PERSDOSSIER. Gezondheidsbeleid in basis- en secundaire scholen in kaart gebracht
|
|
- Annelies van de Velden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PERSDOSSIER Gezondheidsbeleid in basis- en secundaire scholen in kaart gebracht 13 november 2013
2
3 INHOUD Gezondheidsbeleid in basis- en secundaire scholen in kaart gebracht... 4 Indicatorenmeting gezondheidsbeleid in scholen... 4 Het gezondheidsbeleid in Vlaamse scholen: geen buitenbeentje meer... 6 Partners van de school: gemeenten komen opzetten... 6 Dranken en tussendoortjes: basisscholen frisdrank- en snoepvrij, secundair niet... 6 Schoolmaaltijden in Vlaamse scholen: broodjes in opmars in secundaire scholen... 7 Beweging: bredere invulling en goedscorende initiatieven... 7 Gezocht: geschikte turnzaal en zwembad... 8 Alcohol- en drugbeleid in het secundair onderwijs: grenzen stellen én begeleiden... 9 Nog geen vaste plaats voor alcoholeducatie in het basisonderwijs... 9 Het rookverbod in de Vlaamse scholen: rokers op het matje Gezocht: rookstop voor schoolpersoneel en leerlingen? Een alcohol- en drugbeleid voor het schoolpersoneel Schoolpersoneel stimuleren tot evenwichtige voeding en voldoende beweging Scholen doen het beter dan bedrijven Voor meer informatie... 13
4 Gezondheidsbeleid in basis- en secundaire scholen in kaart gebracht Het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) peilde in 2012 in samenwerking met de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) en de Logo s (Lokaal gezondheidsoverleg) naar het gezondheidsbeleid van scholen. Ruim 1400 Nederlandstalige scholen uit Vlaanderen en Brussel vulden een uitgebreide vragenlijst in. De vorige peiling vond plaats in De indicatorenmeting van 2009 stond in het teken van de sterk gegroeide aandacht voor een kwaliteitsvol gezondheidsbeleid: in een paar jaar tijd was het gezondheidsbeleid in scholen geëvolueerd van een tijdelijk project naar een vaste waarde. In 2012 merken we een consolidatie van het gezondheidsbeleid in de Vlaamse scholen: scholen doen het goed op vlak van gezondheid, maar van een verdere sterke groei, zoals tussen 2006 en 2009, is geen sprake meer. Tenminste voor de gezondheidsthema s die we eerder bevroegen, namelijk evenwichtige voeding, beweging en roken. Voor deze editie brengen we een eerste keer het thema alcohol en andere drugs en beperkt ook de thema s gezondheid en milieu, mentaal welbevinden en suïcidepreventie in kaart, zowel voor leerlingen als personeel. Indicatorenmeting gezondheidsbeleid in scholen De indicatorenmeting is een driejaarlijkse bevraging van alle basis- en secundaire scholen in Vlaanderen en Brussel die een stand van zaken geeft van hun algemeen gezondheidsbeleid én voor de gezondheidsthema s voeding, beweging, tabak, alcohol en andere drugs. En in beperkte mate voor de thema s gezondheid en milieu, mentaal welbevinden en suïcidepreventie. Ongeveer 3 op 10 basisscholen (28 %) en ruim 1 op 3 secundaire scholen (36 %) deden mee aan de bevraging van Wat is een indicatorenmeting? Eén van de belangrijkste instrumenten van het Vlaamse beleid inzake preventieve gezondheidszorg zijn de gezondheidsdoelstellingen. Op deze manier wil de Vlaamse overheid de kwaliteit bevorderen van de preventieve gezondheidszorg in Vlaanderen en Brussel. De gezondheidsdoelstellingen zijn de basis om strategieën en acties vast te leggen, ze bevorderen de samenwerking en afstemming tussen de betrokken sectoren en garanderen zo een maximale vooruitgang voor de vastgelegde gezondheidsthema s. Met de driejaarlijkse indicatorenbevraging voor basis- en secundaire scholen gebeurt een monitoring van de gezondheidsdoelstellingen in de setting onderwijs. Op basis van relevante indicatoren wordt gekeken hoe de Vlaamse scholen de voorbije 3 schooljaren hun gezondheidsbeleid invulden, meer specifiek voor de gezondheidsthema s waarover een gezondheidsdoelstelling is geformuleerd (evenwichtige voeding, beweging, tabak, alcohol en drugs en suïcidepreventie) en voor de thema s gezondheid en milieu en mentaal welbevinden (de laatste twee thema s en suïcidepreventie werden slechts beperkt bevraagd). Deze bevraging vormt niet enkel een stand van zaken van gezondheidsbevordering in het Vlaamse onderwijs, maar geeft het Vlaamse beleid, de onderwijskoepels, expertisecentra, Logo s (Lokaal Gezondheidsoverleg), Centra voor Geestelijke Gezondheid (CGG s) en terreinorganisaties meteen feedback over hun werking en helpt hen om naar de toekomst gefundeerde keuzes te maken. 4
5 Het indicatorenonderzoek wordt driejaarlijks uitgevoerd door VIGeZ in samenwerking met de Logo s en vanaf 2012 ook in samenwerking met VAD. De start was in 2003, volgende bevragingen gebeurden in 2006 en Met het onderzoek van 2012 zijn we aan de vierde editie toe. Met het huidige onderzoek stellen we ons de vraag of de positieve tendens die we drie jaar geleden duidelijk vaststelden heeft standgehouden. Wie wordt bevraagd? Alle Vlaamse en Nederlandstalige Brusselse basis- en secundaire scholen werden aangeschreven en gevraagd deel te nemen aan het onderzoek. Niet minder dan 1006 basisen 451 secundaire scholen beantwoordden de vragenlijst. Deze antwoorden werden representatief bevonden met het Vlaamse onderwijslandschap. De foutenmarge van het onderzoek bedraagt 4 procent, bij een betrouwbaarheidsinterval van 95 procent. Wat wordt bevraagd? In het indicatorenonderzoek wordt het gezondheidsbeleid bekeken voor verschillende thema s. Naast de thema s voeding, beweging en tabak wordt in 2012 ook voor het eerst de werking over alcohol en drugs bevraagd. Ook voor de gezondheidsthema s gezondheid & milieu, mentaal welbevinden en suïcidepreventie werd een beperkt aantal vragen gesteld. In de huidige indicatorenmeting (2012) is ook de bevraging van het algemene, themaoverstijgende gezondheidsbeleid sterker opgenomen, in de vorige edities was dit minder het geval. Ten slotte is in het onderzoek van 2012 ook het personeelsbeleid dat scholen voeren voor gezondheid uitgebreider bevraagd dan in vorige edities. Het algemeen gezondheidsbeleid van scholen wordt bekeken vanuit vier componenten: 1) de beleidsmatige aanpak; 2) de aanwezige deskundigheid en partners van de school; 3) de betrokkenheid van het schoolteam, ouders en leerlingen; 4) de schoolspecifieke werking. Voor de thematische bevraging van het voedings-, bewegings-, rook-, alcohol- en drugbeleid is telkens gekeken naar beleidscomponenten die als kritische succesfactoren van een goed gezondheidsbeleid op school worden beschouwd: de organisatie van educatie of voorlichting op school; het inrichten van de omgeving en het organiseren van een aanbod; het werken met afspraken en regels en/of de aandacht voor begeleiding en hulpverlening. Net zoals bij eerdere versies werden de vragenlijsten verfijnd en aangevuld door een team van VIGeZ- en VAD-experts in de settings onderwijs en werk, in wetenschappelijke ondersteuning en in thema s (evenwichtige voeding, beweging, tabakspreventie, alcohol en andere drugs, gezondheid en milieu en mentaal welbevinden). De bevraging werd ook afgetoetst binnen een brede projectgroep met externe experts uit de academische wereld (UA en UGent) en vanuit het veld (Logo s en CGG s). Scholen die deelnamen aan de enquête kunnen vanaf 25/11/2013 via een online feedbackinstrument de eigen resultaten raadplegen. Hierbij kan er ook een vergelijking worden gemaakt met gemiddelden van de Vlaamse basis- of secundaire scholen. 5
6 Het gezondheidsbeleid in Vlaamse scholen: geen buitenbeentje meer Scholen werken in hun gezondheidsbeleid voor leerlingen aan verschillende thema s. Zowel basis- als secundaire scholen werken vooral aan de thema s evenwichtige voeding, beweging, gezondheid en milieu en mentaal welbevinden. In het secundair onderwijs hebben heel wat scholen ook aandacht voor roken, alcohol en drugs. Binnen de gezondheidsthema s worden door de school prioriteiten naar voor geschoven. Scholen laten zich in deze keuze vooral leiden door de wensen en verwachtingen van het schoolteam, de leerlingen en de ouders. Ook de problematieken die bij de leerlingen leven zijn voor 5 op 10 basisscholen en 7 op 10 secundaire scholen een basis voor hun keuze. Het gezondheidsbeleid wordt in quasi alle basis- en secundaire scholen opgenomen in de beleidsdocumenten van de school. In meer dan 8 op 10 basisscholen wordt het gezondheidsbeleid gekoppeld aan het zorg- of gelijkekansenbeleid (GOK). Meer dan de helft van de basisscholen en drie kwart van de secundaire scholen heeft een coördinator aangesteld om het proces te trekken. Nog meer scholen in het basis- en secundair onderwijs beschikken over een werkgroep. Naast een zeer ruime participatie van het personeel in bijna alle basis- en secundaire scholen is er in 2012 ook participatie van de leerlingen in drie kwart van de scholen. Bovendien worden ook ouders in drie kwart van de basisscholen en de helft van de secundaire scholen betrokken bij het gezondheidsbeleid. Met deze brede participatie lijken er alvast voldoende garanties te zijn dat de aandacht voor het gezondheidsbeleid en de verschillende gezondheidsthema s aanhoudt en verder structureel ingebed geraakt in de reguliere werking van basis- en secundaire scholen. Partners van de school: gemeenten komen opzetten Scholen werken voor alle gezondheidsthema s in beide onderwijsniveaus zeer veel samen met schoolnabije en externe partners. Voor het gezondheidsbeleid en de verschillende gezondheidsthema s blijft het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) de belangrijkste partner van de school: ongeveer 9 op 10 scholen werken ermee samen. Ook de gemeente is voor drie kwart van de basisscholen en voor 2 op 3 secundaire scholen een belangrijke partner. Deze eersteplansrol is nieuw in 2012: het lijkt erop dat gemeenten de voorbije jaren hebben ingezet op gezondheid in hun flankerend onderwijsbeleid. Voor het bewegingsbeleid is Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS) veruit de belangrijkste partner: 8 op 10 basisscholen en 6 op 10 secundaire scholen werken met SVS samen. Daarnaast zijn Logo s, (lokale, intergemeentelijke en CGG-)preventiewerkers, de pedagogische begeleiding en BLOSO in veel gevallen (voor een derde tot de helft van de scholen) partners voor de verschillende gezondheidsthema s. In vergelijking met de vorige bevraging in 2009 (en enkel na te gaan voor de toen bevraagde thema s voeding, beweging en tabak) is de samenwerking kwaliteitsvoller geworden, zeker in het secundair onderwijs: naast samenwerking rond concrete projecten, aanlevering van materialen en logistiek, wordt er nu ook veel meer vanuit een proces- en beleidsmatige insteek samengewerkt. Dranken en tussendoortjes: basisscholen frisdrank- en snoepvrij, secundair niet De doorsnee basisschool in Vlaanderen heeft een beperkt aanbod van dranken en tussendoortjes waarbij gratis drinkwater (in alle basisscholen) en fruit (drie kwart basisscholen met aanbod) de hoofdmoot vormen. Dat was ook zo in vorige indicatorenbevragingen, maar is in 2012 nog meer ingeburgerd. Frisdranken en snoep zijn de voorbije jaren nu wel echt de basisschool uit: in 2009 waren er enkel nog een aantal basisscholen die occasioneel frisdrank of snoep aanboden aan de leerlingen, in 2012 gebeurt ook dit niet meer. 6
7 Tussen 2006 en 2009 was het dranken- en tussendoortjesbeleid in het secundair onderwijs heel wat evenwichtiger geworden. Deze positieve evolutie heeft de voorbije jaren globaal wel standgehouden, maar is gestagneerd en brokkelt hier en daar zelfs wat af. De aanwezigheid van drankenautomaten is gestagneerd na de scherpe daling tussen 2006 en 2009: van ongeveer 75 % van de secundaire scholen met drankenautomaten in 2006 naar 62 % in 2009 om te landen op 65 % in Ook het aanbod van frisdranken en snoep stagneert. Net zoals in 2009 geven ongeveer 2 op 3 secundaire scholen (66 %) aan een regelmatig aanbod van frisdranken te hebben. En net zoals in 2009 geeft 1 op 3 secundaire scholen (34 %) aan regelmatig chocolade, chips of snoep aan te bieden. De aanwezigheid van een regelmatig aanbod van frisdrank en snoep blijft groot in het secundair onderwijs. Daartegenover staat dat in de meeste secundaire scholen ook (gratis drink)water en fruit worden aangeboden: ruim 8 op 10 secundaire scholen (83 %) hebben een dagelijks aanbod van gratis drinkwater, 8 op 10 secundaire scholen (80 %) hebben een occasioneel of regelmatig aanbod van fruit. Een aantal secundaire scholen geeft aan nooit (gratis drink)water (13 %) of fruit (20 %) aan te bieden aan de leerlingen. Hoewel dit het geval is bij een minderheid, is dit toch een prioritair aandachtspunt voor die scholen. In 2009 maakten secundaire scholen, net zoals de basisscholen, meer en meer gebruik van afspraken en regels om de consumptie van onevenwichtige dranken en tussendoortjes op school te beperken. In 2012 is deze positieve evolutie gedeeltelijk tenietgedaan: hadden in % tot 80 % van de secundaire scholen een beperkend beleid voor snoep en frisdranken, dan zijn dit in 2012 nog 66 % tot 70 % van de scholen. En ook het stimulerend beleid voor fruit en water kreeg een tik tussen 2009 en 2012: van 8 op 10 secundaire scholen naar minder dan 7 op 10 scholen. Schoolmaaltijden in Vlaamse scholen: broodjes in opmars in secundaire scholen Het aanbieden van warme maaltijden op school blijft stevig ingeburgerd in het Vlaamse onderwijs. Ongeveer 6 op 10 scholen in Vlaanderen bieden s middags warme schoolmaaltijden aan. Dat cijfer is al jaren onveranderd. Een opmerkelijke evolutie in het aanbod van maaltijden is wel het aantal secundaire scholen dat s middags broodjes aanbiedt: van 57 % van de secundaire scholen in 2009 naar bijna drie kwart in Drie kwart van de basisscholen werkt met een externe cateraar, een minderheid met een gemeenschappelijke keuken van de scholengemeenschap of de gemeente. In 1 op 8 van de gevallen heeft de basisschool een eigen schoolkeuken. Dit is anders in het secundair onderwijs, daar werkt de helft van de scholen die warme maaltijden aanbieden met een externe cateraar, terwijl in ruim 4 van de 10 gevallen secundaire scholen beschikken over een eigen schoolkeuken. Globaal zijn de menu s van de warme schoolmaaltijden evenwichtig samengesteld, enkel een dagelijks aanbod van voldoende groente (= 200 gram) blijkt in meer dan 1 op 3 scholen te ontbreken. Een aandachtspunt dat we ook al in vorige bevragingen signaleerden. De evenwichtige samenstelling van het broodjesaanbod ging er de laatste jaren sterk op vooruit: heel wat secundaire scholen bieden de mogelijkheid van bruin of grijs brood, mager beleg en groenten. Beweging: bredere invulling en goedscorende initiatieven De voorbije periode hebben de scholen beweging als gezondheidsthema verder ontdekt en geïntegreerd in meerdere leergebieden en vakken dan enkel in lichamelijke opvoeding. In ruim 8 op 10 basisscholen en in bijna drie kwart van de secundaire scholen komt beweging aan bod in verschillende leergebieden en vakken, een steile vooruitgang tegenover 2009, toen minder dan 6 op 10 scholen dit voorzagen. Bijna alle scholen voorzien 7
8 gezondheidseducatie over beweging in meerdere leerjaren. Dit gaat gepaard met heel wat meer afstemming binnen het schoolteam: in ongeveer 6 op 10 scholen (64 % in BaO; 56 % in SO) wordt het gezondheidsthema beweging afgestemd tussen de leraren van de verschillende leerjaren. Bijna 9 op 10 scholen voorzien jaarlijks één of meer schoolprojecten of klasoverstijgende bewegingsactiviteiten. Met deze resultaten heeft beweging als gezondheidsthema voeding onttroond wat betreft de thematiek waarover scholen het meest gezamenlijke activiteiten opzetten. De voorbije jaren groeide het aanbod van bewegingsinitiatieven op school: de overgrote meerderheid van de scholen voorziet spel- en sportmateriaal tijdens de pauzes en organiseert wekelijks één of meer begeleide bewegingsactiviteiten. Hiervoor wordt veelal beroep gedaan op het aanbod van SVS en hun partners: min of meer de helft van de basisscholen doet mee met de sport- en zwembrevetten, het woensdagnamiddagaanbod, de bewegingslandschappen en de Vlaamse veldloopweek; de helft van de secundaire scholen participeert aan de klassentornooien, ruim een derde aan de interscholenontmoetingen, Sport Na School en de Vlaamse veldloopweek. Korte bewegingstussendoortjes tussen of tijdens de lessen slaan aan in het basisonderwijs: in drie kwart van de basisscholen (74 %) gebeurt het meermaals per week. In secundaire scholen is er duidelijk minder draagvlak voor, in amper 1 op 10 secundaire scholen (10 %) wordt het geregeld ingelast. Bijna alle scholen stimuleren hun leerlingen om meer aan beweging en sport te doen. De meeste aandacht wordt nog altijd besteed aan de klassieke sportpromotie door de deelname aan bovenschoolse sporttornooien (+- 75 %) en, in het basisonderwijs, door initiaties van lokale sportclubs (65 %). Toch gaan heel wat scholen ook hoe langer hoe meer actieve verplaatsing bij de leerlingen promoten door schooluitstappen te voet of met de fiets te doen (+- 50 %), begeleiding te voorzien bij het van en naar school gaan (+- 25 %) en, vooral in het secundair onderwijs, door fietsen ter beschikking te stellen voor de leerlingen (42 %). Gezocht: geschikte turnzaal en zwembad Algemeen geven basis- en secundaire scholen aan dat infrastructuur en materiële faciliteiten voor bewegings- en sportactiviteiten ruim aanwezig of beschikbaar zijn. Al is die infrastructuur of faciliteit niet altijd even geschikt of kwaliteitsvol (te kleine speelplaats of turnzaal, zwembad niet frequent genoeg beschikbaar, ). Net zoals in 2009 geeft een minderheid van de scholen in het basisonderwijs, maar ook in het secundair onderwijs aan niet of onvoldoende frequent te kunnen beschikken over een turnzaal, sporthal, sportvelden of een zwembad. Een andere groep scholen (vooral basisscholen) heeft ook duidelijk een te kleine speelplaats of turnzaal. Om de eindtermen/ontwikkelingsdoelen voor bewegingsopvoeding, lichamelijke opvoeding, watergewenning en zwemmen te behalen zou een betere infrastructuur voorhanden moeten zijn. Concreet blijken 3 % van de basisscholen niet te kunnen beschikken over turnzaal noch sporthal. Met de 2 % basisscholen die enkel beschikt over een turnzaal kleiner dan 50 m² komen we aan 1 op 20 basisscholen die niet over de geschikte overdekte infrastructuur beschikt om de eindtermen/ontwikkelingsdoelen voor bewegingsopvoeding en lichamelijke opvoeding te behalen. Hoewel het probleem zich stelt bij een kleine groep basisscholen, is het een prioritair aandachtspunt. In het secundair onderwijs stelt deze problematiek zich niet. Zowel in het basisonderwijs als in secundaire scholen met een eerste graad kan 1 op 10 scholen nergens terecht voor een zwembad, de minimale infrastructuur die nodig is om te werken aan hun ontwikkelingsdoelen/eindtermen omtrent watergewenning of zwemmen. Het gaat om een minderheid van scholen, maar het betreft wel een ernstig aandachtspunt. 8
9 Alcohol- en drugbeleid in het secundair onderwijs: grenzen stellen én begeleiden Een beleidsmatig werken rond alcohol- en andere drugs met aandacht voor regelgeving én begeleiding is duidelijk ingeburgerd in secundaire scholen. Ook naar kwaliteit van dit beleid doen scholen het erg goed. Alcohol en drugs vormen, naast het thema roken, bij uitstek de belangrijkste thema s in het schoolreglement. Voor roken zijn er echter specifieke wettelijke richtlijnen, die voor alcohol en drugs niet voorhanden zijn. In de meeste scholen is het voor de leerlingen uit de eerste en tweede graad op geen enkel moment toegelaten om alcohol te drinken. Voor de derde graad zien we dat scholen uitgaan van een strikt verbod op alcohol tijdens de middagpauze en op stage. Een grotere tolerantie is er tijdens meerdaagse schoolreizen, voor- en naschoolse activiteiten en extra-muros-activiteiten: in respectievelijk 63 %, 26 % en 18 % van de scholen is het voor leerlingen derde graad dan toegelaten om alcohol te drinken. Nochtans is de veiligste en gezondste optie ook voor jong-adolescenten om geen alcohol te drinken. De meeste scholen (95 %) hebben ook procedures om op te treden wanneer de regels overschreden worden. Veel secundaire scholen worden gedurende een schooljaar geconfronteerd met problemen zoals een vermoeden van bezit, gebruik, delen of dealen (73 %), onder invloed op school of in de schoolcontext (56 %) en bezit op school (43 %), in ongeveer de helft van de gevallen zelfs meermaals. Scholen werken bovendien duidelijk op een dubbel spoor. Naast het grenzen stellend optreden hebben scholen ook oog voor de begeleiding van de jongere: 90% heeft een begeleidingsaanbod voor de leerlingen. Een aantal secundaire scholen krijgt gedurende een schooljaar ook actief hulpaanvragen van de leerling zelf die een probleem heeft met alcohol of illegale drugs (17 %), van de ouders (24 %) of van een medeleerling (20 %). Gezien het gebruik van alcohol en illegale drugs een invloed kunnen hebben op het functioneren (sociaal, emotioneel, cognitief, fysiek,...) van de leerling op school, en zijn ontwikkeling en kansen op een succesvolle schoolloopbaan kunnen beperken, heeft dit begeleidingsaanbod een belangrijke waarde. Scholen werken voor de begeleiding samen met andere partners, waaronder de ouders (83 %) en de CLB (83 %) de belangrijkste zijn. Nog geen vaste plaats voor alcoholeducatie in het basisonderwijs Het thema alcohol heeft nog geen vaste plaats gekregen in het educatief aanbod in de basisonderwijs: in iets meer dan de helft van de basisscholen komt het thema alcohol in de lessen aan bod en een op drie heeft aandacht voor de preventieve waarde van regelgeving en van duidelijke normen rond alcohol. Dit resultaat mag niet verwonderen, gezien alcohol slechts recent als een thema is geïntroduceerd. Pas de laatste jaren heeft onderzoek uitgewezen dat alcohol, naast het werken aan sociale vaardigheden, ook een themaspecifieke aanpak vereist in de derde graad lager onderwijs. Dit laatste zien we wel gerealiseerd: wanneer scholen werken rond alcohol is dit hoofdzakelijk in het zesde en in het vijfde leerjaar. Dit is op zich een meer dan behoorlijk resultaat, gezien alcohol enkel bij de oudste leerlingen een onderwerp behoort te zijn. Om zo effectief mogelijk te zijn, start alcoholpreventie immers best vooraleer jongeren beginnen met drinken. Alcohol moet wel al deel uitmaken van hun leefwereld. Voor Vlaamse leerlingen ligt dit scharniermoment rond de 12 jaar. Andere drugs maken geen deel uit van de leefwereld van leerlingen basisonderwijs en zijn dan ook geen thema voor educatie. In het werken rond sociale vaardigheden, fundament van tabaks-, alcohol- en drugpreventie, hebben scholen overduidelijk wel sterk geïnvesteerd: 71 % van de scholen werkt in elk leerjaar rond sociale vaardigheden. 9
10 Het verankeren van alcoholeducatie in de derde graad, is een uitdaging voor het basisonderwijs. Naast een verder blijven investeren in een werking rond sociale vaardigheden in alle leerjaren. Het rookverbod in de Vlaamse scholen: rokers op het matje Vanaf 1 september 2008 heeft de wetgever een algemeen rookverbod op het schooldomein ingesteld tijdens weekdagen van 6.30 u. tot u. Buiten deze periode kunnen scholen zelf beslissen of ze roken toelaten, maar alleen in de open ruimten. Als rechtstreeks gevolg van de wetgeving zagen we in 2009 een sterke toename, uitbreiding en formalisering van de rookreglementering voor leerlingen, personeel, ouders en bezoekers. Vier jaar later, in het najaar van 2012 blijken er opnieuw meer scholen te kiezen voor uitbreiding van het wettelijke rookverbod en voor de formalisering ervan voor leerlingen, personeel, ouders en bezoekers. Alhoewel een aantal kanttekeningen hier op zijn plaats is. Bijna 9 op 10 secundaire scholen hanteren een permanent rookverbod voor hun leerlingen, bijna 7 op 10 voor het personeel en de ouders en ruim de helft voor bezoekers. Een aantal secundaire scholen is beduidend strenger voor de leerlingen dan voor hun personeel, de ouders of bezoekers. In het basisonderwijs is er naast het (evidente) algemene rookverbod voor leerlingen ook een permanent rookverbod voor personeel, ouders en bezoekers in 7 op 10 scholen. In 2012 wordt algemeen erkend dat het schooldomein rookvrij is tijdens de schooldagen, behalve in een aantal secundaire scholen voor wat het personeel betreft. In 12 % van de secundaire scholen is het voor het personeel toegelaten om overdag tijdens de weekdagen te roken op de parking, in de tuin of op het sportveld, wat een overtreding van de wet is. In 2009 was dit maar in 8 % van de secundaire scholen. De rookregels zijn in alle secundaire scholen opgenomen in het schoolreglement. Maar ruim 8 op 10 secundaire scholen worden geconfronteerd met leerlingen die het rookverbod overtreden. Bij overtredingen spreken bijna alle scholen de leerlingen er steeds op aan en bijna 9 op 10 secundaire scholen hebben voor deze overtredingen ook sancties voorzien. Ongeveer de helft van de scholen maakt wel eens mee dat ouders of bezoekers het rookverbod overtreden. Slechts de helft van de scholen, in het basisonderwijs wat meer dan in het secundair onderwijs, zal ouders of bezoekers die het rookverbod overtreden hier steeds op aanspreken maar minder dan 1 op 10 basisscholen en quasi geen secundaire scholen hebben sancties voorzien voor ouders of bezoekers. Deze vaststelling is begrijpelijk vanuit de relatie die scholen hebben met ouders en bezoekers, hoewel ook zou mogen verwacht worden dat zij het rookverbod op school respecteren. Als werkgever heeft de school een andere relatie met zijn personeel. Deze relatie wordt onder andere geregeld in het arbeidsreglement, dat in ruim 8 op 10 scholen ook regels rond roken bevat. Ongeveer een kwart van de basisscholen en een ruime helft van de secundaire scholen wordt geconfronteerd met schoolpersoneel dat het rookverbod overtreedt. Bij overtredingen spreken minder dan 6 op 10 scholen de personeelsleden er steeds op aan, maar amper 16 % van de basisscholen en 13 % van de secundaire scholen hebben voor deze overtredingen ook sancties voorzien. Zien we dat scholen geen moeite hebben om leerlingen die het rookverbod overtreden hierop aan te spreken en te sanctioneren, dan ondervinden nog heel wat scholen moeilijkheden om de wetgeving en de eigen regels af te dwingen bij ouders en bezoekers, maar ook bij het eigen personeel, ondanks de arbeidsrelatie: hen hierop aanspreken lukt nog in veel gevallen, maar sanctionering ziet men niet zitten. 10
11 Gezocht: rookstop voor schoolpersoneel en leerlingen? In een bedrijf, zo ook in een school vormt het stimuleren tot stoppen met roken en het ondersteunen van werknemers die een stoppoging willen ondernemen een essentieel onderdeel van het personeelsbeleid met betrekking tot gezondheid. In een secundaire school is het stimuleren en ondersteunen van rookstop bovendien ook een belangrijk onderdeel van het rookbeleid voor leerlingen in de tweede en derde graad. Het is slechts een absolute minderheid van scholen die iets doet voor rookstop(begeleiding) bij hun personeelsleden. Ongeveer 1 op 50 scholen verwijzen personeelsleden die willen stoppen met roken door naar hun Externe Dienst Preventie en Bescherming (EDPB), in 2009 gebeurde dit nog in ongeveer 1 op 10 scholen. De enkele scholen die een gedeeltelijke of volledige terugbetaling van een rookstopmethode of middel voorzien, rookstopbegeleiding binnen de werkuren organiseren of rookstopbegeleiding buiten de werkuren ondersteunen bevestigen de regel dat er in het personeelsbeleid in onderwijs bijna niets gebeurt voor de ondersteuning van het stoppen met roken. Hoewel de situatie in 2009 ook verre van rooskleurig was, valt een duidelijke achteruitgang in 2012 niet te ontkennen. Ook de rookstopondersteuning van leerlingen in de tweede en derde graad secundair onderwijs, die in 2009 een opleving kende, voelt in 2012 lauw aan. Net zoals in 2009 worden in drie kwart van de secundaire scholen (75 %) wel nog vormen van rookstopondersteuning voorzien, maar het aantal initiatieven is gedaald en ze blijven meestal beperkt tot passieve en minder intensieve (en vaak ook minder effectieve) initiatieven. De meerderheid van de scholen beperkt de rookstopondersteuning tot een affiche rond stoppen met roken (61 %) en 1 op 3 secundaire scholen stelt informatie ter beschikking (35 %). Meer actieve vormen van rookstopondersteuning zoals de doorverwijzing naar CLB, het informeren van de leerlingen tijdens een bijeenkomst of de organisatie van een rookstopcursus komt slechts in 1 op 10 secundaire scholen voor en zijn bijna gehalveerd tegenover Aandacht voor rookstop bij personeel en scholieren lijkt ons de komende jaren een prioritair actiepunt voor veel scholen te zijn, in combinatie met sensibilisatie rond het thema tabak en de tabakswetgeving (o.m. passief roken en de voorbeeldrol van leraren) Een alcohol- en drugbeleid voor het schoolpersoneel In het onderwijs ontbreekt er voor het personeel een specifiek wettelijk kader voor alcohol en drugs, zoals dit in de private sector wel het geval is. De collectieve arbeidsovereenkomst, CAO 100, verplicht immers elke private onderneming om een alcohol- en drugbeleid te hebben. Een gelijkaardige regelgeving is er niet voor het schoolpersoneel. Niettemin is de aandacht voor het thema alcohol en drugs voor het schoolpersoneel reëel, zowel in het basis- als in het secundair onderwijs. Dat is een belangrijke vaststelling. Een alcohol- en drugbeleid bestaat in hoofdzaak uit regels en afspraken over de beschikbaarheid en het gebruik van alcohol en andere drugs. Deze regels zijn meestal opgenomen in het arbeidsreglement. Dit is meer het geval in het secundair onderwijs (72 %) dan in het basisonderwijs (55 %). Opname van dergelijke regelgeving in een arbeidsreglement is een belangrijk signaal aangezien regels inzake alcohol- en druggebruik daardoor afdwingbaar zijn. De meeste basis- en secundaire scholen introduceren geen nultolerantie. Meestal kan alcoholgebruik tijdens het werk niet (74 % en 68 % respectievelijk voor het basis- en het secundair onderwijs). Maar in meer dan 1 op 3 basisscholen (37 %) en de helft van de secundaire scholen (50 %) wordt alcohol wel toegelaten tijdens speciale aangelegenheden. Met deze regels trachten scholen wellicht een evenwicht te vinden tussen goed kunnen 11
12 functioneren (moeilijk onder de invloed van alcohol of drugs), én realisme. In die optiek kan matig gebruik in specifieke omstandigheden, en onder welbepaalde voorwaarden, en in zover het functioneren op de werkvloer niet in het gedrang komt. Het voorbeeldgedrag naar de leerlingen is hierbij een belangrijk grenzenstellend element. Basis- en secundaire scholen worden relatief weinig geconfronteerd met functioneringsproblemen ten gevolge van problematisch middelengebruik. Bijna 1 op 10 secundaire scholen (8 %) en in nog mindere mate basisscholen (3 %) werden tijdens het afgelopen jaar geconfronteerd met dergelijke functioneringsproblemen. Functioneringsproblemen zijn vooral het gevolg van alcoholgebruik. Dit gegeven is niet onverwachts: alcoholproblemen worden in vergelijking met andere drugproblemen makkelijker herkend. Ze komen in verhouding ook meer voor. Bij een acuut of chronisch probleem treedt de directie op in bijna alle scholen, in mindere mate ook de preventieadviseur veiligheid (in ca. 1 op 4 basisscholen en ruim een kwart van de secundaire scholen) en de vertrouwenspersoon (in bijna 4 op 10 basisscholen en ongeveer 1 op 3 secundaire scholen). Dergelijk optreden is echter vaak ad hoc, en dus weinig voorbereid: amper 3 op 10 scholen hebben hiervoor procedures. In ongeveer de helft van de basisscholen wordt ondersteuning van personeelsleden bij alcohol- of drugproblemen geboden door een gesprek (50 %) en vooral door te verwijzen naar externe hulpverleners (56 %). In secundaire scholen zijn er ongeveer 2 op 3 scholen die ondersteuning bieden via een gesprek (62 %) of doorverwijzing naar een externe hulpverlener (68 %). De verdere uitbouw van een alcohol- en drugbeleid voor het personeel in basis- en secundaire scholen is een aandachtspunt. Het uitwerken door de overheid van een gelijkaardige regeling met betrekking tot alcohol en drugs als in de private sector (CAO 100) kan hierbij een belangrijke stimulans zijn. Schoolpersoneel stimuleren tot evenwichtige voeding en voldoende beweging Uit vorige indicatorenmetingen bleek in het personeelsbeleid de aandacht voor het stimuleren tot evenwichtig eten en voldoende beweging eerder beperkt. Dat is deze keer niet anders, hoewel we een positieve evolutie zien. Ongeveer 45% van de scholen in Vlaanderen nemen initiatieven om evenwichtige voeding bij hun personeel te stimuleren. In ruim drie kwart van de gevallen (76 % in BaO; 80 % in SO) gebeurt dit door het bevorderen of beperken van dranken en tussendoortjes in het eigen aanbod. In ongeveer de helft van de gevallen (43 % in BaO; 53 % in SO) geeft de school het goede voorbeeld bij gelegenheden zoals recepties voor het personeel. Ongeveer 4 op 10 basisscholen (40 %) stimuleert de personeelsleden om meer te bewegen. Personeelsleden stimuleren tot meer beweging beperkt zich in basisscholen vooral tot het motiveren tot actieve verplaatsing door fietsvergoedingen hoger dan het wettelijk verplichte bedrag te voorzien: 3 op 10 basisscholen (30 %) doen dit. In het secundair onderwijs gaat het om bijna 2 op 3 scholen (63 %) die beweging stimuleren en worden hiervoor meerdere strategieën gehanteerd. Er wordt ingezet op het motiveren tot actieve verplaatsing met fietsvergoedingen in een kwart van de scholen (23 %) en dienstfietsen in 15 % van de scholen. Trapgebruik wordt in 1 op 6 secundaire scholen (17 %) gestimuleerd. Een kwart van de secundaire scholen (23 %) stimuleert het personeel tot meer sporten via deelname aan bedrijfscompetities. 12
13 Scholen doen het beter dan bedrijven In vergelijking met vorige bevragingen is er op verschillende vlakken verbetering merkbaar voor het personeelsbeleid voor de gezondheidsthema s voeding en beweging, hoewel dit binnen het gezondheidsbeleid op scholen vaak het zwakke broertje blijft. Ruim de helft van de basisscholen neemt geen enkel initiatief om het personeel aan te sporen om evenwichtig te eten of voldoende te bewegen. In het secundair onderwijs krijgen we een gelijkaardig beeld voor voeding. In het bewegingsbeleid wordt er beter gescoord: slechts 1 op 3 secundaire scholen geeft aan geen enkel initiatief te nemen om het personeel aan te sporen om meer te bewegen. Deze cijfers mogen echter niet doen vergeten dat scholen in vergelijking met andere bedrijven in Vlaanderen door de band beter scoren voor hun personeelsbeleid rond voeding en beweging. Terwijl het in vroegere bevragingen leek alsof scholen het personeel vergaten omdat ze zo sterk doordrongen waren en het druk hadden met hun pedagogische opdracht en gezondheidsbeleid naar leerlingen toe, lijkt de pedagogische opdracht in 2012 er eerder voor te zorgen dat extra aandacht wordt gegeven aan het personeelsbeleid voor de gezondheidsthema s voeding en beweging. Hoewel er nog veel werk aan de winkel is. Voor een sector die zo een groot aandeel van de actieve bevolking tewerkstelt is dit vanuit het gezondheidsperspectief een belangrijk gegeven. Voor meer informatie: Liese Weemaels (Communicatiemanager) Tel.: Liese.weemaels@vigez.be Hier vindt u het uitgebreide indicatorenrapport voor basisonderwijs en secundair onderwijs. Over VIGeZ VIGeZ, het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie, is een erkende partnerorganisatie die het Vlaamse beleid inzake gezondheidsbevordering en ziektepreventie ondersteunt Het Instituut is in de eerste plaats een expertisecentrum dat strategieën, advies, ondersteuning bij implementatie en opleiding aanbiedt aan gezondheidswerkers en professionals die bezig zijn met gezondheidspromotie en ziektepreventie en vervult zo een scharnierfunctie tussen theorie en praktijk. Een initiatief van In samenwerking met 13
Gezonde School Stand van zaken, anno 2015
Gezonde School Stand van zaken, anno 2015 Gezonde School Aan de slag, een praktijkdag - 17 maart 2017 Tineke Vansteenkiste 1 VIGeZ vzw, 2017, indicatorenbevraging Indicatorenmeting Hoe de voorbije 3 schooljaren
Nadere informatieGezondheidsbeleid in scholen in kaart gebracht.
Gezondheidsbeleid in scholen in kaart gebracht. Eline De Decker Saidja Steenhuyzen Tineke Vansteenkiste Gezondheidsconferentie 16 december 2016 1 VIGeZ vzw, 2016, Inhoud presentatie Kadermethodiek Gezonde
Nadere informatiePERSDOSSIER. Gezondheidsbeleid in basis- en secundaire scholen in kaart gebracht
PERSDOSSIER Gezondheidsbeleid in basis- en secundaire scholen in kaart gebracht 23 februari 2017 Inhoud Gezondheidsbeleid in basis- en secundaire scholen in kaart gebracht... 3 Voeding... 4-5 Beweging
Nadere informatieIndicatorenmeting 2012 Secundair Onderwijs
Indicatorenmeting 2012 Secundair Onderwijs Gezondheidsbeleid in Vlaamse scholen VIGeZ 2013 i.s.m. VAD en Logo s Guido Van Hal Indicatorenmeting 2012 Rapport te raadplegen op www.vigez.be Op welke gezondheidsthema
Nadere informatieGezonde school. Intern seminarie - Commissie onderwijs en samenleving 2 december 2015. Tineke Vansteenkiste
Gezonde school Intern seminarie - Commissie onderwijs en samenleving 2 december 2015 Tineke Vansteenkiste 1 VIGeZ? Vzw Partnerorganisatie van de overheid: convenant Vlaamse overheid 2011-2015 Expertisecentrum
Nadere informatieAan de slag rond gezondheid op jouw school
Aan de slag rond gezondheid op jouw school Studiedag Broodnodig 16 februari 2017 Tineke Vansteenkiste 1 Inhoud Kennismaking kadermethodiek Gezonde School Stand van zaken anno 2015 Kadermethodiek Gezonde
Nadere informatieGezondheidsbeleid bij Vlaamse bedrijven in kaart gebracht (2012)
Gezondheidsbeleid bij Vlaamse bedrijven in kaart gebracht (2012) Joeri Vannyvel (senior stafmedewerker VIGeZ) 1 VIGeZ vzw, 2016, indciatorenbevraging 2012 bedrijven Indicatorenmeting Monitoring van gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieVerslag van de indicatorenmeting 2012 van het gezondheidsbeleid in Vlaamse scholen
Verslag van de indicatorenmeting 2012 van het gezondheidsbeleid in Vlaamse scholen Een initiatief van In samenwerking met VIGeZ, 2013 VIGeZ, i.s.m. VAD Auteurs: Charlotte Larmuseau, Olaf Moens, Saidja
Nadere informatieGezondheidsbeleid in scholen in kaart gebracht Stand van zaken beleid mentaal welbevinden
Gezondheidsbeleid in scholen in kaart gebracht Stand van zaken beleid mentaal welbevinden Eline De Decker Saidja Steenhuyzen Tineke Vansteenkiste Seminarie welbevinden Vlor - 22 februari 2017 1 VIGeZ vzw,
Nadere informatieGezondheidsbeleid bij Vlaamse bedrijven in kaart gebracht (2015)
Gezondheidsbeleid bij Vlaamse bedrijven in kaart gebracht (2015) Joeri Vannyvel, Senior Stafmedewerker Gezond Werken VIGeZ 1 Indicatorenmeting Monitoring van gezondheidsdoelstelling vd Vlaamse overheid
Nadere informatieOverzicht analyse- en evaluatie-instrumenten
Overzicht analyse- en evaluatie-instrumenten Onderstaand overzicht toont welke instrumenten de school kan gebruiken om haar beginsituatie in kaart te brengen en/of beleid te evalueren. Voeding Beweging
Nadere informatieHet preventieve gezondheidsbeleid in lokale besturen in kaart gebracht.
i.s.m. Het preventieve gezondheidsbeleid in lokale besturen in kaart gebracht. Lien Van Oyen & Werner De Wael Gezondheidsconferentie 16 december 2016 1 VIGeZ vzw, 2016, Inhoud Indicatorenbevraging: kader?
Nadere informatieSUCCESFACTOREN. Checklist
SUCCESFACTOREN Checklist Het gezondheidsbeleid op school heeft een groter effect als aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan. Deze randvoorwaarden spelen een belangrijke rol tijdens alle fasen van
Nadere informatieSESSIE ONDERWIJS (ONDERWIJS IN GEZONDHEID)
SESSIE ONDERWIJS (ONDERWIJS IN GEZONDHEID) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van: gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieDOS-BELEIDSPLAN
DOS-BELEIDSPLAN 2017-2018 DRUGS OP SCHOOL Inhoud 1 Visie DOS... 2 2 Vier pijlers... 3 2.1 Regelgeving met duidelijke grenzen en consequenties... 3 2.2 Begeleiding... 6 2.2.1 Wie doet wat bij VERMOEDEN
Nadere informatieAdvies opgemaakt door Vlaams Instituut Gezond Leven, VAD, Sensoa en VWVJ
Advies op het voorontwerp van decreet betreffende de leerlingenbegeleiding in het basisonderwijs, het secundair onderwijs en de centra voor leerlingenbegeleiding. Advies opgemaakt door Vlaams Instituut
Nadere informatieInfobundel Alcohol-, tabak-, en drugspreventie
Presenteert Infobundel Alcohol-, tabak-, en drugspreventie (9 september 2014) http://www.skillville.be 1 Doelstelling van het pakket Alcohol-, tabak-, en drugspreventie... 4 1.1 Alcohol... 4 1.2 Tabak...
Nadere informatieVoorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017
Voorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017 Nieuwe actieve voedingsdriehoek: hoe en waarom Waarom een nieuwe model? Bevraging doelgroepen en intermediairs: Burgers,
Nadere informatieLeerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER
Leerlijnen per drug : ALCOHOL Onderwijsvorm: KLEUTER EN LAGER kleuter 2,5-6j 1 ste graad LO 6-8j 2 de graad LO 8-10j 3 de graad LO 10-12j doelstelling doelstelling doelstelling doelstelling Versterken
Nadere informatieCHECKLIST DOS (DRUGBELEID OP SCHOOL) Is ons Tabak, alcohol- en drugbeleid nog up-to-date?
CHECKLIST DOS CHECKLIST DOS (DRUGBELEID OP SCHOOL) Is ons Tabak, alcohol- en drugbeleid nog up-to-date? Als school heeft u de opdracht om te werken rond verschillende gezondheidsthema s, gekaderd in een
Nadere informatieIk vind dat een secundaire school...
Bevraging GO! Ouders: gezonde snacks en dranken in secundaire school 1 In september 215 organiseerde GO! Ouders een bevraging bij ouders omtrent het aanbieden van snacks en dranken in de secundaire school.
Nadere informatiePrijs Gezondheid en Onderneming 2010 Resultaten vragenlijst Q-ADO 1.0 na 1 jaar online
Prijs Gezondheid en Onderneming 2010 Resultaten vragenlijst Q-ADO 1.0 na 1 jaar online (18-12-2009 18-12-2010) Om organisaties te ondersteunen bij de uitwerking van een preventief alcohol- en drugbeleid
Nadere informatiebrugge.be/preventie PREVENTIE sherrie smith Dreamstime Stock Photos CHECKLIST DOS of TAD-beleid
brugge.be/preventie PREVENTIE sherrie smith Dreamstime Stock Photos CHECKLIST DOS of TAD-beleid Is ons Tabak, alcohol- en drugbeleid nog up-to-date? CHECKLIST DOS of TAD-beleid 1 Als school heeft u de
Nadere informatieLeerlijn alcohol, tabak, gamen, cannabis en andere illegale drugs: de context
Leerlijn alcohol, tabak, gamen, cannabis en andere illegale drugs: de context Doelstelling De leerlijn is een praktisch instrument dat het schoolteam wil ondersteunen bij het preventief werken rond alcohol,
Nadere informatiebrugge.be/preventie PREVENTIE sherrie smith Dreamstime Stock Photos CHECKLIST DOS of TAD-beleid
brugge.be/preventie sherrie smith Dreamstime Stock Photos PREVENTIE CHECKLIST DOS of TAD-beleid Is ons Tabak, alcohol- en drugbeleid nog up-to-date? CHECKLIST DOS of TAD-beleid 1 Als school heeft u de
Nadere informatieEen duurzaam gezondheidsbeleid
Een duurzaam gezondheidsbeleid Bart Dijckmans Stafmedewerker Gezond Werken 14 juni 2017 @dijckmans_bart bart.dijckmans@vigez.be www.gezondwerken.be Uitdagingen op arbeidsmarkt Stijgende werkdruk Pensioenleeftijd
Nadere informatieTABAK ALCOHOL GAMEN. algemene sociale vaardigheden
Leerlijnen per graad : 3 de graad LO 10-12j Doelstelling: Versterken van de kennis en vaardigheden die kinderen nodig hebben om gezonde keuzes te maken en niet te roken, geen alcohol te drinken en op een
Nadere informatieEen preventief A&D-beleid in maatwerkbedrijven
Een preventief A&D-beleid in maatwerkbedrijven Marie-Claire Lambrechts Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs KU Leuven, Omgeving en Gezondheid Seminarie Gezondheid op de werkvloer, 22/2/18 Brussel
Nadere informatieVerslag van de indicatorenmeting 2015 van het gezondheidsbeleid in Vlaamse scholen Secundair onderwijs Leerlingen & personeel
Verslag van de indicatorenmeting 2015 van het gezondheidsbeleid in Vlaamse scholen Secundair onderwijs Leerlingen & personeel Indicatorenbevraging 2015 - Secundair onderwijs 1 Een initiatief van In samenwerking
Nadere informatieHet gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven
Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Vlaams Instituut Gezond Leven Van VIGeZ naar Vlaams Instituut Gezond Leven Expertisecentrum & partnerorganisatie
Nadere informatieAlcohol- en drugpreventie op school.
Alcohol- en drugpreventie op school. Aan de slag! Voor leerkrachten in het secundair onderwijs Alcohol, cannabis, psychoactieve medicatie, gokken en gamen zijn niet weg te denken uit de leefwereld van
Nadere informatieAan de slag met de leerlingenbevraging
Aan de slag met de leerlingenbevraging Programma Introductie Resultaten VAD- leerlingenbevraging Actieplan DOS Introductie Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs Preventie en hulpverlening Methodiek
Nadere informatieEen plaats voor EHBO in het gezondheidsbeleid. Symposium EHBO 11 oktober Tineke Vansteenkiste
Een plaats voor EHBO in het gezondheidsbeleid Symposium EHBO 11 oktober 2016 Tineke Vansteenkiste 1 Inhoud presentatie Van eénmalige acties beleid rond EHBO Kennismaking met kadermethodiek Gezonde School
Nadere informatieNaar een voedingsbeleid op school
Naar een voedingsbeleid op school ing Jongeren en evenwichtig eten, het is niet altijd evident. Voor scholen is het een uitdaging om vanuit hun educatieve takenpakket hierbij een handje te helpen. De klaspraktijk
Nadere informatiein Vlaamse scholen Basisonderwijs Leerlingen
in Vlaamse scholen Basisonderwijs Leerlingen Verslag van de indicatorenmeting 2015 van het gezondheidsbeleid in Vlaamse scholen Basisonderwijs Leerlingen & personeel 1 Een initiatief van In samenwerking
Nadere informatieBRAVO Company Check. 1. Algemeen gezondheidsmanagement
BRAVO Company Check Ter informatie Met deze vragenlijst kunt u nagaan aan welke leefstijl factoren aandacht besteedt kan worden voor uw bedrijf. Gezonde en vitale werknemers verzuimen minder en zijn productiever.
Nadere informatieOnderzoek naar voeding, beweging en tabakspreventie op school
Onderzoek naar voeding, beweging en tabakspreventie op school - Secundair onderwijs - Deel 2: Voeding en lichaamsbeweging Afnamejaar 2006 De vragen hebben betrekking op het voorbije en lopende werkjaar,
Nadere informatieJGZ en jongeren: een vrijblijvende relatie?! Groei naar nieuwe methodieken. Leuvense dagen kindergeneeskunde Anouk Vanlander
JGZ en jongeren: een vrijblijvende relatie?! Groei naar nieuwe methodieken Leuvense dagen kindergeneeskunde 17-5-2018 Anouk Vanlander Partnerorganisatie van de Vlaamse overheid voor preventieve jeugdgezondheidszorg
Nadere informatieGezondheidsbevordering
respectvol verdraagzaam mondig positief kritisch leergierig verantwoordelijk geëngageerd sociaal zelfstandig creatief Gezondheidsbevordering in het onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Lessen uit de schoolpraktijk
Nadere informatieSamenvatting. Gezondheidsbeleid van lokale besturen in kaart gebracht (2016)
Samenvatting Gezondheidsbeleid van lokale besturen in kaart gebracht (2016) 20 maart 2017 Inhoud Opzet en respondenten indicatorenbevraging... 3-4 THEMA-DELEN Gezondheid en milieu... 7 Voeding... 8-9 Beweging
Nadere informatieProceselementen gezondheidsbeleid
CHECKLIST Tabak Proceselementen gezondheidsbeleid Een gemotiveerd team: Personeel is gemotiveerd om rond roken te werken: beginnen met roken voorkomen en stoppen met roken stimuleren. Over het rookbeleid
Nadere informatieHet gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven
Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Vlaams Instituut Gezond Leven Van VIGeZ naar Vlaams Instituut Gezond Leven Expertisecentrum & partnerorganisatie
Nadere informatieGezondheidsbeleid: visie van onze school
Gezondheidsbeleid: visie van onze school Wij stellen ons tot doel onze leerlingen de nodige kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bij te brengen voor een gezonde leefstijl met respect voor zichtzelf
Nadere informatieAlcohol- en drugpreventie op school.
Alcohol- en drugpreventie op school. Aan de slag! Voor leerkrachten in het secundair onderwijs Alcohol, cannabis, psychoactieve medicatie, gokken en gamen zijn niet weg te denken uit de leefwereld van
Nadere informatiePreventie als basis voor een alcohol- en drugbeleid in het bedrijf. Pleidooi voor een actief fase 2 -beleid op de werkvloer
Preventie als basis voor een alcohol- en drugbeleid in het bedrijf Pleidooi voor een actief fase 2 -beleid op de werkvloer Marc TACK teamleider preventie CGG Eclips Gent ssies 2012-2013 Van waaruit? CGG
Nadere informatieLogo Gezond + vzw. 7 thema s. Milieu en gezondheid. Valpreventie Borstkankeropsporing. Vaccinaties. Voeding en beweging. Geestelijke gezondheid
Logo Gezond + vzw Logo Gezond + vzw Milieu en gezondheid Valpreventie Borstkankeropsporing Vaccinaties 7 thema s Voeding en beweging Geestelijke gezondheid Tabak, alcohol en drugs Logo Gezond + vzw Netwerkorganisatie
Nadere informatieMenukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen
Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Sport & Bewegen School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan
Nadere informatieWaar staan we na drie jaar Cao 100?
Waar staan we na drie jaar Cao 100? Update resultaten vragenlijst Q-ADO 1.0 (18-12-2009 tot 01-04-2013) Om organisaties te ondersteunen bij de uitwerking van een preventief alcohol- en drugbeleid ontwikkelde
Nadere informatieBedrijfsgegevens. Bedrijf of organisatie. Adres. Gemeente en postcode. Land. Contactpersoon. Functie. E-mail. Telefoon.
Inleiding Vul de Company Health Check in om na te gaan hoe het gezondheidsbeleid binnen uw organisatie kan worden verbeterd! In 15 minuten komt u te weten in welke mate gezondheidsbevordering een rol speelt
Nadere informatieLeerlijn alcohol, tabak, gamen, cannabis en andere illegale drugs: de context
Leerlijn alcohol, tabak, gamen, cannabis en andere illegale drugs: de context Doelstelling De leerlijn is een praktisch instrument dat het schoolteam wil ondersteunen bij het preventief werken rond alcohol,
Nadere informatieSESSIE WERK (WERKEN, OOK AAN GEZONDHEID)
SESSIE WERK (WERKEN, OOK AAN GEZONDHEID) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van: gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieGezondheidsbevordering op het werk
Gezondheidsbevordering op het werk Els Wouters Senior Stafmedewerker WAI-congres, 18 juni 2013 1 VIGeZ: Wat? Het VIGeZ is een expertise- en servicecentrum dat strategieën, methodieken, advies en opleiding
Nadere informatieBelang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid. Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten
Belang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten Wist u dat? Het aantal probleemdrinkers bij de beroepsbevolking wordt geschat op 5 tot
Nadere informatieGezondheidsbevorderende interventies op school
Gezondheidsbevorderende interventies op school Prof. Dr. B. Deforche pag. 1 Gezondheidseducatie Kennis, inzicht, vaardigheden, attitudes Ongezonde leefgewoonten Gezonde leefgewoonten Gezondheidseducatie
Nadere informatieYou bet! Educatief pakket over gokken voor 16-18-jarigen
You bet! Educatief pakket over gokken voor 16-18-jarigen V.U. Paul Van Deun VAD, Vanderlindenstraat 15, 1030 Brussel - januari 2016 D/2016/6030/3 De DrugLijn is een initiatief van VAD - VAD wordt gefinancierd
Nadere informatieHet gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven
Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Vlaams Instituut Gezond Leven Van VIGeZ naar Vlaams Instituut Gezond Leven Expertisecentrum & partnerorganisatie
Nadere informatieWe hebben ervoor gekozen om eerst onze aandacht te richten op de beleidsthema s: Voeding Roken, alcohol en drugs Bewegen en sport
2018-2019 Visie Gezonde leerlingen hebben meer kans op goede schoolprestaties. Goede schoolprestaties dragen op langere termijn bij aan een goede gezondheid en maatschappelijk succes. Ook voor medewerkers
Nadere informatieKHB Kwaliteitsbeleid: Visietekst Drugsbeleid
KHB Kwaliteitsbeleid: Visietekst Drugsbeleid De hulpverlening in KIDS is gericht op de maximale ontplooiing van de totale persoon. Communicatie neemt daarin een belangrijke plaats, en is zowel middel als
Nadere informatieHet gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven
Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Vlaams Intituut Gezond Leven Expertisecentrum Doel: mensen helpen om gezond te leven Hoe: Onderbouwd advies
Nadere informatieLokaal bestuur als voorbeeld Ga voor gezonde medewerkers en mandatarissen.
Lokaal bestuur als voorbeeld Ga voor gezonde medewerkers en mandatarissen www.gezondegemeente.be Belang van een goed voorbeeld Geef als werkgever en mandataris het goede voorbeeld en ga voor een gezondheidsbeleid
Nadere informatiepreventie regels sancties voorlichting hulpverlening tabak alcohol medicatie illegale drugs gokken
D R U G S preventie B E L E I D regels sancties voorlichting hulpverlening tabak alcohol medicatie illegale drugs gokken inleiding Het drugspreventiebeleid handelt over het bezit, gebruik en verspreiden
Nadere informatieMINDER LANG STILZITTEN: CHECKLIST LANG STILZITTEN OP SCHOOL (uitgebreide versie)
MINDER LANG STILZITTEN: CHECKLIST LANG STILZITTEN OP SCHOOL (uitgebreide versie) Met deze checklist kan je in kaart brengen hoe het gesteld is met lang stilzitten op je school. Met lang stilzitten of sedentair
Nadere informatieGezond Werken in een gezonde school! Silvia Van Cauter : Stafmedewerker Gezond Leven Ken Nys: Sport Vlaanderen
Gezond Werken in een gezonde school! Silvia Van Cauter : Stafmedewerker Gezond Leven Ken Nys: Sport Vlaanderen Vlaams Intituut Gezond Leven Expertisecentrum Doel: mensen helpen om gezond te leven Hoe:
Nadere informatieMenukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol
Menukaart Gezonde School basisonderwijs: Roken & Alcohol School: Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan
Nadere informatieAanbod voor secundair onderwijs
Aanbod voor secundair onderwijs Schooljaar 2015 2016 Hanne Van Eeckhout 0485/91 00 11 Hanne.vaneeckhout@drugpunt.be www.drugpunt.be @Drugpunt Alcohol- en drugpreventie Wat is Drugpunt? Drugpunt Lokeren
Nadere informatiePLENAIRE SESSIE ZORG EN WELZIJN (MEER GEZONDHEID IN DE ZORG)
PLENAIRE SESSIE ZORG EN WELZIJN (MEER GEZONDHEID IN DE ZORG) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt
Nadere informatietiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht
BIJLAGE inspiratiemap Materialenoverzicht drugs 1 1. Brochures of affiches Hieronder vindt u een lijst met informatieve materialen over cannabis en andere drugs De materialen zijn verkrijgbaar bij VAD.
Nadere informatieGezondheidsbevordering in onderwijs: het gewicht van CLB
Gezondheidsbevordering in onderwijs: het gewicht van CLB Olaf Moens, 5-6 februari 2009 1 Van hulplijn tot consultant Het CLB en het gezondheidsbeleid op school Ceci n est pas un standaard gewicht Instrument
Nadere informatieDrugbeleidsplan KOGEKA
Drugbeleidsplan KOGEKA September 2012 Visie De scholengemeenschap KOGEKA is zich bewust van druggebruik bij jongeren en wil hier uitgesproken begrenzend en begeleidend mee omgaan. In dit drugbeleid hebben
Nadere informatieGenees- en genotsmiddelen (tabak, alcohol en drugs)
Genees- en genotsmiddelen (tabak, alcohol en drugs) GENEES EN GENOTSMIDDELEN Het thema genot -en geneesmiddelen niet evenwichtig gespreid is over het basis- en het secundair onderwijs. In het secundair
Nadere informatieEen alcohol- en drugbeleid voor het secundair onderwijs
Een alcohol- en drugbeleid voor het secundair onderwijs V E R E N I G I N G V O O R A L C O H O L - E N A N D E R E D R U G P R O B L E M E N ( V A D ) W W W. V A D. B E Een beleid opzetten Middelengebruik
Nadere informatiePreventie Tabak, Alcohol en Drugs
Preventie Tabak, Alcohol en Drugs Deelwerking Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Doelgroep: sleutelfiguren uit diverse sectoren Aanbod: Ondersteunen van organisaties bij het opstellen van een drugbeleid
Nadere informatie1. Jongeren en stoppen met roken. Inhoudsopgave. Hoeveel en welke jongeren roken vandaag?
Inhoudsopgave 1. Jongeren en stoppen met roken...1 Hoeveel en welke jongeren roken vandaag?...1 Omgevingsfactoren die het rookgedrag van jongeren beïnvloeden...2 Effectieve manieren om te stoppen met roken
Nadere informatieVlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
JO VANDEURZEN Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin CONTEXT > Het doel Draagvlak en engagementen aftoetsen en stimuleren in ganse werkveld van relevante actoren Kennis van bewezen strategieën
Nadere informatieFunctieomschrijving ankerpersonen en contactpersonen gezondheidsbeleid. onderwijs. van de Vlaamse Gemeenschap
Functieomschrijving ankerpersonen en contactpersonen gezondheidsbeleid onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Ankerpersonen en contactpersonen gezondheidsbeleid Inleiding 1 Ankerpersonen gezondheidsbeleid
Nadere informatieLeerlijn alcohol, tabak, gamen, cannabis en andere illegale drugs: de context
Leerlijn alcohol, tabak, gamen, cannabis en andere illegale drugs: de context Doelstelling De leerlijn is een praktisch instrument dat het schoolteam wil ondersteunen bij het preventief werken rond alcohol,
Nadere informatieVerslag van de indicatorenmeting 2012 van het gezondheidsbeleid in bedrijven in Vlaanderen en Brussel
Verslag van de indicatorenmeting 2012 van het gezondheidsbeleid in bedrijven in Vlaanderen en Brussel Een initiatief van In samenwerking met VIGeZ, 2014 VIGeZ, i.s.m. VAD Auteurs: Saidja Steenhuyzen, Joeri
Nadere informatieGEZONDE SCHOOL. V.U.: Griet Geeraert, Logo Mechelen, M. Sabbestraat 119, B - 2800 Mechelen
GEZONDE SCHOOL V.U.: Griet Geeraert, Logo Mechelen, M. Sabbestraat 119, B - 2800 Mechelen Ontdek ons aanbod INHOUDSTAFEL GEZONDE SCHOOL Visie én actie! 3 Overleg Gezonde School 4 Partners 5 PROJECTEN BASISONDERWIJS
Nadere informatieMechelen PrOS-project
www.besafe.be Mechelen PrOS-project Mechelen PrOS-project FOD Binnenlandse Zaken Algemene Directie Veiligheid en Preventie Directie Lokale Integrale Veiligheid 2014 Mechelen PrOS-project I. Projectbeschrijving
Nadere informatieCommissie voor Onderwijs en Gelijke Kansen
vergadering C164 OND17 zittingsjaar 2012-2013 Handelingen Commissievergadering Commissie voor Onderwijs en Gelijke Kansen van 26 maart 2013 2 Commissievergadering nr. C164 OND17 (2012-2013) 26 maart 2013
Nadere informatieOm de school te helpen bij het voeren van een zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid
Een geïntegreerd zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid Leidraad bij het stappenplan Sinds 1 september 2012 is elke school verplicht een geïntegreerd zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid te voeren. Dit
Nadere informatieGezonde medewerker = fitte, tevreden medewerker
Gezonde medewerker = fitte, tevreden medewerker www.gezondopdewerkvloer.be Karlien Devloo Projectcoördinator Gezond op de werkvloer 1 Vlaams Instituut Gezond Leven Van VIGeZ naar Vlaams Instituut Gezond
Nadere informatieBewegen in de klas! Een avontuurlijke REIS NAAR een GEZONDE SCHOOL!
Bewegen in de klas! Een avontuurlijke REIS NAAR een GEZONDE SCHOOL! 13 oktober 2017 Annick Craessaerts en Inge Op de Beeck Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS) Bewegen in de klas Sport beweegt je school
Nadere informatieSESSIE GEZIN (BRON VAN GEZONDHEID)
SESSIE GEZIN (BRON VAN GEZONDHEID) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van: gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieLeerlijn drugs. 1 ste graad. tabak alcohol Illegale drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst alcohol Verslavende stof
Leerlijn drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst tabak Samenstelling tabak(srook) Verslavende stof nicotine Sociale, gezondheids- en financiële effecten: - korte termijn effecten - lange
Nadere informatieEN STRUCTURELE MAATREGELEN...
1 Inhoud 1. Visietekst verslavende middelen VTI Tielt... 3 2. Uitwerking van de eerste pijler:... 5 A. REGELS... 5 B. PROCEDURES... 7 3. Uitwerking van de tweede pijler: BEGELEIDING... 11 4. Uitwerking
Nadere informatieEngagementsverklaring ter ondersteuning van het dranken- en tussendoortjesbeleid van scholen
Engagementsverklaring ter ondersteuning van het dranken- en tussendoortjesbeleid van scholen - Gelet op art. 74 van het Decreet van 21 november 2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid, waarin
Nadere informatieBewegingsbeleid op school 12/02/2019
Bewegingsbeleid op school 12/02/2019 Programma 1. Waarom meer bewegen en minder lang stilzitten? En hoeveel? 2. Wat bepaalt ons beweeggedrag? 3. Wat is de rol van de school? 4. Hoe een bewegingsbeleid
Nadere informatieBorstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC)
Borstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Borstkankeropsporing in de BBC Situering Het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker is een initiatief van de Vlaamse
Nadere informatietiemap Ira Insp ge jla BI materialenoverzicht
BIJLAGE inspiratiemap Materialenoverzicht Alcohol 1 1. Brochures of affiches Hieronder vindt u een lijst met informatieve materialen over alcohol Deze materialen zijn verkrijgbaar bij VAD. www.vad.be,
Nadere informatieDE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR Jeugdhulporganisaties
DE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR Jeugdhulporganisaties Wat: De gezondheidsmatrix is een model dat verschillende strategieën en niveaus voorstelt. Een kwaliteitsvol gezondheidsbeleid voeren in de voorziening betekent
Nadere informatieBeleidsplan ter bevordering van welzijn en welbevinden in onderwijsinstellingen
Beleidsplan ter bevordering van welzijn en welbevinden in onderwijsinstellingen Van wettelijke verplichtingen voor personeel naar globaal beleid voor iedereen Voorstelling in Kinepolis Brussel, 24 oktober
Nadere informatieAlcohol- en drugpreventie op de werkvloer
Alcohol- en drugpreventie op de werkvloer M A A I K E D E C O N I N C K C G G VA G G A B O O M G A A R D S T R A A T 7 2018 A N T W E R P E N 0 3. 2 5 6. 9 1. 4 1 W W W. V A G G A. B E Eigen normen en
Nadere informatieEen drugbeleid op onze school
Een drugbeleid op onze school 1. Waarom een drugbeleid? We zijn het er allemaal over eens dat jongeren het zeker niet gemakkelijk hebben in onze samenleving. Jongeren met problemen zijn zeer vatbaar voor
Nadere informatieGezonde dranken en tussendoortjes op school
Gezonde dranken en tussendoortjes op school Naar een uitdoofbeleid inzake suikerrijke dranken en tussendoortjes, een verbod op energiedranken en (gratis) wateraanbod op school GO! standpunt Samenvatting
Nadere informatieDE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR DE BIJZONDERE JEUGDZORG
DE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR DE BIJZONDERE JEUGDZORG Wat: De gezondheidsmatrix stelt de verschillende strategieën, doelgroepen en contexten voor waar een kwaliteitsvol gezondheidsbeleid op inzet en zich naar
Nadere informatielicht van de Vlaamse gezondheidsdoelstelling voeding & beweging katelijne van hoeck Leuven 7 december 2007
De standaard Gewicht in het licht van de Vlaamse gezondheidsdoelstelling voeding & beweging katelijne van hoeck Leuven 7 december 2007 Inleiding: de gezondheidsdoelstellingen Standaard gewicht en de gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieIntroductie: gebruik van het CIPO beoordelingskader
Bijlage: Geïntegreerd beoordelingskader evaluatie Pedagogische Begeleidingsdiensten en de Permanente Ondersteuningscellen Introductie: gebruik van het CIPO beoordelingskader Omwille van de continuïteit
Nadere informatieZeer belangrijk hierbij: Zonder ouderbetrokkenheid gaan alle goede initiatieven vaak verloren.
Onze school stelt zich tot doel de leerlingen de nodige kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bij te brengen voor een gezonde leefstijl met respect voor zichzelf en anderen. Dit door in te zetten
Nadere informatieRook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens
Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens Vastgesteld in de MR-vergadering van 8 juni 2015. 1 Inleiding Per 1 januari 2014 is wettelijk vastgelegd dat geen alcohol verkocht mag worden aan jongeren jonger
Nadere informatie