betreffende horecasectoren zoals cafés, discotheken en dergelijke naar andere omzetmogelijkheden en toevoeging van consumptiemomenten. Voorbeeld: cafés willen mogelijk meer restaurantactiviteiten ontplooien en andersom. Dit zorgt voor branchevervaging. Alcohol: het gewenste gebruik van alcohol in daghoreca (lunchrooms) en in mengvormen zorgt voor behoefte aan duidelijkheid inzake het schenken van alcohol. Mengvormen/blurring: Het ontstaan van mengvormen waarbij (ondergeschikte) horecaactiviteiten worden toegevoegd aan een exploitatie vanuit belevingsoptiek (service richting bezoekers en klanten) en bedrijfseconomisch perspectief (verwerving van extra inkomsten). Out-of-home: Maatschappelijke verschuiving naar meer dag-georiënteerde horeca. Dit zorgt voor meer conceptvormen en mengvormen van overlast-arme horeca. Winkelstand: Verdere verwachte terugloop van winkelstand waar antwoord op gevonden moet worden. Mogelijk soepeler beleid voor tijdelijke concepten. Fast-casual en lage prijsbeleving: Toename vraag naar laagdrempelige en laaggeprijsde concepten. Met name de ontwikkeling van fast-casual concepten, als dan niet in combinatie met retail, kunnen voor onduidelijkheid zorgen. Dit komt door de aanwezigheid van fastfood kenmerken en tegelijkertijd restaurantkenmerken. Uitkomsten benchmark Op de volgende pagina s is een samenvatting weergegeven. Uit de benchmark van horeca-indelingen van benchmarksteden komt het volgende beeld naar voren: Verschillen: Geen enkele stad hanteert gelijke categorieën en omschrijvingen. Dit lijkt een onlogische benadering vanuit effectiviteit en duidelijkheid bezien. Het geeft echter aan dat iedere stad haar eigen geschiedenis en problematiek kent en vanuit bestemmingen deze indelingen zijn ontwikkeld. Functiebenoeming: Aantal steden omschrijven op het gebied van primaire functieuitvoering, zoals maaltijd, drank- en alcoholverstrekking. Andere steden categoriseren vanuit meer directe overlast gevende zaken zoals Meldplicht, Licht, Middel-Zwaar en Zwaar. Aantal categorieën: Het aantal gebruikte categorieën verschilt sterk per stad. Het aantal varieert tussen de drie en zes (inclusief subcategorieën). Indeling naar zwaarte overlast: Er zijn gemeenten met een oplopende schaal van aangenomen overlast-schaal en juist indelingen met een aflopende overlast-schaal.
3. Horecacategorieën 3.2 Huidige categorieën Zutphen 36 Huidige indeling Zutphen Onderstaand is de huidige indeling horeca-categorieën van Zutphen weergegeven en de regelgeving rondom mengvormen. Indeling horeca Horeca I: a. Hotels/motels/pensions. Inrichtingen waarvan de hoofdfunctie bestaat uit het verschaffen van logies per nacht of voor langere tijd, zoals hotels, pensions en andere daarmee gelijk te stellen horeca-inrichtingen; b. Restaurants. Inrichtingen waarvan de hoofdfunctie bestaat uit het verstrekken van in eigen onderneming bereide en in hoofdzaak complete maaltijden voor gebruik te plaatse, zoals restaurants, bistro s, grillrooms en andere daarmee gelijk te stellen inrichtingen. Openingstijden 07.00 tot 01.00 c. Fastservice. Inrichtingen, waarvan de hoofdfunctie bestaat uit het snel serveren en/of verstrekken van al dan niet in eigen onderneming bereide kleine maaltijden of kleine etenswaren en waar uitsluitend of in hoofdzaak alcoholvrije drank wordt verstrekt, zoals snackbars, cafetaria s, broodjeszaken, automatieken, shoarmazaken, lunchrooms, tearooms, koffiehuizen, theehuizen, espressobars, ijssalons en andere daarmee gelijk te stellen inrichtingen, die zich qua exploitaties richten op winkelactiviteiten en geen druk op het woon- en leefklimaat. Openingstijden 07.00 tot 01.00 Horeca II: a. Fastservice. Gelijk aan 1C, behalve dat zij zich qua exploitatie richten op de reguliere horeca en druk op het woon- en leefklimaat. Openingstijden 07.00 tot 01.00. Er is een drietal Avondzaken (shoarma, snackbar) vergund. Deze bedrijven mogen geopend zijn van 16.00 02.30 (zo-do nacht) en van 16.00 04.00 (vr-za nacht) b. Drankensector. Inrichtingen, waarvan de hoofdfunctie bestaat uit het verstrekken van alcoholhoudende dranken voor gebruik ter plaatse zonder amusementsprogramma, zoals cafés, bars, bodega s en andere daarmee gelijk te stellen inrichtingen. Openingstijden zo-do (nacht) 07.00 tot 01.30 / vr-za (nacht) 07.00 tot 02.30 Horeca III: a. Drankensector. Inrichtingen, waarvan de hoofdfunctie bestaat uit het verstrekken van alcoholhoudende dranken voor gebruik ter plaatse, met amusementsprogramma, zoals discotheken, bardancings, cafés met dansgelegenheid, nachtclubs en andere daarmee gelijk te stellen inrichtingen. Openingstijden zo-do (nacht) 16.00 tot 02.30 / vr-za (nacht) 16.00 tot 03.30 Mengvormen Inzake mengvormen en ondergeschikte horeca in winkels doet de gemeente momenteel mee aan de landelijke pilot reguleren mengvormen winkel/horeca. De huidige regels voor winkels met ondersteunende horeca zijn: - de horeca-activiteit mag uitsluitend in samenhang met en ondersteunend aan de hoofdactiviteit detailhandel plaatsvinden; - maximaal 25 % van het bedrijfsvloeroppervlak mag ingericht worden voor ondersteunende horeca, met een maximum van 20 m²; - de sluitingstijden van de ondersteunende horeca zijn gelijk aan de sluitingstijden van de hoofdactiviteit detailhandel; - de toegang tot de horeca activiteit is alleen via de hoofdactiviteit te bereiken, er is dus geen aparte ingang. Bronnen: Beleidsregel ondersteunende horeca binnen de bestemming Detailhandel
3. Horecacategorieën 3.3 Benchmark categorieën 37 Uitkomst benchmark steden Deventer Maken gebruik van een indeling van 3 categorieën gebaseerd op geluidsoverlast. Er zijn echter gesprekken gaande voor een modernisering van de indeling. Categorie 1 (zwaar): zijn de meest overlast gevende bedrijven onderverdeeld in; discotheken, dancings en nachtclubs groter dan 200 m² en de bedrijven die zowel eten, drinken als dansvoorziening voorzien, waarbij de dansvloer maximaal 50 m² mag zijn. Categorie 2 (midden): In deze categorie vallen de drankverstrekkers die lichte overlast veroorzaken (café, bar, besloten feestzalen) en alle maaltijdverstrekkers met weinig aantasting van het woon- en leefklimaat (restaurants, hotels, pensions en vergadercentra) Categorie 3 (licht): Bedrijven die over het algemeen geen aantasting van het woon- en leefklimaat veroorzaken (lunchrooms en andere ondergeschikte horeca, niet zijnde paracommerciële horeca). Bron: Horecabeleid 2016-2020 Deventer Harderwijk Maken eveneens gebruik van indeling in 3 categorieën op basis van overlast criteria: Categorie 1: lichte horeca. Beperkte hinder voor omwonenden. Onder lichte horeca wordt geen detailhandel en/of ondersteunende horeca verstaan. Binnen deze categorie worden de volgende subcategorieën onderscheiden: o 1a: aan detailhandel verwant (koffiebar, lunchroom). o 1b: Overige lichte horeca (bistro, hotel, restaurant) o 1c: Grote verkeersaantrekkelijkheid (McDrive) Categorie 2: middelzware horeca. Aanzienlijke hinder voor omwonenden: bar, café, grillroom en zaalverhuur (zonder reguliere feesten). Categorie 3: zware horeca. Grote hinder voor omwonenden zoals dancings, discotheken en nachtclubs. Bron: APV Harderwijk 2010 (meest recent) Uitkomst benchmark steden Kampen Maken gebruik van een indeling per horecasector verdeeld over 5 categorieën. Categorie 1: Logiessector, bestaande uit Hotels, pensions en conferentieoorden. Categorie 2: Kampeerterreinen en overige recreatieve logiesvoorzieningen. Categorie 3: Maaltijdverstrekkers, bestaande uit restaurants, cafetaria en snackbar. Categorie 4: Café en uitgaan; café s, bars en discotheken. Categorie 5: Kantines en catering Bron: Horeca uitvoeringsbeleid Kampen 2009 (meest recent) Doetinchem Maken niet echt onderscheid in horeca categorieën. Er is een onderscheid tussen bedrijven die zich al uitgaansgelegenheden profileren en bedrijven die dat niet doen. Lochem Maken tevens gebruik van indeling in 3 categorieën op basis van overlast criteria: Categorie 1: lichte horeca, onderverdeeld in detailhandel verwant (lunchroom, snackbar, cafetaria) en overig licht, waartoe bistrio s, restaurants en hotels behoren. Categorie 2: middelzware horeca. Aanzienlijke hinder voor omwonenden: bar, café. Categorie 3: zware horeca. Grote hinder voor omwonenden zoals dancings, discotheken en nachtclubs. Bron: Lijst van horeca activiteiten Lochem Winterswijk Hebben sinds 2007 geen horeca categorieën en exploitatievergunningen meer. Bron: APV Winterswijk
3. Horecacategorieën 3.4 Advies horecacategorieën Zutphen 38 Advies categorie indeling Zutphen Insteek: Het beschrijven van de gewenste ontwikkeling van gebieden is met de huidige systematiek voor het indelen van horeca niet goed mogelijk. Deze is nu met name gebaseerd op overlast. Hiermee is het niet mogelijk te sturen op de ontwikkeling van horeca die past bij het karakter van het gebied. Denk hierbij aan de wenselijkheid van daghoreca in winkelgebieden of juist het ontwikkelen van een straat met avondhoreca (restaurants). Daarom is gekozen voor een nieuwe typering van horeca-categorieën waarmee aansluiting gezocht wordt bij het belangrijkste bezoekmotief van de consument en waarmee richting gegeven kan worden de ontwikkeling van horeca die aansluit bij de kwaliteiten van een specifiek gebied. Scheiding licht en zwaar: Door fastservice licht en zwaar te scheiden kan hier actief op gestuurd worden. Het type bedrijfsvoering is hierbij gescheiden qua conceptuele insteek, bezoekmotief, gebruiker en uitstraling. Voorbeeld: Een coffeebar is gericht op verstrekken van met name niet-alcoholische dranken en consumptie overdag, terwijl een snackbar of grillroom gericht is verstrekken van fastfood (eten) met piekmoment rond de avond (of nacht) en tevens beperkte alcoholverstrekking. Beide worden onder fastservice geschaard. Verduidelijking definiëring: Vanuit gesprekken (gemeente en stakeholdersmeetings) is naar voren gekomen dat men over het algemeen de categorie niet meer van deze tijd ervaart. Update gebruikte voorbeelden: De genoemde voorbeelden van bedrijfstypes zijn niet up-to-date. De indeling laat ruimte voor interpretatie moderne concepten. Dit dient verduidelijkt te worden met moderne voorbeelden. Zutphen: voorstel toekomstige indeling Indeling horeca Horeca A1 fastservice licht: Horeca (overdag geopend) gericht op het verstrekken van afhaaleten (fastfood) of niet-alcoholische dranken middels counterverkoop. Voorbeelden: lunchrooms, broodjeszaken, koffiezaken, juicebars. Indien gelegen in winkelgebieden, openingstijden verplicht gekoppeld aan winkelopeningstijden. Alcohol toegestaan (mits voldaan wordt aan de eisen van D&HW). Horeca A2 fastservice zwaar: Horeca (mede avond, nacht of hele dag geopend) gericht op het verstrekken van afhaal- eten (fastfood) middels counterverkoop. Voorbeelden: cafetaria s, snackbars, grill-rooms, fastfood restaurants. Alcohol toegestaan (mits voldaan wordt aan de eisen van D&HW. Horeca B restaurants: Horeca gericht op serveren van maaltijden en dranken in restaurant setting: restaurants, fastcasual concepten, grand-cafés en café-restaurants. Alcohol toegestaan. Horeca C1 drankensector licht: Horeca (dag en avond geopend) gericht op verstrekken van (niet)-alcoholische drank: cafés, cocktail-bars, wijnbars. Alcohol en verstrekken van eten toegestaan. Horeca C2 drankensector zwaar: Horeca (avond en/of nacht geopend) gericht op verstrekken (alcoholische) drank en eten in combinatie met (live) entertainment of harde muziek: discotheken, (nacht)clubs, uitgaansconcepten. Horeca E hotel en pension: Horeca gericht op slapen en verblijfsaccommodatie: hotels & pensions. Toelichting mengvormen: Voor ondergeschikte horeca-activiteiten in winkels is aparte regelgeving beschikbaar. In onze optiek kunnen de huidige regels gehandhaafd blijven.
4. Ruimtelijk economisch advies 39
4. Ruimtelijk economisch advies 4.1 Inleiding 40 Inleiding In dit hoofdstuk is de ruimtelijk economische toekomstvisie uitgewerkt. Er is een vertaalslag gemaakt vanuit de verschillende vraagsegmenten, waarbij op basis van horecagedrag (bezoekfrequentie, bestedingen) een financiële projectie wordt gedaan naar de omzetpotentie van de Zutphense horecamarkt. Op basis van deze omzetpotentie wordt een vertaling gemaakt naar de potentiële horeca capaciteit (aantal m² en bedrijven). De gemeente kan op deze manier sturen op de gewenste ontwikkeling van horeca. Door naar m² te kijken en niet enkel naar het aantal bedrijven, wordt rekening gehouden met het verschil in impact van bedrijven met grote schaalgrootte, versus kleine bedrijven. Indien de vastgestelde capaciteit hoger ligt dan het huidig aanbod, en er derhalve ruimte is voor uitbreiding, wordt aangegeven waar deze uitbreiding bij voorkeur plaatsvindt. Hierbij wordt gekeken naar de mogelijke versterking van een gebied, waardoor een duidelijkere en sterkere signatuur ontstaat, of wordt bijvoorbeeld ergens het tekort aangevuld. Er wordt in dat geval ingezet op ontwikkeling. Indien de vastgestelde capaciteit gelijk of lager ligt dan het huidig aanbod, wordt consolidatie of terugdringen geadviseerd. Met consolidatie dient het huidig aanbod op gelijk niveau te blijven, aangezien dit nu en in de toekomst aansluit bij de verwachte vraag. Met terugdringen wordt ingestoken op het terugdringen van het aanbod op termijn, binnen het mogelijke instrumentarium en regelgeving. NB: Ook indien er gemeente breed ingezet zou moeten worden op terugdringen of consolideren, is het mogelijk dat is bepaalde gebieden wel ingezet kan worden ontwikkeling. Het betreft uiteindelijk een strategie die overall een beeld per saldo geeft In het kader van ontwikkeling van specifieke gebieden worden voorkeurslocaties aangewezen, indien van toepassing. Het kader dient inzicht te geven in de ruimte die ontstaat in de markt bij een toename van de vraag. Omdat de toekomstige behoefte niet exact voorspelbaar is, wordt een bandbreedte voor het uitbreidingspotentieel vastgesteld. Het is raadzaam de uitbreiding frequent te monitoren (overzicht) en na circa 2-3 jaar opnieuw te bepalen wat voor de toekomst mogelijk is qua ontwikkeling. Per concentratiegebied worden verschillende actielijnen uiteengezet, welke als basis kunnen dienen voor een toekomstig uitvoeringsprogramma per gebied. Richtinggevend kader vs. vrije markt Er wordt een richtinggevend kader geadviseerd in plaats van het vrijgeven van de markt voor horeca initiatieven, omdat het vrijgeven van de markt in onze optiek schadelijk is voor de kwaliteit van het aanbod op lange termijn: Ten eerste komt door overaanbod het rendement van bedrijven onder druk te staan. Een gevolg hiervan is dat goedkoper personeel wordt aangetrokken, de kwaliteit onder druk komt te staan en concepten uithollen. Er komt steeds minder ruimte voor vervangingsinvesteringen. Op korte/middellange termijn betekent dit dat zwakke bedrijven om zullen vallen en de sterke bedrijven overleven. Op langere termijn betekent een toename van het aanbod dat er meer publiek naar de stad wordt getrokken. Bij toename van massa keert de bovenkant van de doelgroepen (het betere publiek) zich tegen de ontwikkelingen en trekt weg: Bad tourist drives out good tourist. De relatief lage kwaliteitsbehoefte van de massa heeft als effect dat het niveau van aanbieders omlaag gaat, het aanbod verschraalt en uitholt. Het is derhalve niet realistisch te veronderstellen dat het vrijgeven van de markt leidt tot kwaliteitsverbetering, echter eerder het tegenovergestelde.
4. Ruimtelijk economisch advies 4.2 SWOT Vraag & aanbod horecamarkt 41 Sterktes Aanbod Diversiteit van horeca (breed aanbod binnen sectoren) Concentratie en compleetheid van horeca in een historisch centrum Laagdrempelig en gezellige horeca Daghoreca (voorbeeld: Van Rossum s). Aanwezigheid van restaurant met Michelin ster. Ambachtelijke concepten (voorbeeld: Driekant en de Ontmoeting). Vraag Sterke vertegenwoordiging van 65-plussers. Zwaktes Aanbod Horeca is te toeristisch ingesteld. Horeca is niet onderscheidend: eenheidsworst binnen segmenten, teveel restaurants met dezelfde keukenrichting, weinig onderscheidende formules. Weinig kwalitatief sterke horeca, gebrek aan niveau, matige kwaliteit van eten. Ontbreekt aan hippe en trendy zaken en uitgaansgelegenheden. Weinig innovatieve evenementen (veel is al jarenlang hetzelfde). Vraag Hoog aandeel inwoners in bijstand. Lage gemiddelde besteding per horecabezoeker. Minder horecavraag in de winter Doelgroep 16-25 en 25-35 wordt niet goed gefaciliteerd. Relatief vroege sluitingstijden cafés voor uitgaanspubliek Korte verblijfsduur van een dalend aantal toeristen (sinds 2015 weer groei) Kansen Betere samenwerking tussen gemeente en ondernemers; onderling streven naar synergie. Eigen identiteit stad creëren, niet spiegelen aan andere steden. Wat past er goed bij de stad? Ontwikkelingen van horeca aan de Groenmarkt en IJsselkade. Samenwerking tussen ondernemers onderling, meer saamhorigheid creëren. Verbeteren evenementen programmering (kwaliteit/locatie/frequentie) Diverse partijen betrekken. Stad bruisender maken; bijv. Versoepeling regelgeving muziek in horeca en uitvoer programma Binnenstad management en Stadspromotie. Uitgaan in Zutphen promoten. Verruimen van openingstijden kan positie te opzichte van omliggende steden verbeteren en verhoging van concurrentie kan kwaliteit ten goede komen Terrasmogelijkheden tijdens marktdagen verbeteren. Markt verplaatsen? Winterterrassen Bedreigingen Zutphen is een krimpregio, dit heeft effect op de horecavraag van met name jongeren NB: komende 5 jaar nog geen krimp! Verdere daling toeristisch bezoek Spanning relatie bewoners vs. ondernemers Gelijk trekken van openingstijden kan overlast op meerdere plekken tegelijkertijd veroorzaken.
4. Ruimtelijk economisch advies 4.3 Bezoekfrequentie en bestedingen 42 Toelichting Omvang doelgroep De omvang van de verschillende doelgroepen richting 2021 zijn reeds bepaald in het voorgaande hoofdstuk (vraag), gebaseerd op verschillende demografische, economische en stedelijke ontwikkelingen. Zoals aangegeven in het voorgaande hoofdstuk (vraag), wordt de particuliere vraag aangevuld met de segmenten scholieren (met specifiek horecagedrag vanuit die hoedanigheid) en jong volwassenen (thuiswonend). Bezoekfrequentie In de tabel is per segment (overeenkomstig met de vraagsegmenten) de gemiddelde bezoekfrequentie per jaar weergegeven aan de verschillende horecasectoren. Dit is gebaseerd op gemiddelde cijfers voor steden buiten de Randstad, waarbij nog correcties zijn gemaakt o.b.v. de specifieke kenmerken van de bevolking Besteding Per segment is aangegeven hoe hoog de gemiddelde besteding per bezoek per persoon is, gespecificeerd naar de verschillende horecasectoren. Dit is gebaseerd op gemiddelde cijfers voor steden buiten de Randstad, waarbij nog correcties zijn gemaakt o.b.v. de specifieke kenmerken van de bevolking. Omvang Particuliere segmenten 2016 Groei 2021 Freq. Freq. Freq. Eenpersoonshuishoudens 3.821 4% 3.965 20,00 10 12,50 10 5,50 18 Tweepersoonshuishoudens laag opgeleid 3.319 1% 3.357 15,00 6 7,50 24 4,50 30 Tweepersoonshuishoudens hoog opgeleid 1.733 1% 1.753 25,00 12 10,00 24 6,50 26 Gezinnen met jongere kinderen 9.116-1% 9.055 13,50 6 6,50 4 3,50 12 Gezinnen met oudere kinderen 15.246 0% 15.240 17,50 8 7,50 6 4,50 16 Empty nesters 4.610 3% 4.730 22,50 12 10,00 12 6,50 20 Actieve senioren 5.520 18% 6.500 22,50 12 7,50 10 5,50 16 Passieve senioren 3.634 18% 4.300 15,00 3 3,00 2 3,50 4 Aanvullende segmenten Scholieren 6.919 5% 7.242 12,50 2 5,00 14 2,50 36 Jong volwassenen (thuiswonend) 4.641 7% 4.975 15,00 10 10,00 32 4,50 42 Subtotaal 58.557 4% 61.117 17,04 7,7 7,56 11,1 4,42 20,6 Omvang Toeristische segmenten 2016 Groei 2021 Freq. Freq. Freq. Dagtoerist 779.885 19% 924.747 20,00 0,35 6,00 0,10 7,50 0,75 Verblijfstoerist 66.010 5% 69.037 25,00 0,75 7,50 0,15 8,50 0,15 Subtotaal 845.895 17% 993.784 20,39 0,4 6,12 0,1 7,58 0,7 Omvang Zakelijke segmenten 2016 Groei 2021 Freq. Freq. Freq. Werkende Massa 10.613 2% 10.807 17,50 4 10,00 4 5,00 12 Financiële sector 1.654 1% 1.668 27,50 4 12,50 10 7,50 16 Creatieve sector 799 2% 816 22,50 8 12,50 10 6,50 20 Overheid, onderwijs & gezondheidszorg 7.526-4% 7.243 20,00 2 12,50 3 6,00 12 Topsegment 858 0% 856 45,00 4 15,00 10 12,50 8 Zakelijke hotelgast 17.181 16% 19.883 30,00 0,9 12,50 0,1 12,50 0,2 Subtotaal 38.631 7% 41.272 24,69 2,3 11,87 2,6 8,84 7,0
4. Ruimtelijk economisch advies 4.4 Bezoeken en omzet 43 Toelichting Bezoeken Op basis van de bezoekfrequentie en de omvang de doelgroep wordt het aantal bezoeken per sector vastgesteld. Het totaal aantal horecabezoeken per jaar aan de horeca in Zutphen bedraagt circa 4 miljoen. Omzet Op basis van de gemiddelde besteding en het aantal bezoeken wordt de omzetpotentie van de horecasectoren in Zutphen bepaald. Hieruit blijkt dat de totale omzet in 2021 voor de horeca in Zutphen 38 miljoen bedraagt. Deze omzet wordt vertaald naar een horecacapaciteit waarbij als uitgangspositie wordt genomen dat een gezonde omzet per vierkante meter verkoopoppervlakte dient te worden gerealiseerd. Binnen de particuliere markt zorgen met name de gezinnen met oudere kinderen (vanwege de omvang segment) en de jong volwassenen (vanwege bezoekfrequentie) en actieve senioren (vanwege bestedingen) voor een relatief groot omzetaandeel. Binnen het toeristisch segment zijn met name de dagtoerist en binnen de zakelijke markt met name de werkende massa voor een groot omzetaandeel. Doelgroep Aantal bezoeken Omzetprognose Particuliere segmenten Restaurant Dranken Fastservice Totaal Restaurant Dranken Fastservice Totaal Eenpersoonshuishoudens 39.650 39.650 71.370 150.670 793.000 495.625 392.535 1.681.160 Tweepersoonshuishoudens laag opgeleid 20.144 80.574 100.718 201.436 302.154 604.309 453.231 1.359.694 Tweepersoonshuishoudens hoog opgeleid 21.033 42.066 45.571 108.669 525.819 420.655 296.211 1.242.686 Gezinnen met jongere kinderen 54.330 36.220 108.660 199.210 733.455 235.430 380.310 1.349.195 Gezinnen met oudere kinderen 121.920 91.440 243.840 457.200 2.133.600 685.800 1.097.280 3.916.680 Empty nesters 56.760 56.760 94.600 208.120 1.277.100 567.600 614.900 2.459.600 Actieve senioren 78.000 65.000 104.000 247.000 1.755.000 487.500 572.000 2.814.500 Passieve senioren 12.900 8.600 17.200 38.700 193.500 25.800 60.200 279.500 Scholieren 14.485 101.394 260.728 376.607 181.061 506.971 651.820 1.339.852 Jong volwassenen (thuiswonend) 49.750 159.200 208.950 417.900 746.250 1.592.000 940.275 3.278.525 Subtotaal 468.971 680.904 1.255.637 2.405.513 8.640.939 5.621.690 5.458.763 19.721.392 Toeristische segmenten Dagtoerist 323.661 92.475 693.560 1.109.696 6.473.228 554.848 5.201.701 12.229.778 Verblijfstoerist 51.777 10.355 10.355 72.488 1.294.436 77.666 88.022 1.460.124 Subtotaal 375.439 102.830 703.916 1.182.185 7.767.665 632.514 5.289.723 13.689.902 Zakelijke segmenten Werkende Massa 43.227 43.227 129.680 216.133 756.467 432.267 648.400 1.837.134 Financiële sector 6.670 16.675 26.680 50.026 183.427 208.440 200.102 591.970 Creatieve sector 6.530 8.162 16.325 31.017 146.923 102.030 106.111 355.064 Overheid, onderwijs & gezondheidszorg 14.486 21.729 86.916 123.131 289.720 271.613 521.497 1.082.830 Topsegment 3.422 8.556 6.844 18.822 154.001 128.334 85.556 367.891 Zakelijke hotelgast 17.894 1.988 3.977 23.859 536.830 24.853 49.706 611.389 Subtotaal 92.229 100.337 270.422 462.989 2.067.368 1.167.537 1.611.373 4.846.278 Grand Totaal 936.639 884.072 2.229.975 4.050.686 18.475.972 7.421.741 12.359.859 38.257.572
4. Ruimtelijk economisch advies 4.5 Uitbreidingspotentieel 44 Toelichting Voor de huidige vierkante meters is uitgegaan van de horecaanalyse, gebaseerd op de informatie van HorecaDNA, aangevuld met informatie van eigen bezoek. De minimale omzet per m² verkoopoppervlakte is gebaseerd op ervaringscijfers voor horecabedrijven in een middelgrote stad buiten de Randstad. Hierbij wordt rekening gehouden met het toeristische karakter van de stad, het gemiddeld omzetniveau van een bedrijfstype in Nederland en de branchering binnen de specifieke sector. Door een minimale omzet te hanteren wordt uitgegaan van een gemiddeld bedrijfseconomisch gezonde exploitatie (individuele bedrijven kunnen daarbij boven- of ondermaats presteren). Op basis van het toekomstig omzetpotentieel en de minimale omzet per m² is de ruimte voor de oppervlakte (m²) en het aantal bedrijven per sector bepaald. In onze optiek zijn vierkante meters meer leidend dan bedrijven, aangezien bijvoorbeeld een groot wereldrestaurants meer invloed heeft op de markt dan twee kleine bistro s. Op basis van de uitkomsten is er ruimte voor circa 974m² groei in totaal. Indien de vierkante meters worden vertaald naar aantal bedrijven is te zien dat er de komende vijf jaar nog ruimte is voor circa drie restaurants, twee drankverstrekkers en vier fastservice bedrijven. Kijkende naar de plannen die momenteel bekend zijn, dan is te zien dat er de komende vijf jaren nog ruimte is voor vier (indicatief!) extra bedrijven (indien deze plannen allemaal gerealiseerd worden). NB1: De uitbreiding betreft de ontwikkeling per saldo (groei = nieuw minus gesloten bedrijven). Er wordt een bandbreedte van 10% geadviseerd. NB2: Eventuele nieuwe horeca binnen een hotel gaat niet af van het potentieel. NB3: Horeca uitbreiding op verdiepingen dient voor 50% meegerekend te worden, aangezien hier doorgaans lagere omzetten per m² worden gerealiseerd. Omzetpotentieel 18.475.972 7.421.741 12.359.859 38.257.572 Minimale omzet per m² v.v.o 3.500 1.800 3.900 Plafond aantal m² v.v.o. (omzet / omzet per m² v.v.o) 5.279 4.123 3.169 12.571 M² v.v.o huidig (2016) 4.819 3.867 2.911 11.597 Uitbreidingsruimte 2016-2021 (plafond minus huidig m²) 460 256 258 974 Groei% aantal m² 2016-2021 10% 7% 9% 8% Indicatie aantal bedrijven: gemiddelde oppervlakte 138 138 71 112 Ruimte voor groei (aantal bedrijven) 3 2 4 9 Toekomstig aantal bedrijven 38 30 45 113 Huidig aantal bedrijven 35 28 41 104 Groei% aantal bedrijven 2016-2021 10% 7% 9% 8% Omzet per bedrijf 481.900 248.593 276.900 339.069 Plannen reeds bekend (toekomstige horeca) De Griek/Olive (Ijsselkade) 1 1 Van Rossum 1 1 WC Dreiumme Runneboom (Kwalitaria Delfifrance) 1 1 Houtmarkt 53 (Pizza Place) 1 1 Van der Capellenlaan 58 (snackbar) 1 1 Totaal reeds in planning 1 0 4 5 Resterende ruimte 2 2 0 4 Overschrijden van plafond Indien het plafond wordt overschreden, wat een politieke keuze kan zijn, zal dit op termijn impliceren dat horecabedrijven de deuren moeten sluiten vanwege bedrijfseconomische redenen. Met het oog op versterken van specifieke gebieden kan dit een bewuste keuze zijn. Uitbreiding dient echter gedoseerd plaats te vinden en er dient een vinger aan de pols te worden gehouden. Toekomstige ontwikkelingen: Van de huidige bekende toekomstige ontwikkelingen is niet bekend welke daadwerkelijk gerealiseerd gaan worden en om hoeveel m² het gaat.
4. Ruimtelijk economisch advies 4.6 Referentie benchmarksteden 45 Toelichting In nevenstaande tabel is het aantal bedrijven en vierkante meters per sector afgezet ten opzichte van de benchmarksteden. Dit dient als referentie en laat ook zien dat de marktruimte in Zutphen niet bepaald kan worden door bijvoorbeeld uit te gaan van het gemiddelde van de andere steden. Indien het uitbreidingspotentieel volledig wordt benut/ingevuld telt Zutphen in 2021 circa 2.571m² v.v.o. per 10.000 inwoners. In 2016 ligt dit landelijk op 3.800m², in de benchmarksteden varieert dit tussen de 2.469m² en 5.822m² (gemiddeld 3.346m²). Perspectief Restaurant Dranken Fastservice Totaal M² v.v.o. per 10.000 inwoners 2021 1.080 843 648 2.571 Perspectief: M² v.v.o per 10.000 inwoners Zutphen 2016 1.025 823 619 2.468 Perspectief: M² v.v.o per 10.000 benchmark Deventer 1.107 1.669 430 3.206 Perspectief: M² v.v.o per 10.000 benchmark Harderwijk 651 1.343 475 2.469 Perspectief: M² v.v.o per 10.000 benchmark Kampen 586 1.715 398 2.699 Perspectief: M² v.v.o per 10.000 benchmark Doetinchem 851 2.147 705 3.704 Perspectief: M² v.v.o per 10.000 benchmark Lochem 1.407 1.736 300 3.443 Perspectief: M² v.v.o per 10.000 benchmark Winterswijk 1.542 3.487 793 5.822 Perspectief: M² v.v.o per 10.000 benchmark Gemiddelde 979 1.869 498 3.346 Perspectief: M² v.v.o per 10.000 benchmark Nederland 1.098 2.266 469 3.833
4. Ruimtelijk economisch advies 4.7 Uitbreidingspotentieel per gebied: totaaloverzicht Ontwikkelen Consolideren Terugdringen 46 46 Toelichting & randvoorwaarden In onderstaande tabel is een uiteenzetting gedaan van ontwikkelstrategieën per vastgesteld gebied. Hierbij is per nieuwe voorgestelde horecacategorie een advies gegeven, tevens met voorkeurslocaties. Indien een sector in een gebied op terugdringen staat, betekent dit niet dat de huidige aanwezige horeca moet verdwijnen. Het impliceert juist dat gevestigde ondernemers gewezen kan worden op de voorkeurslocaties van de gemeente en dat indien een ondernemer zijn activiteiten op de desbetreffende locatie staakt mogelijk een nieuwe bestemming gezocht kan worden. Hier kan eventueel een termijn aan verbonden worden. De gedachte bij de verschillende ontwikkelingsstrategie ligt mede in het feit dat wordt ingezet op concentratie van bepaalde type horeca, passende bij het vastgestelde karakter/dna van het gebied. Gezien het feit dat er beperkt ruimte is voor uitbreiding zullen er keuzes gemaakt moeten worden die duidelijkheid verschaffen aan de markt (ondernemers/ontwikkelaars), bewoners en overheid. Op de volgende pagina s is per horecasector een verdere uitwerking opgenomen.
4. Ruimtelijk economisch advies 4.8 Uitbreidingspotentieel per gebied: fastservicesector 47 47 Toelichting & randvoorwaarden In de tabel is een uiteenzetting gedaan van de gebieden waar in onze optiek uitbreiding kan plaatsvinden. In het Winkelgebied is het niet wenselijk dat er ontnuchteringszaken (categorie A2, shoarmazaken/snackbar) komen omdat deze met name s nachts geopend zijn. Er ontstaan dan overdag zwarte gaten in het winkelbeeld, (negatieve impact op sfeerbeleving). Voor bepaalde concepten zijn uitzonderingen (zie pagina 68). Indien in Overig Centrum (gebied centrum niet toebehorend aan een vastgesteld horeca-/ontwikkel-/aanloopgebied) bedrijven verdwijnen en niet worden ingevuld door nieuwe concepten, dient indien mogelijk deze ruimte te worden verschoven naar gebieden waar ingezet wordt op ontwikkeling. Voorkeurslocaties Er wordt een aantal voorkeurslocaties benoemd voor de realisatie van uitbreiding, gebaseerd op de vastgestelde dna s van de gebieden en ter versterking van de signatuur. Voor de fastservicesector zijn dat: Winkelgebied Noorderhaven (als onderdeel van en op voorwaarde van stedelijke ontwikkeling) Horecagebieden Van Spronsen Houtmarkt Winkelgebied Stationsgebied Vaaltstraat Ontwikkelgebieden Ijsselkade Groenmarkt Noorderhaven Aanlooproutes Nieuwstad, Norenburgerstraat, Basseroord, Lokenstraat & Lievevrouwestraat Laarstraat (vanaf Polsbroekpassage tot aan Warnsveldseweg). Spittaalstraat, Pelikaanstraat & Zaadmarkt (tot aan Ravenstraatje). s-gravenhof & Lange Hofstraat Marspoortstraat Overig Overig centrum Woonkernen Overig Zutphen (incl. Warnsveld) Buitengebied CATEGORIE A1: Fastservice licht Voorkeur Voorkeur CATEGORIE A2: Fastservice zwaar
4. Ruimtelijk economisch advies 4.9 Uitbreidingspotentieel per gebied: restaurantsector 48 Toelichting & randvoorwaarden In de tabel is een uiteenzetting gedaan van de gebieden waar in onze optiek uitbreiding kan plaatsvinden. In het Winkelgebied is het niet wenselijk dat er restaurants komen, aangezien deze vaak alleen s avonds geopend zijn. Er ontstaan dan overdag zwarte gaten in het winkelbeeld, (negatieve impact op sfeerbeleving). Een alternatieve oplossing kan zijn een subcategorie voor restaurants die vanaf bijv. 11.00/12.00 uur geopend voor lunch). Voor bepaalde concepten zijn uitzonderingen (zie pagina 68). Indien in Overig Centrum (gebied centrum niet toebehorend aan een vastgesteld horeca-/ontwikkel-/aanloopgebied) bedrijven verdwijnen en niet worden ingevuld door nieuwe concepten, dient indien mogelijk deze ruimte te worden verschoven naar gebieden waar ingezet wordt op ontwikkeling. Voorkeurslocaties Er wordt een aantal voorkeurslocaties benoemd voor de realisatie van uitbreiding, gebaseerd op de vastgestelde dna s van de gebieden en ter versterking van de signatuur. Voor de restaurantsector zijn dat: Houtmarkt Aanlooproute s Gravenhof & Lange Hofstraat
4. Ruimtelijk economisch advies 4.10 Uitbreidingspotentieel per gebied: drankensector 49 49 Toelichting & randvoorwaarden In de tabel is een uiteenzetting gedaan van de gebieden waar in onze optiek uitbreiding kan plaatsvinden. Tevens is aangegeven waar de focus op dient te liggen (conceptueel). Deze focus is niet altijd bruikbaar om initiatieven te toetsen, echter geeft het een handvat bij actieve acquisitie op type formules die gewenst zijn. In het Winkelgebied is het niet wenselijk dat er meer cafés komen, aangezien deze vaak alleen s avonds geopend zijn. Er ontstaan dan overdag zwarte gaten in het winkelbeeld, (negatieve impact op sfeerbeleving). Voor bepaalde concepten zijn uitzonderingen (zie pagina 68). Indien in Overig Centrum (gebied centrum niet toebehorend aan een vastgesteld horeca-/ontwikkel-/aanloopgebied) bedrijven verdwijnen en niet worden ingevuld door nieuwe concepten, dient indien mogelijk deze ruimte te worden verschoven naar gebieden waar ingezet wordt op ontwikkeling. Voorkeurslocaties Er wordt een aantal voorkeurslocaties benoemd voor de realisatie van uitbreiding, gebaseerd op de vastgestelde dna s van de gebieden en ter versterking van de signatuur. Voor de drankensector, categorie C1 is dat: Houtmarkt
4. Ruimtelijk economisch advies 4.11 Uitbreidingspotentieel per gebied: hotelsector 50 Toelichting & randvoorwaarden Hotel Bij het huidig kameraanbod en de 48.000 overnachtingen (35% zakelijk, 65% toeristisch) bedraagt de kamerbezetting in 2015 63,4%, uitgaande van circa 1,5 personen per kamer (1,1 zakelijk, 1,8 toeristisch) Binnen het Hotelsegment wordt een groei verwacht richting de 55.600 overnachtingen in 2021. Uitgaande van bijna 1,5 personen per kamer bedraagt het aantal verkochte kamers in 2021 bijna 38.000. Uitgaande van ondergrens in kamerbezetting van 62% bedraagt de jaarlijkse benodigde kamercapaciteit ruim 61.000 kamers, oftewel 167 kamers per dag. Dit impliceert een uitbreidingsruimte van circa 26 kamers (huidig aanbod 141 kamers) voor de komende vijf jaar. Horecagebieden Van Spronsen Houtmarkt Winkelgebied Stationsgebied Vaaltstraat Ontwikkelgebieden Ijsselkade Groenmarkt Noorderhaven Aanlooproutes CATEGORIE D: Hotel/pension Voorkeur Voorkeurslocaties Marktruimte hotels 2015 2021 Overnachtingen 48.025 55.694 Personen per kamer 1,47 1,47 Verkochte kamers 32.623 37.833 Kamerbezetting 63,4% 62% Beschikbare kamers per jaar 51.465 61.021 Per dag 141 167 Ruimte 26 Er wordt een aantal voorkeurslocaties benoemd voor de realisatie van uitbreiding, gebaseerd op de vastgestelde dna s van de gebieden en ter versterking van de signatuur. Voor de logiessector zijn dat: De IJsselkade Spittaalstraat/Pelikaanstraat/Zaadmarkt Marspoortstraat Overig (historisch) centrum). Nieuwstad, Norenburgerstraat, Basseroord, Lokenstraat & Lievevrouwestraat Laarstraat (vanaf Polsbroekpassage tot aan Warnsveldseweg). Spittaalstraat, Pelikaanstraat & Zaadmarkt (tot aan Ravenstraatje). s-gravenhof & Lange Hofstraat Marspoortstraat Overig Overig centrum Woonkernen Overig Zutphen (incl. Warnsveld) Buitengebied Voorkeur Voorkeur Voorkeur
4. Ruimtelijk economisch advies 4.12 Actielijnen concentratiegebieden 51 51 Houtmarkt Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 5 554 Drank 4 631 Fastservice 3 480 Hotel 0 0 Totaal 12 1.665 Winkelgebied Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 1 30 Drank 3 310 Fastservice 14 827 Hotel 0 0 Totaal 18 1.167 Stationsgebied Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 5 619 Drank 0 0 Fastservice 1 100 Hotel 0 0 Totaal 6 719 Inzetten op horeca met zitplaatsen (koffie, lunch, borrel, diner), als meeting point, zowel dag- als avondopenstelling Beeldkwaliteit buitenruimte optimaliseren. Gewenste signatuur van terrasgebied continueren en inzetten op terrasconcepten, ook tijdens marktdagen. Geen nieuwe fastservice concepten (afbreuk beeldkwaliteit van sfeerbepalend centrum). Nieuwe horeca binnen het winkelgebied dient overdag geopend te zijn (geen gesloten gevels tijdens winkeltijden). Nieuwe horeca: Sturen op differentiatie binnen daghoreca met sterke formules gericht op gezond (sandwiches, sappen, salades, pasta s), maar ook ruimte voor de vette hap (liefst vers en biologisch). Mengfuncties met winkels (shop in shop) Regelgeving van belang. Inzetten op verhoging uitstraling terrassen. Aandacht houden voor buitenruimte & informatievoorziening welkome entree. Geen horecatoevoegingen Focus op centrum. Vaaltstraat Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 0 0 Drank 3 180 Fastservice 0 0 Hotel 0 0 Totaal 3 180 Uitvoeringsprogramma voor aanpak buitenruimte. Overleg stimuleren/initiëren tussen bewoners en ondernemers. Geen uitbreiding van (nacht)horeca. Deels verleggen van focus richting avond (restaurant?)
4. Ruimtelijk economisch advies 4.13 Actielijnen ontwikkelgebieden 52 52 IJsselkade Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 1 465 Drank 1 350 Fastservice 1 64 Hotel 0 0 Totaal 3 879 Welkome entree voor o.a. water- en bustoerisme. Focus op daghoreca op strategische zichtlocaties ter bevordering van natuurlijke loop. Alleen horeca als onderdeel van integrale ontwikkeling! Noorderhaven Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 0 0 Drank 1 500 Fastservice 2 200 Hotel 0 0 Totaal 3 700 Gedoseerde ontwikkeling, alleen in restaurantsector met concepten die zich op doelbezoek richten (luxe restaurant, partijen, hip) en vernieuwende (dag)horeca. Inzetten op combinaties leisure en zakelijke functies ter verhoging van aantrekkelijkheid verblijfsklimaat. Groenmarkt Beperkte ontwikkeling (restaurants en daghoreca), alleen direct aansluitend op bestaande horeca. Terrassen (zie Houtmarkt). Groenmarkt minder prioriteit dan Houtmarkt.
4. Ruimtelijk economisch advies 4.14 Actielijnen aanlooproutes 53 Nieuwstad en verder. Beperken horeca, alleen restaurant Inzetten op versterken mix ambacht, markt, vers. s Gravenhof en verder. Optimaliseren parelfunctie. Historisch, sfeer, culinair, monumentaal, ambachtelijk Restaurant en daghoreca Laarsstraat en verder. Optimalisatie schakelpunt winkelgebied (plein Paardenwal, Boompjeswal, Beukerstraat) -> Potentieel aantrekkelijk horecaconcentratiepunt / welkome entree Pelikaanstraat en verder. Optimaliseren parelfunctie. Historisch, sfeer, ruimtelijk, schoon, monumentaal, ambachtelijk Fastservice zwaar niet op z n plaats. Marspoortstraat en verder. Geen aanbod Alleen eventueel voor hotel Voorkomen van versnippering aanbod
4. Ruimtelijk economisch advies 4.15 Actielijnen overig 54 Overig Zutphen centrum Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 3 160 Drank 4 490 Fastservice 2 130 Hotel 0 0 Totaal 9 780 Geen uitbreiding horeca, alleen hotel (bij voorkeur in historische bouw) Bij verdwijnen van horeca de ruimte die ontstaat bij voorkeur verplaatsen naar geschikte horeca concentratiegebieden. Woonkernen (exclusief Warnsveld) Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 2 320 Drank 6 886 Fastservice 10 587 Hotel 1 1.400 Totaal 19 3.193 Huidig aanbod handhaven- -> Geen actieve ontwikkeling Bij verdwijnen van restaurant de ruimte die ontstaat bij voorkeur verplaatsen naar geschikte horeca concentratiegebieden Warnsveld Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 3 915 Drank 3 325 Fastservice 2 98 Hotel 0 0 Totaal 8 1.338 Alleen eventueel uitbreiding van lichte daghoreca. Ruimte is beperkt, maar gericht op woonkern zou aantrekkelijke moderne horeca (gezond/koffie/thee) aansluiten bij doelgroep. Buitengebied Bedrijfssector Aantal Oppervlakte Restaurant 1 80 Drank 1 340 Fastservice 0 0 Hotel 0 0 Totaal 2 420 Uitbreiding alleen bij ontwikkeling van toeristisch/recreatief gebied waar ondersteunende horeca bij past (daghoreca/restaurant indien overdag geopend)
4. Ruimtelijk economisch advies 4.16 Uitzonderingen uitbreidingsplafond 55 Uitzonderingen uitbreidingspotentieel Er is een aantal uitzonderingen op het uitbreidingspotentieel. Als nieuwe initiatieven voldoen aan onderstaande criteria dan zijn de vierkante meters additioneel op het vastgestelde uitbreidingspotentieel. Pareltjes Voor nieuwe innovatieve concepten die een initiële aantrekkingskracht hebben op nieuwe doelgroepen is ten alle tijden ruimte (concepten met een autonome vraag). Hierbij kan gedacht worden aan sterrenrestaurants of een grootschalig multifunctioneel uitgaanscomplex. Voorwaarde is dat het bedrijf een aanzienlijk deel van de bezoekers trekt van buiten Zutphen en omgeving waardoor het aantal bezoekers aan de stad zal toenemen. Bron: De Librije Toetsingskader pareltjes Pareltjes zijn bedrijven die qua karakter, uitstraling, ligging, concept bijdragen aan een sterke uitstraling van het gebied. Pareltjes hebben een bovenregionale koopmoeitebereidheid, en trekken derhalve een overgroot deel van de bezoekers van buiten de stad Hoe toetst men een pareltje? Het is niet wetenschappelijk te onderbouwen. Hieronder enige handvatten om grip te krijgen op de toetsing. Toetsingskader 1. Het concept dient iets toe te voegen aan het bestaande aanbod (uniciteit). 2. Kopstukken qua ondernemer/gezicht (sterrenchef, top dj). 3. Het betreft een topmerk (ook branchevreemd). 4. Concept komt veelvuldig voor in de vakliteratuur en andere media. 5. s Werelds/ s lands grootste/hoogste/diepste/eerste. Periferie Eventuele nieuwe horeca met ligging aan de snelweg valt slechts voor een klein deel binnen het uitbreidingspotentieel. Deze bedrijven trekken hoofdzakelijk bezoekers vanuit weggebruikers, waarvan het type horecabezoek geen vraag wegneemt bij de horeca elders in de stad. Dit is echter wel formule afhankelijk en zal per geval specifiek bekeken moeten worden. Clustering van snelweg horeca werkt versterkend voor de aantrekkingskracht op potentiele bezoekers. Prethoreca Ondersteunende horeca aan leisure en recreatiegebieden, zoals wellnesscentra, pretparken en natuurparken, valt niet binnen het uitbreidingspotentieel. Leisurebedrijven trekken een eigen markt naar zich toe. Daarbij is het horecapubliek voornamelijk gekoppeld aan de bezoekers. Bron: McDonald s Bron: Sauna Leliehof Voorbeeld: Reuzenrad met horeca op de Pier Scheveningen. www.perssupport.nl