Taal en meer Jaarbeeld 2011
25 jaar ISKB Taal en meer In 2011 vierde de ISKB haar 25-jarig bestaan. Onze rol op het gebied van integratie en participatie is niet meer weg te denken uit de Utrechtse samenleving. Wij koppelen betrokken vrijwilligers als taalcoach aan mensen die de Nederlandse taal onvoldoende beheersen. Daarnaast ondersteunen vrijwillige mentoren risicoleerlingen bij het maken van een goede start in het voortgezet onderwijs, zodat de kans op schooluitval verkleind wordt. Meer dan 250 vrijwilligers zijn het afgelopen jaar door ons gekoppeld aan ruim 600 cursisten/leerlingen. Onze activiteiten leveren alle betrokkenen wat op. Cursisten leren de taal en de samenleving kennen. Scholieren presteren beter op school en zitten beter in hun vel. Vrijwilligers verbreden hun blikveld, ontwikkelen hun sociale vaardigheden en dragen bij aan begrip en samenhang binnen de Utrechtse samenleving. Het internationale feest ter ere van het 25-jarig bestaan van de ISKB was een groot succes. In september 2011 kreeg de ISKB uit handen van de Utrechtse wethouder Victor Everhardt het keurmerk: Vrijwillige inzet: goed geregeld. Wethouder Everhardt sprak daarbij lovende woorden over ons. De ISKB heeft deze onderscheiding van de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) gekregen omdat wij het vrijwilligerswerk succesvol en aantrekkelijk hebben georganiseerd. Het werk van de ISKB gaat me aan het hart. Al die Utrechters, oud, nieuw, jong en oud die u met elkaar verbindt, dat is onbetaalbaar. Wethouder Victor Everhardt In het Utrechtse Vernieuwend Welzijn is de rol van vrijwilligers belangrijk. Door het wegvallende budget voor inburgering en andere bezuinigingen zal het werk van de ISKB de komende jaren nog belangrijker worden. In dit jaarbeeld 2011 leest u over onze activiteiten en resultaten in 2011. De resultaten moedigen ons aan om ons werk in 2012 met enthousiasme voort te zetten en uit te bouwen. Samen met veel Utrechters, instellingen in zorg, welzijn en onderwijs, de gemeente en bedrijven werken we verder aan Taal en meer. Vertrekkend ISKB-directeur Rita Bronotte neemt de NOV onderscheiding in ontvangst van wethouder Everhardt. 1
Taal en ontmoeting M/V In Utrecht wonen meer dan 15.000 mensen van niet-nederlandse afkomst die een taalachterstand hebben en daardoor onvoldoende meedoen in de samenleving en op de arbeidsmarkt. De ISKB wil door taalcoaching en ontmoeting de participatie van deze Utrechters bevorderen. Door koppeling aan een getrainde vrijwillige taalcoach ontwikkelen cursisten hun taalvaardigheid. Daarnaast leren zij de Utrechtse samenleving beter kennen en wordt hun zelfvertrouwen vergroot. De ISKB werkt hierbij laagdrempelig en op maat. De koppeling is één op één of in kleine groepen. Zo n koppeling heeft altijd een ontwikkeldoel. Er wordt aandacht besteed aan meer zicht op eigen kwaliteiten, digitale vaardigheden, gezondheid, opvoeding en oriëntatie op werk. Waar mogelijk worden cursisten doorverwezen en begeleid naar andere activiteiten, een vervolgtraject of (vrijwilligers)werk. Een traject duurt een half jaar tot een jaar. Cursisten De mannen en vrouwen die bij de ISKB taalles krijgen komen uit meer dan 20 verschillende landen. Qua leerniveau betreft het een zeer diverse groep. Een groot onderdeel daarvan vormt de 1ste generatie Marokkaanse en Turkse vrouwen. Onze doelgroep is de laatste jaren echter aan het veranderen; we bereiken ook (jonge) cursisten uit Oost-Europa, China en het Midden-Oosten. Een aantal van deze cursisten begeleiden wij bij het behalen van het Staatsexamen. Ook komen er cursisten van het Asielzoekerscentrum. Emma & Naglaa Naglaa heeft een jaar thuisles gehad van Emma. Doordat haar zoontje naar de voorschool ging heeft Naglaa zich met Emma s hulp ingeschreven voor taalles bij Bureau Inburgering. Tot die tijd heeft ze bij de ISKB les in een groepje. Naglaa heeft volgens Emma al veel vorderingen geboekt. Ze is heel gemotiveerd en heeft een grote leercapaciteit: ze schrijft alles op (woorden en vertalingen in het Arabisch, synoniemen, etc.), zoekt zelf woorden op in haar woordenboek, komt met vragen als ze iets niet begrijpt en ze leest soms haar oefeningen die we besproken hebben nog eens over als ze het onderwerp lastig vindt. Nieuwe taalcoaches die in september hebben meegedaan aan de introductiecursus. Taalcoaches Onze vrijwillige taalcoaches zijn betrokken Utrechters die zich voor minimaal een half jaar willen inzetten als coach. Deze groep is zeer divers, van studenten tot gepensioneerden. Ze zijn bereid om deel te nemen aan een introductiecursus en bijeenkomsten ter bevordering van hun deskundigheid. Een ISKB taalcoach heeft zin om de ontmoeting aan te gaan. Hij of zij wil een bijdrage leveren aan het vergroten van de taalvaardigheid van een niet in Nederland geboren Utrechter en is hiervoor minimaal 2 uur per 2 weken beschikbaar. Ook stagiaires van verschillende studierichtingen zijn taalcoach bij de ISKB. Taalcoaches worden door ons op een professionele manier ondersteund bij hun vrijwilligerswerk. Wanneer een taalcoach thuisles geeft, wordt zij begeleid door een vrijwillige contactvrouw. De contactvrouwen worden aangestuurd door de projectleider en volgen onder andere intervisie. De taalconsulent van de ISKB geeft informatie en advies over lesmaterialen die vrijwilligers kunnen gebruiken en helpt met taalvragen. In oktober hebben wij voor hen een deskundigheidsbijeenkomst georganiseerd over vooroordelen. Youssef Azghari geeft een inspirerende lezing over vooroordelen Taalcoach Emma en cursist Naglaa 2
Activiteiten Binnen de taal- en ontmoetingsactiviteiten van de ISKB bestaan er vijf onderdelen: groepsles De ISKB biedt mensen, die geen gebruik (kunnen) maken van reguliere taalles, kleinschalige groepslessen aan. We kijken daarbij naar de taalvraag en het niveau van de deelnemers. We geven les bij de ISKB en op andere locaties in de stad, zoals bibliotheken, vrouwenopvanghuizen en buurthuizen. In 2011 namen 362 mannen en vrouwen deel aan de groepslessen. Taalcoach in de bieb Onder de noemer MOP (Mannen Ontmoetings Project) wordt er wekelijks taalles gegeven aan mannen in de bibliotheek van Lombok. Na een intake wordt er, met ondersteuning van de taalcoach, direct begonnen aan de les. De bibliotheek is een stimulerende omgeving om de Nederlandse taal beter te leren kennen. We willen de mogelijkheid om de Utrechtse bibliotheken te gebruiken als thuisbasis voor taalcoaching de komende jaren graag nog beter benutten. taalcoaching in combinatie met inburgering De ISKB biedt in samenwerking met Stichting Stade, Portes en Vluchtelingenwerk taalcoaching aan voor mannen en vrouwen die aan een inburgeringtraject deelnemen. Dit project is gericht op inburgeraars die graag extra begeleiding willen. Een taalcoach biedt hun een kans om te oefenen met praktijksituaties, zoals een bezoek aan de bibliotheek of de markt. We hebben in 2011 96 cursisten gekoppeld en 13 nog lopende trajecten uit 2010 afgesloten. Ter afsluiting van het jaar zijn taalcoaches Henny en Anneke met hun cursisten op stap geweest naar Theehuis Rhijnauwen. individuele taalles Vrouwen die niet kunnen deelnemen aan ons groepsaanbod, door bijvoorbeeld lichamelijke, psychische klachten en/of een zware zorgtaak, komen in aanmerking voor individuele thuisles. Dit is een intensief traject waarbij een taalcoach een jaar lang wekelijks lesgeeft aan een cursiste. Wij proberen hierbij een actievere deelname aan de samenleving te stimuleren. In 2011 kregen 106 vrouwen thuisles. Wij stimuleren vrouwen om na een afgerond individueel traject door te stromen naar een groepsles. activering Veel vrouwelijke deelnemers aan onze taallessen hebben weinig contact met de Utrechtse samenleving. Daarom zetten we voor deze vrouwen nog meer dan voorheen specifiek in op activering. In ons Vrouwen Ontmoetings Project bieden we naast taalcoaching bijvoorbeeld computertraining op maat en/of een workshop kennismaking met vrijwilligerswerk. maatwerk Naast bovengenoemd aanbod, biedt de ISKB taalcoaching op maat, bijvoorbeeld voor werkenden die hun schrijfvaardigheid willen vergroten of taalondersteuning vragen bij een beroepsopleiding. De vrouw die ik heb lesgegeven had na afloop van het traject voldoende kennis van de Nederlandse taal om een baan te vinden! Catharine de Jong, taalcoach Deze foto van MOPcursisten en hun docenten geeft een goed beeld van het grote bereik van de ISKB. 3
Mentoring: School s cool Utrecht School s cool Utrecht is een mentorproject voor de preventieve ondersteuning van aandachtsjongeren die van de basisschool naar het voortgezet onderwijs gaan. Leerlingen uit groep 8 die willen leren, maar daarvoor niet in de ideale omstandigheden leven, kunnen aan een vrijwillige mentor gekoppeld worden. Deze mentor komt wekelijks bij de pupil thuis en helpt met huiswerk en studievaardigheden. De brugklasser krijgt positieve aandacht en leert niet alleen praktische dingen, zoals met een agenda werken, maar ook om sociaal sterker te staan. Daarbij stimuleert de mentor de algemene ontwikkeling en is er ook ruimte om eens iets leuks te doen, zoals naar een museum gaan. Een goede start in het voortgezet onderwijs is van essentieel belang voor de verdere schoolloopbaan. School s cool zorgt voor minder schooluitval. De begeleiding duurt anderhalf jaar, totdat de pupil goed en wel in de tweede klas van het voortgezet onderwijs zit. Pupillen School s cool Utrecht richt zich voornamelijk op gemotiveerde, maar kwetsbare leerlingen uit achterstandswijken, over welke de leerkracht van groep 8, die hen voordraagt voor School s cool, zich zorgen maakt. Risicofactoren zijn bijvoorbeeld integratiemoeilijkheden en sociaal-economisch zwakke omstandigheden. Het gaat om leerlingen die buiten het reguliere hulpverleningstraject vallen, maar wel extra aandacht en steun kunnen gebruiken. School s cool is er voor elk schoolniveau. Als een leerling een niveau kan klimmen, zal de mentor dat zeker stimuleren. Mart en Georg Georg is een slimme jongen, die enkele jaren geleden met zijn moeder mee is gekomen uit Bulgarije. Zijn moeder is niet altijd even vrolijk en spreekt nog weinig Nederlands. Mentor Mart is een managementtrainee met een frisse blik op het leven. Mart: Georg is ontzettend leergierig en heeft technisch inzicht. Hij lijkt geïnteresseerd te zijn in alles wat ik hem vertel en we hebben veel plezier samen. Wel is hij slordig en het agendabeheer is nog niet optimaal. Daarom heeft hij wel eens een onvoldoende gehaald. Zijn moeder glimlacht erg diep als ik binnenkom, ze is heel blij dat iemand zich om haar zoon bekommert. Omdat hij zo z n best doet, wilde ik in de herfstvakantie een middagje met hem op stap. Hij toonde interesse in de politiek, dus heb ik hem meegenomen naar Den Haag. We zijn eerst naar het Escher-museum geweest, wat hij wonderbaarlijk vond, en hebben toen over het Binnenhof gewandeld. Hij was ook nog nooit met de trein naar Den Haag geweest, dus dat alleen al was een belevenis. In de komende tijd wil ik eens kijken of hij misschien ook bij een sportclub kan, want hij zit wel erg veel achter zijn computer. Mentoren en pupillen bij de wedstrijd FC Utrecht-Roda JC 4
Mentoren Een mentor van School s cool is een enthousiaste, inspirerende man of vrouw met een goede opleiding. De mentor is een positief rolmodel en heeft een open, coachende houding en interesse in de sociale en culturele achtergrond van de pupil en zijn ouders. Hij of zij onderhoudt waar nodig contact met de school en kan een stimulerende rol spelen bij de betrokkenheid van de ouders bij de schoolcarrière van hun kind. School s cool zorgt voor training, intervisie en deskundigheidsbevordering van de mentor. Zo leert niet alleen de pupil, maar is het mentoraat ook voor de mentor een kans een nieuwe ervaring op te doen en talenten te ontwikkelen: een win-win situatie. Aan het eind van de training hebben alle jongens een plankje doorgeslagen. Zij ervaren hun eigen kracht en leren daarop te vertrouwen. Ard Zwijnenburg, trainer weerbaarheid Activiteiten School s cool Utrecht is in 2011 uitgebreid tot de hele stad. School s cool werkt samen met zo n 15 basisscholen. In 2011 waren er in totaal 54 koppels actief (waaronder enkele doorlopende koppels uit het voorafgaande schooljaar). Er zijn 23 mentoraten succesvol afgerond en 28 nieuwe koppels gevormd. Het aantal aanmeldingen stijgt. Scholen weten ons steeds beter te vinden. Waar nodig verwijzen we door naar samenwerkingspartners. We hebben voorlichting op scholen gegeven voor ouders en pupillen en enkele voorlichtingsbezoeken gebracht bij gezinnen thuis. Om met een beperkt budget toch door te kunnen groeien zijn eind 2011 mentorcoördinatoren geworven die als eerste aanspreekpunt voor mentor en leerling gaan fungeren. We konden in 2011 ook weer een aantal aanvullende activiteiten aanbieden, zoals een bezoek van mentoren en pupillen aan een wedstrijd van FC Utrecht tegen Roda JC (met dank aan AGIS Verzekeringen) en een weerbaarheidstraining door Stevig Staan. Noorda & Co doet voor ons onderzoek naar de effecten van ons project School s cool Utrecht. Eind 2011 was de eerste rapportage klaar (zie: Resultaten). De resultaten moedigen zeker aan om door te gaan. We verwachten eind 2012 de eindrapportage. Trainer Ard en zijn pupillen tijdens de afsluiting van de weerbaarheidstraining 5
Resultaten taalcoaching en mentoring Overzicht aantal deelnemers ISKB 2011 Leerlingen School s cool Vrouwen taal en ontmoeting Mannen taal en ontmoeting Taalcoach gecombineerd met inburgering Totaal Totaal intakes in 2011 Doorverwezen na intake Ingestroomd in 2011 Ingestroomd voor 2011 en begeleid in 2011 Uitgestroomd in 2011 Totaal begeleid in 2011 35 188 94 103 420 7 31 22 7 67 28 157 72 96 353 26 182 57 13 278 23 66 59 81 229 54 339 129 109 631 Taal en ontmoeting M/V In 2011 heeft de ISKB taalcoaching geboden aan 577 personen: Een aantal behaalde resultaten na het afronden van een taaltraject: De taalvaardigheid van cursisten is vergroot. Voorbeelden hiervan zijn: het zelfstandig kunnen bezoeken van de huisarts, begeleiding van de kinderen bij hun schoolwerk, een beter contact met de docent van de kinderen, inschrijven bij activiteiten. Ook zijn cursisten doorgestroomd naar een regulier taaltraject binnen de taalketen in Utrecht. Taalcoaching vergroot niet alleen de taalvaardigheid maar ook de participatie. Cursisten zijn bijvoorbeeld toegeleid naar (vrijwilligers)werk of andere activiteiten. Veel cursisten hebben ook hun digitale vaardigheden vergroot en daarmee hun zelfredzaamheid en ontplooiingsmogelijkheden. Tot slot is taalcoaching bevorderlijk voor onderling begrip en respect tussen de verschillende culturen die Nederland rijk is. School s cool Utrecht In 2011 zijn in totaal 54 leerlingen ondersteund door een vrijwillige mentor. Uit onderzoek van Noorda en Co blijkt dat verreweg de meeste leerlingen die een School s cool mentor hebben boven verwachting goed presteren in het voortgezet onderwijs (92%). Het mentoraat draagt bij tot de verbetering van studievaardigheden, zoals aanwezigheid op school, huiswerk maken, nakomen van afspraken en een zelfstandige werkhouding. 92% van de leerlingen vindt dat het mentoraat zinvol is geweest en 83% van de mentoren is van oordeel dat het mentoraat zinvol is geweest voor de persoonlijke ontwikkeling van de leerling. 6
Organisatie Vrijwilligers De ISKB werkt met een team van ruim 280 vrijwilligers die zich als taalcoach of als mentor inzetten. Ook zijn er vrijwilligers die ondersteunende taken uitvoeren, bijvoorbeeld op administratief gebied. Een aantal vrijwilligers voeren coördinerende activiteiten uit. De vrijwilligers worden ondersteund door een deskundig team, waarbij we zorgen voor begeleiding op maat en onderlinge uitwisseling bevorderen. Overzicht aantal vrijwilligers ISKB 2011 School s cool 56 Taal en ontmoeting 183 Overig (schoonmaak, pr, foto s, admin, etc) 37 Bestuur, stichting vrienden, stichting huisvesting 12 Totaal 288 Medewerkers Bij de ISKB werken 6 beroepskrachten gezamenlijk 3,4 fte. In 2011 is vertrekkend directeur Rita Bronotte opgevolgd door Lineke Maat. De eindverantwoordelijkheid voor het werk van de ISKB ligt bij het bestuur. Het bestuur is in 2011 deels vernieuwd. Er is onder andere afscheid genomen van voorzitter Gerard Zuidberg. Vanaf 2012 is Marka Spit ISKB-voorzitter. Ook wordt er belangrijk werk verzet door de Stichting Vrienden van de ISKB en de Stichting Huisvesting. Ons werk wordt door veel personen en organisaties ondersteund. Zo heeft Aartsbisschop Eijk op Sint Maarten (11 november) de ISKB bezocht en kennisgemaakt met een aantal mentoren, taalcoaches en cursisten. In 2011 bestond ons Comité van aanbeveling uit 28 mensen. Zie www.iskb.nl voor meer informatie over de betrokkenen bij de ISKB. Samenwerking Voor de activiteiten gericht op taal en ontmoeting werkt de ISKB nauw samen in het LNT, het Landelijk Netwerk Thuislesorganisaties. Daarnaast hebben we een bijzondere samenwerking met organisaties in de vier grote steden (ABC Amsterdam, LOV Rotterdam en OBV Den Haag). Doorverwijzers naar ons zijn o.a: Altrecht, Gemeente Utrecht, Wijkwelzijnsorganisaties Cumulus, Portes en Doenja, ROC Midden Nederland, Vrouwenopvang, Huize Agnes, Stichting de Tussenvoorziening, STIL en COA. Actieve samenwerking is er met Vluchtelingenwerk, Stichting Stade, Portes, Humanitas en de Vrijwilligerscentrale. In een breder netwerk werken we met: Buurtpastoraat, Bibliotheek, Burcht Armenzorg en Stichting LOS. De ISKB verwijst ook deelnemers door naar deze organisaties. Voor School s cool Utrecht werken we samen met scholen in het basis- en voortgezet onderwijs en met partners als de Vrijwilligerscentrale, Zorg & Adviesteams, bibliotheken, Radio Rano, Stichting Leergeld, GG&GD, Gemeente Utrecht, POVO, Cumulus, Portes, Doenja en Bureau Jeugdzorg. School s cool Utrecht werkt met organisaties in 15 andere gemeenten samen in het netwerk School s cool Nederland. Samenwerking met de Hogeschool Utrecht: 55 + en mentor School s cool Utrecht heeft zich in het afgelopen jaar ingespannen om ouderen te motiveren een jongere van School s cool te begeleiden. Vanuit de EU is in vijf landen onderzocht wat enthousiaste pensionado s nodig hebben om mentor te zijn. Voor Nederland is dit gedaan door de Hogeschool Utrecht. Er is een extra training verzorgd voor onze oudere vrijwilligers, welke in zeer goede aarde viel! ISKB Keulsekade 20-3531 JX Utrecht T: 030 2947594 - e-mail: info@iskb.nl website: www.iskb.nl - ISKB, Utrecht Vormgeving: Thomas Taris Fotografie: Saskia Wijland, Andor Kranenburg, Marike Knigge en ISKB Aartsbisschop Eijk op bezoek bij de ISKB. 7
Taal en meer Financiën Het werk van de ISKB kostte in 2011 in totaal 288.500,-. We hebben in 2011 ons werk kunnen uitvoeren dankzij de steun van particuliere giften, donaties via de Stichting Vrienden van de ISKB en met behulp van de gemeente Utrecht en diverse andere organisaties. Onderstaand een overzicht. Carla Commijs fonds DMO Utrecht Werk en inkomen DMO Utrecht Welzijn Fonds NN Fonds Sluyterman van Loo KCU PGU RC Maagdenhuis Skan fonds Stichting Corbello Stichting RCOAK Stichting Vrienden van de ISKB VSB Fonds Overige donaties en giften
Balans in euro s ACTIVA 31 december 2011 31 december 2010 vaste activa Immateriële vaste activa 680 934 Materiële vaste activa 3.100 2.173 3.780 3.107 vlottende activa Vorderingen 64.620 108.636 Liquide middelen 173 15.601 64.793 124.237 TOTAAL ACTIVA 68.573 127.344 PASSIVA eigen vermogen -16.561-17.323 vreemd vermogen kort Crediteuren 35.810 10.428 Belastingen en premies 27.816 12.408 Overlopende passiva en overige schulden 21.508 121.831 85.134 144.667 TOTAAL PASSIVA 68.573 127.344 WINST- EN VERLIESREKENING IN EURO'S BATEN 2011 2010 Subsidies projecten 227.742 260.154 Overige baten projecten 2.176 27.874 Overige baten algemeen 59.343 36.792 Financiële baten 1 8 289.262 324.828 LASTEN Projecten 16.933 30.343 Personeel 209.696 223.041 Huisvesting 23.328 30.442 Afschrijvingen 1.488 1.259 Overige bedrijfskosten 34.663 43.452 Financiële lasten 2.389 4.818 288.500 333.355 RESULTAAT 762-8.527