Strategisch Plan April 2014

Vergelijkbare documenten
Strategisch Plan April 2014 <

Wij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben

Enexis. De veranderende rol van de netbeheerder. Peter Vermaat Voorzitter Raad van Bestuur Enexis. 12 november 2015

Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft?

Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving

De slimme meter. Informatie over de nieuwe energiemeter

duurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen

Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander

De slimme meter. Informatie over de nieuwe energiemeter

Smart Grid. Verdiepende opdracht

Slimme energiemeters vanaf ingevoerd

De ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016

Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016

allander Gesprek met Friese Statenleden over groeistrategie Alliander Leeuwarden, 5 maart 2014

Privacy by Design bij Enexis

WERKGEBIED. Elektriciteitsgebied Stedin. Gasgebied Stedin

Uitdagingen van de energie transitie

DE ENERGIE OM TE VERANDEREN

Eneco Groep. Duurzame energie voor iedereen

De slimme meter Klaar voor de toekomst

VERANDEREND KRACHTENVELD 2013 IN BEELD BETROUWBAAR BETAALBAAR

fudura-enexis.nl Fudura, de nieuwe naam in energievoorziening

Smart Grids, bouwstenen voor slimmer energiegebruik. ENGIE Infra & Mobility

De opkomst van all-electric woningen

Klankbordgroep PwC-onderzoek:Visie op tariefregulering op korte en middellange termijn

MVI Verklaring Leverancier - Alliander

Concept Development Opdracht 1B Battle of Concepts Enexis. Niels Joormann CMD2a

NAAR EEN DUURZAAM ENERGIESYSTEEM

Alliander DGO, Hoom etc.) De wetstekst bleek onvoldoende duidelijk om deze ontwikkeling een halt toe te roepen.

_ PROVINCIE FLEVOLAND

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together

Peter den Biesen Energie Transitie Groep

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Energiecafé BECO. 16 Oktober 2014

De consument kiest zelf, grip op eigen energiedata!

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.

Duorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie

Energie van ons allemaal

Bewust met energie omgaan. De slimme meter maakt het makkelijk

MVO verklaring

Lokale energiecoöperatie

Deelname Initiatieven

Smart Grids. Ernst ten Heuvelhof Challenge the future. Delft University of Technology

met Joulz voorop energy solutions

Links van netbeheerders om de slimme meter aan te vragen (kies wie uw netwerkbeheerder is):

NEW BUSINESS. Guy Konings

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Roadmap Smart Grids Mar$jn Bongaerts Frits Verheij 12 februari 2014

Het Slimme energienet..zx ronde 25 januari 2015

Uw logo. Pieter van der Ploeg. Strategie. Alliander

Route KOERS. Woningbouwvereniging Vecht en Omstreken. gericht op oplossingen. samen met klanten en partners. met begrip voor hun situatie

NAAR EEN DUURZAAM ENERGIESYSTEEM

s-hertogenbosch, juni 2013 Samenwerkingsovereenkomst Brabantse Pilot Publieke Laadinfrastructuur Provincie Noord-Brabant en Enexis

Bouwstenen voor een duurzaam reguleringskader perspectief van zakelijke energiegebruikers. Tilburg, 17 juni 2016 Hans Grünfeld

Integrale energiestrategie UU. Fréderique Houben, Universiteit Utrecht

Position Paper voor het Rondetafelgesprek over het Ontwerp-Klimaatakkoord de tafel Gebouwde Omgeving

ENERGIE IN EIGEN HAND

De slimme meter Meer inzicht, meer gemak

Doel van deze presentatie is : Akkoord op het energiemanagement actieplan voor 2017

Ja. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt.

PUBLIEKSRAPPORT ONDERZOEK POWERPLAYER

Eneco, oog voor de toekomst

Energietransitie en schaalvoordelen

Academie voor Talent en Leiderschap Veiligheidsregio s. Leiderschapsprofiel strategisch leidinggevende

SLIM ONTWERP: ENERGIE INFRASTRUCTUUR 19 MAART 2018

Transport, doe het slim

DELTA Zakelijk. Meeting with DACT 27 oktober Als energie een substantiële kostenfactor is, is energie al snel van strategisch belang

Verduurzaming bestaande gebouwde omgeving

Geothermie. traditioneel energiebedrijf?

Concept: Opgewekt! Visualisatie van het concept Op de volgende pagina s zijn enkele schetsen te zien die het concept visualiseren.

Is flexibiliteit het nieuwe goud?

IBN ALS SOCIALE ONDERNEMING VOOR EEN BREDERE GROEP

Nieuwveense Landen Meppel Diep onder Drenthe Door Wouter Deddens

Energie en ruimtelijke ordening

Nationale Energieverkenning 2014

STRATEGISCH BELEID EFFICIËNT EN ZICHTBAAR NAAR EEN CENTRUM VOOR REVALIDATIE

Onze ambitie Welvaart voor toekomstige generaties mogelijk maken

Toekomstbestendig 2019

Energieakkoord: Wij zijn aan zet!

Dag Fenna, Wil jij dit met hen delen? Met vriendelijke groet, Bert van Rossum Directeur-bestuurder

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

Initiatieven CO2 reductie MVOI BV.

SIKA S NORMEN EN WAARDEN

Notitie energiebesparing en duurzame energie

Memo. Informatienotitie stand van zaken aandeelhouderschap Eneco, Inleiding

Stilstaan bij vooruitgang

Leergang Leiderschap voor Professionals

ALLIANDER. Neemt de wind in de zeilen en transformeert het inkoopproces

Energiemonitor Consumentenmarkt elektriciteit en gas

Westland Infra, Diepgeworteld in de tuinbouw.

Energiemonitor Consumentenmarkt elektriciteit en gas

Leergang Allround Leiderschap

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0341/45. Amendement. Roger Helmer, David Coburn namens de EFDD-Fractie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid. Programmalijnen en speerpunten 2014

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming

Milieubeleidsverklaring

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie:

Strategisch Plan April 2014

Inhoud Onze ambitie 3 Trendanalyse 4 Strategie 6 Doelstellingen 9 Betrouwbaar 10 Blijvend betrouwbare en veilige netten 11 Veilig werken 14 Vakmanschap en leiderschap 15 Betaalbaar 16 Zo laag mogelijke tarieven 17 Sectorordening 18 Klantgericht 20 Klanttevredenheid 21 Inzicht in data 23 Duurzaam 24 Duurzaam transport 25 Enexis Duurzaam 26 Enexis en omgeving 27 Financieel verantwoord 28

Onze ambitie BETROUWBAAR Onze ambitie DUURZAAM K L A N T G E R I C H T BETAALBAAR Enexis is sinds 2009 een zelfstandig bedrijf. Enexis beheert het energienetwerk in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland. In de eerste strategische periode is veel werk verzet om zelfstandigheid vorm te geven en de gestelde doelen te realiseren. Met trots kijkt Enexis terug op het werk dat het bedrijf en haar medewerkers de afgelopen jaren verzet hebben. De omgeving is continu in beweging en vraagt om perio dieke bijstelling van de doelen. Dankzij een uitgebreid en zorgvuldig proces met vele stakeholders zijn trends en verwachtingen in kaart gebracht. Klantvriendelijke medewerkers en aandacht voor duurzaam omgaan met energie zorgen voor tevreden klanten. Gekoppeld aan een blijvend veilige, betrouwbare en betaalbare energievoorziening vormt dit het uitgangspunt voor de strategie van Enexis. Enexis is een monopolist die niet als monopolist herkend wil worden. Met de ambitie Als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis en vier strategische pijlers betrouwbaar, betaalbaar, klantgericht en duurzaam geeft het bedrijf hier rechtstreeks invulling aan. Bij een solide bedrijf past een solide financiële basis. Enexis stuurt daarom op financiële ratio s gekoppeld aan het profiel van een A-flat rating. Dit garandeert voldoende en goedkope toegang tot de kapitaalmarkt. In dit document wordt het Strategisch Plan gedetailleerd beschreven en toegelicht. Deze nieuwe strategie behoudt een excellente uitvoering van de kerntaak en versterkt de aandacht voor duurzaamheid. Dit sluit aan bij de kracht van Enexis en de veranderende energievoorziening. De uit dagende doelen geven een ambitieus antwoord op de verwachtingen van stakeholders. Enexis heeft het vertrouwen hiermee een passende en uitdagende richting in te zetten. < Toekomstige wensen De veranderingen in de energievoorziening zorgen ervoor dat de toekomstige groene energiestromen anders zullen zijn dan de huidige stromen. Beschikbaarheid van voldoende en goedkope energie is niet meer vanzelfsprekend. Consumenten veranderen van passieve gebruikers naar actieve producenten. Het netwerk wordt slimmer en ICT zal een belangrijke rol spelen. Enexis houdt bij de aanleg of vervanging van infrastructuur daarom nadrukkelijk rekening met toekomstige wensen en omstandigheden. Enexis besteedt veel aandacht aan veilig werken en heeft de gewenste bedrijfscultuur gedefinieerd als Enexis Manier van Werken ; een open, resultaatgerichte cultuur, gebaseerd op vakmanschap van medewerkers en leidinggevenden. Met de ambitie Als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis en vier strategische pijlers betrouwbaar, betaalbaar, klantgericht en duurzaam geeft het bedrijf invulling aan de strategie. 3

Trendanalyse Met een nieuwe strategie formuleert Enexis een antwoord op de vraag hoe ze haar rol vervult in een omgeving die verandert. De strategie is daarom gebaseerd op een grondig extern onderzoek van trends en ontwikkelingen. Op basis van gesprekken met 65 stakeholders uit verschillende geledingen van de maatschappij en het Energieakkoord voor duurzame groei heeft Enexis de belangrijkste ontwikkelingen bij elkaar gebracht. De relatie tussen grote bedrijven en hun klanten verandert. Klanten willen in toenemende mate de regie nemen over de diensten die ze afnemen. Hun wensen gaan daarbij verder uiteenlopen. Een groot deel van de klanten wil volledig ontzorgd worden. Een kleinere, maar actieve groep, is bewust bezig met energie en vraagt volledig inzicht. Klanten worden kritischer, accepteren minder tegenslagen en delen hun mening via social media. Bedrijven reageren hierop met toenemende openheid over hun handelen. De economische ontwikkeling is een onzekere factor. De meerderheid van de stakeholders verwacht dat de economie stabiliseert op het huidige niveau. Investeringen en groei blijven uit. Het politieke landschap is minder stabiel, ondanks de roep om visie en continuïteit van beleid. Lokale over heden zoeken creatieve manieren om geld vrij te maken bij de aanhoudende bezuinigingen. Eén op de zes huiseigenaren denkt de komende twee jaar te investeren in energiebesparende maatregelen voor zijn woning. 4

Trendanalyse Het internationale emissiehandelssysteem en de verdere integratie van netwerken zorgen ervoor dat energiebeleid steeds meer op Europese schaal moet worden afgestemd. Dit leidt tot grotere complexiteit. De aandacht voor duurzaamheid beperkt zich voor veel mensen tot economisch rendabele vormen. Voor hen zijn prijsprikkels nodig om duurzaamheid te bevorderen. Rol consument In de overgang naar een duurzame energievoorziening speelt de consument een grote rol. Steeds meer energie wordt lokaal opgewekt met zonnepanelen. Ook windenergie groeit sterk. In het Energieakkoord is afgesproken de energieproductie uit wind op land en op zee met ruim 10.000 MW te laten groeien tot 2023. Ook alternatieve duurzame bronnen als biogas, geothermie en restwarmte zijn in opkomst. Een kenmerk van veel duur zame bronnen is de lagere voorspelbaarheid van het aanbod. De betrouw baarheid van de energievoorziening mag hierdoor echter niet in gevaar komen. Steeds meer klanten gaan zelf duurzame energie opwekken. In één jaar is het aantal Enexis-klanten met zonnepanelen verdrievoudigd. Veranderende vraag naar energie Ook de energievraag verandert. In het Energieakkoord is veel aandacht voor energiebesparing in de gebouwde omgeving en de industrie. Steeds vaker zal energieneutraal gebouwd worden. Deze nieuwe woningen en gebouwen hebben minder behoefte aan gas. Dit heeft invloed op het gasnetwerk, dat niet meer overal zal worden aangelegd. De vraag naar elektriciteit zal juist stijgen door een toename van elektrisch vervoer en het gebruik van warmtepompen. In buurtgerichte initiatieven en energiecoöperaties bundelen klanten hun krachten. Er ontstaat meer aandacht voor energiebesparing. Technologie staat niet stil. ICT krijgt op alle fronten een sleutelrol. De energiesector is hierop geen uitzondering. Slimme energienetten passen de energiestromen automatisch aan de vraag- of aanbodpatronen aan. De toename van ICT kent ook risico s, zoals cybercrime en privacy. Door deze snelle ontwikkelingen zal de levensduur van verschillende componenten van de netten afnemen, omdat deze sneller verouderd zijn. Oude, maar vooral nieuwe vormen van energieopslag gaan een hoofdrol spelen in deze nieuwe netwerken. Elektrische auto s lijken het meeste perspectief te bieden voor grootschalige energieopslag, maar ook andere vormen van opslag ontwikkelen zich. Stakeholders verwachten van Enexis een actieve rol, waarbij de betrouwbaarheid en veiligheid van de netten en de betaalbaarheid en kwaliteit van de dienstverlening gewaarborgd blijven. < Circa 70% van de Nederlanders is actief op social media. 5

Strategie Energie vormt de basis van de moderne maatschappij. Zonder energie staat alles stil. Dit maat schappelijk belang is het uitgangspunt geweest voor de strategie van Enexis. Klantgerichte processen en klantvriendelijke medewerkers zijn randvoorwaardelijk voor een goede dienstverlening. Veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid van het netwerk zijn vanzelfsprekend. Maar energie is ook een schaars goed. Bewust omgaan met energie is daarom noodzakelijk. Zowel om de beschikbare groene energie optimaal te benutten als om de energievoorziening betaalbaar te houden. De Elektriciteits- en Gaswet kennen de netbeheerders een monopolie toe. Zij zijn de enigen die in hun gebied gas en elektriciteit mogen transporteren. Maar wel binnen strikte kaders. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) ziet zowel toe op de kosten als op de kwaliteit van de dienstverlening. De ACM stelt maximum tarieven vast en vergelijkt en publiceert de prestaties van de verschillende netbeheerders. Deze benchmarking stimuleert netbeheerders om, ondanks hun monopolie, hun prestaties te verbeteren. Enexis wil echter verder gaan. Klanten hebben geen keuze, maar Enexis wil een monopolist zijn die niet als monopolist herkend wordt. Enexis wil een scherpe prijs bieden en meer service leveren dan je verwacht. Een monopolie is geen reden om achterover te Klanten hebben geen keus, maar Enexis wil een monopolist zijn die niet als monopolist herkend wordt. 6

Strategie 2014 leunen, maar een uitdaging om zelf scherp te blijven. Enexis benadrukt dit met de ambitie Als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis. Kerntaak De kerntaak van een netbeheerder is het transport van elektriciteit en gas. Een veilig en goed werkend netwerk is hiervoor cruciaal. Dit netwerk is ook het platform voor de met elkaar concurrerende energieleveranciers. De net beheerder draagt zorg voor een gelijk speelveld en een goede facilitering van de vrije energiemarkt. Enexis kiest ervoor om het onderhoud aan de netten en de storingsoplossing zelf uit te voeren. Dit geeft inzicht in de staat van het netwerk en zorgt voor cruciale infor matie om tijdig te kunnen investeren. En dat is belangrijk. Te vroeg investeren kost geld, te laat investeren geeft storingen en ontevreden klanten. Door de wensen van klanten goed te kennen is optimale dienstverlening mogelijk. Gerichte innovatieve projecten en goede relaties met onderzoeksinstituten zorgen dat Enexis op de hoogte is van de toekomstige mogelijkheden. Zo onderzoekt ze de nieuwe mogelijkheden van ICT, smart grids en van energieopslag. En onderzoekt het bedrijf of klanten bereid zijn hun gedrag aan te passen. Enexis benut deze kennis om bij de aanleg of vervanging van infrastructuur rekening te houden met toekomstige wensen. Gekoppeld aan efficiënte werkwijzen zorgt dit ervoor dat ook in een veranderende energievoorziening het gevraagde transport mogelijk en betaalbaar blijft. Toekomst De milieubelasting en de afnemende voorraden van fossiele brandstoffen maken het noodzakelijk op een andere manier naar de energievoorziening te kijken. Beschikbaarheid van voldoende en goedkope energie is niet meer vanzelfsprekend. Daarom moeten we er bewust mee om gaan. Enexis heeft hier een voorbeeldfunctie en versterkt deze. Zo zal het bedrijf door haar energie lokaal in te kopen een impuls geven aan de productie van duurzame energie in Nederland. Energiebesparing is de eerste pijler van het Energieakkoord. Een energiebedrijf heeft ook een taak hierbij te helpen. Enexis zal energiebesparing bevorderen, gekoppeld aan de plaatsing van de slimme meter. En doordat netverzwaringen kunnen uitblijven, draagt energiebesparing zowel bij aan het betaalbaar houden van de energievoorziening als geheel, als aan het betaalbaar houden van de energienetten. Fudura In de zakelijke markt opereert Enexis onder de merknaam Fudura. Fudura biedt de zakelijke markt een portfolio van infrastructuur gerelateerde diensten, zoals meten van energiestromen, ontwerp en realisatie van infrastructuur, verhuur en onderhoud van bedrijfsmiddelen en advies diensten. Het voeren van een afwijkende merknaam benadrukt dat de klant hier een keuze heeft. > Missie. Iedereen wil altijd en overal energie kunnen gebruiken.. Efficiënt gebruik van energie uit steeds meer duurzame opwekking is hiervoor noodzakelijk. Visie. Wij transporteren energie, veilig, betrouwbaar, betaalbaar en klantgericht.. Samen werken we aan duurzame en verantwoorde energie, voor vandaag en morgen. Strategie. We kennen onze klanten en sluiten aan bij hun wensen ten aanzien van energie.. We werken efficiënt en zodanig dat onze netten klaar zijn voor het gevraagde transport.. We zijn energiebewust en we helpen anderen energie te besparen. 7

Strategie 2014 Enexis kiest ervoor om commerciële activiteiten binnen een netwerkgroep alleen uit te voeren als deze synergie met de netbeheertaken opleveren. Enexis ziet deze keuze als vanzelfsprekend en zal haar portfolio van activiteiten beperken tot de kerntaak van de netbeheerder en kern versterkende activiteiten. Gelet op de beperkte wederzijdse toegevoegde waarde blijft het de inzet om deze niet-kernversterkende activiteiten op termijn af te stoten. Enexis Manier van Werken Enexis besteedt veel aandacht aan de manier van werken: Wat gaat goed? Hoe kunnen we het beter doen? Op welke manier kunnen we het werk veilig uitvoeren? Enexis heeft onder de noemer Enexis Manier van Werken de gewenste bedrijfscultuur gedefinieerd. Een open, resultaatgerichte cultuur, gebaseerd op vakmanschap van medewerkers en van leidinggevenden. Eigen verantwoordelijkheid nemen en krijgen binnen vooraf vastgestelde kaders staan hierbij centraal. Deze manier van werken koppelt goede prestaties leveren aan beroeps- en bedrijfstrots. Tevreden klanten, trotse medewerkers, een solide bijdrage aan de energietransitie en een gezond financieel resultaat, daarmee zorgen we voor een bedrijf dat niet alleen vandaag, maar ook morgen succesvol is. Met als uitgangspunt het overtreffen van de verwachting, verwoord in de ambitie: Als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis. < Als ik kon kiezen, koos ik voor Enexis, want PROVINCIES EN GEMEENTEN ze helpt onze duurzaamheidsdoelen realiseren. ze geeft het goede voorbeeld op duurzaamheid. zo is de infrastructuur klaar voor de toekomst. ze behaalt een voorspelbaar dividend. CONSUMENT EN ZAKELIJKE MARKT ze rekent lage tarieven. ze heeft weinig storingen. ze helpt mij met energiebesparing. er werken vakbekwame medewerkers. 8

Doelstellingen Onze betrouwbaarheid en veiligheid blijven op het huidige hoge niveau. Wij hebben inzicht in de veranderende energievoorziening en passen onze netten daar tijdig op aan. Wij brengen partners, overheden en onze kennis samen bij het realiseren van het Energieakkoord. Wij stimuleren klanten actief meer energie te besparen dan de slimme meter kost. Wij werken emissieneutraal. Wij zorgen dat 14% van de net- en lekverliezen additioneel duurzaam zijn opgewekt in Nederland. DUURZAAM BETROUWBAAR K L A N T G E R I C H T BETAALBAAR Wij zijn de netbeheerder met zo laag mogelijke tarieven. Onze aandeelhouders krijgen het redelijk rendement uit de gereguleerde activiteiten. Klanten die contact met ons hebben gehad, waarderen ons met een 7,5. Wij zijn transparant en stellen onze gegevens maximaal beschikbaar. Doelstellingen Een gezonde ambitie vertaalt zich in uitdagende doelen. Enexis heeft aan de hand van de vier kernwoorden Betrouwbaar, Betaalbaar, Klantgericht en Duurzaam negen kerndoelstellingen geformuleerd voor dit Strategisch Plan. Deze doelstellingen geven een reflectie van het belang van de verschillende stakeholders en de maatschappelijke taak van een netbeheerder. Ambitie Met deze ambitieuze kerndoelstellingen geeft Enexis invulling aan haar belofte aan de maatschappij. De doelstellingen reflecteren de continue aandacht voor de kwaliteit van de kerntaak van Enexis. Maar ook de wil om - vanuit de rol van netbeheerder - bij te dragen aan de doelstellingen van het Energie akkoord. En om daarmee een stap te zetten in de energietransitie. Om de externe doelstellingen te realiseren moet het bedrijf ook intern de zaken goed op orde hebben. Thema s als veilig werken, tevredenheid van medewerkers, efficiëntie en een gezonde financiële positie blijven veel aandacht krijgen. Deze thema s zijn randvoorwaardelijk voor het behalen van de externe doelstellingen. < 9

Betrouwbaar Doelstellingen: 1. Onze betrouwbaarheid en veiligheid blijven op het huidige hoge niveau. 2. Wij hebben inzicht in de veranderende energievoorziening en passen onze netten daar tijdig op aan.

Betrouwbaar BETROUWBAAR DUURZAAM BETAALBAAR K L A N T G E R I C H T Blijvend betrouwbare en veilige netten Hoe de maatschappij zich ook ontwikkelt, een hoog betrouwbaarheids- en veiligheidsniveau van de energievoorziening is belangrijk. De infrastructuur moet aan toenemende eisen voldoen. Netten die ontworpen zijn voor transport naar de gebruiker toe, faciliteren nu ook het terugleveren van energie. Niet alleen elektriciteitsnetten krijgen te maken met teruglevering, ook de invoeding van groen gas neemt toe. Tegelijkertijd worden patronen van opwekking en afname minder voorspelbaar. En de tolerantie voor overlast door werkzaamheden daalt. Het is aan de netbeheerder om een balans te vinden tussen kwaliteit, veiligheid en kosten. Enexis kiest ervoor om het huidige hoge niveau van betrouwbaarheid en veiligheid te handhaven. De stakeholderanalyse toonde overtuigend aan dat alle partijen het belangrijk vinden dat er weinig storingen zijn en het huidige niveau zien als een verworven recht. Verdere verhoging is echter niet zinvol. De kosten voor kwaliteitsverbetering zijn te hoog ten opzichte van de kwaliteitswinst. Het handhaven van het huidige niveau betekent echter geen stilstand. Een uitgekiend vervangings programma houdt de bedrijfsmiddelen up-to-date. Met gerichte inzet van moderne middelen zoals distributie automatisering, kan Enexis storingen sneller opsporen en verhelpen. De veranderingen in de energievoorziening zorgen ervoor dat de toekomstige energiestromen anders zullen zijn dan de huidige stromen. Een optimaal investerings- en onderhoudsbeleid houdt niet alleen rekening met vandaag, maar ook met morgen. Door de hoeveelheid werkzaamheden te beperken wordt zo goed mogelijk gebruik gemaakt van de lange levensduur van de componenten in de elektriciteits- en gasnetten. Hierdoor wordt geld bespaard en hoeft de straat maar één keer open. Klaar voor de toekomst De veranderingen in de energievoorziening zorgen ervoor dat de toekomstige energiestromen anders zullen zijn dan de huidige stromen. Duurzame bronnen zorgen voor lokale, groene, opwekking, waardoor de transportbehoefte vermindert. Maar duurzame bronnen zijn beperkt stuurbaar. De energie wordt opgewekt op het moment dat het waait of dat de zon schijnt, niet automatisch op het moment van de energievraag. Dit leidt tot een groeiende behoefte aan flexibiliteit van de energievraag bij klanten en aan opslag capaciteit. De netten moeten daar ook geschikt voor zijn. Deze ontwikkelingen brengen veranderingen met zich mee, zowel in de rol van energienetten in de energievoorziening als in de rol en taken van netbeheerders. Consumenten veranderen van passieve gebruikers naar actieve producenten, die hun vraag aanpassen aan het energieaanbod. En het netwerk wordt slimmer. ICT zal een belangrijkere rol gaan spelen. Niet alleen om het netwerk te besturen en te bewaken, maar ook om producenten en afnemers van de benodigde informatie te voorzien. Hierdoor zijn in een moderne smart grid-omgeving niet alleen energie stromen belangrijk; informatiestromen worden minstens even belangrijk. Alleen door beide adequaat te faciliteren kan het complexe systeem blijven functioneren. De netbeheerder zal zich daarbij ontwikkelen en naast transporteur ook leverancier van datadiensten worden. > 11

Onderzoek Enexis initieert en participeert in meerdere smart grid-pilotprojecten en doet ervaring op met de toekomstige technologie. Zo krijgt ze inzicht in de wensen en eisen van consumenten. Zijn mensen bereid om hun energieverbruik aan te passen aan het energieaanbod? Hoe sterk is de wens om zelf in je eigen energie te voorzien? Hoe beïnvloedt elektrisch rijden de vraag naar stroom? En hoe zorgen we ervoor dat er ondanks deze uitdagingen een veilig en betrouwbaar netwerk blijft? Enexis is hier actief mee bezig en weet zodoende wat in de toekomst mogelijk en wenselijk is. En daar kan het bedrijf nu al rekening mee houden. Om de doelstellingen te bereiken hanteert Enexis een strikte interne rolscheiding. De bewaking van de maatschappelijke doelstellingen, het opstellen van het optimale investerings- en onderhoudsportfolio en het zorgen voor een kwalitatief goede en efficiënte uitvoering is bij verschillende organisatieonderdelen ondergebracht. Deze rolscheiding zorgt ervoor dat ieder aspect voldoende aandacht krijgt en voorkomt een vermenging van belangen en verwatering van aandacht. Inschatting toekomstige situaties In de vertaling naar concrete investeringsplannen maakt Enexis gebruik van scenariostudies om het effect van verschillende mogelijke toekomstige situaties in te kunnen schatten. Tweejaarlijks stelt het bedrijf in een strategische studie het Strategisch Asset Management Plan op. Hierbij analyseert Enexis vier toekomstbeelden, die zich onderscheiden qua snelheid van economische ontwikkeling en qua snelheid van verduurzaming. Bij haar keuzes houdt Enexis rekening met deze toekomstbeelden en houdt daarbij voldoende ruimte om op veranderingen in te kunnen spelen. 12

Betrouwbaar BETROUWBAAR DUURZAAM BETAALBAAR K L A N T G E R I C H T Kwaliteit en veiligheid Zo ook bij het samenstellen van het optimale investerings- en onderhoudsbeleid. Enexis baseert zich op een risico gebaseerde afweging, conform de kwaliteitsnorm NTA 8120. Met de criteria in deze risk based asset management-methodiek bepaalt Enexis welke investeringen de grootste bijdrage leveren tegen de laagste kosten. Betrouwbaarheid, veiligheid, wettelijkheid, maar ook klanttevredenheid en duurzaamheid spelen hierbij een rol en worden tegen elkaar afgewogen. Dankzij inzicht in de kwaliteit van componenten kan Enexis een portfolio van investeringen samenstellen, dat garant staat voor kwaliteit en veiligheid. Bij de uiteindelijke beslissing spelen ook lokale factoren een rol. Infrastructuur is immers per definitie lokaal. De juiste keuze maken vergt daarom een goed beeld van de lokale ontwikkelingen. Naast gedegen kennis van wensen van de klanten is het afstemmen met de gemeenten en met andere infrastructuurbeheerders hiervoor cruciaal. Deze afstemming zorgt voor lage kosten en minimale overlast. De doelstellingen om de betrouwbaarheid en veiligheid te Enexis initieert en participeert in meerdere smart grid-pilotprojecten en doet ervaring op met de toekomstige technologie. handhaven op het huidige hoge niveau en om de netten tijdig aan te passen aan de veranderende energievoorziening, geven de hoofdrichting van het beleid. Periodiek wordt gekeken of het bedrijf op koers ligt om deze doelstellingen te realiseren. De belangrijkste indicatoren zijn daarbij de jaarlijkse uitvalduur van het elektriciteitsnet en de veiligheidsindicator gas. De eerste is een maat voor het aantal en de duur van storingen. De tweede is een maat voor het aantal en de ernst van onveilige situaties die zich hebben voorgedaan. Hierdoor kan Enexis bijsturen als zich afwijkingen voordoen. > Jaarlijkse uitvalduur per e-aansluiting (in minuten) Veiligheidsindicator gas (VIG) score 30 25 20 15 10 5 200 150 100 50 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Enexis realisatie Nederland realisatie Enexis prognose Enexis realisatie Nederland realisatie Enexis prognose 13

Veilig werken Enexis wil het huidige hoge niveau van betrouwbaarheid en veiligheid handhaven. Niet alleen veilige netten, maar ook het veilig werken aan de netten is een belangrijke component. Bij de uitvoering van werkzaamheden staat de veiligheid van klanten en medewerkers voorop. De veiligheid en gezondheid van de medewerkers en de omgeving, maar ook de zorgvuldigheid voor het milieu zijn in de bedrijfscultuur van Enexis verankerd. Het motto we werken veilig of we werken niet gebruikt Enexis om continu aandacht te vragen voor dit onderwerp. Binnen de Enexis Manier van Werken is veilig werken vanzelfsprekend en staat dit niet ter discussie. Veiligheid is verankerd in strikte regels en is onderdeel van het vakmanschap van de medewerker. Het is tenslotte een gedeelde verantwoordelijkheid van Enexis en haar medewerkers samen. Enexis stuurt op een voortdurende vermindering van het aantal ongevallen en onveilige situaties. Aandacht Veiligheid vereist de juiste aandacht en het juiste leiderschap. De organisatie blijft investeren in veiligheid met opleidingen, trainingen en instructies voor leidinggevenden en medewerkers. En vooral ook door de continue aandacht voor veiligheid. Enexis stuurt op een voortdurende vermindering van het aantal ongevallen en onveilige situaties. De internationaal gestandaardiseerde DART-rate is hiervoor een belangrijke indicator. Enexis trekt voortdurend lering uit onveilige situaties en wil die op deze manier in de toekomst voorkomen. Elkaar aanspreken is de norm, zodat incidenten zeldzaam worden en ernstige ongevallen niet meer optreden. Uiteraard strekt de zorg van Enexis zich niet alleen uit tot haar medewerkers, maar ook tot haar aannemers en andere partijen die voor haar werken. Jaarlijks kent Enexis een prijs toe aan het beste initiatief of de beste verbetering op het gebied van veiligheid, gezondheid, welzijn of milieu binnen en buiten Enexis. Niet alleen aanspreken, maar ook belonen. > DART-rate Enexis en DART-rate aannemers 2,0 1,5 1,0 0,5 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 DART-rate Enexis DART-rate derden DART-rate Enexis prognose DART-rate derden prognose 14

Betrouwbaar BETROUWBAAR DUURZAAM BETAALBAAR K L A N T G E R I C H T Vakmanschap en leiderschap Enexis is een solide en maatschappelijk betrokken bedrijf. Een organisatie die staat voor integriteit en degelijkheid. Dit weerspiegelt zich in de bedrijfscultuur en het handelen van alle medewerkers. De Enexis Manier van Werken staat voor een open en resultaatgerichte cultuur, gebaseerd op het vakmanschap van medewerkers en leidinggevenden. Samen zorgen zij ervoor dat iedereen elke dag met plezier, trots en passie aan de slag gaat. Investeren in vakmensen Voldoende vakmensen hebben is niet vanzelfsprekend. In de nabije toekomst zal een groot aantal vakmensen met pensioen gaan en ligt een krapte op de arbeidsmarkt aan nieuwe technische en ICT-collega s in de lijn der verwachtingen. Om deze krapte het hoofd te kunnen bieden, heeft Enexis eigen opleidingen ontwikkeld. Deze opleidingen borgen cruciale kennis bij huidige en nieuwe vakmensen. Een medewerker kan op elk niveau instromen, afgestemd op zijn of haar huidige kennis en ervaring. De Enexis Vakschool is opgericht voor schoolverlaters tussen de 18 en 25 jaar met een vmbo-diploma of een opleiding op mbo-2-niveau. Dankzij deze opleiding met intensieve begeleiding en training-on-the-job, krijgt ook deze doelgroep de kans om leren en werken te combineren met zicht op een vaste baan na afloop. Tevreden medewerkers Niet alleen nieuwe medewerkers krijgen aandacht. Duurzame inzetbaarheid van de huidige medewerkers is een van de belangrijkste randvoorwaarden voor de continuïteit van de dienstverle- Naast visie en richting tonen, is de Enexis leiderschapsstijl gericht op samenwerking, het creëren van het wij-gevoel, voorbeeldgedrag, het ontwikkelen van vakmanschap en de ruimte geven voor eigen initiatief en beslissingen. ning. Langer doorwerken, een grote uitstroom, en veranderende functie-eisen brengen uitdagingen met zich mee. Hoe blijft iedereen gemotiveerd en gezond aan het werk? Enexis stimuleert voortdurend de persoonlijke en professionele ontwikkeling bij haar medewerkers, zodat zij gezond en met plezier blijven presteren. Medewerkers zijn hierdoor in staat te groeien binnen hun huidige functie, of naar een nieuwe functie. Leidinggevenden helpen hen bij hun ontwikkeling met coaching en door het gericht bespreken van mogelijkheden voor hun groei. Leiderschap Medewerkers vormen de basis voor een betrouwbare en veilige bedrijfsvoering. Zij worden ondersteund door leidinggevenden en stafafdelingen. Goed leiderschap staat aan de basis voor de Enexis Manier van werken. De leidinggevende is de verbindende en sturende schakel in het realiseren van de strategie, doelstellingen en cultuur van Enexis. Hij of zij vertaalt de strategie naar concrete doelstellingen en duidelijkheid in gedrag en taken. Medewerkers weten daardoor wat van hen verwacht wordt. Vanuit hun eigen vakmanschap en verantwoordelijkheid dragen zij met plezier en passie bij aan het succes van de organisatie. Naast visie en richting tonen, is de Enexis leiderschapsstijl gericht op samenwerking, het creëren van het wij-gevoel, voorbeeldgedrag, het ontwikkelen van vakmanschap en de ruimte geven voor eigen initiatief en beslissingen. Vertrouwen en integriteit spelen hierbij een belangrijke rol. >! 15

Betaalbaar Doelstellingen: 1. Wij zijn de netbeheerder met zo laag mogelijke tarieven. 2. Onze aandeelhouders krijgen het redelijk rendement uit de gereguleerde activiteiten.

Rendement op eigen vermogen Betaalbaar FFO / netto rent 8% BETROUWBAAR 40% 6% DUURZAAM 30% BETAALBAAR K L A N T G E R I C H T 4% 20% 2% 0% Zo laag mogelijke tarieven 2013 2017 2021 2025 Consumenten zien de laatste jaren een toenemend gedeelte van hun inkomen opgaan aan de energie rekening. De prijs van stroom en gas en de energie belasting veroorzaken oplopende energiekosten. De tarieven voor het transport van energie zijn maar een klein gedeelte van de totale energierekening. Dat neemt niet weg dat klanten met stijgende rekeningen geconfronteerd worden en ook voor het netwerk geen hoge prijzen willen betalen. Enexis bracht in 2012, 2013 en 2014 niet de maximum tarieven in rekening. 10% 0% 2012 201 Doelratio De netbeheerder is een monopolist. Klanten hebben geen keuze. Ze kunnen geen prijzen vergelijken en het voor hen beste aanbod uitkiezen. Daarom beschermt de toezichthouder Autoriteit Consument & Markt hen tegen misbruik van het monopolie. Hierbij gebruikt de toezichthouder een systeem van onderlinge vergelijking van netbeheerders. Dit systeem is zo ontworpen dat klanten kunnen rekenen op lage tarieven en dat het netbeheerders prikkelt om hun prestaties te verbeteren. Netbeheerders hebben de keuze om hun daadwerkelijke tarieven lager vast te stellen dan het door de toezicht houder toegestane maximum. Zo bracht Enexis in 2012, 2013 en 2014 - in lijn met haar Tarieven netbeheerder 150% 125% 100% 75% 2012 2016 2020 2024 Omzet mln 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2012 2 CPI ontwikkeling Consumenten tarief strategie - niet de maximum tarieven in rekening. In plaats daarvan heeft ze gekozen voor een tariefontwikkeling in lijn met de consumentenprijsindex. Hierdoor werden grote tariefschommelingen voorkomen en konden klanten rekenen op stabiele, lage tarieven. Het niet in rekening brengen van de toegestane maximum tarieven was mogelijk door continue aandacht voor interne efficiencyverbetering. Niet-gemaakte kosten worden ook niet gefactureerd. Daarmee ziet Enexis het als een continue plicht om op de kosten te letten en geen maatschappelijk geld te verspillen. Deze lijn wil Enexis voortzetten. Ze heeft daarom de doelstelling om een netbeheerder te zijn met zo laag mogelijke tarieven voor klanten. Enexis heeft het belang van de klant hoog in het vaandel > 17