SMART SYSTEMS Smart Lighting in Den Haag

Smart Lighting in Den Haag R.C. Welter

Smart Lighting in Den Haag R.C. Welter Zoetermeer 10-04-2017 Gemeente Den Haag

Voorwoord In het kader van het vak Smart Systems is gevraagd een opdracht uit te werken aan de hand van de voorafgaande gegeven colleges. Voor mijn bedrijf en afdeling heb ik gekozen voor de module Smart Lighting. Middels deze opdracht wordt aangetoond dat ik de leerdoelen van de module Smart Systems begrijp en kan toepassen in een (fictief) project. De leerdoelen voor deze module staan hieronder opgesomd: 1. De student begrijpt wat bedoeld wordt met smart city, smart grids, smart buildings en wat het doel is hiervan. 2. De student kan op basis van integraal denken, aan de hand van een relevante case, de stakeholders benoemen en welke belangen (stakes) deze hebben 3. De student weet, in grote lijnen, welke stappen genomen dienen te worden om een idee om te zetten in een smart systems -project (plan van aanpak) 4. De student kent een aantal technieken/technologieën die ingezet kunnen worden bij smart systems 5. De student bedenkt, middels een projectopdracht, een smart systems -concept (redenerend vanaf een maatschappelijk belang) en maakt hiervoor een projectplan

Inhoud Voorwoord... 3 Samenvatting... 4 Verklarende woordenlijst... 5 1. Inleiding... 6 2. Uitdaging... 7 2.1. Vraagstuk... 7 2.2. Probleem eigenaar... 7 2.3. Stakeholders... 7 2.4. Gebruiker... 8 3. Plan van aanpak... 9 3.1. Organisatie... 9 3.2. Bewoner... 10 3.3. Werkzaamheden... 10 4. Realisatie... 11 4.1. De markt... 11 4.2. Lichtberekening... 11 4.3. Civiele werkzaamheden... 12 4.4. Installatie werkzaamheden... 12 5. Conclusie... 13 5.1. Opdracht... 13 5.2. Benodigdheden... 13 5.3. Vervolg projecten... 13 Bijlagen... 14

4 Samenvatting De Dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO) wil een bestaande fietsbrug vervangen om het comfort van fietsers en voetgangers te verhogen. Bij een stakeholders analyse kwam naar voren de fietsbrug midden in de vliegroute van vleermuizen ligt. Verlichting hier is hinderlijk voor de stedelijke fauna. HTM wil in het kader van veiligheid wel verlichting. De Gemeente Den Haag heeft nu de taak om hier een oplossing in te vinden om uiteindelijk zowel de burger als de stedelijke fauna tegemoet te komen. Open en heldere communicatie hier in uiterst belangrijk. Er dient een ontwerp gemaakt te worden met innovatieve technieken uit de markt om alle belangen te behartigen. Vergunning dienen aangevraagd te worden gepaard met een planning om het vraagstuk op te kunnen lossen. Na het uitvoeren van de werkzaamheden wordt er een test afgenomen om te bevestigen dat de genomen maatregelen het vraagstuk heeft beantwoord.

5 Verklarende woordenlijst DSB DSO E gem E s E max E s / E gem HTM LED NEN NPR13201 Dienst Stadsbeheer, dienst onderdeel binnen de Gemeente Den Haag. Voornamelijk voor het beheren en in stand houden van de openbare ruimte. Denk hierbij aan groenvoorziening, stratenvegers, -makers en beheerders van verkeersborden, verkeerslichten en openbare verlichting. Dienst StedelijkeOntwikkeling, dienst onderdeel binnen de Gemeente Den Haag. Houd zich voornamelijk bezig op het gebied van Beleid vorming en stadsontwikkelingsvoorstellen te inventariseren en vorm te geven tot concrete projecten. Gemiddeld lichtniveau, waardes in Lux Minimaal lichtniveau, waardes in Lux Maximaal lichtniveau, waardes in Lux Gelijkmatigheid van licht. Dit is een verhouding tussen het donkerste verlichte punt ten opzichte van het gemiddelde lichtniveau. Eenheid loos. Haagse TramMaatschappij. De vervoerder en beheerder van het tramspoornetwerk van Den Haag. Light-emitting diode, in het Nederlands: licht-emitterende diode NEN is de afkorting van NEderlandse Norm NPR betekende de Nederlandse Praktijk Richtlijn. In de 13201 worden de verlichtingsklassen voor wegverlichting gedefinieerd in relatie tot de visuele behoeften van weggebruikers. ROVL-2011 Richtlijn voor Openbare Verlichting.

6 1. Inleiding Het document is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 wordt de uitdaging beschreven die ons bureau voorgelegd is om op te lossen. Het stedelijke vraagstuk en wie hier verantwoordelijk voor is wordt aangehaald in de onderliggende sub hoofdstukken. Ook worden alle belangen van de diverse stakeholders opgesomd en wie de uiteindelijke gebruiker wordt van het eindproduct. In hoofdstuk 3 wordt het plan van aanpak beschreven. De organisatie die gemoeid is met het project en de relaties onderling en hoe er om gegaan wordt met de bewoners en hoe stapsgewijs de werkzaamheden zullen plaats vinden. Hoofdstuk 4 geeft aan de wat er gebeurt wanneer na opdracht gegeven wordt om het project verder uit te voeren. Er is een marktbenadering gedaan en er zijn lichtberekeningen maakt. De afstemming tussen de civiele en installatie werkzaamheden wordt ook beschreven. In hoofdstuk 5 wordt de opdracht nogmaals aangehaald en of deze behaald is. Ook wordt nog aangehaald wie en wat noodzakelijk is voor het slagen van het project. Als laatst wordt aangehaald of er ook vervolg projecten tot stand kunnen komen.

7 2. Uitdaging 2.1. Vraagstuk De Dienst Stedelijke Ontwikkeling (DSO) Verkeer heeft in het kader van het maken van veilig en aantrekkelijke fietspaden de opdracht gegeven om een bestaande fietsbrug af te breken en op een ander stuk een bredere fietsbrug terug te bouwen. Hiermee lettende op het comfort van fietsers en voetgangers. Dit vraagt de nodige herinrichting van de omgeving zodat de infrastructuur aansluit op de nieuwe brug. Bij een stakeholders analyse kwam naar voren dat de stadsecologen vastgesteld hadden dat de fietsbrug ligt midden in de vliegroute van vleermuizen. De ecologen hebben het liefst dat er bij het herinrichten van de omgeving dat er geen verlichting komt omdat dit hinderlijk zou zijn voor de vleermuizen. Het standpunt van geen verlichting heeft stakeholder HTM geraakt. Door geen verlichting toe te passen bij de nabij gelegen trambaan wordt er een risicovolle situatie gecreëerd dat trambestuurders overstekende fietsers en voetgangers niet zien. Daarbij is bij de oversteek plaats ook de tramhalte en in het kader van sociale veiligheid wil HTM ook verlichting hebben op de haltes. 2.2. Probleem eigenaar De Gemeente Den Haag in initiatief nemer voor het bouwen van een nieuwe brug. Als veroorzaker en opdrachtgever zijn zij verantwoordelijk voor de daaruit vloeiende werkzaamheden en hebben de coördinerende rol in het geheel. Door het creëren van een risicovolle situatie voor HTM, burger en gebruiker door gehoor te geven aan de wens van de stadsecologen is de Gemeente verantwoorder om met een passende oplossing te komen. 2.3. Stakeholders Voor dit project hebben we te maken met de volgende stakeholders en diens belangen: Stakeholder Belang DSO Verkeer Het maken van veilig en aantrekkelijke fietspaden. Stadsecologen Het creëren van de idealen leefomstandigheden voor de huidige vleermuizen populatie. HTM Het creëren van een veilige verblijfplaats (sociale veiligheid) op de haltes en verkeersveiligheid zodat trambestuurders passerende en aankomende fietsers zien, overdag en s nachts. DSB - STB Openbare Het verzorgen van licht in verblijfsgebieden in de openbare ruimte, verlichting t.b.v. sociale veiligheid, verkeersveiligheid en verkeersgeleiding. DSB - STB Bruggen en Het beheren en onderhouden van de nieuwe brug. tunnels Architecten Het creëren van een mooi stukje Den Haag. Politie Haaglanden Het handhaven van de openbare orde en veiligheid. Wegbeheerders Goed te onderhouden stuk openbare weg en dat de bereikbaarheid van de buurt gegarandeerd wordt. Groenbeheerders Het welzijn van de aanwezige groenvoorziening. Tevens behartigen dat waar groen verdwijnt ook groen terug komt elders in de stad. De burgers Sociale- en verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid.

8 2.4. Gebruiker De klant voor ons Ingenieurs bureau is de opdrachtgever van DSO namens de Gemeente. De gebruiker is de burger. Het is te betwisten of de vleermuis ook gebruiker is van de openbare ruimte. Maar de stad is er voor de mensen, voor de werkende, de burgers en bezoekers van de stad. Bij het stellen van prioriteiten is de mens de primaire gebruiker en de vleermuis en andere fauna de secondaire gebruiker De primaire gebruiker staat centraal in de opgave, namelijk een goede fiets en openbaar vervoer voorziening, veilig en een leefbaar gebied. Wanneer er geen primaire gebruikers zijn komt pas het belang van de secondaire gebruiker aan bod.

9 3. Plan van aanpak 3.1. Organisatie Om het stedelijke vraagstuk te beantwoorden zijn we afhankelijk van een aantal partijen die gezamenlijk tot een overeenkomst moeten komen. De techniek is daarna volgend op de opdracht. Verhoudingsgewijs kunnen we stellen dat de techniek maar 10% van de opgave bedraagt en de organisatie en het gedrag dat daarbij gepaard gaat is 90%. Groenbeheerders willen groen voor groen. Dus alle ingrepen die leiden tot bomen kap dient evenveel bomen voor terug geplant te worden. Bij het herinrichten van de openbare ruimte is dit een helder criterium voor de landschapsarchitecten. Verder zal er afstemming zijn met de groenbeheerders wanneer er een definitief plan is. Akkoord op het plan is een vereiste om door te mogen gaan. De beheer afdeling van bruggen en tunnels heeft zijn vaste programma van eisen. Dit heeft weinig raakvlakken met de andere stakeholders. Wanneer er verlichting of andere slimme systemen op of in de brug aangebracht dient te worden dan zijn er aanvullende eisen aan de brug constructie. Ook zal er afstemming plaats moeten vinden met de brugarchitect. Ook hier geld dat er afstemming dient te zijn op het definitieve plan en ook hier is akkoord een vereiste. De wegbeheerders toetsen de ingediende plannen voor opbreken en afsluiten zodat er geen onmogelijke situaties ontstaan voor de burgers. De wegbeheerders hebben overzicht over alle ingediende werkzaamheden in de omgeving en den ingediende omleidingsroutes. Het is hun taak om conflicten te voorkomen. Zij dienen akkoord te zijn voorafgaand aan de werkzaamheden anders wordt het werk stil gelegd. De politie is voor het handhaven van de openbare orde en veiligheid. Er zijn m.b.t. licht politie keurmerken voor verschillende gebieden waaraan het lichtniveau dient te voldoen. Het informeren van de politie over het voornemen om het lichtniveau te reduceren is essentieel om conflicten tijdens en achteraf van de werkzaamheden te voorkomen. De opdrachtgever DSO Verkeer wenst geïnformeerd te worden over de vorderingen van de analyse en wat de uiteindelijke kosten worden voor het project. Zij als kostendrager dienen budgetten vast te stellen en aan te spreken om het geheel betaalbaar te stellen. Het resultaat telt uiteindelijke. Een nieuwe verbeterde fietsoversteek en herinrichting dat overgedragen kan worden aan beheer. De partijen HTM en de stadecologen dienen tot een overeenstemming te komen. Zij hebben tegenstrijdige belangen m.b.t. lichtniveaus en armatuur optieken. Door nieuwe technieken vanuit de markt te consulteren en deze aan beide partijen voor te leggen komen we tot overeenstemming. De beheerder van openbare verlichting dient het eindresultaat te onderhouden. Dit zijn nieuwe technieken waarin hij meegenomen dient te worden om de overdracht en acceptatie van de installatie te bevorderen. Wanneer bewoners vragen hebben over het licht zullen zij bij deze afdeling terecht komen.

10 3.2. Bewoner De gebruiker staat centraal. Zij zullen de brug gebruiken, of van de tram gebruik te maken, of gewoon op straat wandelen, of van de weg gebruik maken. Communicatie naar de bewoners is hierbij belangrijk. Het organiseren van bewoners- en inspraakavonden bevorderd de relatie tussen overheid en burger. Dit stelt de bewoner in de gelegenheid om persoonlijk geïnformeerd te worden en dat vragen beantwoord kunnen worden. Ook communicatie per bewonersbrief is essentieel. Brieven vanuit de Gemeente die het initiatief aankondigen, die het ontwerp presenteren en uitnodigen tot inspraak avonden, die de werkzaamheden aankondigen, die informatie verschaffen over de nieuwe technieken en waar meer informatie te vinden is en/of opvraagbaar is. 3.3. Werkzaamheden Voorafgaand aan de civiele werkzaamheden wordt er getest door het licht op de vleermuis vliegroute uit te zetten. Aangezien de nieuwe brug en tramhalte er nog niet zijn op deze locatie heeft het weinig consequenties. Buiten het broedseizoen van vogels en andere dieren zullen bomen gerooid worden. Er worden bouwhekken gezet rondom de nieuwe brug locatie. De brug wordt gebouwd en aangesloten op het wegen net. De haltes en Abri s worden aangelegd. De installatie werkzaamheden vinden plaats en de sensoren worden getest. De bouwhekken worden verwijderd. Vervolgens wordt de oude brug gesloopt, ook hier voorafgaand bouwhekken gezet en de aansluiting op het wegennet opgeheven.

11 4. Realisatie 4.1. De markt Om Smart Lighting vorm dienen we gebruik te maken van de kennis en kunde van de markt. Zij zetten zich in voor innovatie en nieuwe ontwikkelingen om zich te onderscheiden van andere leveranciers. Bij de markt benadering is een openverzoek gestuurd naar de drie grootse armatuur leveranciers van de Gemeente Den Haag; Philips, Schréder en Lightronics. Bij de afwegingen is de keus gevallen op Philips. Zij hebben een standaard product Lumimotion systeem. Dit werkt met een sensor welke aan de mast wordt gemonteerd en in verbinding staat met het armatuur. Deze detecteert voetgangers, fietsers en langzaam rijdende auto s om vervolgens het lichtbeeld aan te passen naar een vooraf ingestelde setting. Een link naar een film over het systeem staat hieronder: https://www.youtube.com/watch?v=2s7w-dwc_-0 Ieder LED armatuur is geschikt voor deze oplossing onder de voorwaarde dat de armaturen Dali dimbaar zijn. Dit betekend dat voor de esthetische vorm en lens optiek we niet verplicht zijn aan één leverancier. 4.2. Lichtberekening De vereiste lichtniveaus voor de primaire en secundaire gebruiker verschillen. Voor de primaire gebruikers dient te voldoen aan de lichtniveaus zoals voorgeschreven in de ROVL-2011 en de NPR13201-1 uit 2002. Hoewel er sinds eind 2016 is er een nieuwe praktijk richtlijn de NPR 13201 en deze dient de ROVL en NPR 13201-1 uit 2002 te vervangen. Is deze nog niet nationaal van toepassing verklaard. Dit komt omdat diverse grote steden de nieuwe richtlijn nog niet hebben geaccepteerd. Conform de huidige norm en eisen dient het fietspad een gemiddeld lichtniveau [E gem ] te hebben van gemiddeld 3 tot 5 [lux] op straat. De gelijkmatigheid dient volgens de Haagse normen op minimaal 0,3 [E s /E gem ] gelijkmatigheid te zijn. De nationale Politie veiligheid norm is 0,2 [E s /E gem ] gelijkmatigheid. De voetpaden dienen gemiddeld tussen de 2 a 3 [lux] op straat te hebben. De rijbaan waarop aangesloten wordt heeft een gemiddelde van 5 [lux]. Het lumimotion systeem is in staat om lichtniveaus te reduceren naar nog maar 20% van het maximale lichtniveau bij geen gedetecteerde activiteit en opschakelen naar volledig 100% binnen enkele seconden wanneer er een primaire gebruiker binnen een straal van 18 meter komt. Uit de lichtberekeningen is naar voren gekomen dat de het door de gemeente redelijk standaard toegepaste armatuur van Schrèder, de Friza voldoet aan de eisenspecificatie. Dit armatuur heeft een aangepaste lens mogelijkheid die de hoeveelheid licht die naar achteren valt extra afschermt. Wanneer er geen beweging gedetecteerd wordt en het armatuur op 20% lumenoutput staat is het lichtniveau gemiddeld kleiner of gelijk aan 1

12 lux op het fiets- en voetpad. Dit is vergelijkbaar met helder maanlicht. Daarbij is het licht dat op het water valt minder dan maanlicht, of te wel geen invloed. Bij 100% output wordt voldaan aan de ROVL en NPR ook voldoet het aan de gestelde normen vanuit de Politie en beheerders van openbare verlichting. Het armatuur is te voorzien van een dali gestuurde driver dus het Lumimotion systeem is compatibel. De berekening is meegenomen in bijlage 2 4.3. Civiele werkzaamheden Naar verwachting zullen de civiele werkzaamheden vloeiend verlopen. Zodra het brugdek erin ligt en de trottoir bandenlijn staan kunnen de lichtmasten geplaatst worden. Door de onderlinge afstand van de lichtmasten dienen de masten niet in het brugdek te komen. Dit scheelt een hoop eisen vanuit de brug beheerder waaraan voldaan dient te worden. Ook wordt het onderhoud en uitwisselbaarheid van de lichtmasten, arbeids- en kostentechnisch voordeliger voor de beheerder van de openbare verlichting. Door het huidige kabelnet optimaal te benutten is het ook niet noodzakelijk om energie kabels in het brugdek te verwerken. Ook dit scheel een hoop kosten en eisen. Na het plaatsen van de lichtmasten en voor het straatwerk erin zit kunnen de aansluitkabels naar de lichtmasten toe gebracht worden. De installatie werkzaamheden kunnen nu aanvangen op de nieuwe brug overgang. 4.4. Installatie werkzaamheden Wanneer de civiele werkzaamheden gereed zijn kan de installateur de armaturen richten en bevestigen. Vervolgens worden de aansluitkabels en aansluitsnoeren bevestigd op de aansluitvoorziening conform de NEN 1010 en NEN 3140. Vervolgens kan het Lumimotion systeem bevestigd een aangesloten worden. Na het verwijderen van de bouwhekken rondom de nieuwe installatie kan het Lumimotion systeem getest worden. Er worden lichtmetingen verricht op voorbepaalde locaties in de situatie waarbij er wel en geen beweging gedetecteerd wordt. Vervolgens wordt de installatie rondom de oude brug gedemonteerd en kabels zoveel mogelijk gerooid.

13 5. Conclusie 5.1. Opdracht De scope van het project is dat de bestaande openbare verlichting aangepast en op sommige plekken uitgezet wordt. Voor de brugverlichting dienen SMART Lighting oplossing toegepast te worden met bewegingssensoren die het armatuur beïnvloeden. Wanneer er voetgangers of fietsers in de buurt van de brug zijn gaat de verlichting harder branden zodat trambestuurders tijdig deze personen aan zien komen. Wanneer er geen beweging is dient de verlichting terug te gaan in vermogen, wellicht zelfs uit zodat de vleermuizen geen of weinig hinder ondervinden. Het selecteren van het juiste armatuur en het herinrichten rondom de nieuwe brug dient goed afgestemd te worden met de diverse stakeholders om tot een goed en SMART eindresultaat te komen. Middels dit document zijn alle stakeholders en diens belangen inzichtelijke gemaakt en zijn er oplossingen aangedragen om ieders belang te behartigen. Het project kan in aanleg en onderhoud voordelig uitpakken door het toepassen van standaard materiaal op standaard verwerkingswijze. De minimale aanpassing door het toepassen van sensoren is overzichtelijke en begrijp baar. 5.2. Benodigdheden Voor uit te realiseren van het project zijn de volgende facetten nodig: Toestemming en opdracht van de opdrachtgever; Akkoord en toestemming van diverse beheerders om het plan uit te voeren. Gepaard met een beheer paragraaf; Kapvergunning voor de omliggende bomen; Bouwvergunning voor de brug; Opbreekvergunning voor de civiele inpassing; Aannemer voor de realisatie; Philips voor Lumimotion; Lichtmasten, energiekabels en snoeren; Begrip en acceptatie vanuit de omgeving. 5.3. Vervolg projecten Het succesvol realiseren van dit project opende de deur naar andere delen in de stad waar de stedelijke fauna ondergeschikt is en hinder ondervindt van aan de nachtelijke lichtvervuiling die in de openbare ruimte plaats vind of er nu wel of geen gebruik gemaakt wordt door primaire gebruikers. Diverse bossen en parken en de wegen die er doorheen lopen kunnen als potentieel vervolg project aangedragen worden.

Bijlagen 14

Bijlage 1: Tekening situatie 15

Bijlage 2: Lichtberekening 16

Smart Lighting in Den Haag Datum: 10.04.2017 Operator: R.C. Welter

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter Inhoudsopgave SMART SYSTEMS Voorblad project 1 Inhoudsopgave 2 SCHREDER FRIZA 5118 - Back light 8 Cree XP-G2 500mA WW 230V TA, PC... Gegevensblad armaturen 3 20% Ontwerpgegevens 4 Berekeningsvlakken (resultatenoverzicht) 5 3D Rendering 6 Rendering onjuiste kleuren 7 Buitenvlakken water Vlak 1 Isolijnen (E) 8 Fietspad Isolijnen (E, loodrecht) 9 Voetpad 1 Isolijnen (E, loodrecht) 10 Voetpad 2 Isolijnen (E, loodrecht) 11 100% Ontwerpgegevens 12 Berekeningsvlakken (resultatenoverzicht) 13 3D Rendering 14 Rendering onjuiste kleuren 15 Buitenvlakken water Vlak 1 Isolijnen (E) 16 Fietspad Isolijnen (E, loodrecht) 17 Voetpad 1 Isolijnen (E, loodrecht) 18 Voetpad 2 Isolijnen (E, loodrecht) 19 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 2

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter SCHREDER FRIZA 5118 - Back light 8 Cree XP-G2 500mA WW 230V TA, PC, Mat geribbeld 334792 / Gegevensblad armaturen In de armaturenkatalogus vindt u een afbeelding van het armatuur. Lichtuitstraling 1: Armatuurcategorie volgens CIE: 98 CIE Flux code: 28 60 89 98 75 Vanwege ontbrekende symmetrie-eigenschappen kan er voor deze armatuur geen UGR-tabel worden weergegeve DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 3

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 20% / Ontwerpgegevens Behoudfactor: 0.85, ULR (Upward Light Ratio): 1.5% Schaal 1:342 Toestand waarin het licht-ouput zich bevindt zonder beweging te detecteren Armaturen stuklijst Nr. Stuk Type (Correctiefactor) (Armatuur) [lm] (Lampen) [lm] P [W] 1 2 SCHREDER FRIZA 5118 - Back light 8 Cree XP-G2 500mA WW 230V TA, PC, Mat geribbeld 334792 (Type 1)* (0.200) 823 1100 14.0 *Veranderde technische gegevens Totaal: 1647 Totaal: 2200 28.0 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 4

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 20% / Berekeningsvlakken (resultatenoverzicht) Schaal 1 : 419 Lijst berekeningsvlakken Nr. Type Type Raster E gem [lx] E s [lx] E max [lx] E s / E gem E s / E max 1 Fietspad loodrecht 128 x 32 1.02 0.45 2.46 0.437 0.182 2 Voetpad 1 loodrecht 64 x 8 0.38 0.17 0.85 0.450 0.202 3 Voetpad 2 loodrecht 128 x 16 0.84 0.18 2.46 0.212 0.072 Overzicht van de resultaten Type Aantal Midden [lx] Min [lx] Max [lx] E s / E gem E s / E max loodrecht 3 0.80 0.17 2.46 0.21 0.07 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 5

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 20% / 3D Rendering DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 6

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 20% / Rendering onjuiste kleuren DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 7

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 20% / water / Vlak 1 / Isolijnen (E) Positie van het vlak in het buitendecor: Gemarkeerd punt: (11.500 m, 9.200 m, 0.000 m) Waarden in Lux, Schaal 1 : 288 Raster: 128 x 128 Punten E gem [lx] E s [lx] E max [lx] E s / E gem E s / E max 0.02 0.00 0.16 0.000 0.000 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 8

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 20% / Fietspad / Isolijnen (E, loodrecht) Positie van het vlak in het buitendecor: Gemarkeerd punt: (16.800 m, 25.521 m, 3.502 m) Waarden in Lux, Schaal 1 : 130 Raster: 128 x 32 Punten E gem [lx] E s [lx] E max [lx] E s / E gem E s / E max 1.02 0.45 2.46 0.437 0.182 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 9

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 20% / Voetpad 1 / Isolijnen (E, loodrecht) Positie van het vlak in het buitendecor: Gemarkeerd punt: (16.800 m, 29.021 m, 3.501 m) Waarden in Lux, Schaal 1 : 130 Raster: 64 x 8 Punten E gem [lx] E s [lx] E max [lx] E s / E gem E s / E max 0.38 0.17 0.85 0.450 0.202 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 10

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 100% / Ontwerpgegevens Behoudfactor: 0.85, ULR (Upward Light Ratio): 1.5% Schaal 1:342 Toestand waarin het licht-ouput zich bevindt met beweging te detecteren Armaturen stuklijst Nr. Stuk Type (Correctiefactor) (Armatuur) [lm] (Lampen) [lm] P [W] 1 2 SCHREDER FRIZA 5118 - Back light 8 Cree XP-G2 500mA WW 230V TA, PC, Mat geribbeld 334792 (Type 1)* (1.000) 823 1100 14.0 *Veranderde technische gegevens Totaal: 1647 Totaal: 2200 28.0 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 12

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 100% / Berekeningsvlakken (resultatenoverzicht) Schaal 1 : 419 Lijst berekeningsvlakken Nr. Type Type Raster E gem [lx] E s [lx] E max [lx] E s / E gem E s / E max 1 Fietspad loodrecht 128 x 32 5.11 2.24 12 0.437 0.182 2 Voetpad 1 loodrecht 64 x 8 1.90 0.85 4.23 0.450 0.202 3 Voetpad 2 loodrecht 128 x 16 4.19 0.89 12 0.212 0.072 Overzicht van de resultaten Type Aantal Midden [lx] Min [lx] Max [lx] E s / E gem E s / E max loodrecht 3 4.02 0.85 12 0.21 0.07 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 13

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 100% / 3D Rendering DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 14

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 100% / Rendering onjuiste kleuren DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 15

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 100% / water / Vlak 1 / Isolijnen (E) Positie van het vlak in het buitendecor: Gemarkeerd punt: (11.500 m, 9.200 m, 0.000 m) Waarden in Lux, Schaal 1 : 288 Raster: 128 x 128 Punten E gem [lx] E s [lx] E max [lx] E s / E gem E s / E max 0.11 0.00 0.82 0.000 0.000 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 16

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 100% / Fietspad / Isolijnen (E, loodrecht) Positie van het vlak in het buitendecor: Gemarkeerd punt: (16.800 m, 25.521 m, 3.502 m) Waarden in Lux, Schaal 1 : 130 Raster: 128 x 32 Punten E gem [lx] E s [lx] E max [lx] E s / E gem E s / E max 5.11 2.24 12 0.437 0.182 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 17

10.04.2017 Operator Telefoon Fax e-mail R.C. Welter 100% / Voetpad 2 / Isolijnen (E, loodrecht) Positie van het vlak in het buitendecor: Gemarkeerd punt: (16.800 m, 23.500 m, 3.501 m) Waarden in Lux, Schaal 1 : 130 Raster: 128 x 16 Punten E gem [lx] E s [lx] E max [lx] E s / E gem E s / E max 4.19 0.89 12 0.212 0.072 DIALux 4.12 by DIAL GmbH Pagina 19

Bijlage 3: Philips Lumimotion EPC300 17

Philips Lumimotion EPC300 Mounting instructions Instructions de montage Montageanleitung Montage instruktie Istruzioni di montaggio Instrucciones de montaje Instruções de montagem Monteringsinstruktioner Monteringsvejledning Kokoonpano- ja kiinnitysohjeet Montaj yönergesi Oδηγίες συναρμολόγησης Instrukcja montazu Szerelési utasítások Návod k montáži Монтажная инструкция kg min max IP.. m 2 Type 1-10V 1.15-30 + 35 66 0.046 0.5 m min. Ø 60 min. 80 x 80 1 max. 3.5 m min. 5 m max. 215 113 70 120 355 M8 5 4411 102 65170 11/2010 Data subject to change Printed in France www.philips.com/lighting

1 2 1 M8 30 2 85.5 32 23.5 Ø 20 M8 3 6 Nm 1 X 17 2 2 4 3 1 0,5 Nm 3 6 4 Réf. : 9105 038 28218 Réf. : 9105 038 28318 5 1 2 4411 102 65170 11/2010 Data subject to change Printed in France www.philips.com/lighting