Berkelland BERKELLAND EEN KRACHTIGE SAMENLEVING. met elkaar voor elkaar

Transcriptie

1 Berkelland BERKELLAND EEN KRACHTIGE SAMENLEVING met elkaar voor elkaar Verkiezingsprogramma

2 Inhoudsopgave Voorwoord...1 Inleiding Leefbaarheid Zorg en samenleving WMO Volksgezondheid Jeugd Onderwijs Senioren Sport Kunst en cultuur Openbare orde en veiligheid Ruimte & Omgeving Wonen Infrastructuur Ruimtelijk ontwikkeling Duurzaamheid Economische ontwikkeling Werkgelegenheid & Sociale Zaken Werk en inkomen Gezonde agrarische sector Recreatie en toerisme Bestuur & organisatie Bestuur Organisatie en samenleving Minder regels, meer initiatief Regionale samenwerking Euregionale samenwerking Financiën...11 Met vertrouwen vooruit

3 VOORWOORD In maart 2014 kiest u als inwoner van Berkelland weer een nieuwe gemeenteraad. Voor u ligt het CDA-verkiezingsprogramma met lokale en concrete keuzes in een vernieuwde koers. Dicht bij huis, met een duidelijk verhaal voor iedereen. Het Christen Democratisch Appèl (CDA) is een partij voor alle mensen en heeft een eigen plaats in de Nederlandse politiek, zowel op ethisch, sociaal als op economisch gebied. De betrokkenheid van mensen bij de samenleving staat daarin centraal. Het CDA hecht grote waarde aan respectvolle omgangsnormen en laat zich in haar partijstandpunten leiden door de kernwaarden gerechtigheid, solidariteit, gespreide verantwoordelijkheid en rentmeesterschap. Het CDA is een brede middenpartij die de mens centraal stelt en uitgaat van de denk- en daadkracht van de samenleving. Wij gaan niet uit van het individu en bedrijfsleven of van een grote rol voor de overheid. Wij geloven in het oplossend vermogen van mensen en organisaties zelf en vanuit hun relatie tot elkaar. In een tijd waarin veel mensen op zoek zijn naar stabiliteit, zekerheid en vertrouwen is het van belang dat de gemeente actief bouwt aan een betrokken en krachtige samenleving, aan een Berkelland met duurzame toekomst. Het CDA heeft in de periode haar verantwoordelijkheid genomen door actief deel te nemen aan het College van B&W van Berkelland. Er is duidelijk en ondubbelzinnig gestreefd naar een stabiel bestuur. De CDA-fractie nam daarbij een positief-kritische en onafhankelijke houding aan ten opzichte van het College van B&W. Wij zijn bereid om opnieuw verantwoordelijkheid te nemen voor het besturen van onze gemeente. Berkelland een krachtige samenleving, met elkaar voor elkaar Om samen met u het hoofd te bieden aan onze gemeenschappelijke zorgen en uitdagingen in Berkelland wil het CDA vijf bewegingen in onze gemeente inzetten: Van vrijblijvend naar betrokken: mensen maken zelf hun leefomgeving; wij geloven in de vitaliteit van de lokale samenleving. Van grenzen naar ruimte: minder regels en meer mogelijkheden; wij willen mensen meer aanspreken op hun gezond verstand in plaats van op regels en voorschriften. Van nazorg naar voorzorg: voorkomen is beter dan genezen; wij willen kijken naar wat mensen zelf en met elkaar kunnen doen. Van polarisatie naar participatie: iedereen doet mee; wij willen mensen samen brengen via werk, school, hobby s, verenigingen en maatschappelijke organisaties. Van verbruiken naar waarderen: niet alles van waarde is in geld uit te drukken; wij willen duurzaam omgaan met natuur en cultuur. Deze bewegingen lopen als een rode draad door ons verkiezingsprogramma. Velen hebben een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van dit programma. De leden van de programmacommissie zijn: Marian Bolster-ter Woerds (schrijfcommissie), Gerard Hilhorst (schrijfcommissie), Jan-Willem Leurgans (schrijfcommissie), Johan Vennevertloo (redactie), Jos Baak (secr. redactie), Joke Cornelissen-Nijenhuis (voorzitter en eindredactie), Patricia Hoytink-Roubos (adviseur), Jaap Jonk (adviseur). Langs verschillende wegen hebben ons suggesties van inwoners en maatschappelijke organisaties bereikt. Dat heeft veel bruikbare ideeën en standpunten opgeleverd voor het programma. Een woord van dank gaat uit naar de leden van de klankbordgroep die op verschillende manieren hun commentaar hebben gegeven op de concepttekst. Mede op basis van de discussies en besluiten over de inhoud van die commentaren is het programma een document geworden voor alle inwoners van Berkelland. Met elkaar, voor elkaar. Wij danken iedereen die een actieve bijdrage heeft geleverd aan dit programma. Joke Cornelissen-Nijenhuis Voorzitter CDA Berkelland Berkelland 1

4 INLEIDING Voor het CDA is de toekomst van Berkelland goed wanneer ze duurzaam is. Een Berkelland dat we aan onze kinderen kunnen doorgeven. Zo n Berkelland voldoet aan kenmerken van leefbaarheid: er is een degelijke structuur van onderwijs, zorg en welzijn (respect voor mensen) het is schoon en mooi (zorg voor natuur en cultuur) er zijn bedrijven en instellingen om je geld te verdienen (duurzame economie) Uit tevredenheidsonderzoeken blijkt dat onze inwoners over het algemeen zeer tevreden zijn over hun leefomgeving en het voorzieningenniveau en dat het prettig wonen is in Berkelland. Aan dit mooie resultaat heeft het CDA in verschillende colleges in de afgelopen decennia een substantiële bijdrage geleverd. Ondanks dat het goed gaat in Berkelland, zal de gemeente de komende jaren moeten blijven bouwen aan een duurzame gemeente. De kwaliteit van leven moet hoog blijven, burgers moeten prettig in Berkelland wonen en hun ambities kunnen verwezenlijken. Ook is het van belang dat ondernemers goed zaken kunnen doen in Berkelland en iedereen naar vermogen deelneemt aan de samenleving. Met deze inzet kunnen onze inwoners trots zijn op hun gemeente, hart hebben voor Berkelland. Bereikte resultaten de negatieve reserve van 17 miljoen in 2005 is omgebogen naar een positieve reserve en een sluitende begroting de gemeentelijke organisatie van 325 ambtenaren in vier gebouwen is teruggebracht naar een efficiënte organisatie in één gebouw met minder dan 260 ambtenaren er is een zelfstandig dorpshuis in Haarlo, Rietmolen en Geesteren leesbevordering voor kinderen i.s.m. bibliotheek en onderwijs behoud van muziekonderwijs en een aanbod van cultuureducatie voor alle kinderen i.s.m. onderwijs en kunst- en cultuurinstellingen de meeste buitensportverenigingen en zwembaden zijn verzelfstandigd de kern Borculo is opnieuw ingericht en aan het centrumplan Neede wordt druk gewerkt er komt nieuwbouw voor de R.K. basisschool St. Willibrordus in Ruurlo en VV Ruurlo heeft kunstgrasvelden het bestemmingsplan buitengebied is vernieuwd met ruimte voor ontwikkeling starters op de woningmarkt kunnen gebruik maken van de starterslening Eibergen wordt binnenkort verlost van het doorgaande (vracht)verkeer (N18) via pilots in Beltrum en Ruurlo is een nieuwe zorg- welzijnsvorm beproefd Kasteel Huize Ruurlo is verkocht met een duurzame culturele bestemming behoud en uitbreiding werkgelegenheid door nieuwbouw FrieslandCampina de gemeentelijke belastingen zijn niet gestegen een sociaal vangnet is gehandhaafd voor de meest kwetsbare mensen Vanzelfsprekend hebben wij niet alle wensen en doelen uit ons vorige verkiezingsprogramma gehaald, maar we blijven ons ten volle inzetten om de voor het CDA belangrijke punten te realiseren. De komende collegeperiode krijgt de gemeente te maken met grote bezuinigingen en extra taken en verantwoordelijkheden. Het CDA geeft daarbij prioriteit aan vier strategische thema s: de toekomst van onze kinderen, werk en inkomen, senioren en zorg, bestuur en samenleving. Speerpunten voor de komende vier jaren kinderen kunnen veilig opgroeien met een goede basisscholing, ook in onze kleine kernen Beltrum, Geesteren, Gelselaar, Haarlo, Noordijk, Rekken en Rietmolen. sluitend zorgnetwerk, gebiedsgericht met zorg op maat vanuit de vraag van de inwoner passende woon-, zorg- en welzijnsomgeving voor senioren en voor hen die leven met beperkingen vrijwilligers worden door de gemeente, indien nodig, gefaciliteerd, met extra aandacht voor mantelzorgers ruimte geven aan ondernemers en bedrijven meer mogelijkheden ondernemers buitengebied meer welstandsvrij bouwen breedbandvoorziening voor alle inwoners en bedrijven in Berkelland in navolging van Borculo en Neede, revitalisering van centrum Eibergen uitvoering Beleef de Berkel projecten ter versterking economie en vrijetijdsbesteding geen stijging gemeentelijke lasten Met vertrouwen vooruit 2

5 1. LEEFBAARHEID Het CDA wil een gemeente die duurzaam is voor alle inwoners, een woon- en leefomgeving waarin kinderen veilig kunnen opgroeien en een toekomst hebben. Het gezin is de plaats waar mensen thuis zijn, waar mensen samen verantwoordelijkheid nemen en voor elkaar zorgen. In het gezin worden grenzen gesteld als het nodig is. Die thuisbasis in welke samenstelling dan ook is onbetaalbaar en onvervangbaar. Voor ouders ligt hier een grote rol. Zij combineren naar vermogen werk en thuis. Ze doen dit samen met scholen, sportclubs en kinderopvang. Dit vraagt om goed onderwijs en kinderopvang in de directe omgeving. Voldoende werkgelegenheid is essentieel voor de toekomst. De landbouw is een belangrijke drager van de economie en het landschap in Berkelland. Wij zetten in op het beste wat wij hebben: mensen en ondernemingen met gemeenschapszin die omzien naar elkaar. Mensen en ondernemingen met nieuwe ideeën die mee kunnen helpen Berkelland vitaal te houden en duurzamer te maken. Om leefbaarheid te versterken is het belangrijk dat de kwaliteit van woon- en leefomgeving aansluit bij de wensen en behoeften van de bewoners. De gemeente geeft daarom verantwoordelijkheid aan goed functionerende dorpsraden, belangenorganisaties en dorpshuizen, die werken vanuit een wijk-/dorpsplan. De gemeente zorgt voor een deel van de eigen budgets. Nieuwe initiatieven die de leefbaarheid van kleine kernen kunnen bevorderen moeten zoveel mogelijk worden ondersteund. Vrijwilligers en mantelzorgers zijn het cement van de samenleving en daarom van groot belang met het oog op de leefbaarheid van onze kleine en grote kernen in Berkelland. Het gestage vertrek van jongeren uit kleine kernen heeft de aandacht van het CDA. Wij willen een onderzoek naar de beweegredenen van hun vertrek uit de kleine kernen. Ook willen we zoeken naar mogelijkheden voor jongeren om te kunnen (blijven) wonen in Berkelland. Het is belangrijk om daarbij aan te sluiten bij bestaand onderzoek in de regio. Het CDA is ervan overtuigd dat door een goede organisatie, het benutten van de kracht van de samenleving en het omzien naar elkaar, een goede leefbaarheid in stand kan blijven. 1.1 Zorg en samenleving De wereld om ons heen verandert. Demografische ontwikkelingen als krimp, vergrijzing en ontgroening veroorzaken een grotere vraag naar zorg. Voor de sociale werkvoorziening staan grote bezuinigingen en ingrijpende reorganisaties op stapel. Jeugdzorg gaat naar de gemeenten. De gemeente wordt verantwoordelijk voor de uitvoering van de zorg, met daaraan gekoppeld flinke bezuinigingen op het zorgbudget. Er is minder geld beschikbaar, dus moet de zorg anders georganiseerd worden: minder bureaucratie, minder regels en meer eigen verantwoordelijkheid en ruimte voor creatieve oplossingen. Dit vormt een grote uitdaging voor de gemeente. Maar als we vertrouwen hebben in onze inwoners, dan is er toekomst voor mensen met een beperking, voor de jeugd en zijn we trots op onze senioren en zorgzaam voor hen. Van nazorg naar voorzorg is de belangrijke verandering waar we als gemeenschap voor staan. Het CDA vindt dat mensen meestal in staat zijn om zelf problemen aan te pakken. Thuis, in de wijk, op straat of in verenigingen. Nieuwe zorgstelsels worden zo ingericht dat ze aansluiten bij dit perspectief. ondersteuning waar nodig om de zelfredzaamheid van inwoners te vergroten zorgen voor een passende woon-, zorg- en welzijnsomgeving voor senioren en voor hen die leven met beperkingen samenwerking tussen de diverse zorg/welzijnsinstellingen waarbij de wijkverpleegkundige een belangrijke rol heeft gebieds-/wijkgerichte aanpak, waarbij samen met de kerncoach wordt gekeken hoe iemand door eigen inzet of inzet van het eigen sociale netwerk optimaal kan functioneren Berkelland 3

6 1.1.1 WMO Het WMO-beleid is gebaseerd op drie uitgangspunten: 1) iedereen doet mee, 2) problemen voorkomen (door preventie en vroege signalering) en 3) problemen waar nodig oplossen (door individuele ondersteuning). Voor het CDA blijft evenals in het doel van de WMO: In Berkelland staat niemand maatschappelijk aan de kant, iedereen doet mee in onze gemeenschap. Onze inwoners krijgen de zorg die zij nodig hebben! Daar waar mensen niet in staat zijn om geheel op eigen kracht deel te nemen aan de samenleving zorgt de gemeente voor passende hulp. In een keukentafelgesprek met de mensen gaan we op zoek naar dat wat nodig is en zoeken we samen naar oplossingen. Doel: mensen houden de regie in eigen hand en geven zelf invulling aan hun manier van leven. Uitgegaan wordt van wat mensen met hulp van familie, buren, de eigen omgeving - (nog) wel kunnen in plaats van wat zij niet kunnen. Het CDA staat voor een samenleving waarin mensen met en voor elkaar zorgen. als ondersteuning nodig is, wordt in keukentafelgesprekken gekeken naar het eigen, sociale netwerk en de financiële mogelijkheden van betrokkenen, en wordt de hulp dichtbij georganiseerd voor wie niet (meer) zelfredzaam kan zijn, is er altijd - op participatie - gerichte professionele ondersteuning en/of passende zorg de meest kwetsbare mensen krijgen passende zorg in een beschermende, intramurale omgeving voorwaardenscheppend beleid voor vrijwilligers en mantelzorgers goede voorlichting en heldere verwijzing waardoor doelmatiger en efficiënter inzetten van hulpmiddelen mogelijk is Volksgezondheid We willen meer aandacht voor gezondheidspreventie en gezond leven. Dit is een verantwoordelijkheid van mensen zelf, maar ook van de gemeente in nauwe samenwerking met zorgaanbieders en de samenleving. Daarbij kijkt het CDA eerst naar verenigingen, kerken, buurthuiswerk en seniorenorganisaties die gezamenlijk een klimaat van welbevinden kunnen creëren: zorg in de buurt waar dat kan. zorg moet voor iedereen die dit nodig heeft toegankelijk blijven de eigen leefomgeving krijgt een stevige functie in het signaleren van problemen. Dit gebeurt in goede samenwerking met huisartsen, het onderwijs en mensen die de buurt goed kennen en die door de bewoners vertrouwd worden als sleutelfiguren inzetten op een goede spreiding van voorzieningen over dorpen en wijken, zodat het wijk- en buurtgevoel behouden blijft 1.2 Jeugd Met de meeste jongeren gaat het goed binnen de gemeente Berkelland. Zij groeien op tot gelukkige en zelfstandige mensen met een goede toekomst voor zich. Er zijn echter ook jongeren die hulp nodig hebben. De gemeente wordt vanaf 2015 verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Het CDA ziet kansen om de jeugdzorg eenvoudiger en effectiever te maken. Het accent moet liggen op het voorkomen van problemen en op vroegtijdige signalering als er iets misgaat. Een goed begin in het leven is het halve werk. de aanpak van het Centrum voor Jeugd en Gezin wordt verbreed naar een aanpak met één coach en één plan jeugdvoorzieningen als kinderopvang, jeugdgezondheidszorg, scholen, sportclubs en jongerenwerk op peil houden in goede samenwerking met de partners blijvende voorlichting m.b.t. alcohol en drugs problematisch alcoholgebruik door jongeren dient voorkomen te worden en indien nodig aangepakt de jeugd wordt nadrukkelijk betrokken bij de gebieds- en wijkgerichte aanpak Met vertrouwen vooruit 4

7 1.3 Onderwijs Onderwijs vergroot de kansen, niet alleen van jongeren, maar ook van ouderen. Het kwaliteitsniveau van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs in de gemeente Berkelland is goed. Daar zijn wij trots op en dat willen we zo houden. Samenwerking van peuteropvang en kinderopvang is belangrijk zodat alle jonge kinderen in Berkelland een kans krijgen. Basisscholen krijgen ruimte om toe te werken naar brede scholen, zodat het combineren van arbeid en zorg voor ouders makkelijker wordt gemaakt. Het CDA zet actief in op het behoud van peutereducatie, kinderopvang en (kleine) basisscholen met kwalitatief goed onderwijs. het CDA wil behoud van goed basisonderwijs in alle kernen van Berkelland blijven bevorderen van de samenwerking tussen bibliotheek/dorpsböke, muziekverenigingen, kunst- en cultuurinstellingen, sportverenigingen en basisscholen beleid op het voorkomen van te vroege schoolverlaters omdat een diploma de meeste kans op werk en zekerheid biedt verdere ontwikkeling van VMBO-onderwijs in samenwerking met bedrijfsleven is belangrijk 1.4 Senioren Mensen worden gemiddeld ouder en het aantal senioren neemt toe. Veel senioren blijven langer gezond en actief en hebben gemiddeld meer te besteden dan vroeger. Senioren maken een essentieel deel uit van de samenleving en leveren naar eigen kunnen een bijdrage aan de samenleving. Onder een aantal ouderen komt eenzaamheid vaak voor. Familie, de sociale omgeving, en waar nodig welzijnswerk zijn in die persoonlijke situatie van grote betekenis. Zij kunnen de ouderen helpen bij zingevingvraagstukken en bij het herstellen of zo mogelijk opnieuw vormen van het eigen sociale netwerk. Het is belangrijk dat senioren worden gestimuleerd om mee te blijven doen, om sociaal isolement te voorkomen. Waar nodig zorgt de gemeente voor ondersteuning waar oplossingen van inwoners tekort schieten. Het CDA is voorstander van particulier initiatief. De gemeente dient duidelijke kaders te stellen, waarbinnen dit mogelijk is. Voor de gemeente is een initiatiefrol weggelegd wanneer organisaties moeten gaan samenwerken. Wij streven naar zo min mogelijk bureaucratie, omdat dit door veel senioren als een drempel wordt ervaren. voldoende levensloopbestendige woningen een toegankelijke omgeving met veilig openbaar vervoer en voorzieningen dichtbij voorzieningen voor senioren en mensen met een beperking moeten goed toegankelijk zijn een laagdrempelig informatiepunt waar gezocht wordt naar oplossingen actief gebruik maken van adviezen en het meedenken van participatie-, cliënten-, Wmo-, en seniorenraden actieve voorlichting door huisbezoek aan ouderen die dit nodig hebben. De ouderenbonden, vrijwilligers en mantelzorgers kunnen hierin een grote rol vervullen 1.5 Sport Sporten is gezond en vormend voor jong en oud. Investeren in sport is investeren in een gezonde vitale samenleving. Uitgangspunt van het CDA is dat iedereen kan kiezen voor een actieve en gezonde leefstijl, ongeacht inkomen, leeftijd enz. Sport en sportverenigingen maken Berkelland gezond en sociaal. De tijd dat sportverenigingen een beperkte functie hadden is voorbij. Het gaat om meer dan het aanbod voor de leden. De sportclub is een belangrijk instrument om maatschappelijke effecten te realiseren vooral op het terrein van gezondheid, sociale cohesie en leefbaarheid. Clubs moeten zich blijven ontwikkelen, zich aanpassen aan veranderende omstandigheden en invulling geven aan deze toenemende maatschappelijke functie. Berkelland 5

8 inzet van jeugdsportfonds voor steun aan kinderen uit gezinnen met een laag inkomen Sportfederatie Berkelland (SFB) is en blijft belangrijke speler in het sportbeleid van de gemeente Berkelland er blijft sportondersteuning aan de circa 100 verenigingen sportdeelname blijven stimuleren via jeugdsport/jongerenparticipatie, naschoolse opvang/brede school en seniorensport continueren van de huidige samenwerking tussen sport en onderwijs en deze uitbreiden in de richting van zorg en welzijn 1.6 Kunst en cultuur Samenleven in Berkelland komt mede tot uitdrukking in wat inwoners cultureel met elkaar beleven en ondernemen. De veerkrachtige reactie van onze inwoners en verenigingen op minder subsidiegelden heeft laten zien dat er kansen zijn om op een andere manier onze cultuur in stand te houden. Het CDA vindt verdere samenwerking tussen verenigingen en organisaties belangrijk. De gemeente geeft ruimte aan de vele buurt- en dorpsfeesten in Berkelland. Deze versterken de saamhorigheid en de sociale cohesie. Inwoners van onze gemeente beschikken over het vermogen om ook op cultureel gebied kansen te zien en initiatieven te ontplooien. cultuureducatie via scholen Algemene Muzikale Vorming voor alle kinderen op de basisscholen behoud van de bibliotheekfunctie en met wijken en kernen inhoud geven aan de kleinschalige bibliotheekvoorziening Dorpsböke dorpsfeesten, optochten en evenementen met corso s zijn belangrijk voor de saamhorigheid de gemeente ondersteunt zoveel mogelijk de culturele ondernemingszin via vergunningen en door actief mee te denken met de initiatiefnemers 1.7 Openbare orde en veiligheid Veiligheid is een fundamenteel recht van elk mens. De overheid heeft als enige het recht dwangmaatregelen te nemen om de veiligheid in de samenleving te verzekeren. Maar veiligheid is wel een zaak van iedereen. De veiligheid van Berkelland hangt samen met de verantwoordelijkheid die mensen voor hun eigen omgeving willen nemen. Een benadering van veiligheid die verder gaat dan de inzet van politie, is de enige duurzame manier om de lokale omgeving veiliger te maken. Het CDA is van mening dat onveilige situaties gemakkelijk gemeld moeten kunnen worden. Vrijwilligers zijn onmisbaar voor de brandweer. Zij verstaan hun vak, kennen de omgeving goed, zorgen voor betrokkenheid bij de woonplaats en houden de brandweerzorg betaalbaar. De jaarlijkse brandweerrapportages moeten inzicht verschaffen in het wel en wee van de (lokale) vrijwilligers bij de brandweer. Het CDA is voorstander van voldoende bluswatervoorzieningen. De gemeente dient in overleg met betrokken partijen te realiseren dat er voldoende bluswater in de gemeente voorhanden is. Tevens dient de samenwerking met politie en brandweer buiten de regio bevorderd te worden. regelmatig tevredenheidsonderzoeken bij de (regionale) Brandweer Achterhoek Oost de wijkagent moet zichtbaar zijn voor de buurt en er wordt opgetreden tegen vandalisme en overlast het doen van aangifte via internet bevorderen zwaar vrachtverkeer in de dorpskernen is niet wenselijk Met vertrouwen vooruit 6

9 2. RUIMTE & OMGEVING 2.1 Wonen Het CDA wil het ingezette beleid als antwoord op de bevolkingskrimp ten gevolge van demografische ontwikkelingen voortzetten. Dat betekent beperkte nieuwbouw en de bestaande woningvoorraad aanpassen aan de huidige wensen en toekomstige behoefte. Het is belangrijk dat bestaande woningen worden omgevormd tot levensloopbestendige woningen. Zo voorkomen we leegstand en verpaupering. Er moet ruimte blijven voor starters, met name in de kleine kernen. Het is belangrijk dat meerdere generaties bij elkaar kunnen wonen. kinderen en ouders kunnen bij elkaar blijven wonen in het kader van een zorgvraag, bijv. door woningsplitsing en kangoeroewoning regels voor welstand worden tot een minimum teruggebracht en er wordt bij voorkeur alleen met een beeldkwaliteitsplan gewerkt bij nieuwbouw krijgen mensen een stimulerend advies over duurzaam bouwen 2.2 Infrastructuur Het CDA wil dat Berkelland uitstekend bereikbaar blijft en dat onze wegen in goede staat en veilig zijn. Wij vinden dat de veiligheid van de weggebruikers gediend is met goed onderhouden wegen. De gemeente moet samen met de provincie en de politie blijven streven naar veilig verkeer. Er moet een goede verbinding zijn tussen de N18 en de A1. Het uitgangspunt van het CDA is dat iedereen in Berkelland veilig op pad kan en kinderen veilig naar school kunnen. Voor het CDA hebben veilige fietsroutes prioriteit, vooral van en naar scholen. Ook de aanleg of uitbreiding van recreatieve fietsroutes in het buitengebied verdienen aandacht. Mede door een toename van de elektrische fiets neemt het aantal fietsers toe. Hier wil het CDA ook infrastructureel nadrukkelijker naar kijken. Bij nieuwe projecten moet de bereikbaarheid per fiets en voor voetgangers in de planvorming worden meegenomen, bijvoorbeeld bij de bouw van de nieuwe locatie van basisschool St. Willibrordus in Ruurlo. Op drukke verkeerspunten waar verschillende verkeersgebruikers samen komen, moet worden gezocht naar passende oplossingen die de kwetsbare verkeersdeelnemers beschermen. Het voorstel van het CDA is om hierbij gebruik te maken van de expertise van de Fietsersbond en Veilig Verkeer Nederland. het wegenonderhoud dient op het vastgestelde peil te blijven fietsoversteken dienen veilig te zijn voor o.a. overstekende schooljeugd en ouderen. de gemeente stemt haar beleid af op de groei van het fietsgebruik en neemt belemmeringen daarvoor weg de gemeente gaat bij herstructurering van wijken uit van omgekeerd ontwerpen ; fietsers en voetgangers staan voorop. Wijken worden fiets- en kindvriendelijk ingericht verbinding aanbrengen tussen de N18 en de A1 via Deventer Kunstweg om sluipverkeer te voorkomen en Berkelland economisch te versterken 2.3 Ruimtelijke ontwikkeling Het CDA vindt de instandhouding van ons landschap van belang. Daarvoor zijn afspraken en regels nodig. Echter, het moet niet zo zijn dat regels goede burgerinitiatieven blokkeren. Het CDA wil dat de ambtelijke houding hierin meedenkend en oplossingsgericht is. Voor ons blijft het digitaal gebruiksvriendelijk maken van de aanvraag een punt van aandacht. bedrijvigheid binnen de bestaande bebouwing in het buitengebied wordt ruimer toegestaan via het ja, mits in plaats van het nee, tenzij principe Berkelland 7

10 inwoners bepalen mede hun omgeving en worden in een vroeg stadium betrokken bij plannen voor de economie en werkgelegenheid is een meedenkende overheid noodzakelijk, Friesland Campina is een goed voorbeeld hiervan leegstand van (bedrijfs-)ruimtes tot een minimum beperken door creatief met functieverandering om te gaan vergunningsaanvraag en afhandeling wordt eenvoudiger (digitaal en gebruiksvriendelijk) 2.4 Duurzaamheid Het CDA wil beschermen wat van waarde is, zorgen voor natuur en cultuur. Dit vraagt dat we verder kijken dan ons eigenbelang en onze eigen tijd. Een goede rentmeester jaagt het bezit er niet door, maar beheert het zorgvuldig om het door te geven aan de volgende generaties. Om een waarde(n)volle samenleving achter te laten aan onze kinderen en kleinkinderen is ondernemer-schap en innovatie nodig. Het CDA vindt het belangrijk dat wij verantwoord omgaan met onze natuurlijke hulpbronnen. Milieudoelen moeten niet alleen uitdagend maar ook haalbaar zijn. Inwoners en lokale bedrijven moeten hierbij betrokken worden. in samenwerking met plaatselijke en regionale initiatieven streeft de gemeente er naar om in 2030 volledig energieneutraal te zijn inwoners en bedrijven die zelf energie opwekken worden gestimuleerd. Daar waar wetgeving deze initiatieven blokkeert wordt naar oplossingen gezocht geen proefboringen naar schaliegas initiatieven en innovaties gericht op de productie en toepassing van groene grondstoffen moeten krachtig worden gestimuleerd de gemeente promoot het (ver)bouwen van woningen en gebouwen/bedrijven om energieneutraal te worden 2.5 Economische ontwikkeling Alles in onze omgeving moet op waarde geschat worden. Ook als het niet meteen in geld valt uit te drukken. Het CDA hecht waarde aan de collectieve vrije zondag. De leefbaarheid in onze kleine kernen is onbetaalbaar. Dit geldt ook voor ons landschap, voor onze kleine detailhandel en de boerenbedrijven die vaak al decennia aan het dorp of de stad verbonden zijn. Wat de natuur geeft kan ook voor innovatie en nieuwe energie ingezet worden. Er hoeft geen tegenstelling te zijn tussen duurzaamheid en economische ontwikkeling. Dit laatste is ook nodig om werkgelegenheid te behouden dan wel te laten groeien. Het CDA wil daarom bestaande en nieuwe bedrijven zoveel mogelijk faciliteren, en zien wat er mogelijk is. Stimuleren van de lokale economie is in deze tijden van crisis uiteraard van groot belang. een evaluatie (2015) van het effect van het volledig vrijgeven van koopzondagen voor de (kleine) ondernemer, het personeel en het woon- en leefklimaat van onze kernen breedbandvoorziening voor alle inwoners en bedrijven in Berkelland bestaande bedrijven niet onnodig belemmeren in hun ontwikkeling vestiging van nieuwe bedrijven als impuls voor werkgelegenheid goede bestemming van Huize de Kamp in Neede Met vertrouwen vooruit 8

11 3. WERKGELEGENHEID & SOCIALE ZAKEN 3.1 Werk en inkomen Werkloosheid is een groeiend probleem voor mensen. De huidige economische omstandigheden maken de oplossingen lastiger. Toch blijft werk betaald en onbetaald - de meest belangrijke factor om erbij te horen. Ons uitgangspunt is: óf je hebt betaald werk, óf je leert, óf je levert een bijdrage door vrijwilligerswerk of actieve dagbesteding. Meer mensen zullen op een effectieve manier naar nieuw werk begeleid moeten worden. Het CDA betreurt het sluiten van de TBS-kliniek Oldenkotte en daarmee het verlies van werkgelegenheid. Het CDA wil zich blijven inzetten op het verbeteren van de kansen van werkzoekenden op de arbeidsmarkt. Daarbij moet ook de dichtbijgelegen Duitse arbeidsmarkt worden betrokken. Een cursus Duits kan de kans op een baan over de grens vergroten. inzetten op behoud van werkplekken voor mensen in de bestaande en eventueel herbestemde TBS-kliniek Oldenkotte in Rekken mensen zonder werk stimuleren om vrijwilligerswerk te doen bevorderen van leer- en stageplekken bij bedrijven mensen met een arbeidshandicap begeleiden naar een passende baan of vrijwilligersfunctie 3.2 Gezonde agrarische sector Een gezonde agrarische sector voorziet ons niet alleen van voedsel, maar zorgt ook voor een leefbaar platteland. Het CDA is bij uitstek de partij die zich inzet voor een vitaal buitengebied, waar plaats is voor de ondernemer, de bewoners en toeristen. Wij streven naar een goede balans tussen landbouw, natuur, recreatie en bedrijvigheid. We hechten waarde aan de eigenheid van kleine kernen. Verdere ontwikkeling van boerenbedrijven is nodig voor de toekomst. Uiteraard moet deze goed worden ingepast in het landschap. Het CDA is terughoudend bij onttrekking van landbouwgronden aan de voedselproductie. Bij aanleg van nieuwe infrastructuur moeten we rekening houden met een goede verkaveling zodat er zo min mogelijk landbouwverkeer ontstaat. goede kavelruil gekoppeld aan de aanleg van de N18 stopt een agrarisch bedrijf dan zijn we voorstander van een nieuwe bestemming voor dat bedrijf door ruimte te geven, bijv. aan een zorgboerderij of een andere passende vorm van eigentijdse bedrijvigheid binnen de bestaande gebouwen het CDA wil de verpaupering van het buitengebied tegengaan door het instellen van een sloopfonds in samenwerking met de Provincie samenwerkingsverbanden zijn nodig tussen landbouw en natuurbeheer 3.3 Recreatie en toerisme Naast werken en zorgen is het belangrijk om ook te kunnen ontspannen. Vrijetijdsinvulling door sport, wandelen, fietsen en genieten van ons mooie landschap. Dit biedt kansen voor toerisme in de natuurlijke omgeving van de gemeente Berkelland. De Kerkenpaden zijn prachtige voorbeelden van eigen inzet van inwoners. Toerisme zorgt voor ongeveer 6% van de werkgelegenheid en kan nog groeien. Voortzetting van de Beleef de Berkelprojecten is gewenst. Clustering en arrangementen van bestaande en nieuwe attracties maken deze sector economisch nog sterker. Voorbeelden zijn museum Kasteel Huize Ruurlo, Klimbos Achterhoek, Hof van Eckberge en straks de Vlinderdome in Borculo. Extra toerisme levert meer werkgelegenheid in de sector zelf op, maar heeft ook een positieve uitwerking naar de lokale detailhandel en horeca. Wij willen daarom blijven inzetten op het versterken van de toeristische sector. Berkelland 9

12 Het CDA wil bekijken of er mogelijkheden zijn om het terrassenbeleid aan te passen, zodat dit aspect nog meer kan bijdragen aan een langer verblijf in de gemeente Berkelland. Door de aanleg van de N18 worden een aantal belangrijke toeristische routes (LF en knooppuntroutes) afgesneden. Hiervoor moet een passend alternatief worden gevonden zodat ondernemers geen schade ondervinden. de gemeente stimuleert het plaatsen van zitbanken op (toeristische) fiets- en wandelroutes, zodat daar voldoende rustplaatsen zijn voor de mensen de gemeente staat meer terrassen toe op toeristische plekken en aan routes project Beleef de Berkel en andere particuliere initiatieven worden verder uitgebouwd 4. BESTUUR & ORGANISATIE 4.1 Bestuur Voor het CDA telt iedereen mee in de gemeente Berkelland. Niet de markt of de overheid, maar de samenleving staat centraal. Het CDA heeft de afgelopen periode haar verantwoordelijkheid genomen door actief deel te nemen aan het College van B&W van Berkelland. Er is duidelijk en ondubbelzinnig gestreefd naar een stabiel bestuur. De CDA-fractie nam daarbij een positief-kritische en onafhankelijke houding aan ten opzichte van het College van B&W. Wij zijn bereid om opnieuw verantwoordelijkheid te nemen voor het besturen van onze gemeente. 4.2 Organisatie en samenleving Wij willen dat Berkelland een gemeente is, waarin zoveel mogelijk mensen zich thuis voelen en hun persoonlijke bijdrage kunnen leveren. Een andere samenleving vraagt om een andere overheid. Een overheid die de kracht van mensen respecteert en goede initiatieven ondersteunt, een overheid die naast u staat en meedenkt in plaats van boven u staat en oplegt. Dus niet kijken naar de belemmeringen, maar zoeken naar mogelijkheden. Door de kanteling van perspectief toe te passen, kan er meer vanuit het oogpunt van de kansen worden gekeken. In de beleving van het CDA is er voldoende kennis en kunde bij de gemeente aanwezig om deze kanteling gestalte te geven. Dat vraagt om nieuwe vormen van betrokkenheid van onze inwoners, om een gemeente die ondersteunt en verbindt en om zekerheid voor mensen die zichzelf niet kunnen redden. 4.3 Minder regels, meer initiatief Wij hebben vertrouwen in de kundigheid van onze inwoners en bij dat vertrouwen hoort het wegnemen van regels indien mogelijk. Hiermee worden niet alleen kosten bespaard voor de inwoners en de gemeente, maar komt er ook meer ruimte voor initiatieven. Zo zien wij het graag: onze inwoners komen met initiatieven en de gemeente probeert die te faciliteren en denkt mee. Wij geloven in de vitaliteit van de lokale samenleving in alle kernen van Berkelland. Tenslotte maken de mensen zelf de samenleving. 4.4 Regionale samenwerking Gemeentelijke herindeling kan alleen werken als dit gebeurt van onderop, wanneer inwoners en gemeenten dit zelf willen. Het CDA is voorstander van een sterke regionale samenwerking, wanneer blijkt dat zaken door hun omvang niet alléén kunnen worden uitgevoerd. Uiteraard moet dit aan de kosten- en kwaliteitskant voordelen opleveren. De gevolgen van de demografische ontwikkelingen moeten door de Achterhoekse gemeenten gezamenlijk en krachtig worden aangepakt. geen plus gemeenten samenwerken in regionaal verband Met vertrouwen vooruit 10

13 4.5 Euregionale samenwerking Samenwerken met onze Duitse oosterburen is in onze tijd vanzelfsprekend, zeker in de directe grensregio s. Veel problemen die we dagelijks ervaren zijn van grensoverschrijdende aard en vragen om een grensoverschrijdende oplossing. Op allerlei terreinen merken we dat we deel uit maken van een grensregio: op het gebied van veiligheid, wonen, werken, zorg, studeren en recreëren. het CDA is voorstander van een samenwerkingsverband met Stadt Vreden het CDA wil netwerken verder uitbouwen waar bedrijfsleven en kennisinstellingen innovatieve projecten ontwikkelen procedures voor het bedrijfsleven moeten verkort of in ieder geval vereenvoudigd worden de toegang tot de grensoverschrijdende arbeidsmarkt wordt vergroot door samenwerking tussen bedrijfsleven, onderwijs en bevoegde instanties en d.m.v. leerervaringsprojecten en stage- en oriëntatieprojecten middelbare scholen in het grensgebied worden gestimuleerd om het vak Duits vanaf de eerste klas aan te bieden het CDA wil dat onze werkzoekende inwoners de mogelijkheid hebben om een cursus Duits te volgen en zo hun kansen op een baan over de grens vergroten 5. FINANCIËN Uitgangspunt van het financieel beleid van CDA Berkelland is het zorgvuldig en transparant omgaan met de verkregen middelen van onze inwoners. Het maakt niet uit of die middelen komen uit de landelijke of lokale belastingen. Inzetten op een duurzame financiële huishouding van onze gemeente is daarbij voor ons vanzelfsprekend. Duurzaam betekent in dit verband structureel niet meer uitgeven dan dat er binnenkomt. Maar we zorgen ook voor een goede reserve voor de onzekere toekomst. We zijn er trots op dat we in de afgelopen jaren onze bijdrage konden leveren aan het ombuigen van de negatieve reserve naar een positieve reserve. Met de opgebouwde positieve reserve dienen we zorgvuldig om te gaan. Durven sparen voor iets wat je later wilt realiseren of als probleem wilt oplossen is daarbij noodzakelijk. Dit betekent keuzes maken. Wij gáán voor onze inwoners, vooral op het terrein van zorg en welzijn. De middelen die we daarvoor krijgen van andere overheden, zetten we in voor die inwoners die het nodig hebben. Jaarlijks moeten budgetten kritisch worden bekeken of deze opnieuw of gewijzigd in de begroting moeten worden opgenomen. Het mag niet vanzelfsprekend zijn dat bestaand beleid zomaar van het ene jaar op het andere jaar wordt overgeheveld (geen automatisme). Alle medewerkers moeten dus kritisch zijn op de uitgaven en het beoogde resultaat. We willen een meedenkende en faciliterende overheid. Het CDA is van mening dat de organisatie hier nog sterker op kan sturen. we gaan voor kostendekkende leges met uitzondering van begraafplaatsen de woonlasten (OZB/Rioolheffing/Afvalstoffenheffing) worden niet verhoogd we streven ernaar om met de lokale kosten in de toekomst tot de middenmoot van vergelijkbare gemeentes te behoren de waardering van onze grondexploitaties is op orde we streven naar een herstructureringsreserve van 7 miljoen euro voor de komende 10 jaar financiën die we krijgen voor zorg en welzijn worden daar ook 100% voor ingezet Berkelland 11