Nazorghandleiding VoorleesExpress. Handleiding voor voorlezers en coördinatoren

Transcriptie

1 Nazorghandleiding VoorleesExpress Handleiding voor voorlezers en coördinatoren

2 Colofon Titel Nazorghandleiding VoorleesExpress Ondertitel Nazorghandleiding voor het bieden van nazorg op maat bij de VoorleesExpress WijZijn Traversegroep. Auteur I.E. den Bekker Beroepsproduct ten behoeve van Hogeschool Rotterdam Instituut voor sociale opleidingen VoorleesExpress WijZijn Traversegroep In opdracht van WijZijn Bergen op Zoom (onderdeel van WijZijn Traversegroep) Begeleiding vanuit de organisatie Sjuul van Gastel - Beleidsmedewerker met als aandachtsgebied jeugd Breda, 2 juni 2017

3 Inleiding Deze handleiding dient als leidraad voor het bieden van nazorg na afloop van de VoorleesExpress en is speciaal ontwikkeld voor gezinnen die het programma van de VoorleesExpress hebben doorlopen bij de VoorleesExpress WijZijn Traversegroep. bevat deze handleiding informatie over de bepaling van nazorg, een beschrijving van drie categorieën met bijbehorende aanpak en hulpmiddelen die nodig zijn voor de uitvoering in de praktijk. Bepaling nazorg Om passende nazorg te kunnen bieden aan de gezinnen zal eerst gekeken moeten worden waar de behoeften liggen van ouders na afloop van de VoorleesExpress en welke van de volgende categorieën het beste aansluit bij het gezin: 1. Gezinnen die geen behoefte hebben aan nazorg. 2. Gezinnen die behoefte hebben aan eenmalige nazorg. 3. Gezinnen die nazorg behoeven in de vorm van aanvullend (taal)aanbod. Gezien de vrijwillige deelname van het gezin aan de VoorleesExpress staat de visie van het gezin centraal in de bepaling van passende nazorg. Dit sluit aan bij de visie van WijZijn Traversegroep, die de cliënt ziet als expert over hun eigen problemen en hen daarin ondersteunt. De coördinator en de voorlezer van de VoorleesExpress vervullen in deze bepaling een ondersteunende en adviserende rol. Het volgende stappenplan kan vanaf de start van een nieuw seizoen in een gezin gebruikt worden om tot een passende vorm van nazorg te komen: Stap 1. De voorlezer signaleert gedurende het traject van de VoorleesExpress Gedurende de twintig weken dat de voorlezer aanwezig is in het gezin, zal de voorlezers zo veel mogelijk signaleren. De voorlezer kan bijvoorbeeld letten op het niveau Nederlands van de ouders of de mate waarin ouders het voorlezen zelfstandig lijken op te pakken. Er kunnen zich ook signalen voordoen op andere gebieden dan de taalontwikkeling, bijvoorbeeld op gebied van opvoeding, financiën of relaties. Ook op deze signalen kan gedurende het traject worden gelet. Stap 2. De voorlezer bespreekt signalen met mede voorlezers en de coördinator Tijdens de bijeenkomsten met de coördinator is gelegenheid om signalen die de voorlezer heeft opgedaan in een gezin te bespreken. Hierdoor is de coördinator op de hoogte van het gezin en kunnen, samen met de voorlezer en mede voorlezers, de signalen besproken worden met het oog op eventuele nazorg na afloop van de VoorleesExpress. Het bespreken van signalen is een vast terugkerend onderdeel bij deze bijeenkomsten. Stap 3. Overleg met het gezin In het afsluitende gesprek met de coördinator in het gezin is nazorg een vast agendapunt. Daarbij wordt naar dit gesprek het volgende meegenomen: brochure WijZijn Traversegroep en de sociale kaart van de desbetreffende gemeente. In gesprek met het gezin en de voorlezer die actief is in het gezin, wordt overlegd wat de behoeften zijn van het gezin met betrekking tot de drie categorieën. Aan de hand daarvan wordt een voorstel gedaan aan het gezin over een passende vorm van nazorg. Het gezin moet hiermee akkoord gaan. Verdere aanpak is hieronder per categorie beschreven.

4 Categorie 1. Geen behoefte aan nazorg Deze gezinnen kunnen na twintig weken zelf aan de slag met de geleerde vaardigheden en hebben daarbij geen extra ondersteuning en nazorg meer nodig hebben vanuit de VoorleesExpress. Het gezin geeft zelf aan voldoende handvaten aangereikt gekregen te hebben om zelf aan de slag te kunnen met de geleerde vaardigheden. De gezinnen die in deze categorie passen hebben geen behoefte aan verdere nazorg en daarmee stopt verdere ondersteuning vanuit de VoorleesExpress na afsluiting. Voor het geval dat gezinnen achteraf of na een bepaalde periode toch nog vragen hebben over taal en de taalontwikkeling van het kind of over andere zaken, wordt een brochure van WijZijn Traversegroep achtergelaten. In deze brochure staat informatie over de organisatie, op welke gebieden zij diensten aanbieden en de contactgegevens van WijZijn Traversegroep. Op deze manier hebben de ouders/opvoeders toch nog iets om op terug te vallen en de mogelijkheid om vragen te stellen op het moment dat zij deze hebben. Mochten ouders/opvoeders directe vragen hebben voor de VoorleesExpress, kunnen zij via het algemene nummer van WijZijn tevens in contact komen met Caroline van den Akker, de coördinator van de VoorleesExpress. Bij WijZijn Traversegroep worden inloopspreekuren gehouden waar men terecht kan met allerlei vragen met betrekking tot welzijn. Dagen en tijden van deze inloopspreekuren zijn afhankelijk van de vraag en de gemeente waarin het gezin woont. Het algemene nummer van WijZijn Traversegroep, vermeld in de brochure, kan hier meer informatie over geven. Categorie 2. Eenmalige nazorg Er zijn ook gezinnen die na twintig weken zelfstandig aan de slag kunnen met de geleerde vaardigheden maar die het fijn zouden vinden om na een bepaalde periode nog eenmalige ondersteuning te krijgen vanuit de VoorleesExpress. Om deze gezinnen nog eenmaal te kunnen ondersteunen, motiveren en vragen te beantwoorden kan er een nazorggesprek ingepland worden. Dit nazorggesprek vindt twee tot drie maanden na afsluiting van de VoorleesExpress plaats. Het nazorggesprek zal op een later moment gepland worden in verband met de wat langere periode die er tussen de afsluiting van het traject van de VoorleesExpress en het nazorggesprek zit. De doelen van het nazorggesprek zijn: 1. Om ouders/opvoeders in de gelegenheid te stellen met vragen of opmerkingen te komen over het stimuleren van de taalontwikkeling van de kinderen en over andere zaken op het gebied van taal, zoals Nederlandse taalles voor volwassenen, bibliotheek, etc. 2. Om de periode van zelfstandigheid na afsluiting van de VoorleesExpress te evalueren. 3. Het derde en laatste doel van het nazorggesprek is het aanbieden van een interventie aan het gezin om hen te motiveren taalstimulering van de kinderen door te zetten of weer op te pakken. Het nazorggesprek zal uitgevoerd worden door de voorlezer die in het gezin actief is geweest. Mocht dit niet mogelijk zijn door diverse redenen, zal de coördinator dit nazorggesprek uitvoeren. Ongeveer één week voorafgaand aan het nazorggesprek neemt de voorlezer telefonisch contact op met het gezin om een afspraak te plannen. Het nazorggesprek zal plaatsvinden in de thuissituatie van het gezin. Naar het gesprek neemt de voorlezer of coördinator de sociale kaart van de desbetreffende gemeente mee en de brochure van WijZijn Traversegroep. Het betreft dezelfde brochure als die wordt meegegeven aan ouders/opvoeders uit de eerste categorie. De sociale kaart en de brochure komen aan bod in het nazorggesprek, afhankelijk van de behoeften van de ouder(s)/opvoeder(s).

5 De volgende elementen komen aan bod in het nazorggesprek met de ouder(s)/opvoeder(s): Informeer hoe het gaat met de ouder(s)/opvoeder(s) en de rest van het gezin. Informeer hoe de periode na afsluiting van de VoorleesExpress is verlopen. Het vraag-luister-informeer principe: Dit houdt in dat je het gezin eerst vraagt wat taalstimulering van het kind is en hoe dit de ouders nu afgaat. Op basis daarvan kan de voorlezer/coördinator eventueel aanvullende informatie geven en weer vragen aan ouders naar de manier hoe zij dit doen en hoe zij dit na het gesprek weer verder gaan oppakken. Onderzoek heeft aangetoond dat deze techniek al in één gesprek een positief effect kan hebben op de motivatie van de ouders/opvoeders (Resnicow, Davis & Rollnick, 2006). Bij het geven van aanvullende informatie is het belangrijk om aan te sluiten bij wat ouders al weten (Collins, 2004). Beantwoorden van vragen van de ouder(s)/opvoeder(s). Vooruitblik: informeer hoe het gezin de toekomst ziet en of er nog behoeften liggen. Indien ja: Aan de hand van de sociale kaart de ouder(s)/opvoeder(s) laten zien welke verdere mogelijkheden er zijn om in deze behoeften te voorzien. Indien nee: Het nazorggesprek wordt afgesloten en de brochure met contactgegevens van WijZijn Traversegroep kan worden achtergelaten wanneer hier interesse naar is. Categorie 3. Aanvullend (taal)aanbod Tot slot zijn er gezinnen die na twintig weken bij de VoorleesExpress nog niet geheel in staat zijn om de geleerde vaardigheden zelfstandig op te pakken om verschillende redenen. Deze gezinnen hebben meer nodig op bijvoorbeeld het gebied van taal en hebben behoefte aan aanvullend hulpaanbod. Bij deze categorie speelt doorverwijzing een belangrijke rol. De voorlezer en/of coördinator zullen de ouders/opvoeders informatie bieden over de mogelijkheden van aanvullend (taal)aanbod binnen de gemeente en fungeren hiermee als brug naar de maatschappij. Dit gebeurt direct bij het afsluitende gesprek. Voorafgaand aan het afsluitende gesprek zijn signalen binnen het gezin al ter sprake gekomen en mogelijk is van te voren al bekend naar welk aanvullend aanbod een gezin doorverwezen kan worden. Het kan ook zijn dat gedurende het programma van de VoorleesExpress al wordt doorverwezen naar een voorziening aan de hand van de signalen in een gezin. Om de gezinnen te kunnen informeren over de mogelijkheden voor hulpaanbod kan een sociale kaart worden gebruikt van de gemeente waarin het gezin woont. Een schematische overzicht van een sociale kaart van de gemeente Bergen op Zoom en van de gemeente Roosendaal zijn te vinden onder deze tekst. Dit overzicht geeft direct een overzicht van het bestaande aanvullende hulpaanbod. Een uitgebreide sociale kaart is op papier of digitaal beschikbaar voor alle voorlezers en coördinatoren van de VoorleesExpress bij Caroline van den Akker. Aan het einde van de VoorleesExpress ligt op het gebied van doorverwijzing vooral een taak voor de coördinator. Die zal in het afsluitende gesprek aangeven welke mogelijkheden er zijn voor het gezin. De voorlezer kan hierin aanvullen. De schematische sociale kaart is onderverdeeld in drie groepen: taalondersteuning, opvoeden en opgroeien en overige ondersteuning. Per groep zijn de voorzieningen en het hulpaanbod benoemd. Op deze manier kan gekeken worden in welke groep de behoeften liggen van het gezin en welk hulpaanbod daarvoor aanwezig is in de gemeente. Gezinnen krijgen hiermee alle handvaten aangereikt om te starten met aanvullend hulpaanbod wat verder kan voorzien in hun behoeften. De verantwoordelijkheid voor het opnemen van contact met aanvullend hulpaanbod ligt bij het gezin zelf. Mochten ouders/opvoeders het fijn vinden eenmalig samen met de voorlezer of coördinator een bezoek te brengen aan aanvullend taal of hulpaanbod, bestaat deze mogelijkheid. De coördinator en de voorlezer overleggen en besluiten hier samen over.

6 Sociale kaart gemeente Bergen op Zoom Handige websites Taallessen en taalcursussen zoeken bij u in de buurt. Sociale initiatieven door heel Bergen op Zoom op één website. Sociale kaart gemeente Roosendaal Handige websites Overzicht van sociale ondersteuning in Roosendaal. Sociale marktplaats met vraag en aanbod van vrijwilligers. Taallessen en taalcursussen zoeken bij u in de buurt.

7 Bronnen: Collins, J. (2004). Education techniques for lifelong learning. Principles of adult learning. RadioGraphics, 24(5), Resnicow K, Davis R, Rollnick S (2006). Motivational interviewing for pediatric obesity: Conceptual issues and evidence review. J Am Diet Assoc. 2006, 106(12),