INSTRUCTIES VOOR HET SAMENSTELLEN VAN EEN HERBARIUM
|
|
- Jeroen Simons
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 INSTRUCTIES VOOR HET SAMENSTELLEN VAN EEN HERBARIUM A. OPDRACHT 1 ste bachelor bio-ingenieurswetenschappen Elke student 1e bachelor in de bio-ingenieurswetenschappen dient persoonlijk een herbarium van exact 50 planten samen te stellen. Voor ieder die plantkunde studeert, is dit een uitstekende manier om op relatief korte tijd een goede basiskennis te verwerven. Het komt er op aan om algemene planten te leren observeren, identificeren en bewaren voor latere studie. Hiervoor dient men een zo volledig mogelijk plantenexemplaar te verzamelen (stengels, bladeren, wortels, bloemen, vruchten). Gezien van een bio-ingenieur kan verwacht worden dat zij/hij de meest algemeen voorkomende planten kan herkennen, zoals ( on )kruiden van akkers en weiden, moet het in te leveren herbarium minimaal 15 verschillende plantenfamilies bevatten. De studenten worden aangeraden zo vroeg als mogelijk in het jaar erop uit te trekken om de nodige planten te verzamelen en voor het herbarium te prepareren. Tijdens het samenstellen van het herbarium leren de studenten planten in detail waarnemen, analyseren, identificeren en prepareren voor verdere studie. Het herbarium wordt ingediend op het praktisch examen. Het herbarium beperkt zich tot kruidachtige (= niet-houtige) planten, met inbegrip van grassen, zeggen, biezen & russen. Er mogen geen gekweekte planten worden verzameld. Ook mogen er geen wettelijk beschermde soorten worden verzameld (zie de lijst aan het eind van deze bundel). B. HET VERZAMELEN (HERBORISEREN) Planten die kleiner zijn dan de afmetingen van een herbariumblad dient men in hun geheel in te zamelen, zo mogelijk nog in bloeiende toestand of met duidelijk herkenbare vruchten, en met inbegrip van de wortels. Planten die groter zijn dan de afmetingen van een herbariumblad verzamelt men in de mate van het mogelijke (merk op: doorgaans is de bloeiwijze het meest relevante deel). Elk verzameld exemplaar krijgt een (chronologisch) doorlopend volgnummer dat in het verzamelschrift wordt genoteerd. OP EEN HERBORISEERTOCHT DIENT MEN TE BESCHIKKEN OVER: 1. een verzamelmap bestaande uit droge, oude kranten of ander droog papier (c. 42 X 29 cm), met daarrond één of twee spanriemen. Bij het inleggen worden de planten zo nodig geplooid, opdat ze later in L-, V- of N-vorm op het definitieve herbariumblad gekleefd kunnen worden. 2. een notitieboekje of herbariumschrift, voor het maken van notities. Iedere ingezamelde plantensoort krijgt in het verzamelschrift een eigen volgnummer. Let er op de benodigde 1/5
2 informatie voor de etiketten te verzamelen (zie verder)! Overigens dient dit als een kladschrift bij de determinaties. 3. een stevig mes voor het afsnijden, of een schopje voor het uitgraven. 4. etiketten met koordjes (of papierstrookjes) waarop het volgnummer wordt genoteerd en die aan het verzamelde materiaal worden bevestigd. C. HET DETERMINEREN Voor dit belangrijke deel van de opdracht moet men minstens beschikken over een loep en een goede flora, waarin de wetenschappelijke en de Nederlandse namen opgezocht kunnen worden. Een sterk aangeraden flora is de Heukels Flora van Nederland, 23ste druk (2005), van der Meijden, Wolters-Noordhoff. Overige determinatiewerken die geraadpleegd kunnen worden zijn onder andere de Flora van België, het Groothertogdom Luxemburg, Noord-Frankrijk en aangrenzende gebieden (Lambinon et al.) en de Geïllustreerde flora van Nederland (Heimans et al.). Sommige illustratieve plantengidsen kunnen nuttig zijn als aanvulling, zoals De Geïllustreerde flora van Blamey & Grey- Wilson. Het nog verse plantenmateriaal dient bij voorkeur op de inzameldag zelf gedetermineerd te worden, omdat dan alle kenmerken nog goed geobserveerd kunnen worden. Voor deze opdracht volstaat het de planten tot op het niveau van de soort te determineren. Lagere niveau s (ondersoort, subsp.; variëteit, var.) mogen genegeerd worden. D. HET DROGEN VAN MATERIAAL Bij het inzamelen op het terrein worden de spanriemen rond de verzamelmap slechts matig aangespannen. De planten verliezen in het kranten- of droogpapier snel een hoeveelheid water. Ze verwelken min of meer en zijn daardoor stilaan gemakkelijker in een betere positie te brengen. Het is aan te bevelen om 's avonds na determinatie de specimens in droge, gevouwen kranten op te bergen. Hierbij worden dan ook het juiste formaat, de ligging en de plooiing aangepast. De spanriemen worden tijdens de eerste nacht sterker aangetrokken. Bij het drogen van dikker materiaal is het aan te bevelen om stukken bruin karton (van oude dozen) tussen het te drogen materiaal te steken (levert betere luchtstroom doorheen de kaft en vermijdt hobbelige specimens). De verzamelmap wordt op een droge plaats neergezet (bij de verwarming bv.), maar zonder te sterke verhitting (geen strijkijzer of microgolfoven gebruiken). Het droogproces moet zo snel mogelijk verlopen. Daarom moet het droogpapier in het begin iedere dag ververst worden tot het plantenmateriaal volledig stijf geworden is. De spanriemen dienen telkens sterk aangetrokken te worden. Eventueel plaatst men de verzamelmap onder een plank met daarop zware voorwerpen. E. HET EIGENLIJKE HERBARIUM Perfect gedroogde specimens worden op stevige herbariumbladen geplakt. Men gebruikt daarvoor stevig tekenpapier (42 x 29 cm). Herbariummap en -bladen zijn te koop tijdens het practicum. Om het plooien en het breken van de specimens te vermijden kleeft men op de 2/5
3 nodige plaatsen dunne strookjes wit gompapier (ook verkrijgbaar tijdens het practicum) over het materiaal (geen doorschijnende kleefband, want die verkleurt en komt later los). De strookjes dienen zo aangebracht te worden dat de specimens zo weinig mogelijk van het herbariumblad loskomen (en dus kans lopen om te breken). Om dat vast te stellen, plooit men het blad voorzichtig in een paar richtingen. Zwaardere specimens worden met wit garen vastgenaaid. Losse of losgekomen onderdelen worden in een envelopje of in een gewoon klein plastiek zakje opgekleefd. HERBARIUMETIKET: In een benedenhoek van het herbariumblad wordt het getypte herbariumetiket gekleefd. Ieder goed herbariumetiket geeft ten minste volgende aanduidingen weer: Wetenschappelijke naam: Nederlandse naam:... Familie:... Vindplaats:... Standplaats:... Waarnemingen:... Verzamelaar:... Volgnummer:... Datum:... Wetenschappelijke naam Wetenschappelijke naam van de soort, inclusief alle auteursnamen. Let erop dat genus & soort steeds cursief gedrukt worden, maar ál het overige van de naam niet! B.v.: Puccinellia distans (L.) Parl. Nederlandse naam Nederlandse naam van de soort. Familie Wetenschappelijke (en eventueel Nederlandse) naam van de familie. Vindplaats Dit zijn geografische gegevens. B.v.: België, Oost- Vlaanderen, Zonnedorp, Hemelstraat. Standplaats Dit zijn ecologische gegevens. B.v.: Lichtrijk beukenbos op leembodem, Vochtige duinvallei, met Moeraswespenorchis en Kruipwilg. Waarnemingen Alle relevant geachte, botanische kenmerken. B.v. opmerkelijke kenmerken, onderscheidende kenmerken ten opzichte van andere soorten, kenmerken uit het veld die nadien niet meer zichtbaar waren. Waarnemingen zijn aanwezig op elk etiket. Verzamelaar Naam van de verzamelaar. B.v.: Johan BONTE. Volgnummer Gebruik hiervoor een combinatie van de initialen en verzamelnummer. B.v.: JB007. Datum Datum van inzamelen. De planten worden alfabetisch gerangschikt op de wetenschappelijke familienaam, en binnen elke familie op de wetenschappelijke soortsnaam. Bijvoorbeeld: Brassica napus L. Brassica nigra (L.) W.D.J.Koch Sisymbrium orientale L. Clematis vitalba L. 3/5
4 Een globale lijst van de inhoud wordt bovenop het herbarium gelegd. De volgorde van de planten op deze lijst is dezelfde als hierboven. Vermeld op deze lijst ook welke bronnen je gebruikte voor de classificatie & taxonomie. Een goed herbarium wordt droog bewaard, beschermd tegen stof en licht. Bewaring in een grotere, goed afsluitbare doos wordt aanbevolen, omdat daarin een insecticide kan worden aangebracht. F. BEOORDELING Het herbarium, inclusief het herbariumschrift, wordt ingediend op het praktisch examen aan het einde van het 1 ste semester. Deze kunnen na beoordeling worden teruggekregen. Met het toegekende cijfer wordt rekening gehouden bij het bepalen van de globale einduitslag van de student. De opdracht wordt onder andere beoordeeld op de zorg besteed aan uitvoering (drogen, monteren...) de volledigheid (aantal planten, etiketten ) de wetenschappelijke nauwkeurigheid (determinaties, waarnemingen ). 4/5
5 BIJLAGE - De wettelijk beschermde soorten worden opgelijst in het Besluit van de Vlaamse Regering met betrekking tot soortenbescherming en soortenbeheer van 15/05/2009 ( Voor deze soorten is een verbod ingesteld op het opzettelijk verzamelen of vernielen van specimens (alle plantendelen). Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Actaea spicata Christoffelkruid Althaea officinalis heemst Apium repens kruipend moerasscherm Armeria maritima Engels gras Calla palustris slangenwortel Calystegia soldanella zeewinde Centaurium erythraea echt duizendguldenkruid Centaurium littorale strandduizendguldenkruid Centaurium pulchellum fraai duizendguldenkruid Daphne mezereum peperboompje Dianthus deltoides heideanjer Drepanocladus vernicosus geel schorpioenmos Drosera intermedia kleine zonnedauw Drosera rotundifolia ronde zonnedauw Erica cinerea rode dopheide Erica tetralix dopheide Eryngium maritimum blauwe zeedistel Gentiana pneumonanthe klokjesgentiaan Halimione pedunculata gesteelde zoutmelde Juniperus communis jeneverbes Leucojum aestivum zomerklokje Leucojum vernum lenteklokje Limonium vulgare lamsoor Lobelia dortmanna waterlobelia Luronium natans drijvende waterweegbree Lycopodiaceae alle soorten wolfsklauwachtigen Menyanthes trifoliata waterdrieblad Nymphaeaceae alle soorten waterlelies Orchidaceae alle soorten orchideeën Osmunda regalis koningsvaren Parnassia palustris parnassia Primula vulgaris stengelloze sleutelbloem Ranunculus platanifolius witte boterbloem Rosa spp. alle soorten rozen, behalve bosroos Rosa arvensis en hondsroos Rosa canina Salicornia spp. alle soorten zeekraal Sparganium angustifolium drijvende egelskop Sphagnum spp. alle soorten veenmossen Stratiotes aloides krabbenscheer Tamus communis spekwortel Merk op: deze lijst is niet te verwarren met de Rode Lijst die ondermeer in de Heukels flora van Nederland is opgenomen. 5/5
Leni Duistermaat, Naturalis sectie Botanie, onderzoeker Nederlandse flora
Herbariummateriaal verzamelen nog van deze tijd?! Leni Duistermaat, Naturalis sectie Botanie, onderzoeker Nederlandse flora Leni.Duistermaat@naturalis.nl Nederland kent een lange traditie van het inventariseren
Nadere informatieRESTANT PRESENTATIES LEERLINGEN SOORTENKENNIS
RESTANT PRESENTATIES LEERLINGEN SOORTENKENNIS Milieu MO41B 2017-2018 KLEINE ZONNEDAUW (DROSERA INTERMEDIA) KENMERKEN SOORTNAAM Soortgroep/familie Hoofd-biotoop Uiterlijke kenmerken Extra foto s Zonnedauwfamilie
Nadere informatieWespenorchis (Epipactis)
Wespenorchis (Epipactis) LPW-Florasleutel samengesteld door Felix Baeten ALGEMENE SLEUTEL Onderste lip met smalle insnoering Beweeglijk eindstuk (epichiel), bloem bruin en wit Moeraswespenorchis Geen smalle
Nadere informatieTrends in kritische soorten. Artikel in H2O Februari 2007 Hans van der Goes Bart Specken
Trends in kritische soorten Artikel in H2O Februari 2007 Hans van der Goes Bart Specken Inhoud Doel Werkwijze Resultaten Conclusies en oorzaken Doel Beeld te krijgen van de ontwikkeling van kritische water-
Nadere informatiePlanteninventarisatie Hangven Deelgebied Grenspark: (Vlaamse deel: Hangven)
Planteninventarisatie Hangven 2004 Deelgebied Grenspark: (Vlaamse deel: Hangven) Rapport planteninventarisatie aandachtssoorten Beleidsplan 2 INHOUD: 1. Inleiding 3 2. Gebiedsbeschrijving 3 3. Materiaal
Nadere informatieDeelgebied Grenspark:
(Moeraskartelblad Foto: Maarten Jacobs) Planteninventarisatie Ecologische verbindingszone 2006 Deelgebied Grenspark: (Ecologische verbindingszone Kleine-Groote Meer: Nederlands deel) Rapport planteninventarisatie
Nadere informatieBasiscursus planten: Bladvormen. Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:..
2012 Basiscursus planten: Bladvormen Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:.. 2:. Basiscursus planten: Bomen verliezen hun bladeren en sparen zo hun energie om straks na de winter weer helemaal
Nadere informatieDeelgebied Grenspark:
(Witte waterranonkel) Planteninventarisatie Kleine Meer 2005 Deelgebied Grenspark: (Nederlandse deel: Kleine Meer) Rapport planteninventarisatie aandachtssoorten Beleidsplan 2 INHOUD: 1. Inleiding 3 2.
Nadere informatiePlantenfamilies leren herkennen
Plantenfamilies leren herkennen Om te leren determineren, les 1 1) Ga naar: http://www.inverde.be en druk op het slotje 2) Vul het sleutelwoord = anjer in en druk op toon pagina Opbouw van de cursus 1.
Nadere informatiePlanteninventarisatie Putse Moer Deelgebied Grenspark: (Vlaamse deel: Putse Moer)
Planteninventarisatie Putse Moer 2004 Deelgebied Grenspark: (Vlaamse deel: Putse Moer) Rapport planteninventarisatie aandachtssoorten Beleidsplan 2 INHOUD: 1. Inleiding 3 2. Gebiedsbeschrijving 3 3. Materiaal
Nadere informatieStappenplan voor de bewaargeving bij het Rijksarchief van minuten en repertoria van notarissen
Stappenplan voor de bewaargeving bij het Rijksarchief van minuten en repertoria van notarissen Inleiding Voorbereiding Ordenen van de repertoria en minuten Een voorlopige inventaris opmaken - Samenstelling
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen
GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.
Nadere informatiePlanteninventarisatie Groote Meer Deelgebied Grenspark: (Nederlandse deel: Groote Meer)
Planteninventarisatie Groote Meer 2004 Deelgebied Grenspark: (Nederlandse deel: Groote Meer) Rapport planteninventarisatie aandachtssoorten Beleidsplan 2 INHOUD: 1. Inleiding 3 2. Gebiedsbeschrijving 3
Nadere informatieInformatie over het herbarium
Informatie over het herbarium Het woord herbarium is afkomstig van het Latijnse woord Herba dat kruid betekent. Een herbarium is eigenlijk een verzameling kruiden. Maar het bevat ook bladeren, bloeiwijzen
Nadere informatieLijst van planten die geplukt mogen worden voor de herbariumwedstrijd
Lijst van planten die geplukt mogen worden voor de herbariumwedstrijd Bomen en struiken (alleen de bladeren plukken) 10 soorten verplicht 1. acacia 2. Amerikaanse eik 3. berk 4. beuk 5. braam 6. els 7.
Nadere informatieBMP Needse Achterveld 2006
BMP Needse Achterveld 2006 Ook in 2006 is er elke 2 weken geteld in het Achterveld. Op deze manier proberen we vast te stellen hoeveel vogels van elk soort hier broeden. In het najaar van 2005 is het Achterveld
Nadere informatieBoterbloem (Ranunculus)
Boterbloem (Ranunculus) LPW-Florasleutel samengesteld door Johan Geusens ALGEMENE SLEUTEL Boterbloemen van natte, vochtige plaatsen : Grote boterbloem Blaartrekkende boterbloem Egelboterbloem Boterbloemen
Nadere informatieInhoud. 1 Planten in allerlei soorten en maten 6. 2 Zorg voor planten Plagen en ziekten Voortplanting: een nieuw begin 90
Inhoud 1 Planten in allerlei soorten en maten 6 2 Zorg voor planten 32 3 Plagen en ziekten 60 4 Voortplanting: een nieuw begin 90 5 Vermeerderen zonder seks 114 INHOUD 5 1 Planten in allerlei soorten en
Nadere informatieMandelanden, juni e WFD medewerkersdag 28 februari 2015 De Meent, Zuidlaren
Mandelanden, juni 2014 12e WFD medewerkersdag 28 februari 2015 De Meent, Zuidlaren Voor 2015 weer een waarderingssubsidie van 1000! Met dank aan.. en onze penningmeester Vijf goed bezochte excursies: -Drentse
Nadere informatieToelichting voor docenten bij het boek Cursus wilde planten
Toelichting voor docenten bij het boek Cursus wilde planten De cursus over wilde planten is een van de meest gegeven cursussen door IVN- en KNNVafdelingen. Hij wordt ook wel cursus Planten determineren
Nadere informatieHerbarium opdracht M41a en M41b Soortenkennis
Herbarium opdracht M41a en M41b Soortenkennis 2016-2017 Periode 1 20 wilde algemeen voorkomende kruidachtige planten (met bloem) 5 verschillende families 5 bladeren van algemeen voorkomende bomen Je gaat
Nadere informatieSamenvatting Biologie Herbarium
Samenvatting Biologie Herbarium Samenvatting door een scholier 793 woorden 11 september 2016 6,8 4 keer beoordeeld Vak Biologie Camelia/Camellia De camelia bloeit in de periode van februari tot april.
Nadere informatieGele bloemen in het grasland
Gele bloemen in het grasland Iedereen heeft wel gehoord van het gevaar van Jacobskruiskruid voor vee. Maar hoe onderscheidt je nu Jacobskruiskruid van al die andere gele bloemen? In de weide wordt dit
Nadere informatiePapier recyclen. Inlage
Inlage A1 Papier maken Voor deze opdracht heb je de volgende materialen nodig: A - 1 Drielenzige loep B - 3 Bladen viltpapier C - 1 Reinigingsdoek D - 1 Zeef E - 1 Scheprand F - Stapel oude kranten G -
Nadere informatieDeelgebied Stappersven
Witte snavelbies Foto: Archief Grenspark Planteninventarisatie Grenspark 2008 Deelgebied Stappersven Rapport planteninventarisatie aandachtssoorten Beleidsplan 2 INHOUD: 1. Inleiding 3 2. Gebiedsbeschrijving
Nadere informatieEnkele Gentiana soorten: Gentiana acaulis (stengelloze Gentiaan): De stengelloze Gentiaan is een kleine. Gentiana (Gentiaan)
Gentiana doet me altijd denken aan de Ceratostigma plumbaginoides (Loodkruid). Niet dat ze op elkaar lijken maar ik ben in dezelfde periode met deze planten in aanraking gekomen. In deze periode van mijn
Nadere informatieBegin van het moestuinseizoen
Begin van het moestuinseizoen 1. Buiten Zaaien in volle grond Algemene regel : de hoeveelheid aarde waarmee je het zaadje bedekt, mag maximaal drie maal de breedte van het zaad zijn. Zaai periode : is
Nadere informatieElodea densa waterpest Kan los in de vijver, maar doet het beter indien opgepot. Direct oppotten en in de vijver zetten. Waterdiepte cm.
ZUURSTOFPLANTEN Ceratophyllum demersum hoornblad Maakt geen wortels, worden los in het water gegooid Loopt in het voorjaar vrij laat uit Elodea densa waterpest Kan los in de vijver, maar doet het beter
Nadere informatieFICHE TECHNIQUE TECHNISCHE FICHE LEVEL DESIGN 1
FICHE TECHNIQUE TECHNISCHE FICHE LEVEL DESIGN 1 LD1 COMMERCIËLE GEGEVENS Nr artikel : DULVLD0120000 Lengte: 2,00 m Aantal per doos : 2 stuks Minimale te bestellen hoeveelheid : 1 doos LEVEL DESIGN LD1
Nadere informatieNu ben jij aan de beurt!!!!!!!
TAAL KAART 1 Maak een woordenspin van de herfst! Als je voor deze kaart kiest ga je een woordenweb maken over de herfst. Nu ben jij aan de beurt!!!!!!! -Neem een kladblad. -Schrijf je woord in het midden.
Nadere informatieKruidentuin in de klas
Kruidentuin in de klas Werkbladen Leerlingenwerkboek Groep 5 t/m 8 Zaden... 2 Kieming, een nieuw begin... 3 Testen kiemfactoren... 4 Kruidenkaart maken... 5 De bouw van een plant... 6 Herbarium maken...
Nadere informatieplantenkennis Groeien week 1 lengte cm week 2 lengte cm Leerwerk centrum pk 1.1 Gereedschap het bakje water de bak met zaaigoed
Groeien Gereedschap het bakje water de bak met zaaigoed plantenkennis Materiaal het potlood de centimeter de kleurpotloden week 1 lengte cm Let op - wekelijks een tekening van de groei van een plant De
Nadere informatie01 Klein heksenkruid- Circaea intermedia - Zuidwolde (foto Joop Verburg)
01 Klein heksenkruid- Circaea intermedia - Zuidwolde (foto Joop Verburg) 02 Rood guichelheil- Anagallis arvensis - Volkstuin Zuidwolde (foto Joop Verburg) 03 Scabiosa columbaria-duifkruid - Westrand Zuidwolde
Nadere informatieWaterlepeltje (Ludwigia)
Waterlepeltje (Ludwigia) LPW-Florasleutel samengesteld door Veerle Cielen Ludwigia Kleine waterteunisbloem (Ludwigia peploides) Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) kroonbladen 7-17 mm (12-)15-25 mm
Nadere informatieRichtlijnen voor het gebruik van uniforme symbolen voor de verzorging van potplanten door consumenten
13 maart 2015 Richtlijnen voor het gebruik van uniforme symbolen voor de verzorging van potplanten door consumenten 1-14 Basisprincipes verzorgingssymbolen potplanten In deze richtlijnen is alle informatie
Nadere informatieLPW-Florasleutel samengesteld door Liliane Dedroog. Vetkruid (Sedum)
Vetkruid (Sedum) LPW-Florasleutel samengesteld door Liliane Dedroog ALGEMENE SLEUTEL Bladen rolrond (halfrond), hoogstens 2 cm lang + kroon wit Wit vetkruid + kroon geel Bladen max. 9 mm lang, stompe top.
Nadere informatieStichting RAVON R. van Westrienen Postbus 1413 6501 BK NIJMEGEN. Datum 17 november 2014 Betreft Beslissing aanvraag Art. 75 Flora- en faunawet
> Retouradres Postbus 19530 2500 CM Den Haag Stichting RAVON R. van Westrienen Postbus 1413 6501 BK NIJMEGEN Postbus 19530 2500 CM Den Haag mijn.rvo.nl T 088 042 42 42 F 070 378 61 39 ffwet@rvo.nl Betreft
Nadere informatieBoterbloemen in het gras
Boterbloemen in het gras Achtergrondinformatie De boterbloem behoort tot de familie der ranonkelachtigen. De wetenschappelijke naam Ranunculus betekent in het Latijn: kikkertje. Veel soorten hebben namelijk
Nadere informatieDeelgebied Kalmthoutse Heide 2009 Biezenkuilen - Drielingvennen
Klein warkruid Foto: Dré Vansteenvoort Planteninventarisatie Grenspark 2009 Deelgebied Kalmthoutse Heide 2009 Biezenkuilen - Drielingvennen Rapport planteninventarisatie aandachtssoorten Beleidsplan 2
Nadere informatieNIET-RL-SOORTEN maar wel heel belangrijk Geschubde mannetjesvaren geen RL-status zeer zeldzaam
Rode Lijst NL naam RL status Wettelijk Rode Lijst Vogels 2004 Falco subbuteo Boomvalk RL Kwetsbaar Caprimulgus europaeus Nachtzwaluw RL Kwetsbaar Asio otus Ransuil RL Kwetsbaar Picus viridis Groene specht
Nadere informatieJongste Kleuters. www.lessenpakket.be
Jongste Kleuters Wereldoriëntatie / Muzische vorming Een boom tekenen richting ervaren, aan de hand van stippen een boom tekenen. Opdracht volg de pijlen en verbind de stippen. Wat zie je? sierteelt -
Nadere informatieChange log Versienummers Rekenmodule Natuurkwaliteit NNN. Opgesteld door: Jeroen Kusters, BIJ12 Datum:
Change log Versienummers Rekenmodule Natuurkwaliteit NNN. Opgesteld door: Jeroen Kusters, BIJ12 Datum: 26-02-2019 Inhoud Toelichting... 1 1. Maatlatten... 2 Maatlatten 3 (release 1.2.0)... 2 2. Beheertypekaart...
Nadere informatieInvoer herbariumspecimens Belgisch Herbarium
Welkom bij ons project! Invoer herbariumspecimens Belgisch Herbarium Als je graag de planten van ons Belgenlandje en Luxemburg beter wilt leren kennen en de wetenschap helpen middels een grondigere bijdrage,
Nadere informatieLPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten. Klokje (Campanula)
Klokje (Campanula) LPW-Florasleutel samengesteld door Bert Berten ALGEMENE SLEUTEL Bloemen zittend, gegroepeerd bovenaan Kluwenklokje Bloemen met lange of korte bloemsteeltjes Blad minstens 5 x zo lang
Nadere informatieProgramma Programma /02/2010
Programma 2009-2010 4 oktober: asperge 24 januari: sla en ajuin 14 februari: kruiden, kiemplanten en groenbemesters 7 maart: meloen, pompoen en courgettes 30 mei: selder en wortelen Witloof Kolen Aardappelen
Nadere informatiedenkontwikkeling creatieve ontwikkeling sociale ontwikkeling... BeeBot, meer dan een spel
denkontwikkeling creatieve ontwikkeling sociale ontwikkeling... BeeBot, meer dan een spel Lucien Hermans maart 2016 Inleiding Daar staat dat gele beestje dan! In het eerste leerjaar verraste de directeur
Nadere informatiePlanteninventarisatie Grenspark 2008 Deelgebied De Nol
Beenbreek Foto: Maarten jacobs Planteninventarisatie Grenspark 2008 Deelgebied De Nol Rapport planteninventarisatie aandachtssoorten Beleidsplan 2 INHOUD: 1. Inleiding 3 2. Gebiedsbeschrijving 3 3. Materiaal
Nadere informatieHappy Easter. Happy Easter Ca. 28 x 35 cm. Ellie s Quiltplace
Happy Easter Ca. 28 x 35 cm Benodigdheden: - 27 x 22 cm witte stof1 voor de achtergrond - 12 x 27 cm witte stof2 voor de achtergrond - 10 x 110 cm roze voor de tussenbiezen en de afwerkbiezen - 20 x 15
Nadere informatie7 3/4 envelop (Monarch) 98 x 191 mm (3,9 x 7,5 inch) X X. 9 envelop 98 x 225 mm (3,9 x 8,9 inch) X X
Pagina van 5 Help afdrukmat. Papierformaten die door de printer worden ondersteund Opmerking: Wanneer u afdrukt op papier dat minder dan 0 mm (8,3 inch) breed is, is het mogelijk dat de printer na verloop
Nadere informatieKoolzaadbericht nr 03 mei 2013 Koolzaadsnuitkever -Sclerotinia
Koolzaadbericht nr 03 mei 2013 Koolzaadsnuitkever -Sclerotinia 1. Stand van het gewas (observatie 7mei) Op vandaag zijn alle percelen volop in bloei. Op de percelen met een egale gewasstand, behalen we
Nadere informatieIk weeg 8 kilo. Presentatie Ecologische atlas van paddenstoelen in Drenthe (3 delen) Vrijdag 13 maart, De Klipper, Zwiggelte
Ik weeg 8 kilo Presentatie Ecologische atlas van paddenstoelen in Drenthe (3 delen) Vrijdag 13 maart, De Klipper, Zwiggelte Schepping. 1899 Schepping 1983 Schepping, 5,3 ha Schepping 2013 PLANTEN IN SCHEPPING
Nadere informatieRecent gebruik ik nu Perlfix of L-gips waar je gipsplaten mee vastkleeft. Voordeel is dat dit materiaal sterker is dan gewoon gips.
Bergen en rotsen Over bergen en rotsen bouwen in model zijn tal van mogelijkheden.. Onze werkwijze is de volgende: voor bergen die wat groot zijn van omvang wordt eerst een frame gemaakt van latjes en
Nadere informatieEr groeit iets in Meise!
Gidsprocedures atelier de sleutels van het leven Overzicht van de onderdelen Inleiding: Classificeren nuttig of niet? Locatie : Van Heurck-auditorium Duur : 20 minuten Alle leerlingen samen Deel I: Wat
Nadere informatieInventarisatie van ecologische waarden van het agrarisch natuurbeheer in Zeeland juni 2014
Inventarisatie van ecologische waarden van het agrarisch natuurbeheer in Zeeland juni 2014 Stichting Landschapsbeheer Zeeland Lucien Calle Sandra Dobbelaar Alex Wieland 15 juli 2014 1 Inhoud Inleiding...
Nadere informatieInstallatie voorschriften Rigid Core XL. Ga voor meer informatie naar:
Installatie voorschriften Rigid Core XL Ga voor meer informatie naar: www.rigidcorexl.nl Voor u begint / Voorbereidingen: Lees alle instructies voor u start met de installatie. Bij een onjuiste installatie
Nadere informatieOriëntatie Als de planten binnenkomen, moet er nog veel gebeuren voordat ze winkelklaar zijn.
Opdrachten Planten uitpakken Doel Na deze opdracht kun je kamerplanten uitpakken en winkelklaar maken. Benodigheden Bij deze opdracht heb je nodig: verschillende kamerplanten; een set sierpotten; naambordjes;
Nadere informatieVraag 1. Geologie en Sedimentatie
Vraag 1. Geologie en Sedimentatie Geef korte antwoorden op onderstaande vragen (gebruik volgend vel papier), ca. 5 min. per vraag. Noordzee Waddenzee zee niveau zee niveau ca. 1 km 1 m Figuur 1. Schematische
Nadere informatieHeel grote gevel. Planten- en klimhulpkiezer - de tuinmuur - Piet Recour - 0474 50 16 86. Soort gevel Bezonning Plantensoort Klimhulp
Soort gevel Bezonning Plantensoort Klimhulp Heel grote gevel >8 m breed >10 m hoog (Voordeel: Bepaalde planten kan je hierop kwijt zonder te blijven snoeien) Zowel zon, halfschaduw als schaduw zijn goed.
Nadere informatiePlanten uit de Habitatrichtlijn
Indicator 28 februari 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Kruipend moerasscherm, groenknolorchis
Nadere informatie9. SCHADUWTUIN. Op het einde van de dag kunt u dan het aantal uren zon berekenen. Minder dan 3 uur zon:
9. SCHADUWTUIN De meeste groenten en kruiden hebben nood aan zon, maar in de stad hebt u niet altijd zon in uw tuin. In deze fiche bekijken we wat de mogelijkheden zijn in de schaduw of halfschaduw. Om
Nadere informatieblaadjes THEMA 9 Docentenhandleiding Groep 1/2/3/4/5/6
Docentenhandleiding Groep 1/2/3/4/5/6 THEMA 9 blaadjes Dit materiaal is ontwikkeld in opdracht van IVN, in het kader van Gezonde Schoolpleinen. Tekst: Dieuwertje Smolenaars, NME Amsterdam-Noord. Vormgeving
Nadere informatieBiotoopstudie: Bodemonderzoek in hoogstamboomgaard
Nationale Boomgaarden Stichting v.z.w. Vereniging voor pomologie, boomgaard- en landschapsbeheer (staatsblad 2 09-2005) Leopold-III-straat 8 3724 Vliermaal, tel: 012/391188; fax: 012/747438 E-mail: info@boomgaardenstichting.be
Nadere informatieAlgemene Verpakkingsinstructie voor archiefmateriaal. Gebaseerd op de Normering Materiële Toestand van de Rijks Archief Dienst uit 1991
Algemene Verpakkingsinstructie voor archiefmateriaal Gebaseerd op de Normering Materiële Toestand van de Rijks Archief Dienst uit 1991 Aangepast voor Metamorfoze in 2014 HET VERPAKKEN VAN ARCHIVALIA De
Nadere informatieAchtergrondinformatie
1 Achtergrondinformatie Planten groeien niet willekeurig door elkaar. Afhankelijk van verschillende milieufactoren (grondsoort, waterstand, zon, schaduw, betreding, bemesting, enz.) kunnen we verschillende
Nadere informatieInvoer herbariumspecimens Gallen
Welkom bij ons project! Invoer herbariumspecimens Gallen Als je graag de planten van ons Belgenlandje en Luxemburg beter wilt leren kennen en de wetenschap helpen middels een grondigere bijdrage, dan is
Nadere informatie... Lesfiche. Experimentjes met planten. graad 1, 2 en 3
Lesfiche Experimentjes met planten graad 1, 2 en 3 Wist je dat planten net als ons drinken, eten, zweten en ademen? En dat zaadjes geen licht nodig hebben om te ontkiemen? Via deze leuke experimentjes
Nadere informatieLessenoverzicht Rondje om de kerk
Les 1 Een brief en een antwoord Les 2 De kerk als landmark Les 3 Rondje om de kerk in Bunnik Les 4 Het oudste bij mij thuis Inhoud De leerlingen ontvangen een brief en bestuderen een meegestuurde foto
Nadere informatieIdylle: bloemen voor vlinders, bijen en mensen
Idylle: bloemen voor vlinders, bijen en mensen Limburgers bijeen voor bijen Kars Veling - Maastricht - 15 10 2015 Idylle Bloemen voor vlinders, bijen en mensen! Limburgers bijeen voor bijen Kars Veling
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen.
De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.
Nadere informatieLessenoverzicht Rondje om de kerk
Les 1 Een brief en een antwoord Les 2 De kerk als landmark Les 3 Rondje om de kerk in Werkhoven Les 4 Het oudste bij mij thuis Inhoud De leerlingen ontvangen een brief en bestuderen een meegestuurde foto
Nadere informatieInventarisatie flora Golfbaan Grevelingenhout 2018
Inventarisatie flora Golfbaan Grevelingenhout 2018 In opdracht van Golfbaan Grevelingenhout te Bruinisse heeft de Plantenwerkgroep van de Natuur- en Vogelwacht Schouwen-Duiveland in 2018 een inventarisatie
Nadere informatieBoerenwormkruid (Tanacetum vulgare)
Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) Boerenwormkruid is een overblijvende plant. De plant heeft een kantige donkerbruin gekleurde stengel en kan 60-120 cm lang worden. Bloeit met platte schermen, die uit
Nadere informatieDe meiklokjes, Hyacinten en Sleutelbloemen strijden tegen elkaar. Wie kan aan het einde van het spel het mooiste bloementapijt vormen?
Bloeiende bloemen 1 Leerdoel: De leerlingen kunnen in een beperkte verzameling van organismen en gangbare materialen gelijkenissen en verschillend ontdekken en op basis van minstens 1 criterium een eigen
Nadere informatieVerschillende ouders vragen ons een overzicht van de schoolbenodigdheden zodat ze dit materiaal voor de drukte van de eerste schoolweek kunnen kopen.
Geachte ouder, Beste leerling, Verschillende ouders vragen ons een overzicht van de schoolbenodigdheden zodat ze dit materiaal voor de drukte van de eerste schoolweek kunnen kopen. We hebben dus de benodigdheden
Nadere informatieGrassen. Achtergrondinformatie
Grassen Achtergrondinformatie De plantenfamilie van de grassen bestaat uit een groot aantal verschillende soorten. Hiertoe behoren o.a. straatgras, riet, witbol en alle granen: tarwe, haver, gerst, rogge,
Nadere informatieBermenplan Assen. Definitief
Definitief Opdrachtgever: Opdrachtgever: Gemeente Assen Gemeente Mevrouw Assen ing. M. van Lommel Mevrouw M. Postbus van Lommel 30018 Noordersingel 940033 RA Assen 9401 JW T Assen 0592-366911 F 0592-366595
Nadere informatieAandachtssoorten voor de natuursurvey Dilbeek
Aandachtssoorten voor de natuursurvey Dilbeek Deze soorten zijn goed te herkennen en zijn in min of meerdere mate representatief voor een bepaald soort biotoop. Deze soorten kunnen ons dus helpen om tot
Nadere informatieIDYLLE Bloemen voor vlinders, bijen en mensen
IDYLLE Bloemen voor vlinders, bijen en mensen Anthonie Stip - De Vlinderstichting Berkel-Enschot, Anthonie 18 februari Stip 2016-18 2 2016 Vlinders van graslanden nemen af 1 Wilde bijen 357 soorten in
Nadere informatievoor het plaatsen van Lincrusta
Verwerkingsvoorschriften voor het plaatsen van Lincrusta Verwerkingsvoorschriften voor het plaatsen van Lincrusta Om een perfect resultaat te garanderen, bevelen wij u aan volgende plaatsingsaanwijzing
Nadere informatieThema: Nabewerken. Naaien
OPDRACHTKAART NB-04-01-01 Voorkennis: Het maken van verschillende vouwslagen Intro: Je maakt drie mooie genaaide schriften, voorzien van een etiket. Deze kun je gebruiken als eigen schoolschriften. Het
Nadere informatieWetenschappelijke naam: Bellis Perennis. Compositae
Gemaakt door: Datum: Thomas Rozendaal 9-10-'11 Pagina 3 Madelief Pagina 4 Kale jonker Pagina 5 Speerdistel Pagina 6 Boterbloem Pagina 7 Gewone Brunel Pagina 8 Witte smeerwortel Pagina 9 Guichelheil Pagina
Nadere informatieRattenscharf (Bijtende ratten) Queen Games, 2005 SCHACHT Michael 2 spelers vanaf 8 jaar ± 30 minuten
Rattenscharf (Bijtende ratten) Queen Games, 2005 SCHACHT Michael 2 spelers vanaf 8 jaar ± 30 minuten Een tactisch spel van M. Schacht voor 2 personen. Het gaat erom zo vaak mogelijk dezelfde kruiden van
Nadere informatieDoorstroomformulier van de scholen behorend tot het Regionaal Besturen Overleg Zuid-Kennemerland. Familienaam. Voorna(a)m(en) Roepnaam.
Blad 1 - Wit - Doorstroomform. V.O. M.b.M. 09-2015 Exemplaar ontvangende school Opmerkingen Blad 2 - Blauw - Doorstroomform. V.O. M.b.M. 09-2015 Terugstuurexemplaar van ontvangende school aan afleverende
Nadere informatieSPECIALE EIGENSCHAPPEN TEKNOHEAT 650 A geeft een zilverachtige laag die een hitte tot +650 C kan verdragen.
www.teknos.com GEGEVENS BLAD 1175 TEKNOHEAT 650 A 14.08.2006 Silicone Aluminium Verf VERF TYPE TEKNOHEAT 650 A is een silicone aluminium verf. GEBRUIK Wordt gebruikt op hete oppervlakken zowel binnen als
Nadere informatie: Geschiedenis lezen aan planten; populaties met wortels in het verleden. Piet Bremer Provincie Overijssel
: Geschiedenis lezen aan planten; populaties met wortels in het verleden Piet Bremer Provincie Overijssel Geschiedenis lezen aan planten: de eerste gedachte Historische flora: flora gerelateerd aan een
Nadere informatieCODES Binnenformaat Type Kleur Verk.eenh. Aantal/pallet
HOE HET JUISTE FORMAAT VOOR UW OMSLAGEN BESTELLEN : 1- De lengte en breedte van het te verpakken product meten. 2- Bij elke afmeting de dikte van het product toevoegen. 3- Een bijkomende marge voorzien
Nadere informatieNIEUWSBRIEF FLORON-FWT, NR.2, APRIL 1990
NIEUWSBRIEF FLORON-FWT, NR.2, APRIL 1990 Kruidkers (Lepidium) in Twente. O.G. Zijlstra Door de Floristische Werkgroep Twente zijn tot op heden zeven soorten van het geslacht Kruidkers (Lepidium) gevonden;
Nadere informatieGiftige planten voor kinderen en/ of huisdieren. Planten om eventueel rekening mee te houden tijdens het maken van een beplantingsplan
Tuincursus.com Ron den Dikken PlantWijzer online programma Bijlage bij video 2 Giftige planten Giftige planten voor kinderen en/ of huisdieren. Planten om eventueel rekening mee te houden tijdens het maken
Nadere informatieLeydse Weelde. Carolus Clusius - A
Leydse Weelde Carolus Clusius - A Welkom in Museum Boerhaave. Je gaat de tentoonstelling Leydse Weelde Groene ontdekkingen in de Gouden Eeuw bekijken. Met groene ontdekkingen worden natuurlijk planten
Nadere informatieDownload het originele werkstuk in de bijlage voor de foto's van de bloemen.
Praktische-opdracht door een scholier 1556 woorden 24 augustus 2010 5,9 20 keer beoordeeld Vak Biologie Download het originele werkstuk in de bijlage voor de foto's van de bloemen. Inhoudsopgave Inleiding
Nadere informatieOnkruid herkennen. Onkruid herkennen. Gewild onkruid
Onkruid herkennen Zevenblad, brandnetel of kruipende boterbloem. Dit soort onkruid kan een vervelende plaag vormen in de tuin. Er bestaan veel soorten onkruid die je op diverse manieren kunt bestrijden.
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Mag ik u een paar vragen stellen? 6
Inhoud Voorwoord 5 Mag ik u een paar vragen stellen? 6 6 Steeds meer planten! 13 6.1 Geslachtelijke variaties 13 6.2 Van eicel tot zaad 16 6.3 Allemaal gelijk 18 6.4 De juiste behandeling 24 6.5 Verschillende
Nadere informatieSoort-verspreiding-modellen Om ruimtelijke patronen van plantendiversiteit en -zeldzaamheid vast te stellen, hebben we
De biodiversiteit van Borneo, het derde grootste eiland ter wereld, wordt ernstig bedreigd door houtkap en veranderd landgebruik. Ondanks de erkenning van Borneo als een van de belangrijkste centra van
Nadere informatieEvolutie van het Melkviooltje en verwanten door hybridisatie en polyploïdie
Evolutie van het Melkviooltje en verwanten door hybridisatie en polyploïdie De systematiek is de wetenschap binnen de biologie die zich bezighoudt met inventariseren, identificeren van de verwantschapsrelaties
Nadere informatieBotanische waarden gemeente Maasdonk toelichting bij de floristische verspreidingsgegevens
Botanische waarden gemeente Maasdonk toelichting bij de floristische verspreidingsgegevens Rapport 2008.014 Stichting FLORON Productie: Stichting FLORON Postbus 9514 2300 RA Leiden telefoon: 071-5273533
Nadere informatieGroene tomaten rijp maken
Groene tomaten rijp maken Is het het einde van het seizoen en heb je nog wat onrijpe, groene tomaten aan je plant zitten? Hier zijn wat simpele suggesties om ze rijp te maken, waarbij je gebruik maakt
Nadere informatieGroen is saai. Kennisdag: Natuur in de stad, hoe doe je dat? Kars Veling Meer natuur in de stad, hoe doe je dat? 24/11/2016.
Groen is saai Kennisdag: Natuur in de stad, hoe doe je dat? Groen is saai Meer kleur, meer leven in de stad 1 2 3 Drie typen vlinders Kroeglopers: Natuurvlinders: Stadsnatuurvlinders: Voorbeelden van waardplanten
Nadere informatienectarplanten gesorteerd op bloeitijd
vlinderplanten inleiding Vlinders spreken de meeste mensen aan. Met hun vaak mooie kleuren en zorgeloos fladderen brengen ze de meeste mensen toch wel tot een glimlach. Ook kinderen zijn vaak gefascineerd
Nadere informatieBamboe en siergrassen
Bamboe en siergrassen Vakdag Tuin, Park en Landschap Periode 3 en 4, schooljaar 2014-2015 Bamboe en siergras is familie van elkaar Bamboe is de benaming voor een aantal plantensoorten die een geslachtengroep
Nadere informatieHerderstasje. Achtergrondinformatie
Herderstasje Achtergrondinformatie Herderstasje behoort tot de plantenfamilie van de kruisbloemigen. De soorten die tot deze familie behoren zijn vaak te herkennen aan het feit, dat er aan één plant gelijktijdig
Nadere informatie