Hartrevalidatie
In overleg met uw behandelend cardioloog bent u aangemeld voor het Hartrevalidatieprogramma van het Radboudumc. Deze vindt plaats op locatie UCCZ Dekkerswald. In deze folder leest u meer over dit programma. Heeft u na het lezen nog vragen dan kunt u terecht bij een van de leden van het team hartrevalidatie. Waarom is hartrevalidatie belangrijk voor mij? Na een hartaandoening of een ingreep aan het hart wilt u waarschijnlijk een herhaling van klachten voorkomen. Bovendien hebben u en uw partner/naasten nu u weer thuis bent waarschijnlijk nog vragen zoals: Waarom kreeg ik hartklachten? Welke gevolgen heeft dit voor mijn leven? Wat mag ik in de toekomst wel en niet doen? Mag ik werken, autorijden, op vakantie gaan, sporten? Misschien heeft u ook vragen over stoppen met roken, gezond eten en ontspanning. Al deze zaken komen aan de orde tijdens de hartrevalidatie. Tijdens de hartrevalidatie krijgt u veel informatie en u gaat oefeningen doen met hulp van een fysiotherapeut, psycholoog en/of maatschappelijk werker. Samen met u bepalen we vooraf uw doelen. Op basis hiervan stellen we een voor u persoonlijk hartrevalidatieprogramma op. Uw doel kan bijvoorbeeld zijn: uw conditie verbeteren, leren omgaan met angst of het leren kennen van uw grenzen. Zo helpen we u om weer lichamelijk en geestelijk fit te worden, zodat u bijvoorbeeld het huishouden weer kunt doen, kunt werken, vrijwilligerswerk kunt doen, uw hobby s kunt oppakken of weer gaan sporten. Voor wie is hartrevalidatie bedoeld? Hartrevalidatie is bedoeld voor patiënten die een hartaandoening hebben en/of een ingreep aan het hart hebben ondergaan. Hieronder vindt u een opsomming van de verschillende groepen hartpatiënten die in aanmerking komen voor hartrevalidatie. Dit zijn patiënten met: 1. een acuut (of dreigend) hartinfarct of instabiele angina pectoris (pijn op de borst klachten); 2. stabiele angina pectoris; 3. een hartstilstand die gereanimeerd zijn; 4. een hartkatheterisatie of dotterbehandeling; 1
5. een bypass (omleidingen) operatie; 6. hartfalen; 7. een aangeboren (geopereerde) hartafwijking; 8. een hartklepoperatie; 9. een ICD of een pacemaker; 10. een (behandelde) hartritmestoornis; 11. niet typische pijn op de borstklachten ( hartangst ). Wie kom ik tegen? Het team hartrevalidatie Er zijn verschillende disciplines betrokken bij uw hartrevalidatie. Het team hartrevalidatie bestaat uit een cardioloog, een basisarts, verpleegkundigen, medisch psychologen, diëtisten, coördinator hartrevalidatie, maatschappelijk werker, een bewegingstherapeut en fysiotherapeuten. Wekelijks worden in het zogenaamde multidisciplinair overleg (MDO) alle nieuwe patiënten, tweede fietstesten en bijzonderheden besproken. De arts Een ervaren basisarts houdt het intakegesprek met u en verricht onderzoeken. Dit gebeurt onder toezicht (supervisie) van een cardioloog uit het Radboudumc. De arts bespreekt uw hartklachten met u en doet lichamelijk onderzoek bij u. U doet een fietstest om te beoordelen hoe uw conditie is, de belastbaarheid van uw hart is, uw bloeddruk is en of u de juiste hoeveelheden medicijnen krijgt. De arts heeft dagelijks tijd voor afspraken. Hier kunt u bespreken hoe het met u gaat en medische vragen stellen, bijvoorbeeld over uw ziekte en bijwerkingen van medicijnen. U kunt een afspraak maken via de secretaresse. De verpleegkundige Tijdens de intake maakt u kennis met de verpleegkundige. De verpleegkundige maakt onder andere een hartfilm (ECG), neemt bloed af voor onderzoek, meet uw lengte, gewicht en helpt tijdens de fietstest. Bij de verpleegkundige kunt u terecht met allerlei vragen. Zij kan uw vragen beantwoorden of verwijst u door naar één van de andere teamleden van het hartrevalidatieprogramma. 2
Coördinator hartrevalidatie De coördinator hartrevalidatie is een verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd in hart- en vaatziekten. Zij laat u de afdeling zien en legt uit wat er allemaal gaat gebeuren tijdens de revalidatie. Samen met u bekijkt ze welke risico s u heeft op het (opnieuw) ontstaan van harten vaatziekten. Dit noemen we het risicoprofiel. Het onderzoek bestaat uit de volgende onderdelen: Bloeddrukmetingen: uw bloeddruk wordt gemeten terwijl u ligt en terwijl u staat. Bepalen van uw BMI (Body Mass Index: dit is de verhouding tussen lichaamsgewicht en lengte, kg/m2). Meten van de middelomtrek(mo). Vragenlijsten invullen over uw leefstijl (via een computerprogramma of een papieren versie). Voor het opstellen van uw risicoprofiel maakt men verder gebruik van de uitslagen van het bloed- en urineonderzoek en het ECG. De uitslag van deze onderzoeken worden besproken in het multidisciplinair team van het Vaatcentrum Radboudumc. Dit team bestaat uit verschillende vaatspecialisten en gespecialiseerde verpleegkundigen. De adviezen vanuit deze bespreking worden ook in het MDO besproken. Uw risicoprofiel wordt tijdens de hartrevalidatie met u besproken. Samen met u stellen we doelen op en maken een behandelingsplan. In dit plan kunnen ook de doelen van de andere teamleden worden verwerkt. De diëtist Gezond eten en drinken is belangrijk, ook bij hart- en vaatziekten. Tijdens de groepsvoorlichting krijgt u hierover informatie van de diëtist. U wordt verwezen naar de diëtist indien: uw gewicht te hoog is; uw middelomtrek te groot is; u een te hoge bloeddruk heeft; uw cholesterol te hoog is. 3
Vervolgens wordt u uitgenodigd voor een intakegesprek. Tijdens dit gesprek bespreekt de diëtist met u het eetdagboek. Dit eetdagboek krijgt u als u wordt doorverwezen naar de diëtist. Het eetdagboek heeft u ingevuld voordat u voor het eerst bij de diëtist komt. Samen kijkt u naar wat en hoe u gewend bent om te eten en te drinken, wat hierin goed gaat en wat beter kan. U bepaalt samen wat u wilt bereiken en hoe u dit gaat doen. De diëtist helpt u hierbij. De fysiotherapeut De fysiotherapeut helpt u bij het verbeteren van uw conditie, uw grenzen te leren kennen, omgaan met angsten voor bewegen/inspannen en leert hoe u zich kunt ontspannen. Het is belangrijk dat u ook na de hartrevalidatie doorgaat met verantwoord bewegen. Dit kunt u in een groep gaan doen of in uw eentje. De fysiotherapeut kan samen met u bekijken wat voor u het beste is. De bewegingstherapeut Samen met de bewegingstherapeut doet u oefeningen die u leren een andere houding aan te nemen en anders te bewegen. Zo kunt u ontdekken wat voor u een goede manier van bewegen is in het dagelijks leven. Te denken valt aan het tempo van bewegen, grenzen aangeven, verdeling actie- rust en het verminderen van angst om te bewegen. De maatschappelijk werker Een hartaandoening is een zeer ingrijpende gebeurtenis die u behoorlijk uit balans kan brengen. De maatschappelijk werker kan hierover met u en uw partner/naasten in gesprek gaan als u daar behoefte aan heeft. Ook kunt u bij het maatschappelijk werk terecht voor praktische problemen, bijvoorbeeld bij het weer gaan werken, sociale verzekeringen, huisvesting en dergelijke. De maatschappelijk werker kan u helpen weer grip op uw leven te krijgen, zonodig verwijst hij/zij u door naar andere hulpverleners of hulpverlenende instanties. De medisch psycholoog De psycholoog is deskundig op het gebied van gedrag. Naar de medisch psycholoog kunt u bijvoorbeeld worden verwezen voor overmatige angsten, problemen met het accepteren van uw aandoening, het verwerken van de behandeling of 4
ziekenhuisopname, klachten waarvoor geen medische oorzaak gevonden zijn of het achteruitgaan van het denken en het geheugen. Soms is het al voldoende om met hulp van een medisch psycholoog te ontdekken hoe de klachten ontstaan en hoe u ze onbewust in stand houdt. In andere gevallen moeten uw klachten behandeld worden en adviseert de medisch psycholoog op welke manier dat kan. Vormen van behandeling zijn: Cognitieve gedragstherapie: patiënten met een lichamelijke aandoening/ziekte leren om te gaan met de gevolgen van de ziekte. De behandeling tijdens de hartrevalidatie is kortdurend en gericht op vermindering of het kunnen omgaan met uw klachten Met uw toestemming kunnen ook gesprekken plaatsvinden met partner, familieleden of andere betrokkenen. Als een behandeling langer duurt dan de hartrevalidatieperiode, overlegt de medisch psycholoog met u over een verwijzing. Hart voor Gezondheid training, zie pagina 8. Hoe ziet het programma eruit? Het hartrevalidatieprogramma Aanmelding Het is het beste om snel te starten met de hartrevalidatie nadat u uit het ziekenhuis bent ontslagen. De cardioloog meldt u aan, daarna krijgt u een oproep voor de intake thuisgestuurd. Voor patiënten met een (dreigend) hartinfarct, dotterbehandeling of pacemaker/ ICD implantatie is dit binnen twee weken. Patiënten met een hartoperatie worden na vier tot zes weken pas opgeroepen. Dit is omdat het borstbeen en de wonden voldoende genezen moeten zijn. Wij adviseren u met nadruk om uw partner of iemand die dichtbij u staat mee te nemen naar de intakegesprekken en de voorlichtingsbijeenkomst. Twee horen meer dan één en bovendien kunnen ook uw naasten kampen met angsten en onzekerheden na een dergelijke ingrijpende gebeurtenis. 5
Schema Hartrevalidatie Ontslag verpleegafdeling /dagbehandeling 2-3 weken na ontslag (operatie na 6 weken) Intake Hartrevalidatie (= 1 e week Hartrevalidatie) Hartrevalidatie gedurende 5-8 weken Het hartrevalidatieprogramma bestaat uit diverse onderdelen. Intakegesprekken (week 1); Individueel Vervolg programma; leefstijl, bloeddruk, gewicht en Informatiemiddag cholesterol via (woensdagmiddag verpleegkundige van 12.45-16.30 uur); Beweegprogromma; (coördinator hartrevalidatie) op Ontspanningsprogramma Dekkerswald of UMC (na St Radboud het afronden van de bewegingsprogramma); Afronding hartrevalidatie (week 7, stoppen of nog doorgaan); Hart voor gezondheid training (na afronden van hartrevalidatieprogramma), op Medisch vervolg via Cardioloog in vrijwillige UMC basis. St Radboud Intakegesprekken Om een goed beeld te krijgen van uw gezondheidstoestand heeft u in de eerste week een gesprek bij de cardioloog, fysiotherapeut en de coördinator hartrevalidatie. Er worden verschillende onderzoeken gedaan. Ook vult u op de computer een aantal psychologische vragenlijsten in. Dit gebeurt op de afdeling Klinimetrie. Alle gegevens van de intakegesprekken worden verzameld en besproken in het wekelijks multidisciplinair overleg. Hierin bespreken alle teamleden vanuit hun eigen vakgebied wat u wilt bereiken met de hartrevalidatie. Individueel programma Samen met u stellen we een programma op maat op, afgestemd op de doelen die u wilt bereiken. 6
/dagbehandeling na 6 weken) Hartrevalida Evaluatie/ afronding Hartrevalidatie Vervolg leefstijl, bloeddruk, gewicht en cholesterol via verpleegkundige (coördinator hartrevalidatie) op Dekkerswald of in UMC St Radboud Medisch vervolg via Cardioloog in UMC St Radboud Het Fysieke Programma is meestal in groepsverband. Eventueel krijgt u ook individuele begeleiding van de diëtist, de maatschappelijk werker en/of de psycholoog. Ook kunt u tijdens de hartrevalidatie individuele begeleiding krijgen bij het stoppen met roken. Dit betekent dat per persoon kan verschillen hoe het programma eruit ziet en hoe lang de revalidatie duurt. Informatiemiddag De informatiemiddag vindt plaats op de woensdagmiddag van 12.45-16.30 uur. In deze groepsvoorlichting krijgt u informatie van verschillende disciplines: de cardioloog, de verpleegkundige, de diëtist, de medisch psycholoog en de maatschappelijk werker. Tijdens deze informatiemiddag is er voldoende gelegenheid tot het stellen van vragen en het eventueel uitwisselen en delen van ervaringen en belevenissen met andere patiënten. Om de rest van het hartrevalidatieprogramma goed te kunnen volgen is het belangrijk dat u deze middag aanwezig bent. Daarom bent u verplicht, het liefst met partner, bij deze informatiemiddag aanwezig te zijn. Onderstaande onderwerpen komen onder andere aan bod: 1. medische informatie over hart- en vaatziekten; 2. risicofactoren voor hart- en vaatziekten; 3. gezonde voeding; 4. omgaan met een hartziekte; 5. lotgenotencontact en weer aan het werk. 7
Het beweegprogramma Het beweegprogramma bestaat uit verschillende activiteiten als fitness, fietsen en sport & spel. Na de intakes start u zo snel mogelijk met Het beweegprogramma op maat. Deze periode duurt in principe zeven weken. U volgt dan tweemaal per week een trainingsprogramma van 1,5 uur (inclusief pauze). Hoe zwaar dit trainingsprogramma voor u is, wordt onder andere bepaald op basis van het resultaat van de eerste fietstest. De fysiotherapeut adviseert u over een gezonde actieve leefstijl, wat ook na het hartrevalidatieprogramma belangrijk is. In de zesde week van het beweegprogramma vindt opnieuw een medisch onderzoek plaats door de cardioloog en de verpleegkundige, inclusief een fietstest. Afronding hartrevalidatie Het team hartrevalidatie bespreekt of voor u de hartrevalidatie kan worden afgerond of dat het beter is om nog door te gaan. In week 7 hoort u van de arts wat het team u adviseert. Het ontspanningsprogramma Na afsluiting van de hartrevalidatie kunt u deelnemen aan een introductieles ontspanning. Dit mag uit eigen interesse maar het kan u ook worden aangeraden door de fysiotherapeut. Na deze introductieles kunt u, als u wilt, meedoen aan de ontspanningsmodule. De totale module duurt vier weken (inclusief de introductieles). Goed kunnen ontspannen is nodig om te kunnen inspannen, beter om te gaan met stress en eigen grenzen te hanteren. Hart voor Gezondheid training Dit is een leefstijltraining gegeven door de medisch psycholoog. De training is in groepsverband (vier tot zes personen) en bestaat uit vier bijeenkomsten. Doel van deze training is om op een gezonde manier te leren omgaan met stress. Het aanleren van een meer reële en daardoor meer ontspannen manier van denken staat centraal. De training start nà het afronden van het hartrevalidatieprogramma. Het programma bestaat uit: Het beter kunnen herkennen van de oorzaak van stress. Dat wil zeggen 8
herkennen van eigen (negatieve) gedachten, gevoelens en gedragingen in verschillende situaties die stress veroorzaken/in stand houden. Kijken naar wat u zelf kunt doen. Het aanleren van vaardigheden om stress te verminderen (bijvoorbeeld assertiever zijn in het aangeven van grenzen of wensen, hulp/steun vragen, ontspannen, beter leren plannen). De Hart voor Gezondheid training is geen standaard onderdeel van het hartrevalidatieprogramma. Wanneer u geïnteresseerd bent in deelname kunt u zich opgeven met behulp van een inschrijfformulier. Dit formulier krijgt u uitgereikt op de informatiemiddag. Wanneer u zich opgeeft, krijgt u eerst een intakegesprek bij de medisch psycholoog. Na de hartrevalidatie Na de beëindiging van uw hartrevalidatie krijgt u een afspraak met de cardioloog op de polikliniek Cardiologie in het Radboudumc. Hij bespreekt met u uw eventuele medische vragen en/of klachten en de medicijnen die u gebruikt. Vaak wordt er ook een hartfilmpje (ECG) gemaakt. Wilt u verdere begeleiding van de gespecialiseerd verpleegkundige dan komt u minimaal één jaar een paar keer bij haar terug. Samen kijkt u dan naar uw (nieuwe) leefstijl en hoe u dit inpast in het dagelijks leven. Ook kan indien nodig de bloeddruk en/ of het cholesterol gecontroleerd worden. Praktische zaken Vervoer Na ontslag uit het ziekenhuis mag u (afhankelijk van uw ziektebeeld) gedurende minimaal vier weken niet (brom)fietsen, geen auto besturen en niet alleen met het openbaar vervoer reizen. Voor het vervoer naar Dekkerswald kunt u uw partner, familie of bekenden vragen of met de taxi komen. Voor taxivergoeding adviseren wij u vooraf contact op te nemen met uw zorgverzekering. Zij kunnen u vertellen of u voor vergoeding in aanmerking komt. Als u met eigen vervoer komt, kunt u de auto parkeren op het parkeerterrein tegenover ingang D van de Long- en Hartrevalidatie. Parkeren is gratis. 9
Kleding Voor de trainingsbijeenkomsten (fietsen, sport & spel) adviseren wij u sportschoenen (zaalschoenen), een korte of lange (sport)broek en een T-shirt (geen hemd). Wij adviseren u om een jas mee te nemen, omdat de sporthal elders op het terrein is. Ook kunnen we buiten gaan bewegen/trainen, neem daarom ook (sport)schoenen voor buiten mee. Na afloop kunt u gebruik maken van de douches. Neemt u wel zelf een handdoek en badslippers mee. Waardevolle voorwerpen kunt u opbergen in een kluisje. Aanwezigheid Wij rekenen altijd op uw komst. Laat het ons op tijd weten als u niet kunt komen. U kunt hiervoor contact opnemen met onze secretaresse, contactgegevens vindt u op de achterzijde van deze folder.. Ontevreden of opmerkingen Bent u ontevreden of heeft u een opmerking over onze zorg? Bespreek het dan eerst met de betreffende medewerker(s), of zijn verantwoordelijke. Kan dat niet of lukt dat niet, dan kunt u uw klacht of opmerking ook schriftelijk indienen. Hiervoor kunt u gebruik maken van het klachten- of opmerkingenformulier. Dit formulier is te verkrijgen is bij de secretaresse. Roken Roken is in het centrum verboden. Het is ook niet toegestaan om direct bij de in en uitgangen te roken. Nuttige links Aanvullende informatie kunt u vinden op de volgende betrouwbare websites: www.hartstichting.nl www.hartwijzer.nl www.hartenvaatgroep.nl www.30minutenbewegen.nl www.voedingscentrum.nl www.rokeninfo.nl www.alcoholinfo.nl 10
Bereikbaarheid Telefonische bereikbaarheid Telefoon: 024-685 95 61 van maandag t/m vrijdag van 08:30-16:30 uur U kunt altijd een bericht achterlaten op de voice-mail, dan nemen wij contact met u op e-mail: voor praktische zaken: hartrevalidatie.uccz@radboudumc.nl voor inhoudelijke zaken: secundairepreventie.cardio@radboudumc.nl Fax: 024-685 95 31 Bereikbaarheid UCCZ Dekkerswald Met de auto In Nijmegen volgt u de borden Groesbeek. U komt dan uit op de Nijmeegsebaan. Daar staat Dekkerswald duidelijk met borden aangegeven, zie overzichtskaart Nijmegen op de volgende pagina. Op het terrein is op diverse plaatsen gratis parkeerruimte aanwezig. 11
UCCZ Dekkerswald, ingang D Nijmeegsebaan 31 6561 KE GROESBEEK Openbaar vervoer Dekkerswald is vanuit Nijmegen goed per bus te bereiken. Informeer bij de informatiedienst openbaar vervoer naar de actuele aankomst en vertrektijden: Telefoon 0900-9292, www.9292ov.nl. Radboudumc Radboud Universiteit 12
03-2015-7126 Adres Afdeling Cardiologie UCCZ Dekkerswald, ingang D Nijmeegsebaan 31 6561 KE Groesbeek Postadres Radboudumc Afdeling Cardiologie Postbus 66 6560AB Groesbeek Contact 024-685 95 61 www.uccz.nl www.radboudumc.nl E-mail: hartrevalidatie.uccz@radboudumc.nl Radboud universitair medisch centrum