RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. Het Hogeland College, locatie Wehe Den Hoorn, vmbo-tl

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ Het Hogeland College, locatie Wehe Den Hoorn, vmbo-tl Plaats: Wehe Den Hoorn BRIN-nummer: 16ZK Onderzoek uitgevoerd op: 11 en 15 mei 2009 Conceptrapport verzonden op: 23 juni 2009 Rapport vastgesteld te Groningen op: 29 oktober 2009 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 1. INLEIDING m o INSPECTIE van De inspectie heeft op 11 en 15 mei 2009 een onderzoek uitgevoerd op Het Hogeland College, locatie Wehe Den Hoorn, afdeling vmbo-tl, om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Uit analyses die de inspectie heeft uitgevoerd kwam naar voren dat de opbrengsten van de vmbo-tl-afdeling bij Het Hogeland College gedurende langere tijd onvoldoende zijn. De inspectie heeft vanaf 2004 op de onvoldoende resultaten gewezen, maar de school is er sindsdien niet in geslaagd de opbrengsten te verbeteren. Op 10 december 2008 heeft de inspectie dit met het bevoegd gezag besproken. Uit dit gesprek en uit de beschikbare informatie konden het bevoegd gezag en de inspectie niet eenduidig vaststellen of de onvoldoende opbrengsten samenhangen met mogelijke tekortkomingen in het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de leerlingenzorg. Naar aanleiding van het gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Toezichthistorie In december 2004 is door de Inspectie een Periodiek Kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Het overwegend positieve rapport van dit onderzoek vermeldt als tekortkomingen de onvoldoende examenresultaten van de afdeling vmbo-tl, de onvoldoende mate waarin een systematische kwaliteitszorg gerealiseerd is en de onvoldoende systematische begeleiding van de leerlingen in het onderwijsleerproces. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de opbrengsten beoordeeld op basis van de opbrengstenkaarten 2007, 2008 en Tevens zijn uit het Toezichtkader Voortgezet Onderwijs 2006 alle normindicatoren en relevante indicatoren van de standaard kwaliteitszorg onderzocht. De onderzoeksactiviteiten bestonden uit: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Onderzoek op locatie, waarbij o de onderwijspraktijk is geobserveerd; o gesprekken met de directie en vertegenwoordiger van het bevoegd gezag, leerlingen, leraren en zorgfunctionarissen zijn gehouden. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader Voortgezet Onderwijs Daarnaast is gebruik gemaakt van aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de volgende notitie 'Toezicht vo 2006 Normering (zeer) zwakke scholen'. Al deze documenten zijn te vinden op Pagina 2 van 8

3 INSPECTIE van Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 3 van 8

4 INSPECTIE van 2. BEVINDINGEN Het Hogeland College, locatie Wehe Den Hoorn, vmbo-tl 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: slecht onvoldoende voldoende goed niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Kwdlitiïit-.iispr'Ct. Opbrengsten De leerlingen behalen het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de opleiding vmbo-tl De leerlingen van de opleiding vmbo-tl behalen voor hun centraal - examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleidingen vmbo g/t zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Kwalitcilsiispect: Kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de kenmerken van de leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.4 De school evalueert systematisch de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.5 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.6 De school waarborgt de kwaliteit van leren en onderwijzen. 1.7 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 1 Kwaliteitsaspect: Voorwaarden kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de sterke en zwakke punten van de eigen #-' - organisatie. 2.2 De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. * 2.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 2.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, # ouders/verzorgers en bestuur betrokken /4 Pagina 4 van 8

5 Kwaliteitsaspect Leerstofaanbod 3 1 Het lecrstofaanbod in de onderbouw voldoet aan de wettelijke vereisten 3.2 Het leerstofaanbod in de bovenbouw is dekkend voor de examenprogramma's. 3.8 De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een leerstofaanbod dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. H o INSPECTIE van 3 Kwaliteitsaspect: Tijd 4.5 De leerlingen maken efficient gebruik van de onderwijstijd 3 Kwaliteitsaspect: Pedagogisch handelen 5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en met leraren omgaan. 5.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 2 3 Kwaliteitsaspect: Didactisch handelen 6.2 De leraren leggen duidelijk uit. 6.9 De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. 2 3 Kwaliteitsaspect: Actieve en zelfstandige rol leerlingen 7.1 De leerlingen krijgen te maken met activerende weikvormen. 2 3 Kwaliteitsaspect: Sfeer op school 8.5 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 2 3 Kwaliteitsaspect: Begeleiding 9.1 De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. 9.2 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de ontwikkeling van de leerlingen. 1 3 Kwaliteitsaspect: Zorg H.I.? Li' MIIIMII vni:il IJL-.'«r<i nljmnatig uit. 1 3 Spi Wet- en reqelgevinq De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WVO, artikel 24a). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WVO, artikel 24), De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; lof, lid 3a; 11c, lid tb; 12, lid 5). Ja nee Pagina 5 van 8

6 2.2 Beschouwing m o INSPECTIE van Algemeen beeld De Inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op Het Hogeland College, locatie Wehe Den Hoorn, afdeling vmbo-tl op dit moment als zeer zwak. De redenen hiervoor zijn: De meerjarige onvoldoende opbrengstgegevens in de afdeling vmbo-tl. Belangrijke tekortkomingen in het onderwijsleerproces. Daarnaast is het achterblijven van de ontwikkeling van de kwaliteitszorg van belang, omdat hierdoor de samenhang tussen het onderwijsproces en de resultaten onvoldoende duidelijk is gemaakt. Tevens is er hierdoor onvoldoende basis voor een planmatige verbetering van de tekortkomingen en de opbrengsten. De inspectie beoordeelt het leerstof aanbod, het schoolklimaat en de kwaliteit van zorg en begeleiding als voldoende. Een belemmerende factor in het schooljaar 2008/2009 is de discontinuïteit in de locatieleiding geweest. Toelichting Opbrengsten De inspectie beoordeelt de opbrengsten aan de hand van de opbrengstenkaarten van 2006, 2007 en Deze tonen de opbrengstgegevens van respectievelijk 2005, 2006 en De opbrengstenkaart van 2009 (gebaseerd op de gegevens van het examenjaar 2008) laat geen verbetering zien. Wel is in 2009 het slagingspercentage 100%. In haar oordeel betrekt de inspectie ook de verschillen tussen de cijfers van het schoolexamen (SE) en die van het centraal eindexamen (CE). De gegevens laten zien dat de afdeling vmbo-tl van Het Hogeland College, Wehe Den Hoorn, in de genoemde jaren onder de landelijke gemiddelden gepresteerd heeft wat betreft het rendement bovenbouw en de gemiddelde CE-cijfers. De verschillen tussen de cijfers op het CE en het SE zijn groter dan de norm daarvoor toelaat. Uit gesprekken met directie en docenten komen twee factoren naar voren die direct van invloed lijken te zijn op de examencijfers. De wijze van determinatie en plaatsing van leerlingen levert op dat relatief veel zwakkere tl-leerlingen in de tl-afdeling zitten en zorgen voor lage gemiddelde cijfers. Daarnaast volgen veel leerlingen een extra vak en doen daar examen in. Echter ruim voor het examen stoppen leerlingen soms de voorbereiding voor een extra vak omdat een laag cijfer voor dit vak niet altijd een rol speelt bij de uitslagbepaling. De hierdoor behaalde lage cijfers beïnvloeden echter wel de gemiddelde examencijfers van een vak. Bij de kleine aantallen leerlingen op deze vestiging heeft dit direct een negatieve invloed op de gemiddelde cijfers. Onderwijsleerproces Uit het kwaliteitsprofiel blijkt dat de inspectie belangrijke indicatoren in het onderwijsleerproces als onvoldoende beoordeelt. De inspectie heeft elf lessen kunnen observeren in klassen waarin tl-leerlingen zitten, al dan niet gecombineerd met kaderberoepsgerichte- en soms basisberoepsgerichte-leerlingen. De inspectie baseert haar oordeel over het onderwijsleerproces alleen op de reguliere lessen. In aanvulling hierop nemen de t/l-leerlingen deel aan onderwijsactiviteiten binnen het onderwijsconcept TReC (Toerisme, Recreatie en Cultuur, onderwijs georiënteerd op de omgeving). De school geeft aan dat zij juist in deze activiteiten op planmatige wijze activerende werkvormen aanbiedt en ziet de positieve effecten bij leerlingen hiervan bijvoorbeeld in hun motivatie en hun beheersing van vaardigheden. H /4 Pagina 6 van 8

7 lp o INSPECTIE van In de bezochte lessen vallen de volgende punten op: Het pedagogisch klimaat is overwegend positief. Docenten en leerlingen gaan op een ontspannen en respectvolle manier met elkaar om. Echter, in enkele lessen schiet het klassenmanagement ernstig tekort waardoor het leren door leerlingen in deze lessen sterk in het gedrang komt. Te veel lessen kenmerken zich door erg grote verschillen in didactische kwaliteit van docenten. In enkele lessen zijn positieve effecten te zien van de op activerende werkvormen gerichte training die alle docenten op deze locatie gevolgd hebben of volgen. In deze lessen zijn leerlingen actief bij het onderwijs betrokken. Echter in veel lessen is de instructie bij opdrachten of werkvormen inefficiënt waardoor leerlingen onvoldoende gestimuleerd of uitgedaagd worden en de gekozen werkvormen weinig effect lijken te hebben. De taakgerichtheid van de leerlingen bij de uitvoering van de opdrachten is in deze situaties dan ook vrij gering. De inspectie heeft de indicator betreffende de duidelijke uitleg door docenten als onvoldoende beoordeeld vanwege de te beperkte uitleg in veel lessen of de inefficiënte instructie bij de gehanteerde werkvormen. Docenten houden te weinig rekening met verschillen in hun didactische benadering van de leerlingen in de heterogene settingen. Dit blijkt vooral bij het geven van uitleg en de keuze van werkvormen. In het aanbod zijn er zeer beperkte verschillen tussen de leerwegen binnen de klas. De daltonuren worden niet benut voor het werken aan gedifferentieerde weektaken, maar voor het maken van het huiswerk met eventueel extra ondersteuning. De schoolleiding is van toetsing heeft tot nu toe een te weinig discriminerend effect. Docenten onderkennen dit en zijn bezig gedifferentieerde toetsen in te voeren. Door binnen toetsen verschillende niveaus aan te bieden willen docenten leerlingen en ouders duidelijk maken welk niveau voor een leerling haalbaar is. Het doel is de determinatie te verbeteren zodat leerlingen de bij hen passende leerweg gaan volgen. Kwaliteitszorg Doordat belangrijke onderdelen van de kwaliteitszorg de afgelopen jaren zijn achtergebleven is er geen duidelijk inzicht in de relatie tussen de leerlingenpopulatie, het onderwijsproces en de opbrengsten. Er zijn onvoldoende vastgelegde evaluaties en analyses van waaruit een door alle geledingen gedragen beleid vorm krijgt dat gericht is op de systematische verbetering van de opbrengsten. Het concept TReC is gekozen om het onderwijs op de locatie aantrekkelijker te maken en daarmee leerlingen te werven, maar is in eerste instantie niet gericht op een verbetering van de opbrengsten. De school krijgt via gerichte (taal)toetsen en intakegesprekken een inzicht in de leerlingkenmerken. De uitkomsten hiervan spelen een rol bij de plaatsing van leerlingen en zijn van invloed op het aanbod. Een analyse van de taligheid van leerlingen in relatie tot de examens en de voorbereiding daarop is een volgende noodzakelijke stap. Hoewel het functioneren van docenten op individueel niveau in het kader van de coaching voor de invoering van het TReC en binnen het personeelsbeleid aandacht krijgt, is er geen evaluatie van de gemeenschappelijke kwaliteit van het primaire proces uitgevoerd en vastgelegd. Dit beperkt de aanknopingspunten voor gerichte activiteiten die tot betere resultaten leiden. De actiepunten die in het jaarplan zijn opgenomen zijn nog niet voldoende smart geformuleerd en niet genoeg gerelateerd aan het verbeteren van de resultaten. Zowel evaluatie als borging van bereikte kwaliteitsverbetering zijn daardoor moeilijk te realiseren. Belangrijk is tenslotte de evaluatie en borging van de kwaliteit van toetsen en examens. Vooral omdat de meeste secties uit een docent bestaan is het noodzakelijk dat de school maatregelen neemt om een systematische borging van kwaliteit op dit onderdeel te realiseren. Nu is dit sterk docent afhankelijk. Pagina 7 van 8

8 INSPECTIE van Een analyse van de sterke en zwakke aspecten van de organisatie dient het uitgangspunt te vormen voor de verdere ontwikkeling van een professionele schoolcultuur en de kwaliteitszorg op deze vestiging van Het Hogeland College. Het eerste doel daarvan is de verbetering van de opbrengsten. Het over het algemeen positieve pedagogisch klimaat en de grote inzet van het personeel vormt daarbij een belangrijke basis. 3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen en is als zeer zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan Het Hogeland College, locatie Wehe Den Hoorn, afdeling vmbo-tl een aangepast arrangement toe. Het Hogeland College, locatie Wehe Den Hoorn, afdeling vmbo-tl valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in 2011 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert in het tweede kwartaal 2011 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. In aanvulling hierop maakt de inspectie nadere afspraken met het bevoegd gezag over te bereiken tussenresultaten en eventueel tussentijdse onderzoeken naar bereikte verbeteringen. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan. Het bevoegd gezag dient binnen zes werkweken gerekend vanaf de vaststelling van het rapport een plan van aanpak aan de inspectie te sturen. De inspectie beziet of het plan van aanpak voldoet aan de volgende kenmerken: de voorgenomen activiteiten sluiten aan bij de geconstateerde kwaliteitsproblemen; de activiteiten zijn voldoende concreet beschreven en gepland zodat de inspectie er in het vervolg van het toezicht op kan aansluiten; het is aannemelijk dat het plan van aanpak leidt tot een verbetering van de geconstateerde kwaliteitsproblemen. Het bevoegd gezag herkent zich in de bevindingen van de inspectie en onderschrijft de noodzaak maatregelen te nemen die opheffing van de geconstateerde tekortkomingen als doel hebben. De minister wordt van de geconstateerde tekortkoming(en) op de hoogte gesteld. Pagina 8 van 8