Ketenanalyse woon-werk verkeer. Opgesteld volgens de eisen van ISO en het Greenhouse Gas Protocol

Transcriptie

1 Ketenanalyse woon-werk verkeer Opgesteld volgens de eisen van ISO en het Greenhouse Gas Protocol

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Wat is een ketenanalyse Activiteiten voestalpine Opbouw 3 Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies 4 Stap 2: Keuze van ketenanalyses 5 Afbakening ketenanalyse 5 Stap 3: Identificeren van schakels in de keten 6 Stap 4: CO 2 uitstoot per schakel in de keten 9 Stap 5: Reductiemaatregelen 13 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 2/15

3 1 Inleiding In het kader van het behalen van niveau 5 op de CO 2-Prestatieladder voert voestalpine WBN (verder te noemen WBN) twee analyses uit van GHG (Green House Gas) genererende ketens. Dit document beschrijft de ketenanalyse van woon-werk verkeer. Deze ketenanalyse is opgesteld door voestalpine WBN onder begeleiding van CO 2 seminar.nl Wat is een ketenanalyse Een ketenanalyse houdt in dat van een bepaald product of dienst de CO 2 uitstoot wordt berekend van de gehele keten. Met de gehele keten wordt de gehele levenscyclus van het product bedoeld: van inwinning van de grondstof tot en met verwerking van afval (of recycling) Activiteiten voestalpine Sinds 1893 is WBN specialist in het bouwen van wisselsystemen. WBN is onderdeel van de holding voestalpine met in totaal medewerkers. Bij WBN werken 50 medewerkers. Veel van de producten die WBN inkoopt worden ingekocht bij zusterorganisaties die ook onder de holding voestalpine vallen. Het primaire proces van WBN is het bouwen van wissels. Dit houdt hoofdzakelijk in het buigen van spoorstaven en het assembleren en monteren van alle wisselonderdelen Opbouw In dit rapport presenteert WBN de ketenanalyse van woon-werk verkeer. De opbouw van het rapport is als volgt: Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies Stap 2: Keuze van ketenanalyse Stap 3: Identificeren van schakels in de keten Stap 4: CO 2 uitstoot per schakel in de keten Stap 5: Reductiemaatregelen 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 3/15

4 Stap 1: Globale berekening van scope 3 emissies Voordat wordt bepaald welke ketenanalyse uitgevoerd wordt, maakt een berekening overzichtelijk wat de meest significante scope 3 emissiebronnen zijn. Onderstaande tabel geeft dat overzicht weer. Wel of niet aanwezig binnen de keten. Is afgedekt in scope 1 en/of 2 Omvang geschat in kg CO 2 per jaar Beïnvloedbaarheid Ja/nee Ranking Upstream Scope 3 Emissions 1. Purchased Goods & Services Ja Nee 6,487,997 Ja 1 2. Capital Goods Ja Nee 669,390 Nee 3 3. Fuel- and Energy- Related Activities Not Included in Scope 1 or 2 Ja Nee 7,618 Ja 9 4. Transportation & Distribution (Upstream) Ja Nee 1,010,090 Nee 2 5. Waste Generated in Operations Nee Business Travel Ja Deels 1,900 Ja Employee Commuting Ja Deels 131,611 Ja 6 8. Leased Assets (Upstream) Nee Investments Nee Downstream Scope 3 Emissions 10. Transportation & Distribution (Downstream) Ja Nee 68,689 Ja Processing of Sold Products Ja Nee 238,830 Nee Use of Sold Products Ja Nee 165,341 Nee End-of-Life Treatment of Sold Products Ja Nee 9,383 Ja Leased Assets (Downstream) Nee Franchises Nee A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 4/15

5 Stap 2: Keuze van ketenanalyses Voestalpine zal conform de voorschriften van de CO 2-Prestatieladder 2.1 uit de top 6 een emissiebron moeten kiezen om een ketenanalyse van te doen. Gekozen wordt voor de emissiebron commuter travel, oftewel woon-werk verkeer. Reden is dat nummer 1,2, 4 en 5 uit de lijst zijn berekend in de ketenanalyse van wissels (zie document 4.A.1_2). Nummer 3 uit te lijst betreft capital goods, oftewel machines in het geval van voestalpine WBN. Alle invloed die voestalpine op de CO 2 uitstoot van machines heeft is te vinden in het gebruik er van. De CO 2 uitstoot hiervan bevindt zich in scope 1 en 2 van de emissie inventaris van voestalpine en er zijn al doelstellingen opgesteld om deze emissie te verlagen. Daarom wordt er gekozen voor nummer 6 uit de top 6, te weten woon-werk verkeer. Afbakening ketenanalyse In deze ketenanalyse wordt de keten in kaart gebracht van alle woon-werk transport bewegingen van alle medewerkers via alle aanwezige vervoersmethoden. 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 5/15

6 Stap 3: Identificeren van schakels in de keten In dit hoofdstuk worden de schakels in de keten in kaart gebracht. Onderstaand schema presenteert de schakels in de keten van woon werk verkeer. Afbeelding 1 Keten woon-werk Elke schakel in de keten wordt onderstaand kort toegelicht. Medewerkers De belangrijkste partner in de keten zijn de medewerkers van voestalpine WBN. Zij maken de keus om een transportbeweging te maken en welk vervoermiddel zij hiervoor gebruiken. De medewerkers hebben dus de grootste invloed op de CO 2 emissie. Voestalpine WBN Het beleid van voetalpine heeft grote invloed op de CO 2 emissie. Door bepaalde vervoersmiddelen wel of niet te stimuleren en/of door het aanbieden van flexwerken heeft voestalpine WBN een grote invloed op de CO 2 emissie. Openbaar vervoermaatschappijen In Nederland zijn een aantal openbaar vervoersmaatschappijen die verschillende diensten aanbieden waar iedereen gebruik van kan maken. De vervoersmaatschappijen zijn ketenpartners omdat zij het vervoer faciliteren en invloed hebben op de CO 2 emissie van het materieel waar gebruik van wordt gemaakt. Hieronder zijn de belangrijkste vervoerders opgesomd: - NS (trein); - Veolia (bus en trein); - Connexxion (bus, tram, trein en taxi); - Arriva (bus en trein); - Syntus (bus en trein); - GVB (metro, tram, bus); - RET (metro, tram, bus); 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 6/15

7 - Qbus (bus). Spoorinfrabeheerders De spoorinfrastructuur (rails) is in handen van een beheerder die zorg draagt voor het beheer en het onderhoud van de infrastructuur. Deze spoorinfra beheerders zijn ketenpartners omdat zij het openbaar vervoer over het spoor mogelijk maken. - ProRail (beheerder spoorwegen); - Keyrail (beheerder Betuweroute). Uitvoeringsorganisaties mobiliteitsmanagement Verschillende regionale overheden hebben uitvoeringsorganisaties opgericht, deze organisaties voeren het regionale beleid uit. Regionale overheden en werkgevers kunnen bij deze organisaties terecht voor advies en ondersteuning op het gebied van mobiliteitsmanagement. - VCC Oost (Gelderland, Stadsregio Arnhem Nijmegen); - VCC Rijnmond; - VNM (Utrecht); - Verkeer Advies (Noord-Holland); - BRAMM (Brabant Mobiliteitsmanagement); - Bureau Mobiliteit op Maat (regio Leiden-Gouda). Beheerders van het wegennet Het wegennet is in handen van verschillende beheerders die zorg dragen voor het beheer en het onderhoud van de infrastructuur. Deze beheerders zijn ketenpartners omdat zij het openbaar vervoer over de weg mogelijk maken. - Rijkswaterstaat (Rijks(snel)wegen); - Provincies (Provinciale wegen); - Gemeenten (Lokale wegen); - Waterschappen (Waterschapsweg). Maatschappijen voor de levering van energie Het openbaar vervoer is één van de grootste zakelijke afnemers van energie. Trams en metro s rijden op elektriciteit, bussen en taxi s op diesel en treinen op diesel of elektriciteit. De energieleveranciers van deze vervoersmodaliteiten zijn: - Nuon; - Essent; - Eneco; - Greenchoice. Beheerder elektriciteitsnet Het elektriciteitsnetwerk in Nederland wordt beheerd door TenneT. TenneT is een onafhankelijke organisatie en beheert het hoogspanningsnet vanaf 110 kv en hoger. TenneT stelt het net beschikbaar voor elektriciteitstransporten en waarborgt de balans tussen vraag en aanbod in Nederland. 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 7/15

8 Oliemaatschappijen Oliemaatschappijen zijn de belangrijkste leveranciers van diesel. Hieronder volgt een opsomming van de grootste oliemaatschappijen die diesel leveren aan openbaar vervoersmaatschappijen in Nederland. - BP; - Total; - Shell. Conclusie ketenpartners In de voorgaande paragrafen zijn de ketenpartners van voestalpine WBN beschreven voor de categorie woon-werk. Uit de analyse van de reisadministratie en de blijkt dat de medewerkers van voestalpine WBN niet met de bus, metro of tram reizen. Alle medewerkers reizen per auto of per trein. De belangrijkste ketenpartner van voestalpine WBN is dus de NS en NS is daarmee de belangrijkste bron voor het verkrijgen van gegevens over de CO 2 emissie het vervoer met het openbaar vervoer van voestalpine WBN. Qua vervoer per auto reizen de sommige medewerkers met een lease-auto (6). De meeste medewerkers reizen met hun eigen privéauto (31). Qua vervoer per trein schaffen medewerkers zelf treinkaartjes (of abonnement) aan. Ze krijgen maandelijks een vergoeding gebaseerd op woonplaats. De medewerker van voestalpine WBN heeft de grootste invloed op de CO 2 emissie en hiermee zijn zij ook de belangrijkste factor voor het verminderen van deze CO 2 emissie. Het is voor voestalpine WBN mogelijk om samen met andere ketenpartners, NS of ProRail, onderzoek te doen naar het verduurzamen van het spoor. 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 8/15

9 Stap 4: CO2 uitstoot per schakel in de keten In dit hoofdstuk wordt per schakel uit de keten (zie figuur 1) de CO 2 uitstoot berekend. Alle schuin gedrukte getallen in deze berekening zijn schattingen. Werknemers van voestalpine WBN komen op verschillende manieren naar hun werk. Ruim 61% komt met een privéauto. 21% komt met de trein en 12% komt met een leaseauto naar het werk. De 6% overig betreft medewerkers die met het MBS busje naar het werk komen. Uit deze gegevens blijkt dat het grootste deel (73%) van de medewerkers van voestalpine WBN met de auto (privé of Afbeelding 2 Verhouding type vervoer lease) naar het werk komt. Om te bepalen wat de CO 2 emissie van voestalpine WBN is in de categorie woon-werk verkeer is een berekening gemaakt. De berekening wordt in dit hoofdstuk gepresenteerd. Gegevens verzamelen Voor het maken van de CO 2 emissie berekening zijn een aantal gegevens nodig. In tabel 1 is weergegeven welke gegevens zijn gebruikt bij de berekening en op welke manier deze verkregen zijn. Gegevens Verklaring Bron Aantal werkdagen per week Aantal werkweken per jaar Reisafstand per dag (heen en terugreis) Vervoerstype Soort brandstof Om de reisafstand per week te bepalen is het van belang om te weten hoeveel dagen per week een medewerker reist. Dit kan voor elke medewerker van voestalpine WBN anders zijn. Om de reisafstand per jaar te berekenen op basis van de reisafstand per week is het noodzakelijk om te bepalen hoeveel werkweken een jaar telt. Om de reisafstand per dag te berekenen is het noodzakelijk om het aantal kilometers te bepalen wat elke medewerker van voestalpine WBN reist. Om de juiste omrekenfactor te kiezen is het noodzakelijk om het type vervoer (auto, bus trein, fiets) te bepalen. Dit kan voor elke medewerker van voestalpine WBN anders zijn. Om de juiste omrekenfactor te kiezen is het noodzakelijk om het type brandstof (benzine, diesel, lpg) te bepalen. Dit kan voor elke Medewerkers voestalpine WBN Administratie voestalpine WBN Google maps Medewerkers voestalpine WBN Medewerkers voestalpine WBN 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 9/15

10 medewerker van voestalpine WBN anders zijn. Omrekenfactoren Om het aantal liters/kilometers van de verschillende vervoerstypen om te rekenen naar kg CO 2 zijn omrekenfactoren nodig. Voor verschillende vervoerstypen worden verschillende omrekenfactoren gebruikt. Tabel 1 Input berekening CO 2 emissies woon-werk verkeer Handboek CO 2- Prestatieladder 2.1 Resultaten CO 2 emissie berekening Met behulp van de gegevens uit de reisadministratie en de medewerkers enquête zal een berekening worden gemaakt van de CO 2 emissies. Gezien medewerkers niet per bus, metro of tram reizen zal de CO 2 emissie berekening zich beperken tot de kilometers gereisd per trein en auto. Treinkilometers Voor de CO 2 berekening van de treinkilometers per medewerker wordt de volgende berekening gebruikt: CO 2 emissie treinkilometers (in kg s) = aantal km s woon-werk * 2 * aantal werkdagen p/w * aantal werkweken p/j * 0,065 0,065 = conversiefactor handboek CO 2-Prestatieladder 2.1 (kg CO 2 per km trein) # woonplaats # km # dagen # weken Totaal kg CO 2 1 Almere ,526 1,139 2 Amsterdam , Arnhem ,064 2,344 4 Arnhem ,638 2,251 5 Driebergen-Rijsenburg ,538 1,205 6 Geldermalsen ,518 1,594 7 Houten , Linschoten ,824 1,029 9 Rotterdam ,030 2, Vlijmen ,282 2, Vorden ,712 2,906 Totaal 19,113 Tabel 2 CO 2 emissie trein 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 10/15

11 Autokilometers Voor de CO 2 berekening van de autokilometers per medewerker wordt de volgende berekening gebruikt: CO 2 emissie autokilometers (in kg s) = aantal km s woon-werk * 2 * aantal werkdagen p/w * aantal werkweken p/j * 0,21 0,21 = conversiefactor handboek CO 2-Prestatieladder 2.1 (kg CO 2 per km personenauto) # woonplaats # km # dagen # weken Totaal Liters* kg CO2 1 Almere ,236 2,570 2 Almere ,122 2,966 3 Amersfoort ,258 2,154 4 Amersfoort ,421 1,978 5 Amsterdam ,686 3,294 6 Beuningen ,906 2,395 7,543 7 Brielle ,253 1,771 5,577 8 Den Dolder ,754 2,888 9 Giessen (Duitsland) ,353 7, Onbekend ,880 2, Haarlem ,651 4, Heerde ,488 1,475 4, Hilversum Houten ,506 2, Ijsselstein ,010 4, Ijsselstein ,286 4, Laren , Leerdam , , Maarssen ,720 3,091 2 Nijkerk ,352 3, Nijkerk ,763 2, Purmerend , , Scherpenzeel ,492 3, Soest ,396 2, Soest ,694 1, Tiel ,670 1,307 4, Utrecht ,214 2, Utrecht ,204 3, Utrecht ,558 2, Utrecht ,316 2, Utrecht ,090 4, Utrecht ,396 2, Utrecht ,018 2, Vleuten ,548 3, Berlijn ,200 16, Amsterdam ,700 4,347 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 11/15

12 1 Almere ,236 2,570 Totaal 130,816 Tabel 3 CO 2 emissie auto *Van sommige leaseauto s is het normverbruik bekend. Hiervan is het aantal kilometers teruggerekend naar het aantal liters diesel. Met de conversiefactor va 3,150 kg CO 2 per liter diesel is dit omgerekend naar CO 2. Totalen In onderstaande tabel en grafiek worden de totaal gepresenteerd. Totaal (km/jaar) Conversiefactor CO 2 emissie (kg) CO 2 emissie (ton) Trein 294, , Auto 678, , Totaal 150 ton CO 2 Tabel 4 CO 2 emissie woon-werk verkeer Uit tabel 4 en afbeelding 3 (zie onderstaand) blijkt dat de auto s het grootste aandeel hebben in de CO 2 emissie van het woon-werk verkeer van voestalpine WBN, namelijk 87%. Dit betekent dat het besparingspotentieel binnen het woon-werk verkeer relatief groot is. Op het gebruik en verbruik van auto s is meer invloed dan de CO 2 emissies van openbaar vervoer. Het besparingspotentieel kan bijvoorbeeld gezocht worden in carpoolen, zuinigere auto s, het nieuwe rijden, vaker het openbaar vervoer gebruiken en niet reizen (thuis werken). 13% trein 87% auto Afbeelding 3Verhouding trein / auto (in tonnen CO 2) 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 12/15

13 Stap 5: Reductiemaatregelen Nu de CO 2 uitstoot over de gehele keten bekend is worden in dit hoofdstuk reductiedoelstellingen gepresenteerd. Significantie scope 3 Voordat doelstellingen worden opgesteld is het relevant om te weten hoe significant de CO 2 uitstoot is voor woon-werk verkeer ten opzichte van scope 1 en 2. Uit onderstaande grafiek blijkt dat (wanneer scope 1, 2 en woon-werk op één hoop gegooid wordt) de CO2 uitstoot voor woon-werk 21% van het totaal is. Dit is significant genoeg om doelstellingen op te stellen en te reduceren. 21% scope 1 scope 2 woon- werk 11% 68% Afbeelding 4 Significantie woon-werk t.o.v. scope 1 en 2 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 13/15

14 Doelstellingen Aanvullend op de huidige CO 2 reductiedoelstellingen (zie document 3.B.1_2) heeft voestalpine onderstaande doelstellingen opgesteld om de CO 2 emissies van woon-werk te reduceren. Scope 3 doelstellingen Voestalpine WBN* voestalpine WBN wil in 2015 ten opzichte van 2011 de CO 2 uitstoot van woon-werk verkeer met 4% reduceren. voestalpine WBN wil in 2020 ten opzichte van 2011 de CO 2 uitstoot van woon-werk verkeer met 8% reduceren. *Deze doelstellingen zijn gerelateerd aan het aantal FTE. Maatregelen Om de genoemde doelstellingen te behalen worden de volgende maatregelen uitgerold : Carpoolen; Openbaar vervoer stimuleren; Niet reizen (thuis werken). Enkel lease-auto s met A en B label aanschaffen; Onderzoek uitvoeren naar mogelijkheden voor reduceren woon-werk kilometers; Minimaal twee lease-auto s aanschaffen die rijden op alternatieve brandstoffen; Alle medewerkers instrueren op het toepassing van Het Nieuwe Rijden ; Per lease-auto gebruiker verbruik berekenen en vergelijken met het normverbruik van de auto; Wedstrijd organiseren voor de zuinigste rijder; Medewerkers < 25 km stimuleren en belonen om bij mooi weer met de fiets naar het werk te komen. 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 14/15

15 Colofon auteur(s) Andries Rinsma, Thijs Lindhout kenmerk Ketenanalyse woon-werk datum 6 november 2012 versie 1.1 status Definitief 4.A.1_1 Ketenanalyse woon-werk 15/15