RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ CHRISTELIJKE SCHOLENGEMEENSCHAP VEENENDAAL AFDELING VMBO-(G)T

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ CHRISTELIJKE SCHOLENGEMEENSCHAP VEENENDAAL AFDELING VMBO-(G)T Plaats: Veenendaal BRIN-nummer: 02MF Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 25 november 2009 Conceptrapport verzonden op: 8 december 2009 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 22 februari 2010 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 25 november 2009 een onderzoek uitgevoerd op de Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal, afdeling vmbo-(g)t, om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs. Aanleiding De inspectie heeft voor de Christelijke Scholengemeenschap, afdeling vmbo-(g)t, een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten van de afdeling vmbo-(g)t onvoldoende waren. Op 17 september 2009 heeft de inspectie de uitkomsten van de risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Uit dit gesprek en uit de beschikbare informatie konden het bevoegd gezag en de inspectie niet eenduidig vaststellen of de onvoldoende opbrengsten bij vmbo-g(t) samenhangen met mogelijke tekortkomingen in het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de leerlingenzorg. Besloten is om een onderzoek te doen naar de kwaliteit van het onderwijs. Toezichthistorie In 2005 heeft de inspectie op de Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Daaruit kwam naar voren dat de school aan de meeste indicatoren van het toezichtkader voldeed. Ook de opbrengsten van de afdeling vmbo-(g)t waren van een voldoende niveau. De kwaliteitszorg stond nog in de kinderschoenen en was fragmentarisch van opzet, weinig systematisch en nauwelijks cyclisch. In 2008 heeft de inspectie een themaonderzoek uitgevoerd op de afdeling vmbo-k. De conclusie was dat het onderwijs op de afdeling vmbo-k van voldoende kwaliteit was. Een aandachtspunt voor de school was om handelingsplannen op te stellen voor lwoo-leerlingen. Onderzoeksopzet Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van het kernkader, aangevuld met indicatoren met betrekking tot het leerstofaanbod. Ook is onderzocht of de Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal zich houdt aan een aantal wettelijke voorschriften, zoals WVO artikel 10, WVO artikel 23a en 23b, WVO artikel 24a, 24b en 24c, WVO artikel 25a, WVO artikel 26 en WVO artikel 33. De onderzoeksactiviteiten bestonden uit het analyseren van documenten (schoolplan, schoolgids, zorgplan, zelfanalyse en de examenresultaten ) het observeren van lessen en het voeren van gesprekken met zorgfunctionarissen, leraren, leerlingen en de directie. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader po/vo Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 2 van 7

3 2. BEVINDINGEN CHRISTELIJKE SCHOLENGEMEENSCHAP VEENENDAAL, AFDELING VMBO-(G)T 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-g/t. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vmbo-g/t behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding vmbo-g/t zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 5 Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. 2.4 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. 2.5 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Pagina 3 van 7

4 Tijd 3.1 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Schoolklimaat 4.1 De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.1 De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Zorg 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de Pagina 4 van 7

5 Zorg ontwikkeling van de leerlingen. Begeleiding 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. 8.4 De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Wet- en regelgeving N1 N2 N3 N4 N5 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). Pagina 5 van 7

6 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs van de afdeling vmbo-(g)t is zwak. De opbrengsten zijn onvoldoende. Daarnaast zijn er grote tekortkomingen in het taalbeleid, de afstemming van het onderwijsleerproces op de leerlingen en de kwaliteitszorg van de school. De overige aspecten van het onderwijsleerproces, zoals het schoolklimaat, zorg en begeleiding en didactiek, zijn als voldoende beoordeeld. Toelichting Opbrengsten De opbrengsten van de afdeling vmbo-(g)t zijn onvoldoende. Het gemiddelde cijfer op het centraal examen is te laag. Vergeleken met andere scholen behoort de Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal (CSV) tot de 10% slechtst presterende scholen. Bij de vakken waar lage cijfers worden gehaald op het centraal examen is doorgaans ook sprake van een te groot verschil met het schoolexamen. Bij meerdere vakken worden bij het schoolexamen cijfers gehaald die meer dan één punt hoger liggen dan het cijfer op het centraal examen. Onderwijsleerproces en toetsbeleid De CSV is de enige school in Veenendaal die uitsluitend vmbo aanbiedt. De school speelt in op de kenmerken van de leerlingen door levensecht leren aan te bieden in de praktijkvakken en door te streven naar gevarieerd onderwijs in de theorievakken (leerwerkhuis voor zelfstandig leren en instructie-uren). Nogal wat leerlingen met een vmbo-(g)t advies van de basisschool kiezen voor de kaderberoepsgerichte leerweg, omdat zij de voorkeur voor levensecht leren hebben. Aan de andere kant zijn er leerlingen met een advies vmbo-k die graag onderwijs op het niveau vmbo-(g)t willen volgen. De CSV biedt deze leerlingen die gelegenheid. De CSV wil zoveel mogelijk leerlingen kansen bieden op een vmbo-(g)t diploma en heeft daar enkele randvoorwaarden voor ingevuld. De school biedt leerlingen op een aantal manieren hulp aan. In de eerste plaats is dit door middel van remedial teaching voor taal en rekenen. Leerlingen met achterstanden krijgen extra les om ervoor te zorgen dat zij de basisvaardigheden beheersen. In de tweede plaats biedt de school extra uren aan om specifieke uitleg te krijgen. In de derde plaats hebben de leraren van de school de bereidheid om buiten de lessen om leerlingen te helpen. Veel leerlingen maken van deze mogelijkheden graag gebruik, omdat het betere resultaten tot gevolg heeft. De inspectie is echter van mening dat een paar andere randvoorwaarden niet goed zijn ingevuld. De school had tot een aantal jaren geleden een uitgewerkt taalbeleid dat vakoverstijgend was. In de loop van de jaren is de aandacht voor het taalbeleid weggezakt, terwijl leraren steeds meer ervaren dat leerlingen taalzwak zijn en moeite hebben met het zelfstandig werken aan opdrachten vanwege een zwakke leesvaardigheid. In de onderbouw zijn de klassen heterogeen (kgt) samengesteld. Leerlingen krijgen dezelfde boeken, uitleg en opdrachten en werken in hetzelfde tempo. Bij de toetsen wordt wel rekening gehouden met het verschil tussen de leerlingen. De betere leerlingen ervaren dat de lessen en de opdrachten op hun niveau zijn afgestemd en kunnen hun weektaken ruim binnen de tijd afronden, terwijl de andere leerlingen hard moeten werken om op tijd klaar te zijn. De inspectie is van mening dat de betere leerlingen in de heterogene klassen hun leertijd minder goed benutten dan de andere leerlingen en onvoldoende uitgedaagd worden om hun werk over een langere periode te organiseren. Pagina 6 van 7

7 In de bovenbouw houden de leraren rekening met de verschillen tussen leerlingen door in het PTA qua lesstof veel kleinere toetsen op te nemen. Volgens de school is een belangrijk deel van de leerlingen niet goed in staat om grote onderdelen van de vakken te overzien en daarom worden bij een aantal vakken een groot aantal kleine PTA-toetsen aangeboden. Hiermee bereidt de school leerlingen onvoldoende voor op het centrale examen, waar leerlingen wel worden geconfronteerd met het volledige examenprogramma. Kwaliteitszorg De kwaliteit van de toetsen wordt op de afdeling vmbo-(g)t onvoldoende gewaarborgd. PTAtoetsen worden meestal niet beoordeeld op inhoud, toetstechnische kwaliteit of taalgebruik. Soms wordt bovendien achteraf de beoordeling aangepast. Meerdere vaksecties vergelijken de cijfers van het schoolexamen niet met de cijfers van het centrale examen. Ook kijken de meeste vaksecties niet terug naar voorgaande jaren om te beoordelen hoe de verschillende lichtingen de schoolexamens en de centrale examens hebben gemaakt. De evaluatie van de opbrengsten heeft pas recentelijk voor de eerste keer met de leraren plaatsgevonden. In verkennende zin hebben directie en leraren zich gebogen over de vraag welke oorzaken ten grondslag kunnen liggen aan de lage opbrengsten van de afdeling vmbo- (g)t. Hierbij is gekeken naar interne en externe factoren. Tot concrete verbeteracties heeft deze inventarisatie nog niet geleid. Omdat de kwaliteitszorg nauwelijks cyclisch van aard is en niet systematisch genoeg van opzet is, beoordeelt de inspectie de kwaliteitszorg als onvoldoende. 3. TOEZICHTARRANGEMENT Belangrijke tekortkomingen in de onderwijskwaliteit De kwaliteit van het onderwijs vertoont belangrijke tekortkomingen en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal, afdeling vmbo-(g)t, een aangepast arrangement toe. De Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal, afdeling vmbo-(g)t, valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in november 2010 weer van voldoende niveau is. De inspectie voert in het vierde kwartaal van 2010 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de leerlingen in voldoende mate worden voorbereid op het centraal examen, of er een adequaat toetsbeleid is en of de school een taalbeleid heeft. In aanvulling hierop voert de inspectie in april 2010 een gesprek met het bevoegd gezag over de voortgang van de verbeteringen en zal specifiek ingegaan worden op de positie van de examenleerlingen (g)t. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan. Het bevoegd gezag dient binnen zes werkweken gerekend vanaf de vaststelling van het rapport een plan van aanpak aan de inspectie te sturen. De inspectie beziet of het plan van aanpak voldoet aan de volgende kenmerken: de voorgenomen activiteiten sluiten aan bij de geconstateerde tekortkomingen; de activiteiten zijn voldoende concreet beschreven en gepland zodat de inspectie er in het vervolg van het toezicht op kan aansluiten; het is aannemelijk dat het plan van aanpak leidt tot een verbetering van de geconstateerde kwaliteitsproblemen. Pagina 7 van 7