Ombuiging 12,8 29,6 25,5 18,8 19,7 21,0 20,7 22,7 16,2 27,8. Investeringen -3,9-7,4-10,3-4,1-4,4-9,8-8,0-12,9-5,3-13,9 Lasten (- is verlichting)

Transcriptie

1 Financieel-economisch Omvang bezuinigingen 16 miljard euro ombuigingen (2017). Bezuiniging niet te weinig. Bedrag is conform advies van de Studiegroep Begrotingsruimte (CPB, DNB, ministeries). Advies was om 16 miljard om te buigen voor structureel begrotingsevenwicht. Bezuiniging niet te veel. Elke partij grofweg zelfde bezuiniging ingeboekt in verkiezingsprogramma (meeste partijen wilde begrotingsevenwicht), met uitzondering van PVV en SP (doorschuiven in plaats van aanpakken). Zie tabel 1. TABEL 1 REGEERAKKOORD (2017) VVD- PvdA VERKIEZINGSPROGRAMMA S (CPB KIK ) VVD PvdA PVV CDA SP D66 GL CU SGP Ombuiging 12,8 29,6 25,5 18,8 19,7 21,0 20,7 22,7 16,2 27,8 Investeringen -3,9-7,4-10,3-4,1-4,4-9,8-8,0-12,9-5,3-13,9 Lasten (- is verlichting) 7,0-6,3-0,2-7,5-1,6-1,2 +1,3 +5,2 +3,0 +0,5 Netto bezuiniging ¼ 13¾ ¼ Omvang lastenverzwaring 7 miljard euro lastenverzwaring (2017). Bezuinigingen op korte termijn zijn helaas alleen mogelijk via lasten (gaat direct in). Via uitgaven duurt langer, want regelingen lopen vaak door (schip die je bij moet sturen). Structureel loopt totale bezuiniging ca. 2/3 via de uitgaven en 1/3 via de lasten. Grootste deel lasten slaat neer bij bedrijven, niet bij burgers (slechts 7%). Elke partij koos voor lastenverzwaring bij bedrijfsleven. D66, GL, CU en SGP kozen ook voor netto lastenverzwaring. PVV en SP kozen voor netto lastenverlichting, maar schoven problemen door (zie kopje bezuiniging). 1

2 TABEL 2 REGEERAKKOORD (2017) VERKIEZINGSPROGRAMMA S (CPB KIK ) VVD-PvdA VVD PvdA PVV CDA SP D66 GL CU SGP Totale lasten 100% +7, ,5-1,75-1,25 +1,25 +5,25 +3,0 +0,5 Gezinnen 7% +0, ,5-2,5-8,25 +0,5-2,25 +1,25-0,5 Bedrijven 56% +4, ,0 +6,75 +0,75 +7,0 +1,50 +0,5 niet emurelevant 37% +2,6 TABEL 3 REGEERAKKOORD struc Totaal ombuiging (miljoen euro) subtotaal uitgaven subtotaal lasten (totaal) Totaal ombuiging (procentueel) 100% 100% 100% 100% 100% 100% subtotaal uitgaven -114% 0% 34% 47% 56% 59% subtotaal lasten (totaal) 214% 100% 66% 53% 44% 41% Economie en werkloosheid Economische groei Ondanks forse ombuiging, is er nog steeds sprake van economische groei (CPB doorrekening van 1.25%), maar iets minder als gevolg van bezuiniging (minder meer). Het pakket heeft een klein (negatief) effect op de economische groei. Het effect van alle andere verkiezingsprogramma s (m.u.v. PVV en CDA) was overigens negatiever. Zie tabel 4. 2

3 Werkloosheid De werkloosheid loopt iets op als gevolg van bezuiniging, maar behoort nog steeds tot een van de laagste in Europa. Het effect van alle andere verkiezingsprogramma s (m.u.v. PVV en SP) was overigens negatiever. Zie tabel 4. Bovendien, dit zijn de effecten op korte termijn (2017). Op lange termijn neemt de werkloosheid juist af als gevolg van gezonde overheidsfinanciën, een kleine overheid en een gezonde economie. TABEL 4 REGEERAKKOORD (2017) VERKIEZINGSPROGRAMMA S (CPB KIK ) VVD-PvdA VVD PvdA PVV CDA SP D66 GL CU SGP Economische groei -0,2 0-0,5 +0, Werkloosheid (%- punt) ,8 +1,3-0,5 +1,2 +0,4 +1,3 +1, NB: genoemde getallen zijn de effecten op groei en werkloosheid (dus niet de totale groei en werkloosheid) SZW De koopkracht van de midden- en hogere inkomens gaat er op achteruit. U heeft ingestemd met een enorme nivellering Antwoord Het is onvermijdelijk dat bij 16 miljard aan bezuinigingen iedereen hier iets van zal voelen. Die pijn is zo evenwichtig mogelijk verdeeld. Het verschil tussen mensen met een laag inkomen en de hogere inkomens wordt kleiner. Dat is niet de keuze die in ons verkiezingsprogramma stond. Aan de andere kant zijn we ook in staat zijn geweest om zaken te verbeteren: o Het verlagen van de inkomstenbelasting o Verhoging van de arbeidskorting o Terugdraaien van reiskostenforfait / forensentaks Maar het belangrijkste is dat we (de houdbaarheid van) de overheidsfinanciën op orde brengen. Zodat we sterker uit de crisis te komen. De economie weer aan de praat krijgen en iedereen in de toekomst uitzicht heeft op een baan, een pensioen, goed onderwijs en goede zorg. Ouderen betalen bij u de rekening. Antwoord We bezuinigen 16 miljard. Dat betekent dat iedereen daar iets van zal merken. Maar dat doen we om sterker uit de crisis te komen. 3

4 Maar ouderen worden wel degelijk ontzien. Het kabinet bezuinigt niet op de inkomensondersteuning voor ouderen. De AOW, de koopkrachttegemoetkoming en de ouderenkortingen worden niet gekort. We hebben een van de beste pensioenstelsels ter wereld. En we bieden mensen een basispensioen, in de vorm van de AOW. Daar zijn we trots op en dat willen we ook graag behouden. We hebben te maken met vergrijzing. De overheid gaat over de AOW, niet over de pensioenen. We hebben nu nog 4 werkenden op 1 AOW-er en in de toekomst nog maar 2 werkenden op 1 AOW-er. Als je niks verandert, is het systeem niet houdbaar en kunnen de jongeren van nu niet meer van deze voorzieningen genieten. Daarnaast worden mensen steeds ouder. We leven inmiddels 5 jaar langer dan sinds de invoering van de AOW in Langer doorwerken is dan ook noodzakelijk. Niet alleen voor mensen zelf, maar ook om de voorzieningen in dit land op peil te houden. De werkloosheid loopt bij u op. U was toch banenkampioen? Antwoord Op korte termijn loopt inderdaad de werkloosheid iets op. Dat is pijnlijk, maar logisch gezien de enorme opgave waar we voor staan. Ook in ons verkiezingsprogramma liep de werkloosheid op korte termijn op, om op lange termijn te stijgen. Dat is nu eenmaal inherent aan stevige ombuigingen. Belangrijk is dat het VVD en PvdA gelukt is om cruciale economische hervormingen te realiseren. Hervormingen die de arbeidsmarkt en de economie op lange termijn verbeteren. o Sneller verhogen van de AOW-leeftijd o Hervorming ontslagrecht o Hervorming WW o Verbetering woningmarkt. Dus ja, op korte termijn is er pijn, maar op langere termijn gaat Nederland er op vooruit. En komen we sterker uit de crisis. o Het financiële kader verbetert de houdbaarheid met 2,1% bbp U verkort de WW. Dat is asociaal en helpt mensen niet aan het werk Antwoord Wij verkorten inderdaad de duur van de ww-uitkering, naar maximaal 24 maanden; eerste 2 maanden 75% en dan 10 maanden 70% van het laatstverdiende loon. Daarna 12 maanden 70% van het wettelijk minimumloon. o Dit geldt niet voor bestaande gevallen. Deze wijziging zorgt ervoor dat mensen actiever op zoek gaan naar werk. We hebben in Nederland in een aantal gevallen te maken met langdurige werkloosheid, juist omdat de maximale periode nu zo lang is (38 maanden). Het sociale zekerheidsstelsel staat onder druk en moet daarom activerender worden. De meeste mensen vinden binnen een jaar een baan, dus de WW blijft toereikend. Daarnaast wordt de IOW (Inkomensvoorziening voor Oudere Werklozen) toegankelijk voor personen die vanaf 55 jaar werkloos worden. Werklozen die ouder zijn dan 55 jaar en na hun WW-uitkering nog steeds geen baan hebben, hoeven dan hun huis niet 4

5 op te eten. Dat komt omdat de IOW een uitkering is op bijstandsniveau maar dan zonder partner- en vermogenstoets. U versoepelt het ontslagrecht. Zo worden mensen makkelijker ontslagen en hebben ze minder inkomen. Antwoord Het belangrijkste is dat wij de ontslaggronden niet wijzigen. De werkgever kan niet zomaar mensen ontslaan. De werkgever moet nog steeds onderbouwen op welke gronden hij iemand wil ontslaan. Vereenvoudiging van het ontslagrecht zorgt voor een enkelvoudige ontslagroute en daarmee voor uniforme procedures. Dat betekent dat iedereen hetzelfde behandeld wordt en dat dit niet afhangt van de gekozen route (UWV of kantonrechter). Er is dus nog maar één route en de procedure wordt ook versneld. Door de stringente ontslagbescherming te vereenvoudigen zal het voor werkgevers juist aantrekkelijker worden om mensen in dienst te nemen. Dat leidt tot een meer dynamische arbeidsmarkt. Je ziet nu dat door de hoge ontslagbescherming werkgevers angstig zijn om mensen aan te nemen. Dat verandert door deze maatregel. De ontslagvergoeding wordt verlaagd en specifiek gericht op scholing. o Dat zorgt ervoor dat werkgevers makkelijk mensen een kans zullen geven, omdat ze weten dat ze niet met enorme kosten worden opgezadeld als het fout gaat. o Daarnaast zal dit transitiebudget de werknemers de kans geven om zich te blijven bijscholen en daarmee zich aantrekkelijk te houden op de arbeidsmarkt. Het transitiebudget geldt ook voor werknemers met een tijdelijk contract (minimum, dienstverband van 1 jaar). Bedrijven worden verplicht om arbeidsgehandicapten, dmv quota in dienst te nemen. De VVD en PvdA hebben op veel terreinen een uiteenlopende visie. Maar de ambitie die ze wel delen is dat er meer kansen moeten komen voor arbeidsgehandicapten op een baan. Daarom kiezen we voor een mix van instrumenten. o Participatiewet: gemeenten krijgen het instrumentarium, de financiële middelen en de prikkel om mensen die dat nodig hebben te ondersteunen bij het vinden van werk. o Met de introductie van een quotum neemt het aantal arbeidsplaatsen voor mensen met een arbeidsbeperking bij reguliere werkgevers toe. Belangrijkste is dat er gekeken wordt naar wat mensen wel kunnen i.p.v. wat ze niet kunnen. En dat mensen met een handicap volwaardig meedoen op de arbeidsmarkt. ZORG CURE Wat gaan we doen? Bij de curatieve zorg worden maatregelen genomen om de werking van het huidige stelsel verder te versterken en de groei van de uitgaven bij te buigen naar een houdbaar pad voor 5

6 de lange termijn. Hierbij is de inzet van zowel overheid als zorgverzekeraars, zorgaanbieders en verzekerden nodig. Ten aanzien van het stelsel worden de volgende maatregelen genomen: o De lijn van het kabinet Rutte I om in te zetten op zorg dicht in de buurt wordt voortgezet. Er wordt geïnvesteerd in de inzet van wijkverpleegkundigen en komen er extra middelen voor ondersteuning en opleidingen. De eerstelijn gaat meer taken overnemen van de tweedelijn (o.a. ziekenhuizen). o De huisarts speelt een sleutelrol bij zorg in de buurt. De hele eerstelijn curatieve zorg komt uiteindelijk onder een systeem van populatiebekostiging te vallen, waarmee sterker dan voorheen wordt ingezet op samenwerking tussen deze aanbieders, in plaats van concurrentie. o Concentratie van acute zorg en specialistische zorg. Dit is goed voor de kwaliteit van die zorg. Dit was ook de inzet van het kabinet Rutte I. o Convenanten met verzekeraars en zorgaanbieders. Minister Schippers heeft in 2011 en 2012 al vier belangrijke convenanten afgesloten met ziekenhuizen, specialisten, huisartsen en de GGZ om de kostenstijging te beheersen. Voor het eerst zijn daarmee afspraken gemaakt over zorgvolume en gepast gebruik van zorg. Inzet in het Regeerakkoord is nieuwe akkoorden met deze sectoren af te sluiten wanneer de bestaande convenanten aflopen, voor de periode In deze nieuwe convenanten worden nog stevigere afspraken gemaakt over uitgavenbeheersing. o Inkooprol zorgverzekeraars wordt versterkt door in de basisverzekering alleen te werken met naturapolissen; restitutiepolis gaat naar de aanvullende verzekering. Dit biedt ook meer inzicht en dus houvast voor het beheersen van de zorguitgaven. o Zorgverzekeraars worden in 2017 financieel verantwoordelijk voor de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ), waardoor zij financieel belang hebben bij de kostenbeheersing in deze sector. o Winstuitkering in de zorg wordt onder voorwaarden mogelijk gemaakt. Dit was ook de inzet van het kabinet Rutte I, maar het wetsvoorstel daartoe was nog niet plenair behandeld. Aanvullend op de verdere uitwerking van het stelsel wordt een aantal specifieke maatregelen genomen om de doelmatigheid te bevorderen. Het gaat onder meer om het bijstellen van de honoraria voor medisch specialisten, een stringenter pakketbeheer van de basisverzekering en maatregelen om overbehandeling en verspilling tegen te gaan. Op het vlak van de eigen bijdragen in de curatieve zorg verandert er op drie onderdelen wat: o Het eigen risico wordt inkomensafhankelijk gemaakt met drie tredes voor drie inkomensgroepen. o De door het kabinet Rutte I ingevoerde eigen bijdrage in de tweedelijn GGZ was al door VVD / PvdA afgeschaft in het deelakkoord. Echter, er resteerde nog een eigen bijdrage in de eerstelijn. Alleen een eigen bijdrage in de eerstelijn is ongewenst, omdat mensen dan proberen in de duurdere tweedelijn behandeld te worden waar ze geen eigen bijdrage hoeven te betalen. De eigen bijdrage voor de eerstelijns GGZ wordt daarom budgettair neutraal verbreed naar de tweedelijn. o Om ongepast gebruik van de spoedeisende hulp tegen te gaan wordt een eigen bijdrage gevraagd aan zelfverwijzers. 6

7 Q&A s 1. Q: Hoe denkt het kabinet de totstandkoming van de nieuwe hoofdlijnenakkoorden en de afspraken rond beperkte groei van de uitgaven te realiseren? A: Deze akkoorden zijn voortzetting van de huidige gekozen aanpak om als partijen gezamenlijk de verantwoordelijkheid te nemen voor een beheerste ontwikkeling van de zorguitgaven. 2. Q: Uit de CPB-analyse blijkt dat zij niet geloven dat de inzet van wijkverpleegkundigen de uitgaven elders in de zorg zullen drukken. Kortom, de 250 mln die u hiervoor wilt inzetten is er niet. Is deze maatregel daarmee niet een wassen neus? A: Wij geloven dat er met de inzet van wijkverpleegkundigen wel degelijk besparingen te realiseren vallen door substitutie. Hiervoor is taakstellend een bedrag van 250 mln opgenomen. 3. Q: Iemand met een grote wond die zich met hulp naar de SEH sleept, moet voortaan 50 euro betalen. Dat is toch volstrekt onrechtvaardig? A: Uit ervaringsgegevens is bekend dat 60% van de bezoekers zonder verwijzing op een SEH binnenkomen en dat hiervan 80% tot 90% prima door de huisarts had kunnen worden geholpen. Om onnodig gebruik van de SEH tegen te gaan en patiënten aan te zetten tot een gedragsverandering wordt een eigen bijdrage gevraagd. 4. Q: Stringent pakketbeheer is een mooi woord voor snijden in de zorg. Gaat u stoppen met het behandelen van ernstig zieke mensen (Pompe, Fabry)? A: Stringent pakketbeheer betekent zeker niet dat we ernstig zieke mensen niet meer gaan behandelen. Het betekent wel dat we kritisch kijken naar de behandelingen die we in het basispakket hebben zitten. Behandelingen moeten noodzakelijk en (kosten)effectief zijn, anders horen ze niet thuis in het basispakket. Dat is goed voor de patiënt en goed voor de premiebetaler. 5. Q: De eigen bijdrage in de GGZ wordt opnieuw aangepast. Waarom is dit nodig? Waarom blijft er nog steeds een aparte eigen bijdrage voor de GGZ bestaan, dat is stigmatiserend voor mensen met een geestelijke aandoening! A: Alleen een eigen bijdrage in de eerstelijn is ongewenst, omdat mensen dan proberen in de duurdere tweedelijn behandeld te worden waar ze geen eigen bijdrage hoeven betalen. Daarom verbreden we deze regeling nu ook naar de tweedelijn. De kostenstijging in de GGZ is onhoudbaar: de kosten stijgen zelfs sneller dan de kosten in de zorg in algemene zin. Goede GGZ zorg is van groot belang voor de mensen die dit nodig hebben. Dat is juist wat de VVD probeert overeind te houden met deze maatregel: de betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg. Het Nederlandse zorgstelsel draait op solidariteit waarbij gezonde mensen voor zieke mensen betalen een ook de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Om deze solidariteit te behouden, zijn maatregelen nodig, zodat iedereen die zorg nodig heeft deze nu en ook in de toekomst kan krijgen. 6. Q: populatiebekostiging? Dat is budgettering, en dus het einde van de marktwerking. A: Onzin. Het systeem van de cure is nog steeds een systeem van gereguleerde 7

8 concurrentie, waarbij zorgaanbieders en -verzekeraars geprikkeld worden de beste zorg voor de beste prijs te bieden voor patiënten. Ook in de eerstelijn, waarbij wordt overgegaan tot populatiebekostiging, wordt de regie gevoerd door de risicodragende zorgverzekeraars en is ruimte voor aanvullende beloningsafspraken met aanbieders. Care - langdurige zorg (incl. jeugdzorg en inkomensregelingen) Wat gaan we doen? In de langdurige zorg vindt een koerswijziging plaats. De huidige AWBZ wordt als volgt aangepast: o De zware (intramurale) AWBZ zorg wordt omgevormd tot een publieke voorziening en blijft behouden voor onverzekerbare risico s: de zwaardere zorg voor ouderen en gehandicapten. Deze doelgroep kenmerkt zich door een brede en levenslange zorgvraag. De voorziening verzorgt zowel de inkoop als de indicatiestelling. o De verpleging van mensen die niet in een instelling wonen, wordt overgeheveld naar de zorgverzekeringswet (curatieve stelsel), en wordt daar gecombineerd met de eerstelijnszorg. Ook de behandeling van mensen in de intramurale langdurige GGZ wordt overgeheveld naar de zorgverzekeringswet. o De lichte functies begeleiding, ondersteuning en verzorging die nu nog in de AWBZ zitten, worden overgeheveld naar gemeenten (de WMO). Daarbij worden de aanspraken op begeleiding en persoonlijke verzorging ingeperkt. De overheveling van begeleiding is al voor een groot deel voorbereid door het kabinet Rutte I. Reden voor de overheveling is dat gemeenten meer maatwerk kunnen bieden en kunnen inspelen op lokale omstandigheden en specifieke zorgbehoefte van cliënten. De WMO wordt dus uitgebreid met een aantal nieuwe taken. Daarnaast wordt voor hoge en midden inkomens de aanspraak op de WMO functie huishoudelijke hulp geschrapt. De door het kabinet Rutte I ingezette decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten wordt doorgezet. Er komt een nieuwe maatwerkvoorziening inkomenssteun voor chronisch zieken en gehandicapten. Deze komt voort uit het beëindigen van de huidige Wtcg, de regeling specifieke zorgkosten en de compensatie eigen risico. 8

9 Herverkaveling Langdurige Zorg (incl. jeugdzorg en inkomensregelingen) ZVW revalidatiezorg jeugdzorg AWBZ Alle overige langdurige zorg jeugdzorg Wmo Huishoudelijke verzorging jeugdzorg ZVW Revalidatiezorg Langdurige ggz Extramurale verpleging Romp AWBZ Zwaardere intramurale ouderenzorg en gehandicaptenzorg Wmo (Gemeenten) Huishoudelijke verzorging Extramurale begeleiding Persoonlijke verzorging Jeugdzorg Inkomensregelingen Q&A s Q: Worden chronisch zieken en gehandicapten niet in de steek gelaten nu inkomensregelingen als de wtcg, regeling specifieke zorgkosten en CER worden afgeschaft? A: Nee; instrument wordt veel gerichter. De tegemoetkomingen die mensen kregen vanuit de Wtcg bleken nog steeds te vaak terecht te komen bij mensen voor wie deze regeling niet bedoeld was. De VVD wil de chronisch zieken en gehandicapten gerichter compenseren. In de plaats komt een maatwerkvoorziening op gemeentelijk niveau. Hiermee ontstaat een eenduidig vangnet waarmee op transparante wijze één loket gericht inkomenssteun voor chronisch zieken en gehandicapten geeft. Q: Hoe denkt het kabinet zoveel te kunnen besparen op de langdurige zorg en de Wmo zonder dat mensen vereenzamen? A: We vragen inderdaad meer van mensen: dat ze meer zelf gaan organiseren of betalen. Dat is nodig, om ook de toekomst goede zorg te kunnen bieden voor mensen die dat nodig hebben. Maar we zorgen ook voor een vangnet, voor de mensen waarbij dat niet lukt. Zo wordt er extra budget uitgetrokken om zorg in de buurt te versterken. Dit gebeurt bijvoorbeeld met de inzet van meer wijkverpleegkundigen die een rol krijgen om de zorgbehoefte van cliënten te herkennen en cliënten naar zorg toe te begeleiden. Door de zorg die thuis of in de omgeving wordt geleverd door gemeenten te laten uitvoeren kan vanuit lokale mogelijkheden en aanbod worden aangesloten op lokale behoeften van een cliënt. Wij geloven dat zorg in de buurt, onder meer met behulp van inzet van mantelzorg en wijkverpleegkundigen, cliënten juist ondersteunt. Bovendien sluit het aan bij de behoefte van de cliënt, die vraagt om in de eigen omgeving geholpen te worden. 9

10 Q: Waarom wilt u het recht op zorg, zelfs voor zorg die alleen vanuit instellingen wordt geleverd, afschaffen voor cliënten die deze zorg zo hard nodig hebben? A: Met het creëren van een landelijk publiek orgaan die de uitvoering van de intramurale zorg ter hand neemt willen wij bestaande verschillen tussen regio s verkleinen. Aansturing vindt alleen centraal plaats om cliënt en zorgaanbod eenduidig op elkaar te kunnen afstemmen, maar is het niet de bedoeling om cliënten zorg te onthouden. Ook binnen een voorziening behoudt een cliënt met een indicatie aanspraak op zorg. Q: In de landelijke uitvoering van de langdurige zorg verdwijnt het recht op een Pgb. De regie ligt niet langer bij de cliënt, maar bij een landelijke overheidsorganisatie. Waarom ontneemt u mensen het recht op regie over hun eigen zorg en leven? A: Wij ontnemen mensen geen recht op eigen regie, maar proberen cliënten met een zwaardere zorgvraag die vaak vanuit een instelling wordt geleverd, optimaal te ondersteunen. Vanuit een instelling kan de kwaliteit van de zorg worden gegarandeerd. In de meeste situaties zal het wenselijk zijn om cliënten met een zware zorgvraag deze garantie te geven. Bovendien wordt met deze maatregel de aanzuigende werking van het Pgb voorkomen. Q: Zijn gemeenten wel in staat om zoveel taken over te nemen in de komende jaren? A: Gemeenten hebben zelf aangegeven dat zorgtaken op gemeentelijk niveau moeten worden uitgevoerd, dit idee ondersteunen wij. Om gemeenten voldoende tijd te geven om zich voor te bereiden op de taakuitbreiding, wordt ingezet op een overgang vanaf De komende jaren zal, in overleg met gemeenten, de overgang verder worden vormgegeven. 10

11 Financiering zorg Inkomensafhankelijke premie 1) Wat gaan we doen: Het omzetten van de nominale premie in een inkomensafhankelijke premie en een lagere nominale premie is ingegeven vanuit inkomenspolitieke overwegingen De nominale premie wordt verlaagd naar gemiddeld 400 euro in Tegelijkertijd wordt er een inkomensafhankelijke premie van ongeveer 11% ingevoerd die wordt geheven vanaf het minimumloon tot tweemaal het modale loon. Hierdoor gaan lage inkomens minder, en hoge inkomens aanzienlijk meer betalen dan in de huidige situatie. Het budget van de zorgtoeslag wordt via de tweede en derde schijf teruggesluisd en resulteert in een verlaging van het tarief van 42% naar 38%. Het afschaffen van de zorgtoeslag betekent een afname van de administratieve lasten Een lagere nominale premie maakt de zorgtoeslag overbodig, hiermee komt er een einde aan het jaarlijks rondpompen van een kleine vijf miljard euro, de uitvoeringskosten nemen met 15mln. af. 2) Wat is het resultaat: Het effect van de inkomensafhankelijke premie op het stelsel is ambigu De maatregel is niet bedoeld om de positie van de verzekeraar binnen het stelsel te veranderen of de werking van het stelsel aan te passen. In de eerste plaats nemen door de lagere premie de relatieve verschillen tussen de premies van verzekeraars toe. Bij huidige premies van 1200 en 1300 euro worden de nieuwe premies bijvoorbeeld 350 en 450 euro per jaar. De relatief grotere verschillen kunnen meer prikkelen om te wisselen van verzekeraar. In de tweede plaats zou kunnen worden gesteld dat aspirant verzekerden juist beter opletten wanneer het om grotere uitgaven gaat (de huidige premie). Een lagere premie vermindert dan juist de bereidheid van verzekerden om te gaan shoppen en verzekeraars worden minder geprikkeld. De stijging van de zorguitgaven wordt minder zichtbaar De lagere nominale premie betekent dat de stijging van de zorgkosten minder zichtbaar wordt vanwege het kleinere deel in de meer zichtbare nominale premies. Dit zou het kostenbewustzijn en daarmee het draagvlak voor ingrijpen in sterk stijgende zorguitgaven kunnen verminderen. Voor hoge inkomens zal de stijging van de zorguitgaven overigens wel merkbaar zijn omdat zij een veel groter deel van de zorgkosten dragen. Het draagvlak voor ingrijpen zal onder hoge inkomens toenemen. 3) Q&A Q: Het CPB is kritisch over de lager nominale premie, hoe ziet u de nadelen 11

12 A: Het CPB weegt de nadelen van het verlagen van de nominale premie zwaarder dan mogelijke voordelen. Wij zien vooral tegengestelde effecten die moeilijk te kwantificeren zijn. Bovendien nemen we andere maatregelen die de werking van het stelsel verder versterken buiten de aanpassing in de premiestelling. Q: Dit is pure nivellering. Hoe kunt u hiermee instemmen? A: Nivellering is inderdaad niet de insteek die de VVD voorstaat; deze maatregel vond u dus ook niet in ons verkiezingsprogramma. Een voordeel van deze wijziging is echter wel dat we kunnen stoppen met het rondpompen van geld in de sfeer van de zorgtoeslag en alle bureaucratie die daarbij hoort. Belangrijker nog: we zorgen er wel voor dat we het stelsel van de zorg, waarin de patiënt centraal is komen te staan en zorgaanbieders en verzekeraars een eigen verantwoordelijkheid dragen, overeind blijft en verder wordt versterkt. Per saldo neemt de inkomensafhankelijkheid helemaal niet toe. U schaft immers de inkomensafhankelijke zorgtoeslag af. Waarom verkoopt u deze maatregel dan wel als inkomenspolitiek? Van hogere inkomens wordt een hogere bijdrage gevraagd. Zij zullen meer betalen aan zorg dan nu het geval is. De inkomensafhankelijkheid neemt hierdoor toe. De nieuwe zorgpremie van gemiddeld 400 euro is ongeveer gelijk aan de huidige nominale zorgpremie minus de zorgtoeslag. Lage inkomens gaan dus niet meer betalen aan zorgpremie. De zorgtoeslag wordt afgeschaft en teruggegeven in lagere belastingtarieven in de tweede en derde belastingschijf. Inkomensafhankelijk Eigen Risico 1) Wat gaan we doen: Het uniforme eigen risico wordt omgezet in een inkomensafhankelijk eigen risico Het eigen risico van 350 euro per verzekerde wordt in 2014 omgezet in een inkomensafhankelijk eigen risico. Er komen drie tredes in het eigen risico voor drie inkomensgroepen, deze drie groepen zijn even groot. Het inkomensafhankelijk eigen risico kent drie hoogtes van grofweg 170, 335 en 585 euro per jaar. Het inkomensafhankelijk eigen risico houdt meer rekening met de draagkracht van verzekerden Bij de omzetting naar een inkomensafhankelijk eigen risico blijft het gemiddeld betaalde eigen risico gelijk aan het gemiddeld betaalde eigen risico bij het uniforme eigen risico. Door te differentiëren wordt de kans kleiner dat lagere inkomens in financiële problemen komen vanwege onvoorziene zorguitgaven. De solidariteit tussen hoge en lage inkomens neemt door de omzetting toe. 2) Wat is het resultaat: De nadruk op draagkracht van patiënten betekent dat inkomensregelingen (CER, wtcg) minder nodig zijn 12

13 Doordat er meer nadruk komt op de draagkracht van cliënten is het mogelijk om een aantal inkomensregelingen af te schaffen en te vervangen voor een meer gericht vangnet bij gemeenten. 3) Q&A: Q:Is het verstrekken van inkomensgegevens niet strijdig met Privacywetgeving? A: Om het inkomensafhankelijk eigen risico te kunnen uitvoeren moeten er gegevens worden uitgewisseld. Het gaat ofwel om globale indicatie (laag, midden, hoog) van inkomensgegevens aan verzekeraars of zorgdeclaraties aan een instantie als het CAK. Borging van de privacy is een belangrijk aandachtspunt bij de uitwerking van deze maatregel, daar zijn wij ons van bewust. 13

14 VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER HET ONDERDEEL OPENBAAR BESTUUR IN HET REGEERAKKOORD 2012 ( BRUGGEN SLAAN ) (KABINET-RUTTE-II) Hieronder wordt ingegaan op het onderdeel openbaar bestuur in het regeerakkoord 2012 ( Bruggen slaan ) (Kabinet-Rutte II). Maar allereerst wordt nog even kort ingegaan op het VVD-verkiezingsprogramma Vraag: Wat staat er in het VVD-verkiezingsprogramma 2012 over openbaar bestuur? Antwoord: - Provincies beperken zich tot hun taken op het gebied van ruimte, mobiliteit, cultuur en regionale economie. Andere taken, zoals jeugdzorg, arbeidsmarktbeleid, onderwijs en daklozenzorg, worden afgestoten naar het Rijk of de gemeenten. - De VVD is voorstander van minder provincies. - Het Rijk neemt het initiatief tot herindeling van provincies en de samenvoeging van (delen van) Noord-Holland, Utrecht en Flevoland. - In andere delen van Nederland worden fusies tussen provincies gestimuleerd. - De VVD wil gemeentelijke fusies en samenwerking stimuleren. Als blijkt dat gemeenten onvoldoende in staat zijn hun taken goed uit te voeren wordt een fusie van bovenaf geïnitieerd. Provinciale grenzen mogen niet langer een obstakel zijn voor een gemeentelijke herindeling. - De VVD wil overbodige en bureaucratische bestuurlijke tussenlagen afschaffen. De VVD is voorstander van het opheffen van de WGR-plusregio s. - De beleidsvormende provincies en de waterschappen kunnen elkaar aanvullen. - De VVD wil dat de waterschapsbesturen voortaan direct en gelijktijdig met de gemeenteraden worden gekozen. Vraag: Wat staat er in het regeerakkoord over openbaar bestuur? Antwoord: - Een krachtige en dienstverlenende overheid vraagt een duidelijke afbakening van taken en verantwoordelijkheden tussen en binnen de bestuurslagen. - Decentralisatie van een groot aantal taken van het Rijk naar gemeenten. Dit maakt meer maatwerk mogelijk en vergroot de betrokkenheid van burgers. Dit vergt overheden die op een passende wijze zijn georganiseerd. - Voor de lange termijn is het perspectief: vijf landsdelen met een gesloten huishouding en gemeenten van tenminste inwoners. De inwonersnorm van de gemeenten kan worden aangepast aan de bevolkingsdichtheid in verschillende delen van het land. - De provincies N-H, Utrecht en Flevoland worden samengevoegd, waarbij over de positie van de Noordoostpolder later een beslissing valt. - Er is gekozen voor een materieel gesloten provinciale huishouding, beperkt tot taken op het gebied van ruimtelijke ordening, verkeer en vervoer, natuur en regionaal economisch beleid. - De waterschappen worden samengevoegd met de landsdelen. - De waterschapsverkiezingen vinden plaats op de dag van de verkiezingen voor provinciale staten. Bevorderd wordt een opschaling tot 10 à 12 waterschappen. 14

15 - Waterschappen verdwijnen uit de Grondwet. - Een wetsvoorstel tot afschaffing van de WGR+samenwerkingsverbanden zal worden ingediend. - Provincies worden uitgenodigd om met gemeenten initiatieven gericht op vergroting van de gemeentelijke schaal te bespreken. Vraag: Waarom is opschaling van gemeenten nodig? En wordt de gemeentelijke herindeling van bovenaf opgelegd? Antwoord deel 1: Een grote decentralisatie van taken en bevoegdheden (zie onder andere de zorg en de jeugdzorg) vergt medeoverheden die op een passende schaal zijn georganiseerd. Decentralisaties zullen in principe worden gericht op gemeenten. Dit is een schaal waarop gemeenten voldoende zijn toegerust om de grote decentralisaties van taken en bevoegdheden aan te kunnen. De decentralisaties moeten namelijk zo efficiënt mogelijk worden uitgevoerd. Kleine gemeenten missen ambtelijke capaciteit en de benodigde expertise. Grotere gemeenten zijn beter in staat om de grote decentralisaties uit te voeren. De gemeenten moeten sterk en krachtig zijn om hun taken goed uit te voeren. Zo kunnen de belangen van de burgers goed worden gediend, want daar gaat het uiteindelijk om. Antwoord deel 2: De herindeling wordt niet van bovenaf opgelegd, maar provincies worden nadrukkelijk uitgenodigd om met gemeenten daarover het gesprek aan te gaan. Gemeenten kunnen, gelet op hun ligging en binding met andere gemeenten, aangeven met welke andere gemeenten ze het liefst willen fuseren. De provincies hebben bij dit proces een stimulerende rol. Vraag: Waarom is er gekozen voor vijf landsdelen? Antwoord: Grootschalige herindeling van gemeenten heeft gevolgen voor de positie van provincies. Dit wordt versterkt als grotere gemeenten met elkaar blijven samenwerken in regionale verbanden. Deze regionale verbanden zouden dan bijna net zo groot als de provincie kunnen worden. Dit maakt het noodzakelijk om te komen tot minder en grotere provincies, zijnde landsdelen. Vraag: Is het vormen van landsdelen verplicht? Antwoord: Voor de provincies Noord-Holland, Utrecht en Flevoland wordt expliciet gekozen voor een samenvoeging. Het betreft hier de Randstad. De Randstad is voor de economie van Nederland van uitermate groot belang, is namelijk het motorblok van onze economie. In de Randstad is thans sprake van teveel bestuur en te veel bestuurslagen, waardoor de besluitvorming niet altijd even soepel verloopt en langs te veel schijven gaat, met alle nadelige gevolgen van dien voor het bedrijfsleven. Daar moet verandering in komen. 15

16 Door de vorming van een grotere provincie (landsdeel) in het westen van het land dreigt er een onbalans in de rest van Nederland te ontstaan. Daarom is ook opschaling van de overige provincies aan de orde. Voor die overige provincies geldt dat niet van bovenaf wordt opgelegd welke provincies samen moeten gaan. Daarover gaat het kabinet de discussie met de provincies aan. De provincies hebben daar dus ook iets over te zeggen en kunnen zelf hun keuze aangeven. Het eindbeeld van 5 landsdelen staat echter vast. Vraag: Waarom worden de waterschappen samengevoegd met de landsdelen? Antwoord: Er is gekozen voor minder bestuur en minder bestuurslagen. Waterschappen en provincies hebben allebei taken op het gebied van water en waterbeheer. Het is efficiënter om deze taken bij één bestuursorgaan onder te brengen. Dit levert efficiencywinst op. Als de waterschappen worden samengevoegd met landsdelen, heeft dat ook gevolgen voor het toezicht op de waterschappen. Het ligt dan voor de hand dat het toezicht bij het Rijk komt te liggen. Vraag: Hoe nu verder met de waterschapsverkiezingen in 2014? Antwoord: Aanvankelijk zouden de waterschapsverkiezingen in 2012 plaatsvinden, maar deze zijn onlangs uitgesteld tot De volgende provinciale statenverkiezingen zijn in De vraag is of een hernieuwde verlenging van de zittingsduur, namelijk tot maart 2015, haalbaar is. Zonder juridische kunstgrepen kan dat in ieder geval niet. 16