BOUWEN AAN BETER Maatschappelijk Verslag 2010 Onderdeel van het Jaardocument 2010 Parnassia Bavo Groep
2
INHOUD 1 Uitgangspunten van de verslaggeving 5 2 Profiel van de organisatie 7 2.1 Algemene identificatiegegevens 7 2.2 Structuur van het concern 7 2.2.1 Juridische structuur 7 2.2.2 Organisatiestructuur 10 2.2.3 Besturingsmodel 12 2.2.4 Toelatingen 12 2.2.5 Medezeggenschapsstructuur 13 2.3 Kerngegevens 13 2.3.1 Kernactiviteiten en nadere typering 13 2.3.2 Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten 16 2.3.3 Werkgebieden 20 2.4 Samenwerkingsrelaties en financiers 20 3 Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschap 25 3.1 Normen voor goed bestuur 25 3.2 Raad van Bestuur 25 3.3 Raad van Toezicht / Raad van Commissarissen 27 3.4 Bedrijfsvoering 34 3.5 Medezeggenschap patiënten cliëntenraad 35 3.6 Medezeggenschap personeel ondernemingsraad 36 4 Beleid, inspanningen en prestaties 38 4.1 Meerjarenbeleid 38 4.2 Algemeen beleid verslagjaar 41 4.3 Algemeen kwaliteitsbeleid 42 4.3.1 Kwaliteitsmanagement 42 4.3.2 Veiligheid 44 4.3.3 Administratieve organisatie 46 4.4 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van patiënten 48 4.4.1 Zorgvisie en verantwoordelijkheid voor kwaliteit 48 4.4.2 Samenhang in de zorg 50 4.4.3 Vernieuwing / innovatie van zorg 51 4.4.4 Toegankelijkheid van zorg 54 4.4.5 Veiligheid van patiënten 57 4.4.6 Onderzoek en opleiding 58 4.4.7 Prestatie-indicatoren ggz: effecten en waardering zorg 63 4.4.8 Klachten 66 4.5 Kwaliteit ten aanzien van medewerkers 68 4.5.1 Personeelsbeleid 68 4.5.2 Kwaliteit van het werk 74 4.6 Samenleving en belanghebbenden 76 4.7 Huisvesting 79 4.8 ICT 84 4.9 Financieel beleid 86 Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2010 96 Geconsolideerde resultatenrekening over 2010 97 Bijlagen Bij 3.2 Nevenfuncties leden Raad van Bestuur Bij 3.3 Hoofd- en nevenfuncties leden Raad van Toezicht De onderdelen die in deze inhoudsopgave zijn gecursiveerd zijn door ons aan de voorgeschreven indeling van het jaardocument toegevoegd. De volledige Jaarrekening 2010 van de Parnassia Bavo Groep is afzonderlijk beschikbaar. 98 99 3
4
1 UITGANGSPUNTEN VAN DE VERSLAGGEVING Jaarverslaggeving concern en tot het concern behorende vennootschappen De Parnassia Bavo Groep geeft aan haar jaarverantwoording vorm in haar jaardocument, dat conform de wettelijke voorschriften bestaat uit: - het maatschappelijk verslag - de jaarrekening - de (verplichte) bijlagen, aangeleverd via DigiMV. Tezamen vormen deze drie onderdelen onze formeel gedeponeerde jaarverslaggeving. De Parnassia Bavo Groep telt acht zorgbedrijven die de zorg aan onze patiënten verlenen, te weten Bavo Europoort, Dijk en Duin, Parnassia, Lucertis, PsyQ, i-psy, Brijder en Palier. Deze zorgbedrijven hebben rechtspersoonlijkheid (besloten vennootschap). Zij publiceren een eigen jaarverslaggeving conform de voorschriften uit het Burgerlijk Wetboek. Dit geldt ook voor het ondersteunende bedrijf Zorgservice, voor de tot de groep behorende vastgoedbedrijven en Parnassia Bavo Participaties en daarin ondergebrachte onderdelen. Inrichting jaarverslaggeving concern De jaarverslaggeving van de Parnassia Bavo Groep is ingericht conform de voorschriften van het ministerie van VWS ( Jaarverantwoording zorginstellingen 2010 ) Aan de voorgeschreven paragrafen hebben wij er enkele toegevoegd. Deze zijn gecursiveerd in de inhoudsopgave. Onze Jaarrekening 2010 is een afzonderlijke uitgave. Zie voor de grondslagen voor de financiële verslaggeving paragraaf 5.1.4 van de jaarrekening. De verplichte bijlagen zijn gedeponeerd via DigiMV en voor wat betreft de prestatie-indicatoren voor kwaliteit van zorg via www.zichtbarezorg.nl. Onze jaarverslaggeving is beschikbaar via www.jaarverslagenzorg.nl en tevens te raadplegen via www.parnassiabavogroep.nl. Verantwoordelijkheid voor de verslaggeving In het kader van een structuurwijziging (zie 2.2.1) is per 12 mei 2011 Parnassia Bavo Groep BV opgericht, waarvan de Stichting Parnassia Bavo de aandelen houdt. Parnassia Bavo Groep BV beheert de zorgtoelatingen; als gevolg daarvan rusten de verplichtingen in het kader van de jaarverantwoording op deze vennootschap. Paragraaf 3.3. heeft de formele status van het verslag van de Raad van Toezicht, die heeft gefunctioneerd tot 12 mei 2011. Dit verslag is vastgesteld door de Raad van Commissarissen, die met ingang van die datum het toezichthoudend orgaan vormt. De overige inhoud van dit Maatschappelijk Verslag 2011 is vastgesteld door de Raad van Bestuur, en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen op 19 mei 2011. De jaarrekening is, voorzien van advies van de Raad van Commissarissen, vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Parnassia Bavo Groep BV, zijnde het bestuur van de Stichting Parnassia Bavo. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de gegevens in de verplichte bijlagen. 5
Niveau van verantwoording De verslaggeving heeft betrekking op de Parnassia Bavo Groep als geheel. Uitgangspunt bij de verslaggeving is verantwoording op het niveau van het concern. Op de volgende onderdelen is sprake van verbijzonderingen: Verpleeghuiszorg In de via DigiMV aangeleverde verplichte bijlagen hebben wij een verdeling in twee instellingen/ organisatorische eenheden aangebracht: de Parnassia Bavo Groep minus Dorestad (ggz) en Verpleeghuis Dorestad (V&V). Hiermee volgen wij, conform de voorschriften jaarverantwoording 2010, dezelfde werkwijze als ten aanzien van eerdere verslagjaren, daar er nog geen andere afspraken met de Inspectie voor de Gezondheidszorg over het verantwoordingsniveau zijn gemaakt. Deze verbijzondering vindt plaats aangezien Verpleeghuis Dorestad (onderdeel van het zorgbedrijf Parnassia) deel uitmaakt van de sector verpleging en verzorging waarvoor specifieke verantwoordingseisen gelden. Alle andere onderdelen van de Parnassia Bavo Groep behoren tot de sector geestelijke gezondheidszorg. Uitsplitsing naar onderliggende zorg- en ondersteunende bedrijven De financiële en niet-financiële informatie in ons jaardocument wordt op een aantal onderdelen uitgesplitst c.q. verbijzonderd naar onze diverse zorg- en ondersteunende bedrijven. Deze informatie sluit aan op de afzonderlijke jaarverslagen die onze zorg- en ondersteunende bedrijven met eigen rechtspersoonlijkheid (bv s) conform de wettelijke voorschriften publiceren. Forensische zorg Conform de voorschriften verantwoorden wij ons ook over de volledige reikwijdte van het inkoopcontract voor forensische zorg met het ministerie van Justitie, waaronder de daarin genoemde kwaliteitsspeerpunten en eventuele individuele aanvullende afspraken die met de instelling zijn gemaakt. In dit maatschappelijk verslag zijn de hierop betrekking hebbende passages opgenomen in de desbetreffende paragrafen. Deze passages zijn herkenbaar aan een opmaak als die van deze alinea. Gebeurtenissen na het verslagjaar Gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden na 31 december 2010 tot medio mei 2011 (vaststelling van dit maatschappelijk verslag) worden vermeld voor zover deze verband houden met / in het verlengde liggen van beschreven ontwikkelingen in 2010. 6
2 PROFIEL VAN DE ORGANISATIE 2.1 Algemene identificatiegegevens Naam verslagleggende rechtspersoon Parnassia Bavo Groep BV Adres Monsterseweg 93 Postcode 2553 RJ Plaats Den Haag Telefoonnummer 070-391 69 06 Nummer Kamer van Koophandel 24417607 E-mailadres rvb-sec@parnassiabavogroep.nl Internetpagina www.parnassiabavogroep.nl www.bavo-europoort.nl www.dijkenduin.nl www.parnassia.nl www.lucertis.nl www.psyq.nl www.i-psy.nl www.brijder.nl www.palier.nl www.context.nl www.indigo.nl 2.2 Structuur van het concern 2.2.1 Juridische structuur De Parnassia Bavo Groep kent een holdingstructuur. In 2010 zag de juridische structuur er in grote lijnen als volgt uit. De Stichting Parnassia Bavo Groep is 100% aandeelhouder van: - PBG Zorgholding BV - drie vastgoed-bv s - Parnassia Bavo Participaties BV Per 12 mei 2011 heeft een structuurwijziging plaatsgevonden. Het structuurregime voor vennootschappen werd ingevoerd, waartoe de Parnassia Bavo Groep vanwege haar omvang verplicht is. Dit regime stelt de Parnassia Bavo Groep in staat de governancestructuur verder te verbeteren, onder andere door het instellen van een Raad van Commissarissen. Hiertoe werd Parnassia Bavo Groep BV opgericht, waarvan de Stichting Parnassia Bavo de aandelen houdt. Parnassia Bavo Groep BV beheert de zorgtoelatingen; als gevolg daarvan rusten de verplichtingen in het kader van de jaarverantwoording op deze vennootschap. Parnassia Bavo Groep BV trad in de plaats van de Stichting Parnassia Bavo Groep als aandeelhouder van PBG Zorgholding BV, de drie Vastgoed BV s en Parnassia Bavo Participaties BV. NB: Het onderstaande beschrijft de situatie gedurende het verslagjaar 2010. Omwille van de leesbaarheid is de tekst in de tegenwoordige tijd gesteld. 7
Juridische structuur van de groep in 2010 Stichting Parnassia Bavo Groep (WTZi-toelating) WTZi- Vastgoed PBG BV (FBI) Vastgoed PBG BV (FBI) Vastgoed Beheer PBG BV PBG Zorgholding BV Parnassia Bavo Participaties BV Bavo Europoort BV Dijk en Duin BV Parnassia BV Lucertis BV PsyQ Beheer BV I-psy Holding BV Brijder Verslavingszorg BV Palier BV Zorgservice PBG BV PBG Zorgholding BV De situatie in 2010 was als volgt. PBG Zorgholding BV houdt de aandelen van de bv s waarin de zorgbedrijven en het ondersteunende bedrijf Zorgservice zijn ondergebracht. Ten aanzien van de uitvoering van zorg is het volgende van belang: - De Stichting Parnassia Bavo Groep is beheerder van de toelating uit hoofde van de WTZi. - De Stichting is de contractpartner voor de inkoop van zorg in het kader van de Zorgverzekeringswet (Zvw), de AWBZ en justitie. - De Stichting besteedt de uitvoering van de zorg uit aan de diverse bv s door middel van een overeenkomst tot uitbesteding van zorg. Aldus is gewaarborgd dat de Stichting als beheerder van de toelating haar verantwoordelijkheid voor de geleverde toegelaten zorg kan nakomen. Tot PBG Zorgholding BV behoren tevens de organisatieonderdelen Service Centrum, Parnassia Bavo Academie en concernstaf. Deze onderdelen hebben geen (eigen) rechtspersoonlijkheid. De Stichting is bestuurder en aandeelhouder van de Zorgholding. Daardoor is zij tevens indirect aandeelhouder van genoemde bv s. Er kan derhalve geen winst worden uitgekeerd aan een andere (rechts)persoon dan de Stichting Parnassia Bavo Groep. Tevens is de Stichting statutair bestuurder van deze bv s, tezamen met de bestuurder die voorzitter is van de directie van het (zorg)bedrijf. Een van de zorgbedrijven is PsyQ. PsyQ Beheer BV bestuurt de regionale PsyQ-vestigingen van de Parnassia Bavo Groep en houdt alle aandelen van de PsyQ BV s die deze vestigingen exploiteren Per 24 december 2010 is i-psy volledig onderdeel van de Parnassia Bavo Groep geworden, als zorgbedrijf onder PBG Zorgholding BV. Tot die datum had de Parnassia Bavo Groep middels PB Participaties BV een aandelenbelang van 40% in i-psy Holding BV; 60% van de aandelen werd gehouden door Ockenburgh Participaties BV. I-psy Holding BV bestuurt de regionale i-psy- 8
vestigingen van de Parnassia Bavo Groep, en houdt alle aandelen van de i-psy bv s die deze vestigingen exploiteren. Dijk en Duin BV heeft een deelneming in REAKT Noord Holland BV. Stichting REAKT Holding is de andere aandeelhouder. Eind december 2010 heeft Dijk en Duin BV een deel van de door haar gehouden aandelen overgedragen aan de medeaandeelhouder, waardoor haar belang werd teruggebracht van 51% naar 24%. Zorgservice PBG BV is 100% aandeelhouder van Indigo Haaglanden BV. Vastgoed-bv s Het vastgoed van de Groep is ondergebracht in twee bv s, waardoor er transparantie is ten aanzien van het WTZi-gefinancierde en het niet- WTZi-gefinancierde vastgoed. In WTZi Vastgoed PBG BV en Vastgoed PBG BV is al het WTZi- respectievelijk niet-wtzigefinancierde vastgoed van de Parnassia Bavo Groep ondergebracht Dit met uitzondering van een deel van het vastgoed van Dijk en Duin, dat is ondergebracht in de Steunstichting Duin en Bosch, waarvan Vastgoed Beheer PBG BV (zie hieronder) bestuurder is. In Vastgoed Beheer PBG BV zijn de beheers- en ontwikkelingstaken ondergebracht alsmede de directievoering en het bestuur van genoemde vastgoed-bv's. Zie ook 4.7 Huisvesting. Vanaf 1 mei 2010 ligt het bestuur van Vastgoed Beheer PBG BV en de daarmee verbonden vastgoed bv s in handen van een bestuursvoorzitter (0,6 fte). Zie 3.2. Parnassia Bavo Participaties BV Deelnemingen van de Parnassia Bavo Groep in rechtspersonen die geen deel uitmaken van de werkorganisatie van het concern worden gehouden door Parnassia Bavo Participaties BV. Vanaf 1 mei 2010 kent Parnassia Bavo Participaties BV een bestuur bestaande uit twee leden (2 keer 0,1 fte). Zie 3.2. Per 31 december 2010 had Parnassia Bavo Participaties BV deelnemingen in PsyQ Nederland Holding BV (42%), Paxtil BV (60%), Steigers Bouw Advies BV (33%), Parand BV (100%, welke aandeelhouder is van Careway BV voor 60%), RSO Haaglanden BV (4%), Ensis BV (100%) en Vitago Beheer BV (5%). De Stichting heeft voorts een direct belang in Indigo Service Organisatie BV (15%). Dit wordt in 2011 ondergebracht in Parnassia Bavo Participaties BV. De genoemde rechtspersonen zijn in de jaarrekening van de Parnassia Bavo Groep geconsolideerd voor zover het meerderheidsbelangen betreft. Gelieerde rechtspersonen Voorts is sprake van een aantal gelieerde stichtingen. Deze stichtingen ondersteunen in beperkte mate de activiteiten van de Parnassia Bavo Groep. Zie ook 4.6, Samenleving en belanghebbenden. Deze stichtingen zijn niet in de consolidatie opgenomen, aangezien de Parnassia Bavo Groep er geen overwegende zeggenschap in heeft. Wel is zij vertegenwoordigd in de meeste van hun besturen. Het betreft: - Stichting Vrienden van de Parnassia Bavo Groep. De doelstelling van deze stichting is het ondersteunen van de zorg van de Parnassia Bavo Groep door extra activiteiten en faciliteiten te bieden voor patiënten op het gebied van wonen, werken, studeren en recreëren. Twee bestuurders worden benoemd door de Raad van Bestuur van de Parnassia Bavo Groep. - Stichting Vrienden van de Brijder. Deze stichting maakt het voor kinderen van verslaafde ouders mogelijk om deel te nemen aan vrijetijdsbesteding, zoals sport en andere ontplooiingsactiviteiten. Het bestuur bestaat uit de directieleden van het zorgbedrijf Brijder de jaarcijfers worden derhalve geconsolideerd in de jaarrekening van Brijder Verslavingszorg BV. 9
- Stichting Fonds Noodhulp. Patiënten die in ernstige financiële nood zitten, kunnen een gift krijgen voor voedsel, kleding, inrichtingskosten en vervoersmiddelen uit het Fonds Noodhulp. De voorzitter van het bestuur wordt door de Raad van Bestuur van de Parnassia Bavo Groep benoemd. - Stichting Actief Talent. Deze stichting zorgt voor sociale activering, arbeidsactivering, dagbesteding en arbeidsre-integratie van verslaafde mensen in het werkgebied van Brijder. De Parnassia Bavo Groep is statutair bestuurder, samen met Ecosol BV. - Stichting Rijnmondse Hofjes. Deze stichting is per 1 juli 2010 ontbonden. 2.2.2 Organisatiestructuur Voor wat betreft de zorgholding wordt hieronder de organisatiestructuur nader toegelicht. De zorgholding telt acht doelgroepgerichte zorgbedrijven, ondersteund door ondersteunende bedrijven. De organisatiestructuur ultimo 2010 1 : Zorgbedrijven Voor de structurering van onze (zorg)organisatie is het bieden van specialistische zorg voor omschreven doelgroepen het vertrekpunt. In onze zorgbedrijven bundelen wij specialismen die gezien hun methode en/of doelgroep aan elkaar verwant zijn, samenhang vereisen, en elkaar in de ontwikkeling en uitvoering van de zorg kunnen versterken. 1 Formeel was er tot 12 mei 2011 (datum wijziging juridische structuur) sprake van een Raad van Toezicht. 10
Ultimo 2010 kent de Parnassia Bavo Groep acht zorgbedrijven, die ieder onder een eigen merk opereren: - Bavo Europoort (ketenzorg regio Rijnmond) - Parnassia (ketenzorg regio Haaglanden) - Dijk en Duin (ketenzorg regio Noord-Holland) - Lucertis (kinder- en jeugdpsychiatrie) - PsyQ (gespecialiseerde behandeling van psychische klachten) - i-psy (interculturele psychiatrie) - Brijder (verslavingszorg) - Palier (forensische en intensieve zorg). Daarnaast voert het ondersteunende bedrijf Zorgservice de merken: - Indigo (integrale, generalistische en wijkgerichte ggz) en - Context (preventie). Aansturing zorgbedrijven De zorgbedrijven staan onder leiding van directies onder voorzitterschap van een bestuurder, die verantwoording aflegt aan de Raad van Bestuur. Dit geldt ook voor het ondersteunende bedrijf Zorgservice (zie hieronder). De bestuurders zijn eindverantwoordelijk voor het functioneren van hun bedrijf. Tevens dragen zij medeverantwoordelijkheid voor het functioneren van het concern als geheel. In het bestuursmodel van de Parnassia Bavo Groep heeft de Bestuursraad, zijnde de vergadering van de Raad van Bestuur en alle bestuurders van de zorgbedrijven en Zorgservice, tot taak zorg te dragen voor een samenhangend concernbeleid. Ondersteuning Binnen de zorgholding zijn de volgende ondersteunende functies/bedrijven gepositioneerd: - De concernstaf ondersteunt de Raad van Bestuur en verzorgt op concernniveau de verkoop voor de zorgbedrijven. - De geneesheer-directeur Parnassia Bavo Groep met zijn bureau is onderdeel van de concernstaf. Zie voor een uitgebreide beschrijving van zijn taken pagina 49. - Zorgservice levert diensten die nauw gerelateerd zijn aan de zorgverlening in de zorgbedrijven (waaronder Centrale Aanmelding en Toeleiding, consultatieve medische diensten en geestelijke verzorging). Daarnaast kent Zorgservice eigen zorgactiviteiten (preventie, huisartsenprogramma, crisisdienst, bureau 24-uurszorg) ten behoeve van (patiënten van) de zorgbedrijven. Ten slotte verricht Zorgservice ondersteunende taken ten behoeve van het concern als geheel (in het kader van zorgcontrol). - Het Service Centrum vervult ondersteunende taken met name op het gebied van financiën, HRM, inkoop, ICT, bedrijfsinformatie en kwaliteit ten behoeve van het concern als geheel. - De Parnassia Bavo Academie vervult ondersteunende taken en verleent diensten op het gebied van opleiding en onderzoek. De facilitaire dienstverlening is regionaal georganiseerd. De verantwoordelijkheid voor de dienstverlening ligt in handen van de drie ketenzorgbedrijven. Het Service Centrum Rijnmond, onderdeel van Bavo Europoort, verleent diensten aan de in Rijnmond opererende zorgbedrijven. Het Service Centrum Haaglanden, onderdeel van Parnassia, verzorgt de dienstverlening aan de zorgbedrijven in die regio. De dienstverlening in Noord-Holland wordt verzorgd door het regionaal Service Centrum onder de verantwoordelijkheid van Dijk en Duin. Het voornemen is om in 2011 de aansturing van de facilitaire dienstverlening centraal te beleggen, met het oog op te behalen kwaliteits- en kostenvoordelen. Daarnaast vervult Vastgoed voor de zorg- en ondersteunende bedrijven de rol van verhuurder van het vastgoed. Vastgoed Beheer BV vervult de externe huurders- en interne verhuurdersfunctie, en draagt zorg voor ruimtebeheer, projectontwikkeling en vastgoedmanagement (zie ook 4.7 Huisvesting). 11
2.2.3 Besturingsmodel De Parnassia Bavo Groep hanteert bij de besturing van de organisatie twee sturingsprincipes: - Integraal management. Dat betekent dat de integrale verantwoordelijkheid voor de inhoud van de geleverde zorg en voor de bedrijfsvoering, gekoppeld aan die zorg, voor elk organisatieonderdeel bij het management van dat onderdeel ligt. - Contractmanagement. Dat betekent dat door het gebruik van contracten in de hiërarchische lijn (verticaal contractmanagement) en tussen de verschillende organisatiedelen (horizontaal contractmanagement) duidelijkheid ontstaat over de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden binnen de Groep. Aan het systematisch besturen en in control krijgen, hebben en houden van de Parnassia Bavo Groep wordt vormgegeven met een integrale besturing & controlcyclus (zie 3.4). Onze zorgbedrijven verschillen onderling sterk van elkaar. Hun doelgroepen zijn verschillend, dus ook het soort gespecialiseerde zorg dat zij leveren, en zij hebben verschillende werkgebieden. Zij moeten om hun werk goed te kunnen doen een grote mate van zelfstandigheid hebben en zelf beslissingen kunnen nemen. Op concernniveau worden die beslissingen genomen en die afspraken gemaakt die ervoor zorgen dat de Parnassia Bavo Groep werkelijk toegevoegde waarde heeft voor de zorgbedrijven, waardoor zij beter kunnen presteren dan wanneer ze zelfstandig zouden zijn. Door op concernniveau alleen besluiten te nemen die noodzakelijk zijn in het kader van de concernstrategie blijven de lijnen kort en kunnen de zorgbedrijven hun patiënten snel en goed bedienen. Voor de bedrijfsplanperiode 2009-2010 is aan de zorgbedrijven gevraagd welke verbeteringen het concern tot stand moet brengen om maximaal van nut te zijn voor de zorgbedrijven. Ze voor de hieruit gedestilleerde verbeter- en ontwikkelingsdoelen van het concern hoofdstuk 4. 2.2.4 Toelatingen De WTZi-toelating voor de door de zorgbedrijven verleende zorg werd in 2010 beheerd door de Stichting Parnassia Bavo Groep. Het betreft toelatingen voor de volgende AWBZ-functies: verblijf, verpleging, persoonlijke verzorging, ondersteunende begeleiding, activerende begeleiding, behandeling en (alleen voor Verpleeghuis Dorestad) huishoudelijke verzorging. Op basis van de toelatingen voeren onze zorgbedrijven de zorg uit. Hieraan ten grondslag liggen overeenkomsten tot uitbesteding van zorg, tussen de Stichting Parnassia Bavo Groep en PBG Zorgholding BV en vervolgens tussen PBG Zorgholding BV en elk zorgbedrijf. Per 12 mei 2011 zijn de toelatingen onder het beheer van Parnassia Bavo Groep BV gebracht (zie 2.2.1). Door deze systematisch getrapte uitbestedingsovereenkomsten is gewaarborgd dat de beheerder van de toelating zijn verantwoordelijkheid voor de geleverde zorg kan nakomen. 12
2.2.5 Medezeggenschapsstructuur Medezeggenschap patiënten De medezeggenschap patiënten kende eind 2010 acht cliëntenraden binnen de zorgbedrijven: de cliëntenraden Bavo Europoort, Parnassia, Dijk en Duin, Lucertis, PsyQ. i-psy, Brijder en Palier. Daarnaast is er een Concerncliëntenraad, waarin de cliëntenraad van elk zorgbedrijf een vertegenwoordiging heeft. Deze is de gesprekspartner van de Raad van Bestuur voor de concernaangelegenheden. In paragraaf 3.5 beschrijven wij onder meer de ontwikkeling van de medezeggenschap in 2010 en de door de Concerncliëntenraad uitgebrachte adviezen en de met hem besproken beleidsissues. Medezeggenschap personeel De Parnassia Bavo Groep kende eind 2010 tien ondernemingsraden en een Centrale Ondernemingsraad. Elk zorgbedrijf alsmede Zorgservice en PBG Zorgholding BV hebben een eigen ondernemingsraad. Alle ondernemingsraden hebben een vertegenwoordiging in de Centrale Ondernemingsraad. Deze is de gesprekspartner van de Raad van Bestuur voor de concernaangelegenheden. In paragraaf 3.6 beschrijven wij onder meer de ontwikkeling van de medezeggenschap in 2010 en de door de Centrale Ondernemingsraad uitgebrachte adviezen en de met hem besproken beleidsissues. 2.3 Kerngegevens 2.3.1 Kernactiviteiten en nadere typering De kernactiviteit van de Parnassia Bavo Groep is het verlenen van gespecialiseerde psychomedische zorg. Wij verstaan hieronder: - preventie van psychische aandoeningen en verslaving - diagnostiek - gespecialiseerde psychiatrische en psychologische behandeling voor mensen met psychische aandoeningen en/of een verslaving - psychiatrische thuiszorg en verpleeghuiszorg - gespecialiseerde activiteiten voor onze doelgroepen, gericht op maatschappelijke (re-)integratie, zoals (woon)begeleiding, reclassering, maatschappelijke dienstverlening, werkbegeleiding en dagbesteding - niet door de patiënt gevraagde, maar noodzakelijke zorg om patiënten te behoeden voor ernstige ontregeling en verloedering, de bemoeizorg. De Parnassia Bavo Groep streeft als instelling voor geestelijke gezondheidszorg geen uitbreiding van activiteiten na in andere sectoren van de gezondheidszorg ('schoenmaker blijf bij je leest'). We zoeken, waar dat de patiënten ten goede kan komen, naar actieve samenwerking met partners uit andere sectoren (zie 2.4 Samenwerkingsrelaties en financiers). Een korte typering van het aanbod van onze zorgbedrijven en dat van Zorgservice (Indigo en Context): - Bavo Europoort is specialist in psychiatrie in Rijnmond. Wij bieden hulp aan volwassenen en ouderen bij langdurige en intensieve psychiatrische problemen, ook op het gebied van de neuropsychiatrie. Wij behandelen onze patiënten zo dichtbij en kort mogelijk. Maar zo lang en intensief als noodzakelijk. In een van onze vestigingen of bij patiënten thuis. In onze woonvoorzieningen kunnen zij beschermd of begeleid bij ons wonen. In samenwerking met REAKT Rijnmond bieden wij een uitgebreid assortiment dagbestedingactiviteiten. En indien nodig is een opname in een van onze klinieken mogelijk. Mensen die zorg mijden, benaderen wij ac- 13
tief, wij zoeken hen op. Patiënten van Bavo Europoort profiteren van een complete zorgketen volgens de meest actuele inzichten. - Parnassia is specialist in psychiatrie voor volwassenen en ouderen met (chronische) psychiatrische stoornissen, woonachtig in Den Haag en omgeving. Wij bieden behandeling en begeleiding van uiteenlopende intensiteit, afgestemd op de zorgbehoeften van de patiënt en zijn omgeving en met herstel als maatstaf. Doel daarvan is de consolidatie of verbetering van het lichamelijk, geestelijk en sociaal functioneren en het hernemen van de regie over het eigen leven. Daarbij wordt rekening gehouden met beperkingen en mogelijkheden. Aandacht voor culturele achtergrond en etnische identiteit, zingeving en omgeving maakt onlosmakelijk deel uit van het in balans brengen en houden van het dagelijks leven van patiënten. Behandeling is gericht op herstel van de psychiatrische stoornis. - Dijk en Duin is specialist in psychiatrie voor volwassenen en ouderen in Midden- Kennemerland, Zaanstreek en Waterland. Als een deskundig bondgenoot en samenwerkingspartner biedt Dijk en Duin hulp aan mensen met ernstige psychiatrische problemen. Die hulp kan bestaan uit behandeling en begeleiding, in principe ambulant op een van de vestigingen en soms bij de cliënt thuis. Dijk en Duin biedt ook beschermd en begeleid wonen. Indien noodzakelijk is opname in een van de klinieken mogelijk. Dijk en Duin richt zich op het behandelen van de ziekte en op het ondersteunen van cliënten bij hun herstelproces om een plaats in de maatschappij te (her)vinden en behouden. - Lucertis, specialist in kinder- en jeugdpsychiatrie, is een medisch specialistische én sociaal maatschappelijke onderneming die bouwt aan een goed toegankelijk en bereikbaar zorgaanbod. Lucertis streeft naar een groot en sluitend ggz-circuit voor kinderen en jongeren met psychische of psychiatrische stoornissen én hun omgeving. Het aanbod omvat ambulante, generalistische en specialistische kinder- en jeugdpsychiatrie, outreachende sociale jeugdpsychiatrie (Assertive Community Treatment Jeugd), een expertisecentrum voor orthopsychiatrie en forensische jeugdpsychiatrie (De Fjord) en een expertisecentrum voor autisme (Sarr). - PsyQ biedt gespecialiseerde behandeling van psychische klachten, van matige tot ernstige problematiek, die ervoor zorgt dat patiënten snel weer de draad van hun leven kunnen oppakken. Toegankelijkheid en optimisme over het resultaat van de behandeling staan centraal. In samenwerking met drie andere ggz-partners worden in heel Nederland PsyQbehandelprogramma's aangeboden voor negen van de meest voorkomende psychische klachten: depressie, angststoornissen, psychotrauma, eetstoornissen & obesitas, seksuologie, somatiek & psyche, persoonlijkheidsproblematiek, ADHD bij volwassenen en relatie & psyche. - i-psy wil de kwaliteit verbeteren van de geestelijke gezondheidszorg voor met name allochtonen en vluchtelingen. Het specialisme betreft vooral het aansluiten op het culturele referentiekader van de patiënt door het aanbieden van een cultuursensitieve en systeemgerichte behandeling. i-psy richt zich op mensen bij wie aannemelijk is dat de problemen direct of indirect samenhangen met migratie en de veranderingen in cultuur, sociale verbanden en leefomgeving waarmee dit gepaard gaat en met het migrantenbestaan in Nederland. i-psy biedt ook kinder- en jeugdpsychiatrie voor 0 tot 21 jarigen en ontwikkelt een aanbod voor patiënten met forensische problematiek, vanuit de overtuiging dat adequate interculturele behandeling zal leiden tot vermindering van het aantal veroordelingen en detenties. - Brijder biedt verschillende behandelmogelijkheden voor mensen, van jong tot oud, die problemen hebben met hun middelengebruik of verslaving (alcohol, drugs, gokken, internet). Ons behandelaanbod varieert van kortdurende hulp (waaronder online behandelingen) tot langdurige intensieve hulp en biedt een specifiek programma voor jongeren. Mensen met een verslavingsprobleem hebben vaak ook andere bijkomende psychiatrische aandoeningen. Brijder wil deze problemen zoveel mogelijk op een geïntegreerde wijze behandelen. Verder bieden wij voorzieningen die maatschappelijke integratie mogelijk maken. Graag willen we verslavings- 14
problemen in een zo vroeg mogelijk stadium aanpakken. We hechten er veel waarde aan om familie en vrienden bij de behandeling te betrekken. - Palier, specialist in forensische en intensieve zorg, richt zich op de behandeling, begeleiding en reclassering van patiënten met complexe en meervoudige problematiek, veelal binnen een juridisch kader. Tezamen zijn de verschillende afdelingen van Palier actief in een groot deel van westelijk Nederland. Palier wil de kwaliteit van leven van haar patiënten verbeteren en een bijdrage leveren aan de kwaliteit én de veiligheid van de samenleving. Waar mogelijk probeert Palier deze doelen te combineren. De hoogwaardige en gespecialiseerde zorg op maat is gericht op doorstroming naar de maatschappij of de reguliere ggz. - Indigo (integrale, generalistische en wijkgerichte ggz) biedt landelijk mentale ondersteuning, direct en dichtbij. Jong en oud krijgen binnen korte tijd hulp in hun eigen omgeving. Indigo ondersteunt vanuit de huisartsenpraktijk, buurthuizen, scholen of via internet met voorlichting, cursussen en kortdurende behandelingen. - Context (preventie): je kan bij Context terecht bij lichte klachten bij psychologische en verslavingsproblemen, van jezelf of van mensen uit jouw omgeving. We geven voorlichting en trainingen om psychisch sterker te worden en erger te voorkomen. Ook trainen wij professionals in het omgaan met deze problematiek. Forensische zorg in strafrechtelijk kader De Parnassia Bavo Groep heeft doorlopend ongeveer 850 patiënten met een justitiële titel in behandeling, in belangrijke mate ambulant. Klinisch betreft het gemiddeld 140 patiënten, die zowel op de specifieke forensische afdelingen (FPA, Triple-Ex) zijn opgenomen, als op reguliere ggzbedden. Landelijk is door de explosieve groei van de forensische zorg overcapaciteit ontstaan op segmenten binnen deze zorg. Meerjarenramingen geven krimp van de capaciteit voor tbs (met 400 bedden) en de PPC (penitentiaire psychiatrische centra) aan. Groei wordt voorzien van de FPA s, reguliere zorgbedden en ambulant. De zeer onrustige en beleidsafhankelijke markt, met veel verdringingsmogelijkheden, biedt groeikansen mits er sterke USP s getoond kunnen worden. Van de ruim 700 ambulante patiënten die forensische zorg ontvangen, wordt ruim de helft op onze forensische poliklinieken behandeld en de andere helft in de reguliere zorg (veelal verslavingszorg of dubbele-problematiek-programma). Bij veel patiënten is sprake van een intensieve samenwerking van zorg en reclassering, dikwijls vanwege het toezicht op de justitiële voorwaarden. Bij de reclasseringsafdelingen van de Parnassia Bavo Groep zijn op jaarbasis ongeveer 3.000 patiënten betrokken. Met name de groei van onze poliklinieken in Den Haag en Rotterdam was in het verslagjaar fors. Het leveren van forensische productie door de forensische polikliniek in Haarlem bleef vanwege opstartproblemen achter bij de verwachtingen. Deze forensische polikliniek is vanaf 1 januari 2011 overgeheveld van Brijder naar Palier. Er zijn plannen ontwikkeld om ook in Alkmaar en Den Helder te starten met een forensische polikliniek. In 2010 heeft het in 2009 gestarte forensisch ACT Jeugdteam (Palier/Lucertis) een behoorlijke ontwikkeling doorgemaakt. De versterkte justitiële aansturing van het zorgproces (van regelgeving, zorginkoop, indicatiestelling, plaatsing en ontslag tot toezicht en verantwoording) heeft een toenemende impact op het zorgklimaat, vooral door de grotere nadruk op beveiliging en vrijheidsbeperking. In het verslagjaar is landelijk aandacht gevraagd voor de financiering van forensische zorg na afloop van de justitiële titel. De instroom van justiabelen neemt toe, maar de Zvw budgetten stijgen niet vanzelfsprekend mee. Dit kan tot een knelpunt leiden in de continuïteit van zorg. 15
2.3.2 Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten Kerngegevens Onderstaand een aantal kerngegevens op concernniveau. In de verplichte bijlagen (DigiMV) zijn deze uitgesplitst naar ggz- en V&V-activiteiten. Voor vergelijkingsdoeleinden zijn in de cijfers 2009 inbegrepen die uit het Jaardocument 2009 van i-psy, dat per 24 december 2010 onderdeel van de groep werd. Aantal/bedrag 2010 (incl. i-psy) Aantal/bedrag 2009 (incl. i-psy) Cliënten Aantal cliënten in zorg/behandeling per einde verslagjaar 99.858 95.908 Waarvan Zorg Zwaarte Pakket (ZZP)-patiënten/cliënten in zorg/behandeling 1.058 1.245 Capaciteit Aantal beschikbare (= benutte) bedden/plaatsen per einde verslagjaar, inclusief kleinschalig wonen (voorheen beschermd 2.577 2.641 wonen), deeltijdplaatsen en BOPZ-aanmerking Waarvan deeltijdplaatsen 58 114 Waarvan kleinschalig wonen 441 345 Productie Aantal in verslagjaar geopende dbc s 124.352 120.899 Aantal in verslagjaar gesloten dbc s 120.344 114.001 Aantal dagen met verblijfszorg inclusief kleinschalig wonen en BOPZ 878.172 884.243 Waarvan ZZP-dagen met verblijfszorg inclusief kleinschalig wonen en BOPZ 424.978 425.660 Waarvan verzorgingsdagen kleinschalig wonen 128.328 100.625 Aantal deeltijdbehandelingen in verslagjaar 15.764 35.418 Aantal ambulante contacten in verslagjaar 2.038.428 2.031.406 Aantal dagdelen dagactiviteiten in verslagjaar 120.123 178.776 Personeel Aantal personeelsleden in loondienst per einde verslagjaar 7.823 7.989 Aantal fte personeelsleden in loondienst per einde verslagjaar 6.624 6.691 Bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten in verslagjaar (euro s x 1000) 554.581 568.157 Waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 473.456 477.214 Waarvan overige bedrijfsopbrengsten 81.125 90.942 16
Cliënten Aantal cliënten in zorg/behandeling per einde verslagjaar Waarvan Zorg Zwaarte Pakket (ZZP)-patiënten/ cliënten in zorg/behandeling Capaciteit Parnassia Bavo Groep Totaal Bavo Europoort Parnassia Dijk en Duin Lucertis PsyQ i-psy Brijder Palier Parnassia Bavo Groep overig 99.858 8.188 7.179 5.738 20.848 27.729 6.049 9.626 2.593 10.908 1.058 420 387 162 9 2 0 62 16 0 Aantal beschikbare bedden/plaatsen voor verblijfszorg per einde verslagjaar, inclusief kleinschalig wonen (voorheen beschermd wonen), deeltijdplaatsen 2.577 656 819 359 40 63 0 384 236 20 en BOPZ-aanmerking Waarvan deeltijdplaatsen 58 8 2 2 17 0 0 22 7 0 Waarvan kleinschalig wonen 441 262 95 24 0 0 0 60 0 0 Productie Aantal in verslagjaar geopende dbc s 124.352 9.505 9.039 4.864 13.369 41.515 8.531 14.973 2.756 19.800 Aantal in verslagjaar gesloten dbc s 120.344 9.725 9.362 4.722 12.482 40.777 7.208 14.926 2.378 18.764 Aantal dagen met verblijfszorg inclusief kleinschalig wonen en BOPZ in verslagjaar 878.172 235.274 279.820 121.807 8.204 22.383 0 122.100 81.477 7.107 Waarvan ZZP-dagen met verblijfszorg inclusief kleinschalig wonen en BOPZ 424.978 149.579 187.878 57.124 2.296 491 0 19.856 7.741 13 Waarvan kleinschalig wonen 128.328 79.019 20.363 9.066 0 157 0 19.140 583 0 Aantal deeltijdbehandelingen in verslagjaar 15.764 2.116 755 2 398 4.660 0 0 6.006 1.830 0 Aantal ambulante contacten in verslagjaar 2.038.428 208.826 240.325 109.617 223.057 735.534 90.560 256.294 67.204 107.011 Aantal dagdelen dagactiviteiten in verslagjaar 120.123 50.162 62.068 77 3 2 0 7.794 17 0 Personeel Aantal personeelsleden in loondienst per einde verslagjaar 7.823 1.195 1.370 609 449 1.001 187 987 641 1.384 Aantal fte personeelsleden in loondienst per einde verslagjaar 6.624 1.049 1.176 445 369 815 151 842 578 1.197 Bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten in verslagjaar (euro s x 1000) 554.581 81.943 106.694 42.203 35.673 89.338 11.765 76.061 50.377 60.527 2 Aantal deeltijdbehandelingen voor zorgbedrijf Parnassia als geheel is 4.822. Hiervan zijn er 4.067 van verpleeghuis Dorestad (V&V). De aantallen van Dorestad worden in DigiMV niet uitgevraagd.
Capaciteit Het aantal bedden/plaatsen in gebruik ultimo 2010 bedroeg 2577. Dit is aanmerkelijk minder dan het aantal toegelaten plaatsen doordat in de loop der jaren een groot aantal klinische en deeltijdplaatsen is afgebouwd en omgezet in ambulante vormen van zorg. Dit is een meer efficiënte vorm van zorgverlening. In de bedrijfsplanperiode 2011-2013 willen we een aanmerkelijke verdere ambulantisering realiseren. Het aantal klinische bedden daalde in 2010 per saldo 104 bedden van 2182 naar 2078, een vermindering met 5%. Van deze daling waren het meest opvallend die bij Bavo Europoort (58), Brijder (25), Palier (18) en Dijk en Duin (10). Het aantal deeltijdplaatsen halveerde in 2010, van 114 naar 58. De daling met 56 plaatsen werd vrijwel geheel gerealiseerd bij Parnassia (37 plaatsen) en PsyQ (alle 16 plaatsen). Tegenover de daling van de klinische en deeltijdcapaciteit stond een uitbreiding van het aantal toegelaten plaatsen kleinschalig wonen, van 345 naar 441: realisatie plaatsen /bedden Parnassia - kleinschalig wonen I januari 2010 15 Parnassia - kleinschalig wonen 15 september 2010 47 Brijder - kleinschalig wonen I januari 2010 10 Dijk en Duin - kleinschalig wonen I november 2010 24 Totaal gerealiseerde uitbreiding bedden/plaatsen 96 De verdeling van de klinische en deeltijdcapaciteit in gebruik ultimo 2000, verbijzonderd naar financieringsbron en onze zorgbedrijven: Zvw Zvw AWBZ Justitie deeltijd klinisch klinisch klinisch Totaal Totaal 58 2.527 1.147 1.235 137 2.577 Bavo Europoort 8 221 416 11 656 Parnassia* 2 246 559 12 819 Dijk en Duin 2 179 178 359 Lucertis 17 17 6 40 PsyQ 62 1 63 I-psy Brijder 22 281 54 27 384 Palier 7 121 21 87 236 Zorgservice 20 20 * inclusief 149 AWBZ-bedden Verpleeghuis Dorestad Aantal beschikbare bedden/plaatsen per einde verslagjaar, inclusief kleinschalig wonen (voorheen beschermd wonen), deeltijdplaatsen en BOPZ-aanmerking 2.577 - Waarvan deeltijdplaatsen 58 - Waarvan kleinschalig wonen 441 18
Aantal verblijfplaatsen per categorie zoals aangegeven in de prestatie-eisen ex artikel 10 WTZi - Licht (open/besloten) 1.413 - Zwaar (gesloten) 1.062 - Beveiligd 44 Totaal klinische plaatsen 2.519 Productie en opbrengsten In 2010 realiseerde de Parnassia Bavo Groep een omzet van 554,6 miljoen. Dat is een daling van 0,5% ten opzichte van 2009. Deze daling is het saldo van een stijging van ongeveer 2% door het toetreden van i-psy tot de groep en extra contractering in de Zorgverzekeringswet (Zvw) en een omzetdaling die hoofdzakelijk is veroorzaakt door de landelijke Klinkkorting in de Zvw en door lagere indicaties in de AWBZ. De algemene prijsstijging heeft een geringe impact gehad. (in miljoenen euro's) Begroting 2011 Begroting 2010 Jaarrekening 2010 Jaarrekening 2009 Opbrengsten 542,6 527,0 554,6 557,1 ( incl. i-psy: 568,1 ) De omzet wordt verkregen door contracten af te sluiten met verschillende financiers. De verdeling is als volgt: Financieringsstromen cf. Jaarrekening 2010 mln. % Zorgverzekeringswet 369,9 66,7 AWBZ 103,6 18,7 Justitie 31,4 5,7 Gemeenten 22,8 4,1 Overige (o.a. verhuur en detacheringen) 26,9 4,8 Totaal 554,6 100,0 Behandelde patiënten en wachtlijsten Eind 2010 had de Parnassia Bavo Groep bijna 100.000 patiënten in behandeling. Over geheel 2010 hebben wij ongeveer 168.000 patiënten behandeld. Dit is inclusief patiënten die een preventiecursus hebben gevolgd en nevencliënten voor wie een aparte dbc is geopend. In 2009 behandelden we (inclusief i-psy) ongeveer 166.200 patiënten. Dit betekent dat het aantal behandelde patiënten is gegroeid met 1,10%. Er was sprake van een daling van de kosten van de zorg (omzet) met 1,65%, als we de omzet 2009 corrigeren voor een stijging van het algemene prijspeil (1%) en het toetreden van i-psy tot de groep. Per saldo zijn dus de kosten per behandelde patiënt met 2,75% gedaald. Voor de jaren 2011-2013 is onze doelstelling een aanzienlijke verdere daling van deze kosten (zie p.89). Ondanks deze efficiencyvergroting hebben we nog altijd te kampen met wachtlijsten. 19
De aanmeldingswachttijden voor ambulante behandeling namen zelfs over de hele linie toe van bijna 28 dagen in 2009 tot 38 dagen in 2010. Bij sommige programma s overschrijden de wachttijden nog de zogenaamde Treeknorm (14 weken); bij sommige PsyQ-programma s bedragen zij 15 tot 19 weken. De gemiddelde wachttijd voor klinische behandelingdaalde van 13 dagen in 2009 tot 9 dagen in 2010. Personeel Eind 2010 telde de Parnassia Bavo Groep 8923 medewerkers, vrijwilligers en stagiairs meegerekend. Het aantal medewerkers in loondienst nam licht af, van 7989 (incl. 190 i-psy) eind 2009 naar 7823 eind 2010. Zie voor verdere informatie over personeel 4.5. 2.3.3 Werkgebieden De werkgebieden van onze zorgbedrijven ultimo 2010 geven wij hieronder weer op basis van de GHOR-regioindeling. Deze is beter van toepassing dan de tot dusverre gebruikelijke zorgkantoorregio-indeling, aangezien de ggz nog maar voor een beperkt deel uit de AWBZ gefinancierd wordt. Nr. GHOR-regio Bavo Europoort Parnassia Dijk en Duin Lucertis PsyQ i-psy Brijder Palier 9 Utrecht x x 10 Noord-Holland Noord x x x x x 11 Amsterdam-Amstelland x x x 12 Kennemerland x x x x x x 13 Zaanstreek-Waterland x x x x x 15 Haaglanden x x x x x 16 Hollands Midden x x x 17 Rotterdam-Rijnmond x x x x x x 18 Zuid-Holland Zuid x x x 19 Zeeland x 20 Midden- en West-Brabant x x 22 Brabant Zuidoost x 25 Flevoland x 2.4 Samenwerkingsrelaties en financiers Onze primaire belanghebbenden zijn, gezien onze missie, onze patiënten en de samenleving in brede zin. Hoe we ons verhouden tot de samenleving in brede zin belichten we in 4.6. Hier gaan we in op onze samenwerking met de zeer uiteenlopende partners. Zoals verwijzers (die wij als samenwerkingspartners maar ook als klanten beschouwen), tal van andere zorgaanbieders, organisaties en instellingen en niet in de laatste plaats: onze financiers. Eén ding hebben die partners gemeen: allen willen zij vanuit hun specifieke opdracht en invalshoek medeverantwoordelijkheid dragen voor goede (geestelijke) gezondheidszorg. 20
Veel van onze samenwerkingsrelaties worden onderhouden door onze zorgbedrijven en hebben een regionaal karakter. Zulke vormen van samenwerking bespreken we hier in algemene termen; meer in detail wordt erop ingegaan in de jaarverslagen van onze zorgbedrijven. Hieronder geven we specifieke aandacht aan bijzondere ontwikkelingen waarin wij in 2010 als groep actief zijn geweest. Ketenpartners Een belangrijk deel van onze zorg voeren we uit in nauwe samenwerking met andere organisaties die met ons zorgketens vormen. Deze zijn gericht op continuïteit van zorg voor de patiënt in de tijd en/of op afstemming van meerdere vormen van zorg die gelijktijdig nodig zijn. Te denken valt aan instellingen in de verpleging, verzorging en thuiszorg, algemeen maatschappelijk werk, maatschappelijke opvang, jeugdzorg, GGD, politie, algemene ziekenhuizen en niet in de laatste plaats de gezondheidszorg door huisartsen en gezondheidscentra. In de eerste plaats geldt dit voor onze drie ketenzorgbedrijven, maar ook onze andere zorgbedrijven zoeken actief samenwerking op in lokale netwerken om zorgketens te smeden die zijn toegesneden op de plaatselijke omstandigheden. Daar waar meerdere van onze zorgbedrijven in een plaats of regio actief zijn vindt uiteraard ook nauwe onderlinge afstemming plaats. In de regio s Rijnmond, Haaglanden en Noord-Holland ligt de centrale regie daartoe bij onze ketenzorgbedrijven, respectievelijk Bavo Europoort, Parnassia en Dijk en Duin. In alle drie de regio s beschikken wij over regionale crisisdiensten die nauw samenwerken met politie, GGD en andere zorgaanbieders. Forensische zorg : ketensamenwerking Het Veiligheidshuis Den Haag bestond in september 2010 één jaar. Dit werd gevierd met een conferentie met als onderwerp recidive omlaag. Resultaten over de afname van recidive als gevolg van de veelplegersaanpak in Den Haag werden aangeboden aan de burgemeester. De samenwerking met de Veiligheidshuizen in andere gemeenten verloopt goed. De samenwerking met de penitentiaire inrichting (PI) Zoetermeer is in het verslagjaar opnieuw fors uitgebreid. Plannen om deze aanpak in PI s in andere regio s te realiseren zijn in een vergevorderd stadium. Er werd een pilot gestart in verband met de ontwikkeling van een forensische jeugdpolikliniek, een samenwerkingsverband tussen Palier, Brijder, Ipse de Bruggen en De Jutters. Palier en i-psy zijn gestart met de ontwikkeling van een expertisecentrum binnen de forensische polikliniek(en). Inmiddels is een aantal medewerkers van i-psy op detacheringbasis werkzaam bij genoemde afdelingen. In toenemende mate wordt (vooral ambulant) in het kader van productverbetering samengewerkt met externe partners op het gebied van kinder- & jeugdpsychiatrie voor de 18-plus groep, LVG-zorg (licht verstandelijk gehandicapten) voor justitiabelen met verstandelijke beperkingen en allochtonen-ggz voor complexe etnische groepen. De uitstroom naar reguliere (vooral langdurige) ggz (inclusief RIBW) stuit regelmatig op belemmeringen. Het huidige zorgstelsel lijkt investeringen in de residentiële zorgvormen risicovol te maken. Verwijzers Een groot deel van onze patiënten wordt naar ons verwezen door de huisartsen, maar tot onze verwijzers behoren ook andere ggz-instellingen, welzijnsorganisaties, Bureau Jeugdzorg, interne behandelaren en politie en justitie. Zij hebben groot belang bij een goede samenwerking met en toegankelijkheid van de Parnassia Bavo Groep. Een sleutelrol daarbij speelt Zorgservice, dat de Centrale Aanmelding en Toeleiding (CAT) voor al onze zorgbedrijven verzorgt. Voorts biedt Zorgservice via onze Wijkgerichte Geestelijke Gezondheidszorg (WGGZ) generalistische en kortdurende behandeling, zodat mensen met lichtere psychische problematiek niet onnodig worden verwezen naar te intensieve vormen van zorg. 21
Een intensieve samenwerking met onze verwijzers is cruciaal voor goede dagelijkse patiëntenzorg. Om ook in de toekomst in staat te zijn om voldoende GGZ te leveren en deze zoveel mogelijk dicht bij de patiënt te bieden, ondanks een krappe arbeidsmarkt en toenemende zorgvraag, zullen we onze inzet in en rondom de eerste lijn versterken. Zie hiervoor verder ons bedrijfsplan 2011-2013. Zie voor de samenwerking met verwijzers verder 4.4. Toegankelijkheid van zorg. Collega-ggz-aanbieders en branchegenoten Op lokaal niveau is in sommige opzichten sprake van een (door overheid en financiers gestimuleerde) concurrentieverhouding met andere ggz-aanbieders. Vaak echter is samenwerking met hen in het directe belang van patiënten. In die gevallen zoeken wij die samenwerking dan ook actief op: daar waar onze bijdragen en die van collega s elkaar aanvullen en zo zorgketens kunnen versterken, daar waar patiënten gebaat zijn bij onderlinge doorverwijzing en in uiteenlopende samenwerkingsverbanden gericht op verbetering en vernieuwing van het aanbod. In Rotterdam is per 1 januari 2010 het convenant tussen de instellingen voor geestelijke gezondheidszorg Bavo Europoort, Riagg Rijnmond, Bouman GGZ en Delta Psychiatrisch Centrum) en het Erasmus MC van kracht geworden, dat als doel heeft om opname van acuut psychiatrische patiënten te garanderen. Bovendien hebben de instellingen afgesproken dat er bij opname zoveel mogelijk rekening zal worden gehouden met de voorkeur van de patiënt voor een bepaalde locatie en dat familie daarbij intensiever zal worden betrokken. Het convenant geldt voor zowel de noord- als de zuidoever. Op landelijk niveau vervult de Parnassia Bavo Groep een actieve rol binnen de brancheorganisatie GGZ Nederland (GGZ-N), om zo in samenwerking met collega-instellingen bij te dragen aan het versterken van de positie en de kwaliteit van de geestelijke gezondheidzorg in Nederland. Wij waren in 2010 vertegenwoordigd in het bestuur van GGZ-N (Gerrit Jan Vos, tot 1 september), in de commissies Financiering en Bekostiging (Frits Verschoor tot 1 mei, daarna Stephan Valk), Zorginhoud en Normering (Hans de Veen), Informatiebeleid (Stephan Valk tot 1 mei, daarna Jane Beck) en Werkgevers- en Arbeidszaken (Gerrit Jan Hoogeland). Ook hebben we veel energie gestoken in het met 36 andere instellingen gezamenlijk inkopen van een nieuw EPD-pakket. De landelijke vereniging EPD GGZ stond onder voorzitterschap van de heer Stephan Valk. Voorts dragen wij bij aan ontwikkelingen in de branche door onder meer bestuurslidmaatschappen van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie en de Stichting Topklinische GGz (in beide gevallen in de persoon van de heer Victor Vladár Rivero). Algemene ziekenhuizen Onze zorgbedrijven onderhouden diverse vormen van samenwerking met algemene ziekenhuizen in de diverse regio s. Met de psychiatrische afdelingen van ziekenhuizen vindt overleg plaats over behandel- en doorverwijzingsbeleid en wordt samengewerkt in de patiëntenzorg. Ook zijn er samenwerkingsrelaties met somatische afdelingen. Wij verlenen consultaties ten behoeve van patiënten met psychische problematiek. Patiënten- en familieorganisaties De belangen van onze patiënten worden in de eerste plaats behartigd door onze cliëntenraden per zorgbedrijf en de Concerncliëntenraad. Deze raden onderhouden relaties met diverse regionale cliëntenplatforms en landelijke patiëntenorganisaties. De directies van onze zorgbedrijven onderhouden ook contacten met de voor hun regio s en specifieke patiëntengroepen relevante (categorale) patiënten- en familieorganisaties. 22