Landelijke uitrol en borging van de bouwstenen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Landelijke uitrol en borging van de bouwstenen"

Transcriptie

1 Landelijke uitrol en borging van de bouwstenen Netwerk & Beleid Expertise Collectie Activiteiten Lees- en mediaplan Monitor Exploitatie Marketing & Communicatie Logistiek Digitaal portaal

2 Inhoud 1. Strategische coördinatie Inleiding Uitgangspunten Landelijke uitrol Korte terugblik Kunst van Lezen Strategische opzet Coördinatie op landelijk niveau Voorstel organisatie uitvoering uitrol Inzet landelijk niveau 2013 en volgende jaren 7 2. Tien bouwstenen in Thema s en bouwstenen De website debibliotheekopschool.nl De stand van zaken met betrekking tot de bouwstenen Organisatiestructuur 13 2

3 1. Strategische coördinatie Inleiding In 2013 en daarna moeten, naast de Bibliotheek op school, de programma s BoekStart, BoekStart in de kinderopvang, de Bibliotheek op school VO en Netwerken Leesbevordering geborgd worden. Netwerken, BoekStart en de Bibliotheek op school VO vallen onder Kunst van Lezen. De Bibliotheek op school valt nu onder SIOB (met financiële ondersteuning van Kunst van Lezen). De aanpak is in een stadium gekomen waarin de ontwikkelde bouwstenen geconsolideerd moeten worden en ingezet dienen te worden door de bibliotheeksector ter ondersteuning van het onderwijs. Maar ook de vraag in het onderwijs moet gestimuleerd worden. Landelijke uitrol is het doel. 1.2 Uitgangspunten Landelijke uitrol Landelijke uitrol van de Bibliotheek op school kent een aantal uitgangspunten: Bibliotheken (zowel PSO s als basisbibliotheken) moeten willen meedoen en investeren. Scholen moeten willen meedoen en investeren. Gemeenten moeten willen meedoen en investeren. Er moet capabel, specifiek getraind personeel bij betrokken zijn, zowel op school als in de bibliotheek. Er moet een organisatie zijn die praktische zaken regelt en waar scholen en bibliotheken terecht kunnen voor ondersteuning, tips en adviezen. Ondertussen moet een aantal bouwstenen van de Bibliotheek op school verder ontwikkeld en verstevigd worden, zoals HRM, het digitale portaal en het thema Mediawijsheid. Er is in 2012 met de Bibliotheek op school veel ontwikkeld. De tien bouwstenen (zie hoofdstuk 2) van de Bibliotheek op school zijn goed neergezet en zijn goed in te zetten. 1.3 Korte terugblik Kunst van Lezen Vanuit Stichting Lezen en SIOB (de eerste twee jaar VOB) is in 2008 het programma Kunst van Lezen van start gegaan. In de laatste vijf jaar zijn aansprekende resultaten geboekt, die de komende drie jaar geborgd moeten worden binnen het beleid van bibliotheekorganisaties en hun samenwerkingspartners (lokale overheid, kinderopvang, onderwijs, JGZ). De kracht van Kunst van Lezen ligt, tegemoetkomend aan de intentie van het ministerie van OCW, vooral in de strategische structurele samenwerking om leesbevordering (en in het verlengde daarvan mediawijsheid / informatievaardigheden) prominent in te zetten ter versterking van het taal- en leesniveau van kinderen en jongeren. 3 Maar binnen Kunst van Lezen is ook vastgelegd dat de bibliotheek een centrale rol heeft bij de uitvoering richting kinderopvang en onderwijs. In de praktijk is dit gelukt omdat de coördinatoren van PSO s en G4-bibliotheken van meet af aan een cruciale positie hebben ingenomen bij de introductie en uitrol van de diverse programmaonderdelen. Tot nu toe heeft deze brugfunctie van Kunst van Lezen goed gewerkt. SIOB en Stichting Lezen, bibliotheken, onderwijs en kinderopvanginstellingen zijn op het terrein van taal-, lees- en leesbevorderingsbeleid aantoonbaar naar elkaar toe gegroeid. Tot het najaar van 2011 viel de Bibliotheek op school toen nog als programma Bibliotheek op de basisschool qua strategie en pilotuitvoering onder Kunst van Lezen in opdracht van OCW. Om breed gedragen resultaten en meer rendement te behalen is medio 2011 door SIOB besloten om dit programmaonderdeel te koppelen aan andere toonaangevende en deels digitale onderwijsprojecten vanuit de bibliotheeksector, waarvoor OCW middelen ter beschikking had gesteld vanuit innovatiegelden: Biebsearch junior en boek1boek. Een aparte projectleiding voor de Bibliotheek op school werd onder het programmamanagement van SIOB aangesteld om het geheel te integreren en het programma de Bibliotheek op school binnen tien deelprojecten door te ontwikkelen. Het programma de Bibliotheek op school is op de B2D 2012 (december) bij de bibliotheeksector gelanceerd en in januari tijdens de NOT 2013 richting het onderwijs.

4 1.4 Strategische opzet Op strategisch niveau moet in 2013 veel werk verzet worden om de uitgangspunten van Kunst van Lezen verder ingang te doen vinden binnen de Bibliotheek op school. Deze uitgangspunten kunnen, in relatie tot de Bibliotheek op school omschreven worden als: 1. Een breed gedragen structurele leesbevorderingsaanpak voor de jeugd van 0-18 jaar. 2. Duurzame verankering van de aanpak binnen bibliotheeklagen, overheden en het onderwijs. 3. Strategische netwerkvorming als basis voor beleid, financiering en uitvoering van de aanpak op alle niveaus (landelijk, provinciaal, lokaal). 4. Monitoring en wetenschappelijk onderzoek, zodat resultaten evidence based gepresenteerd kunnen worden aan overheden en samenwerkende instellingen. De Bibliotheek op school bevindt zich, evenals BoekStart en BoekStart in de kinderopvang, in een complex krachtenveld. Lokale en provinciale bezuinigingen op bibliotheken en PSO s vertragen het nemen van beslissingen. Daarnaast is er onduidelijkheid over mandaat, positie en doelstelling van diverse (potentieel) relevante actoren; SPN, NBD Biblion, BNL en SIOB zelf. Dit geldt ook voor verantwoordelijkheden. Tevens is de positie van Stichting Lezen (als penvoerder Kunst van Lezen, maar ook waar het de contacten met het onderwijs betreft) binnen dit krachtenveld onduidelijk. Dit vraagt in strategisch opzicht om een stevige eenduidige regierol, eenduidige beleidsontwikkeling en eenduidige aansturing van de beginfase van uitvoering van het programma de Bibliotheek op school. Dit kan het best door het strategisch- en netwerkniveau van de Bibliotheek op school weer onder Kunst van Lezen te brengen. Vernieuwing, extra impulsen voor borging en versteviging gebeurt de komende jaren tenslotte nog vanuit het programma Kunst van Lezen (zie activiteitenplan ) Coördinatie op landelijk niveau De huidige opzet met twee projectleiders (i.c. projectleider de Bibliotheek op school Jan Plooij en programmacoördinator Kunst van Lezen Adriaan Langendonk) is in de (door)ontwikkelfase van de Bibliotheek op school tot maart 2013 goed werkbaar geweest. De diverse bouwstenen zijn goeddeels gereed om ingezet te worden door de bibliotheek richting onderwijs. Ook kunnen de bereikte resultaten binnen sommige deelprojecten dienen als uitgangspunt voor de doorontwikkeling van BoekStart in de kinderopvang en de Bibliotheek op school VO. In die zin wordt recht gedaan aan de doorgaande leeslijn, het centrale beleidsuitgangspunt van Stichting Lezen. Vanuit dit oogpunt is het ook belangrijk om de Bibliotheek op school (met name taalniveau verbeteren d.m.v. leesbevordering) breder te trekken richting het onderwijs. Stichting Lezen en SIOB hebben hierin, ieder vanuit hun eigen achtergrond, gedeelde en aanvullende taken. Kunst van Lezen is immers ook een verantwoordelijkheid van beide organisaties.

5 Door de beginfase van de landelijke uitvoering van de Bibliotheek op school qua coördinatie onder te brengen bij Kunst van Lezen (evenals dat bij BoekStart en BoekStart in de kinderopvang het geval is), wordt de gewenste eenduidigheid bereikt in regie, beleid en aansturing. Zolang er geen duidelijk bepaalde uitvoeringsorganisatie is, kan er voor de uitvoering vanzelfsprekend worden voortgebouwd op de coördinatie- en uitvoeringsstructuur via PSO s en de G4, die in het kader van Kunst van Lezen al is ontwikkeld voor BoekStart. Overigens heeft de Bibliotheek op school afgelopen jaar reeds op deze manier van werken ingezet, de projectleiding heeft dit model aangehouden en het belang van de doorgaande leeslijn onderschreven en daarmee de Bibliotheek op school niet geïsoleerd uitgevoerd. Totdat er een breed gedragen landelijke uitvoeringsorganisatie is, is dit een overgangssituatie die zowel organisatorisch als vanuit financieel oogpunt thans waarschijnlijk het meest efficiënt is. In 2013 wordt nadrukkelijk verder gewerkt aan een breed gedragen landelijke uitvoeringsorganisatie. De gesprekken over een landelijke uitvoeringsorganisatie vinden op strategisch niveau plaats tussen SIOB/BNL, Stichting Lezen, SPN en de G4-bibliotheken. De voorlopige organisatiestructuur staat vermeld in hoofdstuk 3. In 2013 blijft ook de Adviesraad de Bibliotheek op school actief. Er zal dit voorjaar een volgende bijeenkomst gepland worden. 1.6 Voorstel organisatie uitvoering uitrol 2013 Op uitvoeringsniveau is een cruciale rol weggelegd voor PSO s en G4 en mogelijk andere (samenwerkingsverbanden van) grote basisbibliotheken. In de startfase zullen SIOB en Stichting Lezen deze organisaties dienen te ondersteunen op strategisch, beleidsmatig en uitvoerend niveau bij de ontwikkeling/innovatie, professionalisering en uitrol van de aanpak van de Bibliotheek op school. Afgelopen jaren zijn bij de 11 PSO s en G4-bibliotheken beleidsmatige coördinatoren benoemd die samenwerken met de landelijke organisatie van de Bibliotheek op school. De Bibliotheek op school sluit hiermee aan bij de organisatieopzet die BoekStart hanteert. Het merendeel van deze coördinatoren functioneert inmiddels als projectleider van de Bibliotheek op school bij de eigen PSO of basisbibliotheek. Deze 15 coördinatoren dragen binnen de landelijke organisatie nu al zorg voor: signalering, kennisdeling, ontwikkeling en borging en hebben een vraagbaakfunctie. Er is de laatste jaren dus een stevige basis gelegd, mede door de zes conferenties die in het najaar van 2011 zijn georganiseerd. 5 De aandacht op de B2D 2012 en de NOT 2013 is belangrijk. Hierop moeten we met de ontwikkelde bouwstenen verder bouwen in De goede voorbeelden zijn daarbij leidend. Met kleine effectieve stappen kunnen dit jaar successen geboekt worden. In dit verband is de jaarpeiling de Bibliotheek op school van belang. In april 2013 is op basis van die resultaten duidelijk hoe wijd verbreid de Bibliotheek op school al is.

6 De daadwerkelijke taken voor PSO s bij de Bibliotheek op school zien SIOB en Stichting Lezen graag als volgt ingevuld 1 : Strategische inzet PSO s richting basisbibliotheken 1. De PSO zet de Bibliotheek op school en BoekStart als vaste onderdelen op de agenda van de gefaciliteerde directie-overleggen van basisbibliotheken. 2. De PSO biedt ondersteuning aan het management van basisbibliotheken bij netwerken, calculatie, exploitatie en personeelsbeleid. 3. De PSO ondersteunt de campagne Strategische Netwerken van Kunst van Lezen, die bestaat uit workshops en conferenties voor directies/mt en management samenwerkingspartners rond de Bibliotheek op school en BoekStart in de kinderopvang. Algemeen uitvoerend door alle PSO s 1. De PSO verbindt capaciteiten, om te beginnen met een deskundige vraagbaakfunctie voor basisbibliotheken en een sterke samenwerking en kennisdeling met andere PSO s. 2. De PSO voert de coördinatie op het aanvragen van stimuleringsgelden voor basisbibliotheken bij Kunst van Lezen (en mogelijk bij provincies en andere organisaties). 3. De PSO voert de coördinatie op de trainingen MBO, HBO, Mediawijsheid en Open Boek (leerkrachten). De laatste training wordt ook door PSO-mensen of mensen van basisbibliotheken gedoceerd in de regio. 4. De PSO voert de coördinatie op de jaarlijkse Monitor de Bibliotheek op school. 5. De PSO voert de coördinatie op de jaarpeiling van SIOB. 6. De PSO voert de coördinatie en communicatie rond (regionale) activiteiten, zoals conferenties, bijeenkomsten en leesbevorderingsacties van CPNB (bv. de Kinderboekenweek) en Stichting Lezen (bv. de Voorleeswedstrijd). 7. De PSO voert de coördinatie van de digitale activiteiten in opdracht van BNL (waaronder het aanvragen van de vergoedingsregeling), zodat elke school en bibliotheek toegang hebben tot een passend schoolbibliotheeksysteem. Maatwerk dat eventueel aangeboden kan worden door PSO s 1. De PSO biedt geïnteresseerde bibliotheken een degelijk traject aan ter voorbereiding op implementatie van de Bibliotheek op school. 2. De PSO stelt een onderwijsspecialist aan die gedetacheerd kan worden bij kleinere basisbibliotheken. 3. De PSO biedt ondersteuning aan basisbibliotheken bij de lokale aquisitie van scholen, bij het opstellen van lees/mediaplannen en bij het samenstellen van een juiste startcollectie. 4. De PSO coördineert leveringen van NBD Biblion bij de start op een school en coördineert de leveringen van themacollecties e.d. 5. De PSO verzorgt de centrale aanschaf van schoolbibliotheek-meubilair en inrichting van schoolbibliotheken, al dan niet aansluitend bij de retail. 6. De PSO verzorgt de coördinatie van logistieke activiteiten voor die basisbibliotheken die met een depot voor digitaal reserveren willen werken De meeste taken moeten ook binnen de G4 en mogelijk andere grote basisbibliotheken uitgevoerd worden. Daarnaast wordt een aantal taken zoals hier beschreven ook voor BoekStart en BoekStart in de kinderopvang uitgevoerd.

7 1.7 Inzet landelijk niveau 2013 en volgende jaren De landelijke laag zal zich de komende jaren inzetten voor verankering van de Bibliotheek op school en BoekStart in de kinderopvang. Bijvoorbeeld op het terrein van landelijke lobby en strategische netwerkvorming. Verder zal het landelijk niveau als gevolg van die lobby op diverse manieren PSO s en basisbibliotheken moeten ondersteunen met financiën en inzet van mensen en het doorontwikkelen van producten en diensten die het predicaat excellent moeten hebben om van toegevoegde waarde te zijn voor PSO en basisbibliotheken. In 2012 is op dat terrein veel in gang gezet met de ontwikkelde bouwstenen, zie hoofdstuk 2. Lobby Op landelijk niveau is in december 2012 De Leescoalitie opgericht. Dit netwerk bestaat uit Stichting Lezen, SIOB, Stichting Lezen & Schrijven en CPNB. De eerste activiteit is Het Jaar van het Voorlezen Naast de twee belangrijke partners CPNB en Stichting Lezen & Schrijven zijn voor de Bibliotheek op school ook andere netwerkpartners belangrijk. Te beginnen met de twee landelijke bibliotheekpartners BNL en VOB. En met SPN. Daarnaast is een partij als NBD Biblion belangrijk in logistieke zin. Wat meer op afstand staan brancheorganisaties als de Koninklijke Boekverkopersbond (KBb) en Nederlands Uitgeversverbond (NUV, met name de Groep Algemene Uitgevers). Binnen het onderwijs zijn PO-raad en Onderwijsinspectie netwerkpartners. Maar ook Loket Aangepast Lezen, Mediawijzer.net, School aan Zet, steunpunt Taal en Rekenen en Ouderverenigingen spelen een rol in de afstemming. Binnen overheden worden nauwe banden onderhouden met VNG, IPO en uiteraard met de departementen van Onderwijs (directie PO) en Cultuur (MLB). De eerste helft van het jaar worden nadere afspraken gemaakt met de belangrijke landelijke stakeholders: PO-Raad, Onderwijsinspectie, VNG, MO-groep en de directies PO en MLB van het ministerie OCW. Alle partijen hebben aangegeven te willen verkennen hoe zij vanuit hun organisatie een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling en promotie van de Bibliotheek op school en BoekStart in de kinderopvang bij hun eigen achterban. Na afloop van het voorjaar van 2013 zijn alle bovengenoemde partijen in het kader van de Bibliotheek op school bezocht om de Bibliotheek op school en BoekStart in de kinderopvang onder de aandacht te brengen en afspraken te maken over welke rol de partijen kunnen spelen in het verankeringsproces. De directie PO van het ministerie OCW en MLB zijn inmiddels bezocht. Nadere concrete afspraken worden gemaakt. Verder zijn in februari gesprekken gevoerd en afspraken gemaakt met VNG over conferenties in 2013/2014 over de toekomst van de bibliotheek, waarbij beide programmaonderdelen aan de orde komen. Bij de onderwijsinspectie Zuid-Nederland is een presentatie gehouden voor dertig inspecteurs die zich zeer geïnteresseerd toonden. Ook is een gesprek gevoerd met de centrale onderwijsinspectie, dat zich toespitste op voortgezet onderwijs. 7

8 Strategische netwerkvorming op lokaal niveau Om de doelgroep (kinderen en hun ouders) zo goed mogelijk te bereiken spelen partners van de basisbibliotheek uit met name de strategische lokale laag een belangrijke rol: gemeenten (wethouders en hun ambtenaren), schoolbesturen, directies en leerkrachten van scholen. Daarnaast zijn organisaties als onderwijsbegeleidingsdiensten en CJG afstemmingpartners. Maar dezelfde spelers zijn ook belangrijk op beleidsmatig en uitvoerend niveau. Daarnaast is het interne afstemmingsnetwerk binnen de basisbibliotheek van groot belang om iedereen binnen de organisatie scherp te houden. Hieronder is dat gevisualiseerd. Leesbevorderingsnetwerken strategisch afstemming overige partners jeugdgezondheidszorg kinderopvang beleidsmatig landelijke en provinciale bibliotheekorganisaties onderwijs gemeente uitvoerend Kunst van Lezen heeft vanaf 2009 de leesbevorderingsnetwerken op strategisch, beleidsmatig en uitvoerend niveau centraal gesteld om succesvol te werken met BoekStart en de Bibliotheek op school. Verder zijn bibliotheekmedewerkers en directies in de vorm van pilots, trainingen en een zestal regionale conferenties de laatste jaren geïnformeerd over recente ontwikkelingen en kansen voor samenwerking op meerdere niveaus. Dit traject wordt in vervolgd waarbij het versterken en borgen van leesbevorderingsnetwerken centraal staat. Een speciaal geformeerd team van drie specialisten begeleidt het MT van bibliotheken bij de succesvolle introductie van BoekStart in de kinderopvang en de Bibliotheek op school. Uit de vele aanmeldingen voor de campagne Leesbevorderingsnetwerken op managementniveau blijkt dat de strategische laag serieus aan de slag gaat met borging van leesbevordering in het beleid van basisbibliotheken. In 2013 en 2014 organiseert Kunst van Lezen samen met de PSO s provinciale conferenties over nieuwe samenwerkingsstrategieën voor kinderopvang, primair onderwijs en bibliotheken. 8 Stimulering In 2013 en de volgende twee jaar wordt de landelijke uitrol van de Bibliotheek op school vanuit de landelijke organisaties op drie manieren financieel gestimuleerd: 1. Financiële stimuleringsregeling vanuit Kunst van Lezen voor PSO s en bibliotheken voor grootschalige uitrol van de aanpak van de Bibliotheek op school in het eigen werkgebied. In 2013, 2014 en 2015 is ,- per jaar beschikbaar om goede voorbeelden te creëren. 2. Inzet van financiële middelen vanuit Kunst van lezen voor (grotendeels) subsidiering van trainingen voor bibliotheekmedewerkers en het verrichten van wetenschappelijk onderzoek en voor consolidatie van de monitor. 3. Vergoedingsregeling van BNL, die bedoeld is om bibliotheken te ondersteunen bij de aansluiting van scholen op de digitale leerlingenportal van de Bibliotheek op school. Voor 2013, 2014 en 2015 is per jaar gemiddeld ,- beschikbaar voor deze regeling. Er is een speciale folder beschikbaar waarin deze regeling aan de orde komt.

9 9

10 2. Tien bouwstenen in Thema s en bouwstenen De aanpak van de Bibliotheek op school bestaat uit 10 bouwstenen. Deze zijn in 2012 samenhangend ontwikkeld. De basisbouwsteen Netwerk & Beleid is in hoofdstuk 1 reeds aan bod gekomen. Dit is de fundamentele bouwsteen die als eerste gelegd moet worden om binnen een gemeente een stevige Bibliotheek op school te bouwen. Alle andere bouwstenen complementeren de aanpak. Hoe optimaler deze bouwstenen worden ingezet en ingevuld, hoe groter de kans om met succes het taalniveau op een school te verhogen. In de praktijk zal de invoering van de bouwstenen gefaseerd verlopen. De tien bouwstenen bevatten instrumenten, producten, diensten en opleidingen waarmee bibliotheek, school/schoolbestuur en gemeente samen op lokaal niveau invulling kunnen geven aan de gezamenlijke visie op de twee thema s LEZEN en MEDIAWIJSHEID. Zie verder de website en Gids voor bibliotheken en PSO s (augustus 2013) De website debibliotheekopschool.nl Op de website 2 is alle informatie over de aanpak bijeengebracht voor bibliotheken, onderwijs en gemeenten. Een belangrijk onderdeel van de website vormt de toolkit voor bibliotheken. Daarin staan per bouwsteen instrumenten die de bibliotheek kan gebruiken om de aanpak lokaal te realiseren. Een deel van de informatie is achter een wachtwoord geplaatst. De contactpersonen van de PSO s hebben het wachtwoord om basisbibliotheken toegang te verlenen. De toolkit is te vinden onder Voor bibliotheken -> Aan de slag. Op de landingspagina voor het Onderwijs staan ook een aantal openbare tools in de toolkit, zoals tips voor leerkrachten rondom leesbevordering en instructiefilmpjes rondom vrij lezen en praten over boeken. 2 - De website draait op de landelijke digitale infrastructuur van BNL via WAAS (Website As A Service).

11 2.3 De stand van zaken met betrekking tot de bouwstenen Eind 2013 zullen onderstaande resultaten in het kader van de thema s en bouwstenen van de Bibliotheek op school opgeleverd zijn. Thema: Thema: De bouwstenen van het thema LEZEN zijn begin 2013 nagenoeg compleet opgeleverd. De resultaten specifiek voor het thema LEZEN staan in onderstaande tabel verdeeld over de bouwstenen van de Bibliotheek op school. Voor het thema MEDIAWIJSHEID bieden de bouwstenen een eerste basis voor alle bibliotheken en scholen om een start te maken met informatievaardigheden. In samenwerking met landelijke partners als Mediawijzer.net wordt mediawijsheid de komende jaren verder ontwikkeld. Vanuit het perspectief van de Bibliotheek op school zal mediawijsheid dicht aanliggen tegen leesbevordering. De focus van met name lees-mediaconsulenten zal liggen op informatievaardigheden (bronnen zoeken, bronnen duiden) in de bovenbouw. De resultaten specifiek voor het thema MEDIAWIJSHEID zijn in dit jaarplan nog niet allemaal terug te vinden. Naast de mbo- en hbo-opleiding Mediawijsheid en de publicatie van het mediaplan op het digitale portaal worden in 2013 ook andere resultaten geboekt. Deze overige resultaten maken deel uit van het Stappenplan PO van Mediawijzer.net en worden dit jaar ondergebracht in de bouwstenen van de Bibliotheek op school. 11

12 Bouwsteen NETWERK & BELEID Netwerk & Beleid Bouwsteen EXPERTISE Expertise 1. Campagne Strategische Netwerken 2. Stimuleringsregeling vanuit Kunst van Lezen 3. Implementatie tools 1. Handboek HRM en de Bibliotheek op school 2. Cursus Open Boek en aanvullende modules 3. Mbo leesconsulent 4. Hbo onderwijsspecialist 5. Mbo + hbo mediawijsheid 6. Zij-instromers en minor pabo 7. Advies Expertise Bouwsteen COLLECTIE Collectie 1. Handboek inrichting en beheer schoolbibliotheek 2. Redactie sites met advieslijsten, lees- en collectieadviezen 3. Collectieplan Centraal Depot 4. Advies beheer collectie de Bibliotheek op school 5. Advies inrichting (productlijn) de Bibliotheek op school Bouwsteen MONITOR 1. Monitor Jaarpeiling 2013 Monitor 3. Wetenschappelijk onderzoek de Bibliotheek op school 4. Publicaties m.b.t. onderzoek en monitoring 5. Advies monitor 6. Advies Jaarpeiling Bouwsteen LEES- EN MEDIAPLAN Lees- en mediaplan Bouwsteen ACTIVITEITEN Activiteiten Resultaten ondergebracht bij andere bouwstenen 1. Landelijke leesbevorderings activiteiten binnen de Bibliotheek op school 2. Advies Activiteiten Bouwsteen DIGITAAL PORTAAL Digitaal portaal 1. Vergoedingsregeling bibliotheeksystemen 2. Projectenbank Leesplan op digitaal portaal 3. Lokale productcatalogus op basis van G!DS 4. Digitalisering mediaplan 5. Doorontwikkeling leesplan.nl 6. Redactie sites met advieslijsten, lees- en collectieadviezen 7. Onderhoud en doorontwikkeling 8. Advies bibliotheeksystemen Bouwsteen MARKETING & COMMUNICATIE 1. PSO- en G4-bijeenkomsten 2. Strategische conferenties 3. de Bibliotheek op school - ON TOUR 4. Landelijke bijeenkomsten Marketing & Communicatie 5. Content 6. Nieuwsbrief, Bieb2bieb en social media 7. Promotiematerialen de Bibliotheek op school voor scholen en ouders 8. Onderhoud toolkit 9. Landelijke leesbevorderingsacties 10. Advies Marketing en communicatie 12 Bouwsteen LOGISTIEK Logistiek Bouwsteen EXPLOITATIE Exploitatie 1. Advies logistiek 1. Advies exploitatie

13 3. Organisatiestructuur Projectmanagement Gerlien van Dalen Gerard van Dijk - Directeur Stichting Lezen - Programmamanager Lezen, leren, informeren SIOB Programmacoördinatie Adriaan Langendonk - Programmacoördinator Kunst van Lezen Projectteam Astrid van Dam Jan Klerk Agnes van Montfoort Jan Plooij - de Bibliotheek op school - Bibliotheek.nl - Stichting Lezen - SIOB Adviesraad Adri Bolijn Saskia Brand-Gruwel Gerlien van Dalen Toine Maes Ap de Vries Dianne Weersink - Directeur/Bestuurder De Mare, Stichting voor Openbaar Basisonderwijs - Hoogleraar Learning Sciences van de Open Universiteit - Directeur Stichting Lezen - Directeur/Bestuurder Kennisnet - Directeur Vereniging Openbare Bibliotheken - Directeur/Bestuurder de Bibliotheek Gelderland Zuid 13

14 Colofon Auteurs Kunst van Lezen, Adriaan Langendonk SIOB, Jan Plooij de Bibliotheek op school, Astrid van Dam Bibliotheek.nl, Jan Klerk In samenwerking met SIOB, Maria Heijne Stichting Lezen, Gerlien van Dalen Eindredactie de Bibliotheek op school, Astrid van Dam 14 Grafische vormgeving Cubiss, Ingrid de Jong Fotografie istockphoto Copyright debibliotheekopschool.nl 2013 Sectorinstituut Openbare Bibliotheken Koninginnegracht AA Den Haag + 31 (0) Deze publicatie is mogelijk gemaakt door de samenwerking van Stichting Lezen en Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) binnen het leesbevorderingsprogramma Kunst van Lezen. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van debibliotheekopschool.nl worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt. Uitgave september 2013

Bibliotheken & Over het wat, hoe en wanneer van de Bibliotheek op school

Bibliotheken & Over het wat, hoe en wanneer van de Bibliotheek op school Bibliotheken & Over het wat, hoe en wanneer van de Bibliotheek op school Aanleiding Wat is dbos? De Bibliotheek op school is een gezamenlijke strategische aanpak van de bibliotheken, primair onderwijs

Nadere informatie

Mediawijsheid & In opdracht van SIOB

Mediawijsheid & In opdracht van SIOB Mediawijsheid & In opdracht van SIOB Nationaal Mediawijsheid Congres 2012-28 maart 2012 Wat is dbos? De Bibliotheek op school is een gezamenlijke strategische aanpak van de bibliotheken, primair onderwijs

Nadere informatie

Samenwerking Bibliotheek en Voortgezet Onderwijs

Samenwerking Bibliotheek en Voortgezet Onderwijs Samenwerking Bibliotheek en Voortgezet Onderwijs Naar een landelijke aanpak SAMENVATTING Marleen Wijnen in opdracht van Kunst van Lezen september 2012 Samenvatting De bibliotheek op school voortgezet onderwijs

Nadere informatie

de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar

de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Jos Debeij Gerlien van Dalen Adriaan Langendonk VNG regionale conferenties 15 en 16 april 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud

Nadere informatie

Gids voor bibliotheken en provinciale serviceorganisaties

Gids voor bibliotheken en provinciale serviceorganisaties Gids voor bibliotheken en provinciale serviceorganisaties uitgave september 2013 Colofon Auteurs Kernteam de Bibliotheek op school: SIOB, Astrid van Dam Stichting Bibliotheek.nl, Jan Klerk Kunst van Lezen,

Nadere informatie

Van veel bloemen naar één BOS

Van veel bloemen naar één BOS Van veel bloemen naar één BOS Kennismaken en bijdragen Jellie Tiemersma Marleen Wijnen Astrid van Dam Jan Klerk 2 februari 2012 bijeenkomst PSO s Programma Waar staan we vandaag Hoe gaat het eruit zien

Nadere informatie

Meer (voor)lezen, beter in taal. De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar

Meer (voor)lezen, beter in taal. De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Meer (voor)lezen, beter in taal De Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Adriaan Langendonk Miniconferentie Flevoland 23 september 2015 de Bibliotheek en basisvaardigheden 1 Inhoud

Nadere informatie

februari, 2014 Opdrachtbeschrijving Projectleider landelijke kennisdeling - biebtobieb

februari, 2014 Opdrachtbeschrijving Projectleider landelijke kennisdeling - biebtobieb februari, 2014 Opdrachtbeschrijving Projectleider landelijke kennisdeling - biebtobieb Opdrachtbeschrijving Voor de continuering van het project Landelijke Kennisdeling, met bijzondere focus op het platform

Nadere informatie

KWALITEITSKAART. Bibliotheek op school. Taal / lezen / rekenen

KWALITEITSKAART. Bibliotheek op school. Taal / lezen / rekenen KWALITEITSKAART Taal / lezen / rekenen PO Kinderen die graag lezen, gaan meer lezen. Kinderen die meer lezen, gaan beter lezen. Kinderen die beter lezen gaan beter leren. Leesbevordering is daarom een

Nadere informatie

De bibliotheek op school als instrument voor optimale ontwikkelkansen voor kinderen. Samen sterk met

De bibliotheek op school als instrument voor optimale ontwikkelkansen voor kinderen. Samen sterk met De bibliotheek op school als instrument voor optimale ontwikkelkansen voor kinderen. Samen sterk met Waarom? Het leven van Lisa Wist u dat? 1,5 miljoen volwassen Nederlanders zijn laaggeletterd zijn? Dat

Nadere informatie

Jaarpeiling De Bibliotheek op School 2013 - Resultaten naar provincie

Jaarpeiling De Bibliotheek op School 2013 - Resultaten naar provincie Jaarpeiling De Bibliotheek op School 2013 - Resultaten naar provincie Aantal respondenten 10 6 10 20 18 2 5 5 10 5 17 6 114 Respons % 100% 100% 83% 80% 82% 100% 56% 28% 40% 100% 77% 40% 67% Samenweking

Nadere informatie

Scholing binnen BoekStart. voor de Bibliotheek en kinderopvang

Scholing binnen BoekStart. voor de Bibliotheek en kinderopvang Scholing binnen BoekStart voor de Bibliotheek en kinderopvang SCHOLING BINNEN BOEKSTART In het kader van BoekStart zijn trainingen ontwikkeld die Bibliotheekmedewerkers, medewerkers van de Provinciale

Nadere informatie

Tabellenrapportage Jaarmeting 2012 - naar provincie

Tabellenrapportage Jaarmeting 2012 - naar provincie Tabellenrapportage Jaarmeting 2012 - naar provincie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Leesbevordering Aantal responderende bibliotheken 5 3 7 21 18 2 5 13 14 14 4 10 116 Aantal bibliotheken die samenwerken

Nadere informatie

Meedoen met de Monitor

Meedoen met de Monitor Meedoen met de Monitor met de Bibliotheek Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school (Monitor dbos) wil doelgericht samenwerken met de Bibliotheek om de taalontwikkeling en de informatievaardigheden

Nadere informatie

GELDERS BIBLIOTHEEKPROGRAMMA Samenwerken aan maatschappelijke educatieve Bibliotheken

GELDERS BIBLIOTHEEKPROGRAMMA Samenwerken aan maatschappelijke educatieve Bibliotheken GELDERS BIBLIOTHEEKPROGRAMMA 2019-2020 Samenwerken aan maatschappelijke educatieve Bibliotheken opdracht ondersteuning projecten/ activiteiten voor Bibliotheken Gelders Bibliotheekprogramma individuele

Nadere informatie

KWALITEITSKAART. Lezen - Bibliotheek op school. Inleiding - Lezen. Bibliotheek op school. Taal- en leesbevordering

KWALITEITSKAART. Lezen - Bibliotheek op school. Inleiding - Lezen. Bibliotheek op school. Taal- en leesbevordering ALITEITSKAART Taal- en leesbevordering PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits Opbrengstgericht Werken zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl. Deze website bevat

Nadere informatie

#telmeemettaal PROGRAMMA

#telmeemettaal PROGRAMMA Welkom PROGRAMMA Inleiding Tel mee met Taal Actielijn 1 Lokale netwerkaanpak/taal voor het Leven Actielijn 2 Taalakkoorden Actielijn 3 Leesbevordering/Kunst van Lezen Actielijn 5 Kennis en communicatie

Nadere informatie

Leesplan maken? Introductie basisonderwijs

Leesplan maken? Introductie basisonderwijs Leesplan maken? Introductie basisonderwijs Op de www.leespan.nl kun je je eigen (school)leesplan schrijven en bewaren. Daarvoor moet je eerst inloggen. Voor scholen die niet meedoen aan de aanpak de Bibliotheek

Nadere informatie

Mediaplan als onderdeel van het Leesplan, toegespitst op informatievaardigheden

Mediaplan als onderdeel van het Leesplan, toegespitst op informatievaardigheden Mediaplan als onderdeel van het Leesplan, toegespitst op informatievaardigheden Binnen de landelijke aanpak van de Bibliotheek Een mediawijze leerling heeft alle competenties in huis die nodig zijn om

Nadere informatie

strategisch beleidsmatig uitvoerend FEITENRELAAS KUNST VAN LEZEN Leesbevorderingsnetwerken September 2014

strategisch beleidsmatig uitvoerend FEITENRELAAS KUNST VAN LEZEN Leesbevorderingsnetwerken September 2014 Leesbevorderingsnetwerken strategisch afstemming overige partners jeugdgezondheidszorg kinderopvang beleidsmatig landelijke en provinciale Bibliotheekorganisaties onderwijs gemeente uitvoerend FEITENRELAAS

Nadere informatie

Dienstverlening openbare bibliotheken aan het voortgezet onderwijs

Dienstverlening openbare bibliotheken aan het voortgezet onderwijs Dienstverlening openbare bibliotheken aan het voortgezet onderwijs Onderzoeksresultaten BOP-enquête Samenwerking vo, 2016-2017 Februari 2018 2 Colofon Uitgever Koninklijke Bibliotheek Prins Willem-Alexanderhof

Nadere informatie

Uitvoeringsagenda Collectieplan

Uitvoeringsagenda Collectieplan Uitvoeringsagenda Collectieplan 2017-2018 Mark Deckers / Jos Debeij / Victor Lemstra i.s.m. Klankbordgroep Collectieplan Goedkeuring klankbordgroep Vastgesteld DV KB Inhoud 1. Aanleiding 2. Overzicht clusters

Nadere informatie

Geïntegreerde aanpak BoekStartBibliotheek op school

Geïntegreerde aanpak BoekStartBibliotheek op school Geïntegreerde aanpak BoekStartBibliotheek op school 1 Inleiding Kunst van Lezen (van Stichting Lezen en de Koninklijke Bibliotheek (KB)) en de Bibliotheken bieden met de aanpak van BoekStart in de kinderopvang

Nadere informatie

Kunst van Lezen Inhoudelijk verslag

Kunst van Lezen Inhoudelijk verslag Kunst van Lezen Inhoudelijk verslag 2013 Zesde jaar Kunst van Lezen, tweede jaar van de tweede periode (2012-2015) kunstvanlezen.nl Inhoud Inleiding 3 Vooraf 4 Activiteiten 1 Strategische leesbevorderingsnetwerken

Nadere informatie

Informatievaardigheden binnen de Bibliotheek op school 2013

Informatievaardigheden binnen de Bibliotheek op school 2013 2013 Colofon Adriaan Langendonk & Maaike Toonen 2013 Sectorinstituut Openbare Bibliotheken, Den Haag Netherlands Institute for Public Libraries Koninginnegracht 14 2514 AA Den Haag Postbus 16160 2500 BD

Nadere informatie

De Bibliotheek, BoekStart en digitale media 2-4 jaar

De Bibliotheek, BoekStart en digitale media 2-4 jaar De Bibliotheek, BoekStart en digitale media 2-4 jaar Inleiding Jonge kinderen komen steeds vroeger in aanraking met verschillende digitale media. Ook komen er voor jonge kinderen steeds meer digitale prentenboeken

Nadere informatie

Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016

Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016 Commissie Samenleving Harderwijk 12 mei 2016 Agenda 1. Welkom 2. Ontwikkelingen 3. Strategienota 4. Digitale vaardigheden 5. Taalvaardigheden (inleiding door Chérif Ait Abderrahman (Stichting Lezen en

Nadere informatie

Meedoen met de Monitor

Meedoen met de Monitor Meedoen met de Monitor met de Bibliotheek Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school (Monitor dbos) wil doelgericht samenwerken met de Bibliotheek om de taalontwikkeling en de informatievaardigheden

Nadere informatie

1c. Worden de onderdelen 'leesbevordering' ook uitgevoerd (naar uw inschatting)? Ja, die worden in het algemeen wel uitgevoerd.

1c. Worden de onderdelen 'leesbevordering' ook uitgevoerd (naar uw inschatting)? Ja, die worden in het algemeen wel uitgevoerd. Algemeen Titel: Voorbeeldleesplan basisonderwijs feb. 2013 Auteur: A.van Montfoort met dank aan de testgroep NB Dit is een voorbeeld, niet perse het ideale leesplan. Er is geen school hetzelfde dus zet

Nadere informatie

Monitor BoekStart. Haal meer uit de Monitor. [voor]leesconsulent Liesbeth Versteeg 14 maart 2019

Monitor BoekStart. Haal meer uit de Monitor. [voor]leesconsulent Liesbeth Versteeg 14 maart 2019 Monitor BoekStart Haal meer uit de Monitor [voor]leesconsulent Liesbeth Versteeg 14 maart 2019 de Bibliotheek Z-O-U-T Eén van de gemeentelijke doelen waarin de Bibliotheek een rol speelt: Voorkomen laaggeletterdheid

Nadere informatie

Nieuwe werkwijze Samenwerkende Utrechtse Bibliotheken

Nieuwe werkwijze Samenwerkende Utrechtse Bibliotheken Nieuwe werkwijze Samenwerkende Utrechtse Bibliotheken De SUB heeft eind 2012 een nieuwe werkwijze vastgesteld, deze is per 2013 ingegaan. Voor de SUB projecten bete kent dit dat de projectplannen van het

Nadere informatie

Meer lezen, beter in taal

Meer lezen, beter in taal Meer lezen, beter in taal Feiten en cijfers als basis voor strategische samenwerking 1. Lezen is belangrijk Wat doet lezen met de taalontwikkeling van kinderen? Wetenschappelijk onderzoek laat het volgende

Nadere informatie

De Bibliotheek Op School. Pilotproject

De Bibliotheek Op School. Pilotproject De Bibliotheek Op School Pilotproject Bibliotheek Hilversum April 2012 Aanbeveling Jacques Vriens (was directeur basisonderwijs, is nu fulltime kinderboekenschrijver) Leeservaring opdoen is een van de

Nadere informatie

Stappenplan Informatievaardigheden binnen de Bibliotheek op school

Stappenplan Informatievaardigheden binnen de Bibliotheek op school Stappenplan Informatievaardigheden binnen de Bibliotheek op school Wat moet je doen, en wat heb je nodig, als je in het kader van de Bibliotheek op school met scholen wilt gaan samenwerken rondom informatievaardigheden?

Nadere informatie

De rol van de bibliotheek bij verankering van leesbevordering in de opleidingen

De rol van de bibliotheek bij verankering van leesbevordering in de opleidingen De rol van de bibliotheek bij verankering van leesbevordering in de opleidingen Aanvulling Competent in leesbevordering Docentengids voor opleidingen Pedagogisch Werk en Onderwijsassistent Auteur: Margriet

Nadere informatie

de Bibliotheek op school - voortgezet onderwijs in 2013

de Bibliotheek op school - voortgezet onderwijs in 2013 de Bibliotheek op school - voortgezet onderwijs in 2013 Resultaten vervolgtraject Marleen Wijnen in opdracht van Kunst van Lezen Met medewerking van: Peter van Duijvenboden, Stichting Lezen Annemarie van

Nadere informatie

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl Samen werken aan stevige ambities www.schoolaanzet.nl School aan Zet biedt ons kennis en inspiratie > bestuurder primair onderwijs Maak kennis met School aan Zet School aan Zet is de verbinding tussen

Nadere informatie

Leidraad voor bibliotheken en provinciale ondersteuningsinstellingen. Versie juni Voortgezet onderwijs

Leidraad voor bibliotheken en provinciale ondersteuningsinstellingen. Versie juni Voortgezet onderwijs Leidraad voor bibliotheken en provinciale ondersteuningsinstellingen Versie juni 2017 Voortgezet onderwijs Colofon Deze uitgave is tot stand gekomen in samenwerking tussen Stichting Lezen, Koninklijke

Nadere informatie

Samen bouwen aan een taalvaardige toekomst. De toegevoegde waarde van de Gelderse Bibliotheken in de doorgaande leer- en leeslijn jaar

Samen bouwen aan een taalvaardige toekomst. De toegevoegde waarde van de Gelderse Bibliotheken in de doorgaande leer- en leeslijn jaar Samen bouwen aan een taalvaardige toekomst De toegevoegde waarde van de Gelderse Bibliotheken in de doorgaande leer- en leeslijn 0-100 jaar Inleiding In Nederland zijn 1,3 miljoen mensen tussen de 16

Nadere informatie

De gezamenlijke (innovatie) agenda netwerk openbare bibliotheekvoorzieningen

De gezamenlijke (innovatie) agenda netwerk openbare bibliotheekvoorzieningen De gezamenlijke (innovatie) agenda netwerk openbare bibliotheekvoorzieningen 2016-2018 De gezamenlijke (innovatie)agenda Pagina 1 Inhoud Inhoud Aanleiding en opdracht Procesaanpak Uitkomsten Vervolg De

Nadere informatie

De KB aan de slag voor de jeugd

De KB aan de slag voor de jeugd De KB aan de slag voor de jeugd De KB aan de slag voor de jeugd De doelgroep jeugd is voor de KB belangrijk en daarom werkt een team van specialisten samen aan het aanbod voor de jeugd. In dit boekje stellen

Nadere informatie

Meer halen uit lezen. met de Bibliotheek Rotterdam voor het basisonderwijs

Meer halen uit lezen. met de Bibliotheek Rotterdam voor het basisonderwijs Meer halen uit lezen met de Bibliotheek Rotterdam voor het basisonderwijs Goed lezen = goed leren... Wie een kwartier per dag leest, leert in een jaar duizend nieuwe woorden. Hoe meer een kind leest, hoe

Nadere informatie

Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016

Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016 Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016 Kunstgebouw Broekmolenweg 16 2289 BE Rijswijk www.kunstgebouw.nl B e l e i d s p l a n 2 0 1 3-2 0 1 6 Z I C H T B A AR M AK E N W AT E R I S, S T I M U L E R E N W AT

Nadere informatie

Stuurgroep stakeholders regio Haaglanden en zorgkantoor en vanaf 2016 met de grotere verzekeraars

Stuurgroep stakeholders regio Haaglanden en zorgkantoor en vanaf 2016 met de grotere verzekeraars 1 Jaarplan netwerk Haaglanden 2016 Inleiding en achtergrond Vanaf 2005 is door de regio ingezet op verbetering van de zorg aan cliënten met en hun naasten. In de jaren daarna heeft de wijze van samenwerking

Nadere informatie

Bibliotheek en mbo werken samen aan digitale geletterdheid. Van visie naar praktijk

Bibliotheek en mbo werken samen aan digitale geletterdheid. Van visie naar praktijk Bibliotheek en mbo werken samen aan digitale geletterdheid Van visie naar praktijk Van visie naar praktijk Bibliotheek en mbo werken samen aan digitale geletterdheid De Koninklijke Bibliotheek en Cubiss

Nadere informatie

juni 2017 Geactualiseerd plan van aanpak talentonderwijs als onderdeel van de basisondersteuning

juni 2017 Geactualiseerd plan van aanpak talentonderwijs als onderdeel van de basisondersteuning juni 2017 Geactualiseerd plan van aanpak talentonderwijs als onderdeel van de basisondersteuning Inleiding Het samenwerkingsverband is in het schooljaar 16-17 gestart met het herijken van de basisondersteuning.

Nadere informatie

Netwerkprogramma Samenwerken aan maatschappelijke educatieve Bibliotheken

Netwerkprogramma Samenwerken aan maatschappelijke educatieve Bibliotheken Netwerkprogramma 2017-2018 Samenwerken aan maatschappelijke educatieve Bibliotheken Verkorte versie november 2016 1 Inhoud Inleiding 3 Wat is het Gelders Bibliotheeknetwerk? 4 Waarom een netwerkprogrammma?

Nadere informatie

Ingediend projectvoorstel: Met beide benen in de informatiemaatschappij Informatievaardigheden voor senioren

Ingediend projectvoorstel: Met beide benen in de informatiemaatschappij Informatievaardigheden voor senioren Projectvoorstel Informatievaardigheden voor senioren (SeniorWeb, februari 2009) 1 / 8 Regeling Mediawijsheid Expertisecentrum 2009 Ingediend projectvoorstel: Met beide benen in de informatiemaatschappij

Nadere informatie

Plan van Aanpak Format. Pilot functiecreatie gemeente/provincie SW bedrijf

Plan van Aanpak Format. Pilot functiecreatie gemeente/provincie SW bedrijf Plan van Aanpak Format Pilot functiecreatie gemeente/provincie SW bedrijf Inhoudsopgave 1 Naar een inclusieve arbeidsorganisatie met functiecreatie. 1 2 Plan van aanpak pilot functiecreatie... 2 3 Projectstructuur

Nadere informatie

Samen sterk in lezen en mediawijsheid

Samen sterk in lezen en mediawijsheid Samen sterk in lezen en mediawijsheid De cijfers 1,5 miljoen volwassen Nederlanders zijn laaggeletterd Dat is bijna 1 op de 10 Nederlanders Veel kinderen hebben bij binnenkomst op de basisschool een achterstand

Nadere informatie

Meer lezen, beter in taal

Meer lezen, beter in taal Meer lezen, beter in taal Feiten en cijfers als basis voor strategische samenwerking 1. Lezen is belangrijk Wat doet lezen met de taalontwikkeling van kinderen? Wetenschappelijk onderzoek laat het volgende

Nadere informatie

Bijlage C. Communicatieplan. Passenderwijs

Bijlage C. Communicatieplan. Passenderwijs Bijlage C Communicatieplan Passenderwijs 2017-2021 In het communicatieplan staat beschreven hoe samenwerkingsverband Passenderwijs haar externe communicatie vormgeeft. Op welke wijze, hoe vaak, in welke

Nadere informatie

Dienstverlening openbare bibliotheken aan het primair onderwijs

Dienstverlening openbare bibliotheken aan het primair onderwijs Dienstverlening openbare bibliotheken aan het primair onderwijs Onderzoeksresultaten BOP-enquête Samenwerking primair onderwijs, 2017-2018 Maart 2019 2 Colofon Uitgever Koninklijke Bibliotheek Prins Willem-Alexanderhof

Nadere informatie

Mediawijsheid in de Bibliotheek op school vo verkenning

Mediawijsheid in de Bibliotheek op school vo verkenning Mediawijsheid in de Bibliotheek op school vo verkenning Achtergrond In de huidige informatiesamenleving groeien jongeren op met media. Om te werken en te leren in de (digitale) wereld moeten jongeren leren

Nadere informatie

Regeling Mediawijsheid Expertisecentrum 2009. Format projectvoorstel. Coördinator Mediawijsheid Expertisecentrum CONCEPT 0.

Regeling Mediawijsheid Expertisecentrum 2009. Format projectvoorstel. Coördinator Mediawijsheid Expertisecentrum CONCEPT 0. Format Projectvoorstel Regeling Mediawijsheid Expertisecentrum 2009 versie 0.4 november 2008 1 / 6 Regeling Mediawijsheid Expertisecentrum 2009 Format projectvoorstel Auteur(s) Status Versienummer Datum

Nadere informatie

Ondersteuningsplan

Ondersteuningsplan Ondersteuningsplan 2018-2022 Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Friesland Publieksversie Alle leerlingen gaan succesvol naar school dat is onze opdracht en daar werken alle scholen voor primair onderwijs

Nadere informatie

Educatieve diensten van de bibliotheek

Educatieve diensten van de bibliotheek Educatieve diensten van de bibliotheek voor basisscholen in de gemeenten Renkum, Rheden en Rozendaal 2015-2016 Lezen en voorlezen Omdat u en ik weten dat lezen en voorlezen goed zijn voor de taalontwikkeling

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Dienstverlening openbare bibliotheken aan het primair onderwijs

Dienstverlening openbare bibliotheken aan het primair onderwijs Dienstverlening openbare bibliotheken aan het primair onderwijs Onderzoeksresultaten BOP-enquête Samenwerking PO, 2016-2017 Januari 2018 2 Colofon Uitgever Koninklijke Bibliotheek Prins Willem-Alexanderhof

Nadere informatie

Op pad voor de Aanpak Taal: Ouders en kind samen

Op pad voor de Aanpak Taal: Ouders en kind samen Op pad voor de Aanpak Taal: Ouders en kind samen Interview met het Praktijkteam van het ministerie van SZW Yolande Timman, i.s.m. Hans Christiaanse en Paulien Rietveld Het ministerie van SZW heeft een

Nadere informatie

Vroeg vreemdetalenonderwijs. Visiedocument

Vroeg vreemdetalenonderwijs. Visiedocument Vroeg vreemdetalenonderwijs Engels Visiedocument Inhoudsopgave Inleiding 3 Van good naar great vroeg vreemdetalenonderwijs 4 Taskforce vroeg vreemdetalenonderwijs 5 Vroeg vreemdetalenonderwijs in 2025

Nadere informatie

SAMENWERKEN. Het integraal kindcentrum van papier naar praktijk. Symposium 18 april 2013 Kloosterhotel ZIN, Vught

SAMENWERKEN. Het integraal kindcentrum van papier naar praktijk. Symposium 18 april 2013 Kloosterhotel ZIN, Vught SAMENWERKEN Het integraal kindcentrum van papier naar praktijk Symposium 18 april 2013 Kloosterhotel ZIN, Vught Het integraal kindcentrum van papier naar praktijk Donderdag 18 april Hét symposium over

Nadere informatie

Jaarrapportage Bibliotheek op School 2012-2013

Jaarrapportage Bibliotheek op School 2012-2013 Jaarrapportage Bibliotheek op School 2012-2013 Bibliotheek Helmond-Peel Helmond, augustus 2013 Lezen en literatuur geven glans aan het leven. Om die reden wil ik dat ieder kind kennismaakt met de waarde

Nadere informatie

Rapportage. Samenwerking openbare bibliotheken en basisscholen. In opdracht van: Utrecht, maart 2013

Rapportage. Samenwerking openbare bibliotheken en basisscholen. In opdracht van: Utrecht, maart 2013 Rapportage Samenwerking openbare bibliotheken en basisscholen In opdracht van: Contactpersoon: Marjolein Oomes Utrecht, maart 2013 DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent van Grinsven drs. Brigitte Mors drs.

Nadere informatie

Rapportage. Jaarpeiling de Bibliotheek op School 1-meting 2013. In opdracht van: Utrecht, maart 2014

Rapportage. Jaarpeiling de Bibliotheek op School 1-meting 2013. In opdracht van: Utrecht, maart 2014 Rapportage Jaarpeiling de Bibliotheek op School 1-meting 2013 In opdracht van: Contactpersoon: Utrecht, maart 2014 Marjolein Oomes DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent van Grinsven Henk Westerik Postbus

Nadere informatie

PROJECTLEIDER EN CONSULENT MARKETING (schaal 8) voor bepaalde tijd van een jaar

PROJECTLEIDER EN CONSULENT MARKETING (schaal 8) voor bepaalde tijd van een jaar De Bibliotheek Raalte ondersteunt burgers bij het leren en kunnen participeren in de samenleving. Zij doet dit door toegang te bieden tot informatieve en culturele bronnen, door mensen te helpen vaardigheden

Nadere informatie

Te gebruiken voor eigen lokale evaluatie; niet voor de landelijke organisatie.

Te gebruiken voor eigen lokale evaluatie; niet voor de landelijke organisatie. Evaluatieformulier BoekStart in de kinderopvang Te gebruiken voor eigen lokale evaluatie; niet voor de landelijke organisatie. Daartoe dient de laatste kolom van de subsidieaanvraag. in te vullen door

Nadere informatie

Kunstgebouw Beleidsplan

Kunstgebouw Beleidsplan Kunstgebouw Beleidsplan 2017-2020 Kunstgebouw Broekmolenweg 20 2289 BE Rijswijk www.kunstgebouw.nl Beleidsplan 2017-2020 ZICHTBAAR MAKEN WAT ER IS, STIMULEREN WAT ER KAN ZIJN Inleiding Kunstgebouw is expert

Nadere informatie

LEZEN - Kunst van Lezen

LEZEN - Kunst van Lezen LEZEN - Kunst van Lezen Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer bevat

Nadere informatie

Bijlage C. Communicatieplan. Passenderwijs

Bijlage C. Communicatieplan. Passenderwijs Bijlage C Communicatieplan Passenderwijs 2017-2021 In het communicatieplan staat beschreven hoe samenwerkingsverband Passenderwijs haar externe communicatie vormgeeft. Op welke wijze, hoe vaak, in welke

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 200 20 28 330 Herstructurering openbaar bibliotheekwerk Nr. 50 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de

Nadere informatie

Samenwerking openbare bibliotheken met het primair onderwijs, Onderzoeksresultaten BOP-enquête

Samenwerking openbare bibliotheken met het primair onderwijs, Onderzoeksresultaten BOP-enquête Samenwerking openbare bibliotheken met het primair onderwijs, 215-216 Onderzoeksresultaten BOP-enquête 1 Samenvatting Het onderzoek samenwerking primair onderwijs brengt in kaart hoe de dienstverlening

Nadere informatie

Actieplan Veilige School 2015-2018

Actieplan Veilige School 2015-2018 Actieplan Veilige School 2015-2018 Inleiding De actieplannen Veilige School 1 van de afgelopen jaren hebben er voor gezorgd dat het onderwerp veiligheid goed op de kaart van het Haagse onderwijs staat.

Nadere informatie

Kunst van Lezen Actielijn 3 en 4A

Kunst van Lezen Actielijn 3 en 4A Kunst van Lezen Actielijn 3 en 4A Hoofddoelstelling Preventie In 2018 zijn in totaal 1 miljoen jonge kinderen tot en met de basisschoolleeftijd bereikt met leesbevorderingsactiviteiten, zodat hun taalvaardigheid

Nadere informatie

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Onderwerp Evaluatie nieuwe impuls Steller M. Mulder De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Telefoon (050) 367 60 97 Bijlage(n) 1 Ons kenmerk 6044570 Datum 23-11-2016 Uw brief van Uw

Nadere informatie

Focus Sturing, rust en de basis op orde. Presentatie gemeenteraad Montfoort 13 december 2016

Focus Sturing, rust en de basis op orde. Presentatie gemeenteraad Montfoort 13 december 2016 Focus Sturing, rust en de basis op orde Presentatie gemeenteraad Montfoort 13 december 2016 Inhoud Aanleiding Besluitvorming Kernboodschap Geconstateerde knelpunten Toegenomen complexiteit Oplossingsrichtingen

Nadere informatie

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020 Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Wil Zuidoost-Nederland als top innovatie regio in de wereld meetellen, dan zal er voldoende en goed

Nadere informatie

Opleiding Leesconsulent mbo

Opleiding Leesconsulent mbo Opleiding Leesconsulent mbo Voor bibliothecarissen werkzaam in de Bibliotheek op school als leesconsulent. Profiel De opleiding Leesconsulent is voor medewerkers die in de basisscholen met de Bibliotheek

Nadere informatie

Datum Uitnodiging subsidieaanvraag Regeling versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen

Datum Uitnodiging subsidieaanvraag Regeling versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan: penvoerders opleidingsscholen en contactpersonen lerarenopleidingen Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl Onze

Nadere informatie

Meer halen uit lezen. intro. menu. contact. met de Bibliotheek Rotterdam voor het basisonderwijs

Meer halen uit lezen. intro. menu. contact. met de Bibliotheek Rotterdam voor het basisonderwijs Meer halen uit lezen met de Bibliotheek Rotterdam voor het basisonderwijs intro menu contact Intro Goed lezen = goed leren... Wie een kwartier per dag leest, leert in een jaar duizend nieuwe woorden. Hoe

Nadere informatie

Maatschappelijke stage in gemeentebeleid. Typetest

Maatschappelijke stage in gemeentebeleid. Typetest Maatschappelijke stage in gemeentebeleid Typetest MOVISIE ondersteunt u MOVISIE ondersteunt en adviseert gemeenten bij de invoering van maatschappelijk makelaarsfunctie. Heeft u vragen over het opzetten

Nadere informatie

Voorschoolse Educatie door openbare bibliotheken

Voorschoolse Educatie door openbare bibliotheken Voorschoolse Educatie door openbare bibliotheken Onderzoeksresultaten BOP-enquête VVE 2015 Oktober 2016 Samenvatting Colofon Uitgever Koninklijke Bibliotheek Prins Willem-Alexanderhof 5 2595 BE Den Haag

Nadere informatie

Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan

Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan Binnen de landelijke aanpak van de Bibliotheek Leerlingen met goede informatievaardigheden maken betere werkstukken en houden interessantere spreekbeurten.

Nadere informatie

Zelfevaluerend onderzoek Kunst van Lezen Eindrapport

Zelfevaluerend onderzoek Kunst van Lezen Eindrapport Zelfevaluerend onderzoek Kunst van Lezen Eindrapport 8 augustus 2018 Janine Mulder MSc. Pauline Modderman MSc. Inhoud 1. Inleiding 1 1.1. Achtergrond 1 1.2. Aanpak 2 1.3. Leeswijzer 3 2. Meerwaarde Kunst

Nadere informatie

Voor wie? Het leesplan is voor basisscholen die structureel en planmatig willen werken aan leesbevordering.

Voor wie? Het leesplan is voor basisscholen die structureel en planmatig willen werken aan leesbevordering. Leesplan maken? Op deze site kun je je eigen (school)leesplan schrijven en bewaren. Daarvoor moet je eerst inloggen. Voor scholen die niet meedoen aan de aanpak de Bibliotheek op school is er een andere

Nadere informatie

Samenwerking Bibliotheek en Voortgezet Onderwijs. Naar een landelijke aanpak. Marleen Wijnen in opdracht van Kunst van Lezen

Samenwerking Bibliotheek en Voortgezet Onderwijs. Naar een landelijke aanpak. Marleen Wijnen in opdracht van Kunst van Lezen Samenwerking Bibliotheek en Voortgezet Onderwijs Naar een landelijke aanpak Marleen Wijnen in opdracht van Kunst van Lezen Inhoud Samenvatting... 4! Inleiding... 7! 1! AANLEIDING EN ACHTERGRONDEN... 9!

Nadere informatie

LEESPLEIN Met lezen meer beleven

LEESPLEIN Met lezen meer beleven LEESPLEIN Met lezen meer beleven Leesplein.nl: dé vraagbaak voor jonge lezers en hun opvoeders Leesplein biedt al meer dan tien jaar een schat aan informatie over lezen en leesbevordering. Hierdoor is

Nadere informatie

Taal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek

Taal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek Taal vergroot je wereld samen met de Bibliotheek Westfriese Bibliotheken jong geleerd, is oud gedaan Ruim 15% van de kinderen in Nederland loopt een risico op taalachterstand. Wie moeite heeft met lezen

Nadere informatie

Bibliotheek op School Tussentijdse evaluatie van de aanpak in Brabant

Bibliotheek op School Tussentijdse evaluatie van de aanpak in Brabant Bibliotheek op School Tussentijdse evaluatie van de aanpak in Brabant K2 NEXT GENERATION A. Hoogenbosch MSc en Drs. J. Swagers Maart 2014 K2 NEXT GENERATION 1 Colofon Bibliotheek op school Tussentijdse

Nadere informatie

Opleiding Leesconsulent mbo

Opleiding Leesconsulent mbo Opleiding Leesconsulent mbo Voor bibliothecarissen werkzaam in de Bibliotheek op school als leesconsulent. Profiel De opleiding Leesconsulent is voor medewerkers die in de basisscholen met de Bibliotheek

Nadere informatie

Hoe hou je het levend?

Hoe hou je het levend? Makkelijk Lezen Plein 2015 Hoe hou je het levend? Dia Wesseling ProBiblio Juni 2015 Makkelijk Lezen Plein in de Bibliotheek & Zwakke lezers in de Bibliotheek op School Uitgangspunten inrichting Makkelijk

Nadere informatie

(registeropleiding Post-HBO)

(registeropleiding Post-HBO) De coördinator Taal Kenniscentrum de Kempel Deurneseweg 11 5709 AH Helmond 0492-514400 Helga van de Ven h.ven@kempel.nl De coördinator Taal Kenniscenter de Kempel 2016 (registeropleiding Post-HBO) 1 De

Nadere informatie

Evaluatie programma Kunst van Lezen. Eindrapport

Evaluatie programma Kunst van Lezen. Eindrapport Evaluatie programma Kunst van Lezen Eindrapport Evaluatie programma Kunst van Lezen Eindrapport Den Haag, 20 / 01 / 2015 Auteurs: Bill van Mil (projectleider, KWINK groep) Hannah Kandel (Rebel Group) Janine

Nadere informatie

COMMUNICATIEPLAN EN STRUCTUUR. Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden

COMMUNICATIEPLAN EN STRUCTUUR. Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden COMMUNICATIEPLAN EN STRUCTUUR Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden Concept versie; d.d. 28.01.2014 Inhoud: 1. Verantwoording 2. Doelen en gebruikswaarde van het Communicatieplan 3. Organisatie

Nadere informatie

Bibliotheek Vlissingen maakt

Bibliotheek Vlissingen maakt Bibliotheek Vlissingen maakt het verschil! Informatiebemiddeling in de Google maatschappij. Inforum 2010 Karolien Selhorst De Google maatschappij Informatievloedgolf => het belang van informatie en daarmee

Nadere informatie

FIT-traject onderwijsvernieuwing met ICT en sociale media. draagvlak inspiratie motivatie vernieuwing 21st century skills borging

FIT-traject onderwijsvernieuwing met ICT en sociale media. draagvlak inspiratie motivatie vernieuwing 21st century skills borging FIT-traject onderwijsvernieuwing met ICT en sociale media draagvlak inspiratie motivatie vernieuwing 21st century skills borging Via het Klavertje 4 Model zet u sociale media en ICT breed in Didactische

Nadere informatie

Collectief wat kan, lokaal wat moet

Collectief wat kan, lokaal wat moet Collectief wat kan, lokaal wat moet HKA Klantendag 22 november 2012 Diederik van Leeuwen, directeur Dennis Eijsten, Manager Informatiemanagement Inhoud Expansiedrift van HKA Kleine update BNL Relatie BNL

Nadere informatie

Opleiding Leesconsulent basis

Opleiding Leesconsulent basis Opleiding Leesconsulent basis Voor bibliothecarissen werkzaam in de Bibliotheek op school als leesconsulent. Profiel De opleiding Leesconsulent is voor medewerkers die in de basisscholen met de Bibliotheek

Nadere informatie

Campagne lancering e-bookplatform

Campagne lancering e-bookplatform Campagne lancering e-bookplatform In opdracht van de Vereniging Openbare Bibliotheken - BNL Update Utrecht, 25 september 2013 Norbert Koopen We willen de bibliotheken een centrale positie in de Nederlandse

Nadere informatie

De top 10 van Biblionet Drenthe in Jaarverslag ingekort tot tien speerpunten

De top 10 van Biblionet Drenthe in Jaarverslag ingekort tot tien speerpunten De top 10 van Biblionet Drenthe in 2015 Jaarverslag ingekort tot tien speerpunten 1 Onderwijs: Succesvolle projecten en een sterk netwerk Biblionet Drenthe draagt bij aan het verbeteren van de lees- en

Nadere informatie