VR 2018 3003 MED.0130/1TER DE VLAAMSE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN TER MEDEDELING AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Stappenplan locoregionale zorgstrategische planning Bijlagen: - Bijlage: Logische zorggebieden - netwerken 1. INLEIDING 1.1 Gemeenschappelijke verklaring De transities in het zorglandschap zijn een gedeelde bekommernis en betrachting van alle overheden (federaal, gemeenschappen, lokale overheden) in dit land. Op 29 juni 2015 ondertekenden de ministers verantwoordelijk voor Volksgezondheid van alle bestuursniveaus een gemeenschappelijke verklaring over de hervorming van het ziekenhuislandschap. De verklaring gaat uit van een gedeelde visie en een overlegmodel om de bijsturingen in de ziekenhuissector te realiseren. De principes volgens de gemeenschappelijke verklaring van de ministers verantwoordelijk voor volksgezondheid: 1. De patiënt staat centraal in het gezondheidsbeleid 2. Kwaliteitsverbetering is de ultieme toetssteen bij beslissingen 3. Netwerkvorming en samenwerking tussen ziekenhuizen zijn belangrijke hefbomen 4. De overheid geeft ruimte aan innovatie en sociaal ondernemerschap 5. Alle betrokkenen overleggen regelmatig met elkaar Bovenvermelde principes sluiten nauw aan bij de Vlaamse visie op het toekomstig zorglandschap. Tegelijkertijd biedt deze gemeenschappelijke verklaring een hefboom om na de zesde staatshervorming de stuurinstrumenten van het ziekenhuislandschap op een geconcentreerde wijze tussen de verschillende overheden tot stand te brengen. 1.2 Nota - Nieuw Vlaams ziekenhuislandschap Op 8 juli 2016 heeft de Vlaamse Regering akte genomen van de nota Nieuw Vlaams ziekenhuislandschap. Een belangrijk uitgangspunt van deze nota was dat we willen streven naar een solide basisaanbod, een concentratie van expertise en complexe pathologieën en een rationalisatie van het Pagina 1 van 11
hoogtechnologisch zorgaanbod. De concentratie van grootschalige ziekenhuizen die het volledig arsenaal aan (super)specialistische functies willen aanbieden, lijkt zijn limiet bereikt te hebben. Na de fusiegolf van de voorbije decennia willen we het concurrentiemodel tussen ziekenhuizen ombuigen naar een samenwerkingsmodel. Met het Zorgstrategisch Plan Vlaanderen willen we komen tot een hertekening van het zorglandschap met eigen regionale accenten die aangepast zijn aan de noden van de bevolking. De nieuwe zorgstrategische planning onderbouwt niet enkel de investeringen in infrastructuur, maar zal ook dienen als een basis voor de toekenning van planningen en erkenningen. Planningsvergunningen en erkenningen zullen worden toegekend naargelang hun inbedding in logische en consistente samenwerkingsverbanden. Het instrument legt de focus niet langer bij het individuele ziekenhuis, maar zal zijn reikwijdte verruimen tot een regionale zorgstrategie. Hierdoor zal in het zorglandschap meer aandacht gaan naar taakdifferentiatie en zal men moeten komen tot nieuwe samenwerkingsverbanden inzake locoregionale zorgopdrachten en supraregionale afspraken. In de nota stonden volgende acties aangegeven op basis waarvan we 5 werkpakketten onderscheiden: 1. Juridisch kader rond samenwerkingsverbanden (zie: Vorming locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken) & oppuntstelling van het begrippenkader a. Werkpakket 1: Wettelijk kader b. Werkpakket 2: Inventarisatie locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken 2. Zorgstrategisch Plan Vlaanderen (Werkpakket 3) 3. Valorisatie van de basis-specialistische zorgopdrachten (Werkpakket 4) 4. Het ziekenhuis van de toekomst (Werkpakket 5) 2. STAND VAN ZAKEN EN PLANNING M.B.T. DE ACTIES 2.1 Vorming locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken In de nota van 08/07/2016 werd aangehaald dat er onderzocht moest worden of de bestaande concepten in de ziekenhuiswet nog voldoende zijn om de nieuwe beweging rond samenwerkingen te vatten. We gingen er vanuit dat heel wat van de dynamiek rond samenwerking opgevangen kon worden door een actualisatie van de modaliteiten van een aantal van de wettelijk voorziene samenwerkingsvormen. Er is een consensus op alle beleidsniveaus dat samenwerkingsverbanden een belangrijke hefboom zijn in het toekomstig ziekenhuislandschap. Er werd aangehaald dat de bevoegde overheden best een gezamenlijk initiatief nemen om het debat over de modellen rond samenwerkingsverbanden te concretiseren en dat er een voldoende duurzame en werkzame basis moet gevonden worden voor de governance van de samenwerkingsverbanden en netwerken. Binnen deze actielijn is het de bedoeling om de nodige juridisch kaders uit te werken binnen de bevoegdheden van de respectievelijke overheden. Hierop aansluitend moet er een oppuntstelling komen van begrippenkaders. Het sectorale debat over de ontwikkeling van het nieuwe ziekenhuislandschap vertoont heel wat onderlinge congruentie qua uitgangspunten en concepten. In functie van de concretisering van deze concepten tekenen zich een aantal begrippenkaders af die oppuntstelling vereisen om eenduidig in de beleidsteksten en wetgevende kaders gehanteerd te worden. Onder andere inzake opdrachten in het zorglandschap, definiëren van samenwerkingsverbanden en uittekenen van de zorgregio s. Tegelijkertijd moet hierbij de vergelijking gebeuren met de bestaande regelgeving en in de wet omschreven concepten. Deze oefening zal een belangrijke basis zijn voor de ontwikkeling van het wetgevend kader van het instrument van zorgstrategische planning. Pagina 2 van 11
Stand van zaken Minister De Block is een wettelijk kader aan het uittekenen voor de locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken dat voorziet in governancestructuren die gemeenschappelijke strategieën bepalen over locoregionale zorgopdrachten en afspraken inzake supraregionale functies. Hierover is er regelmatig terugkoppeling binnen de IMC Volksgezondheid. Een ontwerp voor aanpassing van de ziekenhuiswet ifv de vorming van klinische locoregionale netwerken wordt in eerste lezing behandeld op de federale ministerraad op 30 maart 2018. Aansluitend op afspraken in de IMC Volksgezondheid werd parallel reeds de implementatie van de hervorming van het ziekenhuislandschap in Vlaanderen voorbereid. Op 25/01/2018 werd een gemeenschappelijk schrijven vanuit Minister De Block en Vandeurzen verzonden naar de ziekenhuizen inzake de inventarisatie van de intenties m.b.t. de vorming van locoregionale klinische netwerken. Alle ziekenhuizen/netwerken hebben binnen de vooropgestelde termijn gereageerd. In totaal worden 13 netwerken voorgesteld door de sector. Voor een aantal ziekenhuizen is er nog onduidelijkheid over de intentie van toetreding tot een netwerk (Met name: nog onduidelijkheid over RZ Sint-Trudo te Sint-Truiden, UZ Brussel te Jette, AZ Maria te Halle en AZ Oudenaarde te Oudenaarde.) In Oost-Vlaanderen zijn er nog gesprekken over de opportuniteit om een 14 e netwerk op te richten waarbij AZ Nikolaas te Sint-Niklaas, AZ Lokeren te Lokeren en AZ Sint-Blasius te Dendermonde samen een netwerk Waasland zouden vormen Indicatieve planning en timing Werkpakket 1 Wettelijk kader (Federale overheid - Vlaamse overheid) Federale overheid: Organieke wetgeving inzake de locoregionale ziekenhuisnetwerken April-december 2018 Vlaamse overheid: Erkenningsnormen locoregionale ziekenhuisnetwerken - eerste lezing van wet eind maart 2018 - In meest optimistisch scenario tegen eind 2018 publicatie van wet in Belgisch Staatsblad - Voor 2 e lezing van organieke wetgeving binnen Federale regering > voorbereidende werken voor Vlaams wettelijk kader - voor zover als mogelijk - Na 2 e lezing van organieke wetgeving binnen Federale regering > start officiële procedure voor wettelijk kader - In meest optimistisch scenario: 9 maanden later publicatie van erkenningsnormen in Belgisch Staatsblad - Nadien erkenning van de locoregionale ziekenhuisnetwerken Doorlopen van de procedures voor een BVR rond regionale zorgstrategische planning. Hierbij moet nog gekeken worden in hoeverre dit gekoppeld kan worden aan het wettelijk kader rond locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken zoals de Federale overheid op dit ogenblik aan het uitwerken is of dat er andere kapstokken gebruikt kunnen worden (VIPA-regelgeving, procedures erkenning/planning, ) om deze regelgeving op te baseren Werkpakket 2 Inventarisatie locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken (Vlaamse overheid) 25/01/2018 Oproep inventarisatie 15/02/2018 Indienen intentieverklaringen door Pagina 3 van 11
April - mei 2018 Juni - juli 2018 Eind september 2018 Najaar 2018 netwerken/ziekenhuizen Ontvangst van netwerken/ziekenhuizen door agentschap Zorg en Gezondheid + terugkoppeling gegevens aan netwerken/ziekenhuizen onder meer m.b.t. logische zorggebieden (1) en vorming eerstelijnszones (2). Doel: Inzicht verschaffen in visie van Vlaamse overheid Motivatie ziekenhuizen leren kennen Opstellen advies vanuit Agentschap Terugkoppeling naar Federale overheid Verdere inhoudelijke toelichting en indiening finale voorstellen van intentieverklaringen door de netwerken (schriftelijk) Rekening houdend met: - Logische zorggebieden - Eerstelijnszones en toekomstige regionale zorgzones Met aandacht voor afstemming met: - Eerste lijn - Geestelijke gezondheid - Revalidatie Aftoetsing van intentieverklaring aan principes van logische zorggebieden en eerstelijnszones/regionale zorgzones Start uittekenen regionale zorgstrategische plannen door de netwerken Randvoorwaarden: - op basis van studieopdracht Zorgstrategisch Plan Vlaanderen - Juridisch kader regionale zorgstrategische planning Zie verder: 2.3 Zorgstrategisch Plan Vlaanderen (1) Logische zorggebieden De samenwerkingsverbanden zullen getoetst worden aan de locoregionale patiëntenstromen en de eerstelijnszones. De redenen hiervoor liggen voor de hand : de netwerken hebben als primaire focus de locoregionale zorgopdrachten waarvoor afstemming met de eerste lijn en een kwalitatieve uitbouw dicht bij de woonplaats van de bevolking essentieel is. De toekomstige samenwerkingswerkingsverbanden moeten instaan voor de locoregionale zorg van een aaneengesloten geografisch gebied en er mogen geen bestaande partners in het gebied worden uitgesloten. In Vlaanderen zullen de zorggebieden getoetst worden aan de bestaande locoregionale patiëntenstromen. Voor elk ziekenhuis kan op basis van de huidige patiëntenstromen een verzorgingsgraad voor een welomschreven regio gekwantificeerd worden. De clustering van ziekenhuizen tot locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken zou optimaal dienen te leiden tot een maximalisatie van een collectieve verzorgingsgraad in het zorggebied van het samenwerkingsverband. Gezien er voor het Rijk gestreefd naar 25 zorggebieden worden voorzien (waarvan in Vlaanderen gerekend wordt op 13 à 14 zorggebieden), wordt er uitgegaan van een zorggebied van 400.000 à 500.000 inwoners per locoregionaal klinisch netwerk. Pagina 4 van 11
Deze logische zorggebieden gebaseerd op de reële patiëntenstromen ifv locoregionale zorgopdrachten werd in een referentiekaart gevisualiseerd rekening houdend met bovenstaande bepaling (cfr bijlage). In de grootstedelijke gebieden zoals Antwerpen, Gent en Brussel, is de overlap qua verzorgingsgebied tussen de ziekenhuizen groot en zal de kaap van 500.000 inwoners snel overschreden worden. Voor deze regio s zullen bijgevolg bijkomende criteria en specifieke beoordeling nodig zijn om na te gaan in hoever de samenwerking van het locoregionaal klinisch netwerk bij de reële zorgbehoefte van de populatie aansluit. (2) Eerstelijnszones In Vlaanderen worden inmiddels de eerstelijnszones ontwikkeld om de multidisciplinaire en intersectorale samenwerking op praktijkniveau te ondersteunen. Het betreft zones van 75.000 à 125.000 inwoners en zal aangestuurd worden door een zorgraad. Zorg en Gezondheid ontving intussen 55 aanvragen voor een eerstelijnszone. Na evaluatie van de ontvankelijkheids- en motivatiecriteria werden 53 zones weerhouden: - 49 eerstelijnszones krijgen groen licht en kunnen, onder begeleiding van een transitiecoach, verder werken. Van deze 49 zones zijn er 12 die grenzen aan een zone waarover geen consensus bestaat, of een gemeente die nog niet ingedeeld is, en hierdoor mogelijks geïmpacteerd worden. Deze zones werden goedgekeurd onder voorbehoud. - 4 zones worden voorlopig on hold gezet omwille van het ontbreken van de consensus bij alle verplichte partners. Concreet is het de bedoeling dat het toekomstige locoregionaal ziekenhuisnetwerk zal scharnieren met een aantal eerstelijnszones (4 à 6 - afhankelijk van bevolkingsaantal). Tegen mei-juni 2018 zal er duidelijkheid zijn over de definitieve invulling van de eerstelijnszones in gans Vlaanderen. Tegen het najaar 2018 is het de bedoeling dat meerdere eerstelijnszones zich gaan groeperen in regionale zorgzones. Eén van de opdrachten is het eerstelijnsaanbod afstemmen op het basiszorgaanbod in de ziekenhuizen. Een maximale overlap tussen de regionale zorgzone en het zorggebied van het locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk is hierbij dan ook het streefdoel. In de bijlage Logische zorggebieden - netwerken stellen de lijnen op de kaart van Vlaanderen de eerstelijnszones voor (status maart 2018) 2.2 Zorgstrategisch Plan Vlaanderen Conform het gemeenschappelijke principe dat de patiënt centraal staat in het gezondheidsbeleid zijn alle overheden geïnteresseerd in een juiste raming van de zorgbehoeften en de evaluatie of het zorgaanbod hieraan voldoende aangepast is. Het format van het zorgstrategisch plan dient geactualiseerd te worden i.f.v. de nieuwe uitgangspunten. Het zorgstrategisch plan werd tot dusver enkel gebruikt als een eerste stap in een proces om nieuwbouwprojecten te realiseren conform de VIPA-procedure. Het plan was voorheen toegespitst op het individuele ziekenhuis en zal nu vooral de scope van het regionaal samenwerkingsverband dienen te vatten. De focus op aanbod (erkenningen, ligdagen, ligduur, verantwoorde bedden) dient hierbij verder te verschuiven naar de vraagzijde (noden van populatie). Ook kwaliteitstoetsen qua processen en outcome zullen nu meer kunnen onderbouwd worden vanuit indicatoren. Het zorgstrategisch plan is een dynamisch instrument dat vertrekt vanuit een populatiegerichte zorgbehoeftebepaling. Per zorgprogramma of functie wordt gezocht naar waardecreatie door Pagina 5 van 11
optimalisatie van de verhouding tussen kwaliteit en kost. De kwantitatieve onderbouwing van het zorgstrategisch plan steunt op epidemiologische gegevens, kwaliteitsindicatoren en wetenschappelijke evidentie. Ondertussen publiceerde het KCE de resultaten van de studieopdracht over de Heroriëntering van de rol van ziekenhuizen in het zorglandschap. Er waren drie doelstellingen van deze KCE-studie: 1. De toekomstige (tot 2025) behoefte aan acute ziekenhuisbedden te ramen (met inbegrip van universitaire ziekenhuizen) op basis van demografische trends en andere factoren die een impact hebben op de opnamekans in een acuut ziekenhuisbed of op de ligduur. Deze factoren zijn onder andere: - het effect van technologische vooruitgang op de verschuiving van een klassieke opname naar selectieve dagchirurgie of op het verminderen van de ligduur; - de beschikbaarheid van alternatieve intermediaire voorzieningen. 2. Het bepalen van de geografische spreiding van standaard- en gespecialiseerde ziekenhuiszorg op basis van populatiebehoeften en de beschikbare/benodigde alternatieven. Dit vraagt een afweging tussen welke zorgopdrachten inzetten op proximiteit in functie van een betere toegankelijkheid van zorg versus welke segmenten van de zorg meer gecentraliseerd dienen te worden in functie van het garanderen van optimale outcome. 3. De analyse van parameters die gestalte kunnen geven aan ziekenhuisnetwerken. Na deze studie zijn een aantal van de aanbevelingen van het KCE: - Tegen 2025 een afbouw van 9.308 bedden in België. Deze afbouw geldt voor alle bedtypes, met uitzondering van de G- en S-bedden. - Alternatieven uitwerken voor de klassieke ziekenhuiszorg en interventies die het ziekenhuisverblijf vermijden of verkorten De resultaten van deze KCE-studie over het zorglandschap geeft input aan een Vlaamse Blauwdruk over de macro-organisatie van het ziekenhuislandschap in Vlaanderen. Hierdoor wordt een wetenschappelijk onderbouwd referentiekader gecreëerd voor de raming van de benodigde capaciteit per kenletter van bedden en indicaties voor de nood aan spreiding i.f.v. een afweging tussen proximiteit of nood aan centralisatie en efficiëntie of concentratie van expertise. Stand van zaken In 2016 werd een studieopdracht uitgeschreven voor het opstellen van een format voor Zorgstrategische planning in de Algemene Ziekenhuizen. Op 7/01/2017 werd de studieopdracht toegekend aan het consortium KUL/Deloitte. Het consortium is op dit ogenblik de studieopdracht aan het finaliseren. Het toekomstige zorgstrategisch plan zal opgesteld worden in 4 stappen: 1. De zorgbehoefte van de populatie inschatten. Het is daarbij belangrijk om enerzijds de populatie geografisch af te bakenen en anderzijds om aan de hand van indicatoren van gezondheid, welzijn en demografie de toekomstige zorgnood van deze populatie in te schatten. 2. De populatiebehoefte vertalen naar een aanboddoelstelling. Ziekenhuizen dienen hierbij rekening te houden met opname- en ligduurtendensen. 3. De ziekenhuizen vergelijken het huidige aanbod met de aanboddoelstelling en voeren een sterkte-zwakteanalyse uit om de opportuniteiten voor samenwerking bloot te leggen. Deze resultaten dienen als input voor taakafspraken tussen de ziekenhuizen en afstemming met de andere zorg- en welzijnsactoren. 4. Het voorgestelde zorgaanbod wordt zoals overeengekomen tijdens de onderhandelingen vastgelegd in het zorgstrategisch plan. Pagina 6 van 11
De Vlaamse Overheid streeft ernaar om de ingediende zorgstrategische plannen op een zo objectief mogelijke manier te evalueren. Het consortium LIGB-Deloitte zal hiervoor een evaluatiekader opstellen gebaseerd op de 4 doelstellingen van het Quadruple Aim model: - Verbeteren van de volksgezondheid - Verbeteren van de patiënten-ervaring met inbegrip van de kwaliteit van zorg voor de individuele patiënt - Efficiëntie van de uitgaven - Het ontwikkelen van competenties en welzijn van de zorgverleners Zodoende vormen de 4 pijlers van het Quadruple aim model het evaluatiekader waar de concrete individuele evaluatieparameters werden ingedeeld. Ondertussen is er al voorbereidend werk geleverd voor de uitwerking van een juridisch kader voor de toekomstige zorgstrategische planning. Indicatieve planning en timing Werkpakket 3 Zorgstrategische planning 16/04/2018 Officiële oplevering van de studieopdracht Zorgstrategische planning in de Algemene Ziekenhuizen April-mei 2018 Mede op basis van de KCE-studie zal er een model uitgewerkt worden dat als hulpmiddel kan dienen voor de netwerken om hun bedcapaciteit af te stemmen op de projecties zoals opgenomen in de KCE-studie. April-september 2018 Concrete uitwerking van het nieuwe sjabloon voor zorgstrategische planning. Rekening houdend met/afgestemd op: - Resultaat studieopdracht - Model rond bedcapaciteit - Wettelijk kader rond netwerking - Wettelijk kader rond regionale zorgstrategische planning April-september 2018 Uitwerken kader voor ondersteuning implementatie zorgstrategische planning (coaching) September-oktober 2018 Communicatie m.b.t. nieuwe zorgstrategische planning naar de sector September-december 2018 Piloot nieuwe zorgstrategische planning? 2.3 Valorisatie van de basis-specialistische zorgopdrachten Vanuit de historische versnippering van het zorglandschap heeft de overheid verschillende stimuli uitgewerkt tot fusies in de ziekenhuissector. De concentratie van grootschalige ziekenhuizen die het volledig arsenaal aan (super-)specialistische functies willen aanbieden, lijkt echter zijn limiet bereikt te hebben. Paradoxaal genoeg stellen vele lokale basisziekenhuizen zich existentiële vragen, juist in een tijdperk waar er een groeiende vraag is naar meer proximale zorg. De lokale ziekenhuizen worden bedreigd door het financieringssysteem dat de inzet van medische techniciteit stimuleert en tegelijkertijd de basisspecialistische functies onderwaardeert. Daarenboven hebben deze kleinere ziekenhuizen een probleem van attractiviteit voor nieuwe artsen-specialisten, die terugschrikken voor de permanentiedruk in de kleinere artsenassociaties en kiezen voor grotere ziekenhuizen met meer Pagina 7 van 11
mogelijkheden tot superspecialisatie. De vorming van steeds meer supergespecialiseerde artsen gaat trouwens voorbij aan de nood aan algemeen specialistische competenties in de opdrachten van een basisziekenhuis. Stand van zaken In 2017 vond er in Vlaanderen een eerste oefening plaats rond de basis-specialistische zorgopdrachten. Hierbij werden vertegenwoordigers uit de sector, eerste lijn en andere stakeholders samen gebracht rond 4 thema s: ouder wordende populatie, spoedeisende hulp, moeder & kind en focussed factories. Er werden werkgroepen opgericht voornamelijk op basis van vertegenwoordigers van ziekenhuizen met als hoofdopdracht locoregionale zorg (ziekenhuizen < 400 bedden). In de werkgroepen werd op basis van een vast stramien gepoogd om tot een beter inzicht te komen in de randvoorwaarden nodig voor een optimale organisatie van de basisspecialistische opdrachten. Hierbij werden verschillende elementen in kaart gebracht : oa welke instrumenten qua basisinfrastructuur en apparatuur nodig zijn; welke competenties vereist zijn, welke (aanpassingen van) normen nodig zijn, e.d. Binnen de verschillende werkgroepen werd bovendien gepolst naar de hefbomen die nuttig zouden zijn in de toekomstige samenwerkingsverbanden (oa. governance, financiering, ) De werkzaamheden van deze werkgroepen resulteerde in september 2017 in een eindnota en werd door de werkgroepen voorgesteld op de infovoormiddag Vlaams ziekenhuislandschap in beweging (d.d. 18/10/2017). Deze nota s kunnen nuttig zijn als input voor toekomstig beleid maar dienen nog breder te worden afgetoetst binnen de sector met artsenvertegenwoordigers, eerstelijnsorganisaties, e.d. (documenten i.v.m. de actielijn valorisatie van basisspecialistische zorg zijn te vinden op de website van het agentschap Zorg en Gezondheid via volgende link: https://www.zorg-en-gezondheid.be/vlaams-ziekenhuislandschap-in-beweging. 2.4 Strategische opties voor prioritaire locoregionale zorgopdrachten in de locoregionale klinische ziekenhuisnetwerken Binnen de IMC Volksgezondheid werd op 26/02/2018 beslist om op interfederaal niveau thematische werkgroepen de opdracht te geven deze oefening op interfederaal niveau verder uit te diepen rond dezelfde 3 zorgclusters (ouder wordende bevolking, spoedeisende hulp, moeder en kind) op zoek te gaan naar een gedeelde toekomstvisie en door alle deelstaten ondersteunde beleidsopties. De werkgroepen zullen vertrekken vanuit de zorgnoden van de populatie en rekening houdende met de hierboven reeds geciteerde 4 doelstellingen van het Quadruple Aim model.om een breed draagvlak te creëren zullen de werkgroepen evenwichtig samengesteld worden uit experten uit alle groepen stakeholders. Op IMC Volksgezondheid van 26/03/2018 werd een concrete werkmethode afgesproken en een kickoff-meeting zal in de loop van april worden georganiseerd. Doel is in het voorjaar van 2019 voor elk van de drie thema s met voorstellen naar de IMC te komen. Indicatieve planning en timing Werkpakket 4 Valorisatie van de basis-specialistische zorgopdrachten 26/02/2018 Werkgroepen worden gemandateerd door IMC Volksgezondheid Samenstelling: bevoegde overheden (federaal+deelstaten) + stakeholders sector (ziekenhuiskoepels, artsenvertegenwoordigers, ) +. 26/03/2018 Samenstelling van de werkgroepen wordt gevalideerd door de IMC Tussen de overheden wordt een taakverdeling afgesproken: - Federale Overheid: Spoedeisende hulp Pagina 8 van 11
- Vlaamse overheid: Moeder en Kind - Overheid van het Waals Gewest: Ouder wordende populatie April-september 2018 Vergaderingen werkgroepen Oktober-november 2018 Eerste tussentijds rapport Voorjaar 2019 Eindrapport Vervolgens - Consensuspunten in beleid detecteren - Verdere uit te klaren beleidselementen aanduiden voor eventueel studiewerk - Oplijsten van door de bevoegde overheid aan te passen regelgeving 2.5 Het ziekenhuis van de toekomst Het ziekenhuislandschap staat voor ingrijpende wijzigingen. De op stapel staande klinische ziekenhuisnetwerken kunnen een betekenisvolle impact hebben op de financiering van ziekenhuizen, hun regionale inbedding, hun aanbod, hun samenwerking, hun positionering in basiszorg-gespecialiseerde zorg-transmuraal zorgnetwerk- of t.o.v. locoregionale en supraregionale netwerken, en dat als algemeen ziekenhuis of universitair ziekenhuis. Het ziekenhuis van de toekomst wordt ongetwijfeld een netwerkorganisatie die in een permanente wisselwerking zal staan met zowel de eerste lijn als met het supergespecialiseerde zorgaanbod. Door de veroudering van de populatie zal een toenemende verschuiving optreden van episodische zorg naar meer chronische zorg die, in de mate van het mogelijke, ook vaker ambulant dan intramuraal zal aangeboden worden. Deze ingrijpende organisatorische evolutie wordt nog versterkt door wat disruptief op ons afkomt op het vlak van technologische evoluties, innovatie (bvb. artificiële intelligentie) en digitalisering. Bovendien wijzigt de economische context en wordt de consumptie van schaarser wordende overheids- en sociale zekerheidsmiddelen door de ziekenhuissector steeds meer aan een kritische maatschappelijke analyse onderworpen, waarbij de ziekenhuizen zelf het steeds moeilijker krijgen om financieel gezond te blijven. Neem daarbij de toenemende nood aan maatwerk voor elke gebruiker, met ruimte voor zijn participatie, regie en meebeslissingsrecht, en het is duidelijk: er is nood aan zicht op en inzicht in een nieuw concept ziekenhuis van de toekomst. Studieopdracht Er werd een studieopdracht uitgeschreven. Deze opdracht bevat drie luiken: 1. Een krachtige omgevingsanalyse die de bepalende speerpunten van de hiervoor geschetste evoluties in kaart brengt. We doelen dan op een synthese die de meest relevante trends in kaart brengt, ook gevoed door een staalkaart van meningen en posities die verschillende actoren innemen: politiek, administratie, praktijkveld, belangenorganisaties, gebruikers en wetenschap. Dat informatief en richtinggevend materiaal wordt verzameld op basis van een literatuurstudie, een efficiënte ronde aan focusgesprekken. Ook het internationaal perspectief moet daarbij worden verkend en verwerkt. 2. Het selecteren van een beperkt aantal buitenlandse ziekenhuizen of initiatieven die in de voorliggende context baanbrekend vooroplopen. Die selectie wordt bezocht door een doelgroep van personen die in de ziekenhuiswereld een toonaangevende rol spelen, opnieuw behorend tot politiek, administratie, praktijkveld, belangenorganisaties, gebruikers Pagina 9 van 11
en wetenschap. Tot de opdracht behoort ook de inhoudelijke voorbereiding van de studiebezoeken en het voorgaan ter plekke. De praktische organisatie van de buitenlandse bezoeken valt buiten de scope van deze opdracht. De opdrachtnemer staat niet in voor de praktische organisatie en draagt bijgevolg niet de daarmee gepaarde reis-en verblijfkosten. Voorstellen van studiebezoek aan buitenlandse ziekenhuizen moeten goedgekeurd worden door de stuurgroep. 3. Het vastleggen in een rapport van de opgedane bevindingen tijdens de buitenlandse bezoeken, gekoppeld aan de eerder geformuleerde vaststellingen, opinies en opties die in het synthesedocument zijn verwerkt. Het gaat dus om een rapport dat richtinggevend zal zijn voor de te maken beleidskeuzes gedurende de komende 10-12 jaar (2030) maar die ook toelaten de trends door te trekken tot 2050. Als bijkomend product moeten het syntheserapport en het gelopen proces doorvertaald worden om bruikbaar te zijn in een visualisering van het ziekenhuis van de toekomst zoals dat vorm krijgt in het parallel lopende Health-House-traject. Indicatieve planning en timing Werkpakket 5 Ziekenhuis van de toekomst 7/03/2018 3 onderzoeksinstellingen werd gevraagd voor het indienen van een offerte (LIGB, Vlerick en In4care). Zij hebben tot 13 april de tijd om een offerte in te dienen Mei 2018 Toewijzing studieopdracht Mei - december 2018 Na toewijzing zal de studieopdracht 8 maanden in beslag nemen Januari 2019 Oplevering resultaat studieopdracht Pagina 10 van 11
3. VOORSTEL VAN BESLISSING De Vlaamse Regering neemt akte van deze mededeling. De Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo VANDEURZEN Pagina 11 van 11