Inhoud Woord vooraf 1 1 Inleiding 1 2 deel i algemeen 15 1 Werken met oefeningen 1 7 1.1 Wanneer gebruik je een kortdurende oefening? 1 7 1.2 Aandachtspunten bij het gebruik van oefeningen 1 8 2 De keuze van een oefening 20 2.1 Het zoeksysteem: hoe kies je een oefening? 2 0 deel ii oefeningen 41 3 Handleiding bij de oefeningen 4 3 0 Zichtbaar maken van kenmerken en eigenschappen 4 3 4 Beschrijving van de 150 oefeningen 4 6 1 Kennismaken in drietallen 4 6 2 Kennismaken op een cocktailparty 4 7 3 Kennismaken door middel van tekeningen 4 8 4 Groepsgesprek over verwachtingen 4 9 5 Voor een ander denken. Een hernieuwde kennismaking 5 0 6 Unieke belevenis 5 1 7 Sleutels: wat betekenen ze voor mij? 5 2 BSL - ALG_BK_1KZM - 3081r7_9789031377671 005
6 Oefeningenboek voor groepen 8 Naamspelletjes voor een beginnende groep 53 9 Observeren 5 5 10 Gedragsbeschrijving 5 6 11 Waarnemingsexperiment 5 7 12 De psychiater 5 8 13 Caesar en Cleopatra 5 9 14 Subjectieve verwachtingen 6 1 15 Eerste reactie 6 2 16 Verboden te luisteren 6 3 17 Luisteren en samenvatten in een discussie 6 4 18 Het gerucht 6 6 19 Inleven en verwoorden 6 9 20 Gevoelsreflecties geven 7 2 21 Gedachtespoor 7 3 22 Tekeningen beschrijven 7 5 23 Spelen met brabbeltaal 7 9 24 Tweezijdige versus eenzijdige communicatie 80 25 De leugendetector 8 4 26 Spelimprovisaties in tweetallen met een tekst als uitgangspunt 8 6 27 Jan-Jaap of Jaap-Jan 8 8 28 Zwart-wit: werken met tegenstellingen 9 0 29 Hier sta ik 9 1 30 Roept u maar 92 31 Een verhaal verzinnen aan de hand van voorwerpen 9 3 32 Voordracht op basis van drie woorden 9 4 33 Voordracht met een korte vaste tekst 9 5 34 Geïmproviseerde voordrachten 9 6 35 De roze olifant 9 8 36 Elkaar beeldhouwen 9 9 37 Non-verbale oefening: loopjes nadoen 1 0 0 38 Feedback via symbolen 1 0 1 39 Feedback via associaties 1 0 2 40 Levend kwartet 1 0 3 41 De overgang van huis naar groep 1 04 42 Themagroepsgesprek 1 0 5 43 Brainstormen 1 0 6 44 Cirkel-warming-up 1 0 7 BSL - ALG_BK_1KZM - 3081r7_9789031377671 006
Inhoud 7 45 Groepsademhaling als uitgangspunt voor beweging 1 08 46 Klankimprovisatieopdrachten 1 0 9 47 Voorwerp kiezen 1 1 1 48 Mijn geheim 1 1 2 49 Non-verbale communicatieoefening: ga je gang 1 1 3 50 De groepsmachine 1 1 4 51 De springreeks 1 1 6 52 Lopen of stilstaan 1 1 8 53 De ruimte gelijkelijk verdelen 1 1 9 54 Vorm met meerderen een dier 1 20 55 Het enveloppenspel 1 2 1 56 Kettingverhaal 1 2 3 57 Sprekers en zwijgers 1 2 4 58 Communicatiebalspel 1 2 5 59 De vijf geboden 1 27 60 Groepssociogram op papier 1 2 8 61 Actiesociogram van de groep 1 2 9 62 Sociogramvariaties 1 3 0 63 Breng de groep in beeld 1 32 64 Tekenen: de groep en de groepsrollen 1 3 4 65 Assertief optreden in conflictsituaties 1 3 5 66 Ontspanningsinductie 1 3 6 67 Ontspanningsoefening: ontspannen na aanspannen 1 37 68 Ademhalingsoefening in tweetallen 1 3 9 69 De aardingsoefening: basispositie van het staan 1 4 1 70 Jezelf masseren van top tot teen 1 43 71 Losmaken van de gewrichten van top tot teen 1 45 72 Opwarmen van het gehele lichaam 1 4 7 73 Zintuiglijk ervaren van de omgeving 1 4 8 74 Losmaken van de stem 1 50 75 Spelen met klank 1 52 76 De woordenstroom 1 5 4 77 Dansimprovisatie: herhalende beweging 1 5 6 78 Dansimprovisatie: experimenteren met verschillende bewegingsvormen 1 5 8 79 Annemarie koekoek 1 5 9 80 Spelen met gezichtsuitdrukkingen 1 6 0 BSL - ALG_BK_1KZM - 3081r7_9789031377671 007
8 Oefeningenboek voor groepen 81 Tikspelletjes 1 6 2 82 Speelse lichamelijke contactoefeningen 1 6 4 83 Loopmaniertjes 1 6 7 84 Vitaliserende groepsspelletjes 1 6 9 85 Groepsschijngevecht 1 7 1 86 Blindemannetje 1 7 3 87 Begroetingen 1 7 4 88 Inleven en uitbeelden 1 7 5 89 Improvisatie-inspringspel (drie is te veel) 1 7 6 90 Het doen van denkbeeldige handelingen 1 7 8 91 Het uitbeelden van gezegden 1 8 0 92 Spelopdrachten: stel je een bepaalde situatie voor 1 8 1 93 Spelimprovisaties: transformeer jezelf van het een in het ander 1 82 94 Mimisch doorgeven van een object 1 8 3 95 Er was eens... 1 85 96 Wees een dier 1 86 97 De koffiekamer 1 8 7 98 Zoek je partner-beest 1 8 8 99 Handen- en voetenwerk 1 8 9 100 Contactoefening: hand in hand door de ruimte met de ogen dicht 1 90 101 Openen en sluiten 1 9 2 102 Aanvoelen van elkaars bedoelingen 1 9 4 103 Overnemen van beweging 1 9 5 104 Telefoneren 1 9 7 105 Ontmoeting zonder taal 1 9 8 106 Klanken doorgeven in een kring 1 99 107 Handen leren kennen 20 1 108 Samen tekenen met één potlood 202 109 De poppenspeler en de marionet 203 110 Dansimprovisatie: leiden en volgen op muziek 205 111 Vertrouwensoefening: reageren op geluidssignalen 2 0 6 112 Spiegelen van beweging 2 0 8 113 Vertrouwensoefening: geven van je gewicht 2 1 0 114 Vertrouwensoefening: optillen en wiegen 2 1 2 115 De vertrouwenscirkel 2 1 4 116 Houding en gevoel 2 1 5 BSL - ALG_BK_1KZM - 3081r7_9789031377671 008
Inhoud 9 117 Wie ben ik? 2 1 6 118 Aandacht voor gevoel 2 1 7 119 Elementen van de natuur 2 1 8 120 Schreeuwoefening 2 2 0 121 Een stoel maken 22 1 122 Veiligheid: wat heb je daarvoor nodig? 223 123 Afstand en nabijheid 224 124 Non-verbale houdingen en hun invloed op het individu 225 125 Sociaal atoom tekenen 227 126 Sociaal atoom in actie 229 127 Rolwisseling met een belangrijke ander 2 3 1 128 De lege stoel 232 129 Spelen met je subpersoonlijkheden 2 3 4 130 Met zes personages op zoek naar je persoonlijkheid 2 3 6 131 De levenslijn 2 3 8 132 Ouder zijn van het kind dat je zelf was 239 133 Terug naar het gezin van herkomst 240 134 Terug naar de tijd dat je voor het eerst leerde schrijven 2 4 1 135 Levensdoelstellingen 2 4 3 136 Een reis door de tijd 245 137 Ontspanningsoefening met het accent op zwaarte en ademhaling 2 4 7 138 Geleide fantasie: thuis komen 2 4 9 139 Geleide fantasie: de driesprong 2 5 2 140 Geleide fantasie: een reis door je lichaam 254 141 Geleide fantasie: ontmoeting met het kind dat je was 256 142 Geleide fantasie: de ideaalfantasie 2 5 8 143 Geleide fantasie: de wijze 260 144 Toekomstprojectie 2 6 2 145 Geleide fantasie in tweetallen: het onbewoonde eiland 2 6 3 146 Ontmoetingen 2 6 5 147 Estafettefantasie: een geleide fantasie met actieve bijdrage van de hele groep 266 148 Positief-negatief: een evaluatieoefening 2 6 7 149 Overgangsritueel 2 6 8 150 Carrousel 269 BSL - ALG_BK_1KZM - 3081r7_9789031377671 009
10 Oefeningenboek voor groepen deel iii indices 271 Index A: de oefeningen op alfabetische volgorde met hun specifieke doel 2 7 3 Index B: de oefeningen ingedeeld naar de doelstellingen 2 8 2 Index C: indeling van de oefeningen naar de procescategorieën 3 0 2 Index D: indeling van de oefeningen naar de werkvormen 308 Bronvermelding oefeningen 3 1 5 Literatuur 320 De auteurs 322 BSL - ALG_BK_1KZM - 3081r7_9789031377671 010