De verstrooide professor
|
|
- Irma Bakker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inleiding De verstrooide professor Edward Omey HU - Stormstraat russel edward.omey@hubrussel.be In hun nota bestuderen Guido Herweyers en Ronald Rouseau (G. Herweyers en R. Rousseau, Een onverwacht resultaat bij trekken zonder terugleggen. Wisk. & Ond. 38, , 202.) het volgende probleem. We beschikken over een zak met witte en zwarte bollen en bepalen de kans dat de k- de trekking een witte bol oplevert. In hun nota tonen de auteurs aan dat deze kans niet afhangt van de manier waarop - met of zonder - terugleggen dit trekken gebeurt. In deze nota bekijken we het probleem van een verstrooide professor die om binnen te raken in zijn huis of 2 passsende sleutels moet vinden! We bekijken telkens de twee manieren van trekken. 2 Eenvoudig Na een lange dag van werken komt een vermoeide professor s avonds laat in het donker thuis. In zijn broekzak bevinden zich 7 sleutels waarvan er slechts zijn beveiligde voordeur kan openen. Omdat het donker is, moet de professor de sleutels in willekeurige volgorde uit zijn broekzak nemen. Hij kiest de sleutels na tot de voordeur open is. 2. Strategie : met terugleggen Nadat hij een sleutel heeft geprobeerd en de sleutel blijkt niet te passen, dan steekt hij de sleutel terug bij de andere sleutels en kiest hij opnieuw blindelings een sleutel. ij deze strategie is de kans op succes bij elke poging uiteraard gelijk aan =7. Stel nu X = het aantal pogingen om het huis binnen te raken. We vinden P (X = n) = P (eerst n mislukkingen en dan succes) en dus P (X = n) = ( 7 )n 7 ; n. Het verwacht aantal pogingen E(X) om binnen te raken is E(X) = 7. Opmerkingen De kansverdeling (kv) van X noemt met een geometrische verdeling met parameter p = =7. Het is immers zo dat de kv weergegeven wordt door een geometrisch rij: P (X = n) = p( p) n ; n, met p = =7.
2 Het gemiddelde bij een algemene geometrische verdeling is gelijk aan X X E(X) = np (X = n) = p n( p) n. n= Om dit aan te tonen gebruiken we de volgende bekende reeksontwikkeling: n= z = X z n ; 0 z <. n=0 Door het nemen van de afgeleide naar z vinden we Met de keuze z = ( z) 2 = X nz n. p vinden we dat n= E(X) = p ( ( p)) 2 = p p 2 = p. 2.2 Strategie 2: zonder terugleggen ij deze strategie gaat de professor als volgt te werk: nadat hij een sleutel uit de rechterzak heeft geprobeerd en de sleutel blijkt niet te passen, dan steekt hij deze sleutel weg in zijn linkerzak en daarna kiest hij een andere sleutel uit de rechterzak. We bekijken opnieuw X = het aantal pogingen tot succes. We vinden * P (X = ) = P ( eerste keer goede keer ) = =7; * P (X = 2) = P ( eerst fout en dan correct ) = (=7) (=) = =7; * P (X = 3) = P ( fout - fout - correct ) = (=7) (5=) (=5) = =7; enz. * P (X = ) = (=7) (5=) ::: (=2) = =7; * P (X = 7) = (=7) = =7. Het verwacht aantal pogingen hier is E(X) = ( ::: + 7)=7 = 4. Opmerkingen Een andere werkwijze om de kv van X te bepalen bestaat erin 7 genummerde hokjes te tekenen. In deze hokjes moeten we mislukkingen plaatsen en succes. Het is duidelijk dat dit op 7 manieren (ofwel succes in vakje ofwel in vakje 2 enz.) kan gebeuren en elke manier heeft evenveel kans. We vinden hier dus dat P ( succes in vakje i) = =7. De kv van X is de uniforme verdeling over de getallen f; 2; 3; 4; 5; ; 7g. Elke uitkomst heeft immers dezelfde kans nl. =7. In het algemeen heeft X een uniforme verdeling over de verschillende getallen fx ; x 2 ; :::; x n g als elke uitkomst dezelfde kans =n heeft: P (X = x i ) = n ; i n. 2
3 Het gemiddelde bij een uniforme verdeling is gelijk aan E(X) = x i P (X = x i ) = i= i= P n x i n = i= x i = x, n dit is het gewone rekenkundig gemiddelde van de verschillende getallen. 3 Iets moeilijker Om de deur van zijn streng beveiligd huis te openen, moet de professor in het donker 2 sloten openen met 2 verschillende maar gelijkaardige sleutels die in het donker niet van elkaar te onderscheiden zijn. In zijn broekzak bevinden zich nog steeds in totaal 7 sleutels. 3. Strategie : slechte sleutel terugleggen Nadat hij een sleutel heeft geprobeerd en de sleutel blijkt niet te passen, dan steekt hij de sleutel terug bij de andere sleutels en kiest hij blindelings opnieuw een sleutel. Een sleutel die past wordt uiteraard in het slot gelaten. ij deze strategie vinden we de eerste sleutel in een aantal beurten gelijk aan X waarbij X geometrisch verdeeld is met parameter p = 2=7. Er zijn immers 2 goede sleutels bij een totaal van 7 sleutels. Na het vinden van de eerste sleutel is het bijkomend aantal beurten X 2 om de tweede sleutel te vinden geometrisch verdeeld met parameter p 2 = =. Omwille van het terugleggen zijn X en X 2 onafhankelijk. Noem N = X + X 2 het totaal aantal pogingen N om binnen het huis te raken. Voor n 2 vinden we P (N = n) als volgt: P (N = n) = P (X = k; X 2 = n k) = P (X = k)p (X 2 = n k= k= k). Deze laatste stap is geldig omdat X en X 2 onafhankelijk zijn. We vinden P (N = n) = ( 5 7 )k 2 7 (5 )n k = 2 7 k= k= 5 7 k 5 = 2 n 35 (5 X )n ( 7 )k. k= n 5 k+ 5 3
4 Met de bekende rekenregels volgt hieruit dat P (N = n) = 2 35 (5 )n (=7)n =7 = 2 5 (5 )n ( ( 7 )n ) = 2 5 P (X 2 = n) 7 5 P (X = n). Het verwacht aantal pogingen tot hij zijn huis kan betreden is nu E(N) = E(X ) + E(X 2 ) = 7=2 + = 9:5. Opmerkingen Twee toevalsvariabelen X en Y zijn onafhankelijk indien voor alle relevante uitkomsten x; y geldt dat P (X = x; Y = y) = P (X = x)p (Y = y). De variabelen zijn afhankelijk indien deze gelijkheid minstens één keer niet geldt. ij een negatief binomiaal experiment, voeren we hetzelfde binair experiment (met dezelfde succeskans p) uit tot er precies 2 successen zijn. Het ogenblik N waarop dit gebeurt heeft de volgende kv: P (N = n) = P (n trekkingen met juist succes, en daarna succes) n = ( p) n 2 p p = (n )p 2 ( p) n 2. In dit geval kan N geschreven worden als N = X + X 2 waarbij X en X 2 onafhankelijk zijn en dezèlfde geometrische verdeling hebben met parameter p. In ons voorbeeld is N = X + X 2 waarbij X en X 2 onafhankelijk zijn, maar een verschillende geometrische verdeling hebben. 3.2 Strategie 2: zonder terugleggen Nadat hij een sleutel uit de rechterzak heeft geprobeerd en de sleutel blijkt niet te passen, dan steekt hij deze sleutel weg in zijn linkerzak en kiest hij vervolgens een nieuwe sleutel uit de rechterzak. We bekijken hier twee werkwijzen. 4
5 3.2. Eerste werkwijze We stellen N = aantal pogingen om het huis binnen te kunnen gaan. Dit is dus het aantal pogingen tot de 2 successen werden getrokken. Via bijvoorbeeld een boomdiagram vinden we (S = succes; M = mislukking) dat P (N = 2) = P (S S) = 2 7 = 2 P (N = 3) = P ( S M S of M S S ) = = 2 2 en in het algemeen dat Voor de verwachte waarde vinden we P (N = i) = i 2, 2 i Tweede werkwijze E(N) = ::: = 3 Een andere werkwijze bestaat er in te werken met 7 genummerde hokjes. In deze hokjes moeten we 5 mislukkingen plaatsen en 2 successen. Het is duidelijk dat dit op 7 2 = 2 manieren kan gebeuren en elke manier heeft evenveel kans, nl. =2. We stellen N = het vakje dat het tweede succes bevat. Het is duidelijk dat N 2 f2; 3; 4; 5; ; 7g. Om P (N = n) te bepalen gaan we als volgt te werk. Indien N = n dan bevindt zich één succes in de vakjes (; 2; :::; n ). Dit ene succes kan daar op n manieren geplaatst worden. Vervolgens komt in het n de vakje een succes en in de resterende vakjes komen de overige mislukkingen. We vinden dus opnieuw 4 Veralgemening P (N = n) = n 2 ; 2 n 7. Stel dat de verstrooide professor of "goede" sleutels beschikt en over A "slechte" sleutels. Om de deur s avonds te kunnen openen zijn er k "goede" sleutels nodig, waarbij k. Om de deur te openen kan de professor terug werken volgens twee werkwijzen 4. Strategie : slechte sleutels terugleggen In dit geval is het aantal pogingen X tot de eerste sleutel geometrisch verdeeld met parameter =(A + ). Het bijkomend aantal pogingen X 2 tot de tweede 5
6 goede sleutel is geometrisch verdeeld met parameter ( )=(A + ). Het aantal pogingen voor de i de goede sleutel is i + X i s GEO( A + i + ). In totaal zijn N = X + X 2 + ::: + X k pogingen nodig. De verwachte waarde van N is gelijk aan kx A + i + kx A E(N) = = k + i + i +. i= Wanneer k = vinden we E(N) = + X i= 4.2 Strategie 2: zonder terugleggen i= A i + = + A X j. Om de kv van N = het aantal pogingen te bepalen, gaan we als volgt te werk. We beschikken over A + genummerde vakjes en verdelen de "goede" en "slechte" sleutels over deze vakjes. Het aantal verschillende manieren om dit te doen is gelijk aan A +. Voor n k bekijken we nu het aantal mogelijkheden waarbij er bij poging n precies k "goede" sleutels genomen werden. Het aantal mogelijkheden is gelijk aan: eerst kiezen we k vakjes uit de n vakjes en plaatsen daar een "goede" sleutel. Het aantal manieren waarop dit kan is gelijk aan n. k j= vervolgens plaatsen we een "goede" sleutel in vakje n; vervolgens verdelen we de resterende k "goede" sleutels in de resterende A + n vakjes. Dit kan op A + n manieren. We besluiten dat P (N = n) = Men kan aantonen dat n A + k E(N) = k( + k n A + = k A + ) ; k n A +
7 5 Tot slot Stel dat de verstrooide professor of "goede" sleutels beschikt en over A "slechte" sleutels. Om de deur s avonds te kunnen openen zijn er k "goede" sleutels nodig. ij het selecteren van sleutels zonder terugleggen kunnen we de volgende toevalsvariabelen bekijken. ) Wanneer we n sleutels kiezen, dan kunnen we tellen hoeveel "goede" sleutels er getrokken werden: X = het aantal goede sleutels bij n trekkingen. De kv van X is bekend en noemt men de hypergeometrische verdeling: A A + P (X = r) = = ; 0 r n; k r n r n 2) De variabele N telt het aantal pogingen dat nodig is tot we k goede sleutels hebben. We vonden n A + n A + P (N = n) = = ; k n A +. k k De kv van N noemt men de negatief hypergeometrische verdeling. 7
5.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: In een vaas zitten 10 rode, 5 witte en 6 blauwe knikkers. Er worden 9 knikkers uit de vaas gepakt.
5.0 Voorkennis Voorbeeld 1: In een vaas zitten 10 rode, 5 witte en 6 blauwe knikkers. Er worden 9 knikkers uit de vaas gepakt. a) Bereken de kans op minstens 7 rode knikkers: P(minstens 7 rood) = P(7 rood)
Nadere informatieKansrekening en statistiek wi2105in deel I 29 januari 2010, uur
Kansrekening en statistiek wi20in deel I 29 januari 200, 400 700 uur Bij dit examen is het gebruik van een (evt grafische rekenmachine toegestaan Tevens krijgt u een formuleblad uitgereikt na afloop inleveren
Nadere informatie3.1 Het herhalen van kansexperimenten [1]
3.1 Het herhalen van kansexperimenten [1] Voorbeeld: Op een schijf staan een zestal afbeeldingen in even grote vakjes: 3 keer appel, 2 keer banaan, 1 keer peer. Sandra draait zes keer aan de schijf. a)
Nadere informatieSamenvatting Wiskunde A kansen
Samenvatting Wiskunde A kansen Samenvatting door een scholier 857 woorden 19 juni 2016 1 1 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde A Moderne wiskunde H1 Machtsboom Mogelijkheden tellen Aantal takken is gelijk
Nadere informatieHoofdstuk 6 Discrete distributies
Hoofdstuk 6 Discrete distributies Marnix Van Daele MarnixVanDaele@UGentbe Vakgroep Toegepaste Wiskunde en Informatica Universiteit Gent Discrete distributies p 1/33 Discrete distributies binomiale verdeling
Nadere informatieKansrekening en statistiek WI2105IN deel I 4 november 2011, uur
Kansrekening en statistiek WI05IN deel I 4 november 0, 4.00 7.00 uur Bij dit examen is het gebruik van een (evt. grafische) rekenmachine toegestaan. Een formuleblad wordt uitgereikt. Meerkeuzevragen Toelichting:
Nadere informatieWiskunnend Wiske. 5. Goochelende getallen. Wat ik ga studeren? Wiskunde natuurlijk!
Wat ik ga studeren? Wiskunde natuurlijk! Wiskunnend Wiske 5. Goochelende getallen c 2010, Standaard Uitgeverij, Antwerpen, België voor alle afbeeldingen van groot Wiske Opdracht 5 Vele goochelaars gebruiken
Nadere informatieToetsende Statistiek, Week 2. Van Steekproef naar Populatie: De Steekproevenverdeling
Toetsende Statistiek, Week 2. Van Steekproef naar Populatie: De Steekproevenverdeling Moore, McCabe & Craig: 3.3 Toward Statistical Inference From Probability to Inference 5.1 Sampling Distributions for
Nadere informatieExamen Statistiek I Feedback
Examen Statistiek I Feedback Bij elke vraag is alternatief A correct. Bij de trekking van een persoon uit een populatie beschouwt men de gebeurtenissen A (met bril), B (hooggeschoold) en C (mannelijk).
Nadere informatie11.1 Kansberekeningen [1]
11.1 Kansberekeningen [1] Kansdefinitie van Laplace: P(gebeurtenis) = Aantal gunstige uitkomsten/aantal mogelijke uitkomsten Voorbeeld 1: Wat is de kans om minstens 16 te gooien, als je met 3 dobbelstenen
Nadere informatie36, P (5) = 4 36, P (12) = 1
Les 2 Kansverdelingen We hebben in het begin gesteld dat we de kans voor een zekere gunstige uitkomst berekenen als het aantal gunstige uitkomsten gedeelt door het totale aantal mogelijke uitkomsten. Maar
Nadere informatieBij het oplossen van een telprobleem zijn de volgende 2 dingen belangrijk: Is de volgorde van de gekozen dingen van belang?
4. tellen & kansen 4.1 Tellen Herkennen Je kunt een vraag over telproblemen herkennen aan signaalwoorden: - hoeveel mogelijkheden, manieren, routes, volgordes etc. zijn er?, - bereken het aantal mogelijkheden/manieren
Nadere informatieMijn project noemt Het Wari-spel. De doelgroep van mijn programma is iedereen die houdt van strategische spelen.
Voorstel project Mijn project noemt Het Wari-spel. De doelgroep van mijn programma is iedereen die houdt van strategische spelen. Het doel van mijn project is de spelers een ontspannende, plezierige en
Nadere informatiewerkcollege 5 - P&D7: Population distributions - P&D8: Sampling variability and Sampling distributions
cursus 4 mei 2012 werkcollege 5 - P&D7: Population distributions - P&D8: Sampling variability and Sampling distributions Huiswerk P&D, opgaven Chapter 6: 9, 19, 25, 33 P&D, opgaven Appendix A: 1, 9 doen
Nadere informatieTentamen Kansrekening en Statistiek (2WS04), dinsdag 17 juni 2008, van uur.
Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Kansrekening en Statistiek (2WS4, dinsdag 17 juni 28, van 9. 12. uur. Dit is een tentamen met gesloten boek. De uitwerkingen
Nadere informatieBetrouwbaarheid en levensduur
Kansrekening voor Informatiekunde, 26 Les 7 Betrouwbaarheid en levensduur 7.1 Betrouwbaarheid van systemen Als een systeem of netwerk uit verschillende componenten bestaat, kan men zich de vraag stellen
Nadere informatieDEZE PAGINA NIET vóór 8.30u OMSLAAN!
STTISTIEK 1 VERSIE MT15303 1308 1 WGENINGEN UNIVERSITEIT LEERSTOELGROEP MT Tentamen Statistiek 1 (MT-15303) 5 augustus 2013, 8.30-10.30 uur EZE PGIN NIET vóór 8.30u OMSLN! STRT MET INVULLEN VN NM, REGISTRTIENUMMER,
Nadere informatie5,1. Samenvatting door een scholier 1647 woorden 18 oktober keer beoordeeld. Wiskunde A
Samenvatting door een scholier 1647 woorden 18 oktober 2010 5,1 4 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Samenvatting A2 Recht evenredig Bij een stapgrootte van y hoort een constante eerste augmentatie van x Omgekeerd
Nadere informatieNoordhoff Uitgevers bv
38 ladzijde 9 a P( X = ) = 5 3 5 35 3 ( ) ( ) = 3 7 387 5 5 c De steekproefgrootte is 5 dus n = 5. De fractie witte allen is 5 = 3 dus p = 3. 5 Met VU-Statistiek krijg je: De volledige verdeling van X
Nadere informatie. Dan geldt P(B) = a. 1 4. d. 3 8
Tentamen Statistische methoden 4052STAMEY juli 203, 9:00 2:00 Studienummers: Vult u alstublieft op het meerkeuzevragenformulier uw Delftse studienummer in (tbv automatische verwerking); en op het open
Nadere informatieWiskunde 2 september 2008 versie 1-1 - Dit is een greep (combinatie) van 3 uit 32. De volgorde is niet van belang omdat de drie
Wiskunde 2 september 2008 versie 1-1 - Op hoeveel verschillende manieren kun je drie zwarte pionnen verdelen over de 32 zwarte velden van een schaakbord? (Neem aan dat op elk veld hooguit één pion staat.)
Nadere informatieSMART-finale 2016 Ronde 1: 5-keuzevragen
SMART-finale 2016 Ronde 1: 5-keuzevragen Ronde 1 bestaat uit 16 5-keuzevragen. Bij elke vraag is precies één van de vijf antwoorden juist. Geef op het antwoordformulier duidelijk jouw keuze aan, door per
Nadere informatie13.1 Kansberekeningen [1]
13.1 Kansberekeningen [1] Herhaling kansberekeningen: Somregel: Als de gebeurtenissen G 1 en G 2 geen gemeenschappelijke uitkomsten hebben geldt: P(G 1 of G 2 ) = P(G 1 ) + P(G 2 ) B.v. P(3 of 4 gooien
Nadere informatieKern 1 Rekenen met binomiale kansen
Netwerk e editie havo A Hoofdstuk De binomiale verdeling uitwerkingen Hoofdstuk De binomiale verdeling uitwerkingen Kern Rekenen met binomiale kansen a Omdat er steeds twee mogelijkheden zijn: zwart óf
Nadere informatieCursus Statistiek Hoofdstuk 4. Statistiek voor Informatica Hoofdstuk 4: Verwachtingen. Definitie (Verwachting van discrete stochast) Voorbeeld (1)
Cursus Statistiek Hoofdstuk 4 Statistiek voor Informatica Hoofdstuk 4: Verwachtingen Cursusjaar 29 Peter de Waal Departement Informatica Inhoud Verwachtingen Variantie Momenten en Momentengenererende functie
Nadere informatieUitleg. Welkom bij de Beverwedstrijd 2006. Je krijgt 15 vragen, die je in maximaal 45 minuten moet beantwoorden.
Uitleg Welkom bij de Beverwedstrijd 2006 Je krijgt 15 vragen, die je in maximaal 45 minuten moet beantwoorden. Je krijgt 5 vragen van niveau A, 5 vragen van niveau B en 5 vragen van niveau C. Wij denken
Nadere informatieToetsen van hypothesen
Toetsen van hypothesen 1 Het probleem 25 maart 2003 De busmaatschappij De Lijn heeft gemiddeld per dag 20000 reizigers in de stad Antwerpen. Tegenwoordig zijn er heel wat reizigers die proberen met de
Nadere informatieICT - De hypergeometrische verdeling
ladzijde 9 a P( X = ) = 5 3 5 35 3 ( ) ( ) = 3 7 387 5 5 c De steekproefgrootte is 5 dus n = 5. De fractie witte allen is 5 = 3 dus p = 3. 5 Met VU-Statistiek krijg je: De volledige verdeling van X vind
Nadere informatieis, dat de zijde met cijfer boven te liggen komt, evenzo als de kans voor de koningin 1 2
Hoofdstuk III Kansrekening Les 1 Combinatoriek Als we het over de kans hebben dat iets gebeurt, hebben we daar wel intuïtief een idee over, wat we hiermee bedoelen. Bijvoorbeeld zeggen we, dat bij het
Nadere informatieHet wegen van bollen? Edward Omey EHSAL (Stormstraat 2, 1000 Brussel)
Het wegen van bollen? Edward Omey EHSAL (Stormstraat 2, 1000 Brussel) [edward.omey@ehsal.be] 1 Inleiding Het volgend vraagstuk is een klassieker! "We beschikken over 12 bollen die er uiterlijk hetzelfde
Nadere informatieStatistiek voor A.I. College 6. Donderdag 27 September
Statistiek voor A.I. College 6 Donderdag 27 September 1 / 1 2 Deductieve statistiek Kansrekening 2 / 1 Vraag: Afghanistan In het leger wordt uit een groep van 6 vrouwelijke en 14 mannelijke soldaten een
Nadere informatieMedische Statistiek Kansrekening
Medische Statistiek Kansrekening Medisch statistiek- kansrekening Hoorcollege 1 Uitkomstenruimte vaststellen Ook wel S of E. Bij dobbelsteen: E= {1,2,3,4,5,6} Een eindige uitkomstenreeks Bij het gooien
Nadere informatieTentamenset A. 2. Welke van de volgende beweringen is waar? c. N R N d. R Z R
Tentamenset A. Gegeven de volgende verzamelingen A en B. A is de verzameling van alle gehele getallen tussen de 0 en 0 die deelbaar zijn door, en B is de verzameling gehele positieve getallen deelbaar
Nadere informatie1.0 Voorkennis. Getallenverzameling = Verzameling van getallen met een bepaalde eigenschap
1.0 Voorkennis Getallenverzameling = Verzameling van getallen met een bepaalde eigenschap Natuurlijke getallen: Dit zijn alle positieve gehele getallen en nul. = {0, 1, 2, 3, 4, 5, 6,...} De getallen 0,
Nadere informatieFaculteit, Binomium van Newton en Driehoek van Pascal
Faculteit, Binomium van Newton en Driehoek van Pascal 1 Faculteit Definitie van de faculteit Wisnet-hbo update aug. 2007 (spreek uit k-faculteit) is: k Dit geldt voor elk geheel getal k groter dan 0 en
Nadere informatieMETA-kaart vwo5 wiskunde A - domein Afgeleide functies
META-kaart vwo5 wiskunde A - domein Afgeleide functies Wat heb ik nodig: GR of afgeleide? Hoe ziet de grafiek eruit? Moet ik de afgeleide berekenen? Kan ik bij deze functie de afgeleide berekenen? Welke
Nadere informatieUitwerkingen Mei 2012. Eindexamen VWO Wiskunde C. Nederlands Mathematisch Instituut Voor Onderwijs en Onderzoek
Uitwerkingen Mei 2012 Eindexamen VWO Wiskunde C Nederlands Mathematisch Instituut Voor Onderwijs en Onderzoek I Tjing Opgave 1. Het aantal hoofdstukken in de I Tjing correspondeert met het totale aantal
Nadere informatieTentamen Inleiding Kansrekening wi juni 2010, uur
Technische Universiteit Delft Mekelweg Faculteit Electrotechniek, Wiskunde en Informatica 8 CD Delft Tentamen Inleiding Kansrekening wi juni, 9.. uur Bij dit examen is het gebruik van een (evt. grafische
Nadere informatieDeel A. Breuken vergelijken
Deel A Breuken vergelijken - - 0 Breuken en brokken (). Kleur van elke figuur deel. Doe het zo nauwkeurig mogelijk.. Kleur van elke figuur deel. Doe het telkens anders.. Kleur steeds het deel dat is aangegeven.
Nadere informatie14.1 Kansberekeningen [1]
14.1 Kansberekeningen [1] Herhaling kansberekeningen: Somregel: Als de gebeurtenissen G 1 en G 2 geen gemeenschappelijke uitkomsten hebben geldt: P(G 1 of G 2 ) = P(G 1 ) + P(G 2 ) B.v. P(3 of 4 gooien
Nadere informatieLights Out. 1 Inleiding
Lights Out 1 Inleiding Het spel Lights Out is een elektronisch spel dat gelanceerd werd in 1995 door Tiger Electronics. Het originele spel heeft een bord met 25 lampjes in een rooster van 5 rijen en 5
Nadere informatieWiskundige Analyse II
Hoofdstuk 1 Wiskundige Analyse II Vraag 1.1 Als de partiële afgeleiden van de functie f : R n R niet bestaan in het punt a, dan kan f in a geen lokaal extremum bereiken. vals Vraag 1.2 Als de functie f
Nadere informatieUitwerkingenOefenQuiz Kansrekening 2009
Universiteit Utrecht *Universiteit-Utrecht Boedapestlaan 6 Mathematisch Instituut 3584 CD Utrecht UitwerkingOefQuiz Kansreking 29 1. James Bond zoekt e brief in één van de drie ladkast in het voormalige
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Faculteit Wiskunde en Informatica
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Tentamen Kansrekening (2WS2), Vrijdag 24 januari 24, om 9:-2:. Dit is een tentamen met gesloten boek. De uitwerkingen van de opgaven
Nadere informatie2.0 Voorkennis (64 36) Haakjes (Stap 1) Volgorde bij berekeningen:
Volgorde bij berekeningen: Voorbeeld : 2.0 Voorkennis 1) Haakjes wegwerken 2) Wortels en kwadraten wegwerken 3) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 4) Optellen en aftrekken van links naar rechts
Nadere informatieAntwoorden Kans en Stat H4 Discrete verdelingen 1 = 7 = Opg. 3a. aantal kans. P(aantal=10) = aantal kans.
Antwoorden Kans en Stat H Discrete verdelingen Opg. a c d f b aantal 7 7 P(aantal) e aantal ` P(aantal) 7 0 0 7 0 0 7 7 g 0 (nul) h i aantal 0 7 7 7 0 Opg. a Alle mogelijkheden J of M, J of M, J of M,
Nadere informatieExamen VWO 2015. wiskunde C. tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Examen VWO 2015 tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur wiskunde C Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 22 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 79 punten te behalen. Voor
Nadere informatieAntwoorden Kans en Stat H3 Discrete verdelingen
Antwoorden Kans en Stat H Discrete verdelingen Opg. a b c d e f g h i 9 9 8 7 8 aantal 9 0 kans 8 8 8 P(aantal0) 8 9 8 0 7 7 0 aantal 9 0 kans 7 0 0 0 7 P(aantal0) 0 0 0 0 (nul) 7 7 7 7 aantal 9 0 kans
Nadere informatieTentamen Wiskunde A. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen
CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde A Datum: 24 juni 2013 Tijd: 19.00-22.00 uur Aantal opgaven: 7 Zet uw naam op alle in te leveren blaadjes. Laat bij elke opgave door middel van
Nadere informatieVOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS. Kansmodellen. 3. Populatie en steekproef. Werktekst voor de leerling. Prof. dr. Herman Callaert
VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS Kansmodellen. Werktekst voor de leerling Prof. dr. Herman Callaert Hans Bekaert Cecile Goethals Lies Provoost Marc Vancaudenberg . Populatie: een intuïtieve definitie.... Een
Nadere informatieHoofdstuk 1. Afspraken en notaties
Hoofdstuk 1 Afspraken en notaties In deze tekst onderzoeken we een eenvoudig dobbelspel: twee spelers hebben een dobbelsteen, gooien deze, en wie het hoogst aantal ogen gooit wint. Er blijken setjes dobbelstenen
Nadere informatieHoe bereken je een kans? Voorbeeld. aantal gunstige uitkomsten aantal mogelijke uitkomsten P(G) =
Hoe bereken je een kans? P(G) = aantal gunstige uitkomsten aantal mogelijke uitkomsten Voorbeeld Je gooit met twee dobbelstenen. Hoe groot is de kans dat de som van de ogen 7 is? Regels Een kans is een
Nadere informatie2 n 1. OPGAVEN 1 Hoeveel cijfers heeft het grootste bekende Mersenne-priemgetal? Met dit getal vult men 320 krantenpagina s.
Hoofdstuk 1 Getallenleer 1.1 Priemgetallen 1.1.1 Definitie en eigenschappen Een priemgetal is een natuurlijk getal groter dan 1 dat slechts deelbaar is door 1 en door zichzelf. Om technische redenen wordt
Nadere informatieWiskundige Analyse II
Hoofdstuk 1 Wiskundige Analyse II Vraag 1.1 Als de partiële afgeleiden van de functie f : R n R niet bestaan in het punt a, dan kan f in a geen lokaal extremum bereiken. Vraag 1.2 Als de functie f : R
Nadere informatieLesbrief hypothesetoetsen
Lesbrief hypothesetoetsen 00 "Je gaat het pas zien als je het door hebt" Johan Cruijff Willem van Ravenstein Inhoudsopgave Inhoudsopgave... Hoofdstuk - voorkennis... Hoofdstuk - mens erger je niet... 3
Nadere informatie9.0 Voorkennis. Bij samengestelde kansexperimenten maak je gebruik van de productregel.
9.0 Voorkennis Bij samengestelde kansexperimenten maak je gebruik van de productregel. Productregel: Voor de gebeurtenis G 1 bij het ene kansexperiment en de gebeurtenis G 2 bij het andere kansexperiment
Nadere informatieGetallenleer Inleiding op codeertheorie. Cursus voor de vrije ruimte
Getallenleer Inleiding op codeertheorie Liliane Van Maldeghem Hendrik Van Maldeghem Cursus voor de vrije ruimte 2 Hoofdstuk 1 Getallenleer 1.1 Priemgetallen 1.1.1 Definitie en eigenschappen Een priemgetal
Nadere informatie1. De wereld van de kansmodellen.
STATISTIEK 3 DE GRAAD.. De wereld van de kansmodellen... Kansmodellen X kansmodel Discreet model Continu model Kansverdeling Vaas Staafdiagram Dichtheidsfunctie f(x) GraJiek van f Definitie: Een kansmodel
Nadere informatieVoorbeeld 1: kansverdeling discrete stochast discrete kansverdeling
12.0 Voorkennis Voorbeeld 1: Yvette pakt vier knikkers uit een vaas waar er 20 inzitten. 9 van de knikkers zijn rood en 11 van de knikkers zijn blauw. X = het aantal rode knikkers dat Yvette pakt. Er zijn
Nadere informatieDinsdag 10 juni uur
WCPN Nederlands Kampioenschap Sudoku 201 Dinsdag juni 20.00-22.00 uur World Class Puzzles from The Netherlands Je hebt twee uur de tijd om zo veel mogelijk punten te halen. Dit kampioenschap bestaat uit
Nadere informatieUitgewerkte oefeningen
Uitgewerkte oefeningen Telproblemen Oefening 1 Een beveiligingscode bestaat uit 3 karakters, die elk een cijfer of een letter kunnen zijn. Bijvoorbeeld C13 of 2D9. Hoeveel zulke codes zijn er (A) 17 576
Nadere informatieExamen VWO. wiskunde A. tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Examen VWO 2015 tijdvak 2 woensdag 17 juni 13.30-16.30 uur wiskunde A Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 20 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 79 punten te behalen. Voor
Nadere informatieExamen Discrete Wiskunde donderdag 8 maart, 2018
Examen Discrete Wiskunde 2017-2018 donderdag 8 maart, 2018 De opgaven dienen duidelijk uitgewerkt te zijn en netjes ingeleverd te worden. Gebruik hiervoor de ruimte onder de vraag; er is in principe genoeg
Nadere informatieDe enveloppenparadox
De enveloppenparadox Mats Vermeeren Berlin Mathematical School) 6 april 013 1 Inleiding Een spel gaat als volgt. Je krijgt twee identiek uitziende enveloppen aangeboden, waarvan je er één moet kiezen.
Nadere informatieTentamen Inleiding Kansrekening 16 juni 2017, 14:00 17:00 Docent: Prof. dr. F. den Hollander
Tentamen Inleiding Kansrekening 6 juni 7, : 7: Docent: Prof. dr. F. den Hollander Bij dit tentamen is het gebruik van boek en aantekeningen niet toegestaan. Er zijn 8 vragen, elk met twee of drie onderdelen.
Nadere informatieSamenvatting Statistiek
Samenvatting Statistiek De hoofdstukken 1 t/m 3 gaan over kansrekening: het uitrekenen van kansen in een volledig gespecifeerd model, waarin de parameters bekend zijn en de kans op een gebeurtenis gevraagd
Nadere informatieDurft u het risico aan?
Durft u het risico aan? Hoe het uitkeringspercentage van de vernieuwde Nederlandse Lotto te schatten? Ton Dieker en Henk Tijms De Lotto is in Nederland een grote speler op de kansspelmarkt. Met onderdelen
Nadere informatieVoorbeeldtentamen Wiskunde A
CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Datum: Najaar 2018 Tijd: 3 uur Aantal opgaven: 6 Voorbeeldtentamen Wiskunde A Lees onderstaande aanwijzingen s.v.p. goed door voordat u met het tentamen begint.
Nadere informatieVerwachtingswaarde, Variantie en Standaarddeviatie
Verwachtingswaarde, Variantie en Standaarddeviatie Wisnet-hbo Verwachtingswaarde update maart 200 De verwachtingswaarde van een kansvariabele is een soort gemiddelde waarde. Deze wordt aangeduid met E(k)
Nadere informatiewiskunde C bezem vwo 2018-I
OVERZICHT FORMULES Kansrekening Voor toevalsvariabelen X en Y geldt: E( X Y) E( X) E( Y) Voor onafhankelijke toevalsvariabelen X en Y geldt: 2 2 ( X Y) ( X) ( Y) n -wet: bij een serie van n onafhankelijk
Nadere informatie1BA PSYCH Statistiek 1 Oefeningenreeks 3 1
Juno KOEKELKOREN D.1.3. OEFENINGENREEKS 3 OEFENING 1 In onderstaande tabel vind je zes waarnemingen van twee variabelen (ratio meetniveau). Eén van de waarden van y is onbekend. Waarde x y 1 1 2 2 9 2
Nadere informatieUitwerkingen Hst. 10 Kansverdelingen
Uitwerkingen Hst. 0 Kansverdelingen. Uittellen: 663 ; 636 ; 366 ; 654 (6 keer) ; 555 0 mogelijkheden met som 5.. Som geen 5 = 36 som 5 Som 5: 4, 3, 3, 4 4 mogelijkheden dus 3 mogelijkheden voor som geen
Nadere informatieTentamen Wiskunde A CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE. Datum: 19 december Aantal opgaven: 6
CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde A Datum: 19 december 2018 Tijd: 13.30 16.30 uur Aantal opgaven: 6 Lees onderstaande aanwijzingen s.v.p. goed door voordat u met het tentamen begint.
Nadere informatieVB: De hoeveelheid neemt nu met 12% af. Hoeveel was de oorspronkelijke hoeveelheid? = 1655 oud = 1655 nieuw = 0,88 x 1655 = 1456
Formules, grafieken en tabellen Procenten - altijd afronden op 1 decimaal tenzij anders vermeld VB: Een hoeveelheid neemt met 12% toe to 1456. Hoeveel was de oorspronkelijke hoeveelheid? Oud =? Nieuw =
Nadere informatieTentamen Inleiding Kansrekening 25 juni 2009, uur Docent: F. den Hollander
Universiteit Leiden Niels Bohrweg Tentamen Inleiding Kansrekening 25 juni 2009, 0.00 3.00 uur Docent: F. den Hollander Mathematisch Instituut 2333 CA Leiden Bij dit tentamen is het gebruik van een (grafische)
Nadere informatieIn de 4som-puzzel kun je de gegeven sommen variëren. Nog zo eentje.
4som kaart a In een 4som-puzzel moeten in vier hokjes getallen worden geschreven. Van de (horizontale) rijen en van de (verticale) kolommen is de som gegeven en ook van de diagonalen. Welke getallen moeten
Nadere informatieTentamen Wiskunde A. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen
CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde A Datum: 23 januari 2012 Tijd: 19.00-22.00 uur Aantal opgaven: 8 Zet uw naam op alle in te leveren blaadjes. Laat bij elke opgave door middel
Nadere informatieHoofdstuk 5 - De binomiale verdeling
Moderne wiskunde 9e editie Havo A deel Hoofdstuk - De inomiale verdeling ladzijde 0 a zoon dochter c DDZZZ; DZDZZ; DZZDZ; DZZZD; ZDDZZ; ZDZDZ; ZDZZD; ZZDDZ; ZZDZD; ZZZDD zoons A 0 dochters d e Het aantal
Nadere informatieExamen VWO. tijdvak 1 maandag 14 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Examen VWO 2018 tijdvak 1 maandag 14 mei 13.30-16.30 uur oud programma wiskunde C Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 22 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 79 punten te behalen.
Nadere informatie: een wiskundige uitdaging
Wiskunde & Onderwijs 38ste jaargang (2012) 125 125 : een wiskundige uitdaging Cesar Demeester Ik ben leraar wiskunde in het 2de jaar van de 1ste graad aan het Koninklijk Atheneum Pitzemburg te Mechelen.
Nadere informatierekentrainer jaargroep 6 Vul de maatbekers. Kleur. Zwijsen naam:
Zwijsen jaargroep 6 naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs recept voor 6 glazen bananenmilkshake 2 bananen 0,25 l ijs 0,40 l melk 0,10 l limonadesiroop 100 cl 0 ijs 1 liter 0 Schil de bananen.
Nadere informatieHoofdstuk 1. Inleiding. Het binomiaalgetal ( n
Hoofdstuk 1 Inleiding Het binomiaalgetal ( n berekent het aantal -combinaties van n elementen; dit is het aantal mogelijkheden om elementen te nemen uit n beschikbare elementen Hierbij is herhaling niet
Nadere informatiewizbrain 2013 21 maart 2013 Veel succes en vooral veel plezier.!! je hebt 75 minuten de tijd rekenmachine is niet toegestaan
www.zwijsen.nl www.e-nemo.nl 21 maart 2013 www.education.ti.com Veel succes en vooral veel plezier.!! Stichting Wiskunde Kangoeroe rekenmachine is niet toegestaan je hebt 75 minuten de tijd www.smart.be
Nadere informatiewiskunde A Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.
Examen VWO 2014 tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30 uur wiskunde A Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen. Dit
Nadere informatieVandaag. Onderzoeksmethoden: Statistiek 2. Basisbegrippen. Theoretische kansverdelingen
Vandaag Onderzoeksmethoden: Statistiek 2 Peter de Waal (gebaseerd op slides Peter de Waal, Marjan van den Akker) Departement Informatica Beta-faculteit, Universiteit Utrecht Theoretische kansverdelingen
Nadere informatieEindexamen wiskunde A havo 2011 - I
Zuinig rijden Tijdens rijlessen leer je om in de auto bij foto 20 km per uur van de eerste naar de tweede versnelling te schakelen. Daarna ga je bij 40 km per uur naar de derde versnelling, bij 60 km per
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Uitwerking tentamen Kansrekening en Stochastische Processen (2S61) op woensdag 27 april 25, 14. 17. uur. 1. Gegeven zijn twee onafhankelijke
Nadere informatieSet 3 Inleveropgaven Kansrekening (2WS20) Opgaven met sterretjes zijn lastiger dan opgaven zonder sterretje.
Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Wiskunde en Informatica Set 3 Inleveropgaven Kansrekening (2WS2) 23-24 Opgaven met sterretjes zijn lastiger dan opgaven zonder sterretje.. Voetbalplaatjes. Bij
Nadere informatierekentrainer jaargroep 6 Vul de maatbekers. Kleur. Zwijsen naam:
Zwijsen jaargroep naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs recept voor glazen bananenmilkshake bananen, l ijs, l melk,1 l limonadesiroop 1 cl ijs 1 liter Schil de bananen. Snijd ze in grote
Nadere informatieHieronder zie je hoe dat gaat. Opgave 3. Tel het aantal routes in de volgende onvolledige roosters van linksboven naar rechtsonder.
Groepsopdracht 1: Volledige en onvolledige roosters Voor een volledig rooster kun je de driehoek van Pascal gebruiken om te weten te komen hoeveel routes er van A naar B zijn. Bij onvolledige roosters
Nadere informatieRadboud Universiteit Nijmegen Heyendaalse weg 135
Radboud Universiteit Nijmegen Heyendaalse weg 35 Faculteit FNWI 6525 AJ Nijmegen Examen NWI-NB00B Inleiding Kansrekening 2 juni 206 Schrijf boven elk vel je naam, studentnummer en studierichting (W, N
Nadere informatieTentamen Discrete Wiskunde 1 10 april 2012, 14:00 17:00 uur
Tentamen Discrete Wiskunde 0 april 0, :00 7:00 uur Schrijf je naam op ieder blad dat je inlevert. Onderbouw je antwoorden, met een goede argumentatie zijn ook punten te verdienen. Veel succes! Opgave.
Nadere informatieOpmerking 2: laat de tussenstap aanvankelijk luidop doen, later (als het vlot gaat) in stilte.
MONDELINGE HERHALING REKENEN Luc Cielen De opgaven hieronder staan in een willekeurige volgorde genoteerd. 1 Neem een willekeurig getal. Bijvoorbeeld 37 of 256 enz. Laat elk kind een bepaald getal bijtellen.
Nadere informatiePEDAGOGISCH DOSSIER DE RONDE VAN BELVUE
PEDAGOGISCH DOSSIER DE RONDE VAN BELVUE 3 DE EN 4 DE GRAAD BEROEPSSECUNDAIR ONDERWIJS EINDTERMEN IN DE RONDE VAN BELVUE KENNIS, INZICHT EN VAARDIGHEDEN I.V.M. DE BESTUDEERDE SAMENLEVINGEN UIT DE 19 DE
Nadere informatieTentamen Wiskunde A. Het gebruik van een mobiele telefoon of andere telecommunicatieapparatuur tijdens het tentamen
CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN WISKUNDE Tentamen Wiskunde A Datum: 11 juni 2012 Tijd: 19.00-22.00 uur Aantal opgaven: 8 Zet uw naam op alle in te leveren blaadjes. Laat bij elke opgave door middel van
Nadere informatieFeedback proefexamen Statistiek I 2009 2010
Feedback proefexamen Statistiek I 2009 2010 Het correcte antwoord wordt aangeduid door een sterretje. 1 Een steekproef van 400 personen bestaat uit 270 mannen en 130 vrouwen. Een derde van de mannen is
Nadere informatieBinomiale verdelingen
Binomiale verdelingen Les 1: Kans en combinatoriek (Deze les sluit aan bij paragraaf 1 van Hoofdstuk 2 Binomiale en normale verdelingen van de Wageningse Methode, http://www.wageningsemethode.nl/methode/het-lesmateriaal/?s=y456v-d)
Nadere informatieKnetterende Krasactie
Knetterende Krasactie Ruben Kwant 0780949 Jeroen Wessels 0778324 23 Maart 2012 1 Samenvatting Het Eindhovens Dagblad organiseert een actie om meer klachtenvrij te bezorgen. Ze gebruiken hiervoor een krasactie
Nadere informatieDe schatkist wordt in het midden op tafel gezet, zodat elke speler er goed bij kan. Het rode kussen wordt er naast gelegd.
Meisterdiebe Spelidee: In het juwelen wereldje barst de hel los! De juweliers proberen onechte juwelen (imitaties) kwijt te raken. De smokkelaars bundelen hun krachten om hun grote slag te slaan. En de
Nadere informatieWISKUNDE-ESTAFETTE Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 500
WISKUNDE-ESTFETTE 2014 60 Minuten voor 20 opgaven. Het totaal aantal te behalen punten is 00 1 (20 punten) Gegeven zijn drie aan elkaar rakende cirkels met straal 1. Hoe groot is de (donkergrijze) oppervlakte
Nadere informatie