BEGELEIDINGSPLAN VOOR DE CURSUS RECHTSGESCHIEDENIS I (R12221) (onderdeel traject Propedeuse Rechten) studiecentrum: Utrecht tijdvak: februari en maart 2012 begeleider: mr drs G.E.P. ter Horst 1
INLEIDING Dit begeleidingsplan behoort bij de cursus Rechtsgeschiedenis I (R12221) van de Open Universiteit. Deze cursus omvat 100 uren en is opgenomen in het traject Propedeuse Rechten. De Basiscursus Rechtswetenschappen (R01152) was de eerste van het traject. Voor Rechtsgeschiedenis I worden drie begeleidingsbijeenkomsten gehouden. Deze bijeenkomsten duren elk drie uur en wel van 18.30u. tot 21.30u.. De begeleiding heeft plaats op de volgende data in het studiecentrum Utrecht: dinsdag 13 maart 2012 18.30u. 21.30u. dinsdag 20 maart 2012 18.30u. 21.30u. dinsdag 27 maart 2012 18.30u. 21.30u. Het tentamen wordt afgenomen in SYS. De begeleiding is erop gericht dat de student kan slagen voor het tentamen. De werkwijze tijdens de bijeenkomst is als volgt. De studiebegeleider geeft een algemene orientatie in de cursus Rechtsgeschiedenis, waarbij met name de zogenaamde rode draad naar voren komt. De derde bijeenkomst staat in het teken van de voorbereiding op het tentamen. Met het oog daarop kunt u de twee proeftentamens die op de website van de cursus staan downloaden. De zelfwerkzaamheid van de student staat voorop tijdens de begeleidingsbijeenkomst. De literatuur voor deze cursus bestaat uit de volgende onderdelen: - Lokin en Zwalve: Hoofdstukken uit de Europese Codificatiegeschiedenis; 3 e druk, Groningen, 2001 (Leerboek). - Lokin en Zwalve: Werkboek Rechtsgeschiedenis I/Codificatiegeschiedenis; 6e druk (2003). De studiebegeleider is telefonisch te raadplegen voor dringende vragen op maandagavond van 19.30u. tot 22.00u. en op woensdag van 15.00u. tot 17.00u. en van 19.30u. tot 22.00u.. Telefoon 038-4297620. Ook per mail mogelijk: eduard.terhorst@ou.nl. 2
EERSTE BIJEENKOMST datum: dinsdag 13 maart 2012 tijd: 18.30u. t/m 21.30u. plaats: studiecentrum Utrecht Van de student wordt verwacht dat hij van het werkboek de hoofdstukken 1 t/m 5 heeft doorgenomen en de daarmee overeenkomende hoofdstukken (1 t/m 3) uit het leerboek. Als rode draad geldt het begrip codificatie. Codificatie confronteert zich in de cursus voortdurend met het begrip ius naturale (natuurrecht). Tijdens het hele tijdvak, waarmee Rechtsgeschiedenis I zich bezighoudt, speelt deze confrontatie een rol. Bij de verschillende onderwerpen die ter sprake komen is deze confrontatie klankbord waartegen de opmerkingen, die de studiebegeleider maakt, gezet moeten worden. Ook de betekenis van de ontwikkeling van het Romeinse recht komt aan de orde. De volgende onderwerpen komen ter sprake: - codificatie (wetgever en rechter) - codificatie en natuurrecht: - natuurrecht - ius naturale en ius civile - Vernunftrecht - Romeins recht: - ontwikkeling ervan - Justinianus Het bovenstaande kan alleen worden begrepen tegen de achtergrond van de rol die het codificatiestreven ondermeer speelde, namelijk legitimatie van bestuur. Voor het verstaan daarvan is enige kennis van de politieke en (rechts)historische ontwikkeling van het betreffende land of gebied van belang. Tijdens de bijeenkomst zal de studiebegeleider van elk van de landen en de gebieden de relevante gegevens daaromtrent vermelden. Ook zal tijdens de bijeenkomst aandacht worden geschonken aan de tentamenbundel. 3
TWEEDE BIJEENKOMST datum: dinsdag 20 maart 2012 tijd: 18.30u. t/m 21.30u. plaats: studiecentrum Utrecht Deze bijeenkomst staat in het teken van de ontwikkeling van het recht in Italie, Frankrijk en de Duitse landen. Van de student wordt verwacht dat hij uit het werkboek de hoofdstukken 6 t/m 11 heeft doorgenomen, alsmede de daarmee overeenstemmende hoofdstukken uit het leerboek (4 t/m 6). De volgende onderwerpen komen ter sprake: - Italië: - volksrechten en gewoonterechten - leenrecht (feodaliteit, belening) - receptie romeins recht en glossatoren - canoniek recht en decretisten - statuten en commentatoren - vanaf 18 e eeuw - Frankrijk: - keizer en koning - mos gallicus tegenover mos italicus - rechtseenheid en rechtsverscheidenheid - revolutie - Code civil en daarna - de Duitse Landen: - rooms keizer en rooms recht - Heilig Roomse Rijk - ALR en ABGB - Duitse nationale codificatie - eenwording en verwording - herrijzenis van Duitse recht De onderwerpen genoemd bij de afzonderlijke landen, gebieden kunnen alleen worden begrepen tegen de achtergrond van de rol die het codificatiestreven ondermeer speelde, namelijk legitimatie van bestuur. Voor het verstaan daarvan is enige kennis van de politieke en (rechts)historische ontwikkeling van het betreffende land of gebied van belang. Tijdens de bijeenkomst zal de studiebegeleider van elk van de landen en gebieden de relevante gegevens daaromtrent vermelden. Ook zal tijdens de bijeenkomst aandacht worden geschonken aan de tentamenbundel. 4
DERDE BIJEENKOMST Datum: dinsdag 27 maart 2012 Tijd: 18.30u. t/m 21.30u. Plaats: studiecentrum Utrecht Tijdens deze bijeenkomst komt de rechtsontwikkeling in de Nederlanden, Zwitserland, Spanje en de Angelsaksische landen ter sprake. Met name de verschillen tussen het vasteland van Europa en die van de Angelsaksische landen zijn van belang. Het zgn. gemene recht staat tegenover de common law. Ook wordt aandacht besteed aan rechtsontwikkelingen in Europees verband. Van de student wordt verwacht dat hij uit het werkboek de hoofdstukken 12 t/m 18 doorneemt, alsmede van de daarmee overeenstemmende hoofdstukken uit het leerboek (7 t/m 11). De volgende onderwerpen komen aan de orde: - de Nederlanden: - de 17 Nederlanden in de Bourgondische kreits - homologatiebevel en gewoonterecht - Republiek (1581-1795) - Rooms-Hollands recht - Franse tijd (1795-1813) - Koninkrijk, eenheidsstaat, codificatie - hercodificatie - Angelsaksen: - common law en civil law - leenrechtelijke wortels van common law - gemene recht van s konings gerechten - common law en equity voor 1876 - common law en equity na 1876 - common law en statutory law - law reporting - stare decisis - Anglo-Amerikaanse recht - Europees verband: - Raad van Europa, EVRM, EHRM - Europese Unie, gemeenschapsrecht, Europese Hof - gemeenschapsrecht en nationale codificaties De onderwerpen genoemd bij de afzonderlijke landen, gebieden kunnen alleen worden begrepen tegen de achtergrond van de rol die het codificatiestreven ondermeer speelde, namelijk legitimatie van het bestuur. Voor het verstaan daarvan is enige kennis van de poltieke en (rechts)his- 5
torische ontwikkeling van het betreffende land of gebied van belang. Tijdens de bijeenkomst zal de studiebegeleider van elk van de landen en gebieden de relevante gegevens daaromtrent vermelden. Ook zal tijdens de bijeenkomst aandacht worden geschonken aan de tentamenbundel. 6