Een nieuwe kijk op cariëspreventie

Transcriptie

1 Programma congres Ivoren Kruis Aanmelding en betaling Het congres Een nieuwe kijk op cariëspreventie op vrijdag 4 november is gratis toegankelijk voor leden van het Ivoren Kruis. Niet-leden betalen 250- excl. btw. Wilt u zich aanmelden? Stuur dan een voorzien van uw naam- en adresgegevens naar info@ivorenkruis.nl. Een nieuwe kijk op cariëspreventie Scholingspunten Tandartsen en mondhygiënisten ontvangen na afloop van het programma een deelnamecertificaat. Deelname aan het congres levert tandartsen 3 KRT-punten op. Mondhygiënisten krijgen 3 KRM-punten. Deelname aan de ALV levert 2 KRT/ KRM punten op. Contact Heeft u vragen, suggesties of wilt u lid worden van het Ivoren Kruis? Laat het ons weten. Reageer via of stuur een aan info@ivorenkruis.nl. Ook kunt u bellen met de ledenservice via Voor een gezonde mond De partners van het Ivoren Kruis Nieuwe adviezen voor cariëspreventie Datum: vrijdag 4 november 2011 Aanvang: 13:00 uur (Algemene Ledenvergadering) 14:00 uur (congres) Locatie: Radboud Auditorium UMC St Radboud, Geert Grooteplein 15 (route 296), 6525 EZ Nijmegen Voor een gezonde mond

2 Een nieuwe kijk op cariëspreventie Dagvoorzitter Programma Aansluitend op zijn Algemene Ledenvergadering op vrijdag 4 november organiseert het Ivoren Kruis een wetenschappelijk congres voor tand artsen, mondhygiënisten en (preventie) assistenten met de titel Een nieuwe kijk op cariëspreventie. Wie het congres bezoekt, zal kennismaken met het nieuwe Advies Cariëspreventie (voorheen Fluorideadvies) waaraan het Adviescollege Preventie Mond- en Tandziekten van het Ivoren Kruis op dit moment de laatste hand legt. Prof. dr. Marie-Charlotte Huysmans presenteert het nieuwe advies. Dr. ir. Monique van der Veen en Catherine Volgenant MSc van ACTA informeren u over een nieuwe manier om cariës aan te tonen met behulp van de zogenoemde QLF-techniek. Hiermee kunnen met behulp van licht plak en cariës in de mond worden aangetoond. Momenteel loopt er een onderzoek naar de preventie van cariës bij kinderen at risk. Onderzoekster Denise Duijster MSc informeert u over de opzet en uitvoering van het onderzoeksproject. Verder zal prof. dr. Cor van Loveren optreden over zijn onderzoek naar de werking van xylitol(siroop) voor gebruik bij ouderen in verpleeghuissituaties. Komen uw adviezen aan bij uw patiënten? Of laten uw adviezen de patiënt koud? Hoe kunt u er wél voor zorgen dat uw patiënt uw adviezen ter harte zal nemen? Motivational Interviewing kan uitkomst bieden bij de bevordering van cariëspreventie. Rik Bes zal hierover een energieke inleiding houden. 12:30 Ontvangst (voor broodjes wordt gezorgd) 13:00 Algemene Ledenvergadering 14:00 Opening en inleiding congres Een nieuwe kijk op cariëspreventie, dagvoorzitter Teun Rietmeijer 14:05 14:35 dr. ir. Monique van der Veen en Catherine Volgenant MSc, ACTA QLF-techniek: techniek met behulp van licht waarmee plak en cariës in de mond kunnen worden aangetoond 14:35 15:05 Denise Duijster MSc, ACTA Onderzoek: Preventie van cariës bij kinderen at risk 15:05 15:30 prof. dr. Cor van Loveren, ACTA Onderzoek naar de werking van xylitol voor gebruik bij ouderen in Verpleeghuissituaties? 15:30 16:00 Koffiepauze 16:00 16:50 prof. dr. Marie-Charlotte Huysmans, Radboud Universiteit Nijmegen Het nieuwe Advies Cariëspreventie 16:50 17:30 Rik Bes Motivational Interviewing ten behoeve van cariëspreventie Motiveren kun je leren 17:30 19:30 Borrel Teun Rietmeijer, tandarts Teun Rietmeijer studeerde tandheelkunde van 1966 tot 1973 aan de Universiteit van Amsterdam. Hij begon als dienstplichtig tandarts in Seedorf in Duitsland. Vanaf 1974 tot 2010 is hij werkzaam geweest als tandarts in zijn solopraktijk in Laren. Vanaf 2009 zet hij zich in voor de Kruispost in Amsterdam en voor het werk van Dental Health International Nederland. Teun Rietmeijer bekleedde diverse bestuursfuncties bij de NMT. Zo nam hij tien jaar lang de leiding van de NMT-afdeling t Gooi voor zijn rekening en was hij lid van de werkgroep Infectiepreventie van de NMT en medeverantwoordelijk voor de richtlijn infectiepreventie: de WIP-richtlijn. Sinds november 2006 is hij voorzitter van het Ivoren Kruis. Voor zijn jarenlange inspanningen voor de tandheelkundige sector is Teun Rietmeijer afgelopen oktober, tijdens het lustrumcongres van het Ivoren Kruis koninklijk onderscheiden tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Ik hoop van harte dat ik u mag begroeten tijdens onze jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. De voortgang en ontwikkelingen van onze prachtige vereniging staan tijdens de ALV op het programma. Voor u een uitgesproken kans uw wensen en ideeën kenbaar te maken. Maar mis ook ons wetenschappelijk congres dat we aansluitend organiseren niet. Dit jaar is ons thema Een nieuwe kijk op cariëspreventie. Een onderwerp dat u en al onze vakgenoten zeer na aan het hart zal liggen. Een ieder die werkzaam is in de tandheelkundige wereld is van harte welkom! Ik ben er erg gelukkig mee dat we tijdens ons congres te gast zijn in het Radbouw Auditorium van de Radboud Universiteit te Nijmegen. Ik nodig u van harte uit aanwezig te zijn en help u er graag aan herinneren dat leden van onze vereniging gratis toegang hebben. Tot ziens op vrijdag 4 november! Teun Rietmeijer

3 Spreker Spreker Cariës opsporen met een camera? Dr. ir. Monique van der Veen en Catherine Volgenant, MSc ACTA Dr. ir. Monique van der Veen Kun je tandplak aantonen met behulp van een camera? Of is visuele inspectie al dan niet aangevuld met een röntgenfoto de aangewezen manier? Monique en Catherine presenteren de veelbelovende resultaten om tandplak en cariës op te sporen met behulp van de plakcamera van Inspektor Research Systems. Deze camera werkt met de zogeheten QLF-techniek. Bij deze techniek wordt gebruikgemaakt van de natuurlijke fluorescentie van tandweefsels, plak en tandsteen. Belicht je de mond met blauw licht en maak je gebruik van filters, dan geeft gezond tandweefsel stralend wit licht terug. Plekken met plak kleuren rood, waardoor de plak goed te zien is. De onderzoekers tonen tijdens hun voordracht onder andere verrassende foto s die met de plakcamera zijn gemaakt tijdens de tentoonstelling Say Cheese! De kracht van de mond. Deze tentoonstelling werd gehouden vanwege het honderd jarig bestaan van het Ivoren Kruis in Museum Boerhaave te Leiden. Gedurende de tentoonstelling, die van oktober vorig jaar tot afgelopen april liep, werden meer dan foto s gemaakt. De foto werd op een scherm getoond en ook thuis konden bezoekers de foto nog een keer bekijken via de website Het ontdekken van tandplak is bij Boerhaave met veel succes ingezet en u krijgt hiervan de resultaten te zien. Zou de plakcamera ook in de reguliere mondzorg kunnen worden toegepast? Daarvoor zien de onderzoekers diverse mogelijkheden: Patiënten kunnen met de camera zelf zien waar hun tandplak zit en waar zij dus beter moeten poetsen. Tandartsen en mondhygiënisten kunnen de plakcamera als extra hulpmiddel gebruiken bij het periodiek mondonderzoek. Met de plakcamera kunnen risicogroepen opgespoord worden. Inspektor Research Systems is bezig met de ontwikkeling van de plakcamera voor gebruik in de mondzorg. In het buitenland zijn daarnaast diverse initiatieven gestart om ervaring met de plak camera op te doen. In Liverpool loopt een onderzoek op dit gebied, in Japan werken diverse universiteiten er al mee en ook in de Verenigde Staten wordt gewerkt aan deze techniek. Dr. ir. Monique van der Veen volgde de studie technische natuurkunde en deed aansluitend promotieonderzoek. Doel van dit promotieonderzoek was het ontwikkelen van een optische methode voor diagnostiek van wortelcariës. Het onderzoek deed ze aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarna ging Monique aan de slag als assistent professor bij IUPUI in Indianapolis, USA, waar zij de eerste grootschalige klinische studie met QLF uitvoerde. Na tien jaar werken aan de verdere ontwikkeling van de QLF camera bij Inspektor Research Systems en gastmedewerker bij ACTA, is zij sinds 2007 werkzaam als onderzoeker en docent bij ACTA. Daarnaast is ze docent aan de opleiding Mondhygiëne van de Hogeschool in Holland en honorary lecturer aan de universiteit van Liverpool. Sinds 2009 is zij algemeen secretaris van ORCA, de Europese organisatie voor cariësonderzoek. Binnen de IADR is zij sinds 2007 lid van het bestuur van de diagnostic sciences Group, waarvan zij in op dit moment voorzitter is. Catherine Volgenant MSc is als tandarts cum laude afgestudeerd aan ACTA en heeft daar een jaar als docent gewerkt. Hierna is ze als PhD-student aangesteld op het STW project Seeing is Believing waarvoor zij onderzoek doet naar de plakcamera. Het onderzoek richt zich o.a. op het vaststellen van het verband tussen rode plaquefluorescentie en de klinische situatie in de mond. Daarnaast onderzoekt ze de intrinsieke oorzaak van deze rode plaquefluorescentie door middel van biofilmonderzoek in het laboratorium. Ook is ze twee dagen per week werkzaam in een algemene tandartspraktijk. Catherine Volgenant

4 Spreker Spreker Onderzoek: Preventie van cariës bij kinderen at risk Denise Duijster MSc, ACTA Onderzoek naar de werking van xylitol voor gebruik bij ouderen in verpleeghuissituaties? prof. dr. Cor van Loveren, ACTA Denise Duijster MSc Aan het woord is Denise Duijster, onderzoekster bij ACTA. Zij houdt zich bezig met het onderzoeksproject Preventie van cariës bij kinderen at risk. Het project heeft als doel de volgende vragen te beantwoorden: Welke kinderen lopen een hoog cariësrisico in Nederland en wat verklaart dat zij veel gaatjes krijgen en andere kinderen niet? Hoe kunnen we deze kinderen met een hoog risico vroegtijdig herkennen? En hoe kunnen we deze kinderen gerichte preventiemethoden aanbieden, die aansluiten bij de factoren die ten grondslag liggen aan het probleem? Tijdens haar presentatie wordt u geïnformeerd over de opzet en uitvoering van het onderzoeksproject en zal zij een overzicht presenteren over de tot nu toe onderzochte determinanten van cariës bij kinderen ; de achterliggende factoren die van invloed zijn op het wel of niet krijgen van gaatjes. Dit onderzoek is op verzoek van het Ivoren Kruis door een bijdrage van Menzis mogelijk gemaakt. TNO is partner in dit onderzoek. Denise Duijster MSc heeft in 2008 de Bacheloropleiding tandheelkunde afgerond aan ACTA en heeft vervolgens in het jaar 2009/2010 een masteropleiding gevolgd in Dental Public Health aan de University College London. Nu doet ze promotieonderzoek op de afdeling Preventieve Tandheelkunde en Sociale Tandheelkunde aan ACTA naar de preventie van cariës bij jonge kinderen met een hoog risico. Dit doet zij onder begeleiding van prof. dr. Cor van Loveren en prof. dr. Erik Verrips. Mondzorg bij ouderen wordt binnen niet al te lange tijd een omvangrijk probleem, dat vraagt om nieuwe initiatieven in de preventieve tandheelkunde. Mondzorg is niet alleen belangrijk voor een gezonde mond, maar er zijn ook aanwijzingen dat goede mondzorg luchtweginfecties kan voorkomen bij kwetsbare ouderen. Er is relatief weinig onderzoek naar het effect van preventieve hulpmiddelen bij de mondzorg van ouderen. Professionele behandelingen die bij de jeugd worden uitgevoerd, kunnen ook effectief zijn bij ouderen. Maar het is duidelijk dat ook bij ouderen zelfzorg en zorg door de (professionele) omgeving van cruciaal belang zijn. Het zou een goede zaak zijn als er mondverzorgingsproducten specifiek gericht op ouderen zouden worden ontwikkeld. In deze voordracht wordt een overzicht gegeven van wat bekend is over mogelijke preventieve middelen, variërend van het al oude fluoridetablet, hoog geconcentreerde fluoridetandpasta (5.000 ppm), chloorhexidine bevattende kauwgom tot xylitolsiroop. Gepleit wordt om de inzet van deze producten te begeleiden met onderzoek en niet te wachten op onderzoek van elders dat mogelijk nooit komt. Prof. dr. Cor van Loveren studeerde tandheelkunde aan de Rijksuniversiteit Utrecht van In 1977 werd hij docent op de afdeling Sociale en Preventieve Tandheelkunde in Utrecht, belast met het onderwijs in de klinische preventie. Na het sluiten van de faculteit in Utrecht verhuisde hij naar ACTA, waar hij sindsdien werkt bij de afdeling Cariologie Endodontologie Pedodontologie. Hij geeft onderwijs en doet onderzoek op het gebied van de preventieve tandheelkunde en publiceert regelmatig in zowel nationale als internationale tijdschriften. In 1978 werd hij lid van het Adviescollege Preventie Mond- en Tandziekten van het Ivoren Kruis en leidt dit college sinds 2000 als voorzitter. In november 2005 is hij benoemd tot bijzonder hoogleraar Preventieve Tandheelkunde aan de Universiteit van Amsterdam vanwege het Ivoren Kruis. Van 2009 tot 2011 was hij voorzitter van ORCA, de Europese organisatie voor cariësonderzoek. prof. dr. Cor van Loveren

5 Spreker Spreker Prof. dr. Marie-Charlotte Huysmans Het nieuwe Advies Cariëspreventie Prof. dr. Marie-Charlotte Huysmans, UMC St Radboud Het Adviescollege Preventie Mond- en Tandziekten van het Ivoren Kruis heeft hard gewerkt aan de vernieuwing van het Fluoridebasisadvies. Dit Fluoridebasisadvies is inhoudelijk niet veranderd, maar is onderdeel geworden van het veel completere Advies Cariëspreventie. Het fluorideadvies kan en mag niet los worden gezien van de Basisadviezen Mondhygiëne en Voeding. Bij screening en periodiek onderzoek van een patiënt moet gekeken worden naar twee aspecten: is er cariësactiviteit en wordt het Basisadvies goed uitgevoerd? Vervolgens wordt beoordeeld of en op welk gebied het basisadvies moet worden herhaald, of dat aanvullende adviezen nodig zijn. Hierbij wordt niet alleen advies gegeven op het gebied van fluoride, maar waar nodig wordt dit vergezeld door een (aanvullend) advies voor wat betreft de mondhygiëne en voeding. Prof. dr. Marie-Charlotte Huysmans licht u de opzet van het nieuwe Advies Cariëspreventie toe. In welk vak van het adviesschema bevinden uw patiënten zich? Prof. dr. Marie-Charlotte Huysmans studeerde Tandheelkunde aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen van 1982 tot Zij promoveerde in 1992 op in vitro onderzoek naar mechanisch gedrag van plastische stiftopbouwen. Daarna maakte ze een omschakeling naar de cariologie met als bijzonder aandachtsgebied de diagnostiek van cariës. Allerlei aanvullende technieken, zoals elektrische weerstandsmetingen, digitale röntgen en fluorescentie zijn onderwerp geweest van onderzoek. Marie-Charlotte Huysmans was van 1998 tot 2008 hoogleraar Conserverende Tandheelkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen, Academisch Centrum Mondzorg Groningen. Vanaf 2008 is zij hoogleraar Cariologie en Endodontologie aan het UMC St Radboud te Nijmegen. Ze houdt zich enerzijds bezig met onderwijs(ontwikkeling) en anderzijds met onderzoek vooral via begeleiding van promovendi. De onderzoeksgebieden beslaan cariës (verloop en diagnostiek van secundaire cariëslaesies en preventie), erosieve slijtage (meting van erosief potentieel van dranken en preventie door middel van fluoride), en restauratief herstel van cariëslaesies en ernstige slijtage. Sinds 2000 is Marie-Charlotte Huysmans lid van het Adviescollege van het Ivoren Kruis. Motivational Interviewing ter preventie van cariës Motiveren kun je leren Rik Bes, Stichting Centre for Motivation and Change Vaak blijkt het niet voldoende te zijn om patiënten te vertellen dat ze moeten stoppen met roken, vaker moeten stokeren en beter hun tanden moeten poetsen. We geven informatie, instructie en gratis monsters aan ze mee, om ze vervolgens bij het volgende consult weer terug te zien, zonder dat er noemenswaardig resultaat is geboekt. Hoe komt het dat onze deskundige en goed bedoelde adviezen zo vaak hun doel niet bereiken? Of beter gezegd hoe zouden we onze beperkte tijd zodanig anders kunnen inzetten, dat een grotere kans op resultaat het gevolg is? In deze korte workshop krijgt u een beknopte introductie in een paar kernbegrippen van Motivational Interviewing en krijgt u de kans om actief te experimenteren met het ontdekken en versterken van intrinsieke motivatie. Deze motivatie, die dus in de patiënt zelf zit (intrinsiek), is van wezenlijk belang om hen de tijd te laten overbruggen tussen uw huidige consult en het volgende, met een grotere waarschijnlijkheid dat zij hun gedrag tussentijds daadwerkelijk veranderen. Vanaf 1980 is Rik Bes werkzaam geweest in de jeugdhulpverlening en in de verslavingszorg. Eerst als maatschappelijk werker en later als voorlichter en trainer heeft hij steeds het beïnvloeden van gedrag bovenaan zijn prioriteitenlijstje gehad. Rik Bes heeft daartoe de methode Motivational Interviewing (MI) toegepast sinds het begin van de 90-er jaren. Dat deed hij binnen de HIV/Aids counseling en preventie, verslaving en leefstijlproblematiek, kansspelproblematiek en in de gezondheidszorg. In 1995 volgde Rik Bes de Training for New Trainers in MI opleiding bij prof. Bill Miller en prof. Steve Rollnick. Sindsdien is hij een actief (bestuurs-) lid van het internationale Motivational Interviewing Network of Trainers (MINT Inc.), geeft hij trainingen, workshops en lezingen in binnen en buitenland en ondersteunt hij onderzoeksprojecten en materiaalontwikkeling op het gebied van Motivational Interviewing. Samen met Steve Rollnick geeft hij leiding aan de stichting Centre for Motivation and Change. Rik Bes foto: NFP, Utrecht

6 wwwwwww Locatie en routebeschrijving Het congres Een nieuwe kijk op cariëspreventie wordt georganiseerd in het Radboud Auditorium, Geert Grooteplein 15, 2312 XS te Nijmegen. Het Auditorium is goed bereikbaar, zowel met eigen als met openbaar vervoer. Het Radboud Auditorium bevindt zich op loopafstand van het NS station. Het gebouw ligt recht tegenover de hoofdingang van het ziekenhuis (zie plattegrond nummer 15). Fietsstalling Met de auto naar Radboud Auditorium Als u met de auto naar het UMC komt, volg dan de ANWB-borden. Volg route 296. Naast de hoofdingang van het ziekenhuis vindt u de overdekte parkeergarage Geert Grooteplein. Een dagkaart kost 5,-. Openbaar vervoer Het Radboud Auditorium is goed bereikbaar met het openbaar vervoer: Met de bus Vanaf het NS-station Nijmegen Centraal vertrekken diverse bussen naar het UMC St Radboud. Voor het UMC St Radboud Centraal stapt u uit bij de halte UMC St Radboud, te bereiken vanaf het Centraal Station met buslijn: 6 (Brabantse Poort), 9 (Grave), 10 (Heyendaalshuttle), 25 (Groesbeek), 83 (Gennep). Shuttle De shuttle vertrekt in de spitsuren elke 4 minuten en daarbuiten elke 7 minuten. De reistijd bedraagt ongeveer 10 minuten. Met de trein Het is ook mogelijk met de stoptrein Nijmegen - Boxmeer - Venlo - Roermond naar station Nijmegen Heyendaal te reizen. Dit station ligt op 10 minuten loopafstand van het UMC St Radboud. Actuele reisinformatie vindt u op: