Klantenpanel RVO.nl Resultaten peiling 44: Bio-energie Oktober 2017 1. Inleiding 1.1 Aanleiding RVO.nl stimuleert het opwekken van bio-energie in opdracht van het ministerie van Economische Zaken, onder meer met verschillende subsidieregelingen en fiscale maatregelen. Om ondernemers zo goed mogelijk te informeren over de mogelijkheden geeft RVO.nl op verschillende manieren informatie. Het is belangrijk dat die informatie goed aansluit bij de behoeften van de doelgroep. Daarom wil RVO.nl graag meer weten over hun interesses rondom het thema bio-energie en over de manier waarop zij informatie hierover bij voorkeur ontvangen. RVO.nl kan aan de hand van de resultaten van dit onderzoek haar communicatie en dienstverlening op het gebied van bio-energie verbeteren. Daarnaast organiseerde RVO.nl, samen met partners Platform Bio-Energie (PBE), Rotterdam Biomass Commodities Network (RBCN), Staatsbosbeheer en Nederlandse Vereniging voor Biomassa Ketel Leveranciers (NBKL), in juni van dit jaar het Bio-Energie Festival. Het Bio-Energie Festival is de opvolging van de praktijkdag bio-energie en een samenwerkingsverband tussen overheid en marktpartijen. Het is georganiseerd op 20 juni 2017 in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam. Het programma bestond uit verschillende inhoudelijke parallel sessies, een beursvloer, het Ondernemerscafé en onder andere een afsluitende paneldiscussie. Het Bio-Energie Festival is wegens te weinig aanmeldingen afgelast. RVO.nl wil graag inzicht in de redenen voor het te lage aantal aanmeldingen. 1.2 Respons In september 2017 zijn 1.501 ondernemers, die bij RVO.nl of een van de partners bekend zijn op het thema bio-energie, via e-mail uitgenodigd om deel te nemen aan dit onderzoek. Uiteindelijk hebben 264 ondernemers de vragenlijst ingevuld, een respons van 18 procent. De deelnemers konden de vragenlijst over bio-energie en het Bio-Energie Festival invullen van 28 september tot 9 oktober 2017. Een week na de uitnodigingsmail hebben de deelnemers die de vragenlijst nog niet hadden ingevuld, een herinneringsmail ontvangen. Drie op de tien respondenten zijn betrokken bij bio-energie als ondernemer, een vijfde als consultant of intermediair en 10 procent als beleidsmedewerker. Een kleinere groep respondenten zegt betrokken te zijn als leverancier (8%), wetenschapper (6%) of investeerder (). Anderen geven onder meer aan werkzaam te zijn bij een energieleverancier of een andere organisatie die met bio-energie te maken heeft. Pagina 1 van 8
Figuur 1 Hoe bent u betrokken bij bio-energie? Als Ondernemer 31% Consultant/intermediair 21% Beleidsmedewerker Leverancier Wetenschapper Investeerder/financieel betrokken 10% 8% 6% 20% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 1.3 Leeswijzer Hoofdstuk 2 gaat in op de informatie over bio-energie: de onderwerpen en het type informatie dat de respondenten zouden willen ontvangen, welke aspecten belangrijk zijn bij workshops of bijeenkomsten over bio-energie en de waardering voor de informatieverstrekking vanuit RVO.nl. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op het Bio-Energie Festival, de mate waarin de respondenten bekend waren met dit festival en hoe de programmering wordt gewaardeerd. Door afronding op hele cijfers tellen de percentages in het rapport soms niet op tot 100 procent. 2. Informatie over bio-energie Ruim twee vijfde van de respondenten zou graag meer informatie willen ontvangen over vergisting (44%), gevolgd door biobased economie (38%), verbranding en biobrandstoffen (34%) en technieken en circulaire economie (30%). In de onderwerpen warmte (zowel hoge als lage temperatuur) en internationaal heeft minder dan een vijfde van de respondenten interesse. De volgende onderwerpen rondom bio-energie zijn door minder dan 40 respondenten genoemd en niet meegenomen in onderstaande figuur: bij/meestook, cascadering, nationaal, regionaal, vervoer en kracht en licht. Figuur 2 Over welke onderwerpen zou u meer informatie willen ontvangen? Meerdere antwoorden mogelijk vergisting biobased economie verbranding biobrandstoffen technieken circulaire economie bioraffinage innovatie vergassing warmte (hoge temperatuur) warmte (lage temperatuur) internationaal 18% 18% 17% 30% 30% 28% 27% 25% 34% 34% 38% 44% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Pagina 2 van 8
Respondenten die bij bio-energie zijn betrokken als ondernemer hebben het meeste interesse in informatie over biobased economie (45%) en vergisting en biobrandstoffen (4). Consultants zouden meer willen weten over vergisting (55%) en technieken (47%). De interesse van leveranciers gaat met name uit naar de verbranding (57%) en technieken (4). 2.1 Type informatie Er zijn verschillende typen informatie die over een onderwerp beschikbaar kunnen worden gesteld. De behoefte aan het type informatie verschilt per onderwerp, maar in het algemeen is er onder de respondenten vooral behoefte aan praktijkvoorbeelden. Dit geldt met name voor de onderwerpen technieken (76%), innovatie (68%), vergisting en biobased economie (65%) en warmte (lage temperatuur, 64%). Respondenten die meer informatie willen over verbranding, biobrandstoffen en warmte (hoge temperatuur) ontvangen hierover het liefste informatie over subsidiemogelijkheden. Over biobrandstoffen, circulaire economie en internationaal ontvangt men graag informatie over beleid voor deze onderwerpen. Voor omgevingsmanagement/ draagvlak bestaat de minste interesse. In tabel 1 is per onderwerp het type informatie dat het meest is genoemd groen gearceerd. Tabel 1 Type informatie per onderwerp (nmin=46, meerdere antwoorden per onderwerp mogelijk) Business cases Beleid Wetensch. Subsidiemogelijkheden informatie Omgevingsmanagement/ draagvlak Vergunning en/ wet- en regelgeving Grondstoffen -beleid en toepassingen Praktijkvoorbeel den vergisting 59% 50% 57% 59% 26% 45% 41% 65% biobased economie 56% 4 54% 60% 14% 26% 45% 65% verbranding 56% 41% 66% 58% 27% 51% 40% 52% biobrandstoffen 58% 45% 58% 51% 22% 39% 51% 54% technieken 39% 6 61% 55% 2 35% 21% 76% circulaire economie 64% 47% 40% 44% 21% 29% 51% 6 bioraffinage 49% 48% 55% 64% 16% 3 45% 60% innovatie 39% 47% 51% 6 17% 22% 18% 68% vergassing 51% 68% 49% 65% 22% 37% 37% 65% warmte (hoge temp.) warmte (lage temp.) 51% 36% 66% 62% 21% 26% 19% 62% 57% 38% 60% 57% 28% 26% 1 64% internationaal 59% 26% 54% 59% 4% 22% 3 57% Ondernemers geven aan vooral behoefte te hebben aan informatie over subsidiemogelijkheden, gevolgd door businesscases en beleid. Ook consultants en intermediairs geven de voorkeur aan informatie in de vorm van businesscases en praktijkvoorbeelden. Voor beleidsmedewerkers is informatie in de vorm van beleid en praktijkvoorbeelden het meest relevant. Pagina 3 van 8
2.2 Informatieverstrekking Het merendeel van de respondenten ontvangt informatie over bio-energie het liefst van RVO.nl, de helft via brancheverenigingen. Dit geldt voor alle genoemde onderwerpen over bio-energie. Andere overheden waar men informatie over bio-energie van verwacht, zijn met name ministeries van EZ en IenM en lokale overheden, zoals provincies en gemeenten. Figuur 3 Van welke partijen wilt u deze informatie over bio-energie ontvangen? Meerdere antwoorden mogelijk (n=247) RVO.nl 87% Brancheverenigingen 51% Andere overheden 21% Weet ik niet 9% 9% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Informatie over de onderwerpen wordt door de respondenten het liefst ontvangen in de vorm van een nieuwsbrief (7), gevolgd door informatiebijeenkomsten (47%) en artikelen over de betreffende onderwerpen in vakbladen (42%). Figuur 4 Op welke manier wilt u hierover informatie ontvangen? Meerdere antwoorden mogelijk (nmin=46) Nieuwsbrieven 7 Informatiebijeenkomsten Artikelen in vakbladen Netwerkbijeenkomsten Workshops Excursies 47% 42% 40% 36% 35% Masterclasses Social Media 16% 21% 0% 20% 40% 60% 80% 100% De voorkeurswijze voor het ontvangen van informatie verschilt weinig per onderwerp, de nieuwsbrief is de meest gewaardeerde vorm van informatievoorziening voor alle onderwerpen. Voor de meeste onderwerpen geldt dat men ook graag via informatiebijeenkomsten op de hoogte wordt gebracht. Bij technieken en warmte (zowel hoge als lage temperaturen) gaat de tweede voorkeur uit naar artikelen in vakbladen. Respondenten die interesse hebben in vergassing volgen, naast het ontvangen van nieuwsbrieven, ook graag workshops om zich hierover te informeren (4). Pagina 4 van 8
Tabel 2 Op welke manier wilt u hierover informatie ontvangen, per onderwerp (nmin=46) Workshops Nieuwsbrieven Netwerkbijeenkomsten Informatiebijeenkomsten Excursies Masterclasses Social Media Artikelen in vakbladen vergisting 37% 74% 42% 56% 44% 28% 16% 47% biobased economie 35% 71% 45% 50% 34% 20% 20% 45% verbranding 40% 69% 42% 44% 38% 22% 14% 40% biobrandstoffen 31% 78% 42% 48% 24% 15% 15% 4 technieken 40% 71% 4 38% 45% 18% 15% 49% circulaire economie 38% 68% 45% 50% 29% 26% 14% 41% bioraffinage 44% 65% 45% 48% 40% 28% 16% 36% innovatie 3 75% 40% 51% 4 22% 18% 40% vergassing 4 77% 37% 40% 38% 17% 15% 40% warmte (hoge temp.) warmte (lage temp.) 28% 70% 30% 36% 30% 17% 19% 36% 38% 77% 26% 4 36% 19% 11% 49% internationaal 28% 8 46% 54% 1 15% 24% 41% 2.3 Workshops en andere (informatie)bijeenkomsten Respondenten die aangeven informatie te willen ontvangen middels workshops, netwerkbijeenkomsten, informatiebijeenkomsten, excursies of masterclasses is gevraagd wat zij belangrijk vinden bij een dergelijke bijeenkomst. Bijna deze hele groep is het erover eens dat het vooral belangrijk is dat de bijeenkomst nieuws brengt (96%), gevolgd door de mogelijkheden tot interactie (87%) en het specifieke onderwerp van de workshop of bijeenkomst (85%). Het minst belangrijk vindt men grootschaligheid: ruim 60 procent vindt dit (zeer) onbelangrijk, de voorkeur gaat voor ruim twee derde uit naar een meer kleinschalige bijeenkomst. Figuur 5 Wat vindt u belangrijk bij een workshop, bijeenkomst, excursie of masterclass? (n=201) Brengt nieuws Mogelijkheden tot interactie 87% 96% 11% Gaat over specifiek onderwerp 85% 11% Gericht op specifieke doelgroep 68% 25% 4% Kleinschalig 67% 2 7% 2% Voorgezeten/gedragen door aansprekend persoon Besteedt aandacht aan diverse onderwerpen 48% 4 31% 37% 22% 14% Voor breed publiek interessant 18% 34% 4 Grootschalig 5% 29% 62% 4% 0% 25% 50% 75% 100% (zeer) belangrijk niet belangrijk/niet onbelangrijk (zeer) onbelangrijk weet niet Pagina 5 van 8
De ideale duur van een bijeenkomst of workshop is een dagdeel in de middag volgens 45 procent van de respondenten die aangaven via een workshop of bijeenkomst geïnformeerd te willen worden. Een kwart van hen geeft de voorkeur aan een middag en avond, een op de zes aan een ochtend ( 17%) en van 13 procent mag een bijeenkomst of workshop wel een hele dag duren. De prijs van een workshop of bijeenkomst is voor twee derde van de respondenten (zeer) belangrijk in hun overweging om aan een workshop of bijeenkomst deel te nemen. Voor de helft is de reistijd ook bepalend. Figuur 6 Hoe belangrijk zijn onderstaande aspecten bij uw keuze om deel te nemen aan een workshop, bijeenkomst, excursie of masterclass? (n=201) Prijs 66% 30% Reistijd 51% 36% 1 0% 25% 50% 75% 100% (zeer) belangrijk niet belangrijk/niet onbelangrijk (zeer) onbelangrijk In de toelichting op deze aspecten noemen respondenten vooral dat het belang van de prijs en reistijd sterk afhankelijk zijn van het programma: als het een waardevolle bijeenkomst is, is men eerder bereid meer te betalen of te reizen. Wel blijft de prijs een belangrijk aspect in de keuze om deel te nemen aan een workshop of bijeenkomst, een aantal respondenten heeft hiervoor naar eigen zeggen een beperkt budget. In welke mate de reistijd acceptabel is, hangt, naast de inhoud van de bijeenkomst, ook af van de duur: als de bijeenkomst een hele dag duurt, is een wat langere reistijd minder erg. 2.4 Informatieverstrekking vanuit RVO.nl De informatieverstrekking over bio-energie vanuit RVO.nl wordt door de respondenten gewaardeerd met het rapportcijfer 6,6. Om de informatieverstrekking te verbeteren zou RVO.nl meer, en vooral meer concrete en praktijkgerichte, informatie kunnen verstrekken. Respondenten die bij bio-energie betrokken zijn als ondernemer geven RVO.nl voor de informatieverstrekking over bio-energie het laagste cijfer (6,3), beleidsmedewerkers waarderen de informatie vanuit RVO.nl met een 6,9. 3. Bio-Energie Festival Ruim de helft van de respondenten (55%) wist dat het festival zou plaatsvinden. Twee derde van de respondenten die van het festival op de hoogte waren, geven aan dat zij hiervoor een uitnodiging ontvingen, een vijfde had erover gelezen in een nieuwsbrief en 17 procent zag er iets over op internet of hoorde ervan via een bekende. Onder wetenschappers, investeerders en leveranciers is het aandeel dat wist dat het festival zou plaatsvinden groter dan gemiddeld. Het aandeel dat een uitnodiging ontving, is het grootst onder ondernemers (71%) en wetenschappers (90%), beleidsmedewerkers hebben vaker van het festival gehoord van iemand in hun netwerk (38%). Pagina 6 van 8
Figuur 7 Hoe wist u dat het bio-energie festival georganiseerd werd? Meerdere antwoorden mogelijk (n=145) Uitnodiging ontvangen 67% Gelezen in nieuwsbrief Gezien op internet Via iemand in netwerk Gezien op Linkedin Gezien op Twitter 22% 17% 17% 5% 2% 8% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Degenen die een uitnodiging voor het festival hebben ontvangen, kregen deze van RVO.nl (44%) of Platform Bio-Energie (PBE) (19%). Ruim een kwart (27%) weet niet meer van wie zij de uitnodiging kregen. Respondenten die in een nieuwsbrief over het festival lazen, noemen met name uit de nieuwsbrief van het organiserend comité (38%). De website van PBE is voor 29 procent van de respondenten die op internet over het festival lazen de bron geweest. Van de respondenten die bekend waren met het Bio-Energie Festival heeft de helft (52%) de website www.bioenergiefestival.nl bezocht. Van hen vindt ruim de helft dat deze website voldoende informatie bood over het festival, twee vijfde weet dit niet meer. Een kleine 30 procent van de respondenten die van het festival hadden gehoord, heeft zich hier ook voor aangemeld (28%). Onder ondernemers en beleidsmedewerkers die op de hoogte waren van het festival is het aandeel dat zich heeft aangemeld kleiner dan gemiddeld: respectievelijk 21 en 23 procent. Onder de leveranciers is het aandeel groter (35%). Degenen die zich niet hebben aangemeld voor het festival geven als voornaamste reden hiervoor dat men geen tijd had (50%). In de tweede plaats sprak het programma hen niet aan (26%). Onder ondernemers was tijdgebrek de belangrijkste reden om zich niet voor het festival aan te melden (58%), onder consultants was het niet aansprekende programma de reden dat men van deelname afzag. Figuur 8 Waarom heeft u zich niet aangemeld? Meerdere antwoorden mogelijk (n=98) Geen tijd Programma sprak niet aan Prijs te hoog Wordt al teveel georganiseerd Te ver weg Programma te breed Geen interesse Geen excursies Weet niet (meer) 12% 10% 9% 8% 4% 5% 20% 26% 50% 0% 20% 40% 60% Pagina 7 van 8
Ruim de helft van de respondenten die van het festival op de hoogte waren van het festival kon zich geen mening vormen over het programma. Degenen die dat wel konden, vonden dat het programma veel gelegenheid bood voor het aangaan van nieuwe contacten en om geïnformeerd te worden. Een wat kleiner aandeel vond het programma voldoende afwisselend en inspirerend. Een kwart vond het programma echter (helemaal) niet inspirerend. Zaken die respondenten gemist hebben in het programma zijn met name (meer) praktijkgerichte informatie of activiteiten. Ook geeft een aantal respondenten aan dat het programma te breed en grootschalig was opgezet. Figuur 9 In hoeverre bent u het eens met onderstaande stellingen over het programma? (nmin=65) Bood veel gelegenheid tot leggen nieuwe contacten 54% 34% 12% Bood veel gelegenheid om te informeren 5 35% 12% Afwisselend 49% 41% 10% Inspirerend 46% 29% 25% 0% 25% 50% 75% 100% (helemaal) mee eens niet mee eens, niet mee oneens (helemaal) mee oneens Met betrekking tot het festival geven respondenten nog mee dat vooral de bekendmaking van het festival nog wat te wensen overliet: enkelen waren zeker geïnteresseerd, maar desondanks niet op de hoogte. De aankondiging en promotie van dit evenement kan volgens hen dus beter. Daarnaast noemt een aantal respondenten dat er al veel wordt georganiseerd en het niet mogelijk is om overal bij te zijn. Tenslotte is aan de respondenten de vraag voorgelegd welke organisatie volgens hen leidend zou moeten zijn in de communicatie over bio-energie. Volgens twee vijfde (42%) zou de overheid een leidende rol moeten hebben in de communicatie over bio-energie, een op de drie vindt dat private partijen, zoals brancheorganisaties of netwerkorganisaties hier leidend in zouden moeten zijn. Figuur 10 Welke organisatie zou leidend moeten zijn in de communicatie over bio-energie? 11% 15% 3 42% De overheid Private partijen Weet niet/geen mening Pagina 8 van 8