Highlights van Halt 2017 1
Voorwoord Sem en Salima, Karin en Kevin, Mohammed en Melissa. Het werk bij Halt draait om jongeren, hun ouders en slachtoffers. Vanuit de gedachte: fouten maken kan gebeuren, maar het is belangrijk dat je die fouten goedmaakt en ervan leert. Om dat te bereiken moeten we weten wat helpt en wat niet, en daarin samenwerken met anderen om de toekomst van jongeren zo kansrijk mogelijk te maken. Met politie, OM, Raad voor de Kinderbescherming, Slachtofferhulp Nederland, onder andere op ZSM, maar ook met scholen, sportclubs en verenigingen. En natuurlijk met gemeenten. In 2017 zijn we in veel gemeenten van betekenis geweest voor individuele jongeren en daarmee voor een veilige school, wijk of sport. Door onze afhandeling van repressiezaken, en door ons preventieve werk. We zien mooie ontwikkelingen binnen innovatieve gemeenten als Groningen, Rotterdam, Den Haag maar ook kleinere plaatsen als Doetinchem en Beuningen, die de expertise van Halt op een nieuwe manier betrekken in hun integrale aanpak van jeugdproblematiek met hoopgevende resultaten. jongere strafbare feiten pleegt. Op dit moment benut een deel van de gemeenten Halt niet als onderdeel van hun preventieaanpak jeugd. Vraag is of daarmee jongeren, maar ook slachtoffers en de gemeenschap niet tekort wordt gedaan. Wij zijn bereid en in staat om in alle 380 gemeenten de brug te vormen tussen zorg en straf bij jongeren met beginnend grensoverschrijdend gedrag. Nieuwsgierig naar wat Halt voor u kan betekenen? Laat u inspireren door de voorbeelden in deze Highlights en laten we elkaar vinden waar dat het meest nodig is. In de dagelijkse leefwereld van Sem, Karin en Mohammed. De komende tijd bouwt Halt verder aan zijn kennis van onder andere LVB, cybercrime, sexting en ouderbetrokkenheid. We zetten deze kennis graag breed in, niet alleen binnen het justitieveld, maar ook juist preventief om te voorkomen dat een Janet ten Hoope Directeur-bestuurder Halt 2
Halt-interventie in cijfers Delicten 2016 2017 Aantal verwijzingen per 1.000 jongeren van 0 tot 5 van 5 tot 10 van 10 tot 15 van 15 tot 20 van 20 tot 25 van 25 tot 30 van 30 tot 100 Baldadigheid 11% 10% Openbare orde 9% 9% Overig* 21% 23% Schoolverzuim 18% 17% Vermogensdelicten 27% 28% Vernieling 6% 6% Vuurwerkovertredingen 7% 8% Eindtotaal 100% 100% 2016 2017 Sekse per delict M V M V Baldadigheid 14% 3% 12% 3% Iedere jongere verdient een kansrijke toekomst door van fouten te leren en ze weer goed te maken. Hier zet Halt zich dag in dag uit voor in. Jongeren handelen vaak ondoordacht en staan niet altijd stil bij de gevolgen van hun gedrag. Dit leidt soms tot grensoverschrijdend en ook strafbaar gedrag. Met de Halt-interventie biedt Halt jongeren een tweede kans. Uit de cijfers van 2017 blijkt dat Halt voor zo n 17.000 jongeren het verschil heeft kunnen maken. Openbare orde 9% 10% 9% 9% Overig 22% 19% 23% 22% Schoolverzuim 16% 26% 15% 23% Vermogensdelicten 23% 39% 24% 39% Vernieling 7% 2% 7% 3% Vuurwerkovertredingen 10% 1% 11% 1% Eindtotaal 100% 100% 100% 100% * In de categorie overig vallen de alcohol- en drugs gerelateerde zaken, maar ook bijvoorbeeld eenvoudige mishandeling. 3
Vrijwillige Halt-interventie Halt voert binnen gemeenten de Halt-straf uit vanuit haar repressieve taak die wordt gefinancierd door het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Een vroegtijdige aanpak kan voorkomen dat jongeren in het strafrecht belanden. Er zijn bepaalde voorwaarden wanneer de politie jongeren naar Halt mag verwijzen, zoals leeftijd en het moet om een Halt-waardig feit gaan. In sommige gevallen vertoont een jongere al wel grensoverschrijdend gedrag, maar is dit niet strafbaar of is de dader nog jonger dan 12 jaar. Om escalatie van dit gedrag te voorkomen, kan een gemeente Halt inschakelen om een Halt-interventie preventief uit te voeren. De jongere en ouders nemen hier dan vrijwillig aan deel. Zoals Sem, een 15-jarige jongen uit het Oosten van het land. Halt-medewerker Margit: De politie kent Sem van contacten op straat, waarbij hij grensoverschrijdend gedrag vertoont in de vorm van middelengebruik in combinatie met vernieling en overlast gevend gedrag. Er is echter onvoldoende bewijs voor het opmaken van een proces-verbaal. Sem en zijn ouders erkennen de zorgen van de politie en stemmen in met een vrijwillig traject bij Halt dat wordt gefinancierd door de gemeente Hardenberg. Het doel van de interventie is te komen tot het versterken van eigen kracht, regie en verantwoordelijkheid van Sem. Ik voer een aantal gesprekken met Sem en zijn ouders en laat Sem opdrachten maken. We sluiten het traject positief af. Sem heeft zich actief opgesteld en kan goed reflecteren. De gesprekken met Halt hebben bijgedragen aan het vergroten van de bewustwording over groepsinvloed, bespreken van opvoedvaardigheden en hebben geholpen met het formuleren van een extra hulpvraag voor persoonlijke weerbaarheid, waar Sem mee aan de slag kan gaan met de maatschappelijk werker met wie hij al contact heeft. 4
Onderzoek naar recidive Begin 2017 heeft Halt het CBS onderzoek laten doen naar recidive onder Halt-jongeren. Het CBS heeft onderzocht of jongeren die in de periode 2010-2015 een Halt-straf succesvol hebben afgerond binnen vijf jaar opnieuw met de politie in aanraking zijn gekomen als verdachte van een misdrijf. Uit dit onderzoek bleek dat 73% van de Halt-jongeren niet recidiveert. Uit dit onderzoek bleek dat 73% van de Halt-jongeren niet recidiveert Het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatie Centrum (WODC) heeft in 2017 een literatuuronderzoek naar de effectiviteit van de Halt-interventie laten doen. Dit onderzoek is uitgevoerd door de DSP-groep. Uit het literatuuronderzoek blijkt dat met de onderdelen van de Halt-interventie (het excuus aanbieden, schadevergoeding, werkopdracht en ouderbetrokkenheid) de beoogde doelen van Halt kunnen worden bereikt. Deze doelen zijn: het vergroten van inzicht in het eigen gedrag en gedragsalternatieven, het herstellen van de schade en het normbesef van jongeren vergroten met het uiteindelijke doel om recidive te voorkomen. In hun rapport doet de DSP-groep nog een aantal aanbevelingen om de effectiviteit van de Halt-interventie te vergroten. Halt neemt deze aanbevelingen mee in de doorontwikkeling van de Halt-interventie in 2018. 5
Praktijkvoorbeeld Geen zaak is hetzelfde Halt-medewerker Esmeralda: Het was 16.30 uur. Ik keek uit naar mijn laatste afspraak en het weekend wat voor de deur stond. Wat ik toen nog niet wist, was dat ik pas om 22.00 uur thuis zou zijn. Die laatste afspraak was een eindgesprek. Dat betekent dat het traject afgerond zou gaan worden. Moeder en dochter gingen voor me zitten. Ik wist van tevoren dat dit niet makkelijk zou gaan worden. De band tussen moeder en dochter was slecht en ze maakten elkaar voortdurend verwijten. Ik was nieuwsgierig en stelde vragen. Er kwamen emoties en de stemmen werden harder en luider. En toen barstte de bom. Moeder en dochter stonden letterlijk en figuurlijk tegenover elkaar. Er werd geduwd, geschreeuwd en het scheelde niet veel of er werd ook geslagen. Moeder koos ervoor om weg te lopen en schreeuwde dat ze haar dochter voorlopig niet meer hoefde te zien. Het meisje kon, wilde en durfde niet naar huis. Ik wist een plek voor het meisje te regelen in een crisisopvang in de buurt en zorgde voor een warme overdracht. Moeder was telefonisch niet te bereiken. Ik sprak haar voicemail in met de boodschap dat haar dochter de komende nacht op een veilige plek zat en dat ze morgen gebeld zou worden. Dit is een voorbeeld van een kort verhaal welke ik soms terug laat komen als kinderen tijdens een voorlichting mij de vraag stellen: wat is het ergste dat u ooit heeft meegemaakt? Zal ik dan vertellen over dat meisje die mishandeling verzon om met 6
diefstal weg te kunnen komen? Of over die jongen die zo graag ergens bij wilde horen en een pakje shag stal? Of over die jongen die zichzelf in coma had gedronken met teveel bier? In werkelijkheid was hij verlegen en had hij zich wat moed ingedronken om op dat meisje af te durven stappen. Mijn werk bij Halt is dynamisch en geen zaak is hetzelfde. 'Nee, ik deel niet zomaar strafjes uit...' De procedures van gesprekken voeren, excuses aanbieden, leeropdrachten bespreken, schade betalen en werkopdrachten uitvoeren zijn hetzelfde, maar de inhoud daarvan is altijd anders. Al krijg je tien jongeren die iets hebben gestolen, het zijn tien verschillende zaken. Elke jongere heeft zijn eigen verhaal, zijn eigen verleden, leef situatie, dromen, verlangens en soms ook problematiek. Het gaat er niet om wát ze gedaan hebben, maar waar het vandaan komt. Waar ze hun keuzes op gebaseerd hebben en hoe daarop wordt gereageerd door hun omgeving. Als Halt-medewerker moeten we niet te snel oordelen en luisteren naar hun verhaal. Tegelijkertijd de grens aangeven en samen kijken wat er nodig is om herhaling te voorkomen. Er wordt in die gesprekken gelachen, maar ook gehuild. Ouders worden boos, zijn teleurgesteld, maar uiteindelijk ook opgelucht en blij als hun kind inzicht toont en verbetering laat zien. Nee, ik deel niet zomaar strafjes uit... 7
Maatschappelijke ontwikkelingen Halt heeft een unieke positie op het snijvlak tussen justitie, gemeenten, onderwijs en jeugdhulpverlening. Hierdoor vormen Halt-medewerkers een belangrijke schakel in de aanpak van jongeren met grensoverschrijdend gedrag. Halt gaat hierbij mee met de ontwikkelingen in de maatschappij. Bijvoorbeeld op het gebied van online veiligheid, zoals sexting en cybercrime. Op 1 november 2017 is de landelijke pilot gestart van de Halt-interventie sexting: Respect online. Met de expertise van Rutgers heeft Halt een passende buitenstrafrechtelijke interventie ontwikkeld voor jongeren met online seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dit kan gaan om sexting, waar bij zonder toestemming het materiaal is vervaardigd en/of verspreid, maar ook om profielmisbruik, seksueel getinte pesterijen of online beledigingen. Het doel van de interventie is jongeren bewust te maken van hun digitaal grensoverschrijdend gedrag en herhaling van dit gedrag te voorkomen. Respect online is een individuele interventie waarbij Halt meerdere gesprekken voert met de jongere en ouders. Daarnaast maakt de jongere thuis meerdere leeropdrachten. Belangrijk onderdeel van de interventie is het aanbieden van excuus aan het slachtoffer en indien mogelijk een herstelgesprek tussen dader en slachtoffer. Op de volgende pagina staat een excuusgedicht dat een dader heeft gemaakt voor het slacht offer als onderdeel van de Halt-interventie. Er is een verschuiving gaande van offline naar online jeugdcriminaliteit. Vorige jaar heeft Halt als pilot ook een aantal cyberzaken behandeld. Bij deze pilot hebben het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Kinderbescherming en Halt nagedacht over een passende straf. 8
IT-bedrijven werken mee om het risicovol en strafbaar online gedrag van jongeren om te zetten naar het inzetten van talent op een legale manier. Zoals in de zaak van Jens. Haltmedewerker Richelle: Jens is een jongen van 15 jaar die een webshop heeft gehacked. Jens wist heel goed dat hij strafbaar was, maar dacht ermee weg te komen. Hij dacht dat de pakkans heel klein zou zijn. Een aantal maanden later stond opeens de politie aan de deur. Jens is erg geschrokken van alle gevolgen. Zijn stageplek moest stoppen en hij heeft door het politieonderzoek veel lessen op school gemist. In de gesprekken met een Halt-medewerker heeft hij inzicht gekregen in de gevolgen voor hemzelf en anderen. Hij heeft veel spijt van zijn actie. Ook voor de webshop kan hij gevolgen benoemen, zoals imagoschade en vertrouwen kwijtraken bij klanten. Door de gesprekken met mij, de leeropdrachten en twee intensieve dagen waarbij hij zijn werkopdracht heeft uitgevoerd bij een IT-bedrijf is hij niet meer bezig met het hacken op een strafbare manier. Tegenwoordig heeft hij zich aangesloten bij HackerOne, een platform waarbij hij het hacken op een legale manier kan inzetten. Jens wil graag verder studeren in de IT. Omdat hij bij Halt terecht is gekomen en niet bij het Openbaar Ministerie zijn deze mogelijkheden er nu nog steeds voor hem. Excuus gedicht Ik dacht niet na ik kom je zeggen dit is mijn fout. Het filmpje werd verspreid en dat ging in razend meervoud. Ik weet dit is voor jou onuitwisbaar. Maar mijn stappen die snap jij niet dus ik vraag jou Hey hoe gaat het met je na deze klote tijd? Ik wil je zeggen ik heb spijt. Ik dacht niet na en nu vertrouwen kwijt. Het was privé maar door mij verspreid. Ik wil voor jou iets anders want dit kwam door mij. Mijn gedicht is voor bij maar mijn excuses nog niet, ik dacht niet na over de gevolgen, ik dacht alleen aan mijn eigen egoïstische stomme problemen. Ik deed dit niet met opzet. Onze vertrouwen ging van sterk naar nul. Ik heb maanden hier aangedacht en vanaf het begin had ik al spijt dat ik het doorstuurde. Ik snap jou reactie en daden en dat was allemaal terecht. Nogmaals sorry XXX! 9
Ouders aan zet In 2017 is Halt in drie gemeenten gestart met de pilot Ouders aan zet waarin ouders meer inspraak krijgen in het bepalen van de straf van hun kinderen. De pilot bestond uit 80 zaken: 50 in Den Haag en Gouda uit de subsidie van het Ministerie van Justitie en Veiligheid en 30 in Rotterdam betaald door de gemeente. De gedachte van Ouders aan zet is dat ouders levenslang verbonden zijn met hun kind en dat zij als geen ander weten wat hun kind nodig heeft. De pilot wordt begin 2018 geëvalueerd, maar de eerste resultaten zijn erg positief. Zowel bij de Halt-medewerkers als bij de ouders. Ouders voelen zich meer betrokken bij de interventie en ervaren meer diepgang in het gesprek met hun kind. Met hulp van de Halt-medewerker komen jongere en ouder(s) vaak tot verrassende gesprekken. Ouders voelen zich meer betrokken bij de interventie Ook Halt-medewerker Kiki is enthousiast over de pilot. Met ouder en kind maken we een plan van aanpak en het gezin krijgt opdrachten mee. Zo moeten ze onafhankelijk van elkaar kaarten kiezen die het meest op het kind van toepassing zijn. Denk aan kaarten met: ik ben vaak boos, ik verveel me, ik zit niet lekker in mijn vel. We merken dat gezinnen, die op deze manier met elkaar praten tot heel verrassende gesprekken komen. Dat is heel waardevol, want zo komen ze achter de ware reden waarom het kind een delict heeft gepleegd en kunnen ze samen op zoek naar een oplossing. 10
Praktijkvoorbeeld Herstelrecht Halt-medewerker Marieke: In de zomer kreeg ik de zaak van Karin voor me. Ze had in de winkel een ander meisje geschopt en geslagen. Ik kreeg een zeer boos meisje aan tafel. Karin automutileert en het andere meisje had haar krassen gezien en daar een opmerking over gemaakt. Ze was geflipt daardoor. Het ging heel slecht met haar, zware depressie, niet naar school, trauma van misbruik, borderline etc. Hulp was net opgestart naar aanleiding hiervan. Genoeg reden om te twijfelen over een verwijzing naar Halt. Maar de moeder van het slachtoffer drong aan op een Halt-interventie. Ik heb contact opgenomen met deze moeder. Zij vertelde dat haar dochter veel last van angsten had na het incident, ze was bang om de dader weer tegen te komen. Het herstelgesprek moest dus onderdeel van de straf worden, want juist zo n confrontatie zou heel goed kunnen werken. In eerste instantie vond Karin dat het onzin was: haar was heel wat erger leed aangedaan waar niemand ooit sorry voor had gezegd. Met hulp van haar moeder en van haar therapeute hebben we de tijd genomen om toch het herstelgesprek voor te bereiden. Het ging langzaam beter met Karin en haar inzichten werden anders. Ze besefte wat ze had gedaan en wilde mee werken aan het gesprek. Het gesprek is goed voorbereid: veel veiligheid creëren door afspraken maken, ontmoeting dirigeren, escapes inbouwen, doel benoemen en het gesprek leiden. We begonnen allemaal met veel spanning. Bij het slachtoffer om weer de dader te zien, bij mij en de moeder hoe Karin zou reageren en Karin om geconfronteerd te worden met haar daad. Ik gaf Karin het woord en vroeg haar te vertellen hoe ze terug kijkt op het incident. Het had nooit mogen gebeuren Haar eerste woorden waren: ik wil als eerste mijn spijt betuigen over wat ik heb gedaan, het had nooit mogen gebeuren... Daarna hoefde we niets meer te doen en vloog alle spanning van tafel. Het slachtoffer groeide en begon te stralen, ze hoefde niet meer bang te zijn. Allemaal zijn we ontzettend trots op deze twee meiden die het gedurfd hebben om de confrontatie aan te gaan en samen een stap naar elkaar te maken. Ze hebben afgesproken om elkaar gewoon te groeten als ze elkaar zien en dan weer door te lopen. We namen afscheid met een traan en lach en met opgeheven schouders en trotse ouders. 11
Ketensamenwerking 12
Als uitvoerende jeugdjustitiepartner wenst Halt in een zo vroeg mogelijk stadium optimaal aan te sluiten bij de jeugdstrafrechtketen. Door deel te nemen aan de voorkant van het strafproces levert Halt een actieve bijdrage aan de keuze voor een betekenisvolle interventie voor jongeren. Met als doel te voorkomen dat jongeren onnodig het strafrecht ingetrokken worden. Onderdeel hiervan is de aansluiting van Halt op ZSM. ZSM is in 2012 landelijk ingevoerd om veel voorkomende criminaliteit daadkrachtig, snel, passend en efficiënt aan te pakken. Medewerkers van het Openbaar Ministerie, de politie, de Raad voor de Kinderbescherming, de drie reclasserings organisaties (3RO) en Slachtofferhulp Nederland bemannen gezamenlijk een ZSM-ruimte waardoor ze eenvoudig informatie uitwisselen en snel kunnen schakelen. Halt is in 2017 bij de helft van de tien ZSM-locaties aangesloten en met de andere helft in gesprek om in 2018 aan te sluiten. Door het inzetten van de kennis en expertise van Halt aan de voorkant, wil Halt de bestaande ZSMketenpartners ondersteunen om zo snel mogelijk te komen tot een passende interventie. Daarnaast wil Halt de doorlooptijden verkorten door het benutten van ZSM als logistiek knooppunt. Hierbij valt te denken aan een eerdere intake of betere monitoring van negatieve terugmeldingen van Halt-zaken. Halt voert op ZSM een Halt-haalbaarheidscheck uit voor de ZSM-partners: is de zaak of jongere (on-) geschikt voor Halt? Verder levert Halt contextinformatie: informatie over eerdere verwijzingen naar Halt. Halt-medewerkers adviseren ook direct in een zaak over de uitvoering van het soort Halt-interventie, wat voor vorm van excuus of herstelgesprek en hoe invulling te geven aan de schaderegeling. Halt is in 2017 bij de helft van de tien ZSM-locaties aangesloten en met de andere helft in gesprek om in 2018 aan te sluiten Om te zorgen dat jongeren die grensoverschrijdend gedrag vertoond hebben een kans krijgen om hiervan te leren en niet het jeugdstrafrecht in gaan, is de samenwerking met de politie van groot belang. In de periode januari - juni 2017 hebben de Inspecties Justitie en Veiligheid en Gezondheidszorg en Jeugd een thematisch onderzoek gedaan naar de samenwerking tussen Halt en politie. Op basis van alle informatie hebben de Inspecties geconcludeerd dat de samenwerking tussen Halt en de politie van voldoende kwaliteit is. De medewerkers van Halt en de politie zijn ketenbewust. Zij kennen het doel en proces van de Halt-interventie en kennen elkaars taken en bevoegdheden. Daarnaast voldoet de informatie-uitwisseling. Halt en de politie krijgen voldoende informatie van elkaar om hun taken uit te voeren. 13
Halt internationaal Halt vindt het belangrijk om ook over de landsgrenzen heen aandacht te besteden aan de voordelen van een buiten justitiële afdoening van strafzaken met aandacht voor pedagogische doelstellingen en herstelrecht. De boodschap dat jongeren een kansrijke toekomst verdienen door hen van hun fouten te laten leren vindt ook in het buitenland gehoor. Zo heeft Halt in 2017 een aantal presentaties gehouden over Halt en de herstelrechtelijke componenten van de Halt-interventie op een internationaal symposium in Bangkok genaamd Ending violence against children. Op het symposium, georganiseerd door het Thaise ministerie van Justitie en UNICEF, waren delegaties uit Zuid-Oost Azië aanwezig die ervaringen en expertise uitwisselden over jeugdrecht en herstelrechtelijke praktijken. Het afgelopen jaar heeft Halt ook meegewerkt aan een EU-subsidievoorstel door het Nederlands Helsinki Comité voor de implementatie van buitengerechtelijke afdoeningen en alternatieve straffen voor minderjarigen in Albanië. Daarnaast heeft Halt een presentatie gehouden over de Halt-interventie voor een delegatie van Chinese maatschappelijk werkers en diverse Chinese docenten aan de universiteit van Beijing in het kader van een Europese studiereis. Tot slot is Halt in gesprek met Stichting Ambulante Justitiële Jeugdzorg Curaçao om ze te ondersteunen een buitenstrafrechtelijke interventie voor jongeren te implementeren. 14
Jongeren met LVB Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) zijn oververtegenwoordigd in de strafrechtketen. Ook bij Halt krijgen we veel jongeren met een licht verstandelijke beperking, bleek uit een pilot die we in 2016 hebben uitgevoerd. Juist voor deze doelgroep is het belangrijk dat ze niet direct het strafrecht worden ingetrokken. Vandaar dat LVB in 2017 een belangrijk thema was. Alle Halt-medewerkers hebben in 2017 een e-learning gevolgd over het herkennen van een licht verstandelijk beperkte jongere en hoe je daar je bejegening op kunt aanpassen. Ook in 2018 zullen we verder investeren in deskundigheidsbevordering op dit gebied en materialen en interventies ontwikkelen die specifiek geschikt zijn voor deze doelgroep. Daarnaast zijn er in 2017 ketenbreed verschillende initiatieven op het gebied van LVB geweest, waar Halt aan heeft deelgenomen. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid heeft een werkgroep opgericht met alle partners uit de strafrechtketen, als ook het Ministerie van VWS. De speerpunten van deze werkgroep voor 2017 waren het LVB-proof maken van de communicatie en deskundigheidsbevordering. Halt heeft hier stappen in gezet door de uitnodigingsbrief voor jongeren LVBproof te maken en een infographic over de Halt-interventie te ontwikkelen op LVB-niveau. In 2017 heeft Halt ook meegewerkt aan de ketenbrede pilot met screeningsinstrument Alle Halt-medewerkers hebben in 2017 een e-learning gevolgd over het herkennen van een licht verstandelijk beperkte jongere SCIL. SCIL is geschikt om snel te screenen op een mogelijke licht verstandelijke beperking. Deze pilot heeft ertoe geleid dat in de landelijke jeugdstrafketen is besloten dat Halt in 2018 de SCIL in gebruik gaat nemen. 15
Veilige wijk Praktijkvoorbeeld groepsaanpak Een groep van 27 jongeren veroorzaakte in 2017 in Beuningen, een dorp vlakbij Nijmegen, al geruime tijd overlast, zoals: vernielingen, vervuiling, uitdagend gedrag vertonen en bedreigingen. De gemeente wil hier een einde aan maken om te zorgen dat Beuningen voor iedereen een veilige en prettige woonomgeving blijft. De burgemeester van Beuningen heeft daarom in december 2017 de jongeren en hun ouders uitgenodigd voor een bijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst zijn de jongeren en hun ouders in gesprek gegaan met professionals, zoals de politie, jeugdboa s, sociaal wijkteam, jongerenwerk en Halt-medewerkers. De aanwezigen herkenden de overlast en benoemden de onveiligheid op straat. Jongeren die uit de groep willen stappen, worden bedreigd door harde kern van 4 á 5 jongeren die ook op avond aanwezig waren. Na de bijeenkomst is de groep verdeeld in jongeren die van de lijst kunnen (geen actuele aanleiding om iets te ondernemen) en jongeren waar wel een aanpak voor nodig is. De officier van justitie gaat achter de harde kern aan. De gemeente Beuningen heeft Halt gevraagd om de meelopers aan te pakken. VEILIGE WIJK 16
Begin 2018 gaan Halt-medewerkers op huisbezoek bij deze jongeren. Tijdens het huisbezoek vraagt de Halt-medewerker of de jongere en zijn/haar ouders mee wil doen aan het vrijwillige traject. Voor ouders betekent dit deelname aan ouderbijeenkomsten waarbij de ouders van de overlastgevende jongeren handvatten krijgen voor het houden van toezicht op hun kind. Ouders krijgen daarnaast van Halt opvoedvaardigheden aangereikt, waarmee zij hun kind kunnen ondersteunen bij het zetten van vraagtekens bij afwijkende groepsnormen, het zich onttrekken aan groepsgedrag en het steun zoeken buiten de groep. Ook worden de ouders aan elkaar gekoppeld via een whatsappgroep, zodat zij sociale steun bij elkaar kunnen vinden. De jongeren krijgen individuele gesprekken met een Halt-medewerker waarin ze reflec teren op het eigen gedrag. Ook moeten ze leeropdrachten maken, bijvoorbeeld over groepsdruk. Ouders van de overlast gevende jongeren krijgen handvatten voor het toezichthouden op hun kind 17
Veilige school Pilot spreekuur op Groningse scholen Met ingang van het schooljaar 2017-2018 draait Halt een spreekuur op een RENN-4 en een VMBO school in Groningen. De aanleiding hiervan is dat jongeren steeds vaker de klas worden uitgestuurd of geschorst voor grensoverschrijdend gedrag. Het gaat dan bijvoorbeeld om vernielingen, leerkrachten of klasgenoten uitschelden, met spullen gooien, digitale pesterijen, vechtpartijen of schoolverzuim. Deze schorsingen zijn echter met name een disciplinerende maatregel en nauwelijks een inhoudelijke interventie om kinderen tot inzicht en normbesef te brengen. Met het spreekuur, dat wordt gefinancierd door de gemeente, beoogt Halt in samenwerking met de school en andere betrokkenen (zoals leeplicht en politie) leerlingen te laten leren van hun fouten. Dit gebeurt onder andere door hen de kans te geven recht te zetten wat verkeerd is gegaan, bijvoorbeeld door het aanbieden van excuses. Het doel van de pilot is om herhaling VEILIGE SCHOOL van grensoverschrijdend gedrag te voorkomen en toekomstige schorsingen of nog erger: dat de leerling in het strafrecht belandt. De pilot blijkt bij een tussentijdse evaluatie succesvol. De scholen zijn erg tevreden over de preventieve werking die uitgaat van de interventies van Halt. Door de gesprekken met de Halt-medewerker wordt het reflecterende vermogen van de jongeren vergroot, waardoor de kans op herhaling afneemt. Hiermee zitten we echt aan de voorkant, zoals een teamleider tijdens de evaluatie aangaf. Ook tonen de scholen zich tevreden met de verbindende factor die Halt vormt in de aanpak van grensoverschrijdend gedrag bij deze leerlingen. Naast het spreekuur zet Halt nog andere interventies in om van school een veilige en sociale omgeving te maken. Zo verzorgt Halt voorlichtingen in het basis- en voortgezet onderwijs over vijf belangrijke thema s bij de jeugd. Namelijk Groepsdruk, Online veiligheid, Jeugdcriminaliteit, VPT en Overlast rond de jaarwisseling. Voor het speciaal onderwijs heeft Halt aparte voorlichtingen. Uit onderzoek blijkt dat de voorlichtingen meer effect hebben wanneer de ouders betrokken zijn. Daarom organiseert Halt ook ouderbijeenkomsten. Andere interventies die Halt op scholen kan inzetten zijn herstel- en bemiddelingstrajecten en Agressie Regulatie Trainingen (ART). 18
Veilige sport Training Sport en Gedrag De trainingen Sport en Gedrag, een samenwerkingsverband tussen Halt en de KNVB, worden sinds vorig jaar ingezet om grensoverschrijdend gedrag op het voetbalveld aan te pakken. In 2017 volgden 129 voetballers training I, die hen bewuster moet maken van hun wangedrag op het veld. Daarnaast volgden 24 spelers training II met boosheidscontrole, waarbij er onder meer wordt gekeken welke triggers de boosheid veroorzaken. Ronden jongeren de training succesvol af, dan scheldt de KNVB een derde van de schorsing kwijt. Die strafverkorting moet je niet onderschatten, vindt Halt-medewerker Thijs: Het maakt nogal een verschil of je als 16-jarige voetballer twaalf of achttien maanden duimen moet draaien op zaterdagmiddag. Voor veel van deze jonge gastjes is voetbal hun leven. Jongeren die deelnemen aan de training II krijgen uitleg hoe ze de boosheid onder controle kunnen krijgen en inzicht in waar de boosheid vandaan komt. Ze krijgen inzicht in triggers van buitenaf. De jongeren hebben vaak een kort lontje, vinden het moeilijk om met emoties om te gaan en verliezen daardoor sneller de controle over zichzelf. Jezelf onder ogen komen is confronterend als je jong bent zegt Thijs. En dan moet je ook nog je excuses maken om deze Halt-training te laten slagen. Maar de training levert wel wat op. Mensenkennis, zei een VEILIGE SPORT jonge deelnemer tegen Thijs, toen die hem vroeg wat de trainingen hem hebben opgeleverd. Hij is blij dat hij eens goed naar zichzelf heeft leren kijken. Daar heb je ook buiten het voetballen wat aan. 19
Meer weten? Halt is een landelijke organisatie die dagelijks bezig is met jeugd die experimenteert en zich grensoverschrijdend gedraagt of delicten pleegt. Vanuit onze werkpraktijk hebben we goed zicht op trends en ontwikkelingen op het terrein van jeugd en veiligheid. We benutten deze kennis en informatie in onze interventies en adviezen, en delen die graag met onze opdrachtgevers en samenwerkingspartners. Wanneer u naar aanleiding van dit verslag meer informatie wilt over onze organisatie of onze dienstverlening, neemt u dan contact met ons op. info@halt.nl 088 115 35 00 www.halt.nl 2018 Halt Vormgeving: Lawine visuele communicatie Fotografie: Hans Moolenaar en Ed van Rijswijk De jongeren op de foto s zijn modellen. Om privacyredenen zijn de namen van de jongeren in de praktijkvoorbeelden aangepast. 20