STUDIE 95 OPLEIDINGSPROFIEL. voedings- & dieetkunde

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "STUDIE 95 OPLEIDINGSPROFIEL. voedings- & dieetkunde"

Transcriptie

1 STUDIE 95 OPLEIDINGSPROFIEL voedings- & dieetkunde

2 OPLEIDINGSPROFIEL voedings- & dieetkunde studiegebied : gezondheidszorg basisopleiding : laboratorium- en voedingstechnologie optie : voedings- & dieetkunde Sectorcommissie hogeschoolonderwijs van de Vlaamse Onderwijsraad D/1998/6356/35 De leden van de sectorcommissie zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het opleidingsprofiel. De VLOR staat in voor een uniforme en toegankelijke lay-out.

3 I NHOUD OPLEIDINGSPROFIEL V OEDINGS- & D IEETKUNDE I N H O U D HOOFDRUBRIEK 1 1 INLEIDING 1.1 Identificatie van het opleidingsprofiel Opdracht Ontwikkelingsproces Legitimatie 2 HOOFDRUBRIEK 2 3 SITUERING VAN DE OPLEIDING 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld Beroepenstructuur Lijst van de geraadpleegde beroepsprofielen Visie op het beroep Gegevens uit de onderwijswereld Studiegebied, opleidingen en opties Aanverwante studiegebieden, opleidingen, opties Diploma Evolutie in het aantal uitgereikte diploma s voor de optie Gelijkaardige opleidingen en diploma s in het buitenland Geografische spreiding van de beroepsactiviteiten in Vlaanderen Geografische spreiding van het opleidingsaanbod in Vlaanderen Infrastructuur Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de optie Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten van de optie 9 volgens de vooropleiding in het secundair onderwijs Reële duur van de opleiding Inhoudelijke profilering van de opleiding in binnen- en buitenland Verantwoording van de opleiding 10 HOOFDRUBRIEK 3 11 HET OPLEIDINGSPROFIEL 3.1 Exacte benaming van de opleiding Globale beschrijving van de optie 11

4 I NHOUD OPLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & D IEETKUNDE 3.3 Beroepsgericht opleidingsprofiel Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen Concrete uitwerking Taken uit het beroepsprofiel Selectie van taken Clustering van geselecteerde taken tot onderdelen en 13 functionele gehelen Formulering van de geselecteerde taken tot basis- 13 competenties Aanvullende gegevens met betrekking tot de optie Studiepunten van de verschillende vakkengroepen Aandeel van de stagetijd Opleidingsniveau Sleutelkwalificaties De kern van het opleidingsprofiel 30 HOOFDRUBRIEK 4 32 DOELGROEPEN VAN HET OPLEIDINGSPROFIEL HOOFDRUBRIEK 5 33 BIBLIOGRAFIE HOOFDRUBRIEK 6 34 MEDEWERKERS BIJLAGEN Bijlage 1 : Lijst met gebruikte termen 36

5 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 1 HOOFDRUBRIEK 1 INLEIDING 1.1 Identificatie van het opleidingsprofiel Opleidingsprofiel : Gegradueerde in voedings- en dieetkunde Sectorcommissie : Gezondheidszorg 1.2 Opdracht De opdrachtgevers zijn de heer Minister L. Van den Bossche, Minister van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs en de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor). De opdracht bestaat erin het beroepsprofiel van de voedings- en dieetkundige te vertalen in een opleidingsprofiel aangepast aan het onderwijs. Het opleidingsprofiel beschrijft de basiscompetenties die elke student moet verwerven om inzetbaar te zijn als beginnende beroepsbeoefenaar. Basiscompetenties beschrijven vaardigheden, kennis, attitudes en contextgegevens (hulpmiddelen en werkomgeving). Inhoudelijk is de opleiding gericht op professionele vorming, persoonsvorming en maatschappelijke vorming. 1.3 Ontwikkelingsproces Het advies van de Vlaamse Onderwijsraad betreffende het Beroepsprofiel Voedings- en Dieetkundige van 1996 geeft aan dat de arbeidsanalyse in taken en de daaraan gekoppelde vereiste beroepscontext, ondersteunende kennis en houdingen onvoldoende gemaakt werd. Daarom zijn de taken opnieuw uitgeschreven. Nadien werden de taken getoetst op hun haalbaarheid voor de beginnende beroepsbeoefenaar alsook op hun haalbaarheid en relevantie voor het onderwijs. De taken specifiek voor collectiviteiten en de taken in de voedingsnijverheid zijn gestructureerd gescheiden gehouden van andere taken in functionele onderdelen. De gebruikte bronnen zijn vermeld onder de bibliografie. De ontwerptekst is opgesteld door de expert aangeduid door de Vlor. De tekst is besproken en goedgekeurd door een werkgroep met vertegenwoordigers van alle Vlaamse Hogescholen die de optie inrichten in het academiejaar De samenstelling van de werkgroep is weergegeven in de lijst van medewerkers. De tekst werd besproken en aangepast door deze werkgroep op 24 september, 8 oktober, 12 november en 10 december 1997.

6 2 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE Deze tekst wordt door de werkgroep gezien als een eerste versie die in de toekomst verder verfijnd zal moeten worden. Vooral over de kennisniveaus is de discussie niet af. 1.4 Legitimatie Het ontwerp van het opleidingsprofiel wordt voorgesteld aan een conferentie bestaande uit de leden van de sectorcommissie Gezondheidszorg, een vertegenwoordiging van de hogescholen die de opleiding aanbieden en het secretariaat van de Vlor. De vertegenwoordiging van de hogescholen bestaat uit een vertegenwoordiger aangeduid door de inrichtende macht en een vertegenwoordiger van de studenten. Elke hogeschool kan het ontwerp van opleidingsprofiel binnen de 30 dagen na de conferentie schriftelijk amenderen bij de voorzitter van de sectorcommissie Gezondheidszorg. De Raad voor het Hoger Onderwijs brengt een gemotiveerd advies uit aan de heer Minister van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs.

7 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 3 HOOFDRUBRIEK 2 SITUERING VAN DE OPLEIDING 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld Beroepenstructuur De beroepenstructuur van de voedings- en dieetkundige verwijst naar het paramedische beroep van diëtist en naar het beroep van voedingskundige. De werkgroep acht een geïntegreerde visie op het beroep van diëtist en voedingskundige noodzakelijk omwille van het gemeenschappelijke onderwerp, nl. de humane voeding. De diëtetische en voedingskundige aspecten zijn verweven bv. voor wat betreft de advisering aan individuen, de voeding van collectiviteiten en de kwaliteitsbewaking van het voedsel. Verschillende beroepen kunnen als volgt benoemd worden Diëtist Door het Koninklijk Besluit van 19 februari 1997 betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van diëtist wordt dit beroep duidelijk afgelijnd. Hierin kunnen volgende beroepen onderscheiden worden : diëtist diëtist - voedingskundige diëtist - hygiënist diëtist - handelaar of verkoopsafgevaardigde van voedingsmiddelen voor bijzondere voeding Voedingskundige Het beroep van voedingskundige is wettelijk niet beschermd. Hierin kunnen volgende beroepen onderscheiden worden : voedingskundige voedingskundige - hygiënist voedingsconsulent nutrition manager catering manager Advies in verband met de beroepenstructuur werd gevraagd aan het Verbond der Landbouw- en Voedingsnijverheden. Het advies van het Verbond der Landbouwen Voedingsnijverheden bevat de volgende gegevens: Op basis van onze functieclassificatie voor bedienden van de voedingsindustrie is de functie als diëtist niet opgenomen maar in menige kwaliteits- en productiefuncties geeft deze opleiding wel ingang tot de functie. Het lijkt ons geen prioriteit om de functie van diëtist apart te omschrijven voor de sector. Hiermee ontkennen wij niet de tewerkstellingsmogelijkheden binnen de sector, maar na consultatie van enkele bedrij-ven lijkt de tewerkstelling als diëtist gecombineerd te worden met een andere functie. (Sectoriële functieclassificatie voor de bedienden van de voedingsindus-trie PC 220). Het Verbond der Verzorgingsinstellingen onderschrijft dit profiel.

8 4 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE Lijst van geraadpleegde beroepsprofielen De volgende beroepsprofielen werden geraadpleegd : Beroepsprofiel facilitair dienstverlener Beroepsprofiel farmaceutisch-biologisch technoloog Beroepsprofiel gegradueerde landbouw en biotechnologie Beroepsprofiel industrieel ingenieur landbouw en biotechnologie Beroepsprofiel medische laboratoriumtechnoloog Beroepsprofiel voedings- en dieetkundige Visie op het beroep De werkgroep ziet het beroep van voedings- en dieetkundige als één geheel. Dit standpunt is gekoppeld aan de noodzaak van een geïntegreerde aanpak van de humane voeding, zowel als voedings- en dieetkundige in de preventie, in de gezondheidsvoorlichting en -opvoeding, in de diëtetiek, in de bewaking van de hygiëne en de kwaliteit van voedsel, als voedings- en dieetkundige in de voedingsnijverheid, in voeding en diëtetiek van collectiviteiten, in bijzondere voeding en in alle andere aspecten in verband met humane voeding en diëtetiek. Verschillende aspecten van het beroep kunnen uitgeoefend worden in diverse sectoren. Het Koninklijk Besluit betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van diëtist van 19 februari 1997 legt de vereisten vast voor de uitoefening van het beroep van diëtist. Het beroep van diëtist past in het kader van de paramedische beroepen van het Koninklijk Besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de geneeskunst, de verpleegkunde, de paramedische beroepen en de geneeskundige commissies. Door de beroepstitel is het beroep van diëtist bepaald. De EFAD (European Federation of the Associations of Dietitians) ziet voeding en dieet als één geheel. A Dietitian is a person with legally recognised qualification (in nutrition and dietetics) who applies the science of nutrition to the feeding and education of groups of people and individuals in health and disease. De International Labour Organization groepeert in haar classificatie dieticians en nutritionist als een unit group. (International Standard Classification of occupations, 1988) De voedings- en dieetkundige differentieert zich duidelijk van de gegradueerde in de landbouw en biotechnologie en van de industrieel ingenieur landbouw- en biotechnologie. Deze beiden zijn gespecialiseerd in alle aspecten van voedselproductie. De facilitair dienstverlener staat in voor de materiële voorzieningen van collectiviteiten en de serviceverlening aan mensen in hun woon- werk- of verblijfssitua-tie. Dit beroep situeert zich in het leidinggevend kader of middenkader van een onderneming of van een instelling. In verband met de voedselverstrekking van collectiviteiten zal de facilitair dienstverlener eerder instaan voor de logistieke organisatie van grootkeuken of cateringbedrijf. De voedings- en dieetkundige is bevoegd om in te staan voor de samenstelling, de bereiding en de kwaliteit van het voedsel.

9 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE Gegevens uit de onderwijswereld Studiegebied, opleidingen en opties Het Decreet betreffende de Hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap van 13 juli 1994 geeft de volgende structuur aan de basisopleiding Laboratorium- en Voedingstechnologie in het studiegebied Gezondheidszorg. Het studiegebied Gezondheidszorg heeft enkel basisopleidingen van één cyclus (driejarige opleiding). De basisopleiding laboratorium- en voedingstechnologie heeft drie opties : medische laboratoriumtechnologie farmaceutische en biologische technieken voedings- en dieetkunde De basisopleiding laboratorium- en voedingstechnologie, optie voedings- en dieetkunde werd tot en met het academiejaar aangeboden in vier Nederlandstalige Hogescholen : Erasmushogeschool Brussel, Departement Gezondheidszorg, Laarbeeklaan 121, 1090 Brussel Hogeschool Gent, Departement Gezondheidszorg Vesalius, Keramiekstraat 80, 9000 Gent Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende, Campus Hoger Technisch Instituut, Departement Gezondheidszorg, Spoorwegstraat 12, 8200 Brugge Katholieke Hogeschool Leuven, Departement Regaschool, Sint-Maartensstraat 55 d, 3000 Leuven Vanaf het academiejaar wordt de optie nieuw ingericht in de volgende hogescholen : Katholieke Hogeschool Kempen, Campus Geel, Kleinhoefstraat 4, 2440 Geel Katholieke Hogeschool Sint-Lieven, Departement Gent, Campus Gildestraat, Gildestraat 17, 9000 Gent Aanverwante studiegebieden, opleidingen en opties Er is verwantschap tussen de opties medische laboratoriumtechnologie, voedingsen dieetkunde en de optie farmaceutische en biologische technieken van de basisopleiding laboratorium- en voedingstechnologie (één cyclus). Opties van éénzelfde basisopleiding moeten decretaal een gemeenschappelijke stam van minstens 1/3 van de studiepunten en maximaal 2/3 van de studiepunten hebben. De gemeenschappelijkheid situeert zich vnl. in de basiswetenschappelijke onderwijsactiviteiten. Er is geen verwantschap binnen de basisopleiding voor wat betreft de specifieke opleiding tot diëtist. Er is ook geen verwantschap in de beroepsgerichte opleiding tot voedingskundige in de humane voeding.

10 6 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE Er is enige verwantschap met de basisopleiding landbouw en biotechnologie van één cyclus en met de basisopleiding landbouw en biotechnologie van twee cycli meer specifiek de optie landbouw- en voedingsindustrieën (in het studiegebied biotechniek). De verwantschap ligt enkel op het vlak van de voedingskundige laboratoriumtechnologie. De beroepsgerichte opleiding tot voedingskundige van de humane voeding blijft specifiek voor de opleiding tot gegradueerde in voe-dingsen dieetkunde. De universitaire opleidingen tot Bio-ingenieur in de scheikunde hebben een majorprogramma van technologie van de voedingsnijverheden (Katholieke Universiteit Leuven) of keuzevakken in de voedingsleer, in de voedingsstoornissen en in de technologie van de voeding en voedingsprocessen. (Universiteit Gent) Diploma De basisopleiding in de laboratorium- en voedingstechnologie, optie Voedings- en Dieetkunde wordt bekrachtigd met de graad van gegradueerde in voedings- en dieetkunde. Naast de opleiding tot gegradueerde bestaat de universitaire opleiding voedings- en dieetleer, bekrachtigd met het diploma van licentiaat in de voedings- en dieet-leer (Katholieke Universiteit Leuven en Universiteit Gent). Voor het bekomen van de beroepstitel moet de opleiding voldoen aan de vereisten van het Koninklijk Besluit van 19 februari Evolutie in het aantal uitgereikte diploma s voor de optie voedings- en dieetkunde Evolutie in het aantal uitgereikte diploma s sinds 1984 Schooljaar Mannen Vrouwen Totaal Dieetleer Dieetleer Dieetleer Dieetleer Dieetleer Dieetleer Dieetleer Voedings- en Dieetleer Voedings- en Dieetleer Voedings- en Dieetleer Voedings- en Dieetleer Voedings- en Dieetleer Voedings- en Dieetkunde Voedings- en Dieetkunde Totaal Bron: Dienst voor Onderwijsontwikkeling; en Hogescholen die de optie Voedings- en Dieetkunde inrichten

11 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 7 Aantal uitgereikte diploma s aan de verschillende Vlaamse Hogescholen Hogeschool Periode Vrouw Man (%) Totaal (%) Brugge-Oostende HTI (86) 53 (14) 383 Gent Vesalius / 769 (90) / 81 (10) Brussel Erasmus (87) 30 (13) 239 Leuven Rega / 117 (95) / 6 (5) Totaal / : gegevens niet bekend. De percentages zijn tussen haakjes vermeld Bron : archief van de hogescholen Gelijkaardige opleidingen en diploma s in het buitenland De EFAD (European Federation of the Associations of Dietitians) publiceert regelmatig rapporten over de opleidingsprogrammas s voor diëtisten in de lidstaten van de EFAD. Het laatste rapport dateert van Het rapport behandelt de opleidingsprogramma s voor voedingskundigen (nutritionists) niet. Een samenvatting van de duur van opleidingen tot diëtist en de graad (titel) die verleend wordt is uit het rapport van 1995 overgenomen in tabel 3. De duur van de opleiding zegt weinig over het niveau van de opleiding omdat basiskennis reeds kan verworven zijn in voorafgaande opleidingen (zoals verpleegkunde in Litouwen) en omdat de toegangsvoorwaarden hoger kunnen liggen bij korte programma s. Volgens het EFAD rapport zijn de programma s die leiden tot een graad van Bachelor of Sciences of equivalentie ervan meestal bedoeld voor een tewerkstelling in een klinisch werkveld. De programma s die niet leiden tot een graad van Bachelor of Sciences of equivalentie zijn gericht naar beheer van grootkeukens. Dieetadvisering blijft ook in deze opleiding een deel van het programma. Volgens hetzelfde EFAD rapport is de vergelijking van de opleidingsprogramma s moeilijk en niet sluitend voor het niveau van de verschillende opleidingen. Beroepstitel, duur van de opleiding, equivalentie met Bachelor of Sciences Land Beroepstitel Duur en equivalentie met Bachelor of Sciences (BSc) België Gradué en diétetique 3 jaar, equivalent aan BSc Gegradueerde in Voedings- en Dieetleer Denemarken Økonoma 2 jaar, niet leidend tot BSc Duitsland Staatlich anerkannte Diätassistent(in) 3 jaar, niet leidend tot BSc Frankrijk Brevet de technicien superieur en diététique 2 jaar, niet leidend tot BSc of 2 jaar Universiteit of Diplomé universitaire de technologie biologie appliquée option diététique Hongarije Dietikus 4 jaar, equivalent aan BSc Ierland Clinical Nutritonist/Dietitian 4,5 jaar, equivalent aan BSc Italië Diploma Universitario in Dietologia e Dietetica 3 jaar, equivalent aan BSc

12 8 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE Litouwen Dietologijos medicinos sesuo 144 uur opleiding, niet leidend tot BSc Nederland B of Bc 4 jaar, equivalent aan BSc Noorwegen Kostøkonoom Oostenrijk Diplomierte Diätassistentin und 3 jaar, niet leidend tot BSc Ehrnährungsmed. Beraterin Portugal Bacharelado Dietista 3 jaar, equivalent aan BSc Spanje Diploma en Dietetica y Alimentacion 3 jaar, equivalent aanbsc Humano Turkije Diyetisyen 4 jaar, equivalent aan BSc Verenigd State registered Dietitian 3 jaar, equivalent aan BSc Koninkrijk Zweden Kostekonom (fil kand) 3 jaar, equivalent aan BSc Dietist (fil kand) Zwitserland Diplomierte Ernährungsberaterin 3 jaar, niet leidend tot BSc Bron : EFAD (1995) De afkorting van B en Bc bij Nederland zijn niet verklaard in de oorspronkelijke tabellen. BSc is Bachelor of Sciences Voor Frankrijk, Italië en Spanje is het diploma weergegeven in plaats van de beroepstitel De beroepstitel voor België is sinds 1997: Diëtist. Het diploma is gegradu-eerde in voedings- en dieetkunde Luxemburg en IJsland hebben geen specifieke opleiding voor diëtisten. Fin-land en Griekenland hebben niet geantwoord op de vragen Geografische spreiding van de beroepsactiviteiten in Vlaanderen De geografische spreiding van werkgelegenheid van de voedings- en dieetkundige is niet bekend bij de SERV (Sociaal Economische Raad van Vlaanderen). De registratie gebeurt enkel regionaal en sectoraal Geografische spreiding van het opleidingsaanbod in Vlaanderen Antwerpen: 1 opleiding in Geel (vanaf ) Brussel: 1 opleiding in Brussel Vlaams-Brabant: 1 opleiding in Leuven Oost-Vlaanderen: 2 opleidingen in Gent (1 opleiding vanaf ) West-Vlaanderen: 1 opleiding in Brugge Infrastructuur Klassieke infrastructuur Wetenschappelijke mediatheek, computerlokalen Laboratoria voor chemie, fysica en microbiologie Didactische keuken Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de optie Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de opleiding Aantal studenten per studiejaar Schooljaar 1ste jaar 2de jaar 3de jaar Totaal m v tot. m v tot. m v tot. m v tot

13 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 9 Bron: Dienst voor Onderwijsontwikkeling Hogescholen die de optie Voedings- en Dieetkunde inrichten Hogescholen die de optie Voedings- en Dieetkunde inrichten (gegevens van ). De Katholieke Hogeschool Kempen en de Katholieke Hogeschool Sint-Lieven hebben enkel eerstejaarsstudenten Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten van de optie volgens de vooropleiding in het secundair onderwijs Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten van de optie volgens vooropleiding in het secundair onderwijs Secundair onderwijsvorm Aantal Algemeen Secundair Onderwijs 81 Technisch Secundair Onderwijs 111 Kunst Secundair Onderwijs 2 Beroepssecundair Onderwijs 4 Bijzondere Opleiding 1 Buitenlands Diploma 1 TOTAAL 200 Bron: Dienst voor Onderwijsontwikkeling (registratie op ) Onderwijsniveau in het voorgaande jaar van de opleiding van de generatie- en niet-generatiestudenten Onderwijsniveau Generatie-studenten Niet-generatiestudenten Secundair Onderwijs HOBU 39 Universitair Onderwijs 19 Andere 1 TOTAAL Bron: Dienst voor Onderwijsontwikkeling (registratie op ) Reële duur van de opleiding De minimale duur van de opleiding is drie jaar. In deeltijds onderwijs kan elk studiejaar gesplitst worden in twee delen. De gemiddelde duur is niet bekend vermits het aantal studenten dat twee of meer jaren over één studiejaar doet niet gekend is Inhoudelijke profilering van de opleiding in binnen- en buitenland De EFAD heeft een vergelijkende studie gemaakt van de opleiding tot diëtist in Europa binnen het kader van de richtlijnen van de Europese Commissie voor de erkenning van de opleidingen. Deze vergelijking blijkt moeilijk te zijn. De vergelijkende gegevens van de inhoudelijke profilering zijn daarom niet overgenomen. De belangrijkste problemen liggen in het vergelijken van de verschillende niveaus van de opleidingen.

14 10 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 2.3 Verantwoording van de optie voedings- en dieetkunde De optie voedings- en dieetkunde is een beroepsgerichte opleiding van één cyclus (driejarige opleiding). Het werkveld vraagt afgestudeerden inzetbaar als beginnend beroepsbeoefenaar met de nodige competentie in alle aspecten van de humane voeding. De gegradueerde in voedings- en dieetkunde wordt aangeworven omwille van de combinatie van de kennis van de humane voeding in zijn normale en zijn pathologische functie en van de technologische kennis van voedsel. De gegradueerde in voedings- en dieetkunde is in staat om de commerciële producten te beoordelen en aan te wenden in recepten en menu's zowel voor individuele voeding en diëten als voor voeding en diëten in collectiviteiten. De gegradueerde in voedings- en dieetkunde kan ingezet worden in de uitwerking van de hygiëne en de kwaliteit van voedsel en in de eetwareninspectie. Door de wetenschappelijke basis van de opleiding en het verwerven van kritisch denken over de mens en zijn voeding moet de gegradueerde in staat zijn om de snelle evolutie zowel in de klinische context als in de voedingstechnologie aan te kunnen. Door de praktijkgerichte opleiding en door het doorlopen van stages is de gegradueerde in de voedings- en dieetkunde direct inzetbaar als beginnende beroepsbeoefenaar. Het Koninklijk Besluit van 19 februari 1997 bepaalt de criteria voor het bekomen van de beroepstitel van diëtist. De opleidingen moeten aan alle studenten de kans geven om te voldoen aan de criteria.

15 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 11 HOOFDRUBRIEK 3 HET OPLEIDINGSPROFIEL 3.1 Exacte benaming van de optie Hoger Onderwijs van één cyclus Studiegebied : Gezondheidszorg Basisopleiding : Laboratorium- en Voedingstechnologie Optie : Voedings- en Dieetkunde 3.2 Globale beschrijving van de optie De optie voedings- en dieetkunde is een veelzijdige opleiding in verband met de mens en zijn voeding. De opleiding is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten in menselijk functioneren en in menselijke voeding. Basiswetenschappen vormen een belangrijk onderdeel van de opleiding, met de chemische basis als belangrijke ondersteuning. Biomedische wetenschappen geven onderbouw in verband met het fysiologische en pathologische functioneren. Kennis van de microbiologie geeft de noodzakelijke onderbouw in verband met de hygiënische kwaliteitszorg van het voedsel. Voedingswetenschappen hebben het grootste gewicht in de opleiding : voedingswarentechnologie, voedingswarenanalyse, regelgeving, goede kennis van voedselbereiding zowel voor het individu als voor collectiviteiten, grondige kennis van de voedings- en dieetleer toegepast op verschillende leeftijden en leefomstandigheden. Tijdens de opleiding worden de therapeutische vaardigheden van een toekomstige diëtist aangeleerd. Belangrijk in dit verband is inzicht in het gedrag en meer specifiek in het voedingsgedrag van de mens. Sociale vaardigheden worden geoefend. De principes van deontologisch handelen worden aangeleerd. Een correcte beroepshouding moet verworven worden. Vanaf het begin van de opleiding wordt gewerkt met praktische toepassingen zowel laboratorium-technologisch als in verband met voedsel- en dieetbereidingen en met toepassingen van voeding en diëten. Het gebruik van geïnformatiseerde programma s wordt ingepast in de opleiding. Beginselen van beheer van collectiviteiten worden in de programma s ingeschakeld.

16 12 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE De student moet vertrouwd zijn met de wetenschappelijke literatuur en met de methodiek voor het opzoeken en verwerken ervan. Het passief kennen van de Engels taal is noodzakelijk. Door het maken van een eindwerk in verband met voeding of diëtetiek moet de student bewijzen dat hij in staat is om zelfstandig wetenschappelijke literatuur te verwerken en eigen onderzoeksgegevens te rapporteren en te interpreteren onder begeleiding van een promotor. Stages in het werkveld zijn zeer belangrijk in de opleiding. 3.3 Beroepsgericht opleidingsprofiel Bijeenbrengen van relevante beroepsprofielen Tot op heden is het beroepsprofiel van de voedings- en dieetkundige als één samenhangend geheel geschreven. Er is dus een 1/1 relatie tussen beroepsprofiel en opleidingsprofiel. In de toekomst zouden conform de beroepenstructuur meerdere beroepsprofielen kunnen uitgeschreven worden, gekoppeld aan één of meer opleidingsprofielen Concrete uitwerking Taken uit het beroepsprofiel Omdat de taken in het beroepsprofiel van voedings- en dieetkundige (1996) onvoldoende uitgeschreven waren, zijn de taken en de clustering in typefuncties en deelfuncties opnieuw besproken en geëvalueerd door de huidige werkgroep Selectie van taken De criteria die gebruikt werden om de taken uit het beroepsprofiel te selecteren en te weerhouden in het opleidingsprofiel zijn de volgende : haalbaarheid voor een beginnend beroepsbeoefenaar frequentie van uitvoering belang in de huidige en toekomstige beroepsuitoefening transferwaarde bij de uitoefening van andere, al of niet verwante beroepen relevantie van de taak voor het onderwijs haalbaarheid van de taak voor het onderwijs De volgende taken uit het beroepsprofiel werden niet weerhouden omdat de taken niet van toepassing zijn voor een beginnende beroepsbeoefenaar, omdat de frequentie zeer laag ligt of omdat de haalbaarheid in het onderwijs niet mogelijk is : taken in verband met consumentenonderzoek en marktonderzoek taken in verband met onderwijs en opleiding van studenten taken in verband met doorstroomfuncties in beheer, procesbeheersing en collectiviteiten

17 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE Clustering van geselecteerde taken tot onderdelen en functionele gehelen in het opleidingsprofiel In de volgende tabel zijn de weerhouden taken gegroepeerd tot functionele gehe-len en onderdelen van het opleidingsprofiel Formulering van de geselecteerde taken tot basiscompetenties De tabel bevat de functionele gehelen en onderdelen. De vaardigheden, de kennis, de attitudes en de context (hulpmiddelen en werkomstandigheden) zijn weergegeven. De attitudes en de context zijn weergegeven per functioneel geheel. Bij de kennis wordt het verwerkingsniveau weergegeven door een score van 1 tot 4. niveau 1 : weten niveau 2 : inzien niveau 3 : toepassen niveau 4 : integreren Functioneel geheel en onderdeel Basiscompetenties Context (hulpmiddelen en werkomstandigheden per functioneel geheel) Vaardigheid (per onderdeel) Kennis (per onderdeel) Attitude (per functioneel geheel) 1 Toepassen van de wetenschappelijke basis van voedingsen dieetproblemen 1.1 De student kan de wetenschappelijke inzichten in het menselijk functioneren toepassen in de voedings- en dieetadviezen De student kent het menselijk functioneren dat relevant is voor voedings- en dieetadvies functionele anatomie celbiologie fysiologie fysiopathologie psychologie psychopathologie leergierigheid kritische ingesteldheid patiënt- en cliëntgerichtheid zelfstandigheid wetenschappelijke mediatheek stageomgeving 1.2 De student kan het verband leggen tussen het functioneren van de mens en de behoefte aan voeding Hiervoor is het nodig dat de student een goede kennis heeft van de voeding, de behoefte op verschillende leeftijd, de behoefte in relatie tot de bouw en het functioneren van de mens voedingsleer voedseltechnologie receptenleer en menuleer voedselbereiding e kennis van chemie biochemie

18 14 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE Functioneel geheel Basiscompetenties Context (hulpmiddelen en en onderdeel Vaardigheid (per onderdeel) Attitude (per functioneel geheel) Kennis (per onderdeel) werkomstandigheden per functioneel geheel) fysiologie fysica microbiologie psychologie psychopathologie 1.3 De student is in staat om het verband te leggen tussen verschillende ziekten en voeding of dieet De student heeft een goede kennis van diëten in relatie tot de onderliggende pathologie dieetleer receptenleer en menuleer bereiding van voedsel klinische gevallen e kennis van pathologie psychopathologie farmacologie 1.4 De student heeft een kritisch wetenschappelijke instelling bij de beoordeling van de vakliteratuur De student kent wetenschappelijke literatuur kenmerken van het wetenschappelijk onderzoek verschillende technieken van opzoeken van bronnen verschillen in waarde van bronnen De student moet vertrouwd zijn met het lezen en interpreteren van de resultaten van wetenschappelijk onderzoek aan inleiding in de methodiek van wetenschappelijk onderzoek statistiek bronnenonderzoek rapportering

19 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE De student kan de resultaten van wetenschappelijke onderzoek vertalen in adviezen van voeding en dieet De student kent de waarde van wetenschappelijke onderzoeksresultaten Hiervoor wordt gedacht aan e kennis van de specifieke voedingsbehoeften in verband met leeftijdsfasen, geslacht, lichaamsbouw, activiteit, ziekte en socioculturele leefomstandigheden gebruik van bronnen inleiding in wetenschappelijke onderzoeksmethodes

20 16 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 2 Rekening houden met een correcte beroepshouding 2.1 Rekening houden met de correcte beroepshouding van een diëtist 2.2 Rekening houden met de beroepshouding van een instelling of bedrijf 2.3 Rekening houden met de eigenheid van de verhouding tussen patiënt en therapeut 2.1 De student moet in staat zijn om de taken als diëtist uit te voeren vanuit de vereiste beroepshouding De student moet kunnen handelen overeenkomstig het doel en het beleid van de instelling of het bedrijf De student handelt volgens de afspraken in de organisatiestructuur van het bedrijf of de instelling De student moet beschikken over voldoende communicatieve vaardigheden om met eigen gevoelens en de gevoelens van de cliënt/ patiënt te kunnen omgaan Kennis van de deontologie van paramedische beroepen en meer specifiek van de diëtist aan : beroepsspecifieke deontologie Kennis van de deontologie van de werknemer in instellingen en bedrijven deontologie van de werknemer deontologie van de bedrijfsgeheimen ele-menten van een goede communicatie communicatieleer De student kent communicatietechnieken dienstverlenende ingesteldheid imagobewustzijn loyauteit zin voor samenwerking communicatieve ingesteldheid stageomgeving psychologie geoefende sociale vaardigheden eigen functioneren in het werkveld 3 Uitvoeren van voedings- en diëtetisch onderzoek bij cliënt/ patiënt 2.4 Intradisciplinair en interdisciplinair samenwerken 3.1 Beoordelen van de verwijzing De student moet de grenzen van zijn eigen werkterrein kunnen onderkennen om in een team van diëtisten samen te werken De student moet kunnen samenwerken in een multidisciplinaire context De student kan de verwijzing interpreteren De student moet de patiënt/diëtist relatie kunnen beginnen en opbouwen De student moet de grenzen van zijn eigenheid van multidisciplinair samenwerken kennis van de specificiteit van het beroep kennis van teamwerk deontologie De student weet welke gegevens een verwijzing moet bevatten De student weet hoe hij verduidelijking moet vragen onderliggende patho- kritische ingesteldheid beslissingsvermogen contactbereidheid empathie nauwkeurigheid geïnformatiseerd bureel met specifieke software communicatiemiddelen instrumentarium voor het uitvoeren van

21 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE Specifiek voedings- en diëtetisch onderzoek uitvoeren werkterrein kunnen onderkennen De student kan de cliënt/ patiënt observeren De student kan een voedingsanamnese afnemen volgens de meest geschikte methode De student houdt rekening met de leef-, eet- en ontspanningsgewoonten en met de werkomstandigheden De student kan de voedselinname berekenen zowel manueel als met geïnformatiseerde programma s De student kan klinisch-antropometrische bepalingen uitvoeren volgens verschillende methodes logie beroepsdeontologie van de diëtist relatie tussen patiënt en diëtist dieetleer pathologie ontstaan door voedingsfouten praktijkgevallen algemene pathologie psychologie en psychopathologie deontologie van het beroep pathologie om informatie te kunnen halen uit de observatie van de patiënt De student kent verschillende anamnesemethodes specificiteit van de voedingsanamnese De student is geoefend in de afname van voedingsanamneses volgens verschillende methodes factoren waarmee rekening gehouden moet worden bij het afnemen van een anamnese huishoudelijke maten om ze om te zetten in kwantitatieve gegevens (4) werkwijze om gegevens zowel manueel als met geïnformatiseerde programma s te registreren De student kent het manueel en via computerprogramma s berekenen van de anamnese (4) belangrijkste kli- resultaatgerichtheid flexibiliteit dienstverlenende ingesteldheid voedings- en dieetonderzoek voedingsaanbevelingen consensusrapporten behandelingsprotocollen voorlichtingsmateriaal dieetlijsten specifieke checklijsten (pathologie of behandeling) voorgedrukte registatieformulieren stageomgeving

22 18 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 3.3 Formuleren van het probleem om de gegevens van het voedings- en diëtetisch onderzoek te interpreteren De student kan het verband leggen tussen de gegevens van het voedings- en diëtetisch onderzoek en de individuele cliënt/ patiënt De student kan het probleem van de cliënt/patiënt samenvatten nisch- antropometrische bepalingen (2) algemene voedingsleer voedingsleer voor verschillende levensfasen voedseltechnologie productinformatie recepten- en menuleer voedselbereiding antropometrische bepalingen softwarepakketten klinische praktijkgevallen psychologie behoefte aan energie en voedingsstoffen bij gezonde personen behoefte aan energie en voedingsstoffen bij patiënten met verschillende pathologie voedselbehoefte van individuele patiënten om ze te koppelen aan de antropometrische gegevens, de activiteit, de onderliggende pathologie De student is geoefend in het interpreteren van gegevens uit het voedingsonderzoek De student is geoefend in het schrijven van syntheserapporten voedingsleer dieetleer praktijkgevallen

23 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE Opstellen van voedingsadvies of dieetbehandeling 3.5 Informatie verstrekken De student kan het doel van het voedingsadvies of de dieetbehandeling opstellen De student kan rekening houden met het individu in het opstellen van het advies of de behandeling De student kan een voedingsadvies of een dieetbehandeling opstellen zowel op korte als op lange termijn De student kan een dieetadvies praktisch vertalen om de patiënt te motiveren De student kan het advies praktisch uitleggen op een aan de cliënt/patiënt aangepaste wijze en niveau om de omgeving van de cliënt/patiënt te betrekken in de uitvoering van advies om de praktische uitvoering van het dieet te demonstreren aan de patiënt en zijn omgeving fysiopathologie factoren die het voedingsgedrag bepalen aanbevolen hoeveelheden aangepast aan de patiënt diëten aangepast aan bepaalde pathologie praktische uitwerking van diëten voedingsleer dieetleer voedingsgedrag pathologie psychologie en psychopathologie factoren die van belang zijn bij het communiceren met de cliënt/patiënt De student kent het belang van de socioculturele achtergrond van de cliënt/patiënt (2) producten, de recepten weerstanden bij het aanpassen van het voedingsgedrag (2) hulpmiddelen die aangewend kunnen worden aan : beroepsspecifiek receptenleer productinformatie voedselbereiding en dieetbereiding gezondheidsvoorlichting en -opvoeding

24 20 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 3.6 Opvolgen van de dieetbehandeling 3.7 Verslaggeving aan de verwijzer 3.8 Afsluiten van de behandeling De student moet in staat zijn de relatie met de patiënt te onderhouden en de patiënt te ondersteunen tijdens de behandeling om tussentijdse evaluaties van de behandeling te maken in samenspraak met de patiënt om de moeilijkheden tijdens de behandeling te ontdekken de zelfredzaamheid van de patiënt te evalueren inzake het opvolgen van voedings- en dieetadvies De student kan flexibel omgaan met de patiënt om de behandeling bij te sturen De student is in staat om schriftelijk te rapporteren aan de verwijzende arts over het voedingsonderzoek, het voedingsprobleem, het dieet, het verloop, de resultaten en de eindevaluatie De student moet in staat zijn om de therapie af te sluiten De student kent verschillende aspecten van de begeleiding van patiënten en hun omgeving tijdens de behandeling (2) De student kent factoren die het gedrag van patiënten beïnvloeden (2) De student kent factoren die de zelfredzaamheid van patiënten beïnvloeden inzake het opvolgen van voedings- en dieetadvies (2) psychologie en psychopathologie van het voedings-gedrag principes van communicatie geoefende sociale vaardigheden verschillende partners die betrokken zijn in het therapeutisch proces De student is geoefend in verslaggeving aan : verslaggeving praktijkgevallen De student kent de techniek voor het afsluiten van een gesprek 3.9 Registratie van patiëntengegevens in een dossier De student is in staat om een bestaand registratiesysteem te hanteren methodes van gespreksvoering doelstellingen van registratie (2) wering van een registratiesysteem (2) wijze van invoeren van gegevens in een

25 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 21 registratiesysteem (2) 4 Geven van voorlichting in verband met voeding en dieet 4.1 Uitvoeren van preventieve zorg De student moet de principes van preventieve zorg praktisch kunnen uitvoeren De student moet rekening houden met de gezondheidsrisico s in de preventieve zorg softwarepakketten De student kent het belang van preventieve zorg De student heeft kennis van de gezondheidsrisico s (2) voedingstoestand deficiënties welvaartsziekten 4.2 Maken van materiaal en programma s De student moet programma s kunnen opstellen voor het geven van voorlichting De student moet voorlichtingsmateriaal kunnen opstellen De student moet de bestaande voorlichtingsmodellen kunnen gebruiken fysiopathologie epidemiologie statistiek De student kent verschillende voorlichtingsmethodes De student kent het voorlichtingsmateriaal dat gewoonlijk gebruikt wordt De student is geoefend in het opstellen van een voorlichtingsprogramma voedingsvoorlichting en opvoeding voedselbereiding receptenleer productenleer psychologie 4.3 Voorlichting geven over voeding aan groepen De student moet de voorlichting in verband met voeding kunnen geven De student moet de praktische uitwerking van gewone voeding kunnen demonstreren De student moet de effecten van de voorlichting kunnen evalueren in functie van het beoogde doel De student is geoefend in het geven van voorlichting over voeding De student heeft geleerd gewone voeding te bereiden en te presenteren (4) De student kent evaluatiemethodes (2) nauwkeurigheid assertiviteit contactbereidheid zelfstandigheid zin voor initiatief kwaliteitsbewustzijn imagobewustzijn anamneseformulieren voedingsmiddelentabellen huidplooidiktemeter voorlichtingsmateriaal demonstratiemateriaal stageomgeving

26 22 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 5 Adviseren van voeding en diëten aan collectiviteiten 4.4 Meewerken aan patiëntengroepen of zelfhulpgroepen 5.1 Verstrekken van voedsel aan collectiviteiten 5.2 Adviseren over voedselbereidingssystemen De student moet beschik-ken over de communicatievaardigheden om de voeding of het dieet praktisch te kunnen aanleren aan patiënten of zelfhulpgroepen om informatie te verstrekken over kwalitatieve en kwantitatieve aspecten van voeding/dieet om receptuur voor collectiviteiten te ontwikkelen om menu s op te stellen voor collectiviteiten om informatie te verzamelen over voedselbereidingssystemen De student kan werken met voedselbereiding voor collectiviteiten De student kan de verschillende voedselbereidingssystemen beoordelen zie vorig punt psychologie van een groep (2) De student kan diëten praktisch uitleggen en demonstreren (4) psychologie behoeften en de aanbevolen hoeveelheden van de doelgroep specifieke aspecten van voedselverstrekking aan collectiviteiten specifieke receptuur van de voedselbereiding voor collectiviteiten werkwijze om meerdaagse menu s voor collectiviteiten op te stellen voedingsleer en dieetleer voedseltechnologie en -bereiding recepten en menuleer voedsel voor collectiviteiten courante systemen van voedselbereiding in de grootkeuken wetgeving inzake voedselveiligheid en - hygiëne wetgeving inzake voedselveiligheid en voedselhygiëne voedseltechnologie en bereiding voedsel voor collecti- empathie loyauteit zin voor samenwerking creativiteit creativiteit veiligheids- en milieubewustzijn zelfstandigheid empatisch vermogen assertiviteit zin voor teamwerk resultaatgerichtheid beslissingsvermogen zin voor intitiatief kritische ingesteldheid accuraatheid kostprijsbewustzijn geïnformatiseerd bureel met speci-fieke software communicatiemiddelen instrumentarium voor het uitvoeren van voedings en dieetonderzoek voedingsaanbevelingen receptuur stageomgeving

27 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 23 viteiten 5.3 Adviseren over voedseldistributiesystemen 5.4 Distributie van voedsel in collectiviteiten 5.5 Bewaking van de kwaliteit om de bestaande voedseldistributiesystemen te beoordelen De student kan adviseren over het invoeren van voedseldistributiesystemen om de portionering van voedsel te adviseren De student kan de portionering van voedsel controleren om te adviseren over presentatie van voedsel om de presentatie te beoordelen De student kan de kwaliteit van de grondstoffen en van de leveranciers bewaken om de voeding voor collectiviteiten te beoordelen op voedingswaarde om de voeding voor collectiviteiten te beoordelen op sensorische kwaliteit om de voedselveiligheid te bewaken De student kan het personeel opleiden inzake levensmiddelenhygiëne microbiologie De student kent de courante voedseldistributiesystemen organisatie van grootkeuken voedselveiligheid en hygiëne voedsel voor collectiviteiten microbiologie De student is geoefend in de portionering van voedsel De student is geoefend in de presentatie van voedsel Beroepspecifiek voedselbereiding voedselpresentatie voedsel voor collectiviteiten verschillende kwaliteitsnormen waaraan levensmiddelen en bereid voedsel moeten voldoen (2) techniek van controle van voedselveiligheid wetgeving inzake levensmiddelen en voedselveiligheid wetgeving in verband met levensmiddelen en voedselveiligheid voedingswarenanalyse voedseltechnologie chemie microbiologie

28 24 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 5.6 Verstrekken van kiemarme voeding om het belang van kiemarme voeding in te schatten De student kan de informatie over kiemarme voeding beoordelen De student kan de kiemarme voeding voorbereiden De student kan de kiemarme voeding evalueren De student kan de kiemarme voeding aanpassen bete-kenis van kiemarme voeding (2) belangrijkste toepassingen van kiemarme voeding (2) De student kent het uitwerken van een individuele kiemarme voeding voorbereiding en uitvoering van een kiemarme voeding voedingsleer dieetleer hygiëne van de grootkeuken praktijkgevallen 5.7 Verstrekken van enterale voeding De student kan de informatie over enterale voeding beoordelen De student kan adviseren inzake enterale voeding De student kan de enterale voeding voorbereiden De student kan de enterale voeding evalueren De student kan de enterale voeding aanpassen microbiologie pathologie betekenis van enterale voeding (2) belangrijkste toepassingen van enterale voeding (2) De student kent het uitwerken van een individuele enterale voeding (2) De student is geoefend in de voorbereiding van een enterale voeding voedingsleer dieetleer hygiëne van de grootkeuken praktijkgevallen 5.8 Beheer van voeding /dieet voor collectiviteiten om budgetbewust te handelen om de aankoop van voedsel te plannen om de voorraad te microbiologie pathologie De student kent principes van kostprijsberekening (2)

29 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE 25 6 Kwaliteitsbepaling van voedsel 6.1 Voedingswarenanalyse 6.2 Beheersing van hygiëne beheren De student kan voedingswaren analyseren De student kan een representatief monster nemen De student kan de aangepaste monstervoorbereiding uitvoeren De student kan de voedselanalyse uitvoeren met behulp van fysische bepalingen chemische bepalingen microbiologische bepalingen organoleptische bepalingen De student kan resultaten berekenen De student kan resultaten beoordelen De student kan resultaten rapporteren om stappen in een productieproces of in de handel van voedsel vast te stellen om de gevaren voor de voedselveiligheid en de hygiëne te analyseren en te identificeren De student kan de kritische punten bepalen De student kan de controle- en bewakingsmaatregelen omschrijven en uitvoeren De student kan een documentatiesysteem opstellen en beheren elementaire begrippen van economie en boekhouden De student kent systemen en technieken omtrent monstername monstervoorbereiding (2) De student kent technieken voor fysische, chemische, microbiologische en organoleptische analyse van voedsel (2) De student kent methodes voor het verwerken van gegevens en berekenen van resultaten De student kent rapportering voedingswarenanalyse voedingsleer wetgeving in verband met voedingsmiddelen fysica chemie microbiologie softwarepakketten statistiek rapportering wetgeving inzake voedingsmiddelen en voedingsmiddelenhygiëne methode gebaseerd op het systeem voor de analyse van risico s en van de kritische controlepunten (2) goede hygiënische praktijken wetgeving i.v.m. voedingsmiddelen systemen voor de beheersing van voedselveiligheid organisatievermogen nauwkeurigheid kritisch inzicht gezondheidsbewustzijn beslissingsvermogen resultaatsgerichtheid veiligheids- en milieubewustzijn zin voor initiatief zelfstandigheid communicatieve ingesteldheid leergierigheid loyauteit laboratoria en instrumentarium voor het uivoeren van bepalingen didactische keuken procedures voor bepalingen handleidingen voor veiligheid en milieuzorg Europese en Belgische wettelijke bepalingen omtrent levensmiddelenhygiëne handleiding met methodiek voor hygiënecontroles en risicoanalyse van voedsel infrastructuur voor hygiënecontrole en voor controle van kritische punten literatuur over kwaliteitssystemen en systemen voor beheersing van voedselveiligheid stageomgeving

30 26 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE chemie microbiologie softwarepakketten rapportering 6.3 Integratie in kwaliteitssysteem De student kan de resultaten van de analyse en de beheersing van hygiëne toepassen in een kwaliteitssysteem normen voor evaluatie van voedselkwaliteit De student kent integrale kwaliteitssystemen (2) voedingsleer voedingswarenanalyse levensmiddelenhygiëne kennis van kwaliteitssystemen 7 Producten in verband met voeding toepassen 7.1 Productinformatie verzamelen 7.2 Producten evalueren om op een objectieve manier informatie te verzamelen over producten om de recente tendensen in productontwikkeling te volgen De student kan de producten evalueren op ingrediënten, voedingswaarde en kostprijs De student kan producten organoleptisch beoordelen De student kan producten beoordelen in functie van de Belgische en Europe- technieken om productinformatie op te zoeken elementen die een goede productinformatie moet vermelden wettelijke reglementering reglementering in verband met etikettering wetgeving in verband met voeding productenleer voedseltechnologie voedselbereidingstechnologie criteria voor het beoordelen van producten organoleptische beoordeling van producten (2) kritische ingesteldheid beslissingsvermogen creativiteit resultaatgerichtheid Europese en Belgische Warenwetgeving voedingsmiddelentabellen productinformatie kookboeken, receptenbundels keuken of praktijklokaal voor voedselbereiding en voedselbeoordeling stageomgeving

31 O PLEIDINGSPROFIEL VOEDINGS- & DIEETKUNDE Producten gebruiken se regelgeving De student kan de producten op een verantwoorde wijze inschakelen, verwerken in voeding of in dieet De student kan adviezen geven voor het gebruik van producten wetgeving in verband met voeding productenleer voedseltechnologie voedselbereidingstechnologie voedings- en dieetleer chemie microbiologie De student kent het gebruik van producten in de uitwerking van voeding en dieet De student is geoefend in het gebruik van producten in de voeding en in diëten voedseltechnologie productenleer recepten- en menuleer praktijkgevallen voedsel voor collectivi-teiten 8 Toegepast wetenschappelijk onderzoek helpen opzetten en uitvoeren De student is in staat om deel te nemen aan een voedingsonderzoek De student kan een voedingsonderzoek praktisch uitvoeren De student is in staat om de gegevens uit het onderzoek te verwerken De student is in staat om de resultaten te formuleren De student kent procedures voor het voorbereiden van onderzoek (2) De student kent procedures voor het uitvoeren van een onderzoek (2) procedures voor het verwerken van gegevens (2) technieken om resultaten van het onderzoek te presenteren en toe te passen (2) creativiteit leergierigheid kritische ingesteldheid organisatievermogen zin voor samenwerking resultaatgerichtheid vakliteratuur eindwerk elementen van onderzoeksmethodiek statistiek verslaggeving presentatievoorbeelden

Het domeinspecifieke referentiekader professioneel gerichte bacheloropleiding Biomedische laboratoriumtechnologie

Het domeinspecifieke referentiekader professioneel gerichte bacheloropleiding Biomedische laboratoriumtechnologie Uittreksel uit het visitatierapport biomedische laboratoriumtechnologie voedings- en dieetkunde, 15 december 2008 Het domeinspecifieke referentiekader professioneel gerichte bacheloropleiding Biomedische

Nadere informatie

STUDIE 86 OPLEIDINGSPROFIEL. nautische wetenschappen

STUDIE 86 OPLEIDINGSPROFIEL. nautische wetenschappen STUDIE 86 OPLEIDINGSPROFIEL nautische wetenschappen OPLEIDINGSPROFIEL nautische wetenschappen studiegebied : industriële wetenschappen & technologie basisopleiding : 1C nautische wetenschappen (opleiding

Nadere informatie

Overzicht van de behoeften aan wetenschappelijke en technologische beroepen

Overzicht van de behoeften aan wetenschappelijke en technologische beroepen Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid Overzicht van de behoeften aan wetenschappelijke en technologische beroepen 7 Juli 2010 Stéphane THYS Coördinator Opzet van de presentatie Studenten in wetenschappelijke

Nadere informatie

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING Deel INTERNATIONALE VERGELIJKING INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een standaardterminologie, standaardconcepten, -definities en -classificaties, en dit

Nadere informatie

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING Deel INTERNATIONALE VERGELIJKING INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een standaardterminologie, standaardconcepten, -definities en -classificaties, en dit

Nadere informatie

STUDIE 67 OPLEIDINGSPROFIEL. landbouw en biotechnologie (1C)

STUDIE 67 OPLEIDINGSPROFIEL. landbouw en biotechnologie (1C) STUDIE 67 OPLEIDINGSPROFIEL landbouw en biotechnologie (1C) OPLEIDINGSPROFIEL landbouw & biotechnologie (1C) sector studiegebied opleiding beroep : land- en tuinbouw : biotechniek : kandidaat industrieel

Nadere informatie

Deel 8. internationale vergelijking

Deel 8. internationale vergelijking Deel internationale vergelijking INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een standaardterminologie, standaardconcepten, -definities en -classificaties, en dit

Nadere informatie

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING Deel INTERNATIONALE VERGELIJKING INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een standaardterminologie, standaardconcepten, -definities en -classificaties, en dit

Nadere informatie

AFDELING Hotel en hotelbedrijf. Grootkeukenverantwoordelijke

AFDELING Hotel en hotelbedrijf. Grootkeukenverantwoordelijke VADEMECUM AFDELING Hotel en hotelbedrijf Grootkeukenverantwoordelijke CVO Elishout COOVI Pagina 1 1. Beroepsprofiel: De Grootkeukenverantwoordelijke heeft de leiding over de grootkeukenequipe. Hij werkt

Nadere informatie

STUDIE 96 OPLEIDINGSPROFIEL. medische laboratoriumtechnologie

STUDIE 96 OPLEIDINGSPROFIEL. medische laboratoriumtechnologie STUDIE 96 OPLEIDINGSPROFIEL medische laboratoriumtechnologie OPLEIDINGSPROFIEL medische laboratoriumtechnologie studiegebied : gezondheidszorg basisopleiding : laboratorium- en voedingstechnologie optie

Nadere informatie

ACADEMIEJAAR 2015-2016. Bijlagen onderwijs-en examenreglement TECHNOLOGIECAMPUS GENT. www.odisee.be

ACADEMIEJAAR 2015-2016. Bijlagen onderwijs-en examenreglement TECHNOLOGIECAMPUS GENT. www.odisee.be ACADEMIEJAAR Bijlagen onderwijs-en examenreglement TECHNOLOGIECAMPUS GE www.odisee.be IOUD - PROFESSIONELE OPLEIDINGEN (GE) Biomedische laboratoriumtechnologie (dagonderwijs) Afstandsonderwijs is in afbouw;

Nadere informatie

TRAINING EN TOETSING BINNEN DE OPLEIDING. Professioneel Handelen

TRAINING EN TOETSING BINNEN DE OPLEIDING. Professioneel Handelen TRAINING EN TOETSING BINNEN DE OPLEIDING 1 LEERRESULTATEN EN COMPETENTIES Doelstellingen competenties Structuur en éénduidigheid Uniformiteit in formulering 2 LEERRESULTATEN EN COMPETENTIES Generieke competenties

Nadere informatie

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.9.2018 COM(2018) 651 final ANNEX BIJLAGE bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de werking van Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing

Nadere informatie

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING Deel INTERNATIONALE VERGELIJKING INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een standaardterminologie, standaardconcepten, -definities en -classificaties, en dit

Nadere informatie

STUDIE 53 OPLEIDINGSPROFIEL. logopedie

STUDIE 53 OPLEIDINGSPROFIEL. logopedie STUDIE 53 OPLEIDINGSPROFIEL logopedie OPLEIDINGSPROFIEL logopedie sector : gezondheidszorg studiegebied : gezondheidszorg opleiding : logopedie en audiologie Werkgroep opleidingsprofielen van de Vlaamse

Nadere informatie

STUDIE 46 OPLEIDINGSPROFIEL. elektromechanica algemeen

STUDIE 46 OPLEIDINGSPROFIEL. elektromechanica algemeen STUDIE 46 OPLEIDINGSPROFIEL elektromechanica algemeen bedrijfsmechanisatie elektromechanisatie klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken OPLEIDINGSPROFIEL elektromechanica

Nadere informatie

STUDIE 94 OPLEIDINGSPROFIEL. farmaceutische & biologische technieken

STUDIE 94 OPLEIDINGSPROFIEL. farmaceutische & biologische technieken STUDIE 94 OPLEIDINGSPROFIEL farmaceutische & biologische technieken OPLEIDINGSPROFIEL farmaceutische & biologische technieken studiegebied : gezondheidszorg basisopleiding : laboratorium- en voedingstechnologie

Nadere informatie

STUDIE 7 BEROEPSPROFIEL. voedings- en dieetkundige

STUDIE 7 BEROEPSPROFIEL. voedings- en dieetkundige STUDIE 7 BEROEPSPROFIEL voedings- en dieetkundige BEROEPSPROFIEL voedings- en dieetkundige sector : gezondheidszorg studiegebied : gezondheidszorg opleiding : laboratorium- en voedingstechnologie beroep

Nadere informatie

STUDIE 153 OPLEIDINGSPROFIEL. Automechanica

STUDIE 153 OPLEIDINGSPROFIEL. Automechanica STUDIE 153 OPLEIDINGSPROFIEL Automechanica OPLEIDINGSPROFIEL Automechanica studiegebied : industriële wetenschappen en opleiding optie sector technologie : mechanica : automechanica : metaal-elektriciteit-kunststoffen

Nadere informatie

Integrale lichaamsmassage

Integrale lichaamsmassage Integrale lichaamsmassage Eindtermen theorie: - De therapeut heeft kennis van anatomie/fysiologie en pathologie m.b.t. Integrale lichaamsmassage; - De therapeut is zich ervan bewust dat een massage behandeling

Nadere informatie

B.S.T. Beperkte statistische telling van de studenten in het hoger onderwijs op 31 oktober 2003. Academiejaar 2003-2004

B.S.T. Beperkte statistische telling van de studenten in het hoger onderwijs op 31 oktober 2003. Academiejaar 2003-2004 B.S.T. Beperkte statistische telling van de studenten in het hoger onderwijs op 31 oktober 2003 Academiejaar 2003-2004 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap departement Onderwijs Inhoudsopgave Hoger onderwijs

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED PERSONENZORG

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED PERSONENZORG RLLL/EXT/ADV/006bijl9 Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED PERSONENZORG Opleiding Initiatie Bibliotheek-, Documentatie- en Informatiekunde BO PZ 002 (Ontwerp) Informatiekunde Versie {1.0} Bijlage

Nadere informatie

De hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen.

De hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen. De hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen. Associaties, bama-structuur en flexibilisering Frank Baert Jaarlijkse Algemene vergadering van het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen 25 juni 2004 Europese

Nadere informatie

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.2 - November 2008-147-

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.2 - November 2008-147- Vlaams Parlement Vragen en Antwoorden Nr.2 November 2008 47 VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTERPRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS

Nadere informatie

STUDIE 167 OPLEIDINGSPROFIEL

STUDIE 167 OPLEIDINGSPROFIEL STUDIE 167 OPLEIDINGSPROFIEL mechanica OPLEIDINGSPROFIEL mechanica sector : metaal-elektriciteitkunststoffen studiegebied : industriële wetenschappen & technologie opleiding : mechanica optie : mechanica

Nadere informatie

ONTWERP VAN DECREET. betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN

ONTWERP VAN DECREET. betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN Zitting 2008-2009 25 maart 2009 ONTWERP VAN DECREET betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN Zie: 2158 (2008-2009) Nr. 1: Ontwerp van decreet 5571 OND 2 AMENDEMENT Nr. 1 Artikel 7 In a), tweede

Nadere informatie

Medewerker aan kwaliteitszorg. Sociaal communicator. bewaker. schriftelijk rapporteren naar het team of naar

Medewerker aan kwaliteitszorg. Sociaal communicator. bewaker. schriftelijk rapporteren naar het team of naar BEROEPSSPECIFIEKE COMPETENTIES De pas afgestudeerde kan: 1.1 via dossierstudie en specifiek ergotherapeutisch assessment de mogelijkheden en de beperkingen van de cliënt en het cliëntsysteem exploreren

Nadere informatie

Arbeidsmarkt allochtonen

Arbeidsmarkt allochtonen Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Arbeidsmarkt allochtonen Samenvatting 1.176 werkzoekende allochtone Kempenaren (2012) vaak man meestal

Nadere informatie

Coordinatie--Bijzondere-beroepstitel-verpleegk -gespecialiseerd--geriatrie--mb-19-04-2007.doc

Coordinatie--Bijzondere-beroepstitel-verpleegk -gespecialiseerd--geriatrie--mb-19-04-2007.doc 19 APRIL 2007. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de criteria voor erkenning waarbij de beoefenaars van de verpleegkunde gemachtigd worden de bijzondere beroepstitel te dragen van verpleegkundige

Nadere informatie

24 APRIL 2013. - Ministerieel besluit. tot vaststelling van de criteria voor erkenning. waarbij de beoefenaars van de verpleegkunde

24 APRIL 2013. - Ministerieel besluit. tot vaststelling van de criteria voor erkenning. waarbij de beoefenaars van de verpleegkunde 24 APRIL 2013. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de criteria voor erkenning waarbij de beoefenaars van de verpleegkunde gemachtigd worden de bijzondere beroepstitel te dragen van verpleegkundige

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE Opleiding Initiatie Bibliotheek-, Documentatie- en Informatiekunde BO BD 001 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 15 Inhoud

Nadere informatie

STUDIE 79 OPLEIDINGSPROFIEL. ergotherapie

STUDIE 79 OPLEIDINGSPROFIEL. ergotherapie STUDIE 79 OPLEIDINGSPROFIEL ergotherapie OPLEIDINGSPROFIEL ergotherapie studiegebied : gezondheidszorg opleiding : fysische behandelingen optie : ergotherapie sector : gezondheidszorg Werkgroep opleidingsprofielen

Nadere informatie

Evaluatie stage extra muros

Evaluatie stage extra muros Evaluatie stage extra muros Naam student: Stageplaats: Stagemeester ZIV Nummer : Stageperiode : Een competentie is het vermogen om adequaat te functioneren in een bepaalde (beroeps)context door het kiezen

Nadere informatie

Het beroep van de medisch laboratoriumtechnoloog

Het beroep van de medisch laboratoriumtechnoloog 1 Het beroep van de medisch laboratoriumtechnoloog Hanne Van Herp Secretaris Nationale Raad voor de paramedische beroepen Secretaris Commissie van beroep voor de paramedische beroepen Attaché Gezondheidszorgberoepen

Nadere informatie

STUDIE 160 OPLEIDINGSPROFIEL. Opleiding elektriciteit Optie elektriciteit

STUDIE 160 OPLEIDINGSPROFIEL. Opleiding elektriciteit Optie elektriciteit STUDIE 160 OPLEIDINGSPROFIEL Opleiding elektriciteit Optie elektriciteit OPLEIDINGSPROFIEL elektriciteit studiegebied : industriële wetenschappen en technologie opleiding : elektriciteit optie : elektricteit

Nadere informatie

1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs

1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs 1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs Het Vlaams parlement legde de basiscompetenties die nagestreefd en gerealiseerd moeten worden tijdens de opleiding vast. Basiscompetenties zijn een

Nadere informatie

Operationele aansturing en ondersteuning van de medewerkers

Operationele aansturing en ondersteuning van de medewerkers FUNCTIEBESCHRIJVING Afdeling/Dienst: Sociale zaken en rapporteert aan het afdelingshoofd personen Functietitel: Diensthoofd sociale zaken Hoofddoel: Coördineren van de activiteiten en projecten van de

Nadere informatie

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding)

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) Informatiebrochure Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) ACADEMIEJAAR 2012-2013 Inhoud Doel van de opleiding Situering van de opleiding Onderwijsvormen Onderwijsorganisatie

Nadere informatie

MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP DEPARTEMENT ALGEMENE ZAKEN EN FINANCIEN

MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP DEPARTEMENT ALGEMENE ZAKEN EN FINANCIEN MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP DEPARTEMENT ALGEMENE ZAKEN EN FINANCIEN Administratie Ambtenarenzaken. - Afdeling Wervingen en Personeelsbewegingen Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid Ter uitvoering

Nadere informatie

DE STRUCTUUR VAN HET HOGER ONDERWIJS

DE STRUCTUUR VAN HET HOGER ONDERWIJS Het hoger onderwijs in Vlaanderen kent twee soorten onderwijs: het hoger professioneel onderwijs en het academisch onderwijs. Je kan een opleiding volgen aan een hogeschool of aan een universiteit. Bron:

Nadere informatie

N Landmeters A05 Brussel, 29.9.2005 MH/BL/LC A D V I E S. over DE GELIJKWAARDIGHEID VAN DIPLOMA'S VOOR HET BEKOMEN VAN DE TITEL VAN LANDMETER-EXPERT

N Landmeters A05 Brussel, 29.9.2005 MH/BL/LC A D V I E S. over DE GELIJKWAARDIGHEID VAN DIPLOMA'S VOOR HET BEKOMEN VAN DE TITEL VAN LANDMETER-EXPERT N Landmeters A05 Brussel, 29.9.2005 MH/BL/LC A D V I E S over DE GELIJKWAARDIGHEID VAN DIPLOMA'S VOOR HET BEKOMEN VAN DE TITEL VAN LANDMETER-EXPERT (bekrachtigd door de Hoge Raad voor de Zelfstandigen

Nadere informatie

Sjabloon aanvraag voor het aanbieden van een anderstalige initiële bachelor- en/of masteropleiding

Sjabloon aanvraag voor het aanbieden van een anderstalige initiële bachelor- en/of masteropleiding Sjabloon aanvraag voor het aanbieden van een anderstalige initiële bachelor- en/of masteropleiding Decretale context De aanvraag voor het aanbieden van een anderstalige initiële bachelor- of masteropleiding

Nadere informatie

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding)

Informatiebrochure. Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) Rijselstraat 5 8200 Brugge T 050 38 12 77 F 050 38 11 71 www.howest.be Informatiebrochure Verkorte opleiding: Professionele Bachelor in de Verpleegkunde (Brugopleiding) ACADEMIEJAAR 2013-2014 Inhoud Doel

Nadere informatie

Eindtermen. Eindtermen Praktijk: Eindtermen Voetreflextherapeut.doc 1

Eindtermen. Eindtermen Praktijk: Eindtermen Voetreflextherapeut.doc 1 Eindtermen Voetreflexzonetherapie: Eindtermen theorie: - De therapeut behandelt vanuit een holistische mensvisie en stelt binnen het kader van beroepsprofiel het lichamelijk en geestelijk functioneren

Nadere informatie

BASISONDERWIJS Leerlingen. HOGER ONDERWIJS Studenten. A Hoger beroepsonderwijs. B Hogescholen/universiteiten

BASISONDERWIJS Leerlingen. HOGER ONDERWIJS Studenten. A Hoger beroepsonderwijs. B Hogescholen/universiteiten HOGER ONDERWIJS Studenten A Hoger beroepsonderwijs 1 cursisten HBO5 verpleegkunde (1) 3 inschrijvingen in de specifieke lerarenopleiding (1) 1 inschrijvingen naar finaliteit (1)(2) go vgo ogo Totaal cursisten

Nadere informatie

INHOUD - PROFESSIONELE OPLEIDINGEN (GENT)

INHOUD - PROFESSIONELE OPLEIDINGEN (GENT) IOUD - PROFESSIONELE OPLEIDINGEN (GE) Biomedische laboratoriumtechnologie (dagonderwijs) Afstandsonderwijs is in afbouw; geen nieuwe instroom sinds 03-04 in de biomedische laboratoriumtechnologie e opleidingsfase

Nadere informatie

OVERZICHT. Inleiding... 4 Organisatie van het hoger onderwijs in Vlaanderen... 5 Tabel 1: Aantal inschrijvingen in het hoger onderwijs...

OVERZICHT. Inleiding... 4 Organisatie van het hoger onderwijs in Vlaanderen... 5 Tabel 1: Aantal inschrijvingen in het hoger onderwijs... HOGER ONDERWIJS IN CIJFERS - BEKNOPT /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ACADEMIEJAAR 2016-2017 OVERZICHT Inleiding...

Nadere informatie

voedings- en dieetkunde

voedings- en dieetkunde Academiejaar 2014/2015 bachelor voedings- en dieetkunde voedings- en dieetkunde Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen bachelor voedingsen dieetkunde voedings- en dieetkunde Je ideale opleiding kiezen uit

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

H O G E R O N D E R W I J S in beeld

H O G E R O N D E R W I J S in beeld 2008-2009 H O G E R O N D E R W I J S in beeld S T U D E N T E N HOGESCHOLENONDERWIJS aantal inschrijvingen (bachelor- en masteropleidingen, en basisopleidingen en initiële lerarenopleidingen (afbouw))

Nadere informatie

#BeActive Reglement ondersteuning clubs in het kader van Europese uitwisseling

#BeActive Reglement ondersteuning clubs in het kader van Europese uitwisseling #BeActive Reglement ondersteuning clubs in het kader van Europese uitwisseling Artikel 1: Situering De Europese Week van de Sport is een initiatief van de Europese Commissie om sport en lichaamsbeweging

Nadere informatie

Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden

Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden Informatiebrief wetgeving bepaling hoogte collegegelden In het Hoger Onderwijs wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijk en instellingscollegegeld. Het wettelijk collegegeld wordt door de minister vastgesteld

Nadere informatie

Functiekaart. Functionele loopbaan: B4 B5

Functiekaart. Functionele loopbaan: B4 B5 Functie Graadnaam: Coördinator Functienaam: Coördinator Vrije Tijd Functionele loopbaan: B4 B5 Code: Cluster: Samenleving, Leven en Welzijn Afdeling: Vrije tijd, ontspanning en vrijwilligers Dienst: Subdienst:

Nadere informatie

STUDIE 57 OPLEIDINGSPROFIEL. hout

STUDIE 57 OPLEIDINGSPROFIEL. hout STUDIE 57 OPLEIDINGSPROFIEL hout OPLEIDINGSPROFIEL hout sector : bouw-hout-decoratie studiegebied : industriële wetenschappen & technologie opleiding : hout beroep : technisch manager hout Sectorcommissie

Nadere informatie

Beroepsopleiding Studiegebied Handel BO HA Bedrijfsbeheer. Opleidingsprofiel secundair volwassenenonderwijs

Beroepsopleiding Studiegebied Handel BO HA Bedrijfsbeheer. Opleidingsprofiel secundair volwassenenonderwijs VR 2016 0912 DOC.1344/7 Bijlage 5 bij het besluit van de Vlaamse Regering van.../.../... tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs en van de

Nadere informatie

FUNCTIEBESCHRIJVING FUNCTIE: NIVEAU: adviseur financiën en begroting WEDDENSCHAAL: A1a-A2a. Plaats in het organogram. Hoofddoel van de functie

FUNCTIEBESCHRIJVING FUNCTIE: NIVEAU: adviseur financiën en begroting WEDDENSCHAAL: A1a-A2a. Plaats in het organogram. Hoofddoel van de functie FUNCTIEBESCHRIJVING FUNCTIE: NIVEAU: Rang: WEDDENSCHAAL: adviseur financiën en begroting A Av A1a-A2a Plaats in het organogram De adviseur financiën en begroting rapporteert aan de financieel beheerder.

Nadere informatie

Functiebeschrijving. Werkt onder de leiding van en rapporteert aan adjunct-diensthoofd (Welzijn / Kinderdagverblijf)

Functiebeschrijving. Werkt onder de leiding van en rapporteert aan adjunct-diensthoofd (Welzijn / Kinderdagverblijf) Functie Graadnaam: deskundige Functienaam: gegradueerd verpleegkundige Functionele loopbaan: BV1-BV3 Code: WL3PAG02 Sector: Welzijn Dienst: Kinderdagverblijf Subdienst: Doel van de entiteit De sector welzijn

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Het is dan ook belangrijk dat jongeren bewust kiezen voor STEM-opleidingen.

Het is dan ook belangrijk dat jongeren bewust kiezen voor STEM-opleidingen. VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL Geïntegreerde lerarenopleiding Aandacht

Nadere informatie

BASISONDERWIJS Leerlingen. HOGER ONDERWIJS Studenten en cursisten. A Hoger beroepsonderwijs. B Hogescholen/universiteiten

BASISONDERWIJS Leerlingen. HOGER ONDERWIJS Studenten en cursisten. A Hoger beroepsonderwijs. B Hogescholen/universiteiten BASISONDERWIJS Leerlingen HOGER ONDERWIJS Studenten en cursisten A Hoger beroepsonderwijs 1 cursisten HBO5 verpleegkunde (1) 3 inschrijvingen in de specifieke lerarenopleiding van het volwassenenonderwijs

Nadere informatie

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN De onderwijsvorm ASO is een breed algemeen vormende doorstroomrichting waarin de leerlingen zich voorbereiden op een academische of professionele bacheloropleiding.

Nadere informatie

Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL

Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL Geïntegreerde lerarenopleiding Aandacht

Nadere informatie

Academiejaar 2008-2009. Programmagids. Verpleegkunde (PBA) 1eBa verpleegkunde

Academiejaar 2008-2009. Programmagids. Verpleegkunde (PBA) 1eBa verpleegkunde Academiejaar 2008-2009 Programmagids Verpleegkunde (PBA) 1eBa verpleegkunde Opleidingsonderdeel Groep Stp Semester Deeltijds (OO)Filosofie - ethiek - recht 7.0 2 (OA) Filosofie 2.0 2 1282008 2 6 Opleidingsonderdeel

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

25 APRIL Koninklijk besluit houdende. vaststelling van de normen. waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen

25 APRIL Koninklijk besluit houdende. vaststelling van de normen. waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen 25 APRIL 2014. - Koninklijk besluit houdende vaststelling van de normen waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen om te worden erkend en erkend te blijven BS 08/08/2014 HOOFDSTUK 1. - Algemene

Nadere informatie

Actualisatie Studierichting STW. Integrale Opdrachten. December 2010

Actualisatie Studierichting STW. Integrale Opdrachten. December 2010 Actualisatie Studierichting STW Integrale Opdrachten December 2010 Voeding binnen IO - inspectie: onderscheid leerplan voeding 2de en 3de graad - September 2011 - geen nieuw leerplan maar bestaande geëvalueerd:

Nadere informatie

Coordinatie--Bijzondere-Beroepstitel-verpleegk -Intensieve--Spoed--MB doc

Coordinatie--Bijzondere-Beroepstitel-verpleegk -Intensieve--Spoed--MB doc 19 APRIL 2007. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de criteria voor erkenning waarbij de beoefenaars van de verpleegkunde gemachtigd worden de bijzondere beroepstitel van verpleegkundige gespecialiseerd

Nadere informatie

INHOUD - PROFESSIONELE OPLEIDINGEN (KAHO - GENT) GEZONDHEIDSZORG

INHOUD - PROFESSIONELE OPLEIDINGEN (KAHO - GENT) GEZONDHEIDSZORG IOUD - PROFESSIONELE OPLEIDINGEN (KAHO - GE) GEZONDHEIDSZORG Biomedische laboratoriumtechnologie (dagonderwijs) Bachelor in de biomedische laboratoriumtechnologie - 1e opleidingsfase - 2e opleidingsfase:

Nadere informatie

Q1 In welke hoedanigheid neemt u deel aan deze enquête:

Q1 In welke hoedanigheid neemt u deel aan deze enquête: Q1 In welke hoedanigheid neemt u deel aan deze enquête: Answered: 280 Skipped: 0 Leerkracht Schoolhoofd Leerling Ouder Vertegenwoor... Leerkracht Schoolhoofd Leerling Ouder Vertegenwoordiger van een andere

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Module. Lestijden 60

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Module. Lestijden 60 ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Marketing Module Management & Organisatie Code C2 Lestijden 60 Studiepunten n.v.t. Ingeschatte totale studiebelasting (in uren) 1 Mogelijkheid tot JA aanvragen vrijstelling

Nadere informatie

GEWICHTSCONSULENTE - ERKEND BGN

GEWICHTSCONSULENTE - ERKEND BGN GEWICHTSCONSULENTE ERKEND BGN Beschrijving van de kerntaken Kerntaak 1 Het adviseren, begeleiden en motiveren van mensen met gewichts en/of voedingsvraagstukken. Complexiteit: De gewichtsconsulent begeleidt

Nadere informatie

Titel: Procurement Assistant Referentie: Dienst: Dienst Overheidsopdrachten Departement: Financiële Directie Visumdirecteur: Luc Carsauw

Titel: Procurement Assistant Referentie: Dienst: Dienst Overheidsopdrachten Departement: Financiële Directie Visumdirecteur: Luc Carsauw I. IDENTIFICATIE Titel: Procurement Assistant Referentie: 000465 Dienst: Dienst Overheidsopdrachten Departement: Financiële Directie Visumdirecteur: Luc Carsauw II. ORGANOGRAM Schatbewaarder Directeur

Nadere informatie

Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH

Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH Auteurs: Annemie Spooren (Hogeschool PXL) Els Knippenberg (Hogeschool PXL) Frederik Houben (Hogeschool PXL) 1 INDEX 1. Doelstellingen

Nadere informatie

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 ECTS-FICHE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester

Nadere informatie

Competentieprofiel. Maatschappelijk werker

Competentieprofiel. Maatschappelijk werker Competentieprofiel maatschappelijk werker OCMW 1. Functie Functienaam Afdeling Dienst Functionele loopbaan Maatschappelijk werker Sociale zaken Sociale dienst B1-B3 2. Context Het OCMW garandeert aan elke

Nadere informatie

De Vlaamse kwalificatiestructuur

De Vlaamse kwalificatiestructuur De Vlaamse kwalificatiestructuur 3 februari 2009 Rita Dunon Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Wat is een kwalificatie? Afgerond en ingeschaald geheel van competenties Competenties: geheel van kennis,

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED BIBLIOTHEEK-, ARCHIEF- EN DOCUMENTATIEKUNDE Opleiding BO BD 002 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 13 Inhoud 1 Opleiding... 4 1.1 Relatie opleiding referentiekader...

Nadere informatie

FUNCTIEOMSCHRIJVING. Medisch Laboratoriumtechnoloog. 1. Functietitel. Medisch laboratoriumtechnoloog. 2. Doel van de functie

FUNCTIEOMSCHRIJVING. Medisch Laboratoriumtechnoloog. 1. Functietitel. Medisch laboratoriumtechnoloog. 2. Doel van de functie FUNCTIEOMSCHRIJVING Medisch Laboratoriumtechnoloog 1. Functietitel Medisch laboratoriumtechnoloog 2. Doel van de functie Actief meewerken aan een kwalitatieve dienstverlening van het ziekenhuislaboratorium,

Nadere informatie

Technisch adviseur coördinator volwassenenonderwijs

Technisch adviseur coördinator volwassenenonderwijs Technisch adviseur coördinator volwassenenonderwijs Tijdelijke job (niet via uitzendkantoren) Functieomschrijving Coördineren en opvolgen van alle activiteiten met betrekking tot materiële en agogische

Nadere informatie

Functiefamilie ET Thematische experten

Functiefamilie ET Thematische experten Functiefamilie ET Thematische experten DOEL Expertise in een materie* en verstrekken aan de administratieve en politieke instanties teneinde hen te ondersteunen bij de besluitvorming en de uitvoering van

Nadere informatie

Brussel, 10 december _Advies_accreditatieverdrag. Advies. Accreditatieverdrag met Nederland

Brussel, 10 december _Advies_accreditatieverdrag. Advies. Accreditatieverdrag met Nederland Brussel, 10 december 2003 111903_Advies_accreditatieverdrag Advies Accreditatieverdrag met Nederland Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding en situering adviesvraag... 3 2. Samenvatting... 4 3. Advies...5 2 1.

Nadere informatie

F U N C T I E P R O F I E L

F U N C T I E P R O F I E L F U N C T I E P R O F I E L I. I D E N T I F I C A T I E G E G E V E N S Functiebenaming Weddeschaal Graad Directie - dep - dienst Functiefamilie maatschappelijk werker Sociale Dienst B1-B2-B3 maatschappelijk

Nadere informatie

In artikel 23 van dezelfde wet, worden de onderdelen b), c), d) en f) opgeheven.

In artikel 23 van dezelfde wet, worden de onderdelen b), c), d) en f) opgeheven. HOOFDSTUK 1 Geestelijke gezondheidszorg-beroepen Afdeling 1 Wijziging van de wet van 4 april 2014 tot regeling van de geestelijke gezondheidszorgberoepen en tot wijziging van het koninklijk besluit nr.78

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LEDERBEWERKING

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LEDERBEWERKING Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LEDERBEWERKING Opleiding Schoenmaker-ontwerper BO LB 03 Versie {1.0} BVR Pagina 1 van 12 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2011 1

Nadere informatie

Functiekaart. Functie. Doel van de entiteit. Plaats in de organisatie. Voor kennisname. Dienst: Sociale Dienst. Functienaam: arbeidstrajectbegeleider

Functiekaart. Functie. Doel van de entiteit. Plaats in de organisatie. Voor kennisname. Dienst: Sociale Dienst. Functienaam: arbeidstrajectbegeleider Functie Graadnaam: maatschappelijk werker Functienaam: arbeidstrajectbegeleider Functiefamilie: maatschappelijk werkers Functionele loopbaan: B1-B3 Afdeling: Sociaal Huis Dienst: Sociale Dienst Subdienst:

Nadere informatie

Van onderwijskwalificatie niveau 5 naar opleidingsprofiel hoger beroepsonderwijs

Van onderwijskwalificatie niveau 5 naar opleidingsprofiel hoger beroepsonderwijs Handleiding Van onderwijskwalificatie niveau 5 naar opleidingsprofiel hoger beroepsonderwijs September 2014 Pagina 0 Inleiding De handleiding Van onderwijskwalificatie niveau 5 naar opleidingsprofiel hoger

Nadere informatie

Waarom kiezen voor EHSAL?

Waarom kiezen voor EHSAL? Waarom kiezen voor EHSAL? EHSAL biedt je een diploma van academisch niveau via een bedrijfsgerichte opleiding. Het onderwijs bij EHSAL is praktijkgericht: vanaf het begin toets je je kennis en inzichten

Nadere informatie

Body of Knowledge. Kwalificatiedossier Dienstverlening. Werkversie 0.1. 1/8 Dienstverlening v0.1

Body of Knowledge. Kwalificatiedossier Dienstverlening. Werkversie 0.1. 1/8 Dienstverlening v0.1 Body of Knowledge Kwalificatiedossier Dienstverlening Werkversie 0.1 1/8 Dienstverlening v0.1 Inhoud 1 Dienstverlening basis... 3 1.1 Catering en voeding... 3 1.2 Schoonmaak, onderhoud en herstel... 3

Nadere informatie

PROJECT BESTEMMING REISLEIDER EUROPA

PROJECT BESTEMMING REISLEIDER EUROPA MODULE PROJECT BESTEMMING REISLEIDER EUROPA Afstudeerrichting: reisleider Code: 25 Academiejaar: vanaf 2014-2015 Niveau: specialisatiemodule Periode binnen het modeltraject: semester 1 Start binnen de

Nadere informatie

Functiekaart. Werkt onder leiding van en rapporteert aan: diensthoofd(ruimte, omgeving en economie)

Functiekaart. Werkt onder leiding van en rapporteert aan: diensthoofd(ruimte, omgeving en economie) Functie Graadnaam: administratief medewerker Functienaam: administratief medewerker Functiefamilie: administratief medewerkers Functionele loopbaan: C1-C3 Afdeling: ruimte Dienst: omgeving en economie

Nadere informatie

De Vlaamse kwalificatiestructuur

De Vlaamse kwalificatiestructuur De Vlaamse kwalificatiestructuur 3 november 2008 Rita Dunon Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Wat is een kwalificatie? Afgerond geheel van competenties Competenties: geheel van kennis, vaardigheden

Nadere informatie

Hoger Beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE

Hoger Beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE RLLL/EXT/ADV/006bijl26 Hoger Beroepsonderwijs STUDIEGEBIED INDUSTRIELE WETENSCHAPPEN EN TECHNOLOGIE Opleiding Openbare Werken IT 005 (Ontwerp) Bijlage bij Vlor-advies Pagina 1 van 16 Inhoud Vlaams Ministerie

Nadere informatie

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4

Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen. Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester 3 Semester 4 ALGEMENE INFORMATIE MODULE Didactische competentie algemeen (DCA) A. Algemeen Situering binnen het programma Periode binnen het tweejarige modeltraject Theorie X Praktijk Semester 1 X Semester 2 Semester

Nadere informatie

Functiekaart. Werkt onder leiding van en rapporteert aan: beleidscoördinator Samenleving Leven en Welzijn

Functiekaart. Werkt onder leiding van en rapporteert aan: beleidscoördinator Samenleving Leven en Welzijn Functie Graadnaam: coördinator Functienaam: coördinator onderwijs Functionele loopbaan: B1-B3 Code: Afdeling: Samenleving, leven en welzijn Dienst: Burgerzaken, onderwijs en sociale dienst Subdienst: onderwijs

Nadere informatie

Tweede en derde graad ASO

Tweede en derde graad ASO Tweede en derde graad ASO Economie Eigenheid: wordt in twee paketten aangeboden: met meer moderne talen of met meer wiskunde het vak economie bestaat uit algemene economie en bedrijfswetenschappen (daar

Nadere informatie

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g 1 1. Algemeen 2 2. Indeling van de modules Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits Osteopathische principes Osteopathische Medische en principes,

Nadere informatie

Hilde Bottu Kristel Grondelaers Evi Neven

Hilde Bottu Kristel Grondelaers Evi Neven Oriënteren naar HBO5 Hilde Bottu beleidsadviseur HBO5 UC Leuven-Limburg Kristel Grondelaers Docent/stagebegeleider/coördinator Promotie HBO Verpleegkunde Genk Evi Neven Beleidsmedewerker HBO5 Limburg/IKZmedewerker

Nadere informatie

Aandachtspunten bekwaamheidsbewijzen islamitische godsdienst zoals meegedeeld in het schooljaar

Aandachtspunten bekwaamheidsbewijzen islamitische godsdienst zoals meegedeeld in het schooljaar Aandachtspunten bekwaamheidsbewijzen islamitische godsdienst zoals meegedeeld in het schooljaar 2001-2002 Oorspronkelijke titel: Islamitische godsdienst voorbereiding van het schooljaar 2001-2002, basis-

Nadere informatie

Verpleegkunde HBO 5. 1. Situatie van de HBO 5 opleiding verpleegkunde

Verpleegkunde HBO 5. 1. Situatie van de HBO 5 opleiding verpleegkunde 1. Situatie van de HBO 5 opleiding verpleegkunde 1.1. Aantal scholen in Vlaanderen: 20 met regionale spreiding, waarvan 16 uit het katholieke net, 2 gemeenschapsonderwijs, 1 stedelijke en 1 van het provinciaal

Nadere informatie